Giải pháp nâng cao chất lượng cán bộ quản lý của tổng công ty hóa chất và phân bón dầu khí

Đề tài:Giải pháp nâng cao chất lượng cán bộ quản lý của Tổng Công ty Hóa chất và phân bón Dầu khí

MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN.....................................................................................................2
DANH MỤC BẢNG CÁC CHỮ VIẾT TẮT..........................................................3
LỜI NÓI ĐẦU..........................................................................................................1

CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ
DOANH NGHIỆP...........................................................................................3
Các koại kiến thức.................................................................................................14
CHƯƠNG 2............................................................................................................33
PHÂN TÍCH TÌNH HÌNH CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ QUẢN LÝ
CỦA TỔNG CÔNG TY HÓA CHẤT VÀ PHÂN BÓN THUỘC TẬP ĐOÀN
DẦU KHÍ VIỆT NAM...........................................................................................33

2.1 Đặc điểm sản phẩm, khách hàng, công nghệ và hiệu quả kinh doanh
.........................................................................................................................38
3.1. Những sức ép mới và yêu cầu mới đối với đội ngũ CBQL của
PVFCCo giai đoạn trong 5 năm tới.............................................................52
KẾT LUẬN............................................................................................................75

Lương Phương

CH QTKD BKHN 2011 -2013


Đề tài:Giải pháp nâng cao chất lượng cán bộ quản lý của Tổng Công ty Hóa chất và phân bón Dầu khí

LỜI CAM ĐOAN
Đây là kết quả sau 2 năm học tập và nghiên cứu cộng với kinh nghiệm hơn
10 năm công tác và làm việc tại các cơ quan khác nhau, với sự học hỏi, nghiên cứu

đặc biệt là sự hướng dẫn, giúp đỡ tận thình của GS,TS Đỗ Văn Phức. Tôi xin cam
đoan luận văn là kết quả nghiên cứu của riêng tôi, không sao chép của ai, không
nhờ bất cứ ai làm, viết.
Nội dung luận văn có tham khảo và sử dụng các tài liệu, thông tin được đăng
tải trên các tạp chí, các trang web theo danh mục tài liệu của luận văn. Trong quá
trình làm luận văn Tôi đã thực sự dành nhiều thời gian cho việc tìm kiếm cơ
sở lý luận, thu thập dữ liệu; vận dụng kiến thức để phân tích và đề xuất cải tạo
thực trạng đội ngũ cán bộ quản lý của Tổng Công ty Hóa chất và phân bón
thuộc tập đoàn dầu khí Việt Mam.
Tác giả luận văn

Lương Phương

Lương Phương

CH QTKD BKHN 2011 -2013


Đề tài:Giải pháp nâng cao chất lượng cán bộ quản lý của Tổng Công ty Hóa chất và phân bón Dầu khí

DANH MỤC BẢNG CÁC CHỮ VIẾT TẮT
-

PVN: Tập đoàn Dầu khí Quốc gia việt Nam.
PVFCCo: Tổng công ty Phân bón & Hóa chất Dầu khí – Công ty cổ phần.
HĐQT: Hội đồng quản trị.
Ban TGĐ: Ban Tổng giám đốc.
VPTCT : Văn phòng Tổng Công ty.
Ban KH : Ban Kế hoạch
Ban TCKT: Ban Tài chính kế toán

Ban KT: Ban Kỹ thuật
Ban CNTT: Ban Công nghệ thông tin
Ban TTTT: Ban tiếp thị truyền thông
Ban TCNH-ĐT: Ban tổ chức nhân sự và đào tạo.
Ban ATSKMT: Ban an toàn sức khỏe môi trường.
Ban PB: Ban phân bón.
Ban ĐTXD: Ban đầu tư Xây dựng.
Ban TMĐT: Ban Thương mại đấu thầu.
Ban HC: Ban Hóa chất.
Ban PC: Ban pháp chế.
Ban NCTT: Ban nghiên cứu thị trường.
Ban KS: Ban kiểm soát.
Ban KTNB: Ban kiểm toán nội bộ.
NMĐ – Nhà Máy đạm Phú Mỹ.
CBQL: Cán bộ quản lý.
GS: Giáo sư.
TS: Tiến sỹ.

Lương Phương

CH QTKD BKHN 2011 -2013


Đề tài:Giải pháp nâng cao chất lượng cán bộ quản lý của Tổng Công ty Hóa chất và phân bón Dầu khí

LỜI NÓI ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài luận văn.
Sau 3 kỳ học lý thuyết của chương trình đào tạo thạc sỹ QTKD của
ĐHBK Hà Nội em nhận biết sâu sắc thêm bản chất, các nguyên lý và
phương pháp giải quyết nhiều vấn đề trong quản lý hoạt động của doanh

nghiệp, trong đó có vấn đề quan hệ nhân quả giữa: chất lượng quản lý với
chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý với khả năng cạnh tranh và hiệu quả
hoạt động của doanh nghiệp.
Tiếp theo, sau hơn 10 năm công tác ở công ty em thấy năng lực cạnh
tranh, hiệu quả kinh doanh thật sự chưa hoàn toàn cao, công tác quản lý, đội
ngũ cán bộ quản lý của công ty có nhiều biểu hiện bất cập;
Và cuối cùng là căn cứ vào chuyên ngành đào tạo và công tác của em
trong tương lai em đã chủ động đề xuất và được chấp thuận làm luận văn thạc
sỹ với đề tài: Giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý của
Tổng Công ty hóa chất và phân bón thuộc tập đoàn dầu khí Việt Nam.
2. Mục đích (Các kết quả) nghiên cứu:
- Kết quả bài bản hóa, hệ thống hóa lý thuyết về chất lượng đội ngũ cán bộ
quản lý doanh nghiệp.
- Kết quả đánh giá chung kết định lượng tình hình chất lượng đội ngũ cán bộ
quản lý của Công ty CP hóa chất và phân bón dầu khí trong thời gian qua
cùng những nguyên nhân.
- Kết quả đề xuất 1 số giải pháp thiết thực, trọng yếu nhằm nâng cao chất
lượng đội ngũ cán bộ quản lý của Tổng Công ty Phân bón và Hóa chất Dầu
khí - CTCP trong 5 năm tới.
3. Phương pháp nghiên cứu:
Đề tài sử dụng tổng hợp các phương pháp nghiên cứu trong đó chủ yếu là
các phương pháp: mô hình hóa thống kê; điều tra, khảo sát; chuyên gia.
Lương Phương

1

CH QTKD BKHN 2011 -2013


Đề tài:Giải pháp nâng cao chất lượng cán bộ quản lý của Tổng Công ty Hóa chất và phân bón Dầu khí

4. Nội dung của luận văn:
Luận văn gồm 3 chương
Chương 1. Cơ sở lý luận về chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý doanh nghiệp.
Chương 2. Phân tích tình hình chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý của Tổng
Công ty Phân bón và Hóa chất Dầu khí - CTCP.
Chương 3. Một số giải pháp trọng yếu nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ
quản lý của Tổng Công ty Phân bón và Hóa chất Dầu khí – CTCP.

