SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐỀ TÀI GIÁO DỤC PHÒNG CHỐNG TAI NẠN THƯƠNG TÍCH LỒNG GHÉP TRONG DẠY VÀ HỌC MÔN VẬT LÝ 8

Giáo dục phòng chống tai nạn thương tích lồng ghép trong dạy và học môn vật lí 8

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
ĐỀ TÀI

GIÁO DỤC PHÒNG CHỐNG TAI NẠN THƯƠNG TÍCH
LỒNG GHÉP TRONG DẠY VÀ HỌC MÔN VẬT LÝ 8
Tác giả: Trần Thị Ngọc
Giáo viên bộ môn: vật lí
Đơn vị công tác: trường THCS Long Toàn, TP Bà Rịa, Bà Rịa-Vũng Tàu

A. CƠ SỞ LÝ LUẬN
I/ THỰC TRẠNG:
- Việt Nam mỗi năm có tới hơn 35000 nạn nhân tử vong do các nguyên nhân
TNTT (trung bình 100 người bị tai nạn trong một ngày ở nhiều lứa tuổi ). Trong đó
TNGT gây tử vong hàng đầu, 15000 người chết chiếm 43% : do xe máy 75%, đi
bộ 15%, xe đạp 5%., đuối nước...TNTT là một vấn đề sức khỏe cộng đồng tại Việt
Nam. Tính riêng lứa tuổi học sinh trung bình trên 6000 em 1 năm trong đó 3500
em bị đuối nước, 24 em trong một ngày bị tai nạn thương tích, con số này chưa có
chiều hướng giảm.
- Ngày 4/5/2012, Lễ công bố kết quả khảo sát quốc gia tai nạn thương tích
(TNTT) tại Việt Nam được tổ chức tại Hà Nội. Tham dự, có thứ trưởng Bộ Lao
động – Thương binh và Xã hội Doãn Mậu Diệp; Trưởng đại diện WHO, ông
Takeshi Kasai; đại diện UNICEF, ông Craig Burgess; đại diện Bộ Y tế, Bộ Giao
thông Vận tải, Bộ Công an…Có công bố kết quả khảo sát: Có 5 nguyên nhân gây
tử vong hàng đầu là tai nạn giao thông, ngã, vật sắc nhọn, động vật tấn công và vật
rơi, đuối nước. Trong TNTT gây tử vong hàng đầu ở nhóm trẻ em vị thành niên từ
0-19 tuổi là: tai nạn giao thông, ngã, động vật tấn công, vật sắc và bỏng, đuối
nước... Nghiên cứu VNIS 2010 cũng khẳng định rõ vấn đề TNTT ảnh hưởng đến
nhóm giới tính nam cao hơn gần gấp 2 lần so với nữ. các nguyên nhân gây tử vong
ở Việt nam và có ảnh hưởng rất lớn tới nhóm tuổi trong độ tuổi lao động. Tỷ suất

TNTT không tử vong cho tất cả các nguyên nhân, tất cả các lứa tuổi là
2.092/100.000 dân/năm Với tỷ suất này ước tính mỗi năm cả nước có tới 1,8 triệu
trường hợp bị TNTT phải nghỉ học, nghỉ làm tối thiểu 1 ngày hoặc phải cần đến sự
chăm sóc của y tế. Với tỷ lệ 36% nạn nhân phải nhập viện tối thiểu 1 ngày, chỉ tính
riêng các nguyên nhân TNTT thì hệ thống chăm sóc sức khoẻ của Việt Nam phải
đón nhận tới 600.000 nạn nhân do TNTT tới điều trị và nằm viện trung bình là
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

1

Tác giả: Trần Thị Ngọc


Giáo dục phòng chống tai nạn thương tích lồng ghép trong dạy và học môn vật lí 8

khoảng 10 ngày. Và một thực tế là tỷ suất tử vong do TNTT ở trẻ em và vị thành
niên ở nước ta cao gấp đôi tỷ suất tử vong do TNTT ở các nước có thu nhập cao.
-

Làm thế nào để giảm tai nạn thương tích, là trách nhiệm của toàn xã hội.

II. TẦM QUAN TRỌNG:
Sự cần thiết phải giáo dục phòng chống tai nạn thương tích trong trường học
- Tìm cơ hội lồng ghép trong bài học của bộ môn mình giảng dạy để giáo dục
cho học sinh có kiến thức phòng chống tai nạn thương tích, giáo dục ý thức đạo
đức tham gia tiếp cận kiến thức khoa học trong sách vở gắn với thực tế. Từ đó
trang bị cho các em có kĩ năng sống, phòng chống tai nạn thương tích nói chung để
bảo vệ bản thân. Thông qua các em tuyên truyền dến gia đình, bạn bè, góp phần
cùng với xã hội giảm thiểu tai nạn thương tích, đem lại hạnh phúc cho mọi người.
- Làm thế nào để giáo dục được ý thức tự giác phòng chống tai nạn thương tích

