một số biện pháp giúp trẻ học tốt môn khám phá khoa học

Mục lục
PHẦN MỞ ĐẦU......................................................................................................2
1. Lý do chọn đề tài..............................................................................................2
2. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu....................................................................3
3. Mục đích nghiên cứu.......................................................................................4
4. Phương pháp nghiên cứu................................................................................4
PHẦN NỘI DUNG..................................................................................................5
1. Cơ sở lý luận....................................................................................................5
1.1 Theo cơ sở lý luận khoa học tự nhiên........................................................5
1.2 Theo cơ sở khoa học xã hội ......................................................................5
1.3 Theo cơ sở tâm lý của môn học.................................................................5
2. Thực trạng của vấn đề......................................................................................6
2.1 Thuận lợi....................................................................................................6
2.2 Khó khăn ...................................................................................................6
2.3 Số liệu điều tra khi thực hiện.....................................................................7
3. Biện pháp thực hiện.........................................................................................8
3.1 Nội dung và cách thực hiện các biện pháp giải pháp ................................8
a. Biện pháp 1 Cháu khám phá khoa học thơng qua thí nghiệm thực hành.8
b. Biện pháp 2 Khám phá khoa học qua vật thật bằng hình thức tham quan.
....................................................................................................................11
c. Biện pháp 3 Xây dựng góc “Bé với thiên nhiên ” để trẻ hoạt động
KPKH ........................................................................................................15
3.2 Điều kiện thực hiện giải pháp biện pháp.................................................16
a. Biện pháp 1 “Cháu khám phá khoa học thông qua thí nghiệm thực
hành”..........................................................................................................16
b Biện pháp 2 Khám phá khoa học qua vật thật bằng hình thức tham quan
....................................................................................................................16
c. Biện pháp 3 Xây dựng góc “Bé với thiên nhiên ” để trẻ hoạt động
KPKH.........................................................................................................16
3.3 Mối quan hệ giữa các biện pháp giải pháp..............................................17
3.4 Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vẫn đề nghiên cứu...............17

PHẦN KẾT LUẬN................................................................................................19
1. Bài học kinh nghiệm......................................................................................19
2. Ý nghĩa của sáng kiến kinh nghiệm...............................................................20
3. Khả năng ứng ựng, triển khai.........................................................................20
4. Kiến nghị .......................................................................................................20

S¸ng kiÕn kinh nghiệm
Hùng

1

Ngô Văn


PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Giáo viên mầm non những người thầy đầu tiên trong hệ thống giáo dục,
chiếm vị trí quan trọng trong sự nghiệp trồng người.
Bác Hồ kính u đã dạy rằng “ Vì lợi ích mười năm trồng cây, vì lợi ích trăm
năm phải trồng người” vì lợi ích của cả dân tộc, của cả quốc gia, vì trẻ em là
hạnh phúc của mọi gia đình, việc bảo vệ chăm sóc giáo dục trẻ khơng phải chỉ là
trách nhiệm của mọi người mà của toàn xã hội.
Vậy thì mỗi giáo viên mầm non chúng ta cần chung tay gieo trồng chăm
sóc giáo dục và bảo vệ trẻ như thế nào?
Trẻ em như một tờ giấy trắng khám phá với môi trường xung quanh, các
hiện tượng tự nhiên chính là bắt đầu thích ứng đến lĩnh hội và cải tạo mơi trường.
Ca dao xưa có câu “ Dạy con từ thủa còn thơ” đã đúc rút ra từ kinh nghiệm “ Dạy
con rèn người” của ông cha ta. Mỗi chúng ta đều được lớn lên từ những mơi
trường đầu tiên. Đó là những tiếng ru ngọt ngào của bà, của mẹ. Những ngọn đèn
cháy lung linh trong đêm, những ngôi sao nhỏ lấp lánh trên cao. Mơi trường âm

thanh và hình ảnh xung quanh đó đều mang lại nguồn biểu tượng vô cùng phong
phú và theo trẻ cho đến hết cuộc đời, đã gợi lên lòng yêu quê hương, đất nước ở
mỗi con người. Khám phá mơi trường xung quanh trẻ có vốn hiểu biết những gì
quanh mình và sẽ hình thành nên nhưng thói quen tốt, xấu của trẻ. Đất nước ta
ngày một phát triển do vậy con người cần phải năng động sáng tạo để phù hợp với
sự phát triển của nó. Muốn được như vậy trẻ Mầm Non cần được tiếp xúc và
khám phá khoa học quanh mình. Đặc biệt là trẻ 5- 6 tuổi nhận thức, tư duy, ngơn
ngữ và tình cảm xã hội gần như hoàn thiện. Khám phá khoa học qua nền giáo dục
là góp phần khơng nhỏ vào việc phát triển thế hệ trẻ. Nếu giáo viên không sáng
tạo trong việc tổ chức thì hiệu quả đạt khơng cao. Nếu tiết dạy khơng có gì mới để
trẻ được khám phá trẻ sẽ phát triển chậm hơn so với nhu cầu xã hội .
Trên thực tế hiện nay những cái trẻ đã biết vẫn có phân phối chương trình
học cơ giáo vẫn phải dạy dù trẻ 5-6 tuổi vẫn trả lời tốt, làm tốt những gì cơ u
cầu nhưng trẻ khơng cịn hứng thú và khơng kích thích được ở trẻ sự sáng tạo,
không thỏa mãn nhu cầu bản thân tr

Sáng kiến kinh nghiệm
Hùng

2

Ngô Văn


Theo tơi để làm tốt cơng tác chăm sóc giáo dục hình thành nhân cách trẻ,
ngồi việc thực hiện các nhiệm vụ của một giáo viên mầm non ra thì việc xác
định phương pháp, biện pháp chăm sóc giáo dục trẻ thông qua hoạt động khám
phá khoa học cũng đặc biệt quan trọng vì nó tác động trực tiếp đến việc lĩnh hội
kiến thức, kỹ năng sống ở trẻ đó là điều rất cần thiết cho việc phát triển hoàn
thiện nhân cách của trẻ sau này

