SKKN: Một số biện pháp nâng cao chất lượng công tác chủ nhiệm lớp ở trường Tiểu học 2017

Một số biện pháp nâng cao chất lượng công tác chủ nhiệm lớp ở trường Tiểu học

PHẦN MỞ ĐẦU
I. Lí do chọn sáng kiến kinh nghiệm
Như chúng ta đã biết mục tiêu của giáo dục Tiểu học là “Hình thành cho
học sinh những cơ sở ban đầu cho sự phát triển đúng đắn và lâu dài về đạo
đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mĩ và các kĩ năng sống cơ bản để học sinh tiếp tục
học Trung học cơ sở”. Để đạt được mục tiêu đó, giáo viên tiểu học có một vị
trí vô cùng quan trọng trong việc hình thành và phát triển nhân cách của các
em thông qua công tác chủ nhiệm lớp.
Để nâng cao chất lượng công tác chủ nhiệm lớp, đòi hỏi người
giáo viên phải xây dựng những biện pháp cụ thể và có tính khả thi để
hoàn thành công tác chủ nhiệm. Trên thực tế, ngoài việc truyền thụ
kiến thức, giáo viên chủ nhiệm phải hoàn thành các nhiệm vụ như: ổn
định nề nếp, duy trì số lượng, bồi dưỡng năng lực, phẩm chất, tổ chức
các hoạt động ngoài giờ lên lớp… Chính vì thế đòi hỏi mỗi giáo viên
chủ nhiệm lớp phải biết đối tượng học sinh, nắm được tâm sinh lí, hiểu
hoàn cảnh học sinh… để xây dựng các biện pháp phù hợp với tình hình
thực tế của lớp.
Năm học 2016 – 2017, tôi được phân công công tác chủ nhiệm
lớp. Trên thực tế, ở trường Tiểu học nơi tôi công tác nói chung và lớp
tôi phụ trách nói riêng, một số học sinh vẫn chưa chấp hành tốt nội quy
của trường, của lớp; tỉ lệ chuyên cần chưa đảm bảo; kĩ năng sống còn
hạn chế; kĩ năng điều hành và ý thức tự quản của học sinh chưa tốt.
Bản thân tôi băn khoăn và trăn trở làm thế nào để hoàn thành công tác
chủ nhiệm lớp có được kết quả cao, giúp học sinh có nhiều kĩ năng
sống, tạo được uy tín với lớp, với phụ huynh và nhà trường. Xuất phát
từ lí do trên, tôi đã mạnh dạn viết sáng kiến kinh nghiệm:

1

Một số biện pháp nâng cao chất lượng công tác chủ nhiệm lớp ở trường Tiểu học

“Một số biện pháp nâng cao chất lượng công tác chủ nhiệm lớp
ở trường Tiểu học.”
II. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu
Để thực hiện tốt đề tài mình ấp ủ xây dựng, tôi tham khảo một số kinh
nghiệm của đồng nghiệp, của mình trong thời gian công tác; nghiên cứu tâm
sinh lí, tính cách, hoàn cảnh và việc chấp hành nề nếp lớp, trường của học sinh;
sự quan tâm của phụ huynh đối với việc học của con em mình chủ nhiệm. Đồng
thời, quan tâm và tìm hiểu một số kĩ năng sống cần thiết, hợp lí với các em học
sinh.
III. Mục đích nghiên cứu
Qua thực tế công tác và kinh nghiệm đúc rút được, bản thân tôi muốn
xây dựng một số biện pháp nhằm nâng cao công tác chủ nhiệm. Cụ thể: tạo
được sự quan tâm, hướng dẫn từ nhiều phía giúp các em tự ổn định nề nếp; tự ý
thức được hành động, cử chỉ cũng như có kế hoạch tự học, tự rèn luyện phấn
đấu; có nhiều kĩ năng sống để từ đó nâng cao kết quả hoạt động giáo dục, năng
lực, phẩm chất. Đồng thời, giúp bản thân hoàn thành tốt hơn công tác chủ
nhiệm của mình.
IV. Điểm mới của sáng kiến kinh nghiệm
Đã có nhiều người viết về công tác chủ nhiệm lớp, xây dựng nhiều biện
pháp được áp dụng thực tế, nhưng ở sáng kiến này có bốn điểm mới:
* Duy trì số lượng, đảm bảo tỉ lệ chuyên cần giúp ổn định nề nếp.
* Bồi dưỡng và đào tạo đội ngũ tự quản của các ban.
* Tăng cường giáo dục kĩ năng sống cho học sinh, đặc biệt là kĩ năng
giao tiếp, kĩ năng an toàn dưới nước và kĩ năng đoàn kết hợp tác.
* Xây dựng mối quan hệ mật thiết với phụ huynh học sinh.

