Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực phục vụ phát triển nông thôn huyện Đồng Hỷ tỉnh Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

PHẠM THỊ NGA

MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG
NGUỒN NHÂN LỰC PHỤC VỤ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN
HUYỆN ĐỒNG HỶ TỈNH THÁI NGUYÊN

2012


i
LỜI CAM ĐOAN

Luận văn Thạc sỹ kinh tế " Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng
nguồn nhân lực phục vụ phát triển nông thôn huyện Đồng Hỷ tỉnh Thái
Nguyên " đã được triển khai nghiên cứu tại huyện Đồng Hỷ Tỉnh Thái
Nguyên. Đề tài đã sử dụng nhiều nguồn thông tin liên quan khác nhau để
phục vụ cho việc viết luận văn, các nguồn thông tin đã được chỉ rõ nguồn gốc.
Ngoài ra nguồn số liệu điều tra thực tế ở địa bàn nghiên cứu đã được xử lý.
Tôi xin cam đoan rằng: Số liệu và kết quả trong nghiên cứu trong
luận văn này là hoàn toàn trung thực và chưa hề được sử dụng cho bất cứ
một học vị nào khác.
Tôi xin cam đoan rằng các thông tin trích dẫn trong luận văn đã được
chỉ rõ nguồn gốc.
Thái Nguyên, năm 2012
Tác giả luận văn

PHẠM THỊ NGA

ii
LỜI CẢM ƠN
Trong thời gian nghiên cứu, điều tra số liệu và hoàn thành luận văn,
chúng tôi đã nhận được sự giúp đỡ nhiệt tình của nhiều tập thể và cá nhân
trong và ngoài trường.
Trước tiên tôi xin chân thành cảm ơn TS. Ngô Xuân Hoàng – Phó Hiệu
Trưởng Trường Cao đẳng Kinh tế - Kỹ Thuật Thái Nguyên đã trực tiếp hướng
dẫn khoa học và giúp đỡ tôi trong thời gian nghiên cứu luận văn.
Xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ của UBND huyện Đồng Hỷ, các ban
ngành trong huyện và các xã đã nhiệt tình tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong
việc triển khai nghiên cứu và hoàn thành đề tài.
Xin cảm ơn bạn bè, đồng nghiệp và người thân trong gia đình đã quan tâm,
động viên, đóng góp ý kiến quý báu cho tôi trong quá trình hoàn thiện đề tài.
Thái Nguyên, tháng... năm 2012
Tác giả luận văn

PHẠM THỊ NGA

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




iii

MỤC LỤC
Lời cam đoan ....................................................................................................... i
Lời cảm ơn .........................................................................................................ii
Mục lục ............................................................................................................. iii

Danh mục các chữ cái viết tắt và ký hiệu .........................................................vi
Danh mục các bảng biểu ..................................................................................vii
MỞ ĐẦU ........................................................................................................ 1
1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................. 1
2. Mục tiêu nghiên cứu ...................................................................................... 3
2.1 Mục tiêu chung ............................................................................................. 3
2.2 Mục tiêu cụ thể ............................................................................................ 3
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ................................................................. 3
3.1 Đối tượng nghiên cứu ................................................................................. 3
3.2 Phạm vi nghiên cứu .................................................................................... 4
4. Ý nghĩa khoa học của đề tài .......................................................................... 4
5. Bố cục của luận văn ...................................................................................... 4
CHƯƠNG 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ NÂNG
CAO CHẤT LƯỢNG NGUỒN NHÂN LỰC PHỤC VỤ PHÁT TRIỂN
NÔNG THÔN .................................................................................................. 5
1.1. Một số vấn đề lý luận về nguồn nhân lực và nâng cao chất lượng nguồn
nhân lực trong nông thôn .................................................................................. 5
1.1.1. Một số vấn đề lý luận về nguồn nhân lực ............................................... 5
1.1.2. Nguồn nhân lực nông thôn, chất lượng nguồn nhân lực và các tiêu
thức xác định ..................................................................................................... 7
1.2. Kinh nghiệm của một số địa phương trong nước về nâng cao chất lượng
nguồn nhân lực phục vụ phát triển nông thôn ................................................. 22
1.2.1. Kinh nghiệm của tỉnh Sơn La ................................................................ 22