Vậy tìm biện pháp, phương pháp là gì? tìm ở đâu? Câu hỏi này đã được giải
quyết qua các chuyên đề chăm sóc và giáo dục mà chúng ta đã được tập huấn ở
phòng và lý thuyết đó cũng được chúng ta thực hiện thơng qua các q trình dạy
học và chăm sóc trẻ hằng ngày. Nhưng trong q trình thực hiện các đồng chí đã
thấy thỏa mãn với mục tiêu mình đặt ra chưa? có gì đổi mới, có gì tiến bộ, có gì
sáng tạo? để trẻ ở lớp chúng ta nhận thức tiến bộ nhanh bắt kịp cùng trang lứa với
trẻ phố, huyện.
Còn tôi trong 9 năm công tác mỗi năm tôi lại rút ra cho mình một kinh
nghiệm. Muốn trẻ phát triển tồn diện theo tơi chúng ta cần xây dựng biện pháp
giáo dục hay mới lạ, hấp dẫn trẻ vào hoạt động khám phá khoa học. Chính vì vậy
mà tơi đã chọn đề tài “ một số biện pháp giúp trẻ học tốt mơn khám phá khoa
học” để nghiên cứu tìm ra những biện pháp hay giúp trẻ học tốt môn học này.
Tôi viết sáng kiến ra đây cho nhưng chị em trong ngành cùng tham khảo và
góp ý. Chúng ta hãy vì nền giáo dục của mầm non hãy tạo nền tảng vững chắc
cho chặng đường khôn lớn của trẻ các bạn nhé.
2. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu
Trẻ lớp mẫu giáo 5-6 tuổi A2 trường Mầm Non Hương Mai
Thời gian nghiên cứu từ 15/8/2014 đến tháng 5/2015
Phạm vi áp dụng:Đề tài này có thể áp dụng ở những trường mầm non trong
tồn huyện
3. Mục đích nghiên cứu
Tơi nghiên cứu đề tài này để tìm ra một số biện pháp giúp trẻ khám phá ra
được được nhiều điều mới lạ, trẻ được tự trải nghiệm, khám phá được sâu hơn,
chi tiết hơn về mọi vật xung quanh

S¸ng kiÕn kinh nghiệm
Hùng

3

Ngô Văn


Đề tài thành cơng thơng qua hoạt động này có tác dụng giáo dục trẻ về mọi
mặt: Ngôn ngữ, đạo đức, trí tuệ, thẩm mỹ, thể lực...Hơn nữa có thể chia sẻ kinh
nghiệm của mình cho bạn bè, đồng nghiệp cùng tham khảo.
4. Phương pháp nghiên cứu
Trước hết bản thân phải nhận định được tình hình chung của đối tượng
nghiên cứu, sau đó ứng dụng tìm ra các phương pháp như:
Khảo sát và xây dựng kế hoạch nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu lý luận
Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Phương pháp quan sát; quan sát thực trạng trẻ làm quen với hoạt động khám
phá khoa học
Phương pháp điều tra
Phương pháp đàm thoại
Phương pháp thực hành
Đọc, phân tích, tổng hợp tài liệu tham khảo để nghiên cứu.
Xây dựng đề cương sáng kiến, áp dụng sáng kiến và hồn thành sáng kiến.

S¸ng kiÕn kinh nghiệm
Hùng

4

Ngô Văn


PHẦN NỘI DUNG
1. Cơ sở lý luận

Theo lý luận của giáo trình “Lý luận về phương tiện và phương pháp hướng
dẫn trẻ làm quen với hoạt động khám phá” của tiến sỹ Hồng Thị Phượng thì:
1.1 Theo cơ sở lý luận khoa học tự nhiên
Việc hướng dẫn trẻ làm quen với khám phá khoa học địi hỏi giáo viên cần
có kiến thức phong phú về mọi lĩnh vực khoa học tự nhiên, hiểu được quy luật
phát triển của nó, biết giải thích đúng theo quan điểm duy vật về mỗi quan hệ giữa
sự vật hiện tượng diễn ra trong tự nhiên.
Hướng dẫn trẻ làm quen với môi trường tự nhiên có vai trị đặc biệt quan
trong đối với trẻ nhỏ. Có thể nói tự nhiên là nguồn gốc của các tri giác cụ thể đầu
tiên của con người.
1.2 Theo cơ sở khoa học xã hội
Nhà giáo dục cần phải hiểu tại sao mỗi cá nhân trở thành người theo các cách
khác nhau? Do đâu mà mỗi cá nhân tích lũy được kinh nghiệm xã hội khác nhau.
Điều này đòi hỏi cần phải xem xét các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình phát triển
của đứa trẻ trong quan hệ với hiện thực.
Sự mở rộng và làm phong phú kinh nghiệm xã hội của trẻ diễn ra trong quá
trình giao tiếp giữa trẻ với bạn, thể hiện hành vi mối quan hệ tình cảm giữa người
với người.
1.3 Theo cơ sở tâm lý của môn học
Qua các kết quả nghiên cứu tâm lý khẳng định rằng trẻ 5-6 tuổi diễn ra
mạnh mẽ nhất về tâm lý. Tư duy ngôn ngữ của trẻ phát triển gần như hồn
thiện.Trong q trình sống trẻ tích lũy được nhiều kinh nghiệm và trẻ 5-6 tuổi đã
xuất hiện sự tự nhận thức ở trẻ.
Trẻ ở tuổi này lĩnh hội các biểu tượng khái quát về sự vật hiện tượng hiểu
được mối quan hệ và sự phụ thuộc lẫn nhau giữa chúng. Nếu được giáo dục một
cách đúng đắn trẻ không những chỉ lĩnh hội tri thức về sự vật, hiện tượng xung
quanh, mà còn học được cách tiếp cận đối tượng, cách thức khám phá sự vật hin