Lương Phương

2

CH QTKD BKHN 2011 -2013


Đề tài:Giải pháp nâng cao chất lượng cán bộ quản lý của Tổng Công ty Hóa chất và phân bón Dầu khí

CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHẤT LƯỢNG ĐỘI NGŨ CÁN BỘ
QUẢN LÝ DOANH NGHIỆP
Từ khi có cạnh tranh từ đáng kể trở lên nhiều doanh nghiệp Việt Nam nhận
biết sâu sắc thêm rằng: chất lượng quản lý là nhân tố quyết định nhiều nhất sức
cạnh tranh, hiệu quả kinh doanh, tồn tại và phát triển. Cạnh tranh giữa các doanh
nghiệp chuyển trọng tâm vòa cạnh tranh giành dật 3 loại người tài: cán bộ quản lý
giỏi, chuyên gia công nghệ và thợ lành nghề. Đội ngũ cán bộ quản lý giỏi là loại
người tài có vai trò quyết định lớn nhất ở doanh nghiệp. Thực tiễn phát triển hoạt
động của doanh nghiệp đòi hỏi lý luận phải trả lời rõ ràng, cụ thể được đồng thời 3
câu hỏi là: tại sao khi có cạnh tranh từ đáng kể trở lên phải thường xuyên nâng cao
chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý của doanh nghiệp; nâng cao từ bao nhiêu lên bao

nhiêu; nâng cao bằng cách nào. Góp phần trả lời câu hỏi 1 có sự tham gia của nội
dung mục 1.1; câu hỏi 2 - nội dung mục 1.2; câu hỏi 3 - nội dung mục 1.3.
1.1 Quan hệ giữa hiệu quả kinh doanh với chất lượng quản lý hoạt động và
với chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý của doanh nghiệp
Để doanh nghiệp tồn tại và phát triển được khi có cạnh tranh từ đáng kể trở lên
chúng ta cần phải hiểu, quán triệt bản chất và mục đích hoạt động của doanh nghiệp
trong giải quyết tất cả các vấn đề, các mối quan hệ của hoặc liên quan đến quá trình
kinh doanh; nhận thức và đầu tư thỏa dáng cho quản lý doanh nghiệp..
Trong kinh tế thị trường hoạt động của doanh nghiệp là quá trình đầu tư,
sử dụng các nguồn lực tranh giành với các đối thủ phần nhu cầu của thị trường,
tạo lập hoặc củng cố vị thế với kỳ vọng đạt hiệu quả cao bền lâu nhất có thể.
Doanh nghiệp là đơn vị tiến hành một hoặc một số hoạt động kinh doanh, là tổ chức
làm kinh tế. Doanh nghiệp có thể kinh doanh sản xuất, kinh doanh thương mại, kinh
doanh dịch vụ.
Như vậy, bản chất của hoạt động của doanh nghiệp là đầu tư, sử dụng các
nguồn lực tranh giành với các đối thủ phần nhu cầu của thị trường, những lợi ích
phát sinh. Mục đích hoạt động của doanh nghiệp là đạt được hiệu quả hoạt động cao
Lương Phương

3

CH QTKD BKHN 2011 -2013


Đề tài:Giải pháp nâng cao chất lượng cán bộ quản lý của Tổng Công ty Hóa chất và phân bón Dầu khí

nhất, bền lâu nhất có thể. Theo GS, TS Đỗ Văn Phức [15, tr 15], hiệu quả hoạt
động của doanh nghiệp là kết quả tương quan, so sánh những lợi ích thu được
từ hoạt động của doanh nghiệp quy tính thành tiền với tất cả các chi phí cho việc
có được các lợi ích đó cũng quy tính thành tiền. Hiệu quả hoạt động của doanh

nghiệp là tiêu chuẩn được sáng tạo để đánh giá, lựa chọn mỗi khi cần thiết. Do đó,
cần tính toán tương đối chính xác và có chuẩn mực để so sánh. Để tính toán được
hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp trước hết cần tính toán được toàn bộ các lợi
ích và toàn bộ các chi phí tương thích. Do lợi ích thu được từ hoạt động của doanh
nghiệp cụ thể hàng năm thường rất phong phú, đa dạng, hữu hình và vô hình ( tiền
tăng thêm, kiến thức, kỹ năng tăng thêm, quan hệ tăng thêm, tăng thêm về công ăn việc làm, cân bằng hơn về phát triển kinh tế, thu nhập, ảnh hưởng đến môi trương
sinh thái, môi trường chính trị - xã hội…) nên cần nhận biết, thống kê cho hết và
biết cách quy tính tương đối chính xác ra tiền. Nguồn lực được huy động, sử dụng
cho hoạt động của doanh nghiệp cụ thể trong năm thường bao gồm nhiều loại, nhiều
dạng, vô hình và hữu hình và có loại chỉ tham gia một phần nên cần nhận biết,
thống kê đầy đủ và bóc tách - quy tính ra tiền cho tương đối chính xác.
Theo GS, TS kinh tế Đỗ Văn Phức [14,tr 16 và 17], mỗi khi phải tính toán,
so sánh các phương án, lựa chọn một phương án đầu tư kinh doanh cần đánh giá,
xếp loại A, B, C mức độ tác động, ảnh hưởng đến tình hình chính trị - xã hội và môi
trường sinh thái như sau :

Lương Phương

4

CH QTKD BKHN 2011 -2013


Đề tài:Giải pháp nâng cao chất lượng cán bộ quản lý của Tổng Công ty Hóa chất và phân bón Dầu khí

Bảng 1 Bảng các hệ số xét tính lợi ích xã hội - chính trị và ảnh hưởng đến
môi trường trong việc xác định, đánh giá hiệu quả sản xuất công nghiệp Việt
Nam*
Loại ảnh hưởng
Loại A

Loại B
Loại C

Xã hội - chính trị
Môi trường
Xã hội - chính trị
Môi trường
Xã hội - chính trị
Môi trường

Giai đoạn
2006 - 2010

2011

1, 35
1, 2
1
1
0, 80
0, 80

2015
1, 25
1, 3
1
1
0, 85
0, 75

- 2016 - 2020
1, 15
1, 45
1
1
0, 90
0, 70

Sau khi đã quy tính, hàng năm hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp được
nhận biết, đánh giá trên cơ sở các chỉ tiêu : Lãi (Lỗ), Lãi / tổng tài sản.
Trong kinh tế thị trường doanh nghiệp tiến hành kinh doanh là tham gia cạnh
tranh. Vị thế cạnh tranh (lợi thế so sánh) của doanh nghiệp chủ yếu quyết định mức
độ hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp.
Khi nền kinh tế của đất nước hội nhập với kinh tế khu vực, kinh tế thế giới
doanh nghiệp có thêm nhiều cơ hội, đồng thời phải chịu thêm nhiều sức ép mới.
Trong bối cảnh đó doanh nghiệp nào tụt lùi, không tiến so với trước, tiến chậm so
với các đối thủ là tụt hậu, là thất thế trong cạnh tranh là vị thế cạnh tranh thấp kém
hơn, là bị đối thủ mạnh hơn thao túng, là hoạt động đạt hiệu quả thấp hơn, xuất hiện
nguy cơ phá sản, dễ đi đến đổ vỡ hoàn toàn.