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




iv

1.2.2. Kinh nghiệm của tỉnh Thanh Hóa ......................................................... 23
1.2.3. Kinh nghiệm của tỉnh Ninh Thuận ........................................................ 25
CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ........................................ 29
2.1. Phương pháp nghiên cứu .......................................................................... 29
2.1.1. Phương pháp chọn điểm nghiên cứu .................................................... 29
2.1.2. Phương pháp thu thập thông tin ........................................................... 29
2.1.3. Phương pháp tổng hợp thông tin .......................................................... 30
2.1.4. Phương pháp phân tích thông tin.......................................................... 31
2.2. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu ................................................................... 31
2.2.1. Các vấn đề mà đề tài cần nghiên cứu ................................................... 31
2.2.2. Hệ thống các chỉ tiêu phân tích đánh giá ............................................. 31
CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG NGUỒN NHÂN LỰC
TRONG NÔNG THÔN HUYỆN ĐỒNG HỶ............................................. 33
3.1. Nhân tố tự nhiên, kinh tế - xã hội ở huyện Đồng Hỷ ảnh hưởng đến sự
phát triển nguồn nhân lực ................................................................................ 33
3.1.1. Điều kiện tự nhiên ................................................................................. 33
3.1.2 Điều kiện kinh tế - xã hội ....................................................................... 38
3.1.3. Đánh giá chung về những thuận lợi, khó khăn ảnh hưởng đến sự phát
triển nguồn nhân lực ....................................................................................... 45
3.2. Thực trạng nguồn nhân lực và chất lượng nguồn nhân lực của huyện
Đồng Hỷ .......................................................................................................... 46
3.2.1. Thực trạng số lượng nguồn nhân lực trong nông thôn ......................... 46
3.2.2. Thực trạng chất lượng nguồn nhân lực trong nông thôn ..................... 51
3.2.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến số lượng và chất lượng nguồn nhân lực
nông thôn huyện Đồng Hỷ............................................................................... 63
3.3. Đánh giá chung về thực trạng phát triển nguồn nhân lực nông thôn huyện
Đồng Hỷ .......................................................................................................... 72

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

v
3.3.1. Những thành tựu đạt được .................................................................... 72
3.3.2. Những thách thức, tồn tại...................................................................... 73
CHƯƠNG 4: QUAN ĐIỂM, ĐỊNH HƯỚNG VÀ CÁC GIẢI PHÁP
NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG NGUỒN NHÂN LỰC PHỤC VỤ PHÁT
TRIỂN NÔNG THÔN HUYỆN ĐỒNG HỶ ............................................... 76
4.1. Mục tiêu, quan điểm cơ bản về nâng cao chất lượng nguồn nhân lực ở
huyện Đồng Hỷ ............................................................................................... 76
4.1.1. Quan điểm, phương hướng phát triển nguồn nhân lực trong nông thôn
ở huyện Đồng Hỷ............................................................................................. 76
4.1.2. Mục tiêu phát triển nguồn nhân lực ở huyện Đồng Hỷ ........................ 78
4.2. Những giải pháp chủ yếu nâng cao chất lượng nguồn nhân lực phục vụ
phát triển nông thôn. ....................................................................................... 81
4.2.1. Giải pháp về phát triển dân số, đầu tư, nâng cao thể lực, sức khỏe
nguồn nhân lực. ............................................................................................... 81
4.2.2. Giải pháp về đầu tư cho giáo dục đào tạo. ........................................... 84
4.2.3. Tăng cường phát triển lĩnh vực đào tạo nghề. ...................................... 85
4.2.4. Duy trì tăng trưởng và chuyển dịch cơ cấu kinh tế tiến bộ ................ 91
4.2.5. Phát triển thị trường sức lao động. ....................................................... 97
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ. ................................................................... 103
1.Kết luận. ..................................................................................................... 103
2. Kiến nghị ................................................................................................... 104
TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................... 107
PHỤ LỤC ..................................................................................................... 110

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên

vi
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
01. NNL
02. BHYT

Nguồn nhân lực
Bảo hiểm y tế

03. CMKT

Chuyên môn kỹ thuật

04. CNH
05. CNKT

Công nghiệp hoá
Công nhân kỹ thuật

06. ĐVT
07. EU

Đơn vị tính
Liên minh châu Âu

08. GDP

Tổng sản phẩm quốc nội

09. HĐH
10. HDI

Hiện đại hoá
Chỉ số phát triển con người

11. HTX
12. KCN

Hợp tác xã
Khu công nghiệp

13.
14.
15.
16.

