GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ LÀM VIỆC NHÓM TRONG GIỜ HỌC CỦA SINH VIÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGUYỄN TẤT THÀNH
KHOA QUẢN TRỊ KINH DOANH

PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU KHOA HỌC
Đề Tài:

GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ LÀM VIỆC NHÓM
TRONG GIỜ HỌC CỦA SINH VIÊN
KHOA QUẢN TRỊ KINH DOANH CHUYÊN NGHÀNH LUẬT KINH TẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGUYỄN TẤT THÀNH
GIAI ĐOẠN 2016-2021

TP.Hồ Chí Minh - 2016


ĐẠI HỌC NGUYỄN TẤT THÀNH
KHOA QUẢN TRỊ KINH DOANH

Học phần: Phương Pháp Nghiên Cứu Khoa Học

GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ LÀM VIỆC NHÓM
TRONG GIỜ HỌC CỦA SINH VIÊN
KHOA QUẢN TRỊ KINH DOANH
CHUYÊN NGÀNH LUẬT KINH TẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGUYỄN TẤT THÀNH
GIAI ĐOẠN 2016-2021
GV HƯỚNG DẪN: TS.TRỊNH THỊ LONG HƯƠNG

Sinh viên: Nguyễn Trần Thúy Vy
MSSV: 1511541396
Ngành: Luật kinh tế

Lớp: 15DLK1C
Năm học:2015-2019

TP. Hồ Chí Minh – 2016

2


MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT......................................................................................6
PHẦN MỞ ĐẦU........................................................................................................................7
1.Tổng quan tình hình nghiên cứu về học tập theo nhóm của sinh viên:................................7
Qúa trình hội nhập quốc tế của Việt Nam hiện nay đang đứng trước muôn vàn thời cơ và
thách thức, điều này đề ra nhu cầu cấp thiết cho nền giáo dục Việt Nam trong việc nâng cao
chất lượng đào tạo và bồi dưỡng nhân tài. Song song với việc nâng cao chất lượng trong
việc đào tạo thì sinh viên cũng là đối tượng cần phải năng động và sáng tạo để tiếp thu
những kiến thức , phương pháp học tập mới mẻ . Ở bậc đại học thì phương pháp làm việc
học tập theo nhóm được biết đến như là một phương pháp học tập khá phổ biến. Ngày nay,
kỹ năng làm việc nhóm gần như không thể tách rời với sinh viên, đặc biệt là sinh viên khối
ngành kinh tế, nó có thể coi như là hành trang mang theo khi sinh viên ra trường. Nó đã trở
thành một trong những tố chất quan trọng đối với những ứng viên muốn thành công. Các
doanh nghiệp tuyển nhân viên luôn yêu cầu ứng viên có khả năng làm việc theo nhóm. Đây
cũng là lý do mà rất nhiều các công ty hiện nay, đặc biệt là các công ty nước ngoài yêu cầu
ứng viên phải có khả năng làm việc theo nhóm......................................................................7
Chuẩn bị tách ra từ khoa Quản Trị Kinh Doanh thành một khoa Luật Kinh Tế riêng. Với đặc
thù của nghành, hiện chưa có một nghiên cứu nào cụ thể đề ra phương hướng học tập làm
việc theo nhóm sao cho hiệu quả. Vì vậy, nếu có những giải pháp thích hợp sẽ góp phần
nâng cao hiệu quả làm việc nhóm trong học tập của sinh viên chuyên nghành Luật Kinh Tế
ĐH Nguyễn Tất Thành............................................................................................................7
2.Tính cấp thiết của đề tài:.......................................................................................................7

Trên thế giới hiện nay đang diễn ra những chuyển biến trong lĩnh vực giáo dục. Xu hướng
giáo dục đang phát triển với mục tiêu: đổi mới nội dung, chương trình, phương pháp, phát
huy tính tích cực, chủ động cũng như khả năng tự học, tự nghiên cứu của người đọc...........7
Hòa vào xu hướng hội nhập với thế giới, nền Giáo dục Việt Nam đã và đang có nhiều thay
đổi mau lẹ, mạnh mẽ để hòa nhập với nền giáo dục hiện đại trên thế giới, đặc biệt là vấn đề
đổi mới phương pháp dạy và học trong nhà trường.................................................................7
Khoản 2, Điều 5, Luật giáo dục 2005 có nói: “ Phương pháp giáo dục phải phát huy tính
tích cực, tự giác, chủ động, tư duy sang tạo của người học; bồi dưỡng cho người học khả
năng tự học, khả năng thực hành, lòng say mê học tập và ý chí vươn lên”.............................7
Như vậy trong thời đại mới, khi khoa học-kỹ thuật ngày càng phát triển, làm việc theo
nhóm là yêu cầu quan trọng, cần thiết được đặt ra đối với tất cả mọi người. Đặc biệt đói với
sinh viên, làm việc học tập theo nhóm là một trong những phương pháp học tập hiệu quả để
qua đó rèn cho sinh viên khả năng hợp tác, chia sẻ, tư duy phản biện,.. Đó là những điều cần
thiết đối với một công dân của thế kỷ......................................................................................7
21. Do đó, mỗi sinh viên cần được trang bị ngay từ trong nhà trường để khi ra trường có thể
làm việc trong các tổ chức một cách tích cực..........................................................................8
Và sinh viên ĐH Nguyễn Tất Thành nói chung, sinh viên khoa QTKD chuyên nghành Luật
Kinh Tế nói riêng cũng đã được làm quen với phương pháp này. Tuy nhiên, nhiên đa phần
các sinh viên từ bậc trung học phổ thông lên bậc ĐH đều không thích ứng kịp với cách học
và làm việc nhóm. Bên cạnh đó một số khác, tuy đã tham gia làm việc nhóm nhưng không
tìm thấy được sự thích thú trong công việc cũng như không tạo ra được hiệu quả trong công
việc của nhóm..........................................................................................................................8
Vấn đề đặt ra là làm thế nào để phương pháp làm việc nhóm này được thực hiện một cách
rộng rãi và có hiệu quả hơn. Giúp sinh viên nhanh chóng lĩnh hội, chiếm lĩnh tri thức, có
được kết quả học tập tốt nhất...................................................................................................8
Những lý do trên là động lực thôi thúc tôi thực hiện đề tài NCKH : “ GIẢI PHÁP NÂNG
CAO HIỆU QUẢ LÀM VIỆC NHÓM CỦA SINH VIÊN KHOA QUẢN TRỊ KINH
DOANH CHUYÊN NGHÀNH LUẬT KINH TẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGUYỄN TẤT
3

THÀNH GIAI ĐOẠN 2015-2021” để nghiên cứu nhằm giúp sinh viên có kế hoạch và tổ
chức làm việc theo nhóm hợp lý, khoa học và phát huy tốt năng lực của mỗi người.............8
3. Mục tiêu nghiên cứu:...........................................................................................................8
4. Cách tiếp cận:.......................................................................................................................8
5. Phương pháp nghiên cứu:....................................................................................................8
- Phương pháp nghiên cứu lí luận............................................................................................8
- Phương pháp thực tiễn...........................................................................................................8
- Phương pháp điều tra chọn mẫu............................................................................................8
- Phương pháp chuyên gia.......................................................................................................8
6. Phạm vi nghiên cứu:............................................................................................................9
7. Nội dung nghiên cứu:..........................................................................................................9
PHẦN NỘI DUNG..................................................................................................................10
CHƯƠNG 1: PHẠM TRÙ KHOA HỌC VỀ VIỆC TỔ CHỨC HỌC TẬP THEO NHÓM
CỦA SINH VIÊN......................................................................................................................10
1.1.Một số khái niệm liên quan đến vấn đề nghiên cứu........................................................10
1.1.1. Phương pháp...........................................................................................................10
1.1.2. Học tập....................................................................................................................10
1.1.3. Nhóm......................................................................................................................10
Nhóm là hai hay nhiều hơn hai cá nhân tập hợp lại với nhau, tác động, gây ảnh hưởng và
phụ thuộc lẫn nhau để đạt được những mục tiêu chung....................................................10
1.1.4. Học tập theo nhóm..................................................................................................10
1.2. Đặc điểm học tập của sinh viên Khoa QTKD chuyên nghành Luật Kinh Tế:...............10
1.3. Những vấn đề cơ bản về học tập theo nhóm:..................................................................11
1.3.1 Đặc điểm của học tập theo nhóm.............................................................................12
1.3.2. Nguyên tắc học tập theo nhóm:..............................................................................14
1.3.3 Các yếu tố ảnh hưởng tích cực tới học tập theo nhóm:...........................................14
CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG HỌC TẬP THEO NHÓM CỦA SINH VIÊN KHOA QUẢN
TRỊ KINH DOANH CHUYÊN NGHÀNH LUẬT KINH TẾ, ĐH NGUYỄN TẤT THÀNH.
...................................................................................................................................................19