*

Lương Phương

5

CH QTKD BKHN 2011 -2013


Đề tài:Giải pháp nâng cao chất lượng cán bộ quản lý của Tổng Công ty Hóa chất và phân bón Dầu khí

N¨ng lùc

§èi thñ c¹nh tranh

Ta

DÔ
Khã

Hình 1.1 Vị thế cạnh tranh quyết định mức độ khó (dễ) đạt hiệu Thêi
quả gian
cao
hoạt động của doanh nghiệp
Thực tế của Việt nam từ trước đến nay và thực tế của các nước trên thế giới
luôn chỉ ra rằng: vị thế cạnh tranh của doanh nghiệp chủ yếu do trình độ (năng lực)
lãnh đạo, quản lý doanh nghiệp đó quyết định.
Quản lý doanh nghiệp viết đầy đủ là quản lý hoạt động của doanh nghiệp, nó
bao gồm xác quản lý chiến lược và quản lý điều hành. Quản lý chiến lược bao gồm:
hoạch định chiến lược, thẩm định chiến lược và chỉ đạo thực hiện chiến lược. Hoạch
định chiến lược là xác định mục tiêu chiến lược, các cặp sản phẩm khách – hàng
chiến lược và các nguồn lực chiến lược. Doanh nghiệp làm ăn lớn khi có cạnh tranh
đáng kể muốn đạt hiệu quả cao không thể không có chiến lược kinh doanh, quản lý
chiến lược. Quản lý điều hành hoạt động của doanh nghiệp là tìm cách, biết cách tác
động đến những con người, nhóm người để họ tạo ra và luôn duy trì ưu thế về chất
lượng, giá, thời hạn của sản phẩm, thuận tiện cho khách hàng. Quản lý doanh
nghiệp một cách bài bản, có đầy đủ căn cứ khoa học là nhân tố quan trọng nhất của
hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp.
Quản lý hoạt động của doanh nghiệp được nhìn nhận từ nhiều phương diện,
từ quá trình kinh doanh là thực hiện các thao tác tư duy, trí tuệ của 6 công đoạn sau

đây:


Chọn các cặp sản phẩm – khách hàng ;



Cạnh tranh vay vốn;



Cạnh tranh mua các yếu tố đầu vào;

Lương Phương

6

CH QTKD BKHN 2011 -2013


Đề tài:Giải pháp nâng cao chất lượng cán bộ quản lý của Tổng Công ty Hóa chất và phân bón Dầu khí



Tổ chức quá trình kinh doanh;



Cạnh tranh bán sản phẩm đầu ra;



Chọn phương án sử dụng kết quả kinh doanh...
Nếu có yếu kém dù chỉ trong một công đoạn nêu ở trên là hiệu lực quản lý

kém, hiệu quả kinh doanh thấp.
Theo quy trình quản lý hoạt động của doanh nghiệp là thực hiện đồng bộ bốn
loại công việc sau:
- Hoạch định: lựa chọn các cặp sản phẩm-khách hàng và lập kế hoạch thực
hiện;
- Đảm bảo tổ chức bộ máy và tổ chức cán bộ;
- Điều phối hoạt động của doanh nghiệp;
- Kiểm tra.
Không thực hiện hoặc thực hiện không tót dù chỉ một loại công việc nêu ở trên
là hiệu lực quản lý kém, hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp thấp.
Trình độ (năng lực, chất lượng) lãnh đạo, quản lý doanh nghiệp được nhận
biết, đánh giá trên cơ sở chất lượng thực hiện 6 công đoạn nêu ở trên.

Chất
lượng
quản lý
hoạt động
của
doanh
nghiệp

Trình độ và
động cơ làm
việc của đa số
người lao động

Trình độ
khoa học,
công nghệ

Chất lượng
sản phẩm

Giá thành
sản phẩm

Khả năng
cạnh tranh
của sản fẩm

Hiệu quả
kinh
doanh

Hình 1.2 Quá trình tác động của chất lượng quản lý đến hiệu quả hoạt
động của doanh nghiệp.
Chất lượng quản lý kinh doanh được nhận biết, đánh giá thông qua hiệu lực
quản lý. Hiệu lực quản lý được nhận biết, đánh giá thông qua chất lượng của các
quyết định, biện pháp quản lý. Chất lượng của các quyết định, biện pháp quản lý
phụ thuộc chủ yếu vào chất lượng của các cơ sở, căn cứ. Chất lượng của các cơ sở,

Lương Phương

7

CH QTKD BKHN 2011 -2013


Đề tài:Giải pháp nâng cao chất lượng cán bộ quản lý của Tổng Công ty Hóa chất và phân bón Dầu khí

căn cứ phụ thuộc chủ yếu vào mức độ tiến bộ của phương pháp, mức độ đầu tư cho
quá trình nghiên cứu tạo ra chúng.
Hiệu lực quản lý là tập hợp những diễn biến, thay đổi ở đối tượng quản lý khi
có tác động của chủ thể quản lý. Hiệu lực quản lý cao khi có nhiều diễn biến, thay
đổi tích cực ở đối tượng quản lý do tác động của chủ thể quản lý. Thay đổi, diễn
biến tích cực là thay đổi, diễn biến theo hướng đem lại lợi ích cho con người, phù
hợp với mục đích của quản lý; Chất lượng của quyết định, giải pháp, biện pháp
quản lý, chất lượng sản phẩm của từng loại công việc quản lý được đánh giá bằng
cách xem xét trực tiếp, sau đó xem chúng được xét tính đầy đủ đến đâu các mặt, các
yếu tố ảnh hưởng và trên cơ sở xem xét chất lượng (độ tin cậy) của các số liệu,
thông tin (căn cứ) sử dụng.
Bảng 2 Biểu hiện yếu kém, nguyên nhân và tác động làm giảm hiệu quả của
các loại công việc quản lý doanh nghiệp kém chất lượng
Loại

Biểu hiện

Nguyên

nhân Tác động làm giảm

CVQLdn
trực tiếp, sâu xa
hiệu quả kinh doanh
1. Hoạch - Chọn các cặp sản - Không có các kết - Kết quả kinh doanh

định kinh phẩm - khách hàng quả dự báo cụ thể, giảm hoặc tăng chậm;
doanh kém thị trường không cần chính xác về nhu - Lãng phí, rủi ro nhiều,
chất lượng nhiều; hoặc nhiều cầu thị trường, về giá thành đơn vị sản
đối thủ cạnh tranh đối thủ cạnh tranh, phẩm cao;
mạnh hơn hẳn

về năng lực của Hiệu quả hoạt động của

- Ba phần của bản bản thân doanh doanh nghiệp giảm hoặc
kế hoạch ít cụ thể, nghiệp trong cùng không tăng hoặc tăng
kém rõ ràng, không một tương lai;
lôgic với nhau

chậm.

- Nhận thức và đầu
tư cho công tác
hoạch định kinh
doanh

chưa

đủ

lớn...
2.
bảo

Đảm - Bộ máy chồng chéo,

- Kết quả kinh doanh

tổ có chức năng nhiều - Thiếu nghiêm túc, không tăng hoặc tăng

Lương Phương

8

CH QTKD BKHN 2011 -2013


Đề tài:Giải pháp nâng cao chất lượng cán bộ quản lý của Tổng Công ty Hóa chất và phân bón Dầu khí

chức

bộ bộ phận cùng chủ trì, động cơ và kỹ chậm;

máy và tổ có chức năng không năng làm công tác - Chi phí cho hoạt động
chức

cán có bộ phận chủ trì;

bộ

kém - Số lượng cán bộ có - Nhận thức, đầu cực, sáng tạo trong công

chất lượng

tổ chức cán bộ;

quản lý cao do mức độ tích

năng lực phù hợp với tư cho đào tạo và việc của từng cán bộ và
chức trách quá ít; Số ràng buộc

giữa mức độ phối hợp, trôi chảy

lượng cán bộ đảm tham gia đóng góp trong hoạt động của bộ
nhiệm cùng một lúc với đãi ngộ cho máy thấp.
từ 3 chức trách trở cán bộ làm công - Trục trặc, lãng phí, rủi ro
lên quá nhiều...

tác tổ chức chưa nhiều, giá thành đơn vị sản
đủ hấp dẫn...