Sáng kiến kinh nghiệm
Hùng

5

Ngô Văn


tượng. Chính q trình khám phá mơi trường đã tạo điếu kiện để trẻ phát triển thể
chất, thẩm mỹ đạo đức và lao động cho trẻ.
Hướng dẫn trẻ khám phá khoa học là phương thức hoạt động gắn bó giữa
giáo viên và trẻ nhằm tạo điều kiện để giúp trẻ làm tốt vai trị chủ thể của q
trình khám phá thế giới xung quanh giáo viên cần quan tâm đến nhu cầu, hứng thú
của trẻ tận dụng các biện pháp, các cơ hội trong cuộc sống cho trẻ được khám phá
sự vật hiện tượng xung quanh chúng cho trẻ được trải nghiệm cảm xúc, tích lũy
kinh nghiệm để đi đến hiểu biết bản chất của sự vật hiện tượng và có kỹ năng
sống phù hợp.
2. Thực trạng của vấn đề
Năm học 2014-2015 bản thân được phân công giảng dạy tại lớp 5-6 tuổi A2
trường Mầm non Hương Mai
Chương trình giảng dạy: Chương trình giáo dục mầm non mới
Sĩ số: 30 cháu - Nữ : 12 cháu
- Nam: 18 cháu
Khảo sát chất lượng khám phá khoa học.
Đánh giá chung :Thông qua các hoạt động học có chủ đích, hoạt động ngồi
trời, hoạt động góc và mọi lúc mọi nơi. Tơi nhận thấy cháu tiếp xúc với môi
trường một cách rất khác nhau. Cháu hời hợt với những gì đã biết, nhàm chán với
những trị chơi quen thuộc. Ngược lại những gì mới lạ cháu hăng say khám phá,
hứng thú với những trò chơi, đồ chơi mới.
2.1 Thuận lợi
Được sự quan tâm của Phòng GD- ĐT và của trường Mầm Non Hương Mai
thường xuyên tổ chức bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên.

Bản thân luôn yêu nghề mến trẻ, ham học hỏi nâng cao chuyên môn .
Trường ở điểm trung tâm nên việc đi lại cũng khá thuận tiện.
2.2 Khó khăn
Cơ sở vật chất thiếu thốn, đồ dùng phục vụ tiết dạy còn rất thiếu thốn như những vật mẫu, những con vật thật, đồ vật...
Trẻ cùng độ tuổi nhưng sự nhận thc ca tr khụng ng u

Sáng kiến kinh nghiệm
Hùng

6

Ngô Văn


Góc tự nhiên cịn nghèo, số cây ít, loại cây chưa phong phú, đồ chơi, đồ
dùng cịn ít, thiếu những hình ảnh đẹp, sinh động để trẻ quan sát.
Vốn hiểu biết của trẻ về hoạt động khám phá còn hạn chế.
2.3 Số liệu điều tra khi thực hiện
Nắm được tình hình thực tế của lớp tơi khi tổ chức các hoạt động khám phá
khoa học. bước đầu khảo sát cho thấy với tổng số trẻ là 30 cháu tôi đưa ra 1 số nội
dung và tiêu chí sau:
S

Nội dung tiêu chí khảo sát

Kết quả
Tốt-

TB

Yếu

22 cháu

7

1cháu

Khá
1

Kỹ năng quan sát, tìm ra đặc
điểm và trả lời được tên gọi đặc điểm

73,33% cháu

của các đối tượng khám phá

3,33
23,33 %

%
2

Khả năng so sánh, phân loại các
đối tượng khám phá

17 cháu

11ch

56,67% áu

2
cháu

33,66
%
3

Phát hiện cái mới lạ và có thái độ
hành động phù hợp

6,66
%

16 cháu

8

53,33% cháu

6
cháu

26,66

20%

10

5

%
4

Có kỹ năng sống và khả năng
giao tiếp tốt

15 cháu
50%

cháu

cháu
33,33

%

16,66
%

Từ kết quả như trên, tơi ln băn khoăn suy nghĩ tìm nhiều biện pháp để tiết
dạy làm quen với khám phá khoa học đạt hiệu quả cao hơn. Dựa vào vốn kiến
thức đã học và được bồi dưỡng chuyên môn,học hỏi, tham khảo tập san, tài liệu...
tơi đã tìm ra một s bin phỏp sau:

Sáng kiến kinh nghiệm
Hùng

7

Ngô Văn


3. Biện pháp thực hiện
Tìm ra biện pháp mới giúp trẻ ham mê khám phá khoa học phát triển tính
sáng tạo và mở rộng vốn kiến thức cho trẻ.
Dùng biện pháp mới giúp phát triển tư duy, ngôn ngữ củng cố các kỹ năng
nhận thức của trẻ.
Rèn khả năng tri giác, phân tích, so sánh tổng hợp ở trẻ.
Các biện pháp này sẽ hình thành xúc cảm, tình cảm tích cực và kinh nghiệm
cũng như kỹ năng sống cho trẻ và trẻ mong muốn bảo về gìn giữ mơi trường.
3.1 Nội dung và cách thực hiện các biện pháp giải pháp
a. Biện pháp 1 Cháu khám phá khoa học thông qua thí nghiệm thực hành
+ Nội dung :Trẻ làm thí nghiệm và thực hành để phát hiện “khám phá khoa
học mới”
+ Cách thực hiện:
Cũng như những gì tơi nêu trên lý do tôi chọn đề tài này để nghiên cứu là
trong suốt 9 năm trong ngành, tôi phát hiện trẻ khám phá khoa học một cách khác
nhau cháu hứng thú với những gì chưa biết, chưa làm và đặc biệt hứng thú với thí
nghiệm khám phá cái mới lạ.
Được trực tiếp làm thí nghiệm với các vật mới lạ quả là một điều thích thú
đối với trẻ. Thật vậy, cứ để cho cháu được hoạt động, được trải nghiệm, được thử
sai, đúng và cuối cùng cháu tìm ra một kết quả nào đó sẽ là một điều lý thú đối
với trẻ. Trẻ sẽ say mê với phát hiện mới và đưa ra được hàng trăm hàng nghìn câu
hỏi : Cơ ơi, mẹ ơi vì sao xung quanh ta lại có nhiêu cái lạ thế? lại có cháu nói cơ
ơi cháu biết rồi, trẻ phán đốn và tìm ra câu trả lời trí tưởng tượng của trẻ 5 tuổi sẽ
bay xa bay cao và phát triển một cách tốt nhất đấy các bạn a.
Với biện pháp này tôi đã áp dụng rất thành công ở trẻ lớp tôi tôi đưa ra đây

một số thí nghiệm cho chị em cùng tham khảo nhé:
* Thí nghiệp 1: Dạy trẻ cách phịng tránh bệnh “ Tay, chân, miệng”
Thực hiện:
Tơi cho cháu xem các hình ảnh về bệnh tay,chân, miệng và giải thích cho
cháu biết chân tay miệng là bệnh rất dễ lây truyền. Tôi cng cho chỏu bit con vi

Sáng kiến kinh nghiệm
Hùng

8

Ngô Văn


trùng lây bệnh rất nhỏ bằng mắt thường không thể nhìn thấy. Đồng thời làm một
thí nghiệm cho trẻ xem:
Tơi dùng một lọ nước hoa xịt nước hoa vào 1 trẻ cho các bạn trong lớp nhận
xét bạn đó rất thơm hỏi cháu: Các con có nhìn thấy gì khơng mà sao thơm thế?
Tơi nói cho cháu biết có nhiều thứ tồn tại mà khơng nhìn thấy bằng mắt.
Tơi cho cháu làm thí nghiệm cùng nhau như: Xịt nước hoa vào tay bạn A rồi
cho cháu ngửi và nhận xét tay bạn A thơm - Cho lớp ngửi tay bạn B không xịt
nước hoa và nhận xét tay bạn B khơng thơm - sau đó cho 2 cháu bắt tay nhau một
lúc. rồi lại cho lớp ngửi tay 2 bạn và các cháu phát hiện ra tay bạn B bây giờ đã
thơm như tay bạn A, Tơi nói cho cháu biết con vi khuẩn cũng nhỏ như mùi nước
hoa và đặt câu hỏi: Các con có nhìn thấy con vi khuẩn của bệnh tay, chân, miệng
khơng. Qua đó tơi cho cháu biết tay, chân, miệng lây qua các đường giao tiếp
như: Nếu người bị bệnh cầm đồ chơi thì con vi khuẩn của bệnh sẽ bám vào đồ
chơi đó . Đồ chơi đó mà khơng được rửa sạch bằng xà bơng hoặc khơng được sát
trùng thì khi người khác cầm vào đó con vi trùng sẽ bám vào tay và người lành lại
lây bệnh. Bệnh cịn lây qua đường hơ hấp trong khi nói chuyện với nhau và dạy

cháu phịng bệnh bằng cách thường xuyên rửa tay bằng xà phòng. Thường xuyên
tự vệ sinh đồ chơi trong lớp và ở nhà sẽ phòng tránh được bệnh chân, tay,
miệng…
Một tiết học rất nhẹ nhàng không cần nhiều đồ dùng, đồ chơi mà tôi cảm
thấy các cháu rất say mê với việc được khám phá và tiết học đạt hiệu quả rất cao.
* Thí nghiệm 2 : Trứng chìm – Trứng nổi.

S¸ng kiến kinh nghiệm
Hùng

9

Ngô Văn


Tơi cho cháu làm thí nghiệm: Đổ muối vào hai ly nước thủy tinh như nhau ,
một ly tôi dán số 1 và ly kia dán số 2.lượng nước hai ly bằng nhau, riêng lượng
muối thì khác nhau, ly số 1 tơi bỏ 1 thìa muối. ly số 2 tơi bỏ vào 3 thìa muối
khuấy đều Trẻ thực hiện: bỏ trứng vào hai ly nước
Kết quả: Ly 1= Trứng chìm, ly 2= trứng nổi
Cho cháu tìm ra nguyên nhân. Thử ly nước 1 sao thấy mặn quá, thử ly
nước 2 không mặn bằng hoặc bạn đổ vào ly 1 bao nhiêu muỗng muối, đổ
vào ly 2 bao nhiêu muỗng muối….
Từ đó cháu suy ra: Vì ly 1 ít muối nên trứng không thể nổi lên được.
Muốn
trứng nổi lên phải làm gì? (Cháu thỏa thuận với nhóm là phải thêm muối vào
ly 1…)
Cơ giải thích thêm cho cháu biết muối tan trong nước nhưng vì muối mặn
nên muối chìm xuống dưới v y qu trng ni lờn
10