góp phần giảm tai nạn thương tích, thông qua mỗi bài học kiến thức văn hóa là
điều cần thiết. Vật lí là môn khoa học thực nghiệm trong đó có nhiều kiến thức liên
quan đến phương tiện giao thông, đến môi trường, nhiệt độ,… có thể thay thế một
số câu hỏi để lồng ghép giáo dục về phòng chống TNTT, giúp các em suy nghĩ
hành động đúng để phòng chống tai nạn thương tích bảo vệ tính mạng cho mình,
cho bạn, gia đình và cộng đồng.
- Muốn học sinh có ý thức phòng chống tai nạn thương tích phải xuất phát từ giáo
dục tri thức đạo đức thông qua những bài học thường xuyên liên tục, tích hợp của
nhiều môn học của mỗi giáo viên. Là một giáo viên dạy vật lý trước thực trạng xã
hội tôi nhận thấy bản thân phải có trách nhiệm, ngoài vấn đề truyền tải kiến thức
chuẩn của bộ môn tìm cơ hội tích hợp giáo dục bảo vệ môi trường, giáo dục an
toàn giao thông, đuối nước, ... Chính vì lẽ đó tôi chọn đề tài:
Giáo dục phòng chống tai nạn thương tích
lồng ghép trong dạy và học môn vật lý 8

B. QUÁ TRÌNH THỰC HIỆN
I. TÌNH HÌNH THỰC TẾ:
Tai nạn thương tích đau thương đã xảy ra ở lứa tuổi còn ngồi trên ghế nhà trường
những năm gần đây trong cả nước nói chung, thành phố Bà Rịa nói riêng, năm học
năm 2006-2007 em Nguyễn Tuấn Đạt học sinh lớp 8 trường THCS Phước Nguyên
bị chấn thương sọ não, 2011-2012 ở trường THCS Nguyễn Trãi, 2012-2013 trường
THCS Trần Đại Nghĩa, trường THCS Nguyễn Thanh Đằng,... và các trường khác
đều có tai nạn thương tích xảy ra do nhiều nguyên nhân...gây mối lo bất an cho học
sinh, phụ huynh và giáo viên, ...
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

2

Tác giả: Trần Thị Ngọc

Giáo dục phòng chống tai nạn thương tích lồng ghép trong dạy và học môn vật lí 8

Trường THCS Long Toàn cũng đã có những tai nạn thương tích xẩy ra đối với học
sinh: năm học 2012- 2013 em Quách Anh Khoa lớp 8A2 sai khớp chân, em
Nguyễn Bảo Thiên lớp 7A4 và Nguyễn Chí Hiển 7A3 gãy tay, 2013-2014 hiện
nay em Đỗ Ngọc Trung lớp 8A4 gãy tay, ...
Tìm hiểu: Trước khi thực hiện đề tài:
Khi dạy bài 5. Sự cân bằng lực – quán tính (trang 19 vật lý 8)
Tôi đưa ra các tình huống khảo sát lớp: 8 A 1:2:3:4 nội dung câu hỏi như sau:
1/ Người ngồi trên xe gắn máy (hoặc xe đạp điện), bất chợt bị biến đổi chuyển
động. Hỏi người ngồi trên xe sẽ thế nào?
2/ Khi tham gia giao thông bằng xe gắn máy (xe đạp điện), tại sao chúng ta phải
đội mũ bảo hiểm?
Câu hỏi 1: Số học sinh trả lời đúng kiến thức vật lí đạt tỉ lệ 92,5%
Câu hỏi 2: Khi giáo viên chưa giải thích kiến thức lồng ghép, số học sinh giải thích
đúng chỉ đạt tỉ lệ 17,2%
Lớp

Số học sinh

8A1
8A2
8A3
Tổng cộng

32
31
30
93

Câu 1
Số lượng
Tỉ lệ
30
93,8%
28
90,3%
28
93,3%
86
92,5%

Câu 2
Số lượng
Tỉ lệ
7
21,9%
5
16,1%
4
13,3%
16
17,2%

Như vậy kiến thức trọng tâm một tiết học đạt khoảng 90% các em phần lớn nắm
được bài nhưng vận dụng lống ghép vào giải thích một số hiện tượng liên quan đến
tai nạn thương tích nếu không được giáo viên chủ động dùng kiến thức khoa học
hướng dẫn các em giải thích thì học sinh chỉ đạt khoảng 20%.
II. BIỆN PHÁP THỰC HIỆN

Sau khi hoàn thành xong nội dung kiến thức chuẩn của một bài học hoặc một
phần học, giáo viên đưa ra một số vấn đề củng cố kiến thức cơ bản. Đồng thời kết
hợp lồng ghép kiến vật lí của bài học vào trong những vấn đề liên quan phòng
chống tai nạn thương tích bằng các tình huống, phương pháp khác nhau tránh
nhàm chán gây hứng thú bất ngờ, kích thích sự quan sát tìm tòi sáng tạo của học
sinh, từ đó học sinh tự giác biết cách phòng chống tai nạn thương tích có thể xảy ra
1) Mục đích:
- Chuẩn bị trước tình huống có vấn đề hoặc đưa thêm hình ảnh có nội dung tai nạn
thương tích trong thực tế vào phần vận dụng, hướng học sinh đến những suy nghĩ
và hành động cụ thể phòng chống tai nạn thương tích.
- Các em vừa nắm chắc kiến thức bộ môn vật lí của tiết học vừa vận dụng hiểu
biết, của mình giải thích có cơ sở khoa học các vân đề có liên quan đến tai nạn
thương tích từ đó các em yêu thích môn học và tự giác hành động có văn hóa .
2) Tài liệu
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

