Trờng THPT Thịnh Long Giáo án môn công nghệ lớp 10
==============================================================
Ngày soạn:
Tiết:
Phần 1 : Nông, lâm, ng nghiệp
Bài 1: Bài mở đầu ( 1 tiết)
A / Mục đích , yêu cầu:
1/ Kiến thức:
Sau khi học xong bài , HS phải:
- Biết đợc tầm quan trọng của sản xuất nông lâm, ng nghiệp trong nền kinh tế quốc dân
- Biết đợc tầm quan trọng của sản xuất nông, lâm, ng nghiệp nớc ta hiện nay và phơng hớng,
nhiệm vụ của ngành trong thời gian tới
2/ Kĩ năng:
Rèn luyện kĩ năng nhận xét, phân tích so sánh
B/ Chuẩn bị của thầy và trò:
1/ Chuẩn bị của thầy;
Nghiên cứu SGK . Đọc phần thông tin bổ sung trong SGV
2/ Chuẩn bị của trò:
Nghiên cứu SGK, tìm thêm 1 số số liệu có liên quan
C/ Tiến trình bài dạy:
I/ ổn định tổ chức:
II Kiểm tra bài cũ:
III/ Dạy bài mới:
ĐVĐ: Theo em vì sao môn công nghệ 10 lại giới thệu với chúng ta về nông, lâm, ng
nghiệp, tại sao ta phải tìm hiểu những lĩnhvực này?
Hoạt động Nội dung
(?) Theo em nớc ta có những thuận lợi
nào để phát triển SX nông, lâm ng?
HS:+ Khí hậu, đất đai thích hợp cho
ST, PT của nhiều loèi VN, cây trồng
+ Nhân dân ta chăm chỉ , cần cù
GV: Hớng dẫn HS phân tích hình 1.1:
(?) Cơ cấu tổng SP nớc ta đợc đóng
góp bởi những nghành nào?
(?) Trong đó ngành nông lâm, ng
nghiệp đóng góp nh thế nào?
(?) Em hãy nêu 1 số SP của nông lâm,
ng nghiệp đợc sử dụng làm nguyên
liệu cho công nghiệp chế biến?
(?) Phân tích bảng 1 có NX gì về giá
trị hàng nông sản, lâm sản hỉa sản
I/ Tầm quan trọng của sản xuất nông lâm, ng
nghiệp trong nền kinh:
tế quốc dân
1/ Sản xuất nông lâm, ng nghiệp đóng góp 1
phần không nhỏ vào cơ cấu tổng sản phẩm
trong nớc
Ngành nông lâm, ng nghiệp đóng góp 1/4 đến
1/5 vào cơ cấu tổng SP trong nớc
2/ Ngành nông lâm, ng nghiệp sản xuất và cung
cấp lơng thực thực phẩm cho tiêu dùng trong n-
ớc, cung cấp nguyên liệu cho ngành công
nghiệp chế biến
VD:
Nguyễn Quang Vinh Tổ Lí Sinh - Kĩ
==============================================================
1
Trờng THPT Thịnh Long Giáo án môn công nghệ lớp 10
==============================================================
xuất khẩu qua các năm?
HS: tăng
(?) Tính tỉ lệ % của SP nông, lâm, ng
so với tổng giá trị hàng hoá XK? Từ
đó có NX gì?
HS: tỉ lệ giá trị hàng NS so với tổng
giá trị XK lại giảm dần
(?) Điều đó có gì mâu thuẫn không?
Giải thích?
HS: + Giá trị hàng nông sản tăng do
đợc đầu t nhiều( giống, kĩ thuật,
phân...)
+ Tỉ lệ giá trị hàng nông sản giảm
vì mức độ đột phá của NN so với các
ngành khác còn chậm
(?) Phân tích hình 1.2: so sánh cơ cấu
LLLĐtrong ngành nông, lâm ng so
với các ngành khác? ý nghĩa?
Quan sát biểu đồ về sản lợng lơng
thực ở nớc ta:
(?) Em hãy so sánh tốc độ gia tăng
sản lợng lơng thực giai đoạn từ 1995
đến 2000 với giai đoạn từ 2000 đến
2004
(?)Hãy cho biết tốc độ gia tăng sản l-
ợng lơng thực bình quân trong giai
đoạn từ năm 1995 đến 2004?
(?) Sản lợng lơng thực gia tăng có ý
nghĩa nh thế nào trong việc bảo đảm
an ninh lơng thực quốc gia?
(?) Cho ví dụ 1 số SP của ngành nông
lâm, ng nghiệp đã đợc xuất khẩu ra thị
trờng quốc tế
3/ Ngành nông, lâm, ng nghiệp có vai trò quan
trọng trong sản xuất hàng hoá xuất khẩu
4/ Hoạt độngnông lâm ng nghiệp còn chiếm
trên 50% tổng số lao động tham gia vào các
ngành kinh tế
II/ Tình hình sản xuất nông lâm, ng nghiệp của
n ớc ta hiện nay:
1/ Thành tựu:
a/ Sản xuất lơng thực tăng liên tục
b/ Bớc đầu đã hình thành 1 số ngành SX hàng
hoá với các vùng SX tập trung đáp ứng nhu cầu
tiêu dùng trong nớc và xuất khẩu
c/ 1 số SP của ngành nông , lâm, ng nghiệp đã
đợc xuất khẩu ra thị trờng quốc tế
VD: Gạo, cà phê, tôm, cá tra, gỗ,
Nguyễn Quang Vinh Tổ Lí Sinh - Kĩ
==============================================================
2
Trờng THPT Thịnh Long Giáo án môn công nghệ lớp 10
==============================================================
(?) Theo em tình hình SX nông ,lâm
ng nghiệp hiện nay còn có những hạn
chế gì?
(?) Tại sao năng suất, chất lợng SP
còn thấp?
(?) Trong thời gian tới ngành nông,
lâm ng nớc ta cần thực hiện những
nhiệm vụ gì?
(?) Làm thế nào để chăn nuôi có thể
trở thành 1 ngành SX chính trong điều
kiện dịch bệnh nh hiện nay?
(?) thế nào là 1 nền NN sinh thái?
cá basa..
2/ Hạn chế:
- Năng suất và chất lợng sản phẩm còn thấp
- Hệ thống giống cây trồng, vật nuôi;cơ sở bảo
quản , chế biến nông, lâm thuỷ sản còn lạc hậu
và cha đáp ứng đợc yêu cầu của nền SX hàng
hoá chất lợng cao
III/ Ph ơng h ớng, nhiệm vụ phát triển nông, lâm,
ng nghiệp n ớc ta
1. Tăng cờng sản xất lơng thực để đảm bảo an
ninh lơng thực quốc gia.
2. Đầu t phát triển chăn nuôi để đa ngành này
thành ngành sản xuất chính.
3. Xây dựng một nền nông nghiệp phát triển
nhanh và bền vững theo hớng nông nghiệp sinh
thái - một nền nông nghiệp sản xuất đủ lơng
thực, thực phẩm đáp ứng yêu cầu trong nớc và
xuất khẩu nhng không gây ô nhiễm và suy thoái
môi trờng.
4. áp dụng khoa học công nghệ vào lĩnh vực
chọn, tạo giống vật nuôi, cây trồng để nâng cao
năng suất và chất lợng sản phẩm.
5. Đa tiến bộ khoa học kĩ thuật vào khâu bảo
quản, chế biến sau thu hoạch để giảm bớt hao
hụt sản phẩm và nâng cao chất lợng nông, lâm,
thuỷ sản.