2

Một số biện pháp nâng cao chất lượng công tác chủ nhiệm lớp ở trường Tiểu học

PHẦN NỘI DUNG
I. Cơ sở lí luận
1. Biện pháp là gì?
“Biện pháp là các phương pháp đưa ra để áp dụng cho một vấn đề.”
2. Thế nào là công tác chủ nhiệm lớp ở trường Tiểu học?
Công tác chủ nhiệm lớp là công tác của chính giáo viên chủ nhiệm lớp
đó. Ở trường Tiểu học, giáo viên chủ nhiệm thường giảng dạy hầu hết các môn
học (trừ một số môn đặc thù như: Âm nhạc, Mĩ thuật, Thể dục, Tin học, Ngoại
ngữ,...). Họ là người đại diện cho Hiệu trưởng quản lí toàn diện học sinh một
lớp học; là người đại diện quyền lợi, nguyện vọng chính đáng của tập thể học
sinh; là “cầu nối” giữa lớp với Hiệu trưởng và các thầy cô giáo, giữa nhà
trường với gia đình và các tổ chức xã hội; là người tổ chức phối hợp, liên kết
các lực lượng trong quá trình thực hiện mục tiêu giáo dục.
II. Thực trạng trước khi viết sáng kiến
1. Về phía giáo viên và học sinh
Lớp tôi tổng số có trên 30 em được phân bổ đều các thôn trong xã, trong
đó học sinh hầu như tự đi xe đạp hoặc đi bộ, ở một số thôn trên đường đến
trường đều đi qua nơi có hồ rộng và sông nên vào mùa mưa gió một số em
thường xuyên nghỉ học. Có 2/3 số em bố mẹ đi làm ăn xa, sống với ông bà, tuy
các em đi học đều nhưng việc chấp hành các nội quy của nhóm, lớp chưa
nghiêm túc, chưa có sự kèm cặp hướng dẫn của người lớn, sống buông lỏng.
Có 5 em trầm tính không hề có ý kiến tranh luận, chia sẻ với bạn bè.
Đa số học sinh chưa tự giác trong các hoạt động, Ban cán sự lớp chưa thể
hiện được vai trò nhiệm vụ của mình, các em luôn chờ đợi sự hướng dẫn trực
tiếp từ cô giáo. Trong khi hiện nay, do định biên số tiết dạy và công tác kiêm
nhiệm cũng như kế hoạch học 2 buổi/ ngày nên một số buổi giáo viên chủ

3


Một số biện pháp nâng cao chất lượng công tác chủ nhiệm lớp ở trường Tiểu học

nhiệm không trực tiếp giảng dạy. Kĩ năng giao tiếp của học sinh còn hạn chế:
các em còn rụt rè khi đứng trước tập thể, bình thường vui chơi hò hét rất lớn
nhưng khi gọi trả lời lại nói lí nhí trong miệng, thảo luận nhóm không dám nói
to, không dám tranh luận, chưa biết đùm bọc, đoàn kết giúp đỡ nhau.… Lớp
học còn trầm lặng, ý thức tập thể chưa cao. Các em chưa nắm rõ kĩ năng bơi an
toàn, kĩ năng tự cứu mình, chưa nhận biết được vùng nước lũ và dòng nước
xoáy,...
Ngoài ra, vẫn còn một số giáo viên hướng dẫn học sinh tự quản lúng
túng, xây dựng nền nếp chưa khả thi. Việc tổ chức các hoạt động ngoài giờ lên
lớp chưa sâu sát, đang còn phó mặc cho Tổng phụ trách Đội và học sinh.
2. Về phía phụ huynh
Hầu hết phụ huynh hoàn cảnh khó khăn, đi làm ăn xa, một năm chỉ về
vào dịp lễ tết nên không có thời gian quan tâm, hướng dẫn và giáo dục con em.
Ông bà và người thân còn xem nhẹ các phong trào trong dạy và học, chưa quan
tâm đến kĩ năng của con em, chưa có giải pháp tốt để giáo dục con em mình.
III. Một số biện pháp nâng cao chất lượng công tác chủ nhiệm lớp
1. Tìm hiểu học sinh lớp mình phụ trách
Để thực hiện tốt chức năng quản lý, giáo dục học sinh, ngay từ khi nhận
lớp, giáo viên chủ nhiệm lớp phải tìm hiểu và nắm vững về từng học sinh lớp
mình phụ trách. Thông thường, tôi tìm hiểu tình hình thông qua giáo viên chủ
nhiệm cũ, lưu ý đến các trường hợp đặc biệt và ghi chép những hoạt động nổi
bật, hạn chế của lớp trong năm qua. Đồng thời tìm hiểu trực tiếp từ các em
thông qua phiếu như sau:
GIỚI THIỆU BẢN THÂN

1. Họ và tên:………………………….. Sinh ngày: ……………………...
2. Có ...... anh, chị, em.

4


Một số biện pháp nâng cao chất lượng công tác chủ nhiệm lớp ở trường Tiểu học

3. Hoàn cảnh gia đình (khá giả, đủ ăn, nghèo)............................................
4. Đi đến trường bằng: (người lớn chở, đi bộ, tự đi xe đạp)........................
5. Sống với: (ông bà, bố mẹ, người thân khác)...........................................
6. Kết quả học tập năm trước: (hoàn thành, không hoàn thành).................
7. Môn học yêu thích:...................................................................................
8. Môn học cảm thấy khó:............................................................................
9. Góc học tập ở nhà: (có, không)................................................................
10. Những người bạn thân nhất trong lớp:.....................................................
11. Sở thích:...................................................................................................
12. Địa chỉ gia đình: .....................................................................................
Số điện thoại của gia đình:.......................................................................