3.

phẩm của doanh nghiệp
cao...
- Sản lượng, doanh thu,

Điều - Số lượng quyết

phối

định điều phối vội -

Thiếu

(điều

vàng, phiến diện quá túc, động cơ và kỹ không tăng hoặc tăng

hành)

nhiều;

năng

nghiêm chất lượng giảm hoặc

điều

phối chậm;

hoạt động - Số lượng trục trặc hoạt động cụ thể - Trục trặc, ngừng trệ,
của doanh đáng kể quá nhiều;
nghiệp
kém

của doanh nghiệp; lãng phí trong điều phối

- Số lần khắc phục - Nhận thức, đầu nhiều;
chất trục trặc chậm quá tư cho đào tạo và - Chi phí cho điều phối

lượng

nhiều và tốn phí quá ràng buộc giữa cao; Giá thành đơn vị
cao...

tham gia đóng góp sản phẩm của doanh
với đãi ngộ cho nghiệp không giảm hoặc
cán bộ điều phối tăng...
chưa đủ hấp dẫn...
Thiếu nghiêm túc, - Sản lượng, doanh thu,

4.

Kiểm

tra

trong - Số lượng kiểm tra động cơ và kỹ chất lượng giảm hoặc

quản

lý hình thức, ít được năng

hoạt động chuẩn bị kỹ trước trong
của doanh quá nhiều;
nghiệp

Lương Phương

kiểm
loại

tra không tăng hoặc tăng
hoạt chậm;

động cụ thể của - Rủi ro, thất thoát, lãng

- Tiêu cực trong doanh nghiệp;

9

phí trong quá trình kinh

CH QTKD BKHN 2011 -2013


Đề tài:Giải pháp nâng cao chất lượng cán bộ quản lý của Tổng Công ty Hóa chất và phân bón Dầu khí

kém

chất kiểm tra quá nhiều... - Nhận thức, đầu doanh nhiều; giá thành

lượng

tư cho đào tạo và đơn vị sản phẩm của
ràng buộc giữa doanh

nghiệp

không

tham gia đóng góp giảm hoặc tăng...
với đãi ngộ cho
cán bộ kiểm tra
chưa đủ hấp dẫn.

Thực tế khẳng định rằng: lãnh đạo, quản lý yếu kém là nguyên nhân sâu
xa, quan trọng nhất của tình trạng:
 Thiếu việc làm; Thiếu vốn, tiền chi cho hoạt động kinh doanh;
 Công nghệ, thiết bị lạc hậu;
 Trình độ và động cơ làm việc của đông đảo người lao động thấp;
 Chất lượng sản phẩm không đáp ứng yêu cầu của người sử dụng;
 Lãng phí nhiều, chi phí cao, giá thành đơn vị sản phẩm cao, giá chào bán
không có sức cạnh tranh;
Như vậy, khi các quyết định ở các loại công việc quản lý hoạt động của
doanh nghiệp có các căn cứ đầy đủ, chính xác là khi các quyết định đó có chất
lượng cao. Các quyết định quản lý có chất lượng cao cùng với việc tổ chức thực
hiện các quyết định đó tốt làm cho người lao động trong doanh nghiệp sẽ hào hứng
sáng tạo làm cho kết quả kinh doanh tăng, chi phí giảm thiểu làm cho năng lực cạnh
tranh, hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp tăng cao, tức là tốc độ tăng hiệu quả
kinh doanh thường cao hơn tốc độ tăng chất lượng quản lý.

Lương Phương

10

CH QTKD BKHN 2011 -2013


Đề tài:Giải pháp nâng cao chất lượng cán bộ quản lý của Tổng Công ty Hóa chất và phân bón Dầu khí
Hiệu quả kinh doanh

0

a

Chất lượng quản lý
doanh nghiệp

Hình 1.3 Quan hệ giữa chất lượng quản lý với hiệu quả hoạt động của doanh
nghiệp
Trong khi đó chất lượng quản lý hoạt động của doanh nghiệp phụ thuộc chủ
yếu vào chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý của doanh nghiệp đó. Và chất lượng đội
ngũ cán bộ quản lý doanh nghiệp lại phụ thuộc chủ yếu vào mức độ hấp dẫn của 3
chính sách đối với đội ngũ cán bộ quản lý doanh nghiệp đó: chính sách thu hút ban
đầu, chính sách sử dụng và chính sách hỗ trợ đào tạo nâng cao trình độ.

Mức độ chính
sách đối với
CBQL Doanh
Nghiệp

Chất lượng
đội ngũ
CBQL của
Doanh
nghiệp

Chất lượng
quản lý hoạt
động của DN

Hiệu quả kinh
doanh; tến
tới và phát
triển của DN

1.2 Phương pháp đánh giá chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý doanh nghiệp
Theo GS, TS Đỗ Văn Phức [15, tr 269], do phải trả lời câu hỏi: nâng cao chất
lượng đội ngũ cán bộ quản lý doanh nghiệp cụ thể từ bao nhiêu lên bao nhiêu nên
phải đánh giá. Muốn đánh giá được phải có và biết sử dụng phương pháp đánh giá.
Phương pháp đánh giá càng có hàm lượng khoa học cao càng cho kết quả đánh giá
có sức thuyết phục. Hàm lượng khoa học của phương pháp đánh giá là kết tinh của
mức độ thuyết phục của bộ tiêu chí được thiết lập, mức độ sát đúng của bộ dữ liệu,
mức độ chấp nhận được của các chuẩn dùng để so sánh và cách lượng hóa mức độ
đánh giá.

Lương Phương

11

CH QTKD BKHN 2011 -2013


Đề tài:Giải pháp nâng cao chất lượng cán bộ quản lý của Tổng Công ty Hóa chất và phân bón Dầu khí

Thực tế hoạt động của các doanh nghiệp luôn chứng minh rằng, chất lượng
thực hiện các loại công việc quản lý doanh nghiệp cao đến đâu hiệu quả hoạt động
của doanh nghiệp cao đến đó. Chất lượng thực hiện các loại công việc quản lý
doanh nghiệp chủ yếu phụ thuộc vào chất lượng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý
quyết định. Cán bộ quản lý doanh nghiệp là người trực tiếp hoặc tham gia, đảm
nhiệm cả bốn loại (4 chức năng) quản lý ở doanh nghiệp. Trong chuyên đề này
chúng ta đặc biệt chú trọng cán bộ quản lý giỏi; nhu cầu ưu tiên thỏa mãn của
cán bộ quản lý giỏi; mức độ hấp dẫn của chính sách đối với cán bộ quản lý giỏi.
Cán bộ quản lý giỏi là cán bộ quản lý được đào tạo về QTKD từ đại học trở lên,
có đủ các kỹ năng quản lý; được thừa nhận thực hiện tốt chức trách được giao

