SKKN: Một số biện pháp giáo dục đạo đức cho học sinh lớp một ở trường tiểu học Nga Thành

MỤC LỤC
NỘI DUNG
1.PHẦN MỞ ĐẦU
- Lí do chọn đề tài
- Mục đích nghiên cứu.
- Đối tượng nghiên cứu.
- Phương pháp nghiên cứu.
2. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm.

TRANG
2
2
3
3
3

2.2. Thực trạng của vấn đề trước khi áp dụng sáng kinh nghiệm

4

2.3.Các giải pháp đã sử dụng để giáo dục đạo đức cho học sinh lớp 1
2.3.1. Tìm hiểu thông tin học sinh
2.3.2. Tìm hiểu đặc điểm tâm lý học sinh:
2.3.3. Tìm hiểu điều kiện , hoàn cảnh của học sinh:
2.3.4. Xây dựng kế hoạch phân loại học sinh:
2.3.5. Nâng cao phương pháp và hình thức dạy đạo đức:
2.3.6 Hình thành cho học sinh các kỹ năng:
2.3.7. Sửa chữa những thói quen và hành vi chưa tốt của các em.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm với hoạt động giáo dục đạo

6
6
6
8
10
10
12
12

đức cho học sinh lớp 1.
3.KẾT LUẬN
Kết luận.
Tài liệu tham khảo

13
15
17

1. PHẦN MỞ ĐẦU
- Lý do chọn đề tài:
Xã hội càng phát triển con người cũng phải hoàn thiện. Một con người hoàn
thiện về nhân cách là con người không chỉ có tài mà cần phải có đức. Nhân cách
của con người muốn được xây dựng và phát triển cần bắt đầu ngay từ khi mới sinh
ra và đặc biệt trong giai đoạn ngồi trên ghế nhà trường. Có thể nói việc hình thành
các phẩm chất đạo đức, tri thức cho thế hệ trẻ là một trong những nhiệm vụ quan
trọng, cấp thiết, đây cũng là một trong những nhiệm vụ của nhà trường nói riêng và
của ngành giáo dục nói chung cần thực hiện.


Đất nước ta đang trong thời kỳ xây dựng công nghiệp hóa - hiện đại hóa đất

nước, đã gia nhập WTO, đang cần những con người có tài có đức, là những người
vừa hồng vừa chuyên mới có thể góp phần xây dựng đất nước vững mạnh giàu đẹp.
Vì vậy vấn đề giáo dục đạo đức cho những mầm non của đất nước rất cần thiết và
thiết thực. Theo tư tưởng đạo đức Hồ Chí Minh, đạo đức có vai trò và chức năng
rất quan trọng trong đời sống xã hội. Nó có khả năng điều chỉnh, chi phối hành vi
của mỗi người và toàn xã hội. Vì thế tôi luôn xem các em là một bông hoa mà tôi là
người phác thảo những nét đầu tiên cho những bông hoa ấy. Muốn những bông hoa
đó đầy màu sắc tỏa ngát hương, thì tôi nghĩ phải đưa việc giáo dục đạo đức lên
hàng đầu, tạo cho các em có đạo đức tốt như Bác Hồ có ví:“Đạo đức là nguồn nuôi
dưỡng và phát triển con người”.
Năm học 2015 - 2016, tôi được nhà trường phân công dạy lớp 1B trường
Tiểu học Nga Thành. Xuất phát từ đặc điểm tình hình lớp nói riêng: lớp học có một
số học sinh không qua mẫu giáo, nề nếp cần phải uốn nắn nhiều, ý thức tự giác
chưa cao, nhiều gia đình hoàn cảnh éo le dẫn đến các em chưa xây dựng - chưa xác
định được cho mình một hướng đi đúng trong học tập và kỉ luật, cũng rất tự do,
đồng thời kết hợp với đặc điểm tâm sinh lí lứa tuổi lớp 1 lần đầu tiên cắp sách tới
trường, rất ngây thơ lại lạ trường lạ lớp, bạn bè chưa quen…, nhiều em chưa có thói
quen nói năng lễ phép với thầy cô và người lớn tuổi.
Với mong muốn dạy học môn Đạo Đức là dạy học sinh những hành vi ứng
xử phù hợp với các chuẩn mực đạo đức xã hội và quyền của trẻ em trong cuộc sống
hằng ngày. Dạy đạo đức không chỉ giáo dục bổn phận, trách nhiệm của học sinh
đối với gia đình, nhà trường, xã hội và môi trường tự nhiên, mà còn giáo dục trách
nhiệm của các em đối với chính bản thân mình.
Là giáo viên lớp Một, tôi đắn đo mãi phải làm thế nào để giáo dục các em trở
thành con ngoan trò giỏi với một nhân cách hoàn thiện. Qua bao ngày trăn trở tôi
đã đúc kết được một số kinh nghiệm. Người giáo viên không những có nghĩa vụ
giảng dạy truyền thụ kiến thức cho học sinh, mà còn phải xem việc giáo dục đạo
đức cho học sinh là một điều không thể thiếu.
Vì vậy tôi đã chọn đề tài: “Một số biện pháp giáo dục đạo đức cho học sinh
lớp một ở trường tiểu học Nga Thành” mà tôi đã áp dụng để đưa ra những việc