III/ Củng cố
1. Em hãy nêu vai trò của ngành nông, lâm, ng nghiệp trong nền kinh tế quốc dân.
2. Nêu những hạn chế của ngành nông, lâm, ng nghiệp của nớc ta hiện nay. Cho ví dụ
minh hoạ.
3. Nêu những nhiệm vụ chính của sản xuất nông, lâm, ng nghiệp nớc ta trong thời gian tới.
IV/ Bài tập về nhà:
Trả lời câu hỏi SGK
Cho biết sự phát triển của nông, lâm ng ở địa phơng em( thành tựu, hạn chế, sự áp dụng
tiến bộ KHKT?
V: Rút kinh nghiệm giáo án:
Ngày soạn:
Nguyễn Quang Vinh Tổ Lí Sinh - Kĩ
==============================================================
3
Trờng THPT Thịnh Long Giáo án môn công nghệ lớp 10
==============================================================
Tiết: Chơng1 : trồng trọt, lâm nghiệp đại cơng
Bài 2: khảo nghiệm giống cây trồng ( 1 tiết)
A / Mục đích , yêu cầu:
1/ Kiến thức:
Sau khi học xong bài , HS phải:
- Trình bày đợc mục đích, ý nghĩa của công tác khảo nghiệm giống cây trồng
- Nêu đợc nội dung của các thí nghiệm so sánh giống, kiểm tra kĩ thuật , sản xuất quảng cáo
trong hệ thống khảo nghiệm giống cây trồng.
2/ Kĩ năng:
Rèn luyện kĩ năng nhận xét, phân tích so sánh
B/ Chuẩn bị của thầy và trò:
1/ Chuẩn bị của thầy;
Nghiên cứu SGK . Đọc phần thông tin bổ sung trong SGV
2/ Chuẩn bị của trò:
Nghiên cứu SGK. Su tầm 1 số tranh ảnh, tài liệu có liên quan tới nội dung bài
C/ Tiến trình bài dạy:
I/ ổn định tổ chức:
II Kiểm tra bài cũ:
1. Em hãy nêu vai trò của ngành nông, lâm, ng nghiệp trong nền kinh tế quốc dân.
2. Nêu những hạn chế của ngành nông, lâm, ng nghiệp của nớc ta hiện nay. Cho ví dụ
minh hoạ.
3. Nêu những nhiệm vụ chính của sản xuất nông, lâm, ng nghiệp nớc ta trong thời gian
tới.
III/ Dạy bài mới:
Hoạt động Nội dung
(?) Nếu đa giống mới vào SX mà
không qua khảo nghiệm thì kết quả sẽ
nh thế nào?
(?) Vậy mục đích và ý nghĩa của công
tác khảo nghiệm giống là gì?
I/ Mục đích, ý nghĩa của công tác khảo nghiệm
giống cây trồng:
1/ Nhằm đánh giá khách quan chính xác và
công nhận kịp thời giống cây trồng mới phù hợp
với từng vùng và hệ thống luân canh
2/ Cung cấp những thông tin chủ yếu về yêu
cầu kĩ thuật canh tác và hớng sử dụng những
giống mới đợc công nhận
II/ Các loại thí nghiệm khảo nghiệm giống cây
trồng:
1/ Thí nghiệm so sánh giống:
- Mục đích: so sánh giống mới chọn tạo hoặc
nhập nội với giống phổ biến rộng rãi trong SX
Nguyễn Quang Vinh Tổ Lí Sinh - Kĩ
==============================================================
4
Trờng THPT Thịnh Long Giáo án môn công nghệ lớp 10
==============================================================
(?)Giống mới chọn tạo đợc so sánh
với giống nào? Vậy mục đích của TN
so sánh giống là gì?
(?) So sánh về các chỉ tiêu gì?
(?) Em hiểu thế nào là chất lợng nông
sản , cho ví dụ?
(?) Tại sao phải khảo nghiệm giống
trên mạng lới quốc gia?
- Kiểm tra lại chất lợng giống
- Chỉ có trung tâm giống quốc gia mới
có khả năng triển khai kiểm tra trên
phạm vi rộng lớn , đa ra các vùng sinh
thái khác để thử khả năng thích ứng ,
làm tăng năng suất
(?) Quan sát hình 2.1 hãy phân tích
cách làm để chọn tạo giống lúa?
(?) Nghiên cứu SGK cho biết mục
đích và phạm vi của thí nghiệm kiểm
tra kĩ thuật?
(?) Tại sao phải bố trí thí nghiệm
kiểm tra kĩ thuật với các giống mới?
(?) Giải thích cách bố trí thí nghiệm ở
hình 2.1 và hình 2.2
- Hình 2.1: cùng nền đất, yếu tố MT
giống nhau,để so sánh giống nào tốt
hơn
- Hình 2.2: Cung giống, đất nh nhau,
lợng phân bón khác nhau, so sánh
ruộng nào cho KQ tốt hơn
(?) Thí nghiệm SX quảng cáo nhằm
mục đích gì, nội dung nh thế nào để
có hiệu quả?
đại trà
- Nội dung: so sánh các chỉ tiêu: ST, PT, năng
suất, chất lợng nông sản , tính chống chịu với
các điều kiện ngoại cảnh
- Kết quả: nếu giống mới vợt trội so với giống
phổ biến trong SX đại trà thì đợc chọn và gửi
đến trung tâm khảo nghiệm giống quốc gia để
khảo nghiệm giống trên toàn quốc.
2/ Thí nghiệm kiểm tra kĩ thuật:
- Mục đích: Kiểm tra những đề xuất của cơ quan
chọn tạo giống về quy trình kĩ thuật gieo
trồng( xác định thời vụ, mật độ, chế độ phân
bón...)
- Phạm vi: tiến hành trong mạng lới khảo
nghiệm giống quốc gia
- Nội dung: xác định thời vụ, mật độ gieo trồng ,
chế độ phân bón của giống
- Kết quả: xây dựng quy rình kĩ thuật gieo trồng
để mở rộng SX ra đại trà
3/ Thí nghiệm SX quảng cáo:
- Mục đích: để tuyên truyền đa giống mới vào
SX đại trà
-Nội dung: triển khai trên diện tích lớn, cần tổ
chức hội nghị đầu bờ để khảo sát đánh giá KQ.
Đồng thời cần phổ biến trên các phơng tiện
thông tin đại chúng để mọi ngời đều biết về
giống mới
III/ Củng cố:
Hoàn thành phiếu học tập:
Nguyễn Quang Vinh Tổ Lí Sinh - Kĩ
==============================================================
5
Trờng THPT Thịnh Long Giáo án môn công nghệ lớp 10
==============================================================
Các loại thí nghiệm Mục đích Nội dung Kết quả
1. TN so sánh giống
2. TN kiểm tra kĩ thuật
3. TN sản xuất quảng cáo
IV/ Bài tập về nhà:
Trả lời các câu hỏi trong SGK
V: Rút kinh nghiệm giáo án:
Nguyễn Quang Vinh Tổ Lí Sinh - Kĩ
==============================================================
6
Trờng THPT Thịnh Long Giáo án môn công nghệ lớp 10
==============================================================
Ngày soạn: Tiết:
Bài 3: sản xuất giống cây trồng
A / Mục đích , yêu cầu:
1/ Kiến thức:
Sau khi học xong bài , HS phải:
- Biết đợc mục đích của công tác sản xuất giống cây trồng
- Biết đợc trình tự và quy trình sản xuất giống cây trồng
2/ Kĩ năng:
Rèn luyện kĩ năng nhận xét, phân tích so sánh
B/ Chuẩn bị của thầy và trò:
1/ Chuẩn bị của thầy;
Nghiên cứu SGK . Đọc phần thông tin bổ sung trong SGV
2/ Chuẩn bị của trò:
Nghiên cứu SGK. Su tầm 1 số tranh ảnh, tài liệu có liên quan tới nội dung bài
C/ Tiến trình bài dạy:
I/ ổn định tổ chức:
II Kiểm tra bài cũ:
1. Em hãy cho biết tại sao phải khảo nghiệm giống cây trồng trớc khi đem vào SX đại
trà?