2.1 Thực trạng học tập theo nhóm của sinh viên Khoa QTKD chuyên nghành Luật Kinh Tế,
ĐH Nguyễn Tất Thành..........................................................................................................19
2.1.1 Thực trạng học tập theo nhóm của sinh viên Khoa QTKD chuyên nghành Luật Kinh
Tế:......................................................................................................................................19
2.1.2 Đánh giá tổng quan thực trạng học tập theo nhóm của sinh viên Khoa QTKD
chuyên nghành Luật Kinh Tế, ĐH Nguyễn Tất Thành:....................................................23
2.2. Nguyên nhân của những hạn chế trên.............................................................................24
2.2.1Nguyên nhân khách quan:..........................................................................................24
2.2.2Nguyên nhân chủ quan:.............................................................................................24
CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP GÓP PHẦN NÂNG CAO HIỆU QUẢ HỌC TẬP THEO NHÓM
CỦA SINH VIÊN KHOA QTKD CHUYÊN NGHÀNH LUẬT KINH TẾ NTTU.................26
3.1. Giải pháp 1: Tăng cường các hoạt động nhằm nâng cao nhận thức về học tập theo
nhóm cho sinh viên Khoa QTKD chuyên nghành Luật Kinh Tế :....................................26
3.2 Giải pháp 2 : Tăng cường rèn luyện các kỹ năng học tập theo nhóm..........................27
3.3 Giải pháp 3: Phát huy vai trò của đội ngũ cán bộ lớp và nhóm trưởng nhóm học tập 30
3.4 Giải pháp 4: Lựa chọn, sử dụng kết hợp các hình thức học tập theo nhóm.................32
3.5. Giải pháp 5: Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin vào hoạt động học tập theo
nhóm..................................................................................................................................33
PHẦN KẾT LUẬN.................................................................................................................35
...................................................................................................................................................35
Đề tài GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ LÀM VIỆC NHÓM TRONG GIỜ HỌC CỦA
SINH VIÊN KHOA QUẢN TRỊ KINH DOANH CHUYÊN NGHÀNH LUẬT KINH TẾ
TRƯỜNG ĐẠI HỌC NGUYỄN TẤT THÀNH GIAI ĐOẠN 2016-2021 được nhen nhóm
không phải từ một ý tưởng ngẫu nhiên mà được đưa ra từ chính những băn khoăn trăn
4


trở. Những vấn đề mà chính tôi gặp phải trong quá trình làm việc từ khi vào ĐH và cùng
với bao suy nghĩ, bao trăn trở mong muốn một hình ảnh mới đẹp hơn tươi sáng hơn cho
bức tranh giáo dục đại học, làm sao để sinh viên không chỉ giỏi cả về chuyên môn, đồng

thời lại phải thành thạo những kỹ năng mềm để đáp ứng kịp nhu cầu xã hội. Kỹ năng làm
việc nhóm là một trong những kỹ năng rất cần thiết mà sinh viên không thể thiếu trong học
tập cũng như cho việc làm về sau, chúng tôi nhìn nhận vấn đề một cách nghiêm túc bởi nó
liên quan trực tiếp tới quyền lợi của những sinh viên và xem thực trạng làm việc nhóm của
sinh viên nghành Luật Kinh Tế làm điểm khởi đầu cho quyết định thực hiện đề tài......35
Với tất cả những vấn đề được đặt ra và giải quyết trong đề tài, tôi mong muốn góp phần
nâng cao chất lượng giảng dạy của khoa QTKD chuyên nghành Luật Kinh Tế trước các
yêu cầu của doanh nghiệp về những kỹ năng giải quyết vấn đề của sinh viên, bên cạnh đó
tôi cũng mong muốn biến quá trình dạy học thành quá trình tự học, lấy sinh viên làm trung
tâm............................................................................................................................................35
...................................................................................................................................................35
TÀI LIỆU THAM KHẢO......................................................................................................36

5


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

Viết đầy đủ

Viết tắt

Đại học

ĐH

Quản trị kinh doanh

QTKD

Đại học Nguyễn Tất Thành

NTTU

6


PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tổng quan tình hình nghiên cứu về học tập theo nhóm của sinh viên:
Qúa trình hội nhập quốc tế của Việt Nam hiện nay đang đứng trước muôn vàn
thời cơ và thách thức, điều này đề ra nhu cầu cấp thiết cho nền giáo dục Việt Nam
trong việc nâng cao chất lượng đào tạo và bồi dưỡng nhân tài. Song song với việc
nâng cao chất lượng trong việc đào tạo thì sinh viên cũng là đối tượng cần phải
năng động và sáng tạo để tiếp thu những kiến thức , phương pháp học tập mới mẻ .
Ở bậc đại học thì phương pháp làm việc học tập theo nhóm được biết đến như là
một phương pháp học tập khá phổ biến. Ngày nay, kỹ năng làm việc nhóm gần như
không thể tách rời với sinh viên, đặc biệt là sinh viên khối ngành kinh tế, nó có thể
coi như là hành trang mang theo khi sinh viên ra trường. Nó đã trở thành một trong
những tố chất quan trọng đối với những ứng viên muốn thành công. Các doanh
nghiệp tuyển nhân viên luôn yêu cầu ứng viên có khả năng làm việc theo nhóm.
Đây cũng là lý do mà rất nhiều các công ty hiện nay, đặc biệt là các công ty nước
ngoài yêu cầu ứng viên phải có khả năng làm việc theo nhóm.
Chuẩn bị tách ra từ khoa Quản Trị Kinh Doanh thành một khoa Luật Kinh Tế
riêng. Với đặc thù của nghành, hiện chưa có một nghiên cứu nào cụ thể đề ra
phương hướng học tập làm việc theo nhóm sao cho hiệu quả. Vì vậy, nếu có những
giải pháp thích hợp sẽ góp phần nâng cao hiệu quả làm việc nhóm trong học tập
của sinh viên chuyên nghành Luật Kinh Tế ĐH Nguyễn Tất Thành.
2. Tính cấp thiết của đề tài:
Trên thế giới hiện nay đang diễn ra những chuyển biến trong lĩnh vực giáo dục.
Xu hướng giáo dục đang phát triển với mục tiêu: đổi mới nội dung, chương trình,

phương pháp, phát huy tính tích cực, chủ động cũng như khả năng tự học, tự
nghiên cứu của người đọc.
Hòa vào xu hướng hội nhập với thế giới, nền Giáo dục Việt Nam đã và đang có
nhiều thay đổi mau lẹ, mạnh mẽ để hòa nhập với nền giáo dục hiện đại trên thế
giới, đặc biệt là vấn đề đổi mới phương pháp dạy và học trong nhà trường.
Khoản 2, Điều 5, Luật giáo dục 2005 có nói: “ Phương pháp giáo dục phải phát
huy tính tích cực, tự giác, chủ động, tư duy sang tạo của người học; bồi dưỡng cho
người học khả năng tự học, khả năng thực hành, lòng say mê học tập và ý chí vươn
lên”.
Như vậy trong thời đại mới, khi khoa học-kỹ thuật ngày càng phát triển, làm
việc theo nhóm là yêu cầu quan trọng, cần thiết được đặt ra đối với tất cả mọi
người. Đặc biệt đói với sinh viên, làm việc học tập theo nhóm là một trong những
phương pháp học tập hiệu quả để qua đó rèn cho sinh viên khả năng hợp tác, chia
sẻ, tư duy phản biện,.. Đó là những điều cần thiết đối với một công dân của thế kỷ
7


21. Do đó, mỗi sinh viên cần được trang bị ngay từ trong nhà trường để khi ra
trường có thể làm việc trong các tổ chức một cách tích cực.
Và sinh viên ĐH Nguyễn Tất Thành nói chung, sinh viên khoa QTKD chuyên
nghành Luật Kinh Tế nói riêng cũng đã được làm quen với phương pháp này. Tuy
nhiên, nhiên đa phần các sinh viên từ bậc trung học phổ thông lên bậc ĐH đều
không thích ứng kịp với cách học và làm việc nhóm. Bên cạnh đó một số khác, tuy
đã tham gia làm việc nhóm nhưng không tìm thấy được sự thích thú trong công
việc cũng như không tạo ra được hiệu quả trong công việc của nhóm.
Vấn đề đặt ra là làm thế nào để phương pháp làm việc nhóm này được thực hiện
một cách rộng rãi và có hiệu quả hơn. Giúp sinh viên nhanh chóng lĩnh hội, chiếm
lĩnh tri thức, có được kết quả học tập tốt nhất.
Những lý do trên là động lực thôi thúc tôi thực hiện đề tài NCKH : “ GIẢI PHÁP
NÂNG CAO HIỆU QUẢ LÀM VIỆC NHÓM CỦA SINH VIÊN KHOA QUẢN