Tìm hiểu hoàn cảnh gia đình của học sinh: hoàn cảnh kinh tế, địa vị bố
mẹ trong xã hội, nếp sống của gia đình, sự quan tâm của bố mẹ đến vấn đề giáo
dục con cái để từ đó giáo viên có thể tìm ra những nguyên nhân về hiện tượng
tâm lý của học sinh.
Tìm hiểu và nắm được đặc điểm của từng học sinh: tìm hiểu xem những
học sinh nào bị khuyết tật (cận, nói lắp, điếc…) để sắp xếp chổ ngồi cho phù
hợp, tìm hiểu trình độ nhận thức, năng lực hoạt động, mối quan hệ với tập thể,
với những người xung quanh và năng lực trí tuệ của học sinh.
Ví dụ: Trong lớp tôi chủ nhiệm năm học 2016 - 2017 có nhiều em nhận
thức rất nhanh nhưng sau đó lại quên ngay vì ghi nhớ của các em không bền.

Từ đó giáo viên cho học sinh rèn luyện thường xuyên, lặp đi lặp lại kiến thức
đã học nhiều lần để ghi nhớ bền vững phối hợp cùng giáo viên bộ môn để giúp
đỡ các em học tập tốt hơn.

5


Một số biện pháp nâng cao chất lượng công tác chủ nhiệm lớp ở trường Tiểu học

Tìm hiểu về xu hướng, hứng thú và động cơ của học sinh trong học tập
và các hoạt động khác, từ đó giáo viên hiểu được nguyên nhân để hướng dẫn,
giáo dục học sinh đạt kết quả tốt.
Ví dụ: Trong thực tế, có một số em học còn chậm các bộ môn như Toán
hoặc Tiếng Việt nhưng các môn năng khiếu như Âm nhạc, Mĩ thuật,… thì học
rất tốt do các em có hứng thú và say mê các môn học này. Từ đó, giáo viên tạo
điều kiện giúp các em có hứng thú với môn Toán, Tiếng Việt.
Tóm lại: Muốn thực hiện những điều nói trên yêu cầu người giáo viên
phải :
• Nghiên cứu hồ sơ học sinh (học bạ, lý lịch của học sinh ở lớp dưới).
• Quan sát hằng ngày các hoạt động và mối quan hệ của học sinh.
• Thăm gia đình học sinh và trò chuyện trao đổi với phụ huynh học
sinh.
• Sắp xếp chỗ ngồi hợp lý cho học sinh.
2. Động viên, khích lệ học sinh
Trong quá trình học, tôi luôn nắm vững tâm lí trẻ rất thích khen nên dù
em có tiến bộ chỉ một chút thôi cũng cần tuyên dương, động viên để em cố
gắng hơn nữa. Chẳng hạn lớp tôi có 3 em luôn đi học muộn. Cô giáo nhắc nhở
nhiều lần mà chưa tiến bộ. Đột nhiên có hôm em đi học đúng giờ, vậy là tôi
khen em trước lớp. Được các bạn khích lệ, từ hôm đó, số buổi đi học muộn của
em giảm hẳn và dần dần em đó đã có thói quen đi học đúng giờ. Riêng 2 em xa

trường, tôi luôn chủ động và giữ liên lạc với phụ huynh để nhắc nhở em đi học
chuyên cần và đúng giờ. Đặc biệt là những ngày mưa bão, tôi khuyến khích
phụ huynh cho 2 em đó tạm trú tại nhà bà con ở gần trường để thuận tiện đi
học.
Hay trong một bài chính tả nhìn tổng thể chữ viết nguệch ngoạc, trình
bày bẩn nhưng tôi vẫn chịu khó tìm ra một chữ hoặc một nét chữ đẹp trong bài
để khen như: “Em viết các con chữ rất đẹp nhưng chú ý các nét nối và cách
6


Một số biện pháp nâng cao chất lượng công tác chủ nhiệm lớp ở trường Tiểu học

trình bày em nhé” giúp em cảm thấy vui mừng và phát huy điểm tốt đó. Giáo
viên không nên chê vì điều đó sẽ làm cho em tự ti, bất mãn không biết phải làm
thế nào, không biết bắt đầu từ đâu để khắc phục. Hoặc trong tư thế ngồi viết
của các em cũng vậy. Giáo viên nên nhìn một lượt trong lớp chọn em có tư thế
ngồi đúng nhất để nêu gương. Chẳng hạn: Ngồi như em A là đúng tư thế. Như
vậy các em sẽ nhìn em đó để làm theo. Vì thế giáo viên chủ nhiệm lớp cần lưu
tâm đến mỗi một học sinh để các em thấy được điểm tốt của mình mà phát huy,
giúp các em vươn tới sự hoàn thiện bản thân.
Biết các em thích làm người lớn, tôi giao toàn bộ giờ sinh hoạt cho các
em. Dưới sự điều hành của Chủ tịch hội đồng tự quản, các em được thoải mái
trình bày những suy nghĩ, những thắc mắc của mình, đến những phút cuối thì
tôi là người giải đáp những thắc mắc đó. Đặc biệt, biết trong lớp có nhiều em
rụt rè, nhút nhát, tôi đã gợi ý cử những em đó làm cán bộ lớp để các em mạnh
dạn hơn trong giao tiếp. Chính vì thế, ngoài việc nhận thức của các em được
nâng lên thì kĩ năng giao tiếp của các em cũng dần được cải thiện.
3. Xây dựng Hội đồng tự quản có hiệu quả
Muốn tổ chức tốt công tác giáo dục học sinh, giáo viên chủ nhiệm phải
chăm lo tổ chức, xây dựng lớp thành một tập thể đoàn kết nhất trí, biết tự quản