từ 5 năm trở lên, có tín nhiệm cao. Đội ngũ cán bộ của doanh nghiệp bao gồm tất
cả những người có quyết định bổ nhiệm và hưởng lương chức vụ hoặc phụ cấp
trách nhiệm của doanh nghiệp đó.
Chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý doanh nghiệp là kết tinh từ chất lượng của
các cán bộ quản lý của doanh nghiệp đó. Chất lượng người cán bộ quản lý doanh
nghiệp phải được thể hiện, nhận biết, đánh giá bởi mức độ sáng suốt trong các tình
huống phức tạp, căng thẳng và mức độ dũng cảm.
Không sáng suốt không thể giải quyết tốt các vấn đề quản lý. Các vấn đề, các
tình huống nảy sinh trong quá trình quản lý rất nhiều, phức tạp và căng thẳng, liên
quan đến con người, lợi ích của họ. Do vậy, để giải quyết, xử lý được và nhất là tốt
các vấn đề, tình huống quản lý người cán bộ quản lý phải có khả năng sáng suốt.
Khoa học đã chứng minh rằng, người hiểu, biết sâu, rộng và có bản chất tâm lý tốt
(nhanh trí và nhạy cảm gọi tắt là nhanh nhạy) là người có khả năng sáng suốt trong
tình huống phức tạp, căng thẳng. Cán bộ quản lý SXCN phải là người hiểu biết nhất
định về thị trường, về hàng hoá, về công nghệ, hiểu biết sâu sắc trước hết về bản
chất kinh tế của các quá trình diễn ra trong hoạt động của doanh nghiệp, hiểu biết
sâu sắc về con người và về phương pháp, cách thức (công nghệ) tác động đến con
người. Cán bộ quản lý phải là người có khả năng tư duy biện chứng, tư duy hệ
thống, tư duy kiểu nhân - quả liên hoàn, nhạy cảm và hiểu được những gì mới, tiến
bộ, dũng cảm áp dụng những gì mới, tiến bộ vào thực tế...

Lương Phương

12

CH QTKD BKHN 2011 -2013


Đề tài:Giải pháp nâng cao chất lượng cán bộ quản lý của Tổng Công ty Hóa chất và phân bón Dầu khí

Quản lý theo khoa học là thường xuyên thay đổi cung cách quản lý theo
hướng tiến bộ, là làm các cuộc cách mạng về cách thức tiến hành hoạt động nhằm
thu được hiệu quả ngày càng cao. Mỗi cung cách lãnh đạo, quản lý mà cốt lõi của
nó là định hướng chiến lược, chính sách, chế độ, chuẩn mực đánh giá, cách thức
phân chia thành quả... là sản phẩm hoạt động và là nơi gửi gắm lợi ích của cả một
thế lực đồ sộ. Do vậy, làm quản lý mà không dũng cảm thì khó thành công.
Bảng 3 Tỷ trọng đảm nhiệm các chức năng của các cấp cán bộ quản lý doanh
nghiệp sản xuất công nghiệp (%)
T
tt
1

Chức năng quản lý
Lập kế hoạch
(Hoạch định)
Đảm bảo tổ chức bộ

2 máy và

Giám đốc

Giám đốc Quản đốc

công ty

xí nghiệp

phân xưởng

28

18

15

36

33

24

tổ chức cán bộ
3

Điều phối (Điều hành)

22

36

51

4

Kiểm tra (kiểm soát)

14

13

10

Giám đốc (Quản đốc) doanh nghiệp sản xuất công nghiệp là người phải
quyết định lựa chọn trước hoạt động kinh doanh cụ thể có triển vọng sinh lợi nhất,
các yếu tố phục vụ cho việc tiến hành hoạt động kinh doanh, phương pháp (công
nghệ) hoạt động phù hợp, tiến bộ nhất có thể; phân công, bố trí lao động sao cho
đúng người, đúng việc, đảm bảo các điều kiện làm việc, phối hợp các hoạt động
thành phần một cách nhịp nhàng, đúng tiến độ; lo quyết định các phương án phân
chia thành quả sao cho công bằng (hài hoà lợi ích), thu phục người tài, điều hoà các
quan hệ...Để đảm nhiệm, hoàn thành tốt những công việc nêu ở trên giám đốc (quản
đốc) phải là người có những tố chất đặc thù: tháo vát, nhanh nhậy; dũng cảm, dám
mạo hiểm nhưng nhiều khi phải biết kìm chế; hiểu, biết sâu và rộng.
Bảng 4 Tiêu chuẩn giám đốc, quản đốc doanh nghiệp sản xuất công nghiệp Việt
Nam 2010 - 2015
Lương Phương

13

CH QTKD BKHN 2011 -2013


Đề tài:Giải pháp nâng cao chất lượng cán bộ quản lý của Tổng Công ty Hóa chất và phân bón Dầu khí

Giám đốc

Quản đốc

DN SXCN

DN SXCN

1. Tuổi, sức khoẻ

35-50, tốt

26-45, tốt

2. Đào tạo về công nghệ ngành

Đại học

Cao đẳng

3. Đào tạo về quản lý kinh doanh

Đại học

Cao đẳng

4. Kinh nghiệm quản lý thành công

Từ 5 năm

Từ 3 năm

5. Có năng lực dùng người, tổ chức quản lý

+

+

+

+

7. Có trách nhiệm cao đối với quyết định

+

+

8. Trình độ ngoại ngữ

C

B

9. Trình độ tin học

C

B

Tiêu chuẩn

6. Có khả năng quyết đoán, khách quan, kiên
trì, khoan dung.

Khi xem xét đánh giá chất lượng đào tạo chuyên môn cho giám đốc, quản
đốc doanh nghiệp sản xuất công nghiệp Việt Nam hoàn toàn có thể sử dụng cơ cấu

các loại kiến thức cần có được trình bày ở bảng 1. 7.
Bảng 5 Cơ cấu ba loại kiến thức quan trọng đối với cán bộ quản lý DNSX
công nghiệp Việt Nam
Các chức vụ quản Các

koại

kiến

lý điều hành

thức
1. Giám đốc công ty Kiến thức công
SXCN
(doanh nghệ
Kiến thức kinh tế
nghiệp độc lập)
Kiến thức quản lý
Kiến thức công
2. Giám đốc xí
nghệ
nghiệp thành viên
Kiến thức kinh tế
Kiến thức quản lý
3. Quản đốc phân Kiến thức công
xưởng SXCN
Lương Phương

2011-2015

2016-2020

35

25

30
35

35
40

60

50

19
21
68

24
26
65

nghệ
14

CH QTKD BKHN 2011 -2013

Đề tài:Giải pháp nâng cao chất lượng cán bộ quản lý của Tổng Công ty Hóa chất và phân bón Dầu khí

Kiến thức kinh tế
Kiến thức quản lý

14
18

15
20

Kiến thức kinh tế là kiến thức được lĩnh hội từ các môn như: Kinh tế học đại
cương, Kinh tế quốc tế, Kinh tế vĩ mô, Kinh tế vi mô, Kinh tế phát triển, Kinh tế
lượng, Kinh tế quản lý...
Kiến thức quản lý là kiến thức được lĩnh hội từ các môn như: Quản lý đại
cương, Khoa học quản lý, Quản lý chiến lược, Quản lý sản xuất, Quản lý nhân lực,
Quản lý tài chính, Quản lý dự án, Tâm lý trong quản lý doanh nghiệp...
Kiến thức công nghiệp là kiến thức về kỹ thuật, công nghệ là kiến thức được
lĩnh hội từ các môn như: Vật liệu công nghiệp; Công nghệ, kỹ thuật cơ khí; Công
nghệ, kỹ thuật năng lượng; Công nghệ, kỹ thuật hoá...
Không dừng ở việc có kiến thức, theo Robert Katz cán bộ quản lý kinh doanh
SXCN cần rèn luyện để có được các kỹ năng sau đây:
a. Kỹ năng tư duy (Conceptua Skills)
Đây là kỹ năng đặc biệt quan trọng đối với cán bộ quản lý nói chung, cán bộ
quản lý kinh doanh nói riêng. Họ cần có những tư duy chiến lược tốt để đề ra đường
lối, chính sách đúng: hoạch định chiến lược và đối phó với những bất trắc, những gì
đe doạ sự tồn tại, kìm hãm sự phát triển của tổ chức. Cán bộ quản lý phải có khả
năng tư duy hệ thống, nhân quả liên hoàn có quả cuối cùng và có nhân sâu xa, phân
biệt được những gì đương nhiên (tất yếu) và những gì là không đương nhiên (không
tất yếu)...

b. Kỹ năng kỹ thuật hoặc chuyên môn nghiệp vụ (Technical Skills)
Đó là những khả năng cần thiết của cán bộ quản lý kinh doanh để thực hiện
một công việc cụ thể. Ví dụ: thiết kế kỹ thuật, soạn thảo chương trình điện toán;
soạn thảo các hợp đồng kinh tế; soạn thảo các câu hỏi điều tra nghiên cứu khách
hàng v.v...
c.