TRỊ KINH DOANH CHUYÊN NGHÀNH LUẬT KINH TẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC
NGUYỄN TẤT THÀNH GIAI ĐOẠN 2015-2021” để nghiên cứu nhằm giúp sinh
viên có kế hoạch và tổ chức làm việc theo nhóm hợp lý, khoa học và phát huy tốt
năng lực của mỗi người.
3. Mục tiêu nghiên cứu:
Nhằm đề xuất các giải pháp giúp nâng cao hiệu quả học tập theo nhóm trong
sinh viên Khoa QTKD chuyên nghành Luật Kinh Tế NTTU, qua đó phát triển các kỹ
năng hợp tác, chia sẻ, tư duy phản biện… góp phần nâng cao chất lượng học tập cho
sinh viên, đáp ứng yêu cầu đào tạo của ngành .
4. Cách tiếp cận:
Tiếp cận theo thực tiễn và yêu cầu của hoạt động học tập trong sinh viên khoa
QTKD chuyên nghành Luật Kinh Tế để xác định các yếu tố ảnh hưởng (tích cực)
và những kỹ năng cần thiết trong học tập theo nhóm, đề xuất các giải pháp nâng
cao hiệu quả học tập theo nhóm trong sinh viên khoa QTKD chuyên nghành Luật
Kinh Tế NTTU.
5. Phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp nghiên cứu lí luận
- Phương pháp thực tiễn
- Phương pháp điều tra chọn mẫu
- Phương pháp chuyên gia

8


6. Phạm vi nghiên cứu:
Đề tài tập trung nghiên cứu thực trạng và giải pháp nâng cao hiệu quả học tập
theo nhóm trong sinh viên khóa 15 khoa QTKD chuyên nghành Luật Kinh Tế
NTTU.
7. Nội dung nghiên cứu:
Phạm trù khoa học về việc tổ chức học tập theo nhóm

Thực trạng việc học nhóm của sinh viên khoa QTKD chuyên nghành
Luật Kinh Tế NTTU
Giải pháp góp phần nâng cao hiệu quả phương pháp học tập theo
nhóm trong sinh viên Khoa QTKD chuyên nghành Luật Kinh Tế NTTU

9


PHẦN NỘI DUNG
CHƯƠNG 1: PHẠM TRÙ KHOA HỌC VỀ VIỆC TỔ CHỨC HỌC TẬP
THEO NHÓM CỦA SINH VIÊN
1.1. Một số khái niệm liên quan đến vấn đề nghiên cứu.
1.1.1. Phương pháp.
Theo Lexicon der Padagogik: “Phương pháp giúp để trình bày có lý lẽ vững
vàng một chân lý đã xác định rồi hoặc để vạch ra một con đường tìm tòi một chân
lý mới”.
Theo Hegel: “Phương pháp là ý thức về hình thức của sự vận động bên trong của
nội dung”.
Như vậy có thể hiểu: Phương pháp là cách thức, con đường, phương tiện để đạt
tới mục đích nhất định trong nhận thức và trong thực tiễn.
1.1.2. Học tập.
Theo GS Nguyễn Ngọc Quang, nghiên cứu dạy học theo quan điểm quá trình:
“Học là quá trình tự điều khiển tối ưu sự chiếm lĩnh khái niệm khoa học, bằng cách
đó hình thành cấu trúc tâm lý mới, phát triển nhân cách toàn diện. Vai trò tự điều
khiển của quá trình học thể hiện ở sự tự giác, tích cực, tự lực và sáng tạo dưới sự
điều khiển của thầy, nhằm chiếm lĩnh khái niệm khoa học. Học có 2 chức năng kép
là lĩnh hội và tự điều khiển”.
Như vậy: Học tập là một loại hình hoạt động được thực hiện trong mối quan hệ
chặt chẽ với hoạt động dạy, giúp người học lĩnh hội tri thức, kỹ năng, kỹ xảo,
những phương thức hành vi nhằm phát triển nhân cách toàn diện.

1.1.3. Nhóm.
Nhóm là hai hay nhiều hơn hai cá nhân tập hợp lại với nhau, tác động, gây ảnh
hưởng và phụ thuộc lẫn nhau để đạt được những mục tiêu chung.
1.1.4. Học tập theo nhóm.
Là một phương pháp học tập trong đó các thành viên cùng phối hợp chặt chẽ với
nhau để giải quyết một vấn đề học tập cụ thể nhằm hướng đến một mục tiêu chung;
sản phẩm của nhóm là sản phẩm của trí tuệ tập thể.
1.2. Đặc điểm học tập của sinh viên Khoa QTKD chuyên nghành Luật Kinh
Tế:
Ra đời từ chủ trương xã hội hóa giáo dục, trường Đại học Nguyễn Tất Thành đã
không ngừng đầu tư, xây dựng và phát triển để trở thành một trường đại học đẳng
cấp quốc gia và hội nhập quốc tế. Sau gần 20 năm, đến này trường đã có những
bước tiến vượt trội trong công tác đào tạo với 20 khoa, 54 chương trình đào tạo các

10


bậc thuộc các khối ngành ( Khối Sức Khỏe, Khối Kinh tế, Khối Xã hội Nhân văn,
Khối Kỹ thuật – Công nghệ, Khối Nghệ thuật – Hội họa).
Với mục tiêu đem đến cho sinh viên một môi trường học tập năng động, sáng
tạo , ĐH Nguyễn Tất Thành đã xây dựng mô hình gắn kết 4 nhà “nhà trường – nhà
doanh nghiệp – nhà quản lý – nhà nghiên cứu” cùng với triết lý đào tạo “Thực học,
thực hành, thực danh, thực nghiệp” nhằm đảm bảo được các lợi ích “Lợi ích của
người học, lợi ích của nhà trường, lợi ích gia đình và lợi ích xã hội”.
Nhà trường luôn khuyến khích sinh viên thể hiện bản lĩnh chủ động, biến quá
trình đào tạo thành tự đào tạo. Giáo dục giá trị và chuẩn đầu ra cho sinh viên là
nhiệm vụ được đặt lên hàng đầu, sinh viên có sự tự tin, tự học, tự tra cứu, tự thích
ứng với các môi trường làm việc và môi trường sống tại các doanh nghiệp. Tự học
và học tập suôt đời để nâng cấp giá trị bản thân với gia đình và xã hội.
Nghành Luật Kinh Tế thuộc khoa QTKD của trường NTTU. Đây là ngành học

đem lại cho sinh viên khả năng phản ứng nhanh nhạy, linh hoạt, kiến thức uyên bác,
tư duy phản biện, một công việc thú vị, thu nhập tốt và cả sự trọng vọng của xã hội.
Ngành Luật Kinh Tế tại NTTU hướng tới việc trang bị cho sinh viên hai nhóm kiến
thức và kỹ năng: thứ nhất là phân tích đánh giá, xây dựng và hoàn thiện thể chế
pháp luật phục vụ phát triển và hội nhập kinh tế; thứ 2 là kỹ năng, thái độ hành
nghề cung cấp các dịch vụ pháp luật đáp ứng yêu cầu của nền kinh tế thị trường.
Tuy vậy, nhiều sinh viên trong khoa còn chưa yên tâm với nghành học của
mình, chưa có định hướng rõ ràng về nghề nghiệp tương lai nên còn gây ảnh hưởng
khong nhỏ đến ý thức, thái độ cũng như năng lực học tập của mỗi sinh viên.
Với khối lượng kiến thức giảng dạy đồ sộ như vậy, cùng với những phương
pháp giảng dạy và môi trường học tập riêng biệt tại Trường, các bạn sinh viên trong
toàn khoa cần phải có phương pháp học tập thích hợp để tiếp thu có hiệu quả khối
lượng kiến thức đó, đạt mục tiêu đào tạo đề ra. Và một trong những phương pháp
ấy là phương pháp học tập theo nhóm - với sự tương tác, trao đổi giữa giảng viên
với sinh viên cũng như là giữa các sinh viên với nhau trong việc giúp các bạn sinh
viên chiếm lĩnh được các tri thức khoa học.
1.3. Những vấn đề cơ bản về học tập theo nhóm:
Chúng ta không phủ nhận các cách học truyền thống cũng như hình thức thảo
luận theo sự hướng dẫn của giáo viên ở các trường đại học. Nhưng hiện nay với yêu
cầu đổi mới phương pháp học theo hướng tăng cường tính chủ động, tích cực, tự
làm việc, tự tìm tòi, khám phá chân lý khoa học của người học nhằm phát triển tri
thức và các kĩ năng thiết thực cho người học thì phương pháp học tập theo nhóm
chiếm một vị trí đặc biệt quan trọng. Học tập theo nhóm trong và ngoài giờ học sẽ
là một phần bổ sung quan trọng cho các bài giảng, giúp sinh viên nắm vững các
khái niệm và áp dụng vào các tình huống cần đến các kỹ năng đào sâu suy nghĩ.