lý các công việc của tập thể lớp. Vì vậy, giáo viên chủ nhiệm phải phối hợp với
các lực lượng giáo dục, xây dựng học sinh lớp chủ nhiệm thành một tập thể tiên
tiến, biết tổ chức, điều khiển, quản lí, đánh giá kết quả hoạt động của tập thể và
của mỗi thành viên thông qua các ban.
3.1. Làm tốt công tác bầu cử
* Trước bầu cử: Giáo viên chuẩn bị tư tưởng cho học sinh về mục đích
ý nghĩa, khả năng, vai trò trách nhiệm của mỗi học sinh trong bộ máy Hội đồng
tự quản. Định ngày bầu cử để các em chuẩn bị trước tinh thần, tư tưởng để
chuẩn bị tranh cử trước lớp.
* Tiến hành bầu cử:

7


Một số biện pháp nâng cao chất lượng công tác chủ nhiệm lớp ở trường Tiểu học

a/. Bầu lãnh đạo Hội đồng tự quản: (Chủ tịch, Phó Chủ tịch)
Cho học sinh thảo luận đưa ra tiêu chí của lãnh đạo Hội đồng tự quản
(HĐTQ): Là những bạn nhanh nhẹn, hoạt bát trong công việc, có khả năng
quản lý lớp tốt, có năng lực giúp đỡ các bạn ngày càng tiến bộ, có khả năng đưa
phong trào thi đua của lớp ngày càng đi lên…
Tổ chức cho học sinh (HS) tự ứng cử: Giáo viên khuyến khích tinh thần tự
nguyện, xung phong của học sinh, khuyến khích sự mạnh dạn, tự tin vào năng lực
của học sinh.
Tổ chức cho HS đề cử: Đây được coi là một hoạt động thể hiện sự tin
cậy, tín nhiệm của học sinh với nhau. Tuy nhiên, để tránh tình trạng vì yêu quý
bạn chứ không phải vì bạn có năng lực mà đề cử bạn, giáo viên phải nhắc lại
lần nữa các tiêu chí của HS trong Ban lãnh đạo HĐTQ.
Cho các ứng viên tranh cử, thuyết trình trước lớp về bản thân, năng lực
của mình, làm cho các bạn tin tưởng, bầu chọn cho mình.

Tổ chức bầu cử:
Bầu ban kiểm phiếu: 3 học sinh
Ban kiểm phiếu công bố thể lệ bầu cử: mỗi bạn viết tên 3 bạn trong Ban
lãnh đạo HĐTQ.
Phát phiếu bầu, kiểm phiếu, công bố kết quả: 3 học sinh đạt số phiếu cao
nhất sẽ được bốc thăm để nhận “chức vụ” của mình.
Ban lãnh đạo HĐTQ ra mắt. Lần đầu tiên các em được bỏ phiếu, được
thể hiện quyền “dân chủ” của mình, tôi thấy các em rất vui, rất hào hứng, và 3
em được bầu chọn cũng cảm thấy “oai”, thấy tự hào.
b/. Bầu các ban tự quản
Giới thiệu về các ban: Ban học tập, Ban thư viện, Ban quyền lợi HS, Ban
nền nếp vệ sinh, Ban văn nghệ - TDTT;
Cho HS đăng kí vào các ban theo sở thích, năng lực;
Bầu trưởng ban;

8


Một số biện pháp nâng cao chất lượng công tác chủ nhiệm lớp ở trường Tiểu học

Các trưởng ban ra mắt.
c/. Quy định chức năng nhiệm vụ cho từng loại cán bộ tự quản
Nhiệm vụ của Chủ tịch HĐTQ: Tổ chức theo dõi hoạt động tự quản của
lớp (dưới sự chỉ đạo, cố vấn của giáo viên chủ nhiệm) như: các tiết Sinh hoạt
tập thể hàng tuần, các cuộc hội ý cốt cán của lớp, các hoạt động giáo dục theo
quy mô lớp. Luôn luôn có trách nhiệm quản lí lớp trong mọi hoạt động của
trường, nhận xét, đánh giá kết quả thi đua các mặt của lớp hàng tháng, học kỳ
và năm học.
Nhiệm vụ của Phó Chủ tịch HĐTQ phụ trách văn nghệ, thể thao, vệ sinh:
Điều khiển và theo dõi các hoạt động văn thể của lớp thông qua các Trưởng