làm của mình, cùng các đồng nghiệp tham khảo.
- Mục đích nghiên cứu:
Đánh giá được thực trạng của công tác giáo dục đạo đức của học sinh lớp 1 ở
trường tiểu học Nga Thành, thông qua đó đề ra một số biện pháp giáo đạo dức học
sinh một cách có hiệu quả giúp cho các em trở thành con ngoan, trò giỏi, chủ nhân
tương lai của đất nước.
- Đối tượng nghiên cứu:
Những biểu hiện qua thái độ, lời nói, hành vi trong học tập, vui chơi và hoạt
động của học sinh lớp 1B trường Tiểu học Nga Thành năm học 2015 -2016.
- Phương pháp nghiên cứu:
Để hoàn thành nội dung sáng kiến kinh nghiệm này tôi đã sử dụng một số
phương pháp sau:
+ Phương pháp nghiên cứu xây dựng cơ sở lý thuyết: Đọc, phân tích các tài
liệu có liên quan về vấn đề đạo đức và giáo dục đạo đức cho học sinh Tiểu học.
2


+ Phương pháp điều tra: Điều tra thực trạng trong công tác giáo dục đạo đức
cho học sinh. Lấy ý kiến của giáo viên và học sinh để thu thập thông tin nghiên
cứu.
+ Phương pháp đàm thoại: Trực tiếp trò chuyện với giáo viên, học sinh để tìm
hiểu nhận thức như thế nào về vai trò, ý nghĩa của việc giáo dục đạo đức cho học
sinh.
+ Phương pháp quan sát: Dự giờ và quan sát giờ dạy của giáo viên. Quan sát
cử chỉ, thái độ, hành động, sự biểu hiện phẩm chất đạo đức qua hành vi của học
sinh trong học tập, giao tiếp thông qua các tiết học trên lớp. Quan sát các hoạt động
ngoại khóa trên sân trường, hoạt động tập thể ngoài giờ lên lớp,… để từ đó điều
chỉnh hành vi và ý thức đạo đức cho học sinh.
+ Phương pháp lấy ý kiến đồng nghiệp: Gặp trực tiếp những giáo viên có kinh
nghiệm, các nhà quản lý xin ý kiến, trao đổi về những vấn đề có liên quan đến đề

tài.
+ Phương pháp thực nghiệm: Kiểm nghiệm tính khoa học, tính khả thi của các
biện pháp đã đề xuất.
2 . NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
2.1. Cơ sở lí luận của sáng kiến kinh nghiệm.
2.1.1. Đạo đức- Chức năng của đạo đức
* Khái niệm đạo đức
Đạo đức là một hình thái ý thức xã hội bao gồm những nguyên tắc và chuẩn
mực xã hội, nhờ đó con người tự giác điều chỉnh hành vi cho phù hợp với lợi ích,
hạnh phúc của mình và sự tiến bộ của xã hội trong mối quan hệ người và người và
con người với tự nhiên.
* Chức năng đạo đức
Là một bộ phận của kiến trúc thượng tầng, của ý thức xã hội, đạo đức một mặt
quy định bởi cơ sở hạ tầng, của tồn tại xã hội ; mặt khác nó cũng tác động tích cực
trở lại đối với cơ sở hạ tầng, tồn tại xã hội đó. Vì vậy, đạo đức có chức năng to lớn,
tác động theo hướng thúc đẩy hoặc kềm hãm phát triển xã hội. Đạo đức có những
chức năng sau:
- Chức năng giáo dục.
- Chức năng điều chỉnh hành vi của cá nhân, của cộng đồng và là công cụ tự
điều chỉnh mối quan hệ giữa người và người trong xã hội.
- Chức năng phản ánh.
2.1.2. Vị trí ý nghĩa và đặc điểm của công tác giáo dục đạo đức cho học sinh
* Vị trí – ý nghĩa
Giáo dục đạo đức là quá trình tác động có mục đích, có kế hoạch đến học sinh
nhằm giúp cho nhân cách mỗi học sinh được phát triển đúng đắn, giúp học sinh có
những hành vi ứng xử đúng mực trong các mối quan hệ: của cá nhân với xã hội,
của cá nhân với lao động, của cá nhân với mọi người xung quanh và của cá nhân
với chính mình.
Trong tất cả các mặt giáo dục đạo đức giữ một vị trí hết sức quan trọng. Vì Hồ
Chủ Tịch đã nêu: “ dạy cũng như học, phải biết chú trọng cả tài lẫn đức. Đức là đạo

đức Cách mạng, đó là cái gốc rất quan trọng, nếu không có đạo đức Cách mạng thì
có tài cũng vô dụng ”
3