3

Tác giả: Trần Thị Ngọc


Giáo dục phòng chống tai nạn thương tích lồng ghép trong dạy và học môn vật lí 8

- Sách giáo khoa vật lí, các sách bài tập, sách giáo viên
- Phân phối chương trình
- Tài liệu liên quan phòng chống tai nạn thương tích trên phương tiện thông tin đại
chúng
- Quan sát thực tế.
3) Biện pháp
- Đọc toàn bộ chương trình chọn lựa bài có cơ hội lồng ghép kiến thức về phòng

chống tai nạn thương tích.
- Tìm trong bài chỗ nào có cơ hội có thể dẫn dắt liên hệ với ảnh hưởng trực tiếp
hoặc gián tiếp đến tai nạn thương tích
- Liên hệ tìm những ví dụ trong thực tế đời sống thường ngày do tác động ảnh
hưởng ý thức của con người đến tai nạn thương tích liên quan đến bài học.
- Giáo viên phải nghiên cứu thêm kiến thức ngoài khuôn khổ sách vở, tư duy, suy
nghĩ quan sát thực tế, sưu tầm tranh ảnh ,...
III. QUÁ TRÌNH THỰC HIỆN
1) Đối tượng
- Giáo viên vật lí
- Học sinh
2) Nội dung
Những hiện tượng gắn liền với thực tế hoặc suy luận từ bài học có thể tích hợp về
giáo dục để phòng chống tai nạn thương tích.
3) Cách tiến hành
- Giáo viên nghiên cứu từng bài tìm hiểu các yếu tố có thể liên quan với tai nạn
thương tích.
- Lấy ví dụ gắn liền với kiến thức cần lồng ghép.
- Phát huy tính dân chủ cùa học sinh để các em thảo luận và trình bày ý kiến
- Ghi lại nội dung giáo dục.
TÓM LẠI:
Những bài học có nội dung tích hợp đến vấn đề tai nạn thương tích là không
nhiều. giáo viên phải tìm tòi, suy nghĩ, sáng tạo, chắt lọc kiến thức tìm cơ hội đưa
vào bài giảng về tai nạn thương tích sao cho học sinh cảm thấy tự nhiên, cần thiết,
biết liên hệ thực tế để áp dụng. giáo viên không nên gò ép, áp đặt và không quá
lạm dụng về giáo dục phòng chống tai nạn thương tích làm loãng kiến thức trọng
tâm của tiết học.
IV. THỰC TIỄN VẬN DỤNG:
1) Chuẩn bị:
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

4

Tác giả: Trần Thị Ngọc


Giáo dục phòng chống tai nạn thương tích lồng ghép trong dạy và học môn vật lí 8

- Khi soạn bài cho tiết học mới, giáo viên có thể chuẩn bị một số hình ảnh liên
quan, hoặc thí nghiệm, tình huống có vấn đề gây bất ngờ đến tình tiết tai nạn
thương tích.
2) Giới thiệu:
- Sau khi học xong nội dung kiến thức của từng mục hoặc cả bài học. Giáo viên
giới thiệu các hình ảnh, bài tập, hoặc tình huống có thể xảy ra tai nạn thương tích.
- Giáo viên đặt câu hỏi để học sinh suy nghĩ, vận dụng kiến thức có liên quan của
bài học để giải thích.
3) Thảo luận tổ, nhóm
- Giáo viên giao nhiệm vụ cho từng tổ, nhóm thảo luận xử lí tình huống và trình
bày kết quả đã thảo luận
4) Lớp thảo luận thống nhất
Thảo luận chung của cả lớp và đưa ra ý kiến thống nhất chung
5) Kết luận:
Giáo viên nhận xét và đưa ra kết luận cuối cùng. Từ đó học sinh tự rút ra những
chú ý hoặc bài học cần thiết để áp dụng phòng chống tai nạn thương tích.
Giáo viên lồng ghép giáo dục đạo đức, chấp hành luật lệ giao thông, phòng chống
đuối nước,....
Dưới đây là một số ví dụ nêu ra khi dạy một số bài vật lí có cơ hội có thể lồng
ghép giáo dục phòng chống tai nạn thương tích.
Ví dụ: Bài 2. Vận tốc ( trang 9 vật lý 8 )
Nội dung cần giáo dục

III/ Đơn vị vận tốc:
- Bạn Lan Anh ờ trường THCS Long
Toàn có dịp về Cần Thơ gặp trên
đường hướng cầu Mỹ Thuận có một
biển báo giao thông như ảnh chụp dưới
đây nhưng chưa hiểu? Em hãy giải
thích giúp bạn.