2. Thí nghiệm so sánh giống nhằm mục đích gì? Tiến hành nh thế nào?
3. Thí nghiệm sản xuất quảng cáo nhằm mục đích gì? Cách làm nh thế nào?
III/ Dạy bài mới:
Hoạt động Nội dung
GV giải thích các thuật ngữ: độ thuần
chủng, sức sống, tính trạng của giống
Quan sát hình 3.1 cho biết hệ thống
SX giống cây trồng bắt đầu và kết
thúc khi nào? Gồm mấy giai đoạn?
(?) Thế nào là hạt SNC?
(?) Tại sao hạt giống SNC cần đợc SX
tại các TT sản xuất giống chuyên
I/ Mục đích của công tác SX giống cây trồng
1. Duy trì, củng cố độ thuần chủng, sức sống và
tính trạng điển hình của giống
2. Tạo ra số lợng giống cần thiết để đa ra SX đại
trà.
3. Đa giống tốt phổ biến nhanh vào SX
II. Hệ thống SX giống cây trồng:
1. Giai đoạn 1: SX hạt giống siêu nguyên
chủng:
- Hạt giống siêu nguyên chủng là hạt giống có
chất lợng và độ thuần khiết rất cao
- Nhiệm vụ giai đoạn 1: duy trì, phục tráng và
SX hạt giống siêu nguyên chủng
- Phạm vi: thực hiện ở các xí nghiệp, các trung
tâm SX giống chuyên trách
2/ Giai đoạn 2: Sản xuất hạt giống nguyên
chủng từ siêu nguyên chủng
- Hạt giống nguyên chủng là hạt giống chất lợng
Nguyễn Quang Vinh Tổ Lí Sinh - Kĩ
==============================================================
7
Trờng THPT Thịnh Long Giáo án môn công nghệ lớp 10
==============================================================
trách?
GV phân biệt 3 loại hạt giống và yêu
cầu HS vẽ sơ đồ hình 3.1 vào vở
(?) Căn cứ vào đâu để xây dựng quy
trình sản xuất giống cây trồng?
HS: Dựa vào phơng thức sinh sản của
cây trồng.( tự thụ phấn hoặc thụ phấn
chéo)
GV giới thiệu có 2 loại quy trình SX
(?) Phân tính hình 3.2 để trình bày
cách SX hạt giống theo sơ đồ duy trì?
(?) Hình 3.2: tại sao năm thứ 1 có hạt
SNC rồi mà năm thứ 2 lại phải chọn
hạt SNC?
- Để tăng số lợng đồng thời loại bỏ
những cây xấu
(?) Phân tính hình 3.3 để trình bày
cách SX hạt giống theo sơ đồ phục
cao đợc nhân ra từ hạt giống siêu nguyên chủng
- Giai đoạn này tiến hành ở các công ty hoặc các
trung tâm giống cây trồng
3/ Giai đoạn 3: Sản xuất hạt giống xác nhận:
- Hạt giống xác nhận đợc nhân ra từ hạt giống
nguyên chủng để cung cấp cho nông dân SX đại
trà
- Đợc thực hiện ở các cơ sở nhân giống liên kết
giữa các công ti, trung tâm và cơ sở SX
III/ Quy trình sản xuất giống cây trồng:
1/ Sản xuất giống cây trông nông nghiệp:
a/ Sản xuất giống ở cây trồng tự thụ phấn:
* Đối với giống cẩytrồng do tác giả cung cấp
giống hoặc có hạt giống siêu nguyên chủng thì
quy trình sản xuất hạt giống theo sơ đồ duy trì:
+ Năm thứ 1: Gieo hạt SNC, chọn cây u tú
+ Năm thứ 2: Hạt của cây u tú gieo thành từng
dòng. Chọn các dòng đúng giống, thu hoạch hỗn
hợp hạt. những hạt đó đợc gọi là hạt SNC
+ Năm thứ 3: Nhân giống nguyên chủng từ
giống siêu nguyên chủng
+ Năm thứ 4: SX hạt giống xác nhận từ giống
nguyên chủng
* Các giống nhập nội, các giống bị thoái hoá thì
SX theo sơ đồ phục tráng:
+ Năm thứ 1: Gieo hạt của VLKĐ cần phục
tráng, chọn cây u tú
+ Năm thứ 2 : Đánh giá dòng lần 1:
Gieo hạt cây u tú thành dòng, chọn hạt của 4-5
dòng tốt nhất để gieo ở năm thứ 3
+ Năm thứ 3: Đánh giá dòng lần 1:
hạt của dòng tốt nhất đợc chia làm 2 để nhân sơ
bộ và so sánh giống . Hạt thu đợc là hạt SNC đẫ
dợc phục tráng
+ Năm thứ 4: Nhân hạt giống NC từ hạt SNC
+ Năm thứ 3: SX hạt giống xác nhận từ hạt
giống NC
Nguyễn Quang Vinh Tổ Lí Sinh - Kĩ
==============================================================
8
Trờng THPT Thịnh Long Giáo án môn công nghệ lớp 10
==============================================================
tráng?
(?) Tại sao sơ đồ hình 3.3 có 2 nhánh
song song? là TN so sánh và nhân
giống sơ bộ?
- Để tiết kiệm thời gian. Do VLKĐ ko
rõ nguồn gốc nên phải phục tráng.
Nếu sơ bộ KQ tốt, đem SX luôn
( nhánh 1) còn nếu đem so sánh với
VLKĐ mà KQ nhánh 2 hơn nhánh 1
thì huỷ nhánh 1 tạo SNC
(?) Dựa vào 2 sơ đồ trên hãy so sánh
quy trình SX giống theo sơ đồ duy trì
và phục tráng ?
(?) Phân tích hình 3.4 và 3.5
III/ Củng cố:
(?) Tại sao hạt giống siêu nguyên chủng, nguyên chủng cần đợc SX tại các cơ sở SX giống
chuyên nghiệp?
(?) Căn cứ vào đâu để xây dựng quy trình sản xuất giống cây trồng?
(?) So sánh quy trình SX giống theo sơ đồ duy trì và phục tráng ?