Giáo dục đạo đức còn có ý nghĩa lâu dài, được thực hiện thường xuyên và
trong mọi tình huống chứ không phải chỉ được thực hiện khi có tình hình phức tạp
hoặc có những đòi hỏi cấp bách.
Trong nhà trường tiểu học, giáo dục đạo đức là mặt giáo dục phải được đặc
biệt coi trọng, nếu công tác này được coi trọng thì chất lượng giáo dục toàn diện sẽ
được nâng lên vì đạo đức có mối quan hệ mật thiết với các mặt giáo dục khác.
Để thực hiện những yêu cầu về nội dung giáo dục đạo đức cho học sinh trong
trường tiểu học thì:
-Vai trò của tập thể sư phạm giữ một vị trí quan trọng có tính quyết định
* Đặc điểm
Giáo dục đạo đức đòi hỏi không chỉ dừng lại ở việc truyền thụ khái niệm tri
thức đạo đức, mà quan trọng hơn là kết quả giáo dục phải được thể hiện thành tình
cảm, niềm tin, hành động thực tế của học sinh.
Quá trình dạy học chủ yếu được tiến hành bằng các giờ học trên lớp; còn quá
trình giáo dục đạo đức không chỉ bó hẹp trong giờ lên lớp mà nó được thể hiện
thông qua tất cả các hoạt động giáo dục trong nhà trường .
Đối với học sinh tiểu học, kết quả của công tác giáo dục đạo đức vẫn còn phụ
thuộc rất lớn vào nhân cách người thầy, gương đạo đức của người thầy sẽ tác động
quan trọng vào việc học tập, rèn luyện của các em .
Để giáo dục đạo đức cho học sinh có hiệu quả, yếu tố tập thể giữ vai trò hết
sức quan trọng. Công tác giáo dục đạo đức cho học sinh chỉ đạt kết quả tốt khi nó
có sự tác động đồng thời của các lực lượng giáo dục: nhà trường, gia đình và xã
hội.
Việc giáo dục đạo đức cho học sinh đòi hỏi người thầy phải nắm vững các đặc
điểm Tâm-Sinh-Lý lứa tuổi của học sinh, nắm vững cá tính, hoàn cảnh sống cụ thể

của từng em để định ra sự tác động thích hợp.
Giáo dục đạo đức là một quá trình lâu dài, phức tạp, đòi hỏi phải có công phu,
kiên trì, liên tục và lặp đi lặp lại nhiều lần.
2.2. Thực trạng của vấn đề trước khi áp dụng sáng kinh nghiệm:
2.2.1. Thuận lợi
- Trường tôi nằm gần khu trung tâm xã nên sự quan tâm của các cấp chính
quyền rất sát sao, chu đáo.Cạnh trường là khu chợ của xã nên có rất nhiều người
đến làm ăn, sinh sống. Do đó đời sóng của nhân dân được nâng cao, hoạt động văn
hóa giáo dục ngày càng phát triển.
- Luôn được sự quan tâm của huyện, chuyên môn huyện, chuyên môn trường
dự
giờ góp ý, xây dựng bài, rút kinh nghiệm đặc trưng của bộ môn luôn được xây
dựng, đổi mới.
- Việc đổi mới chương trình và sách giáo khoa kèm theo cải cách lại phương
pháp dạy học làm cho công tác giảng dạy có hiệu quả hơn.
- Luôn được các cấp lãnh đạo, ban ngành đoàn thể, Ban chấp hành Hội cha mẹ
học sinh quan tâm.
- Tập thể lớp yêu thương đoàn kết, tham gia tích cực các phong trào do ngành
vànhà trường phát động.
4


- Giáo dục đạo đức là một vấn đề được mọi cấp, mọi ngành, mọi người quan
tâm giúp đỡ.
- Tập thể học sinh ham hiểu biết, thích tìm tòi và khám phá những điều các em
cho là mới lạ.
2.2.2.Khó khăn.
- Lớp 1B do tôi đảm nhiệm năm học 2015 - 2016 có 29 em ( 15 nữ và 14 nam)
trong đó có 22 em là dân địa phương còn 7 em học sinh xã ngoài nên rất khó khăn
trong việc liên hệ giữa giáo viên và phụ huynh học sinh.