Yêu cầu học sinh cần đạt được
- Biển báo cho biết giới hạn tốc độ là
20km/h, có nghĩa là các phương tiện
giao thông chỉ được đi là 20 km trong
thời gian 1 giờ khi đi trên đoạn đường
trước mặt.
* Căn cứ vào dụng cụ đo có tên gọi là
“tốc kế” hoặc “công tơ mét”. quan sát
đường chủ động lái xe an toàn.
* Nếu chạy quá tốc độ có thể xẩy ra tai
nạn do ra va chạm làm biến đổi chuyển
động hoặc biến dạng người và xe.

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

5

Tác giả: Trần Thị Ngọc


Giáo dục phòng chống tai nạn thương tích lồng ghép trong dạy và học môn vật lí 8

Ví dụ: Bài 3. Chuyển động đều- chuyển động không đều.( trang 9 vật lý 8 )
Nội dung cần giáo dục
Yêu cầu học sinh cần đạt được
III/Vận dụng:
Trước giờ học hoặc lúc ra chơi. Một số Chuyển động của những học sinh trước
học sinh thường chạy, nhảy, đùa giỡn giờ học hoặc giờ ra chơi là chuyển động
xô đẩy nhau. Em hãy cho biết ý kiến không đều.
của em về những chuyển động cùa Hạn chế nô đùa quá mức có thể va
những học sinh đó?
chạm gây tai nạn thương tích.

Chuyển động của xe đạp xuống dốc là
chuyển động không đều (nhanh dần).
Khi xe đạp, xe máy xuống dốc là Khi điều khiển xe phải kiểm tra thắng
chuyển động đều hay không đều? Làm (phanh) và các thiết bị, bóp nhẹ thắng
sau giảm tốc độ .
thế nào để điều khiển xe an toàn?

Ví dụ: Bài 5. Sự cân bằng lực- quán tính.. (trang 19 vật lý 8)
Nội dung cần giáo dục
II/Quán tính:
Người điều khiển hoặc người ngồi sau
phương tiện giao thông. Bất chợt xe bị
biến đổi chuyển động. Hỏi người ngồi
trên xe sẽ thế nào?
Khi xảy ra tai nạn phần nào của cơ thể
bị va chạm mạnh và trước.

Yêu cầu học sinh cần đạt được
- Ngã về phía trước nếu bất chợt xe

chuyển động nhanh về phía sau.
- Ngã về phía sau nếu bất chợt xe
chuyển động nhanh về phía trước.
- Ngã sang phải nếu bất chợt xe chuyển
động sang trái.
- Ngã sang trái nếu bất chợt xe chuyển
động sang phải.
* Khi xảy ra tai nạn giao thông xe biến
đổi chuyển động đột ngột, chân người
ngồi trên xe biến đổi chuyển động cùng

Ý kiến của em về việc đội mũ bảo
hiểm khi tham gia giao thông.

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

6

Tác giả: Trần Thị Ngọc


Giáo dục phòng chống tai nạn thương tích lồng ghép trong dạy và học môn vật lí 8

với xe. Mặt khác do quán tính phần
phía trên của cơ thê người vẫn có
hướng chuyển động lúc trước và với
vận tốc cũ, kết quả là có xu hướng bị
ngã về phía truớc khi xảy ra biến đổi
chuyển động đột ngôt, thường phần
phía đầu bị va chạm trước và mạnh

hơn.
Đội mũ bảo hiểm để bảo vệ phần đầu
hạn chế chấn thương sọ não, nguy hiểm
đến tính mạng.

Người đi xe gắn máy, xe đạp điện
bắt buộc phải đội mũ bảo hiểm

Đầu người kì dị do tai nạn
giao thông

Ví dụ: Bài 6. Lực ma sát (trang 22 vật lý 8)
Nội dung cần giáo dục
III/ Vận dụng:
- Giáo viên thường nhắc nhở học sinh
không được đùa giỡn, chạy nhảy tự do
trên đường trơn, nền đá hoa cương khi
mới lau còn ướt hoặc hành lang do mưa
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

7

Yêu cầu học sinh cần đạt được
- Sự nhắc nhở của giáo viên là đúng.
- Đường trơn, nền đá hoa cương khi
mới lau còn ướt hoặc hành lang bị
mưa tạt bị ướt. Học sinh không nên
Tác giả: Trần Thị Ngọc

Giáo dục phòng chống tai nạn thương tích lồng ghép trong dạy và học môn vật lí 8

tạt nước vào. Sự nhắc nhở đó đúng hay đùa, giỡn, chạy nhảy tự do thoải mái vì
sai? Tại sao?
lực ma sát nghỉ giữa bàn chân tiếp xúc
với nền gạch giảm, đo đó rất dễ
chuyển thành ma sát trượt gây TNTT.
(có thể va chạm vào cạnh bàn, cạnh
tường,..)

Dầu nhờn trên đường trơn trượt
Ví dụ: Bài 7. Áp suất (trang 27 vật lý 8)
Nội dung cần giáo dục
III/ Vận dụng:
- Nhà trường thường đưa vào nội quy
cấm học sinh không được tự do mang
đến trường những vật sắc, nhọn,… Điều
đó đúng hay sai ? Tại sao?