11


Học tập theo nhóm không những đáp ứng yêu cầu đổi mới phương pháp học tập

mà còn rất có ý nghĩa đối với việc tự học của mỗi người. Các nhà nghiên cứu đã
từng tuyên bố rằng, “cho dù nội dung môn học như thế nào thì sinh viên làm việc
theo từng nhóm nhỏ cũng có khuynh hướng học được nhiều hơn những gì được dạy
và nhớ lâu hơn so với các hình thức dạy học khác’’ (Theo Barbara Gross Davis,
Tools for Teaching)
1.3.1 Đặc điểm của học tập theo nhóm
Học tập theo nhóm là một cách học đòi hỏi mỗi thành viên trong nhóm cùng
thực hiện một cam kết làm việc nhất định không có sự hướng dẫn trực tiếp của
giảng viên mà dựa trên sự hợp tác và phân công công việc hợp lý trong nhóm.
Học tập theo nhóm được biểu hiện:
♣ Mọi thành viên trong nhóm đều hướng đến mục tiêu chung nhất định
♣ Có sự phụ thuộc lẫn nhau giữa các thành viên
♣ Có trách nhiệm, lợi ích liên đới trong sản phẩm nhóm.
Nếu học tập theo nhóm được tổ chức và điều khiển một cách khoa học và hợp
lý sẽ đem lại rất nhiều lợi ích. Cụ thể:
● Làm việc theo nhóm sẽ góp phần xây dựng tinh thần đồng đội, mối quan hệ
tương hỗ giữa các thành viên trong nhóm đồng thời tạo nên sự gắn kết trong một
cộng đồng nhằm hướng đến một mục tiêu chung. Trong quá trình làm việc nhóm,
các mâu thuẫn sẽ nảy sinh đòi hỏi sự cố gắng của mỗi cá nhân cùng trí tuệ tập thể
để giải quyết vấn đề.
● Học tập theo nhóm sẽ đáp ứng nhu cầu học tập cá nhân, phù hợp với việc
học hướng tới người học, khuyến khích tính độc lập tự chủ trong học tập. Nếu trong
phương pháp thuyết trình cơ hội cho người học trao đổi với nhau rất ít thì học tập
theo nhóm mọi thành viên được tự do phát biểu quan điểm của mình về chủ đề thảo
luận, từ đó phát triển tư duy độc lập và trao đổi lẫn nhau trong nhóm.
● Học tập theo nhóm luôn có sự bàn bạc, tranh luận để tìm ra chân lý dựa
trên những nguồn thông tin mà mọi thành viên trong nhóm tìm hiểu. Vì vậy sản
phẩm của nhóm là sản phẩm của trí tuệ tập thể, tập hợp sự sáng tạo của nhiều người
nên sẽ rất phong phú, đa dạng và giàu tính sáng tạo. Từ đó giúp các thành viên hiểu
và nhớ kiến thức lâu hơn.

● Học tập theo nhóm sẽ tăng khả năng hòa nhập, có thêm tinh thần học hỏi,
biết lắng nghe người khác cũng như khả năng phản biện thông qua phần trình bày
của mình và sự phản hồi của những người xung quanh.
● Học tập theo nhóm sẽ tạo cơ hội cho mọi thành viên rèn luyện các kỹ năng
như: kỹ năng thuyết trình trước đám đông, kỹ năng giao tiếp, kỹ năng tổ chức…
Đây là những kỹ năng rất quan trọng, cần thiết cho quá trình làm việc sau này. Vì
vậy đây sẽ là tiền đề để ta biết cách làm việc trong môi trường tập thể.
Tuy nhiên, nếu sử dụng phương pháp học tập theo nhóm không đúng cách,
không phù hợp với nội dung và thiếu kỹ năng thực hiện thì có thể chỉ mang tính
12


hình thức, gây mất nhiều thời gian, sản phẩm không mang tính tập thể, các cá nhân
thiếu tích cực sẽ đùn đẩy cho những người năng nổ, nhiệt tình...
Chính vì vậy để học tập nhóm thực sự đem lại kết quả cao mỗi thành viên
trong nhóm cần nhận thức đúng đắn về trách nhiệm của mình, cùng rèn luyện kỹ
năng làm việc nhóm thật hiệu quả.
Có rất nhiều cách tiếp cận trong phân chia hình thức học tập nhóm như: theo
số lượng người trong cùng một nhóm, như theo tính chất công việc... Tuy nhiên
trong phạm vi đề tài này chỉ tiếp cận hình thức học tập nhóm theo tính chất công
việc. Dựa trên tính chất công việc có thể chia nhóm học tập theo ba hình thức, gồm:
- Nhóm ngang: Là nhóm sau khi nhận yêu cầu làm bài người nhóm trưởng sẽ lập đề
cương rồi phân chia từng phần công việc cho các thành viên, sau đó tổng hợp và
hoàn thiện bài tập của nhóm.
+ Ưu điểm:
. Thành viên thích vì làm ít, không mất nhiều công sức
. Phát huy nhiều khả năng của các thành viên, mỗi người đều được rèn luyện
kỹ năng tìm tài liệu, xử lý tài liệu, viết bài...
+ Nhược điểm:
. Làm hổng kiến thức của sinh viên (người làm phần 1 sẽ không hiểu đến các

phần 2, 3)
. Thiếu thông tin từ các phần khác nên khả năng chồng chéo lên nhau là rất
cao.
- Nhóm dọc: Nhóm trưởng hiểu rõ năng lực các thành viên trong nhóm. Nhóm
trưởng nhận đề tài sau đó phân chia cụ thể: ai viết đề cương, ai tìm tài liệu, ai xử lý
tài liệu, ai viết bài, ai phản biện lại bài viết của nhóm, ai chuẩn bị câu hỏi phản biện
lại nhóm khác, ai là thư ký...
+ Ưu điểm:
. Mỗi thành viên đều nắm rõ chủ đề thảo luận
. Phát huy được thế mạnh mỗi thành viên
. Rèn luyện thêm một số kỹ năng mềm như: lập kế hoạch nhóm, phân công
công việc hợp lý...
+ Nhược điểm:
. Đòi hỏi nhóm trưởng phải thực sự có năng lực
. Đòi hỏi năng lực và sự phối hợp chặt chẽ giữa các thành viên trong nhóm.
- Nhóm kết hợp: Tất cả các thành viên trong nhóm đều phải làm tất cả các công
việc.
+ Ưu điểm:
. Thành viên biết hết kiến thức.
. Sử dụng tối đa thời gian.
+ Nhược điểm: Mất nhiều thời gian, công sức, dễ gây tình trạng chép bài của nhau.

13


Như vậy mỗi hình thức nhóm làm việc đều có ưu và nhược điểm riêng. Vì vậy,
khi áp dụng các hình thức trên, các nhóm cần phải lựa chọn linh hoạt để đem lại
hiệu quả cao nhất.
1.3.2. Nguyên tắc học tập theo nhóm:
Để hoạt động nhóm đạt hiệu quả cần đảm bảo các nguyên tắc sau:

+ Tạo sự đồng thuận: Các buổi họp là cách thức hiệu quả để bồi đắp tinh thần
đồng đội và thói quen làm việc theo nhóm ngay từ lúc đầu mới thành lập nhóm. Các
buổi họp giúp các thành viên làm quen với nhau, hiểu biết về nhau, gắn bó với
nhau, tạo sự nhất trí về các mục tiêu cũng như cơ cấu tổ chức nhóm. Để tạo sự đồng
thuận mọi vấn đề của nhóm đều cần đem ra bàn bạc và đi đến thống nhất dựa trên
sự nhất trí của các thành viên.
+ Chia sẻ và hợp tác với tinh thần đồng đội: Đây là một nguyên tắc quan trọng
trong học tập nhóm. Vì học tập theo nhóm là sự tham gia của nhiều thành viên
nhằm hướng đạt mục tiêu chung trong học tập nên sự hợp tác và chia sẻ là không
thể thiếu. Hơn nữa nếu làm việc đơn lẻ sẽ khó thực hiện tốt nhiệm vụ chung vì mỗi
người chỉ mạnh về một khía cạnh nào đó của công việc chung. Vì thế sự hợp tác và
chung sức sẽ tạo ra sức mạnh tập thể.
+ Tôn trọng: Tôn trọng là một nguyên tắc rất quan trọng trong học tập nhóm.
Bởi vì nhóm là một tập thể chỉ khi tập thể đó tồn tại sự tôn trọng lẫn nhau giữa các
thành viên, tôn trọng nội quy của nhóm mới có thể xây dựng một bầu không khí cởi
mở, thân thiện trong nhóm. Sự tôn trọng thể hiện ở sự chấp hành nội quy nhóm,
đúng giờ, chú y lắng nghe khi người khác phát biểu ý kiến, tạo cơ hội - khuyến
khích mọi người chia sẻ, ghi nhận - đánh giá đúng sự đóng góp của các thành viên..
+ Phát huy tốt vai trò của trưởng nhóm: Mỗi nhóm đều cần một nhóm trưởng
giữ vai trò là người tổ chức và điều hành hoạt động của nhóm, là “cầu nối” giữa
nhóm và phần còn lại của tổ chức, là người phát ngôn cho nhóm. Trưởng nhóm là
người duy trì sự thực hiện mục tiêu và giữ cho mọi người đi đúng hướng, đem
nguồn lực về cho nhóm khi cần thiết, khuyến khích mọi người và gỡ rối cho nhóm
khi gặp vấn đề nan giải.
+ Phân công nhiệm vụ rõ ràng, hợp lý: Phân công nhiệm vụ là một việc làm
không thể thiếu khi học tập theo nhóm. Khi phân công phải chú trọng phân công
phù hợp với năng lực của từng thành viên vì mỗi cá nhân sẽ cống hiến hết mình nếu
họ được đánh giá đúng năng lực, sử dụng đúng và được tin tưởng. Sự phân công rõ
ràng trách nhiệm của từng thành viên sẽ là yếu tố quan trọng tạo nên thành công
cho nhóm.