- Trường thuộc xã trung tâm đang phát triển nên hầu hết bố, mẹ của các
em học sinh đi làm ăn xa chỉ lo đến việc mưu sinh, ít có thời gian giáo dục cho các
em, chỉ khoán trắng cho nhà trường với một câu “ Trăm sự nhờ cô”
- Trình độ các em không đồng đều, nhiều em ở nhà chơi lêu lổng, không có sự
giám sát của người lớn nên nhiễm nhiều thói hư, tật xấu.
- Ở lớp Một, các em là lớp bắt đầu chuyển từ hoạt động chơi sang học. Các em
chưa quen nên trong quá trình dạy các em chưa tập trung chú ý vẫn còn hiếu động
tự phát, đặc biệt không có sự uốn nắn của cha, mẹ ngay từ nhỏ nên việc giao tiếp,
câu từ còn trọc lóc, không biết dùng từ.
- Chương trình thay sách giáo khoa mới này đối với bậc phụ huynh còn bỡ
ngỡ, chưa biết dạy các em như thế nào cho đúng.
- Đối với việc đánh giá học sinh bằng nhận xét như hiện nay rất khó cho việc
đánh giátừng học sinh một cách chính xác.
- Đối với tôi, người trực tiếp phụ trách giảng dạy các em làm thế nào để cho
tất cả học sinh có thể nhận thức đúng được hành vi đạo đức, xử lý tốt được các tình
huống đơn giản, gần gũi với đời sống hàng ngày quả là một điều rất khó, nó đòi hỏi
người giáo viên phải nỗ lực phấn đấu vượt qua.
- Một số học sinh còn hiếu động chưa nắm được các nội quy, quy định của
trường, lớp nên hay gây sự với bạn bè, bắt nạt bạn nhỏ, có thái độ chưa lễ phép với
thầy cô, người lớn tuổi.
- Ở một số gia đình người lớn chưa là tấm gương tốt mà còn, có các hành vi
xấu như nói tục, chửi bậy, tham lam, rượu chè bê tha, đánh đập vợ con, đã ảnh
hưởng đến các em.
- Những tệ nạn và môi trường thiếu lành mạnh trong xã hội như phim ảnh bạo
lực, môi trường sống gây ảnh hưởng xấu đến học sinh.
Qua chuyện trò với các em ở các giờ học, ngoài giờ lên lớp hay trong giờ chơi
tôi đã khảo sát và thống kê lại các mức độ hành vi của các em theo bảng thống kê
sau:
Hành vi
Xưng hô tùy tiện, nói tục, nói bậy nói không thành

câu.....
Gây sự, mất đoàn kết, lấy cắp đồ của bạn.
Chào hỏi thầy cô, người lớn, lễ phép. Biết xin lỗi và
sửa lỗi khi phạm lỗi.

Mức độ biểu đạt
Đa số Cá biệt
Không
x
x
x

5


Thụ động trong học tập, ít phát biểu ý kiến

x

Qua thực trạng trên, tôi đã đề ra Một số giải pháp giáo dục đạo đức cho học
sinh lớp 1, hình thành cho học sinh có thói quen tốt, biết cư xử tốt với bạn bè và
mọi người xung quanh
2.3. Các giải pháp đã sử dụng để giáo dục đạo đức cho học sinh lớp 1.
2.3.1. Tìm hiểu thông tin học sinh
Để tạo thuận lợi cho việc tiếp cận chính xác từng học sinh, ngay từ đầu năm
học tôi đã tự làm công tác điều tra lí lịch bằng cách: Gửi về cho phụ huynh điền
những thông tin vào phiếu lý lịch theo mẫu như sau:
Sơ lược Lý lịch học sinh
Lớp : 1B
GVPTL : Mai Thị Phượng - ĐT: 0948753586

Họ và tên học sinh:……………………………sinh năm:………...........................
Địa chỉ: Số nhà:……................................................................................................
Họ và tên cha:……………………….Nghề nghiệp:……………............................
Họ và tên mẹ :……………………….Nghề nghiệp:……………............................
Con thương binh.:.....................................................................................................
Con mồ côi:..............................................................................................................
Học sinh khuyết tật:.................................................................................................
Con hộ nghèo( cận nghèo):......................................................................................
Số điện thoại liên hệ: (nếu có):…………………………………............................
- Muốn giáo dục học sinh về đạo đức thì ta phải hiểu biết học sinh về mọi mặt.
Thật vậy muốn tác động lên học sinh, người giáo viên phải biết các em đã tốt mặt
nào, chưa tốt mặt nào, bao nhiêu em đạt, bao nhiêu em chưa đạt. Từ đó giáo viên
mới đưa ra biện pháp giáo dục cụ thể cho từng đối tượng một cách phù hợp hơn.
2.3.2. Tìm hiểu đặc điểm tâm lý học sinh:
Để giáo dục học sinh có hiệu quả, giáo viên cần nắm rõ đặc điểm của học sinh
lớp mình phụ trách. Tôi đã tâm sự, nói chuyện với từng đối tượng học sinh từ đó tôi
thấy được phần lớn đối tượng học sinh có tâm lý “thích được khen”. Đây là một
qui luật không thể thiếu trong đời sống tập thể của trẻ. Do đó trong các tiết học tôi
luôn động viên khuyến khích khen thưởng tổ, cá nhân học sinh đã thực hiện tốt các
hành vi đã học. Bên cạnh đó cần nhắc nhở những em chưa thực hiện tốt, song phải
lấy động viên, khuyến khích là chính.