IV/ Bài tập về nhà:
Trả lời các câu hỏi trong SGK
V: Rút kinh nghiệm giáo án:
Nguyễn Quang Vinh Tổ Lí Sinh - Kĩ
==============================================================
9
Trờng THPT Thịnh Long Giáo án môn công nghệ lớp 10
==============================================================
Ngày soạn: Tiết:
Bài 4 : sản xuất giống cây trồng ( tiếp theo) ( 1 tiết)
A / Mục đích , yêu cầu:
1/ Kiến thức:
Sau khi học xong bài , HS phải:
- Biết đợc mục đích của công tác sản xuất giống cây trồng
- Biết đợc trình tự và quy trình sản xuất giống cây trồng
2/ Kĩ năng:
Rèn luyện kĩ năng nhận xét, phân tích so sánh
B/ Chuẩn bị của thầy và trò:
1/ Chuẩn bị của thầy;
Nghiên cứu SGK . Đọc phần thông tin bổ sung trong SGV
2/ Chuẩn bị của trò:
Nghiên cứu SGK. Su tầm 1 số tranh ảnh, tài liệu có liên quan tới bài học
C/ Tiến trình bài dạy:
I/ ổn định tổ chức:
II Kiểm tra bài cũ:
1.Tại sao hạt giống siêu nguyên chủng, nguyên chủng cần đợc SX tại cáccơ sở SX giống
chuyên nghiệp?
2.Căn cứ vào đâu để xây dựng quy trình sản xuất giống cây trồng?
3. So sánh quy trình SX giống theo sơ đồ duy trì và phục tráng ?
III/ Dạy bài mới:
Hoạt động Nội dung
GV giải thích khái niệm thụ phấn
chéo ( đặc điểm, u, nhợc) và lấy ví dụ
về 1 vài đối tợng thụ phấn chéo
(?) Phân tích hình 4.1 để làm rõ quy
1/ Sản xuất giống cây trông nông nghiệp:
b/ Sản xuất giống ở cây trồng thụ phấn chéo:
- Vụ thứ nhất:
+ Chọn ruộng SX giống ở khu cách li, chia
thành 500 ô
+ Gieo hạt của ít nhất 3000 cây giống SNC vào
các ô
+ Mỗi ô chọn 1 cây đúng giống, thu lấy hạt và
gieo thành 1 hàng ở vụ tiếp theo
- Vụ thứ 2: đánh giá thế hệ chọn lọc:
+ Loại bỏ tất cả các hàng không đạt yêu cầu và
những cây xấu trên hàng cây đạt yêu cầu trớc
khi tung phấn
+ Thu hạt của các cây còn lại trộn lẫn với nhau,
ta có lô hạt SNC
- Vụ thứ 3: Nhân hạt giống SNC ở khu cách li.
Loại bỏ các cây không đạt yêu cầu trớc khi tung
Nguyễn Quang Vinh Tổ Lí Sinh - Kĩ
==============================================================
10
Trờng THPT Thịnh Long Giáo án môn công nghệ lớp 10
==============================================================
trính SX giống ở cây trồng thụ phấn
chéo
GV giải thích thuật ngữ nhân giống
vô tính
GV yêu cầu HS trình bày các giai
đoạn SX giống và so sánh với các quy
trình SX khác , giải thích vì sao có sự
sai khác đó?
(?) Cây rừng có những điểm gì khác
cơ bản với cây trồng ? Từ đó cho biết
cách SX giống cây rừng?
phấn
Thu hạt của các cây còn lại, ta đợc lô hạt nguyên
chủng
- Vụ thứ 4: nhân hạt giống NC ở khu cách li.
Loại bỏ cây xấu trớc khi tung phấn. Hạt của cây
còn lại là hạt xác nhận
b/ Sản xuất giống ở cây trồng nhân giống vô
tính
Tiến hành qua 3 giai đoạn:
- GĐ1: Chọn lọc duy trì thế hệ vô tính đạt tiêu
chuẩn cấp SNC
- GĐ2: Tổ chức SX vật liệu giống cấp NC từ
SNC
- GĐ3: SX vật liệu giống đạt tiêu chuẩn thơng
phẩm từ giống NC
2/ SX giống cây rừng:
- Chọn những cây trội, khảo nghiệm và chọn lấy
các cây đạt tiêu chuẩn để xây dựng rừng giống
hoặc vờn giống
- Lấy hạt giống từ rừng giống hoặc vờn giống
SX cây con để cung cấp cho SX
- Giống cây rừng có thể nhân ra bằng hạt hoặc
bằng công nghệ nuôi cấy mô và giâm hom
III/ Củng cố:
(?) So sánh sự giống và khác nhau trong quy trình SX giống ở 3 nhóm cây trồng?
(?) Theo em công tác SX giống cây rừng có nhiều thuận lợi hay khó khăn, vì sao?
IV/ Bài tập về nhà:
Trả lời các câu hỏi trong SGK
V: Rút kinh nghiệm giáo án:
Nguyễn Quang Vinh Tổ Lí Sinh - Kĩ
==============================================================
11
Trờng THPT Thịnh Long Giáo án môn công nghệ lớp 10
==============================================================
Ngày soạn: Tiết:
Bài 5 : Thực hành: xác định sức sống của hạt
A / Mục đích , yêu cầu:
1/ Kiến thức:
Sau khi học xong bài , HS phải:
- xác định đợc sức sống của hạt 1 số cây trồng nông nghiệp
- Thực hiện đúng quy trình, bảo đảm an toàn lao động và vệ sinh môi trờng
2/ Kĩ năng:
Rèn luyện tính cẩn thận, kéo léo có ý thức tổ chức kỉ luật trật tự
B/ Chuẩn bị của thầy và trò:
1/ Chuẩn bị của thầy;
Nghiên cứu SGK . Chuẩn bị đầy đủ các dụng cụ thí nghiệm
GV phân nhóm thực hành
GV cần làm thử các thao tác thí nghiệm trớc khi lên lớp
2/ Chuẩn bị của trò:
Đọc trớc nội dung bài thực hành để hình dung các thao tác tiến hành
C/ Tiến trình bài dạy:
I/ ổn định tổ chức:
II Kiểm tra bài cũ:
Trình bày cách SX giống ở cây trồng thụ phấn chéo? Cho biết cách SX giống cây rừng?
III/ Dạy bài mới:
Hoạt động 1: Giới thiệu bài thực hành
* GV nêu mục tiêu bài thực hành,
* GV giới thiệu quy trình thực hành
* GV hớng dẫn HS ghi kết quả và tự nhận xét kết quả thực hành
Hoạt động 2: tổ chức, phân công nhóm:
* Phân mỗi tổ là 1 nhóm ( 3 nhóm)
* Phân công vị trí thực hành cho mỗi nhóm
Hoạt động 3: Làm thực hành:
* Học sinh tự thực hiện các quy trình thực hành
* GV quan sát các nhóm nhắc nhở HS làm đúng quy trình
- Bớc 1:Lấy 1 mẫu khoảng 50 hạt giống, dùng giấy thấm lau sạch, xếp vào hộp Petri
- Bớc 2: Đổ thuốc thử vào hộp petri sao cho thuốc thử ngập hạt. Ngâm hạt từ 10 - 15 phút
- Bớc 3; Lấy hạt đã ngâm, dùng giấy thấm lau sạch thuốc thử ở vỏ hạt
- Bớc 4: Dùng panh kẹp chặt hạt, sau đó đặt lên tấm kính, dung dao cắt đôi hạt và quan sát
nội nhũ
+ Nếu nội nhũ bị nhuộm màu là hạt đã chết
+ Nếu nội nhũ không bị nhuộm màu là hạt còn sống
- Bớc 5: Tính tỉ lệ hạt sống:
Nguyễn Quang Vinh Tổ Lí Sinh - Kĩ
==============================================================
12
Trờng THPT Thịnh Long Giáo án môn công nghệ lớp 10
==============================================================
Tỉ lệ hạt sống A% = (B/C). 100
trong đó: B: số hạt sống
C: tổng số hạt thí nghiệm
Hoạt động 4: Đánh giá kết quả thực hành;
* Các nhóm tự đánh giá
* GV căn cứ kết quả thực hành để đánh giá KQ giờ học
IV: Rút kinh nghiệm giáo án:
Nguyễn Quang Vinh Tổ Lí Sinh - Kĩ
==============================================================
13
Trờng THPT Thịnh Long Giáo án môn công nghệ lớp 10
==============================================================
Ngày soạn: Tiết:
Bài 6 : ứng dụng công nghệ nuôi cấy mô tế bào trong nhân
giống cây trồng nông, lâm nghiệp ( 1 tiết)
A / Mục đích , yêu cầu:
1/ Kiến thức:
Sau khi học xong bài , HS phải:
- Biết đợc thế nào là nuôi cấy mô tế bào, cơ sở khoa học của phơng pháp này
- Biết đợc quy trình công nghệ nhân giống bằng nuôi cấy mô tế bào
2/ Kĩ năng:
Rèn luyện kĩ năng nhận xét, liên hệ thực té
B/ Chuẩn bị của thầy và trò:
1/ Chuẩn bị của thầy;
Nghiên cứu SGK . Đọc phần thông tin bổ sung trong SGV
2/ Chuẩn bị của trò:
Nghiên cứu SGK. Su tầm 1 số tranh ảnh, tài liệu có liên quan tới bài học
C/ Tiến trình bài dạy:
I/ ổn định tổ chức:
II Kiểm tra bài cũ:
III/ Dạy bài mới:
Hoạt động Nội dung
(?) Nghiên cu SGK phần I, II cho biết
thế nào là nuôi cấy mô?