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

8

Yêu cầu học sinh cần đạt được
- Đúng
Vì những vật sắc, nhọn có diện tích bề
mặt chỗ sắc, nhọn rất nhỏ. Nếu xảy ra
va chạm có thể gây ra kết quả tác dụng
của lực rất lớn, mặc dù lực tác dụng lên
nó không lớn lắm, cũng dễ dàng gây ra

tai nạn thương tích.

Tác giả: Trần Thị Ngọc


Giáo dục phòng chống tai nạn thương tích lồng ghép trong dạy và học môn vật lí 8

* Tự giác chấp hành nội qui và nhắc
nhở các bạn không mang những vật sắc
nhọn đến trường.

- Hãy cho biết ý kiến của em về việc
chấp hành nội qui.
Ví dụ: Bài 8. Áp suất chất lỏng – máy nén thủy lực (trang vật lý 8)
Nội dung cần giáo dục
Yêu cầu học sinh cần đạt được
IV/ Vận dụng:
- Tại sao khi lặn ta luôn cảm tháy tức - Khi càng lặn sâu thì áp suất của chất
ngực và càng lặn sâu thì cảm giác này lỏng càng tăng nên cảm giác tức ngực
càng tăng?
càng tăng.
- Khi lặn sâu dưới nước tại sao phải - Áo lặn có cấu tạo đặc biệt chịu được
mặc áo lặn?
áp suất của nước từ mọi phía tác dụng
lên cơ thể nguòi lặn đê bảo vệ và sức
khỏe tính mạng tránh gây ra đuối nước.
Ví dụ: Bài 9. Áp suất khi quyển (trang 34 vật lý 8)
Nội dung cần giáo dục
Yêu cầu học sinh cần đạt được
III/ Vận dụng:

- Khi trời nắng, nóng các loại xe có nên - Không nên bơm xe quá căng ví nếu
bơm quá căng hay không? Tại sao?
gặp thời tiết nắng nóng, nhiệt độ lên cao
không khí trong săm xe nở vì nhiệt
nhiều, thể tích khí trong đó sẽ tăng
* Trong khi đó săm xe, lốp xe là chất
rắn củng nở ra vì nhiệt nhưng nở ít hơn,
không đủ thể tích để chứa khí sẽ gây
áp suất vào săm xe, lốp xe có thể làm
nổ săm, lốp xe đột ngột gây biến đổi
chuyển động, tai nạn rất có thể xẩy ra,
chính vì vậy không nên bơm xe quá
căng.

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

9

Tác giả: Trần Thị Ngọc


Giáo dục phòng chống tai nạn thương tích lồng ghép trong dạy và học môn vật lí 8

Tai nạn ngã xe

Ví dụ: Bài 12. Sự nổi (trang 44 vật lý 8)
Nội dung cần giáo dục
III/ Vận dụng:

Yêu cầu học sinh cần đạt được

Áo phao (phao cứu sinh) là chiếc áo
- Tác dụng của áo phao, (phao cứu sinh) mặc (hoặc đeo) vào cho người tham gia
là gì?
giao thông đường thủy khi có sự cố phải
xuống nước, có tác dụng làm cho trọng
lượng riêng của người và áo (hoặc
phao) nhỏ hơn trọng lương riêng của
nước. Người mặc áo phao (đeo phao) sẽ
nổi trên mặt nước không bị đuối nước.

Phao, áo phao

- Một số phương tiện tham gia giao
thông đường thủy không trang bị đầy
đủ áo phao (hoặc phao cứu sinh) cho
người tham gia giao thông đường thủy,
đúng hay sai? Tại sao?

Mặc áo phao, phao
khi xuống nước
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Ngọc

10

Tác giả: Trần Thị


Giáo dục phòng chống tai nạn thương tích lồng ghép trong dạy và học môn vật lí 8

Đắm tàu ở Cần Giờ ngày 3/8/2013 chết 31 người

-Sai; Phương tiện tham gia giao thông
đường thủy phải trang bị đầy đủ áo
phao, hoặc phao cho người tham gia
giao thông đường thủy
- Để đề phòng khi đắm tàu ... người
tham gia giao thông có áo phao để mặc
hoặc phao cứu sinh để không bị đuối
nước

Nguy cơ đuối nước cao
* Nên học bơi, để phòng tai nạn đuối
nước, học cách cứu người đuối nước,
và tự cứu mình.

Ví dụ: Bài 13. Công cơ học (trang 41 vật lý 8)
Nội dung cần giáo dục
III/ Vận dụng:
- Khi kéo một vật nặng lên cao có công
cơ học hay không? Có nên đứng dưới
vật nặng khi đang kéo lên cao không ?
tại sao?

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Ngọc

11

Yêu cầu học sinh cần đạt được

- Có công cơ học vì có lực kéo của
ngừoi tác dụng vào vật và vật chuyển
dời từ thấp lên cao.
- Không nên đứng bên dưới vật nặng
đang được kéo lên cao. Đề phòng đứt
sợi dây đang kéo, vật nặng rơi từ trên
cao xuống sinh công cơ học trúng vào
người. Gây tai nạn thương tích có thể
Tác giả: Trần Thị


Giáo dục phòng chống tai nạn thương tích lồng ghép trong dạy và học môn vật lí 8

ảnh hưởng đến tính mạng.