Tâm sự tìm hiểu tâm lý của học sinh

6


7

Như chúng ta đều biết, học sinh tiểu học có tính hồn nhiên, khả năng phát triển
tính cách của trẻ tạo cơ sở cho khả năng phát triển một hệ thống tính cách của các
em. Đặc điểm này nói lên rằng cái xuyên suốt trong tâm hồn của học sinh tiểu học
là ngây thơ, trong trắng, hồn nhiên và ẩn chứa những tiềm năng phát triển lớn. Học
sinh tiểu học cả tin tuyệt đối vào thầy cô, người lớn bạn bè, sách và cả bản thân
mình nữa. Vì vậy mọi hoạt động trên lớp cũng như lời nói của giáo viên phải chính
xác, mẫu mực để các em noi theo.
- Ở học sinh tiểu học ta còn thấy các em rất thật thà, các em không
thích khoe khoang, không suy nghĩ đến điều phức tạp, thích bộc lộ bản thân mình.
Do đó giáo viên cần hướng dẫn các câu hỏi tình huống gắn gọn , chân thật gắn với
cuộc sống hàng ngày.
Ngoài việc tìm hiểu học sinh, giáo viên cần phải quan tâm hàng ngày và phải
đề ra những phương pháp và kỹ năng dạy cho các em nắm được các hành vi ứng xử
đạo đức của các em đem lại kết quả cao. Từ đó tôi đã đề ra các biện pháp để thực
hiện dạy học môn Đạo đức hiệu quả hơn.
2.3.3. Tìm hiểu điều kiện , hoàn cảnh của học sinh:
Đối với học sinh lớp 1 thời gian ở nhà của các em nhiều hơn ở lớp nên đòi hỏi
gia đình phải có sự quan tâm đặc biệt. Vì vậy, đối với các gia đình thiếu quan tâm
đến các em tôi đã thường xuyên liên hệ, gặp gỡ, trao đổi với các bậc phụ huynh để
họ có ý thức được tầm quan trọng của việc quan tâm dạy dỗ đến con cái, đồng thời
thông báo kết quả học tập cũng như sự tiến bộ của con em họ để cùng nhau nắm bắt
8


và giải quyết. Bên cạnh đó đòi hỏi đối với gia đình có hoàn cảnh kinh tế khó khăn,
tôi còn vận động các giáo viên trong trường thu gom quần áo, sách vở, giầy dép để
giúp đỡ gia đình bớt đi một phần nào khó khăn và có điều kiện để quan tâm đến
việc học hành cũng như hành vi đạo đức của con cái, chính vì thế mà tôi đã nhận
được sự đồng tình giúp đỡ từ phía phụ huynh học sinh.
Trao đổi tìm hiểu từng hoàn cảnh của học sinh

9


2.3.4. Xây dựng kế hoạch phân loại học sinh:
Qua tâm sự với học sinh và gặp gỡ trao đổi với phụ huynh học sinh tôi đã phân
loại học sinh để có phương pháp giáo dục cho phù hợp. Tôi nhận thấy nguyên nhân
các em chưa nắm rõ các hành vi trong ứng xử là do các em chưa được cha mẹ quan
tâm giáo dục thường xuyên. Để khắc phục tình trạng trên của các em do lớp tôi phụ
trách tôi đã phân loại đối tượng học sinh như sau:
+ Nhanh nhẹn, biết ứng xử tình huống nhạy bén: 7 em
+ Nhanh nhẹn, ứng xử tình huống chưa nhạy bén: 4 em
+ Chậm biết ứng xử tình huống: 6 em
+ Chậm chưa biết ứng xử: 12 em
Từ sự phân loại trên tôi từng bước hình thành thái độ tự trọng tự tin, yêu thương
tôn trọng con người, yêu cái thiện, cái đúng, cái tốt; không đồng tình với cái ác, cái
sai, cái xấu cho các em.
2.3.5. Nâng cao phương pháp và hình thức dạy đạo đức:
Nắm vững các phương pháp và hình thức dạy học đạo đức cho học sinh, tôi
vận dụng linh hoạt các phương pháp và hình thức cho một bài học cụ thể để phù
hợp với đối tượng học sinh của lớp mình. Tôi có thể kết hợp linh hoạt các phương
pháp và hình thức dạy học sau:
- Phương pháp và hình thức động não: Động não là phương pháp giúp cho học
sinh trong một thời gian ngắn nảy sinh được nhiều ý tưởng, nhiều giả định về một
vấn đề nào đó.

Cho các em tự tìm hiểu lĩnh hội các hành vi đạo đức

10

- Phương pháp và hình thức đóng vai: Đóng vai là phương pháp tổ chức cho
học sinh thực hành một số cách ứng xử nào đó trong một tình huống giả định.
- Phương pháp và hình thức trò chơi: Phương pháp trò chơi là phương pháp giúp
học sinh phát hiện và chiếm lĩnh những nội dung học tập thông qua việc chơi một
trò chơi nào đó.