Lương Phương

Kỹ năng nhân sự (Human Skills)

15

CH QTKD BKHN 2011 -2013


Đề tài:Giải pháp nâng cao chất lượng cán bộ quản lý của Tổng Công ty Hóa chất và phân bón Dầu khí

Kỹ năng nhân sự liên quan đến khả năng tổ chức động viên và điều động nhân
sự. Cán bộ quản lý kinh doanh cần hiểu biết tâm lý con người, biết tuyển chọn, đặt
đúng chỗ, sử dụng đúng khả năng nhân viên của mình. Nhà quản trị phải biết cách
thông đạt hữu hiệu, luôn quan tâm đến nhân viên, biết xây dựng không khí thân ái,
hợp tác lao động, biết hướng dẫn nhân viên hướng đến mục tiêu chung. Kỹ năng
nhân sự là đòi hỏi bắt buộc đối với quản trị viên ở mọi cấp quản trị.
Các cán bộ quản lý kinh doanh đều cần có cả ba loại kỹ năng đã nêu ở trên, tuy
nhiên tầm quan trọng của mỗi loại kỹ năng thì thay đổi theo cấp quản lý. Kỹ năng
kỹ thuật giảm dần sự quan trọng khi lên cao dần hệ thống cấp bậc của các cán bộ
quản lý kinh doanh. Ở cấp càng cao các cán bộ quản lý kinh doanh càng cần phải có
kỹ năng tư duy chiến lược nhiều hơn. Họ cần có những chiến lược quyết định có

liên quan đến nhiều cấp, nhiều bộ phận. Họ cần có khả năng tổng hợp lớn trên cơ sở
phân tích ảnh hưởng của nhiều nhân tố đến các vấn đề phải giải quyết trong thực
tiễn. Kỹ năng nhân sự là cần thiết đối với cán bộ quản lý kinh doanh ở mọi cấp bởi
vì cán bộ quản lý kinh doanh nào cũng phải làm việc với con người.
Đội ngũ cán bộ quản lý doanh nghiệp do những người cán bộ quản lý hợp
thành. Chất lượng (Sức mạnh) của đội ngũ đó không phải là kết quả của phép cộng
sức mạnh của những cán bộ trong đội ngũ. Theo GS, TS Đỗ Văn Phức [15, tr 277],
chất lượng của đội ngũ cán bộ quản lý doanh nghiệp là mức độ đáp ứng nhu
cầu từng loại và về mặt đồng bộ (cơ cấu) các loại. Nhu cầu là mức độ cần thiết
của từng loại và của toàn bộ đội ngũ cán bộ quản lý để các loại công việc, các vấn
đề quản lý phát sinh được thực hiện, giải quyết kịp thời, đảm bảo chất lượng. Các
loại cán bộ quản lý doanh nghiệp được hình thành theo cách phân loại công việc
quản lý doanh nghiệp. Quản lý doanh nghiệp được tách lập tương đối thành quản
lý chiến lược (lãnh đạo) và quản lý điều hành; Cán bộ quản lý doanh nghiệp bao
gồm 2 loại quan trọng: loại cán bộ quản lý điều hành - cán bộ đứng đầu các cấp
quản lý và loại cán bộ quản lý chuyên môn – phụ trách các bộ phận chức năng.
Nhu cầu về chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý của doanh nghiệp cụ thể được chỉ ra
làm tốt mục 2.1, xin ý kiến chuyên gia về chất lượng công tác và mục 3.1.

Lương Phương

16

CH QTKD BKHN 2011 -2013


Đề tài:Giải pháp nâng cao chất lượng cán bộ quản lý của Tổng Công ty Hóa chất và phân bón Dầu khí

Theo GS, TS Đỗ Văn Phức, phương pháp đánh giá chất lượng đội ngũ cán bộ
quản lý doanh nghiệp cho kết quả có sức thuyết phục cao khi

1. Các tiêu chí được thiết lập phải xuất phát từ bản chất và bao quát các mặt
của chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý doanh nghiệp.
2. Chất lượng dữ liệu bảo đảm. Nếu là số liệu thống kê, như tình hình được đào
tạo thì phải đầy đủ và là số liệu thật. Nếu là dữ liệu điều tra, khảo sát; như điều tra,
khảo sát chất lượng công tác thì phải đảm bảo mẫu hợp lý (đối tượng phải là
những người trong cuộc, am hiểu, tâm huyết đại diện cho đội ngũ cán bộ quản lý
doanh nghiệp, đại diện cho cấp trên và đại diện cho những người chịu tác động
của quản lý; quy mô đủ lớn, được hướng dẫn chi tiết, cụ thể) xử lý kết quả một cách
khoa học.
3. Chuẩn so sánh phải thực sự là chuẩn hoặc tạm coi là chuẩn. Trong kinh tế
thị trường chuẩn so sánh để đánh giá tốt nhất không phải là mức kế hoạch, không
phải là mức đạt của quá khứ mà phải là kết quả xin ý kiến chuyên gia hoặc là của
đối thủ cạnh tranh thành công trong cùng thời đoạn.
4. Có cách xác định trọng số các tiêu chí; xác định trị số thực tế của doanh
nghiệp cụ thể và cho điểm từng tiêu chí kết hợp với trị số và mức điểm tối đa; cộng
điểm các tiêu chí và xếp loại tình hình.
Vận dụng cho chất lượng của cả đội ngũ CBQL doanh nghiệp chúng tôi thiết
lập 3 tiêu chí đánh giá trên cơ sở sử dụng phối hợp kết quả đánh giá theo số liệu
thống kê với kết quả đánh giá theo số liệu điều tra, khảo sát; phối hợp các kết quả
đánh giá về mặt chất lượng được đào tạo theo thống kê với chất lượng công tác theo
điều tra, khảo sát; chuẩn so sánh là kết quả xin ý kiến chuyên gia. Sau đây là cách
luận giải từng tiêu chí:
Về tiêu chí 1: Mức dộ đáp ứng, phù hợp về ngành nghề được đào tạo của
đội ngũ cán bộ quản lý doanh nghiệp
Để làm tốt bất kỳ công việc nào với quy mô lớn, với thời gian ngắn nhất người
lao động cần phải được đào tạo bài bản, chính quy. Để làm tốt các loại công việc
quản lý có mức độ phức tạp và quan trọng cao ứng viên càng cần phải “câu” về
hoặc đào tạo được một đội ngũ cán bộ quản lý có chất lượng cao. Để đào tạo được