Ví dụ: Bài 16. Cơ năng (trang 57 vật lý 8)
Nội dung cần giáo dục
III/ Vận dụng:

Yêu cầu học sinh cần đạt được

- Một vài học sinh thích leo trèo lên tường
rào, cây cao, lên bàn, tay vịn cầu thang
hay lan can. Vị trí của học sinh đó có cơ
năng không? Cơ năng trong trường hợp đó
thuộc dạng nào?.

- Tất cả những vật ở vị trí càng cao so
với mặt đất hoặc lấy vị trí khác làm
mốc thì công mà vật có khả năng

thực hiện được càng lớn, nghĩa là thế
năng trọng trường của vật càng lớn.
- Không nên leo trèo nô đùa ở trên
cao rất dễ xảy ra tai nạn có thể bị ngã
do thế năng chuyển hóa thành động
năng nguyên nhân do tác dụng của
trọng lực.

Trèo, chơi đùa rất dễ xẩy ra tai nạn.

- Cho biết ý kiến của em về những học
sinh trên.

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Ngọc

12

Tác giả: Trần Thị


Giáo dục phòng chống tai nạn thương tích lồng ghép trong dạy và học môn vật lí 8

- Một số nam học sinh thường lấy một số
vật có tính đàn hồi như dây cao su bắn
nhau có nên hay không, tác hại của nó?
- Biết đâu ống cống này lăn đè vào
người hoặc trượt chân ngã đập đấu
vảo cạnh ống rất nguy hiểm.
- Không nên vì dây cao su là vật khi

biến dạng có cơ năng ở dạng thế
năng đàn hồi, có thể xảy ra tai nạn
thương tích nếu vô tình bắn vào mắt
bạn, gây tai nạn về mắt.

Súng cao su

Ví dụ: Bài 20. Nguyên tử, phân tử chuyển động hay đứng yên? (trang73 vật lý
8)
Nội dung cần giáo dục
Yêu cầu học sinh cần đạt được
III/ Vận dụng:
Nêu tác hại của hiện tượng khuếch tán
Hiện tượng các chất tự hòa lẫn vào
trong thực tế.
nhau, các chất có thể tồn tại ở thể rắn ,
thể lỏng, thể khí. Nhất là các chất thải
công nghiệp có nhiều độc hại: nếu
không xử lí hoặc thu gom tái chế cứ
ngày ngày thải ra môi trường. tác hại
không lường. Con người, và mọi sinh
vật phải gánh chịu, ảnh hưởng không
nhỏ đến sức khỏe và đời sống hiện tại
tác hại đến môi trường.

Rác thải

Nước thải

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

Ngọc

13

Tác giả: Trần Thị


Giáo dục phòng chống tai nạn thương tích lồng ghép trong dạy và học môn vật lí 8

Khí thải
Ví dụ: Bài 21. Nhiệt năng (trang 74 vật lý 8)
Nội dung cần giáo dục
I/ Nhiệt năng:
- Có người nói nhiệt năng Trái Đất
những năm gần đây đang tăng so với
nhiều thập kỉ trước? Đúng hay sai?
Em hãy dùng hiểu biết của mình giải
thích và cho biết ý kiến của em?

Yêu cầu học sinh cần đạt được
- Nhiệt năng Trái Đất những năm gần
đây đang tăng là đúng
- Hiện nay do sự tàn phá của con người
trên toàn thế giới và ngay cả ở nước ta
đã làm mất cân bằng môi trường sinh
thái làm cho trái đất đang ấm dần lên.
Các nguyên tử, phân tử của các chất cấu
tạo nên vật chuyển đông nhanh lên vì
nhiệt đô, dẫn đến động năng phân tử,
nguyên tử tăng. Do đó nhiệt năng là

tổng đổng năng phân tử nguyên tử cũng
tăng.
- Nhiệt độ Trái Đất tăng núi băng ở địa
cực tan nhanh, nước biển dâng cao gây
thảm họa lụ lụt . Mọi người trên Trái
Đất nên tự giác tham gia bảo vệ môi
trường, góp phần cân bằng môi trường
sinh thái từ những việc làm hàng ngày
cứu Trái Đất chính là cứu chính mình.

Băng tan
Ngập lụt

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Ngọc

14

Tác giả: Trần Thị


Giáo dục phòng chống tai nạn thương tích lồng ghép trong dạy và học môn vật lí 8

Kêu cứu

Ví dụ: Bài 22. Dẫn nhiệt (trang 74 vật lý 8)
Nội dung cần giáo dục
III/ Vận dụng:
- Trong các thí nghiệm hình 22.1, 22.2,
22.3, 22.4 trang 77+78 SGK các em cần

chú ý điều gì để khộng bị bỏng? tại sao?
- Mùa đông lạnh giá muốn giữ gìn sức
khỏe em càn làm gì?