1.3.3 Các yếu tố ảnh hưởng tích cực tới học tập theo nhóm:
Lí luận và thực tiễn đã chứng minh rằng trong hoạt động học tập theo nhóm
có nhiều yếu tố ảnh hưởng, có thể theo hai chiều hướng: tích cực hoặc tiêu cực.
Nếu xét theo chiều hướng tích cực, chúng tôi nhận thấy các yếu tố sau đây sẽ làm
hoạt động nhóm đạt hiệu quả cao :
14


Quan niệm đúng đắn về học tập theo nhóm:
Để hoạt động học tập theo nhóm đạt kết quả, trước hết mọi thành viên trong
nhóm cần phải hiểu rõ thế nào là học tập theo nhóm, có những nhận thức đúng đắn
về những ưu thế của học tập theo nhóm, từ đó mới thấy được trách nhiệm của bản
thân và có định hướng hoạt động nhóm đạt hiệu quả. Nếu các thành viên quan
niệm lệch lạc về học tập theo nhóm thì chắc chắn hoạt động học tập nhóm đó sẽ
không thể có hiệu quả.
Cơ cấu tổ chức chặt chẽ, hợp lý:
Một nhóm muốn hoạt động hiệu quả cần phải có cơ cấu tổ chức chặt chẽ. Cơ
cấu của nhóm gồm:
- Một nhóm trưởng có trách nhiệm tổ chức, điều hành mọi hoạt động của nhóm,
nhóm trưởng có thể do các thành viên trong nhóm bầu lên hoặc do giảng viên chỉ
định.
- Một nhóm phó (nếu quy mô nhóm lớn) để thay thế, hỗ trợ nhóm trưởng khi
nhóm trưởng vắng mặt;
- Một thư ký để ghi chép nội dung, diễn biến các cuộc họp, thảo luận của nhóm,
thư ký có thể được thay đổi theo từng cuộc họp nhóm hoặc cố định từ đầu đến
cuối.
Nhóm phải quy định rõ trách nhiệm cụ thể của từng vị trí trong nhóm, xây dựng
mối quan hệ gắn kết giữa các thành viên trong nhóm.

Người trưởng nhóm có năng lực, nhiệt tình và có uy tín

Trong hoạt động của một nhóm, người trưởng nhóm đóng vai trò vô cùng
quan trọng, là người chịu trách nhiệm trước thầy cô, tập thể lớp về hoạt động của
nhóm, là người điều hành và tổ chức công việc của nhóm, đảm bảo cho nhóm đi
đúng hướng, là người động viên thôi thúc mọi người và tháo gỡ khó khăn khi cần
thiết ... Chính vì vậy, người trưởng nhóm sẽ góp phần quyết định thành công của
một nhóm học tập. Nếu một nhóm có người trưởng nhóm có năng lực về học tập
và quản lý (kỹ năng điều hành nhóm), có lòng nhiệt tình và được các thành viên tin
tưởng, yêu mến thì chắc chắn nhóm đó sẽ hoạt động có chất lượng.
Có các kỹ năng học tập theo nhóm
Để học tập theo nhóm đạt chất lượng cần đảm bảo nhiều kỹ năng. Cụ thể:
- Kỹ năng lập kế hoạch hoạt động nhóm: Có kỹ năng xây dựng một kế hoạch
hoạt động cho nhóm một cách cụ thể, hợp lý, bao gồm: thứ tự công việc, nội dung
công việc, thời gian, người chịu trách nhiệm ... sẽ đảm bảo cho mỗi thành viên chủ
động và có định hướng trong công việc của mình và của cả nhóm.
- Kỹ năng xây dựng nội quy nhóm: Đã thành lập một nhóm học tập (hay làm
việc) dù lớn dù nhỏ đều cần thiết lập những nội quy, những nguyên tắc chung

15


trong hoạt động để mọi thành viên trong nhóm dựa vào đó mà thực hiện, đảm bảo
sự quy củ, nghiêm túc trong hoạt động của nhóm.
- Kỹ năng phân công nhiệm vụ rõ ràng, hợp lý: (Điều này phụ thuộc vào vai trò
và khả năng chỉ đạo của nhóm trưởng). Khi công việc được phân công rõ ràng, phù
hợp với năng lực và khả năng của mỗi thành viên họ sẽ ý thức được vai trò của
mình, có trách nhiệm hoàn thành công việc. Ngược lại, nếu phân công công việc
không rõ ràng, không hợp lý, người thì phải đảm nhiệm quá nhiều việc, người lại
không có việc để làm, kết quả là sự bất hợp tác sẽ tác động lớn đến chất lượng của
hoạt động nhóm và sản phẩm của nhóm.
- Kỹ năng thảo luận, trao đổi: Điểm đặc trưng nổi bật nhất của học tập theo

nhóm là sự hợp tác nhằm xây dựng một sản phẩm trí tuệ tập thể bằng việc thống
nhất các ý kiến thông qua sự thảo luận, trao đổi giữa các thành viên trong nhóm. Vì
vậy đây là một kỹ năng có vị trí rất quan trọng trong hoạt động nhóm. Thảo luận,
trao đổi là hoạt động đòi hỏi các thành viên phải tư duy và có tinh thần xây dựng ý
kiến hết mình cho nhóm. Để thảo luận, trao đổi có hiệu quả các thành viên trong
nhóm cần có khả năng thuyết trình, diễn giải vấn đề sao cho mạch lạc, thuyết phục
người nghe; khả năng đặt câu hỏi chất vấn; khả năng phản biện cũng như khả năng
lắng nghe và tiếp thu ý kiến góp ý của các thành viên khác. Thông qua thảo luận,
trao đổi chúng ta có thể nhận biết được cách tiếp cận vấn đề, quan niệm riêng của
từng thành viên, mức độ tác động lẫn nhau giữa các thành viên. Kỹ năng này
không chỉ giúp ta thống nhất được ý kiến mà còn giúp mỗi thành viên học hỏi lẫn
nhau, giúp nhau cùng phát triển.
- Kỹ năng nghiên cứu tài liệu: Nghiên cứu tài liệu là một kỹ năng cần thiết
trong học tập theo nhóm vì các bài tập nhóm thường là những vấn đề rộng đòi hỏi
sinh viên tự tìm tòi, nghiên cứu qua các tài liệu. Muốn nghiên cứu tài liệu hiệu quả
cần biết cách tìm kiếm tài liệu, biết đánh giá, chọn lọc, phân tích, tổng hợp các tài
liệu theo những vấn đề mình cần tìm... Có kỹ năng nghiên cứu tài liệu sẽ giúp mọi
thành viên trong nhóm tìm kiếm được nhiều thông tin làm phong phú hơn bài tập
của nhóm.
- Kỹ năng chia sẻ trách nhiệm: Để cho hoạt động của nhóm đạt chất lượng và
không khí làm việc trong nhóm vui vẻ, đoàn kết mọi thành viên cần phải chia sẻ
trách nhiệm với nhau. Biết chia sẻ hợp lý trách nhiệm giữa các thành viên sẽ tạo
động lực giúp hoạt động nhóm đạt hiệu quả cao hơn.
- Kỹ năng lắng nghe một cách chủ động, tích cực: Lắng nghe một cách hiệu
quả giúp tiết kiệm thời gian, hạn chế rắc rối, thắt chặt hơn các mối quan hệ. Trong
học tập theo nhóm, kỹ năng lắng nghe là rất cần thiết vì lắng nghe là phương pháp
cơ bản để tập hợp thông tin. Mục tiêu của lắng nghe là để hiểu, học hỏi, thưởng
thức, giúp đỡ, hỗ trợ.
- Kỹ năng chia sẻ thông tin: Làm việc nhóm nghĩa là hợp tác trên cơ sở chia sẻ
kiến thức và thông tin từ nhiều người để hoàn thiện bài tập chung một cách tốt