Lương Phương

17

CH QTKD BKHN 2011 -2013


Đề tài:Giải pháp nâng cao chất lượng cán bộ quản lý của Tổng Công ty Hóa chất và phân bón Dầu khí

một đội ngũ cán bộ quản lý có chất lượng cao trước hết cần chọn được các ứng viên
có độ nhanh nhạy (tinh nhanh và nhạy cảm) và năng khiếu cao (khả năng nhận biết
và giải quyết các vấn đề phức tạp về mặt quan hệ nhân – quả) và tiếp theo đào
luyện (đào tạo cơ bản, huấn luyện kỹ năng) kỹ lưỡng nhất về quản lý.
Theo kết quả nghiên cứu của các nhà khoa học quản lý về tính chất của các
loại công việc quản lý hoạt động của doanh nghiệp, về nội dung của các chương
trình đào tạo, nội dung của các môn học; theo kinh nghiệm của những người quản
lý thành công và thất bại hoạt động của doanh nghiệp…cán bộ quản lý hoạt động
của doanh nghiệp phải được đào tạo đủ cả kỹ thuật chuyên ngành và quản trị kinh
doanh từ đại học trở lên. Đào tạo đủ cả kỹ thuật chuyên ngành và quản trị kinh
doanh từ đại học trở lên được gọi là nhu cầu (mức tối ưu – mức mà ở đó các loại
công việc quản lý được thực hiện, hoàn thành với chất lượng cao nhất, chi phí đào
tạo vừa phải) đào tạo chuyên môn đối với cán bộ quản lý doanh nghiệp.
Chỉ sau khi nhu cầu đào tạo chuyên môn được xác định, làm rõ mới có thể tiến
hành đánh giá chất lượng được đào tạo của đội ngũ cán bộ quản lý doanh nghiệp.
Nhu cầu đào tạo này được phân lập tương đối thành 2 mặt:
1) Mức độ đáp ứng, phù hợp về ngành nghề chuyên môn được đào tạo;
2) Và mức độ đáp ứng, phù hợp về cấp độ chuyên môn được đào tạo.
Ở tiêu chí này chúng ta quan tâm đến mặt thứ nhất: mức độ đáp ứng, phù hợp
về ngành nghề chuyên môn được đào tạo. Mức độ đáp ứng, phù hợp là cách nói
khác của chất lượng. Thực chất của tiêu chí này là doanh nghiệp cụ thể ở thời điểm
cụ thể có bao nhiêu % cán bộ quản lý đáp ứng nhu cầu, yêu cầu đào tạo chuyên

môn; đạt bao nhiêu điểm trong số điểm tối đa cho tiêu chí này.
Do đội ngũ cán bộ quản lý doanh nghiệp gồm hai loại nên cần xác định, làm rõ
nhu cầu đào tạo của 2 loại cán bộ quản lý đó:
-

Loại cán bộ đứng đầu các cấp quản lý: ban giám đốc công ty, ban giám đốc
các xí nghiệp và ban quản đốc các phân xưởng trực thuộc. Loại cán bộ
quản lý doanh nghiệp này về chuyên môn cần được đào tạo đủ cả kỹ thuật
chuyên ngành và quản trị kinh doanh;

Lương Phương

18

CH QTKD BKHN 2011 -2013


Đề tài:Giải pháp nâng cao chất lượng cán bộ quản lý của Tổng Công ty Hóa chất và phân bón Dầu khí

-

Loại cán bộ quản lý nghiệp vụ chuyên môn (trưởng, phó phòng, ban chức
năng). Loại cán bộ quản lý doanh nghiệp này về chuyên môn cần được đào
tạo đủ cả nghiệp vụ chuyên môn, kỹ thuật chuyên ngành và quản trị kinh
doanh;
Theo nhu cầu đào tạo chuyên môn cả 2 loại cán bộ quản lý doanh nghiệp cần

có 100% CBQL được đào tạo đủ các chuyên ngành như đã nêu ở trên. Để ý kiến
đánh giá theo tiêu chí này có sức thuyết phục trước hết cần đảm bảo chất lượng phụ
lục 1, tức là cần cập nhật, thống kê đầy đủ các loại hình: dài hạn, ngắn hạn mà từng

cán bộ quản lý của công ty đã được đào tạo: dài hạn, ngắn hạn…Tiếp theo cần
thống kê số lượng, tính toán được số % của từng loại CBQL của doanh nghiệp cụ
thể đã được đào tạo đủ các chuyên ngành theo nhu cầu. Cuối cùng căn cứ vào tỷ lệ
(%) được đào tạo đủ các chuyên ngành chuyên môn, mức tối đa, điểm tối đa đánh
giá mức độ đáp ứng, phù hợp về ngành nghề được đào tạo (xác định số điểm đạt
của doanh nghiệp cụ thể ở thời điểm cụ thể).
Tiêu chí 2: Mức dộ dáp ứng, phù hợp về trình độ (cấp độ) chuyên môn được đào
tạo của đội ngũ cán bộ quản lý doanh nghiệp
Ở tiêu chí này chúng ta quan tâm đến mặt thứ nhất: mức độ đáp ứng, phù hợp
về trình độ (cấp độ) chuyên môn được đào tạo. Mức độ đáp ứng, phù hợp là cách
nói khác của chất lượng. Thực chất của tiêu chí này là: doanh nghiệp cụ thể ở thời
điểm cụ thể có bao nhiêu % cán bộ quản lý đáp ứng nhu cầu, yêu cầu về trình độ
(cấp độ) chuyên môn được đào tạo; đạt bao nhiêu điểm trong số điểm tối đa cho tiêu
chí này.
Để ý kiến đánh giá theo tiêu chí này có sức thuyết phục trước hết cần đảm
bảo chất lượng phụ lục 1, tức là cần cập nhật, thống kê đầy đủ các loại hình: dài
hạn, ngắn hạn mà từng cán bộ quản lý của công ty đã được đào tạo: dài hạn, ngắn
hạn…
Tiếp theo cần xác định, làm rõ nhu cầu (mức tối ưu – mức mà ở đó các loại
công việc quản lý được thực hiện, hoàn thành với chất lượng cao nhất, chi phí đào
tạo vừa phải), yêu cầu về trình độ (cấp độ) các chuyên ngành được đào tạo. Theo
kết quả nghiên cứu của các nhà khoa học quản lý và kinh nghiệm thực tế, loại cán