Sáng kiến kinh nghiệm
Hùng

Ngô Văn


Vậy trứng ở trong nước muối có nổi được khơng? Trứng cịn nổi được ở đâu
nữa khơng?
- Mở rộng: Nước đường, dầu ăn….Tiếp tục cho trẻ khám phá.
Mỗi khi cháu khám phá ra điều gì, ta cho cháu ghi kết quả bằng kí hiệu mà
cơ và cháu đã thỏa thuận để dễ kiểm tra. Khi thí nghiệm thành cơng, tơi thấy
trên khn mặt các cháu lộ rõ vẻ thích thú, phấn khởi vơ cùng và có những
nhóm đã reo hị ầm ĩ. Với tiết học này tôi thấy vui và các cháu thực sự chủ
động khi làm cơng việc thí nghiệm. Lại thêm một lần nữa tôi đã tác động vào
các cháu tính tự tin, tự lập, tự suy nghĩ, tự tìm ra kết quả nhanh nhất để hồn
thành cơng việc mình đang làm.
Với tơi đã áp dụng nhiều vào tiết học của cháu về những đề tài khám phá
khoa học và tất cả đều được sự hưởng ứng nhiệt tình, say mê của các cháu. Tơi đã
tự tin hơn khi tìm các đề tài cho trẻ khám phá sau này như: Nhanh chậm- Thấm
màu- Đổi màu đã được tôi đưa vào dạy và đạt kết quả cao, phụ huynh cũng đã
trao đổi cho tôi về những thành quả do cháu đã thí nghiệm ở nhà như: Hoa đổi
màu, nhuộm quả…
Tôi thật sự phấn khởi với những phương pháp, biện pháp khi cho cháu thí
nghiệm đạt hiệu quả cao giúp trẻ say mê khám phá khoa học.
b. Biện pháp 2 Khám phá khoa học qua vật thật bằng hình thức tham quan.
+ Nội dung :Xác định chủ đề về nội dung tham quan là khám phá về môi
trường tự nhiên hay môi trường xã hội để đặt ra nhiệm vụ.
+ Chuẩn bị
Giáo viên :

Xác định vị trí và địa điểm đến tham quan thuận lợi nhất ( không để trẻ mệt
và khơng ảnh hưởng đến mục đích chính
Kiểm tra địa điểm tham quan trước xác định đối tượng cần thiết quan sát, xác
định tình tự quan sát nội dung khối lượng tri thức mà trẻ cần lĩnh hội.
Xác định địa điểm cho trẻ tự quan sát và nghỉ ngơi
Cho trẻ:
Trước tham quan vài ngày cần đàm thoại với trẻ nhằm mục đích tạo hứng
thú cho trẻ, thơng báo cho trẻ địa điểm nội dung của buổi tham quan.

S¸ng kiÕn kinh nghiệm
Hùng

11

Ngô Văn


Quan tâm đến sức khỏe của trẻ, chuẩn bị các dụng cụ cần thiết, trang phục
cho trẻ phù hợp với thời tiết vận động.
+ Cách thực hiện:( Tổ chức tham quan)
Dù khám phá môi trường tự nhiên hay môi trường xã hội giáo viên cũng cần
tổ chức đàm thoại ngắn nhằm mục đích nhắc trẻ về mục đích tham quan, các quy
tắc hành vi cần thực hiện trong quá trình tham quan.
Tổ chức cho trẻ quan sát có thể quan sát (Tập thể, nhóm, cá nhân) giáo viên
giúp trẻ xác định được những dấu hiệu đặc trưng của sự vật hiện tượng bằng các
biện pháp khác nhau: Như đặt ra các câu hỏi câu đố bài thơ hướng dẫn trẻ quan
sát, khảo sát, sử dụng phương pháp trò chơi, sử dụng kể chuyện và giải thích để
bổ sung cho sự quan sát của trẻ. Trong q trình quan sát có thể sử dụng các tác
phẩm văn học hoặc âm nhạc.
Ví dụ về tìm hiểu mơi trường xã hội “Tìm hiểu về Bác nông dân”

Cô giáo tiến hành chuẩn bị như trên.
Tổ chức tham quan : Cô đàm thoại ngắn về nghề nơng và có thể cho cháu kể
về bác nơng dân mà cháu biết cô cho cháu đến xem các bác, các cô, các chú nông
dân đang làm việc khi trẻ quan sát cô đặt các câu hỏi hoặc câu đố về người nông
dân cho cháu trả lời cho cháu được quan sát những người nông dân đang làm việc
và gợi hỏi về công việc của họ. Cho nhiều cháu được nhận xét về công việc cũng
như trang phục của bác. Cơ giáo có thể kể câu chuyện tốt về bác nông dân cho
cháu nghe. Cho cháu làm quen các bài thơ về nghề nông như “ Hạt gạo làng ta”
hoặc hát bài “Lời ru trên nương”, cháu được nghe nhằm gợi cảm xúc cho trẻ để
trẻ dành nhiều tình cảm cho bác nơng dân và cho trẻ rót nước mời các bác uống,
để trẻ biết cách thể hiện tình cảm với người làm nơng và từ đó giúp cháu biết
nghề nào cũng đáng quý.
Cho cháu tìm hiểu khàm phá về nghề nào cũng nên chọn thêm một vài tác
phẩm văn học âm nhạc mới lạ phù hợp ví dụ như: Tìm hiểu về chú bộ đội thì cho
cháu nghe thơ “Đồng chí” thơ “Chú bộ đội hành quân trong mưa”. Để các cháu
nhận thức sâu sắc biết trách nhiệm và nghĩa vụ của chú bộ đội dành cho đất nước
cho các cháu. Cho cháu hát, múa cùng các chú bộ đội. làm quà tặng chú để gây
cảm xúc tình cảm cho các cháu thêm yêu thương chú bộ đội t ú s hỡnh thnh

Sáng kiến kinh nghiệm
Hùng

12

Ngô Văn


nhân cách tốt đẹp biết cách ứng xử giữa người nhỏ và người lớn với người Ví dụ
về tìm hiểu MT tự nhiên “Khám phá về các loại hoa”