Tổ chức trò chơi
- Phương pháp và hình thức kể chuyện: Dạy học đạo đức có thể bắt đầu bằng
một truyện kể đạo đức. Truyện kể về cách ứng xử của nhân vật trong một tình
huống cụ thể. Từ đó giáo viên hướng dẫn học sinh phân tích, khái quát thành chuẩn
mực hành vi đạo đức các em cần nắm và thực hiện.
2.3.6 Hình thành cho học sinh các kỹ năng:
Muốn cho học sinh có thể ứng xử tốt trước mọi tình huống cụ thể, Tôi đã từng
bước giúp cho học sinh phân tích, nhận xét, đánh giá từng hành vi đạo đức các em
được học qua mỗi bài, từ đó hình thành cho học sinh các kỹ năng. Đó là kỹ năng
nhận xét, đánh giá hành vi của bản thân và những người xung quanh theo chuẩn
mực đã học, kỹ năng lựa chọn và thực hiện các hành vi ứng xử phù hợp các chuẩn
mực, các quan hệ và tình huống đơn giản, cụ thể của cuộc sống, biết nhắc nhở bạn
bè cùng thực hiện. Cụ thể:
- Biết đánh giá sự chuẩn bị của mình cho việc đi học.
- Biết giữ gìn vệ sinh cá nhân, đầu tóc quần áo gọn gàng, sạch sẽ.
- Biết yêu quí và giữ gìn sách vở, đồ dùng học tập.
- Biết yêu quí gia đình mình.Yêu thương kính trọng ông bà, cha mẹ, anh chị em.
- Biết cư xử lễ phép với anh chị, nhường nhịn em nhỏ trong gia đình.
- Biết lễ phép với thầy cô giáo và yêu quý đòan kết với bạn bè
2.3.7. Sửa chữa những thói quen và hành vi chưa tốt của các em.
11

- Đối với các em trả lời “tiếng một” không đủ câu, thậm chí còn có em trả lời
rất gọn “ừ”, xưng hô với bạn “mày tao” hoặc nói tục chửi bậy, tôi thực hiện như
sau:
Khi các em vi phạm, tôi tế nhị và nghiêm khắc phê bình và yêu cầu các em
nói lại cho đủ câu, lập lại lời nói bằng tiếng “dạ” thay vì “ừ”. Sửa ngay lại cách
xưng hô “tôi, bạn” thay tiếng “mày, tao”. Chẳng hạn đầu năm học này có em Trung
do chưa quen với việc đi học nên khi mẹ em đưa vào lớp thì em có hành vi và cách
nói năng không lễ phép với mẹ, tôi đã giải thích cho em nhận thấy sự quan tâm,
thương yêu của cha mẹ dành cho em và sự cần thiết của việc học cho biết chữ.
- Đối với các em có thói quen nhận đồ do giáo viên hay người lớn trao, em nhận
bằng một tay, tôi cũng tiến hành sửa chữa tương tự.
Ví dụ: khi đưa cho em đó viên phấn, quyển vở…do thói quen hàng ngày, em
sẽ nhận lấy bằng một tay, tôi hướng dẫn em nên nhận bằng hai tay, nhiều lần như
thế là em sửa được, các bạn trong lớp thấy thế cũng thực hiện theo.
- Đối với những em hay lấy đồ dùng học tập của bạn, hay gây gổ, bắt nạt bạn
nhỏ.
Khi xảy ra, tôi điều tra cụ thể sự việc và mời em trao đổi. Trước tiên tôi
thường gợi ý để em trả lời về cha mẹ và gia đình mình, để tự em nhận biết là cha
mẹ và cô giáo rất mong muốn em trở thành người tốt, được anh em, bạn bè yêu quý
mà tự em đánh giá về hành vi sai trái của mình không đúng, không biết thương yêu
bạn bè (hoặc lấy đồ), trái với điều mà cô đã dặn dò. Cha mẹ biết sẽ rất buồn khi em
đã làm điều không tốt. Rồi tôi cho em hứa khắc phục và xin lỗi bạn (trả đồ đã lấy
lại cho bạn). Chẳng hạn như đầu năm học 2015-2016 có em Tuyết lấy bút của em
Trang, biết là Tuyết lấy nhưng em không nhận, tôi đã dùng đủ mọi cách như: dỗ
ngọt, sẽ báo Ban giám hiệu, mời bố mẹ đến… cuối cùng em đã nhận. Nhưng tôi
hoàn toàn không phạt gì em cả và hứa sẽ không phạt, chỉ giải thích cho Tuyết nhận
biết đó là điều xấu không nên làm và nhắc nhở các em còn lại không được trêu
chọc Tuyết. Giải thích cho cả lớp hiểu: biết sai mà sửa là điều tốt, vì vậy từ đầu
năm học đến nay trong lớp không còn xảy ra trường hợp mất đồ dùng học tập.
Với những cách như vậy, tôi đã giúp các em thay đổi những thói quen chưa tốt,

hình thành những hành vi có đạo đức tốt như: thương yêu bạn, giúp đỡ bạn khi gặp
khó khăn…
- Đối với những em thụ động trong học tập, ít phát biểu ý kiến.
Thường tôi tìm hiểu những sở thích và thái độ của em trong giờ học mà khuyến
khích các em. Ban đầu là những câu hỏi dễ. Khi em trả lời được sẽ tạo được niềm
tin và hứng thú khi em được khen ngợi trước các bạn. Chiếu cố cho em nhiều lần
như vậy, dần dần em khắc phục được tự ti, tự tin khi phát biểu.
Xây dựng nề nếp và thói quen tốt khác như xếp hàng ra vào lớp, thực hiện trật
tự, an toàn giao thông, vệ sinh cá nhân và trường lớp.
Hàng ngày tôi đi sớm 15-20 phút để vừa phụ đạo các em học sinh yếu, vừa
kiểm tra các hoạt động hàng ngày, nhằm giúp các em thực hiện thường xuyên, đi
vào nề nếp nội quy nền nếp của trường, của Đội, Sao.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm với hoạt động giáo dục đạo đức cho
học sinh lớp 1.
Qua quá trình thực hiện các biện pháp nêu trên, tôi đã đạt được những kết quả
sau:
12