(?) Nghiên cứu SGK cho biết cơ sở
khoa học của PP nuôi cấy mô là gì?
(?) Thế nào là tính độc lập, tính toàn
năng của TB TV?
(?) nêu các yếu tố ảnh hởng khi cây
đâm chồi nảy lộc?
HS: t
0
, độ ẩm, cờng độ ánh sáng, thời
gian chiếu sáng...
GV: với nuôi cấy mô : t
o
= 28-30
0
độ ẩm = 60 - 80%, thời gian chiếu
sáng từ 10-12 giờ, các chất dinh d-
I/ Khái niệm về phơng pháp nuôi cấy mô tế
bào:
- KT nuôi cấy mô TB là kĩ thuật điều khiển sự
phát sinh hình thái của TB TV 1 cách định hớng
dựa vào sự phân hoá, phản phân hoá trên cơ sở
tính toàn năng của TBTV khi đợc nuôi cấy tách
rời trong điều kiện nhân tạo vô trùng
II/ Cơ sở khoa học của phơng pháp nuôi cấy
mô tế bào:
- TB thực vật có tính độc lập và tính toàn năng:
+ TB, mô đều chứa hệ gen quy định kiểu gen
của loài đó
+ Nếu nuôi cấy mô TB trong môi trờng thích
hợp và cung cấp đủ chất dinh dỡng gần giống
nh trong cơ thể sống thì mô TB có thể sống, có
khả năng sinh sản vô tính để tạo thành cây hoàn
chỉnh
NP
Hợp tử -----> Tb phôi sinh
Phân hoá TB
Tb phôi sinh --------> TB chuyên hoá
Phản phân hoá
Nguyễn Quang Vinh Tổ Lí Sinh - Kĩ
==============================================================
14
Trờng THPT Thịnh Long Giáo án môn công nghệ lớp 10
==============================================================
ỡng....
(?) Phân biệt quá trình phân hoá và
phản phân hoá TB?
(?) Phân biệt 2 quá trình phân hoá và
phản phân hoá tế bào dới dạng sơ đồ?
(?) nêu các PP nhân giống thông th-
ờng? Hạn chế?
(?) Vậy nuôi cấy mô có ý nghĩa ntn?
(?) Tiêu chuẩn của VL nuôi cấy?Tại
sao vật liệu khởi đầu thờng là TB của
mô phân sinh?( vì ST, PT mạnh, cha
phân hoá, sạch bệnh)
(?) Theo em có thể khử trùng bằng
cách nào?
HS: Bằng hoá chất: rửa bằng xà
phòng--> nớc máy --> nớc cất -->
HgCl
2
o,1% trong 10 phút
(?) MT dinh dỡng nhân tạo thờng
dùng là môi trờng gì?
(?) Vì sao phải bổ xung chất kích
thích sinh trởng để tạo rễ?
(?) Tại sao không cấy luôn cây vào v-
ờn ơm mà phải qua MT thích ứng?
* Kết luận: Phân hoá và phản phân hoá là con đ-
ờng thể hiện tính toàn năng của TBTV
III/ Quy trình công nghệ nhân giống bằng nuôi
cấy mô tế bào
1/ ý nghĩa:
SGK
2/ Quy trình công nghệ:
a/ Chọn vật liệu nuôi cấy:
- Là TB của mô phân sinh ( mô cha bị phân hoá
trong các đỉnh sinh trởng của rễ, thân lá) không
bị nhiễm bệnh, đợc trồng trong buồng cách li
b/ Khử trùng:
Phân cắt đỉnh sinh trởng của vật liẹu nuôi cấy
thành các phân tử nhỏ , sau đó tẩy rửa bằng nớc
sạch và khử trùng
c/ Tạo chồi trong môi trờng nhân tạo:
Nuôi cấy mẫu trong MT dinh dỡng nhân tạo để
tạo chồi
d/ Tạo rễ:
Khi chồi đạt tiêu chuẩn về chiều cao thì cắt chồi
chuyển sang MT tạo rễ
( MT này có bổ xung chất kích thích sinh trởng)
e/ Cấy cây trong MT thích ứng:
Cấy cây vào MT thích ứng để cây thích nghi dần
với ĐK tự nhiên
f/ Trồng cây trong vờn ơm:
Khi cây đạt tiêu chuẩn cây giống thì chuyển cây
ra vờn ơm
* 1 số thành tựu
Nhân nhanh đợc nhiều giống cây lơng thực,
giống cây công nghiệp, hoa, cây ăn quả.....
III/ Củng cố:
(?) Nêu cơ sở khoa học của phơng pháp nuôi cấy mô tế bào?
Nguyễn Quang Vinh Tổ Lí Sinh - Kĩ
==============================================================
15
Trờng THPT Thịnh Long Giáo án môn công nghệ lớp 10
==============================================================
(?) Trình bày quy trình công nghệ nhân giống cây trồng bằng nuôi cấy mô TB? Kể 1 vài
thành tựu mà em biết?
IV/ Bài tập về nhà:
1/ Trả lời các câu hỏi trong SGK
2/ Vẽ sơ đồ hình 6: Quy trình công nghệ nhân giống bằng nuôi cấy mô TB?
V: Rút kinh nghiệm giáo án:
Nguyễn Quang Vinh Tổ Lí Sinh - Kĩ
==============================================================
16
Trờng THPT Thịnh Long Giáo án môn công nghệ lớp 10
==============================================================
Ngày soạn: Tiết:
Bài 7: một số tính chất của đất trồng ( 1 tiết)
A / Mục đích , yêu cầu:
1/ Kiến thức:
Sau khi học xong bài , HS phải:
- Biết đợc keo đất là gì
- Biết đợc thế nào là khả năng hấp phụ của đất, thế nào là phản ứng của dung dịch đất và
độ phì nhiêu của đất
2/ Kĩ năng:
Rèn luyện kĩ năng nhận xét, phân tích so sánh
B/ Chuẩn bị của thầy và trò:
1/ Chuẩn bị của thầy;
Nghiên cứu SGK . Đọc phần thông tin bổ sung trong SGV
2/ Chuẩn bị của trò:
Nghiên cứu SGK. Su tầm 1 số tranh ảnh, tài liệu có liên quan tới nội dung bài
C/ Tiến trình bài dạy:
I/ ổn định tổ chức:
II Kiểm tra bài cũ:
1. Nêu cơ sở khoa học của phơng pháp nuôi cấy mô tế bào?
2.Trình bày quy trình công nghệ nhân giống cây trồng bằng nuôi cấy mô TB? Kể 1 vài
thành tựu mà em biết?