S¸ng kiÕn kinh nghiệm
Hùng

13

Ngô Văn


+ Tổ chức tham quan : Cô đàm thoại ngắn về đề tài tham quan để nhắc trẻ
nhớ mục đích tham quan, hướng cháu chú ý quan sát các loại hoa chú ý với môi
trường thiên nhiên cô cần cho trẻ tự phát hiện. Cho trẻ quyền lựa chọn đối tượng
trong khn khổ u cầu ví dụ: Có cháu biết quá nhiều về hoa hồng do mẹ trồng ở
nhà cháu nên đến khu tham quan cháu thích khám phá hoa lạ hơn thì cơ giáo cần
tơn trọng ý kiến của trẻ mỗi cháu, có thể có sở thích khác nhau cô tạo điều kiện
cho cháu quan sát bằng cách cô đọc câu đố về các loại hoa và cho cháu lựa chọn
sau đó cho cháu quan sát theo nhóm. Cuối cùng cô tạo cơ hội cho cháu mô tả về
những gì cháu vừa quan sát. Thời gian có hạn nên mỗi buổi tham quan về cơ có
thể trao đổi với trẻ trong mọi lúc mọi nơi bằng cách gợi nhớ lại buổi tham quan
để tất cả cháu đều được mô tả những gì mình khám phá. Trong khi tham quan cơ
và cháu có thể hát múa về các loại hoa hoặc cơ kể chuyện “ Sự tích hoa mào gà”
hoặc “ Sự tích hoa phù dung”… cho cháu nghe trong giờ giải lao. Cuối cùng cho
cháu nhặt cỏ tưới nước cho hoa cháu sẽ có ý thức trong lao động ham mê cái đẹp
và yêu thiên nhiên cây cỏ hoa lỏ
+ Cụng vic sau tham quan

Sáng kiến kinh nghiệm
Hùng

14

Ngô Văn


Ngay sau khi tham quan các đối tượng trẻ thu nhặt được cần phải đặt ở góc
thiên nhiên ( Hoa cắm vào lọ hay giỏ, động vật để vào bể hoặc bồn…) để có thể
cho cháu quan sát động thực vật.
Sau tham quan vài ngày tổ chức đàm thoại. Giáo viên đặt câu hỏi sao cho trí
nhớ của trẻ xuất hiện tồn bộ q trình tham quan, xác định thời điểm giáo dưỡng
và giáo dục để trẻ xác định mối quan hệ giữa các hiện tượng. Qua đó trẻ bày tỏ
được cảm xúc của trẻ với buổi tham quan.
c. Biện pháp 3 Xây dựng góc “Bé với thiên nhiên ” để trẻ hoạt động KPKH
+ Nội dung: Xác định chủ đề để xây dựng nội dung ở góc thiên nhiên.
+ Chuẩn bị:
Các cây cỏ con vật và đồ dùng theo chủ đề.
Tìm địa điểm khơng gian phù hợp để xây dựng góc.
+ Cách tổ chức xây dựng
Tơi xây dựng góc thiên nhiên bởi vì tơi nhận thấy cháu rất ham mê khám
phá khoa học nhất là những gì mới lạ và cháu thích được tự mình bỏ tay vào trải
nghiệm cho nên tơi quyết định xây dựng góc thiên nhiên theo từng chủ đề để thay
đổi đối tượng nghiên cứu hàng tuần cho cháu hứng thú khám phá.
Góc thiên nhiên là nơi để trẻ khám phá môi trường tự nhiên. Nơi dành cho
các hoạt động góc hoặc hoạt động ngồi trời. Thông qua các hoạt động này trẻ tri
giác và khám phá từ đó trẻ phát triển tư duy trẻ so sánh, phân tích, tổng hợp. Qua
hằng ngày trẻ nhận thấy sự hình thành và phát triển của sự vật hiện tượng và các
mối quan hệ trong thiên nhiên như quá trình phát triển của cây từ hạt. Gà đẻ trứng
và trừng lại nở ra gà …cũng thơng qua góc thiên nhiên cháu biết cách chăm sóc
và bảo vệ như thế nào cho phù hợp với từng sự vật hiện tượng. Trong quá trình
khám phá cháu được trao đổi thảo luận ngơn ngữ cũng phát triển và từ đó hình
thành ý thức chăm sóc bảo vệ thiên nhiên như nhặt cỏ, bắt sâu, tưới nước, ngồi ra
cịn là nơi tìm đọc các loại sách về thiên nhiên, các tranh ảnh về thế giới tự nhiên .

Ví dụ: “Chủ đề trường mầm non” có mơ hình trường có các đồ chơi ngồi
trời bằng mơ hình có các vật thật khác như các cây xanh, cây sung, cây vạn niên
thanh, cây hoa hồng… Tơi bố trí giá sách chủ yếu là sách vẽ về chủ điểm trường
MN. Một số chậu hoa bồn hoa nhỏ thực vật” tơi xây dựng góc thiên nhiên cú :

Sáng kiến kinh nghiệm
Hùng

15

Ngô Văn


Chậu cho trẻ gieo hạt đậu, gieo hạt cà phê cho cháu tự tay chăm sóc và quan
sát hàng ngày
Có hộp xốp chứa đất để gieo trồng 2-3 loại rau.
Ngoài ra có cây cối, hoa lá, quả hạt … Tranh ảnh vừa tầm với của trẻ để trẻ
có thể xem và đọc sách theo trí nhớ về các bài thơ, chuyện kể về thế giới thực vật.
Sắp xếp các hộp đựng vỏ cây khô, hoa, lá ép khô , các loại hạt … Có ngắn
nhãn mác và hình ảnh rõ ràng để trẻ dễ nhận thấy, trẻ được chơi và làm được
những sản phẩm từ những đồ chơi ấy. Các tranh, lô tô về chủ điểm đều được phân
loại để ở Đối với tranh đều có chữ cái tương ứng ở dưới cũng được phân loại xếp
gọn gàng và dễ kiểm tra .
3.2 Điều kiện thực hiện giải pháp biện pháp
Ta tìm điều kiện để thực hiện phù hợp với từng giải pháp, biện pháp
a. Biện pháp 1 “Cháu khám phá khoa học thơng qua thí nghiệm thực hành”
Khơng gian :
Tốt nhất là thực hành tập trung ở trên lớp để cho tất cả các cháu đều được
khám phá
Thời gian: Mỗi đề tài cần tiến hành thử nghiệm trong 40 phút.