Trong quá trình giảng dạy và chủ nhiệm lớp Một, cuối học kỳ I năm học 20152016, học sinh được đánh giá về năng lực, phẩm chất: đạt 100% , các em thực hiện
tốt nội quy, nề nếp của lớp, của trường, các em luôn năng nổ, tích cực trong các
hoạt động học tập và rèn luyện, cụ thể:
- Không chửi bậy, nói tục. Lễ phép khi vào lớp học.
Biết xin phép cô vào lớp

Khi ra về gặp cô lễ phép khoanh tay chào cô giáo
- Không đánh lộn.
- Biết hòa đồng, cùng học, cùng chơi với bạn, biết giúp đỡ nhau cùng tiến bộ.
- Có thói quen tốt chào hỏi thầy cô, người lớn có lễ phép.
- Biết chào hỏi ông bà, cha mẹ khi đi học và lúc về, xin phép mỗi khi đi đâu.

- Biết xin lỗi và sửa lỗi.
- Biết nói lời hay, làm việc tốt. Chào hỏi thầy, cô giáo khi đến trường và khi ra về.
- Những học sinh thường xuyên chửi bậy, đánh lộn như: Hoàng Trang, Tâm, Tuấn
Anh… đến nay đã không còn vi phạm nữa. Em Linh, Tuyết cũng tích cực hơn
trong học tập, mạnh dạn phát biểu ý kiến.
Đa số học sinh trong lớp tới thời điểm này đã ý thức được việc gì nên làm và
việc gì không nên làm, từ đó giúp cho việc học tập của các em cũng tiến bộ rõ rệt.
Ví dụ: Em Tuấn Anh là học sinh cá biệt (chưa qua mẫu giáo). Đầu năm em Tuấn
Anh không biết gì cả, ngay cả cách cầm bút. Cha mẹ đi làm suốt ngày, để em Tuấn
Anh ở nhà với bà nội già ít quan tâm, em hay nói chuyện hay chửi bậy, không chịu
13


đi học. Sau một thời gian tôi uốn nắn theo các biện pháp trên, đến nay em học rất
tiến bộ, phụ huynh em Tuấn Anh gặp tôi rất mừng và nói: “Em Tuấn Anh biết
chăm chỉ học hơn trước rất nhiều cô ạ”.
Qua việc thực hiện áp dụng những giải pháp, biện pháp đã nêu trên, trong quá
trình giảng dạy tại lớp 1B trường tiểu học Nga Thành các hành vi đạo đức của các
em đã được thay đổi hoàn toàn. Bằng việc thăm dò, tìm hiểu và trò chuyện, trao đổi
cùng các em... tôi đã thu thập và thống kê mức độ hành vi của các em ở giai đoạn
này như sau:
Hành vi
Mức độ biểu đạt
Đa số Cá biệt
Không
Xưng hô tùy tiện, nói tục, nói bậy nói không thành
x
câu.....
x
Gây sự, mất đoàn kết, lấy cắp đồ của bạn.

Chào hỏi thầy cô, người lớn, lễ phép. Biết xin lỗi và
x
sửa lỗi khi phạm lỗi.
x
Thụ động trong học tập, ít phát biểu ý kiến
3. KẾT LUẬN
Giáo dục đạo đức cho học sinh là cái gốc cho mọi khởi đầu tốt đẹp, vì vậy
việc giáo dục đạo đức cho học sinh nhỏ ở lớp 1 là một việc làm thường xuyên đòi
hỏi ở người thầy một sự tận tâm và yêu thương học sinh hết mực, đạt được kết quả
như trên là do:
- Bản thân tôi qui định cụ thể những việc nên làm và không nên làm để các em
biết thực hiện.
- Tuyên truyền và giáo dục thái độ động cơ học tập đúng đắn và ý thức tự giáo
dục trở thành người tốt.
- Thực hiện việc giáo dục đạo đức cho các em ngay từ đầu năm và thực hiện
thường xuyên.
- Để có thói quen tốt, ngay từ đầu năm tôi đã trang bị đầy đủ dụng cụ học tập
cho học sinh. Nếu học sinh nào thiếu tôi động viên phụ huynh mua, đối với học
sinh khó khăn tôi mua cho.
- Tận tụy trong giảng dạy, hết lòng vì học sinh thân yêu, thực hiện tốt tiết sinh
hoạt lớp với nhiều hình thức phong phú.
- Thuyết phục, động viên học sinh bằng tình cảm chân thành của mình, luôn
quan tâm giúp đỡ học sinh, nhất là đối với những em có hoàn cảnh đặc biệt.
- Hằng ngày vào giờ chơi tôi luôn ở lớp theo dõi các hoạt động của học sinh,
nếu có vi phạm tôi nhắc nhở kịp thời để các em khắc phục và ghi nhớ.
- Luôn đi sớm khoảng 10- 15 phút để kiểm tra việc thực hiện những qui định
của lớp về: vệ sinh, giờ giấc, bài vở và nêu gương khen thưởng những học sinh
thực hiện tốt, nhằm động viên khích lệ học sinh cố gắng hàng ngày.
- Tiến hành các biện pháp giáo dục cụ thể cho từng đối tượng học sinh khác
nhau, nhằm giúp các em thực hành, điều chỉnh các hành vi đạo đức, biết khơi dậy