ban có liên quan; điều khiển các hoạt động văn hóa - văn nghệ, thể thao của
lớp. Nhận xét đánh giá kết quả trước lớp báo cáo cho Chủ tịch HĐTQ.
Nhiệm vụ của Phó chủ tịch HĐTQ phụ trách học tập: Tổ chức điều khiển
các hoạt động tự quản học tập của lớp, tổ chức các hoạt động học tập theo chủ
đề; tổ chức thi tìm hiểu, giải đáp thắc mắc trong học tập, đề xuất với giáo viên
chủ nhiệm, giáo viên bộ môn về kế hoạch, nội dung học tập; tổ chức trao đổi
kinh nghiệm học tập; phụ trách, có kế hoạch giúp đỡ các bạn học còn chậm;
theo dõi, đánh giá kết quả học tập của lớp hàng tuần, hàng tháng, học kỳ và báo
cáo với giáo viên chủ nhiệm, trao đổi với các nhóm trưởng để có nhận định
đánh giá hoạt động chung của lớp.
Nhiệm vụ của các Trưởng ban: Theo dõi và điều khiển các hoạt động của
ban; nắm được tình hình cụ thể về học tập, kỉ luật của từng ban viên, tổng hợp
kết quả hàng tuần; nhắc nhở, động viên các thành viên của ban và báo cáo kết
quả với HĐTQ.
3.2. Thảo luận về nhiệm vụ của các Ban
Sau khi đã thành lập được HĐTQ của lớp, giáo viên tổ chức cho 5 ban
ngồi thành 5 nhóm và thảo luận về nhiệm vụ của các ban cũng như nhiệm vụ

9


Một số biện pháp nâng cao chất lượng công tác chủ nhiệm lớp ở trường Tiểu học

của Chủ tịch và Phó chủ tịch HĐTQ. Mỗi nhóm cử một thư ký viết ra nhiệm vụ
của ban, sau đó đọc cho cả lớp cùng nghe.
Cho các ban thể hiện nhiệm vụ lên góc lớp để cùng thực hiện.
Cuối mỗi tuần, vào tiết Sinh hoạt lớp ngày thứ sáu, Ban lãnh đạo, các
Trưởng ban báo cáo các mặt hoạt động của lớp. Căn cứ vào báo cáo của học
sinh, giáo viên nắm được khả năng quản lí lớp của HĐTQ. Cuối mỗi tháng,
giáo viên tổ chức họp Ban lãnh đạo, các Trưởng ban một lần để tổng kết các

mặt làm được của lớp, động viên khen ngợi những việc các em đã làm tốt, đồng
thời chỉ rõ những thiếu sót và hướng dẫn các em cách khắc phục. Như vậy, với
việc hướng dẫn học sinh thành lập và xây dựng một HĐTQ nhanh nhẹn, có đủ
năng lực, khả năng tốt sẽ giúp giáo viên chủ nhiệm hoàn thành tốt hơn công tác
chủ nhiệm.
3.3. Giáo viên chủ nhiệm hướng dẫn nội dung ghi chép sổ công tác
cho từng ban và bồi dưỡng các Trưởng ban
Đối với lớp tôi chủ nhiệm, các em đã lớn, tôi muốn tạo dựng và rèn
luyện cho các em thể hiện tinh thần dân chủ và ý thức trách nhiệm đối với tập
thể, nên tôi tổ chức cho các em họp Trưởng ban, hướng dẫn cách đánh giá,
nhận xét các ban về thực hiện các nhiệm vụ. Họp các Trưởng ban và HĐTQ
sau bầu cử. Giáo viên hướng dẫn và làm mẫu.
Tập hợp HĐTQ và các Trưởng ban, nêu rõ mục đích của huấn luyện
nhằm bồi dưỡng hiểu biết cho các em về ý nghĩa và tác dụng của việc xây dựng
tập thể lớp vững mạnh, về vai trò và nhiệm vụ của cán bộ lớp, về mối quan hệ
giữa các cán bộ lớp với nhau.
Giáo viên giao nhiệm vụ cụ thể cho từng cán bộ và yêu cầu các em hãy
ghi nhớ. Cho các em thảo luận, nêu nhiệm vụ và có thể xây dựng các ý tưởng
sáng tạo. Giáo viên có thể làm mẫu cho học sinh rõ nếu các em còn băn khoăn.

10


Một số biện pháp nâng cao chất lượng công tác chủ nhiệm lớp ở trường Tiểu học

4. Xây dựng nề nếp học tập
Giáo viên phải biết năng lực học tập của mỗi học sinh để từ đó phân hóa
đối tượng trong hoạt động học tập. Dạy học hiện nay giáo viên phải nhiệt tình
tổ chức học theo nhóm, nhóm trưởng điều khiển. Mỗi nhóm trưởng là một giáo
viên nhỏ hướng dẫn giúp đỡ các bạn trong nhóm hoạt động, giúp học sinh có