Phương tiện :
Đồ dùng của trường và một số dụng cụ thí nghiệm khoa học khác
Phối kết hợp với phụ huynh : Cô giáo trao đổi với phụ huynh về những bài
học ở lớp và giao nhiệm vụ cho cháu về thực hành ở nhà.
b Biện pháp 2 Khám phá khoa học qua vật thật bằng hình thức tham quan
Khơng gian: Ngoài lớp học.
Thời gian: Mỗi đề tài cần tiến hành tham quan trong 1 buổi.
Phương tiện: Đối tượng và địa điểm tham quan tùy vào nội dung và yêu cầu
của buổi tham quan để tìm ra đối tượng
c. Biện pháp 3 Xây dựng góc “Bé với thiên nhiên ” để trẻ hoạt động KPKH
Khơng gian: khơng gian ngồi trời
Thời gian: Mỗi đề tài cần tiến hành hoạt động trong khong 30p

Sáng kiến kinh nghiệm
Hùng

16

Ngô Văn


Phương tiện: Đối tượng xây dựng ở góc tùy vào chủ điểm cho phù hợp tránh
nhàm chán ở trẻ.
* Mọi điều kiện thực hiện các giải pháp biện pháp cần tốt nhất theo điều kiện
có thể ở lớp ở trường và địa phương.
3.3 Mối quan hệ giữa các biện pháp giải pháp
Giữa các biện pháp, giải pháp có mối quan hệ qua lại với nhau chúng hộ trợ
cho nhau giúp trẻ khám phá khoa học một cách sâu sắc hơn. Khi trẻ đi tham quan
dạo chơi những gì cháu được tri giác, được tìm hiểu, được phân tích, được tổng
hợp, được hành động, được góp nhặt thì khi về lớp hoạt động ở các góc chơi đặc

biệt là góc phân vai và góc thiên nhiên cháu sẽ, nhớ lại, củng cố lại những kiến
thức mà cháu đã nhìn thấy trong buổi dạo chơi bằng cách tái hiện lại môi trường
xã hội đóng vai như bác nơng dân biết trồng, biết chăm sóc cây… Cùng với sự
hướng dẫn của cơ thơng qua biện pháp thử nghiệm cháu sẽ được làm thật qua đó
phát triển sự sáng tạo và có những kỹ năng sống phù hợp với nhu cầu phát triển
của xã hội .
Dù trẻ tiếp cận biện pháp nào trước, biện pháp nào sau thì việc được tiếp cận
các biện pháp đó cũng hỗ trợ cho nhau, cũng mang đến hiệu quả cao trong nhận
thức về môi trường xung quanh của trẻ.
Các biện pháp này đan xen nhau và được xuyên suốt trong quá trình khám
phá khoa học của trẻ sẽ giúp trẻ phát hiện ra những điều kì diệu mới mẻ trong mơi
trường xung quanh. Trẻ sẽ tích lũy được vốn sống qua đó hình thành các kỹ năng
kỹ xảo trong học tập, vui chơi và lao động.
3.4 Kết quả khảo nghiệm, giá trị khoa học của vẫn đề nghiên cứu
Tôi đã vận dụng các biện pháp mới hướng dẫn trẻ khám phá khoa học trong
năm và kết quả đạt là trẻ khám phá khoa học có tiến bộ hơn so với đầu năm cụ thể
chất lượng cuối năm được đánh giá như sau:
Chất lượng khảo sát cuối năm: Số trẻ : 30 cháu
STT
1

Kết quả
Tốt- Khá
TB
Nội dung tiêu chí khảo sát
Kỹ năng quan sát,tìm ra đặc điểm và trả 27 cháu 3 cháu
lời được tên gọi đặc điểm của các i

Sáng kiến kinh nghiệm
Hùng

17

90%

10%

Ngô Văn

Yu
chỏu


tượng khám phá
2

3

4

Khả năng so sánh , phân loại các đối

26 cháu

4 cháu

tượng khám phá
Phát hiện cái mới lạ và có thái độ hành

87%

13 %

động phù hợp

25 cháu

4 cháu

Tự mày mị điều chỉnh hồn thiện đồ

83,3%

16.7%

vật cịn giang dở
Có kỹ năng sống và khả năng giao tiếp

22 cháu

8 cháu

tốt

73.3%

26.7 %

Qua bảng khảo sát thấy chất lượng giáo dục bộ môn tăng rõ rệt chứng tỏ vận
dụng các biện pháp mới đạt hiệu quả rất cao