Yêu cầu học sinh cần đạt được
- Không được sờ tay trực tiếp vào chỗ
thanh đồng hoặc ống nghiệm hơ vào
lửa, có thể bị bỏng vì nhiệt năng truyền
từ đầu A thanh đồng hoặc phần ống
tiếp xúc với lửa sang tay
- Mặc nhiều áo mỏng hơn một áo dày,
vì giữa các lớp áo có không khí dẫn
nhiệt kém. Nhiệt từ cơ thể dẫn ra ngoài
kém, cơ thể được giũ ấm không bị lạnh.
Nhất là đối với các tỉnh ở phía bắc vào
những ngày giá rét.

Rửa ngay vào nước lạnh 20 phút khi bị bỏng

Ví dụ: Bài 23. Đối lưu – Bức xạ nhiệt (trang 80 vật lý 8)
Nội dung cần giáo dục
Yêu cầu học sinh cần đạt được
III/ Vận dụng:
- Nếu phải học tập hoặc làm việc trong - Em cảm thấy ngột ngạt khó chịu ảnh
phòng đóng kín cửa. Em thấy thế nào ? hưởng đến sức khỏe. vì thiếu sự thông
tại sao?
thoáng cần mở cửa ra vào, hoặc cửa sổ
để có dòng đối lưu của không khí

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

Ngọc

15

Tác giả: Trần Thị


Giáo dục phòng chống tai nạn thương tích lồng ghép trong dạy và học môn vật lí 8

C. KẾT QUẢ
- Tai nạn thương tích mấy năm gần đây còn tiềm ẩn ở mức độ rất cao xảy ra nhiều
nhất ở độ tuổi học sinh nguyên nhân do tâm lí lứa tuổi hiếu động, nông nổi chưa
lường trước được những gì ...có thể xẩy ra.
- Ảnh hưởng điều kiện khách quan và chủ quan do hoàn cảnh sống của gia đình-xã
hội. Giảm tai nạn thương tích nói chung đòi hỏi mỗi người có ý thức trách nhiệm
cao.
Kết quả đạt dược: (Khó có thể định lượng chính xác, tuy vậy trong khả năng và
khuôn khổ cho phép )
Khi dạy xong bài 12. Sự nổi (Trang 44 lí 8). Tôi đưa ra tình huống
1/ Khi nào vật chìm, vật nổi trong nước? So sánh trọng lượng riêng của người với
trọng lượng riêng của nước?
2/ Nguyên nhân của tai nạn đuối nước là gì? Tại sao phải mặc áo phao hoặc sử
dụng phao khi xuống nước sâu?
Câu hỏi 1: kiến thức giáo dục liên quan đến vấn đề phòng chống tai nạn đuối nước
ở mức độ hiểu học sinh trả lời đúng đạt tỉ lệ 93,5%
Câu hỏi 2: kiến thức vận dụng liên quan đến tai nạn đuối nước học sinh trả lời
đúng đạt tỉ lệ 90,3%
Lớp
8A1
8A2

8A3
Tổng cộng

Số học sinh
32
31
30
93

Câu 1
Số lượng
Tỉ lệ
31
97,9%
29
93,5%
27
90,0%
87
93,5%

Câu 2
Số lượng
30
28
26
84

Tỉ lệ
93,8%

93,5%
86,7%
90,3%

Tích hợp giáo dục phòng chống tai nạn thương tích trong bộ môn vật lí giúp học
sinh:
Nhận thức được tai nạn thương tích có thể tránh được; phần lớn là do ý thức đạo
đức của con người
Hiểu biết được nguyên nhân tai nạn thương tích có thể xẩy ra trên cơ sở khoa học
từ đó học sinh tự giác phòng và tránh bảo vệ cho bản thân, cho bạn, cho gia đình
và cộng đồng.
Thông qua hiểu biết có cơ sở khoa học từ môn vật lí học sinh có khả năng lường
trước những tai nạn nguy hiểm có thể xảy ra. Mặt khác từ hiểu biết của bản thân
học sinh có thể tuyên truyền rộng rãi ra cộng đồng góp phần giáo dục tiềm thức
đạo đức con người, mang tính chiến lược lâu dài, bền vững.
- Từ kiến thức trong bài học có cơ sở khoa học học sinh yêu mến trường lớp, “xây
dựng trường học thân thiện - học sinh tích cực”, “học tập và làm theo tấm gương
đạo đức Hồ Chí Minh”
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Ngọc