III/ Dạy bài mới:
Hoạt động Nội dung
(?) Thế nào là keo đất?
GV:- hạt keo đợc tạo thành là KQ của
quá trình phong hoá đá hoặc ngng tụ
các phần tử trong DD đất và quá trình
biến hoá xác hữu cơ trong đất.Do kích
thớc của hạt keo quá bé nên chúng lơ
lửng trong đ, có thể chui qua giấy lọc và
chỉ quan sát đợc cấu tạo của chúng bằng
kính hiển vi điện tử
(?) yêu cầu 2 HS lên bảng vẽ hình keo
âm và keo dơng, ghi chú và cho biết:
Tại sao keo đất mang điện?
- Keo đất có mấy lớp iôn? Vai trò của
mỗi lớp?
GV có phơng trình:
H
+
NH
4
+
KĐ + (NH
4
)
2
SO
4
--> KĐ
H
+
NH
+
4
+ H
2
SO
4
(?) Cho biết cơ sở của sự trao đổi dinh
I/ Keo đất và khả năng hấp phụ của đất
1/ Keo đất:
a/ Khái niêm về keo đất:
Là những phân tử có kích thớc khoảng dới 1
micromet, không hoà tan trong nớcmà ở trạng
thái huyền phù
b/ Cấu tạo keo đất:
Gồm:
- 1 nhân
- 3 lớp iôn:
+ Lớp iôn quyết định điện
+ Lớp iôn bất động
+ Lớp iôn khuếch tán
- Lớp iôn khuếch tán có khả năng trao đổi iôn
với các iôn của dung dịch đất. Đây là cơ sở của
sự trao đổi dinh dỡng giữa đất và cây trồng
Nguyễn Quang Vinh Tổ Lí Sinh - Kĩ
==============================================================
17
Trờng THPT Thịnh Long Giáo án môn công nghệ lớp 10
==============================================================
dỡng giữa đất và cây trồng?
HS: Các ion trong DD đất và trên bề mặt
hạt keo luôn ở thế cân bằng, khi bón
phân thì thế cân bằng đod bị phá vỡ.
Một số ion ở bề mặt keo đi vào DDvà
chúng đợc thay thế bằng các ion trong
DD đất, đây là cơ sở của hiện tợng trao
đổi ion
(?) Từ PT hãy giải thích khả năng hấp
phụ của đất? ý nghĩa của khả năng
hấp phụ?
(?) Thế nào là phản ứng của dung dịch
đất?Do yếu tố nào quy định?
GV:nớc chứa trong đất có hoà tan 1
số muối khoáng và nhiều chất khác
gọi là DD đất, quyết điịnh tính chất
của đất và sự trao đổi chất DD giữa
đất và cây
(?) Phản ứng chua của đất căn cứ vào
yếu tố nào?
(?) Phân biệt độ chua hoạt tính và độ
chua tiềm tàng?
(?) Theo em nguyên nhân nào làm
cho đất bị chua và có biện pháp gì để
cải tạo?
HS: Nguyên nhân: do quá trình rửa trôi
chất kiềm, đồng thời tích tụ nhièu sắt và
nhôm. Do sự phân giải chất hữu cơ sinh
ra nhiều ax hữu cơ, do bón nhiều phân
HH nh đạm sunphat, supe lân...
Biện pháp:Bón phân hợp lí, bón vôi
(?) Biên pháp cải tạo đất kiềm?tháo n-
ớc rửa kiềm, bón phân chua sinh lí nh
đậm sunphat, kalisun phát để trung
hoà bớt kiềm, hoặc bón các hợp chất
có chứa canxi nh thạch cao để giảm
độ kiềm của đất
(?) Cho biết những yếu tố nào quyết
định độ phì nhiêu của đất? Muốn làm
tăng độ phì nhiêu của đất phải áp
dụng các biện pháp nào?
2/ Khả năng hấp phụ của đất:
Là khả năng đất giữ lại các chất dinh dỡng, các
phân tử nhỏ , hạn chế sự rửa trôi của chúng dới
tác động của nớc ma, nớc tới
II/ Phản ứng của dung dịch đất:
1/ Định nghĩa:
Phản ứng của DD đất chỉ tính chua, kiềm, hoặc
trung tính của đất, do nồng độ H
+
và OH
-
quyết
định
2/ Phản ứng chua của đất:
căn cứ vào trạng thái của H
+
và Al
3+
a/ Độ chua hoạt tính:
- Là độ chua do H
+
trong dung dịch đất gây nên
- Biểu thị bằngpH
H20
- VD: Đất lâm nghiệp ( đồi núi, đất xám bạc
màu), đất phèn
b/ Độ chua tiềm tàng:
- Là độ chua do H
+
và Al
3+
trên bề mặt keo gây
nên
3/ Phản ứng kiềm của đất:
ở 1 số loại đất có chứa các muối kiềm Na
2
CO
3
,
caCO
3
... khi các muỗi này bị thuỷ phân tạo thành
NaOH, Ca(OH)
2
làm cho đất hoá kiềm
4/ ý nghĩa:
Dựa vào phản ứng của DD đất ngời ta bố trí cây
trồng cho phù hợp,bón phân bón vôi để cải tạo
độ phì nhiêu
III/ Độ phì nhiêu của đất:
1/ Khái niệm:
Là khả năng của đất cung cấp đồng thời và
không ngừng nớc, chất dinh dỡng , không chứa
các chất độc hại cho cây, bảo đảm cho cây đạt
năng suất cao
2/ Phân loại:
- Độ phì nhiêu tự nhiên
- Độ phì nhiêu nhân tạo
Nguyễn Quang Vinh Tổ Lí Sinh - Kĩ
==============================================================
18
Trờng THPT Thịnh Long Giáo án môn công nghệ lớp 10
==============================================================
(?) Phân biệt độ phì nhiêu tự nhiên và
độ phì nhiêu nhân tạo?
IV/ Củng cố:
1/ Nêu 1số ví dụ về ý nghĩa thực tế của phản ứng DD đất?
2/Nêu 1 số ví dụ về ảnh hởng tích cực của HĐ SX đến sự hình thành độ phì nhiêu của đất?