16


nhất. Vì vậy, kỹ năng chia sẻ thông tin là rất cần thiết. Trong nhóm có nhiều người
chia sẻ thông tin, lượng thông tin càng nhiều, càng phong phú, là một điều kiện để
sản phẩm nhóm đạt chất lượng cao.
- Kỹ năng giải quyết xung đột: Trong một nhóm tồn tại quá nhiều cái tôi cá
nhân nên không thể tránh khỏi những xung đột gây ra sự bất hòa trong nhóm. Điều
này ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động nhóm. Tất nhiên mâu thuẫn là động lực cho
sự phát triển nhưng khi mâu thuẫn quá mức thì sẽ không tốt cho sự hợp tác trong
nhóm. Vì vậy, kỹ năng giải quyết xung đột là rất quan trọng đối với hoạt động
nhóm, đặc biệt là với người nhóm trưởng (vì nhóm trưởng là người chịu trách
nhiệm điều hòa các mối quan hệ trong nhóm mình).
- Kỹ năng tự kiểm tra - đánh giá hoạt động của nhóm: Để hoạt động nhóm ngày
càng đạt hiệu quả thì nhóm cần phải thường xuyên tự kiểm tra - đánh giá hoạt động
của mình để tự điều chỉnh kịp thời (nếu thấy cần thiết). Đồng thời, tự kiểm tra đánh giá cũng là cách để phát hiện, biểu dương các thành viên tích cực, phê bình
những thành viên còn thiếu ý thức... nhằm tạo thêm động lực cho các thành viên
trong nhóm nhiệt tình hơn với hoạt động chung. Sự công bằng trong đánh giá phải
đặc biệt được coi trọng bởi nó là nguyên nhân chính thúc đẩy hay kìm hãm động
lực làm việc của các thành viên. Tự kiểm tra - đánh giá ở đây gồm 2 nội dung:
+ Tự kiểm tra - đánh giá sự tham gia hoạt động nhóm của các thành viên
trong nhóm.
+ Tự kiểm tra - đánh giá hoạt động của nhóm (mặt tốt, mặt hạn chế
nhằm có biện pháp khắc phục).
Các thành viên có ý thức, tích cực trong hoạt động học tập nhóm.
Học tập theo nhóm nên sự hợp tác là rất quan trọng, đòi hỏi các thành viên
trong nhóm phải có tinh thần tự giác, tích cực vì công việc tập thể cũng chính là
việc của mình. Mỗi thành viên phải ý thức được trách nhiệm của mình đối với
nhóm, phải hiểu rằng mình là một mắt xích trong “cỗ máy” nhóm, một mắt xích
không đảm bảo thì ảnh hưởng đến sự vận hành của cả cỗ máy. Vì vậy, mỗi thành

viên phải có thái độ làm việc nghiêm túc, tích cực cùng cả nhóm thực hiện mục
tiêu chung một cách hiệu quả nhất.
Phương pháp tiến hành hoạt động nhóm phù hợp:
Chất lượng của một nhóm học tập phụ thuộc rất nhiều vào phương pháp mà
nhóm đó sử dụng. Phương pháp ở đây chính là cách thức tiến hành hoạt động
nhóm mà nhóm sử dụng nhằm đạt mục tiêu mà nhóm đặt ra. Có phương pháp làm
việc khoa học và phù hợp với điều kiện của nhóm, phù hợp với từng nội dung bài
tập chắc chắn sẽ đem lại hiệu quả cho hoạt động nhóm.
Một số các điều kiện khác:
- Chủ đề thích hợp: Chủ đề phải phù hợp cho làm việc nhóm (thể hiện sự cần
thiết phải làm việc theo nhóm), sinh viên có đủ những kiến thức cơ sở để thực hiện

17


chủ đề làm việc. Yếu tố này cũng tác động không nhỏ đến chất lượng hoạt động
nhóm.
- Đảm bảo các điều kiện: cơ sở vật chất, phương tiện để thực hiện hoạt động
nhóm như: bàn ghế, tài liệu, máy tính, mạng internet, không gian, thời gian ...
- Sự hướng dẫn của giảng viên: tất nhiên học ở đại học chủ yếu là tự học, tự
nghiên cứu nhưng nếu khi giao bài tập nhóm cho sinh viên, giảng viên có hướng
dẫn về cách làm việc nhóm nhằm định hướng hoạt động cho sinh viên thì chắc
chắn sẽ làm cho hiệu quả hoạt động nhóm được nâng cao hơn, đặc biệt là với
những khóa sinh viên mới vào trường.
- Sự đánh giá và kết luận của giảng viên: cũng tác động không nhỏ đến chất
lượng làm việc nhóm. Sau khi các nhóm làm việc cho ra các sản phẩm, nếu giáo
viên đánh giá chi tiết mặt tốt, chưa tốt của sản phẩm, so sánh các sản phẩm của các
nhóm với nhau để sinh viên nhận ra được những ưu, khuyết của mình, sau đó giảng
viên nêu lên kết luận (đưa ra chân lý khoa học) thì sinh viên sẽ hiểu sâu sắc và nắm
vững vấn đề; đồng thời sinh viên sẽ quyết tâm hơn trong lần làm bài tiếp theo.

Ngược lại, nếu giảng viên không đánh giá sản phẩm và sự làm việc của sinh viên
sẽ khiến sinh viên mất đi hứng thú và động lực làm việc và như vậy hoạt động
nhóm sẽ không thể có hiệu quả.
- Độ lớn của nhóm: cũng được coi là một yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng làm
việc nhóm. Số lượng phù hợp cho một nhóm là từ 3 đến 7 người, nếu quá ít hoặc
quá nhiều người trong một nhóm đều khó phát huy được sự hợp tác của các thành
viên trong giải quyết các nhiệm vụ của nhóm.

18


CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG HỌC TẬP THEO NHÓM CỦA
SINH VIÊN KHOA QUẢN TRỊ KINH DOANH CHUYÊN NGHÀNH LUẬT
KINH TẾ, ĐH NGUYỄN TẤT THÀNH.

2.1 Thực trạng học tập theo nhóm của sinh viên Khoa QTKD chuyên nghành
Luật Kinh Tế, ĐH Nguyễn Tất Thành
Phương pháp học tập theo nhóm là một trong những phương pháp học tập đã
và đang được sinh viên sử dụng trong quá trình học tập. Thực tế phương pháp này
đã đạt được một số hiệu quả nhất định đối với việc học tập của đa số sinh viên,
nhiều nhóm hoạt động rất hiệu quả. Tuy nhiên, hoạt động học tập theo nhóm nhìn
chung còn ít nhiều mang tính hình thức, hiệu quả chưa cao.
Khảo sát sự đánh giá của sinh viên TRONG LỚP (15DLK1C) về mức độ hiệu
quả khi học tập theo nhóm cho kết quả như sau: Có tới 40% ý kiến đánh giá ở mức
độ bình thường, chỉ 15% ý kiến đánh giá ở mức có hiệu quả, 5% rất hiệu quả và
40% đánh giá hoạt động nhóm không hiệu quả. Những số liệu này cho thấy,
phương pháp học tập theo nhóm chưa phát huy hết ưu thế của nó trong sinh viên.
Thực trạng này sẽ được làm rõ trong các phần cụ thể sau:
2.1.1 Thực trạng học tập theo nhóm của sinh viên Khoa QTKD chuyên
nghành Luật Kinh Tế:

Trong phần này tôi sẽ đánh giá thực trạng của từng yếu tố ảnh hưởng đến chất
lượng học tập nhóm, cụ thể:
- Thực trạng mức độ nhận thức, quan niệm về hoạt động học tập theo nhóm;
- Thực trạng cơ cấu tổ chức nhóm;
- Thực trạng đội ngũ nhóm trưởng của các nhóm học tập;
- Thực trạng kỹ năng làm việc nhóm;
- Thực trạng ý thức thành viên của các nhóm học tập;
- Thực trạng phương pháp tiến hành hoạt động nhóm;
- Thực trạng các điều kiện khác: chủ đề làm việc nhóm, điều kiện cơ sở vật chất,
phương tiện học tập nhóm, sự hướng dẫn, đánh giá của GV ...
• Thực trạng mức độ nhận thức, quan niệm của sinh viên Khoa QTKD
chuyên nghành Luật Kinh Tế về hoạt động học tập theo nhóm:
Nhận thức đúng đắn về học tập theo nhóm có vai trò rất quan trọng, nó là tiền
đề để hoạt động nhóm đạt được hiệu quả. Bởi vì nếu nhận thức sai thì chắc chắn sẽ
không thể thực hiện hoạt động nhóm đúng được.
Trên thực tế, thông qua điều tra quan niệm của các bạn sinh viên Lớp
15DLK1C về học tập theo nhóm, có nhiều sinh viên cho rằng: “ học tập theo nhóm
là sự đóng góp ý kiến để giải quyết công việc chung”. Và cũng khá đông sinh viên
phát biểu: “ học tập theo nhóm là một phương pháp học tập hay, mang lại nhiều
19


lợi ích cho các thành viên như: học hỏi lẫn nhau, phát huy tinh thần - trí tuệ tập
thể, rèn luyện nhiều kỹ năng mềm ...”. Các bạn đều cho rằng đây là phương pháp
học tập rất cần thiết cho sinh viên đại học, nên cần được tăng cường sử dụng và
phát huy trong học tập của sinh viên. Điều này cho thấy phần lớn các bạn sinh viên
Khoa QTKD chuyên nghành Luật Kinh Tế đã có quan niệm khá đúng đắn về hoạt
động học tập theo nhóm và đã nhận thức được vai trò của phương pháp học tập
nhóm đối với việc học tập của sinh viên.
Tuy nhiên, vẫn còn một số sinh viên vẫn còn suy nghĩ mơ hồ về phương pháp