cách học tốt: tự học, tự trải nghiệm và đạt mục tiêu đề ra.
Giáo viên hướng dẫn, theo dõi, nhận xét đúng thực chất năng lực của
từng em để có biện pháp hỗ trợ trong các tháng tiếp theo. Nếu giáo viên không
quan tâm và không đánh giá đúng thực chất thì sẽ hỏng kiến thức của các em
nếu như các em chưa mạnh dạn cứu trợ.
Hướng dẫn Phó chủ tịch HĐTQ phụ trách học tập xây dựng kế hoạch
cho Ban học tập, Trưởng ban điều khiển lớp. Khi xây dựng nền nếp học tập,
mỗi ban đã thể hiện được vai trò của mình và điều khiển các nhóm hoạt động.
Nếu nền nếp học tập không tốt thì hiệu quả của các ban cũng không hoàn
thành. Vì vậy người giáo viên cần hướng dẫn và hỗ trợ kịp thời những học sinh
chưa hoàn thành và xây dựng nền nếp học tập có hiệu quả.
Giáo viên hướng dẫn các ban xây dựng kế hoạch và tổ chức thực hiện
hàng ngày, chú ý phải tạo công bằng trong học sinh. Giáo viên phải thường
xuyên kiểm tra sổ của các em vào cuối tuần, nêu một số việc chưa làm được,
những việc làm tốt và tổ chức khen thưởng để tạo động lực cho các em vào
những tuần tiếp theo.
Trong học tập cần xây dựng nhóm học tập như: “Đôi bạn cùng tiến”,
“Em yêu Toán học”.... để các em chia sẻ. Đối với những em còn chậm, giáo
viên chủ nhiệm phải biết rõ nguyên nhân và giúp đỡ để học sinh tiến bộ; Tổ
chức kế hoạch học tập cho học sinh là một trong những nhiệm vụ quan trọng
của giáo viên chủ nhiệm. Vì vậy giáo viên chủ nhiệm cần nghiên cứu tìm hiểu
cụ thể để có biện pháp thích hợp giáo dục các em toàn diện.

11


Một số biện pháp nâng cao chất lượng công tác chủ nhiệm lớp ở trường Tiểu học

5. Tổ chức tốt các hoạt động giáo dục kĩ năng sống cho học sinh
Thông qua hoạt động giáo dục kĩ năng sống, giúp học sinh củng cố, bổ

sung và mở rộng thêm tri thức đã học, phát triển óc thẩm mĩ, tăng cường thể
chất, yêu quê hương, yêu đất nước.
Giáo viên tổ chức các hoạt động giáo dục kĩ năng sống dưới nhiều hình
thức hoạt động như hoạt động theo chủ điểm ở tài liệu Sống đẹp, qua các tiết
Sinh hoạt lớp, tiết Chào cờ, tiết Hoạt động giáo dục Đạo đức… nhưng các hoạt
động này phải có quan hệ mật thiết với nhau, thống nhất với nhau trong quá
trình giáo dục.
Ví dụ: Xây dựng lớp học thân thiện, học sinh tích cực. Mỗi bạn đều làm
ít nhất một việc tốt trong tuần để góp phần xây dựng lớp học thân thiện - học
sinh tích cực như tưới nước cho cây cảnh, làm một sản phẩm để trưng bày có
thể là vẽ một bức tranh, viết một bài thơ, một bài văn hay, cắt một bông hoa,
làm một con bướm, xếp một cái quạt, cái thuyền, làm đu quay…Hay tích cực
phát biểu xây dựng bài, giúp bạn giải một bài toán khó, biết nhắc nhở bạn khi
thấy bạn làm một việc xấu…
Tổ chức thi đua giữa các ban, các nhóm về thực hiện 15 phút đầu giờ, ca
múa tập thể, tập hát, để bồi dưỡng thêm những em còn rụt rè, chưa tự tin.
Hằng tháng, tôi tổ chức sinh nhật 1 lần cho những em cùng sinh nhật
trong tháng đó, các em được nhận quà từ cô giáo, từ các bạn, ngồi sum vầy và
hát những bài hát vui nhộn, ý nghĩa. Hầu hết các em rất thích, luôn mong chờ
đến giờ giao lưu đó. Em nào cũng háo hức chuẩn bị quà tặng bạn, có thể là một
bài thơ viết bằng chữ luyện rất đẹp, một bức tranh vẽ chân dung bạn,... Ở một
số tiết Giao lưu tập thể và Hoạt động tập thể, tôi thường tổ chức cho các em tự
làm quà tặng bạn. Những món quà đơn giản nhưng ý nghĩa, vừa phục vụ việc
học tập và rèn luyện của các em, đồng thời giúp các em biết đoàn kết, yêu
thương và chia sẽ với nhau.

12


Một số biện pháp nâng cao chất lượng công tác chủ nhiệm lớp ở trường Tiểu học

Ở một số tiết học Tự chọn, tôi thường trình chiếu (thông qua Projector)
cho các em xem những câu chuyện về tình cảm gia đình, bạn bè, người thân;
những bài học về lời ăn tiếng nói; một số tấm gương,; một vài bộ phim tài
liệu,...với hi vọng, đâu đó các em nhặt góp cho mình những đam mê, những
kiến thức thực tiễn trong cuộc sống hằng ngày, hướng các em đến với “chân –
thiện – mỹ.”
Giáo viên chủ nhiệm cần cố vấn, cung cấp tài liệu có liên quan đến giáo
dục kĩ năng sống, đặc biệt là kĩ năng dưới nước như: kĩ năng bơi an toàn, tự
cứu mình, cứu người khác, nhận biết được vùng nước lũ và dòng nước xoáy,...
Hướng các em tổ chức theo hình thức sân khấu hóa nội dung các tài liệu hướng
dẫn bằng các tình huống cụ thể, giúp các em phát huy được năng lực và khắc
sâu nội dung.
6. Tổ chức cho học sinh trải nghiệm và dạy học gắn với thực tiễn
Hiện nay, đa số học sinh còn rụt rè, chưa mạnh dạn, việc phát triển khả
năng tự học và khám phá còn hạn chế. Tôi đã mạnh dạn đề xuất với lãnh đạo
Nhà trường tổ chức dạy học ngoài trời các tiết có nội dung liên quan đến việc
quan sát của các em như: tả cánh đồng, ngôi trường, cây cối.... để các em quan
sát một cách tỉ mỉ, cụ thể lúc đó các em mới có vốn từ để viết văn. Trong giờ
toán liên quan đến thực hành đo độ dài, tôi đã cùng học sinh ra sân đo diện tích
sân trường, bồn hoa, nhà xe... và cho học sinh đổi đơn vị đo liên quan đến bài
học...
Kết hợp với giáo viên dạy các môn như Kĩ thuật, Mĩ thuật... cho các em
trải nghiệm như nấu cơm, vẽ tranh phong cảnh... Từ những giờ học đó, học
sinh trở nên nhanh nhẹn, kĩ năng tự học được phát triển, có niềm đam mê, sáng
tạo trong học tập.
7. Tạo mối gắn kết với cha mẹ học sinh.
Như đã nói trên, hầu hết học sinh của tôi sống với ông bà và người thân
vì bố mẹ đi làm ăn xa. Do đó rất hạn chế trong việc nhắc nhở, giáo dục con em