tình cảm nhân hậu trong mỗi con người, tính tự giáo dục, hướng thiện biết sửa sai
trở thành người tốt.
- Phối hợp, vận dụng nhiều biện pháp và hình thức để giáo dục các em.
14


- Tìm hiểu và nắm rõ hoàn cảnh, điều kiện và môi trường sống xung quanh của
học sinh để có biện pháp phù hợp nhất, nhằm giúp các em có thói quen tốt, giáo
dục các em trở thành những học sinh gương mẫu.
- Biết phối hợp giữa “Nhà trường - gia đình - xã hội” để giáo dục các em.
- Phải nắm rõ lý lịch, hoàn cảnh sống, truyền thống học tập của gia đình của
từng học sinh để định hướng cho việc giảng dạy, giáo dục.
- Là giáo viên, đặc biệt là giáo viên lớp Một, cô là tấm gương cho các em noi
theo về mọi mặt, thật sự như: khi học sinh tôi lên lớp trên, các giáo viên chủ nhiệm
thường nói một câu: “Cô lớp Một thế nào thì học trò thế ấy”. Vậy muốn giáo dục
đạo đức, điều đầu tiên giáo viên phải xem lại mình có là tấm gương sáng cho học
sinh noi theo chưa? Ngoài ra còn cần giáo dục đạo đức cho học sinh mọi lúc mọi
nơi, dưới nhiều hình thức: động viên, khen thưởng, gần gũi thương yêu giúp đỡ và
hướng dẫn các em thực hành sửa sai, hình thành thói quen và đạo đức tốt. Để đạt
được kết quả cao nhất trong giáo dục đạo đức học sinh, giáo viên là người có vai
trò tích cực gắn kết giữa kế hoạch và thực tiễn, tác động cho mọi người cùng chăm
lo đạo đức học sinh, giáo dục phát triển, góp phần thúc đẩy chủ trương xã hội hóa
giáo dục của Đảng và Nhà nước ngày càng đi vào chiều sâu. Là giáo viên lớp Một,
tôi luôn xác định đúng đắn việc làm của mình là khởi đầu của giai đoạn giáo dục và
hình thành nhân cách một con người. Cho nên tôi luôn suy nghĩ tìm tòi, học hỏi ở
những thầy cô đi trước những kinh nghiệm quý báu, để giáo dục cho học sinh toàn
diện, để khi lớn lên các em sẽ trở thành những con người thật sự có ích cho gia
đình và đất nước.
Trên đây là một số kinh nghiệm nhỏ, tôi đã vận dụng vào thực tế nhằm giáo
dục đạo đức cho học sinh lớp Một. Trong qúa trình nghiên cứu và thực hiện chắc

chắn không tránh khỏi những thiếu sót. Rất mong được sự góp ý của các cấp lãnh
đạo và các bạn đồng nghiệp để sáng kiến của tôi được hoàn thiện hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!
Nga Sơn, ngày 5 tháng 4 năm 2016
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Tôi xin cam đoan đây là sáng kiến kinh
nghiệm của mình viết, không sao chép
nội dung của người khác.
Người viết:

Mai Thị Phượng

15


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Đạo đức và phương pháp dạy học đạo đức ở trường Tiểu học - Nguyễn Sinh
Huy.
2. Tâm lý học Tiểu học - Bùi Văn Huệ - Đại học Sư phạm I Hà Nội.
3. Một số vấn đề giáo dục đạo đức cho học sinh - Đặng Vũ Hoạt - Viện
nghiên cứu khoa học giáo dục.
4. Vấn đề giáo dục - Hồ Chí Minh - Giáo dục học 1990.
5. Nghiên cứu giáo dục - Tạp chí giáo dục.
6. Tâm lý giáo dục học sinh Tiểu học - Nhà xuất bản Sự thật - Hà Nội 1998.
7. Phát triển nhân cách học sinh Tiểu học - Ma Văn Hiệp - Trung tâm giáo
dục thường xuyên tỉnh Thái Nguyên 1998.
8. Một số phương pháp tiếp cận giáo dục đạo đức. NXB giáo dục , 1999.
9. Chương trình tiểu học năm 2000. Bộ giáo dục và đào tạo.
10. Chiến lược phát triển giáo dục và đào tạo đến năm 2020 giáo dục Tiểu học.

11. Tạp chí giáo dục số 85 năm 2004. Bộ giáo dục và đào tạo.
12. Trang www.moet.gov.vn của Bộ giáo dục và đào tạo.

16


17