V/ Bài tập về nhà:
Trả lời câu hỏi trong SGK trang 24
VI: Rút kinh nghiệm giáo án:
Nguyễn Quang Vinh Tổ Lí Sinh - Kĩ
==============================================================
19
Trờng THPT Thịnh Long Giáo án môn công nghệ lớp 10
==============================================================
Ngày soạn: Tiết:
Bài 9: Biện pháp cải tạo và sử dụng đất xám bạc màu,
đất xói mòn mạnh trơ sỏi đá
A / Mục đích , yêu cầu:
1/ Kiến thức:
Sau khi học xong bài , HS phải:
- Biết đợc sự hình thành, tính chất chính của đất xám bạc màu, biện pháp cải tạo và hớng
sử dụng loại đất này
- Biết đợc nguyên nhân gây xói mòn, tính chất của đất xói mòn mạnh, biện pháp cải tạo và
hớng sử dụng loại đất này
2/ Kĩ năng:
Rèn luyện kĩ năng nhận xét, phân tích so sánh, liên hệ thực tế đa ra giải pháp phù hợp
3/ Giáo dục t t ởng:
Giáo dục ý thức bảo vệ rừng đầu nguồn từ việc nhận thức rõ tầm quan trọng của rừng
với việc bảo vệ đất
B/ Chuẩn bị của thầy và trò:
1/ Chuẩn bị của thầy;
Nghiên cứu SGK . Đọc phần thông tin bổ sung trong SGV
2/ Chuẩn bị của trò:
Nghiên cứu SGK. Su tầm 1 số tranh ảnh, tài liệu có liên quan tới nội dung bài
C/ Tiến trình bài dạy:
I/ ổn định tổ chức:
II Kiểm tra bài cũ:
1/ Keo đất là gì. Thế nào là khả năng hấp phụ của đất, thế nào là phản ứng của dung
dịch đất và độ phì nhiêu của đất
2/ Nêu 1 số ví dụ về ảnh hởng tích cực của con ngời tới sự hình thành độ phiêu của đất?
III/ Dạy bài mới:
*ĐVĐ: yêu cầu 1 HS đọc SGK giới thiệu về hiện trạng của đất nông nghiệp ở nớc ta
Hoạt động Nội dung
(?) Đất xám bạc màu thờng đợc hình thành
ở những nơi ntn?
(?) Quan sát hình 9.1 trong SGK nhận xét gì
về tầng canh tác của đất?
HS: Tầng canh tác mỏng ( 20 cm), cát và
sỏi đá, xám( bạc màu)
I/ Cải tạo và sử dụng đất xám bạc màu:
1/ Nguyên nhân hình thành:
- Vị trí: hình thành ở vùng giáp ranh giữa
đồng bằng và trung du
- Địa hình : dốc
- Canh tác : trồng lúa lâu đời, chế độ canh
tác lạc hậu
2/ Tính chất của đất xám bạc màu:
- Tầng đất mặt: mỏng, thành phần cơ giới:
nhẹ: nhiều cát, ít hạt keo --> khô hạn
- Đất chua, nghèo dinh dỡng, ít mùn
- Số lợng VSV trong đất ít, hoạt động của
Nguyễn Quang Vinh Tổ Lí Sinh - Kĩ
==============================================================
20
Trờng THPT Thịnh Long Giáo án môn công nghệ lớp 10
==============================================================
(?) nêu các biện pháp để cải tạo đất xám
bạc màu và tác dụng của từng biện pháp?
GV giải thích: Luân canh cây trồng có tác
dụng:
- Điều hoà chất dd vì mỗi loại cây thích hợp
với 1 loại chất dd nhất định nên luân canh
sẽ không làm mất quá nhiều 1 loại chất dd
nào.
- Mặt khác cây họ đậu có tác dụng cố định
đạm nên có khả năng cải tạo đất
- Tác dụng che phủ đất tránh ht rửa trôi
(?) từ những tính chất đó của đất theo em
nên sử dụng loại đất này ntn cho hiệu quả?
Kể tên 1số loại cây thờng đợc trồng trên đất
xám bạc màu?
(?) Thế nào là hiện tợng xói mòn? Đất bị
xói mòn khác đất xám bạc màu ở chỗ nào?
HS: Đất bị XM thì hình thái phẫu diện
không hoàn chỉnh, có trờng hợp mất hẳn
tầng mùn
(?) Câu hỏi lệnh SGK
(?) So sánh tính chất của đất xói mòn và đất
xám?
(?) Từ việc so sánh tính chất của 2 loại đất
trên theo em biện pháp cải tạo có gì giống
và khác nhau?
Giống: Mục đích: cải thiện tính chất vật lí,
hoá học, sinh học của đất
Khác: Do xói mòn thờng xảy ra ở nơi đồi
núi cao nên cái tạo bằng BP công trình,
ngoài ra canh tác phải theo đờng đồng mức,
bên cạnh đó chú trọng việc trồng cây gây
rừng
(?) Phân tích tác dụng của trồng rừng đầu
nguồn?
VSV đất yếu
3/ Biện pháp cải tạo và hớng sử dụng:
a. Biện pháp cải tạo:
- Mục đích: cải thiện tính chất vật lí, hoá
học, sinh học của đất
- Biện pháp:
Biện pháp Tác dụng
1.Xây dựng bờ vùng,
bờ thửa, hệ thống m-
ơng máng tới tiêu hợp
lí
2. Cày sâu dần kết hợp
tăng bón phân hữu cơ
và phân hoá học hợp lí
3. Bón vôi
4. Luân canh cây
trồng
- Ngăn rửa trôi, xói
mòn, giữ ẩm cho đất
- Tăng mùn cho đất
- Cải tạo đất, giảm độ
chua của đất
- Điều hoà dinh dỡng
-Tăng độ che phủ đất
b. H ớng sử dụng:
Thích hợp với nhiều loại cây trồng cạn
VD: lạc, khoai lang.....
II/ Cải tạo và sử dụng đất xói mòn mạnh
trơ sỏi đá:
1/ Nguyên nhân gây xói mòn:
- Lợng ma lớn phá vỡ kết cấu đất
- Đk địa hình: độ dốc và chiều dài đốc
2/ Tính chất của đất:
- Hình thái phẫu diện không hoàn chỉnh
- Cát, sỏi chiếm u thế, ít keo
- Đất chua , hoặc rất chua, nghèo mùn, ít
chất dinh dỡng
- Số lợng VSV trong đất ít, hoạt động của
VSV đất yếu
3/ Biện pháp cải tạo và hớng sử dụng:
a/ Biện pháp công trình:
- Làm ruộng bậc thang
- Thềm cây ăn quả
b/ Biện pháp nông học:
- Canh tác theo đờng đồng mức
- Bón phân hữu cơ và vô cơ
- Bón vôi cải tạo đất
- Luân canh, xen canh, gối vụ
Nguyễn Quang Vinh Tổ Lí Sinh - Kĩ
==============================================================
21
Trờng THPT Thịnh Long Giáo án môn công nghệ lớp 10
==============================================================
- Trồng cây thành băng (dải)
- Canh tác nông, lâm kết hợp
- Trồng cây gây rừng
IV/ Củng cố:
Phân tích hiện trạng việc sử dụng đất nông nghiệp ở địa phơng em? Biện pháp cải tạo? h-
ớng sử dụng cho có hiệu quả?
V/ Bài tập về nhà:
Phân tích vai trò của việc trồng cây gây rừng? Theo em, cần làm gì để bảo vệ rừng?