Qua 1 năm học nghiên cứu và thực hiện những biện pháp mới cho cháu
khám phá khoa học, trẻ lớp tôi đã tiến bộ nhanh về mọi mặt. Nhờ thông qua các
biện pháp mới mà cháu đã hăng say vào khám phá khoa học vì thế mà các kỹ
năng phát triển cháu có sáng tạo hơn trong các giai đoạn vốn kiến thức đã được
mở rộng, tư duy, ngôn ngữ cũng phát triển một cách rõ rệt. Các kỹ năng nhận
thức của trẻ như phân tích, so sánh tổng hợp cũng tiến bộ rất nhanh. Phần đơng
trẻ đã biết bảo về, gìn giữ mơi trường trong và ngồi lớp. Trong các giờ chơi đã
hình thành xúc cảm, tình cảm rất tích cực và kinh nghiệm cũng như kỹ năng sống
của trẻ từ đó cũng tốt hơn trẻ đã mạnh dạn hơn trong các hội thi của lớp của
trường cụ thể như hội thi “ Bé và mẹ cùng làm thí nghiệm” của lớp hơn 80% số
cháu tự thuyết trình bài thi của mình có 28 trẻ tham gia thì có tới 24 cháu đạt điểm
khá giỏi chiếm 85,71%. Hội thi bé với văn học cấp trường có 3 cháu tham gia thì
cả 3 đều đạt giải cao: 1 giải nhất, 1 giải nhì và 1 giải ba. Kết quả thu được qua
khảo nghiệm chứng tỏ các biện pháp mới cho trẻ khám phá môi trường xung
quanh cú giỏ tr khoa hc cao.

Sáng kiến kinh nghiệm
Hùng

18

Ngô Văn


PHẦN KẾT LUẬN
1. Bài học kinh nghiệm
Qua phương pháp vận dụng các biện pháp mới vào khám phá khoa học trẻ 56 tuổi đã đạt được kết quả như mong đợi tôi rút ra bài học kinh nghiệm như sau:
Giáo viên cần có trách nhiệm chăm sóc giáo dục trẻ với tấm lịng cơ giáo
như mẹ hiền mong cho con ngày một tiến bộ thì bất cứ một cơ giáo nào cũng
khơng ngừng khơng nghỉ tìm tịi sáng tạo ra nhiều cách thức để trẻ tập trung học

và chơi thỏa mãn nhu cầu khám phá của trẻ tác động trực tiếp đến việc lĩnh hội
kiễn thức, kỹ năng sống ở trẻ. Muốn nhìn trẻ phát triển tồn diện theo tơi chúng
ta cần xây dựng biện pháp giáo dục hay mới lạ cuốn hút trẻ để hình thành thói
quen ham mê khám phá khoa học ở trẻ đó là chúng ta ó gúp phn nõng cao cht
19

Sáng kiến kinh nghiệm
Hùng

Ngô Văn


lượng mơn học khám phá khoa học đó cùng chính là thành công lớn lao nhất
trong sự nghiệp trồng người của chúng ta .
2. Ý nghĩa của sáng kiến kinh nghiệm
Qua nghiên cứu sáng kiến kinh nghiệm này bản thân đã hiểu sâu sắc hơn các
phương pháp để gây sự hứng thú của trẻ vào giờ học. Từ đó trẻ có khả năng phát
triển có sáng tạo hơn trong các giai đoạn, vốn kiến thức đã được mở rộng, tư duy,
ngôn ngữ cũng phát triển một cách rõ rệt. Các kỹ năng nhận thức của trẻ như phân
tích, so sánh tổng hợp cũng tiến bộ rất nhanh.
3. Khả năng ứng ựng, triển khai
Từ khi nghiên cứu đề tài này bàn thân tôi thấy môm khám phá khoa học rất
hay và thiết thực. Từ đó tơi đã mạnh dạn đưa những kinh nghiệm của bản thân
cho các chị em cùng đồng nghiệp trong trường vận dụng vào tiết dạy, kết quả rất
khả quan trẻ hứng thú tham gia vào giờ học, trẻ tích cực phán đốn và suy luận
để đưa ra câu trả lời. Vì vậy mà tiết học khơng cịn trừu tượn đối với trẻ nữa.
4. Kiến nghị
Sau mỗi năm học thì giáo viên đã có thêm những kinh nghiệm hơn
trong giảng dạy chính vì vậy mà hàng năm lại có thêm những sáng kiến kinh
nghiệm do các nhà giáo dục như chúng tôi nghiên cứu. Tôi cũng như các đồng

nghiệp cũng muốn có điều kiện để tiếp xúc với đàn chị đã có nhiều kinh nghiệm
trong giáo dục để nghe những sáng kiến kinh nghiệm của họ học hỏi họ trong
cơng tác giảng dạy. Hàng năm có hàng trăm sáng kiến kinh nghiệm mới nhưng
chỉ để chấm mà những kinh nghiệm q báu đó khơng có tác dụng để ứng dụng
rộng rãi thì thật đáng tiếc vậy tơi có kiến nghị với các cấp như sau:
*Về phòng giáo dục:
Kiến nghị lên sở để thường xuyên mở các lớp chuyên đề thảo luận rút kinh
nghiệmvà học hỏi những sáng kiến kinh nghiệm mới về các bộ môn của các
huyện đạt giải cấp tỉnh để đúc rút kinh nghiệp trong việc chăm sóc giáo dục trẻ ở
các trường mầm non trong huyn.
*V trng:

Sáng kiến kinh nghiệm
Hùng

20

Ngô Văn


Nhà trường tạo mọi điều kiện hỗ trợ thêm để giáo viên xây dựng góc thiên
nhiên vui chơi và học tập cho các cháu khám phá khoa học, tạo điều kiện cho giáo
viên tổ chức các buổi tham quan cho trẻ. Mua sắm một số dụng cụ thí nghiệm đơn
giản phù hợp với đối tượng trẻ.
Cuối cùng tôi xin cảm ơn ban giám hiệu và chị em đồng nghiệp trong
trường đã tạo điều kiện và hỗ trợ tơi hồn thành bản sáng kiến kinh nghiệm này.
Tôi xin chân thành cảm ơn.
Hương mai, ngày tháng năm 2015
Người viết

Điều Thị Hà

S¸ng kiÕn kinh nghiệm
Hùng

21

Ngô Văn