Lương Phương

19

CH QTKD BKHN 2011 -2013

Đề tài:Giải pháp nâng cao chất lượng cán bộ quản lý của Tổng Công ty Hóa chất và phân bón Dầu khí

bộ có quyền quyết định và chịu trách nhiệm về kết quả điều hành ở cấp mình quản
lý phải được đào tạo kỹ thuật chuyên ngành và quản trị doanh nghiệp từ đại học trở
lên. Loại cán bộ quản lý nghiệp vụ chuyên môn phải được đào tạo nghiệp vụ
chuyên môn từ đại học trở lên, một phần (0,3 đại học) kỹ thuật chuyên ngành và
một phần (0,3 đại học) quản trị doanh nghiệp. Như vậy, trên cơ sở thống kê đầy đủu
các loại hình được đào tạo cấn dự vào các môn và số giờ (số đơn vị học trình, tín
chỉ) để xem thực tế đạt được bao nhiêu phần của đại học.
Cần tính được số lượng và tỷ lệ % cán bộ quản lý điều hành được đào tạo đủ
cả kỹ thuật chuyên ngành và quản trị kinh doanh từ đại học trở lên; số lượng và
phần trăm cán bộ quản lý chuyên môn nghiệp vụ được đào tạo đủ cả nghiệp vụ (từ
đại học trử lên), kỹ thuật chuyên ngành với mức độ bằng 0,3 của đại học và quản trị
kinh doanh với mức độ bằng 0,3 của đại học…Cuối cùng căn cứ vào tỷ lệ (%) được
đào tạo đủ trình độ (cấp độ) của các chuyên ngành chuyên môn, mức tối đa, điểm
tối đa đánh giá mức độ đáp ứng, phù hợp về trình độ (cấp độ) chuyên môn được
đào tạo (xác định số điểm đạt của doanh nghiệp cụ thể ở thời điểm cụ thể).
Tiêu chí 3: Chất lượng công tác của đội ngũ CBQL doanh nghiệp (Chất lượng
phần quản lý của hoạt động doanh nghiệp)
Chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý doanh nghiệp phải được thể hiện nhiều
nhất ở chất lượng thực hiện các loại công việc quản lý hoạt động của doanh nghiệp;
bởi hiệu lực quản lý. Có nhiều cách tiếp cận để nhận biết, đánh giá chất lượng công
tác qyản lý doanh nghiệp (chất lượng phần quản lý của hoạt động doanh nghiệp)
như: tiếp cận từ phía phần các chức năng, phần việc được thực hiện, hoàn thành tốt;
tiếp cận từ phía phần các chức năng, phần việc được thực hiện, hoàn thành chưa tốt;
cách tiếp cận phối hợp.
Hoạt động quản lý là loại hoạt động sai một ly đi một dặm và có tính hệ thống
cao. Nhiều biểu hiện của chất lượng quản lý khó và không được thống kê. Do đó
khó và không nên đánh giá chất lượng công tác của từng cán bộ hoặc của từng loại
cán bộ quản lý. Biểu hiện yếu kém trong lãnh đạo, quản lý doanh nghiệp rất nhiều

theo các cách phân loại và theo các tầng nấc. Theo chúng tôi để đánh giá chất lượng
công tác của đội ngũ cán bộ lãnh đạo (quản lý chiến lược) và quản lý điều hành

Lương Phương

20

CH QTKD BKHN 2011 -2013


Đề tài:Giải pháp nâng cao chất lượng cán bộ quản lý của Tổng Công ty Hóa chất và phân bón Dầu khí

doanh nghiệp có thể tiếp cận theo cách đặc thù: sử dụng kết quả thống kê không
chính thức, nhưng khá thực tế (tỷ lệ % trong đầu những người trong cuộc, am hiểu,
tâm huyết), các tiêu chí sau:
a. Mức độ bỏ lỡ cơ hội; bất lực trước các vấn đề, tình huống nảy sinh;
b. Mức độ chậm trễ trong giải quyết, xử lý các vấn đề, tình huống nảy
sinh;
c. Mức độ sai lầm khi giải quyết, xử lý các vấn đề, tình huống nảy sinh.
Trên thực tế rất khó có được số liệu thống kê chính thức về các tiêu chí nêu ở
trên. Do đó chúng ta cần xin ý kiến của những người trong cuộc, am hiểu, tâm huyết
– nguồn số liệu thống kê không chính thức. Trong khuôn khổ luận văn tốt nghiệp và
nếu được tổ chức tốt thì chúng ta có thể chọn mẫu điều tra: 15 - 25 phiếu của bản
thân những người thuộc đội ngũ cán bộ quản lý cuả công ty, 15 - 25 phiếu của cấp
trên công ty và 15 - 25 phiếu của những người chịu tác động của quản lý công ty.
Sau khi có được các kết quả điều tra (xin ý kiến) chúng ta nên tổng hợp kết quả theo
từng loại đối tượng, xem xét mức độ khác nhau giữa chúng. Trên cơ sở đó tổng hợp
kết quả của 3 loại.
Tiếp theo cần so sánh kết quả điều tra với mức chấp nhận được theo ý kiến
chuyên gia và mức đạt của doanh nghiệp cùng loại thành đạt để cho điểm chất

lượng công tác của đội ngũ cán bộ quản lý doanh nghiệp cụ thể ở thời điểm cụ thể.
Trong lãnh đạo, quản lý không thể không có chậm trễ, sai lầm (yếu kém), chỉ
khác nhau ở mức độ (tỷ lệ %). Khi chưa có mức chuẩn để so sánh có thể so với mức
độ chấp nhận được trình bày ở bảng 8.

Bảng 8 Tỷ lệ (%) yếu kém chấp nhận được trong công tác của đội ngũ cán bộ lãnh
đạo, quản lý của doanh nghiệp Việt Nam.
Biểu hiện của chất lượng công tác
1. Số vấn đề, tình huống nảy sinh mà lãnh đạo, quản
lý bất lực.
2. Số vấn đề, tình huống nảy sinh mà lãnh đạo, quản

Lương Phương

21

2011-2015

2016-2020

15

10

20

12

CH QTKD BKHN 2011 -2013

Đề tài:Giải pháp nâng cao chất lượng cán bộ quản lý của Tổng Công ty Hóa chất và phân bón Dầu khí

lý giải quyết, xử lý chậm đáng kể và sai ít.
3. Số vấn đề, tình huống nảy sinh mà lãnh đạo, quản
lý giải quyết, xử lý chậm không đáng kể và sai nhiều,

3

lớn.
4. Số vấn đề, tình huống nảy sinh mà lãnh đạo, quản

2

lý giải quyết, xử lý kịp và tốt
62
76
Bảng 9 Bảng tóm lược phương pháp đánh giá chung kết định lượng chất
lượng đội ngũ cán bộ quản lý doanh nghiệp
Tiêu chí
Cách xác định
Chuẩn so sánh Điểm tối đa
1. Mức độ đáp ứng, phù Số CBQL đủ cả KThCN
20
hợp về ngành nghề được và

QTKD/Toàn

bộ

100%

đào tạo theo thống kê
CBQL x 100%
2. Mức độ đáp ứng, phù Số CBQL đủ cả các Tỷ lệ % theo 20
hợp về cấp độ chuyên chuyên ngành chuyên chuyên gia
môn được đào tạo theo môn từ ĐH trở lên/Toàn
thống kê
bộ CBQL x 100%
3. Chất lượng công tác Số TH, VĐ bỏ lỡ, chậm, Tỷ lệ % theo 60
theo khảo sát

sai đáng kể/Toàn bộ x chuyên gia
100%

Sau khi xác định trị số, tương quan với mức tốt nhất, điểm tối đa cho điểm các
tiêu chí và cộng lại nếu
đạt từ 75 đến 100 điểm: xếp loại A
đạt từ 50 đến 74 điểm: xếp loại B
đạt dưới 50 điểm: xếp loại C
Trong khoa học và trên thực tế từ trước đến nay người ta đánh giá chất lượng
đội ngũ cán bộ quản lý bằng cách tập hợp các kết quả đánh giá từng chức vụ, chức
danh quản lý. Theo chúng tôi phương pháp này có khối lượng công việc rất lớn;
phải có tiêu chuẩn từng chức vụ, chức danh; đạt được các kết quả trung gian rời rạc
không phù hợp với một đặc thù của lao động quản lý là: khó tách bạch kết quả của
từng loại công tác, từng loại công việc, từng công việc; trong nhiều trường hợp từng
Lương Phương

22

CH QTKD BKHN 2011 -2013