VI: Rút kinh nghiệm giáo án:
Ngày soạn: Tiết:
Nguyễn Quang Vinh Tổ Lí Sinh - Kĩ
==============================================================
22
Trờng THPT Thịnh Long Giáo án môn công nghệ lớp 10
==============================================================
Bài 10: Biện pháp cải tạo
và sử dụng đất đất mặn, đất phèn
A / Mục đích , yêu cầu:
1/ Kiến thức:
Sau khi học xong bài , HS phải:
- Biết đợc sự hình thành, tính chất chính của đất mặn, đất phèn, biện pháp cải tạo và hớng
sử dụng loại đất này
2/ Kĩ năng:
Rèn luyện kĩ năng nhận xét, phân tích so sánh, liên hệ thực tế đa ra giải pháp phù hợp
3/ Giáo dục t t ởng:
Giáo dục ý thức bảo vệ môi trờng
B/ Chuẩn bị của thầy và trò:
1/ Chuẩn bị của thầy;
Nghiên cứu SGK . Đọc phần thông tin bổ sung trong SGV
2/ Chuẩn bị của trò:
Nghiên cứu SGK. Su tầm 1 số tranh ảnh, tài liệu có liên quan tới nội dung bài
C/ Tiến trình bài dạy:
I/ ổn định tổ chức:
II Kiểm tra bài cũ:
1. Trình bày nguyên nhân, tính chất và biện pháp cải tạo, hớng sử dụng của đất xám bạc
màu? So sánh tính chất của đất xám bạc màu với đất xói mòn trơ sỏi đá?
2. Cần làm gì để cải tạo đất xói mòn trơ sỏi đá?
III/ Dạy bài mới:
ĐVĐ: Trong dung dịch đất và trên bề mặt keo đất chứa các ion khoáng, nếu đất chứa
nhiều ion bất lợi cho cây thì cây không hấp thu đợc chất dinh dỡng có khi gây độc hại cho
cây. Trong đó có 2 loại đất là đất mặn và đất phèn. Vậy nguyên nhân và biện pháp cải tạo
2 loại đất đó nh thế nào
Hoạt động dạy và học Nội dung
(?) Thế nào là đất mặn? Nguyên nhân hình
thành? Từ đó cho biết đất mặn thờng phân
bố ở đâu?
(?) Tính chất của đất mặn? So sánh với đất
xám bạc màu? (?) Tỉ lệ sét nhiều sẽ gây nên
đặc điểm gì cho đất:
HS: Sét nhiều thì đất chặt, khó thấm nớc. Khi -
I/ Cải tạo và sử dụng đất mặn:
1/ Nguyên nhân hình thành
- Định nghĩa: Đất mặn là loai đất có chứa
nhiều Na
+
hấp phụ trên bề mặt keo đất và
trong dd đất
- Tác nhân chủ yếu hình thành đất mặn ở n-
ớc ta:
+ Nớc biển tràn vào
+ ảnh hởng của nớc ngầm: mùa khô muối
hoà tan theo các mao quản dẫn lên làm đất
nhiễm mặn
- Phân bố: vùng đồng bằng ven biển
2/ Đặc điểm. tính chất của đất mặn:
- Thành phần cơ giới: nặng tỉ lệ sét nhiều
Nguyễn Quang Vinh Tổ Lí Sinh - Kĩ
==============================================================
23
Trờng THPT Thịnh Long Giáo án môn công nghệ lớp 10
==============================================================
ớt đất dẻo, dính. Khi khô đất co lại nứt nẻ, khó
làm đất
GV: Do lợng Na
+
nhiều nên áp suất thẩm thấu
của dd đất lớn cản trở sự hấp thụ nớc và chất
dd của rễ cây
(?) Mục đích của BP thuỷ lợi là gì?
(?) Qua PT trao đổi iôn trong SGK cho biết
bón vôi có tác dụng gì?
(?) Bổ sung chất hữu cơ cho đất bằng cách
nào? ( bón phân)
GV: Sau khi rửa mặn và cung cấp chất hữu cơ
cho đất thì cha phải đất đã hết mặn ngay do đó
cần trồng các cây chịu mặn để giảm Na
+
trong
đất sau đó mới trồng các loại cây khác
(?) Trong các BP nêu trên BP nào quan trọng
nhất vì sao?
HS: BP thuỷ lợi vì BP này có tác dụng ngăn
không cho đất nhiễm mặn thêm
(?) Nguyên nhân hình thành đất phèn? Từ
đó cho biết đất phèn thờng phân bố ở đâu?
(?) Hoàn thành bảng sau?
(?) Giải thích cách làm của dân gian?
- Cày nông: vì FeS lắng sâu xuống nếu cày sâu
sẽ đẩy FeS lên tầng đất mặt thúc đẩy quá trình
oxh làm cho đất chua
- Bừa sục: để đất mặt thoáng thuận lợi cho cây
hô hấp
- Chức nhiều muối tan NaCl, Na
2
SO
4
- Đất trung tính hoặc kiềm yếu
- Số lợng VSV ít và hoạt động của VSV yếu
3/ Biện pháp cải tạo và sử dụng
a/ Cải tạo:
- Biện pháp thuỷ lợi:
+ Đắp đê ngăn nớc biển
+ XD hệ thống mơng máng, tới tiêu hợp lí
- Bón vôi: đẩy Na
+
ra khỏi keo đất
- Tháo nớc rửa mặn
- Bổ sung chất hữu cơ nâng độ phì nhiêu
- Trồng cây chịu mặn
b/ Sử dụng đất mặn:
Đất mặn sau khi cải tạo có thể sử dụng để
trồng lúa, trồng cói, có thể mở rộng diện
tích nuôi trồng thuỷ sản
- Vùng đất mặn ngoài đê: trồng rừng để giữ
đất và bảo vệ MT
II/ Cải tạo và sử dụng đất phèn:
1/ Nguyên nhân hình thành
- Xác SV chứa S, đất phù sa chức Fe
Fe + S --> FeS ( Pirit)
Fé + O
2
+ H
2
O --> FeSO
4
+ H
2
SO
4
- Phân bố: vùng đồng băng ven biển có
nhiều xác SV chứa S
2/ Đặc điểm, tính chất của đất và biện
pháp cải tạo:
Tính chất Biện pháp cải tạo
- TPCG nặng, tầng đất
mặt khi khô thì cứng
- Đất chua: pH< 4
- Trong đất có nhiều
chất độc hại:Al
3+
,fe
3+
...
- Độ phì nhiêu thấp,
nghèo mùn, hoạt động
của VSV kém
- XD hệ thống tới tiêu
hơp lí
- Bón vôi
- Cày sâu, phơi ải lên
liếp, XD hệ thống tới
tiêu rửa phèn
- Bón phân
3/ Hớng sử dụng:
Trồng lúa, kinh nghiệm dân gian: cày nông,
bừa sục, giữ nớc liên tục, thay nớc thờng
Nguyễn Quang Vinh Tổ Lí Sinh - Kĩ
==============================================================
24
Trờng THPT Thịnh Long Giáo án môn công nghệ lớp 10
==============================================================
- Giữ nớc liên tục: không để FeS bị oxh làm
đất chua., làm cho đất mặt không bị khô cứng
nứt nẻ
- Thay nớc thờng xuyên: loại bỏ chất độc hại
với cây
xuyên
IV/ Củng cố:
Bón vôi cải tạo đất mặn và đất phèn có gì khác nhau
- Bón vôi cải tạo đất mặn để tạo ra phản ứng trao đổi giải phóng Na
+
thuận lợi cho sự rửa
mặn. Còn bón vôi cải tạo đất phèn tạo ra phản ứng trao đổi làm cho Al(OH)
3
kết tủa, chính
vì có Al(OH)
3
nên phải lên liếp --> phèn đợc hoà tan và trôi xuống rãnh tiêu
V/ Bài tập về nhà:
vẽ hình và giải thích tác dụng của việc lên liếp?
Viết phơng trình xảy ra khi bón vôi cải tạo đất mặn? Giải thích?
VI: Rút kinh nghiệm giáo án:
Nguyễn Quang Vinh Tổ Lí Sinh - Kĩ
==============================================================
25