13


Một số biện pháp nâng cao chất lượng công tác chủ nhiệm lớp ở trường Tiểu học

ở tất cả các mặt: học tập, rèn luyện, năng lực, phẩm chất,... Trong khi đó, ở độ
tuổi vui chơi của các em, để tự ý thức được hành động và việc làm của mình rất
khó, đều mang tính chất tự phát. Vì vậy, ngoài việc áp dụng một số biện pháp
truyền thống như: gặp gỡ, thăm hỏi gia đình các em vào các dịp, tìm hiểu ở địa
phương nơi các em sinh sống thì cứ đầu năm học, tôi lưu lại tất cả số điện thoại
của cha mẹ các em và những người em sống nhờ khi bố mẹ làm ăn xa. Sau đó
áp dụng công nghệ thông tin hiện đại, tôi lập một nhóm Facebook và Zalo (Hai
phần mềm nói chuyện miễn phí nhờ internet) riêng cho học sinh lớp mình.
Hằng ngày, tôi cập nhật các hoạt động học tập, rèn luyện cũng như kết quả cụ
thể và kế hoạch hướng dẫn tự học ở nhà trên nhóm để phụ huynh tiện theo dõi,
có thể thảo luận trực tiếp trên đó. Đồng thời, họ có thể nhắc nhở, giáo dục con
em từ xa hoặc thông qua người thân. Mặt khác, những thay đổi trong quá trình
học tập và rèn luyện của các em sẽ được phụ huynh nắm bắt chủ động.
IV. HIỆU QUẢ MANG LẠI CỦA SÁNG KIẾN
Những biện pháp trên được phối hợp một cách hài hòa, linh hoạt, sáng
tạo phù hợp với từng công việc, thời điểm cụ thể trong suốt quá trình chủ
nhiệm lớp, tôi thấy lớp có sự chuyển biến đáng kể. Công tác chủ nhiệm của tôi
được phụ huynh, nhà trường và đồng nghiệp tín nhiệm. Đặc biệt là tôi được học
sinh yêu quý, gần gũi hơn; tình cảm giữa cô và trò như tình mẫu tử.
Là khối lớp có áp dụng một số hình thức Mô hình trường học mới, áp
dụng nhiều đổi mới trong phương pháp giảng dạy, song trong công tác chủ
nhiệm, tôi đã hướng dẫn, động viên các em tham gia tốt các phong trào, học tập
đạt chất lượng.
* Về số lượng:
Duy trì sĩ số: 100%, tỉ lệ chuyên cần đạt 99.9%

100% học sinh của lớp tham gia tốt hoạt động nhân đạo, từ thiện
100% học sinh có thẻ bảo hiểm y tế, 90 % tham gia bảo hiểm thân thể

14


Một số biện pháp nâng cao chất lượng công tác chủ nhiệm lớp ở trường Tiểu học

* Về kiến thức các môn học và hoạt động giáo dục:
Cuối học kì I của lớp: học sinh hoàn thành: 100%; Hoàn thành tốt: 60%
Năng lực: 100% học sinh đạt
Phẩm chất: 100% học sinh đạt
* Tham gia các phong trào, hoạt động:
Tham gia đầy đủ các hoạt động phong trào của nhà trường và Đội tổ
chức.
Tổ chức Thăm gia đình bạn nghèo (2 lần)
Thắp hương Đài tưởng niệm vào dịp 22/12
Thi “Gói bánh chưng ngày Tết” đạt giải Nhất trong khối
Thi viết chữ đẹp cấp trường: 01em đạt giải Nhì, 2 em đạt giải khuyến
khích.
Giải Nhì về “Xây dựng lớp học thân thiện”
Giải Nhất về “Trang trí góc sinh nhật”
* Trong phong trào tự quản, hàng tuần lớp được Liên đội chấm điểm và
luôn được xếp xuất sắc trong phong trào tự quản. Các em luôn năng động, tự
tin và chăm ngoan hơn.
V. KHẢ NĂNG ỨNG DỤNG VÀ TRIỂN KHAI
Với kết quả đạt được như trên, tôi mong muốn tất cả các biện pháp trong
sáng kiến này được áp dụng với các khối lớp khác ở trường tôi công tác cũng
như các trường có địa bàn tương tự. Ngoài ra, một số lớp, trường tùy vào tình
hình hoàn toàn có thể áp dụng một trong những biện pháp mà tôi xây dựng nêu

trên. Trong thời gian tới, tôi sẽ nghiên cứu thêm một số biện pháp phù hợp, có
tính khả thi để sáng kiến của mình đầy đủ hơn, áp dụng được đối với tất cả các
lớp, trường Tiểu học trên toàn cụm, huyện.