học tập theo nhóm. Các bạn cho rằng, học tập theo nhóm là chia bài tập giảng viên
giao thành những phần nhỏ rồi chia cho mỗi thành viên một phần về nhà làm, kết
quả là sự chắp nối các phần đó lại với nhau; hay học tập theo nhóm là giao bài tập
nhóm cho một vài thành viên xuất sắc trong nhóm thực hiện và coi là sản phẩm của
tập thể ... Đây là những quan niệm chưa đúng về học tập theo nhóm đang tồn tại
trong một bộ phận sinh viên.
• Thực trạng về cơ cấu tổ chức nhóm
Thông qua quan sát, phỏng vấn nhận thấy rằng, trong thực tế hầu hết các
nhóm học tập của sinh viên Khoa QTKD chuyên nghành Luật Kinh Tế đều có cơ
cấu tổ chức nhóm khá rõ ràng với một nhóm trưởng (thường được cố định trong
suốt thời gian nhóm tồn tại), một thư ký (thường được thay đổi theo từng cuộc
họp); phần lớn các nhóm đều xây dựng nội quy, quy định của nhóm, quy định trách
nhiệm, vai trò của từng vị trí trong nhóm.
Tuy nhiên, các nhóm chưa chú trọng đúng mức tới việc xây dựng mối quan
hệ giữa các thành viên trong nhóm. Điều này đã ảnh hưởng tới chất lượng hoạt
động của nhóm.
• Thực trạng đội ngũ nhóm trưởng:
Nhóm trưởng là người có vị trí, vai trò vô cùng quan trọng trong quá trình
hoạt động của nhóm. 80% ý kiến nhất trí rằng nhiệm vụ lớn nhất của người trưởng
nhóm là điều hành và tổ chức công việc cho cả nhóm. Và để thực hiện được nhiệm
vụ này người nhóm trưởng cần rất nhiều kỹ năng.
Thông qua quan sát và lấy ý kiến của lớp, chúng tôi được biết thực tế các bạn
nhóm trưởng của các nhóm học tập trong lớp đều là những người có năng lực về
học tập, linh hoạt và có trách nhiệm, hầu hết trưởng nhóm được các bạn trong
nhóm tín nhiệm bầu lên nên nhận được sự ủng hộ của các thành viên. Đây là
những điều kiện rất thuận lợi để nhóm trưởng thực hiện tốt các nhiệm vụ của mình.
Bên cạnh những mặt mạnh thì đội ngũ nhóm trưởng các nhóm học tập trong
Khoa, lớp còn có một số hạn chế nhất định như: Tổ chức và điều hành nhóm còn
thiếu khoa học, thiếu kế hoạch; phân công nhiệm vụ chưa phù hợp; ít lắng nghe và
tạo cơ hội cho người khác phát biểu ý kiến; ôm đồm công việc; chưa giải quyết

được các tình huống xung đột xảy ra trong nhóm... Đặc biệt nhóm trưởng hầu hết
luôn được cố định một bạn nào đó trong suốt thời gian tồn tại của nhóm mà không
20


có sự thay đổi, gây ra sự nhàm chán và không tạo cơ hội thử sức với vai trò nhóm
trưởng cho các thành viên khác.
Thực tế có nhiều nhóm trưởng chưa thực hiện hết trách nhiệm của mình, các
bạn không vạch ra kế hoạch hoạt động cụ thể cho nhóm và điều hành nhóm thực
hiện các mục tiêu mà chỉ làm cho có, được chăng hay chớ, không lôi cuốn, thu hút
được sự tham gia hiệu quả của các thành viên. Có những nhóm trưởng không quyết
đoán để cho ý kiến thành viên chi phối nên hiệu quả hoạt động nhóm không cao.
Đồng thời cũng có không ít nhóm trưởng quá nhiệt tình, ôm đồm nhiều công việc,
phân chia không hợp lý khiến thành viên ít có cơ hội phát huy khả năng của mình.
Tóm lại, qua sự phân tích ở trên, chúng tôi thấy rằng sinh viên trong Khoa, Lớp
còn hạn chế về nhiều kỹ năng học tập theo nhóm, đặc biệt là kỹ năng giải quyết
xung đột, kỹ năng chia sẻ trách nhiệm, kỹ năng xây dựng nội quy hoạt động nhóm,
kỹ năng tự kiểm tra - đánh giá..., do đó hoạt động học tập theo nhóm chưa thu
được hiệu quả cao.
Vì vậy, muốn nâng cao chất lượng học tập theo nhóm cần phải rèn luyện, bồi
dưỡng các kỹ năng làm việc nhóm cho sinh viên.
• Thực trạng ý thức của thành viên nhóm
Có nhiều ý kiến nhất trí rằng ý thức làm việc nhóm của các thành viên là yếu
tố tác động lớn nhất đến hiệu quả làm việc của nhóm. Điều này cho thấy hầu hết
sinh viên đánh giá rất cao yếu tố ý thức thành viên trong hoạt động nhóm.
Trong thực tế, hầu hết các sinh viên đều có ý thức khi tham gia hoạt động
nhóm, phần lớn sinh viên nhiệt tình, năng nổ xây dựng ý kiến cho bài tập nhóm.
Tuy nhiên cũng có một bộ phận không nhỏ các thành viên chưa có ý thức trong
hoạt động nhóm. Các bạn coi bài tập nhóm là công việc của tập thể, của mọi người,
ai cũng “trừ mình ra” và kết quả là “cha chung không ai khóc”. Nhiều bạn có tâm

lý ỷ lại, trông chờ vào sự làm việc của người khác, một số bạn có tham gia làm bài
tập nhóm nhưng tham gia một cách hình thức...
• Thực trạng phương pháp tiến hành hoạt động nhóm
Phương pháp tiến hành hoạt động nhóm có một vị trí vô cùng quan trọng
quyết định chất lượng, hiệu quả của hoạt động học tập nhóm., thiếu phương pháp
làm việc nhóm hợp lý là nguyên nhân cơ bản nhất gây kém hiệu quả của học tập
nhóm.
Thực tế, hiện nay ở sinh viên Khoa QTKD chuyên nghành Luật Kinh Tế có
rất ít nhóm có phương pháp làm việc nhóm một cách khoa học, hợp lý. Hầu hết các
nhóm chưa có phương pháp làm việc nhóm đúng đắn nên hiệu quả hoạt động
nhóm chưa cao. Cụ thể:
- Một số nhóm học tập không xác định một cách cụ thể, rõ ràng mục tiêu khi
thực hiện một bài tập nhóm hay của một buổi thảo luận...
- Các nhóm không lập kế hoạch hoạt động cụ thể cho nhóm, vì vậy nhiều khi
nhóm không chủ động được thời gian, làm việc không khoa học.
21


- Có nhiều ý kiến cho rằng nhóm không cần xây dựng nội quy khi hoạt động,
Điều này làm cho hoạt động của nhóm thiếu quy củ, thiếu nguyên tắc nên chắc
chắn hiệu quả hoạt động nhóm sẽ không cao.
- Việc phân công nhiệm vụ trong nhóm còn chưa phù hợp, các nhóm chủ yếu
phân công theo cách “trải đều cho các thành viên”, hay “mỗi người một việc rồi
tập hợp lại, “tập trung vào cá nhân xuất sắc; hoặc là phân chia nhiệm vụ dựa trên
năng lực và điều kiện của từng thành viên.
Đây là một số điểm chưa hợp lý cơ bản trong phương pháp tiến hành học tập
theo nhóm của sinh viên, nó ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng hoạt động của
nhóm.
• Thực trạng các điều kiện khác: chủ đề học tập nhóm, cơ sở vật chất phương tiện kỹ thuật, sự hướng dẫn, đánh giá của giảng viên, độ lớn
của nhóm...

Chủ đề học tập nhóm: Thông qua quan sát ,chúng tôi nhận thấy rằng chủ đề
mà giảng viên giao cho các nhóm sinh viên hiện nay đều rất phù hợp cho học tập
nhóm. Có những bài tập nhóm lớn đòi hỏi nhiều thời gian sinh viên được giao
nhiều thời gian để nghiên cứu, có những bài tập ngắn hơn sinh viên làm việc nhóm
ngay trên lớp...
Cơ sở vật chất - Phương tiện kỹ thuật: đây là yếu tố rất quan trọng tác động
không nhỏ tới hiệu quả làm việc nhóm. Nhưng thực tế nguồn cơ sở vật chất –
phương tiện kỹ thuật dành cho học tập nhóm hiện nay ở Trường còn rất thiếu thốn:
không có bàn học đa năng nên khi thảo luận nhóm sinh viên phải sắp xếp lại bàn
ghế rất mất thời gian nhưng cũng không thuận tiện cho nhóm làm việc; thư viện
nhỏ không có đủ không gian cho nhiều nhóm cùng làm việc, nguồn tài liệu tại thư
viện còn hạn chế ...
Sự hướng dẫn của giảng viên: Thực tế khi giao bài tập nhóm cho sinh viên
phần lớn giảng viên có hướng dẫn cho sinh viên cách làm việc nhóm, nhưng sự
hướng dẫn này chỉ vào những thời điểm cần thiết hoặc khi sinh viên hỏi. Bên cạnh
đó, có một số giảng viên không hướng dẫn cách làm việc nhóm, sinh viên phải tự
tìm hiểu, mò mẫm cách làm do vậy gặp rất nhiều khó khăn ảnh hưởng không nhỏ
đến chất lượng hoạt động nhóm đặc biệt với những sinh viên mới vào trường chưa
có kiến thức và kinh nghiệm về học tập theo nhóm.
Sự đánh giá của giảng viên: Nhìn chung, hầu hết các giảng viên đều tiến
hành đánh giá bài tập nhóm của sinh viên khi sinh viên hoàn thành và trình bày bài
tập nhóm. Có nhiều giảng viên đánh giá cụ thể từng mặt ưu - nhược của từng
nhóm rồi đưa ra kết luận chung về bài tập để sinh viên lĩnh hội. Điều này giúp sinh
viên nắm vững hơn kiến thức, đồng thời biết được ưu - nhược của mình để rút kinh
nghiệm và biết cách khắc phục.
Tuy nhiên, vẫn còn một số giảng viên giao bài tập nhóm cho sinh viên
nhưng không đánh giá sản phẩm và sự làm việc của sinh viên, cũng không nêu kết
22