16

Tác giả: Trần Thị


Giáo dục phòng chống tai nạn thương tích lồng ghép trong dạy và học môn vật lí 8

D. NHỮNG ĐIỀU LƯU Ý
1) Những thuận lợi, khó khăn

Thực hiện “học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” “phòng chống
tai nạn thương tích học đường” “ xây dựng trường học thân thiện - học sinh tích
cực” “mỗi thầy cô giáo là một tấm gương tự học và sáng tạo” việc không ngừng
nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ đổi mới phương pháp dạy và học gắn liền
với thực tế kết hợp giáo dục kĩ năng sống về mọi mặt.... từng bước nâng cao chất
lượng giáo dục.
- Bộ môn vật lí là môn khoa học có cơ sở kiến thức liên quan đến tai nạn thương
tích. Trong khi các bộ môn khác khó có khả năng giải thích được mà chỉ có thể
dừng lại ở tuyên truyền. Chính vì vậy dùng kiến thức khoa học giải thích khách
quan dễ được các em chấp nhận, từ đó các em tự giác phòng và tránh tai nạn tốt
hơn .
- Không phải bài nào cũng tìm được cơ hội để giáo dục.
- Giáo viên phải đầu tư nghiên cứu kiến thức bài học gắn với thực tế chuận bị trước
tình huống có thể lồng ghép trên cơ sở khoa học
- Phân phối thời lượng tiết dạy để không ảnh hưởng trọng tâm tiết kiến thức chuẩn
- Tìm cơ hội lống ghép phòng chống tai nạn thương tích trong bộ môn vật lí là vấn
đề không dễ, giáo viên phải nghiên cứu và sáng tạo. Làm như thế nào để đạt kết
quả cao là tùy vào năng khiếu của mỗi người, nhưng nhất thiết phải chuẩn bị trước
nội dung.
2 ) Kết luận
- Tích hợp phòng chống tai nạn thương tích trong bộ môn vật lí là một trong các
phương pháp dạy và học mang tính chất tích cực và có sáng tạo, nó có tác dụng
hướng các em vận dụng kiến thức khoa học vào thực tế.
- Muốn đạt được kết quả cao ngoài kiến thức tích hợp giáo viên phải có nghệ thuật
kết hợp giáo dục đạo đức ý thức con người. Từ đó bản thân các em có thái độ xử lí
đúng đắn.
- Tích hợp giáo dục phòng chống tai nạn thương tích trong môn vật lí 8 nói riêng
và trong môn vật lí nói chung và các môn khoa học khác là việc làm góp phần hình
thành nhân cách con người
3) Kiến nghị:

- Phòng chống tai nạn thương tích đã được bộ Lao động – thương binh xả hội, bộ y
tế, bộ giao thông vận tải, bộ công an, bộ giáo dục,... các đoàn thể trong thời gian
qua đã có một số chương trình tham gia nhằm hạn chế tai nạn, đã có một số thành
tích đạt được đáng khích lệ về hạn chế tai nạn giao thông, phòng chống đuối
nước,... bạo lực học đường. Song tai nạn thương tích vẩn còn ở mức báo động gây
lo lắng cho toàn xã hội.
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Ngọc

17

Tác giả: Trần Thị


Giáo dục phòng chống tai nạn thương tích lồng ghép trong dạy và học môn vật lí 8

- Ngăn chặn tai nạn thương tích là việc làm cấp bách thường xuyên. giáo dục trong
nhà trường là điều rất cần thiết và mang tính chiến lược lâu dài.
- Tai nạn thương tích không phải chỉ có ở trong nhà trường mà trong toàn xã hội,
còn tiềm ẩn rất cao.
- Tôi có một số kiến nghị như sau
a) Trong nhà trường:
Giáo dục nhân cách đạo đức được đưa lên hàng đầu, không nên coi nhẹ chỉ chú ý
đến kiến thức môn học
Giáo dục phòng chống tai nạn thương tích lồng ghép vào các môn học
b) Ngoài xã hội:
Thông qua học sinh tuyên truyền trong gia đình, người thân và bạn bè cách phòng
chống tai nạn thương tích
c) Cấp lãnh đạo:
Có biện pháp quản lí kiểm tra giám sát thường xuyên ngăn chặn triệt để nguyên

nhân gây tai nạn thương tích trên internet game bạo lực, phim rác, nhạc rác, văn
hóa phẩm có nội dung độc hại, ... thay vào đó là những nội dung trong sáng, sạch,
có tính nêu gương để các em học tập và làm theo.
Chỉ đạo phòng chống các loại tai nạn có thể xảy ra như: bỏng, điện giật, cháy nổ,
đuối nước, cứu người đuối nước, vật sắc nhọn, an toàn giao thông; xúc vật (chó
dại), côn trùng, rắn độc, ... cắn tuyên truyền sâu rộng trong quần chúng nhân dân.
Xác nhận, đánh giá, xếp loại của đơn vị.

Long Toàn, ngày 16 tháng 11 năm 2013

………………………………………….

Tôi xin cam đoan đây là sáng kiến

…………………………………………. kinh nghiệm của bản thân tôi viết,
…………………………………………. không sao chép nội dung của người
…………………………………………. khác.
(Kí và ghi rõ họ và tên)

………………………………………….
Thủ trưởng đơn vị.
.

(Kí tên, đóng dấu)

Trần Thị Ngọc

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Ngọc

18

Tác giả: Trần Thị


Giáo dục phòng chống tai nạn thương tích lồng ghép trong dạy và học môn vật lí 8

MỤC LỤC

A. CƠ SỞ LÍ LUẬN

Trang

1

B. QUÁ TRÌNH THỰC HIỆN

2

B. KẾT QUẢ

14

C. NHỮNG ĐIỀU CẦN CHÚ Ý

15

Trường THCS Long Toàn
Ngày 15 tháng 11 năm 2013
Người viết sáng kiến

Trấn Thị Ngọc

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Ngọc

19

Tác giả: Trần Thị