15


Một số biện pháp nâng cao chất lượng công tác chủ nhiệm lớp ở trường Tiểu học

VI. Ý NGHĨA CỦA SÁNG KIẾN
Yêu cầu đổi mới của giáo dục đòi hỏi giáo viên chủ nhiệm lớp có vai trò
rất quan trọng trong việc nâng cao chất lượng giáo dục. Muốn làm tốt công tác
chủ nhiệm, người giáo viên phải không ngừng học tập, bồi dưỡng chuyên môn
nghiệp vụ nhằm đổi mới công tác giáo dục, dạy học cũng như cách tổ chức các
hoạt động, đánh giá… theo những đổi mới giáo dục để đảm bảo mục tiêu vừa
dạy chữ, vừa dạy người và có tâm với học sinh lớp chủ nhiệm, góp phần nâng
cao chất lượng giáo dục toàn diện.
Cần xây dựng nề nếp lớp học tốt để tạo được môi trường thân thiện giữa
cô và trò, giữa trò với trò tạo điều kiện thuận lợi cho việc xây dựng “Trường
học thân thiện, học sinh tích cực”.
Những biện pháp trên có ý nghĩa quan trọng. Nó giúp học sinh tự trải
nghiệm thông qua các biện pháp, tự rèn luyện, kĩ năng được tốt hơn, đặc biệt là
kĩ năng giao tiếp và kĩ năng dưới nước. Học sinh được tập làm lãnh đạo và biết
trình bày, xử lí các tình huống trong học tập cũng như trong cuộc sống. Phụ
huynh biết quan tâm chăm lo đến học sinh thông qua các hoạt động. Từ các
biện pháp trên, giáo viên có kĩ năng điều khiển lớp tốt hơn. Biết điều chỉnh các
hoạt động phù hợp với tâm lí của học sinh, biết nắm bắt tâm tư, nguyện vọng
của học sinh để điều chỉnh phù hợp với công tác chủ nhiệm nhằm mục đích
cuối cùng là nâng cao chất lượng dạy và học.

PHẦN KẾT LUẬN
I. NHỮNG BÀI HỌC KINH NGHIỆM
Bước đầu trong quá trình xây dựng và thực hiện những biện pháp trên,
tôi gặp không ít bỡ ngỡ và khó khăn. Để đạt được kết quả như ngày hôm nay,

16


Một số biện pháp nâng cao chất lượng công tác chủ nhiệm lớp ở trường Tiểu học

tôi đã rất nổ lực, kiên trì thực hiện. Bản thân tôi thấy rằng, để áp dụng tốt
những biện pháp trên, trong quá trình thực hiện mình cần:
- Tìm hiểu học sinh trên nhiều kênh thông tin khác nhau.
- Kiềm chế, kiên trì, đặc biệt không được nổi nóng, cáu gắt với học sinh
trong quá trình hướng dẫn, giảng dạy.
- Áp dụng từng biện pháp theo từng bước cụ thể, có kế hoạch rõ ràng.
- Xây dựng nội quy lớp, thưởng phạt rõ ràng, kịp thời trong quá trình
thực hiện.
- Tham mưu với Ban giám hiệu nhà trường, Đội về các hoạt động giáo
dục. Phối hợp và hợp tác với các cơ quan địa phương, mạnh thường quân về
chính sách, hỗ trợ kinh tế trong quá trình thực hiện các hoạt động học tập, hoạt
động ngoại khóa, ngoài giờ lên lớp,...
- Tạo sự tương tác đồng đều, nhẹ nhàng và thoải mái với phụ huynh
trong quá trình trao đổi, áp dụng công nghệ thông tin.
- Ghi chép lại kết quả áp dụng các biện pháp theo từng tháng, kì, năm.
II. NHỮNG KIẾN NGHỊ, ĐỀ XUẤT
Trên đây là một số kinh nghiệm nhỏ mà bản thân tôi đã tích lũy được qua
quá trình làm công tác chủ nhiệm. Tuy nhiên đó chưa phải là kết quả mà tôi
dừng lại, bản thân tôi còn phải cố gắng và mong muốn đón nhận những ý kiến
chia sẻ nhiều hơn nữa để tiếp tục duy trì và nâng cao chất lượng giáo dục toàn

diện cho học sinh. Rất mong sự góp ý chân thành của tất cả các bạn đồng
nghiệp, Hội đồng Khoa học Nhà trường và Phòng Giáo dục & Đào tạo để sáng
kiến kinh nghiệm của tôi đạt chất lượng cao hơn. Tôi xin chân thành cảm ơn !
Cẩm Xuyên, tháng 3 năm 2017

17