luận, bài học mà sinh viên phải nắm. Điều này đã làm cho một số nhóm không đầu
tư cho bài tập nhóm (vì đầu tư mà không được đáng giá cũng bằng không đầu tư);
không thu nhận được kiến thức, nội dung của vấn đề, dẫn đến sinh viên không
thích học tập theo nhóm khi giảng viên giao bài tập nhóm.
Độ lớn của nhóm: Thông qua quan sát thực tế các nhóm học tập của sinh
viên khá lớn, chủ yếu từ 6 thành viên trở lên, có những nhóm lên đến 10 hay 12
thành viên. Với số lượng thành viên đông như thế rất khó để nhóm làm việc hiệu
quả, đặc biệt là khi nhóm mới hình thành và người trưởng nhóm còn chưa có kinh
nghiệm điều hành nhóm.
2.1.2 Đánh giá tổng quan thực trạng học tập theo nhóm của sinh viên Khoa
QTKD chuyên nghành Luật Kinh Tế, ĐH Nguyễn Tất Thành:
Qua nghiên cứu thực tế (quan sát và hỏi ý kiến) sinh viên, tôi xin đưa ra
những đánh giá tổng quát về thực trạng học tập theo nhóm của sinh viên trong
Khoa QTKD chuyên nghành Luật Kinh Tế với những mặt đã làm được, mặt còn
hạn chế cụ thể như sau:
• Mặt đã làm được:
- Phần lớn sinh viên Khoa QTKD chuyên nghành Luật Kinh Tế đã nhận thấy
được vai trò và ý nghĩa của phương pháp học tập theo nhóm đối với việc học tập
của sinh viên. Nhiều sinh viên rất hào hứng khi thực hiện học tập theo nhóm.
- Các giảng viên đã tích cực vận dụng phương pháp học tập theo nhóm cho sinh
viên trong quá trình giảng dạy giúp sinh viên tự tìm hiểu kiến thức và rèn luyện
khả năng làm việc tập thể.
- Qua việc học tập theo nhóm các thành viên thấy được vai trò của mình đối với
tập thể, bước đầu thành thạo được nhiều kỹ năng. Học tập theo nhóm đã tạo cơ hội
cho các thành viên được thể hiện mình nên các bạn trở nên mạnh dạn hơn, tự tin
hơn, có trách nhiệm hơn ...
- So với các phương pháp học tập khác trong sinh viên Khoa QTKD chuyên
nghành Luật Kinh Tế hiện nay thì học tập theo nhóm đang đem lại nhiều lợi ích,
nó đã tăng cường sự gắn kết các thành viên trong lớp hơn, giúp mỗi thành viên thu
nhận và nắm vững nhiều kiến thức hơn.

- Học tập theo nhóm đã tạo ra nhiều sản phẩm trí tuệ rất phong phú và chất lượng
được thầy cô ghi nhận, đánh giá cao.
• Mặt còn hạn chế
- Hiệu quả của hoạt động nhóm còn chưa cao, phần lớn hoạt động nhóm còn
mang tính hình thức, chú trọng tạo ra sản phẩm để nộp thầy cô mà ít chú trọng đến
quá trình hợp tác nhóm để tạo ra sản phẩm.
- Hầu hết sinh viên đều thiếu và yếu về các kỹ năng làm việc nhóm, đặc biệt là kỹ
năng giải quyết xung đột, kỹ năng chia sẻ trách nhiệm, kỹ năng tự kiểm tra - đánh
giá hoạt động nhóm...

23


- Ý thức tham gia, đóng góp ý kiến của sinh viên còn chưa cao, một số sinh viên
còn mang tâm lý trông chờ, ỷ lại...
- Đa số nhóm trưởng còn thiếu kỹ năng trong điều hành và quản lý hoạt động của
nhóm.
- Sự tự kiểm tra - đánh giá của nhóm còn thiếu khách quan, mới chỉ coi trọng
đánh giá cho điểm các thành viên chứ chưa đánh giá hoạt động của nhóm.
2.2. Nguyên nhân của những hạn chế trên
2.2.1 Nguyên nhân khách quan:
- Đối với học và thảo luận nhóm trên lớp: Do điều kiện lớp học còn chật chội,
cơ sở vật chất chưa đảm bảo. Vì thế gây khó khăn khá lớn cho việc thảo luận
nhóm.
- Đối với học nhóm ngoài lớp (ngoài giờ học): Do sinh viên chủ yếu là người
ngoại tỉnh, phải ở trọ, nhà trọ lại chật chội, rất khó khăn cho việc tìm địa điểm học
nhóm; cùng với đó là điều kiện cơ sở vật chất (phòng học, thư viện, ...) của nhà
trường cũng chưa đáp ứng được nhu cầu học theo nhóm của sinh viên.
- Các giảng viên cũng chưa thường xuyên trao đổi, hướng dẫn, cung cấp cho
sinh viên những kỹ năng và phương pháp làm việc nhóm cho sinh viên. Sinh viên

chỉ biết nhận nhiệm vụ là hoàn thành bài tập bằng cách làm việc nhóm mà chưa
biết phải làm việc nhóm như thế nào để hoàn thành bài tập một cách tốt nhất.
- Phương pháp làm việc nhóm được áp dụng ở hầu hết các môn. Vì thế nhiều khi
sinh viên phải làm việc nhóm quá nhiều trong cùng một thời gian. Điều đó gây nên
tâm lý mệt mỏi, nhàm chán trong sinh viên. Điều này cũng ảnh hưởng không nhỏ
đến hiệu quả làm việc nhóm.
- Cán bộ các lớp chưa thực sự phát huy vai trò của mình trong việc tham mưu
cho giảng viên thiết kế nhóm, tự quản và thúc đẩy các hoạt động nhóm…
2.2.2 Nguyên nhân chủ quan:
- Đối với sinh viên năm thứ nhất, các bạn mới rời ghế nhà trường phổ thông lên
học Đại học, đã quen với kiểu học thuộc của phổ thông, vì thế còn nhiều bỡ ngỡ
khi phải tiếp cận một phương pháp học mới đòi hỏi rất lớn sự tích cực, tự giác tìm
hiểu và chiếm lĩnh tri thức trên cơ sở trao đổi và thảo luận lẫn nhau.
- Một số sinh viên chưa hình thành cho mình ý thức tích cực và tự giác trong học
tập, làm việc nhóm. Sinh viên chưa chịu khó tìm hiểu để có thể tự trang bị cho
mình những kĩ năng và phương pháp học nhóm có hiệu quả. Từ đó dẫn đến sinh
viên thiếu và yếu về phương pháp, kỹ năng học nhóm: Phương pháp tiến hành hoạt
động nhóm của các nhóm chưa khoa học, chưa hợp lý: Thiếu mục tiêu cụ thể, thiếu
kế hoạch, thiếu nội quy- nguyên tắc nhóm, phân công nhiệm vụ chưa phù hợp
v.v...
- Nhiều nhóm chưa lắng nghe, chưa tạo cơ hội cho các thành viên được thể hiện,
khẳng định mình, được thảo luận và phát biểu ý kiến. Từ đó dẫn đến tình trạng một
24


số thành viên chán nản, buông xuôi, phó mặc chỉ tham gia một cách chiếu lệ, đối
phó. Vì vậy chưa thực sự phát huy hết năng lực của mình.
- Nhóm trưởng chưa thực sự phát huy được vai trò của mình. Chưa có năng lực
và kỹ năng trong việc điều hành nhóm.
- Chưa thật sự có sự gắn kết giữa các thành viên. Không khí làm việc trong

nhóm chưa thân thiện, cởi mở, ít tạo cơ hội cho các thành viên phát huy năng lực,
khiến các thành viên không muốn tham gia hoặc tham gia một cách rất hình thức.
- Hiện nay, các nhóm học tập chủ yếu do giảng viên chỉ định với độ lớn của
nhóm cao nên ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng hoạt động của nhóm.

25