Khoa học công nghệ
Kinh tế - xã hội
Khu vực nhà nước
Lực lượng lao động

KHCN
KT - XH
KVNN
LLLĐ

17. PTNT
18. SXKD

19. THCS

Phát triển nông thôn
Sản xuất kinh doanh
Trung học cơ sở

20. THPT

Trung học phổ thông

21. UBND
22. UNDP

Uỷ ban nhân dân
Chương trình phát triển Liên hợp

23. VAC

Vườn
quốc ao chuồng

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




vii
DANH MỤC BẢNG BIỂU
Bảng 3.1. Tình hình sử dụng đất đai của huyên Đồng Hỷ năm 2011

36

Bảng 3.2. Tình hình nhân khẩu và lao động của huyện Đồng Hỷ

41

Bảng 3.3. Kết quả sản xuất các ngành kinh tế huyện Đồng Hỷ giai

44

Bảng 3.4 Cơ cấu tuổi của lực lượng lao động năm 2010

47

Bảng 3.5. Đặc điểm và quy mô lao động theo khu vực điều tra

48

Bảng 3.6: Tỷ lệ tăng dân số của huyện Đồng Hỷ

50

Bảng 3.7: Cơ cấu trình độ văn hóa của lao động nông thôn

52

Bảng 3.8. Trình độ chuyên môn kỹ thuật của lao động

53

Bảng 3.9: Lực lượng lao động của hộ

56

Bảng 3.10: Lĩnh vực việc làm của lao động trong nông hộ

56

Bảng 3.11: Thời gian làm việc trong năm của lao động nông thôn

57

Bảng 3.12. Tổng hợp nhu cầu làm thêm của các hộ điều tra

59

Bảng 3.13. Cơ cấu làm việc theo nhóm ngành

60

Bảng 3.14: Mức thu nhập bình quân chia theo vị trí làm việc

61

Bảng 3.15: So sánh tỷ lệ lao động nghèo chia theo vị trí làm việc

62

Bảng 3.16: Số trường, lớp, giáo viên và học sinh phổ thông ở huyện Đồng Hỷ

64

Bảng 3.17: Một số chỉ tiêu về chăm sóc sức khỏe của người dân

65

Bảng 3.18: Một số chỉ tiêu về tình hình chăm sóc trẻ em

66

Bảng 3.19: Số cơ sở y tế, giường bệnh và cán bộ y tế trên địa bàn huyện

68

Bảng 3.20: Một số chỉ tiêu về thông tin - văn hóa và thể thao

69

Bảng 3.21: Giá trị sản xuất các ngành kinh tế của huyện Đồng Hỷ

71

Bảng 4.1: Dự báo dân số và lao động

78

Bảng 4.2: Dự tính nhu cầu đào tạo mới

80

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




1

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Các văn kiện của Đảng và Nhà nước ta đều khẳng định: Con người
luôn ở vị trí trung tâm trong toàn bộ chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, lấy
việc phát huy nguồn lực con người làm yếu tố cơ bản cho sự phát triển nhanh
và bền vững. Tri thức con người là một nguồn lực không bao giờ cạn và luôn
được tái sinh với chất lượng ngày càng cao hơn bất cứ một nguồn lực nào
khác. Lịch sử phát triển nhân loại đã kiểm nghiệm và đi đến kết luận: Nguồn
lực con người là lâu bền nhất, chủ yếu nhất trong sự phát triển kinh tế - xã hội
và sự nghiệp tiến bộ của nhân loại.
Sự phát triển của nền kinh tế thế giới đang bước sang trang mới với
những thành tựu có tính chất đột phá trên các lĩnh vực khác nhau của đời sống
kinh tế - xã hội, đặc biệt trên lĩnh vực khoa học, công nghệ, kinh tế, trong đó
nhân tố đóng vai trò quyết định sự biến đổi về chất dẫn tới sự ra đời của kinh
tế tri thức, chính là nguồn nhân lực (NNL) chất lượng cao.
Trước đây, trong lĩnh vực nông nghiệp nông thôn các nhân tố sản xuất
như số lượng đất đai, lao động, vốn được coi là quan trọng nhất, song ngày
nay quá trình công nghiệp hóa hiện đại hóa nông nghiệp nông thôn đã góp
phần tạo lên sự thay đổi thứ tự ưu tiên. Chính nguồn nhân lực có chất lượng
cao mới là yếu tố cơ bản nhất của mọi quá trình, bởi lẽ những yếu tố khác
người ta vẫn có thể thay đổi, cải tạo, khắc phục hay tạo ra nếu có đội ngũ
nhân lực được trang bị trí thức, thể lực. song tri thức chỉ xuất hiện thông qua
quá trình giáo dục, đào tạo và hoạt động thực tế trong đời sống kinh tế - xã

hội; từ chính quá trình sản xuất ra sản phẩm để nuôi sống con người và làm
giàu cho xã hội. Vì vậy, để có được tốc độ phát triển cao, các quốc gia trên
thế giới đều rất quan tâm tới việc nâng cao chât lượng nguồn nhân lực. Ngày
nay, sự cạnh tranh giữa các quốc gia, các doanh nghiệp, công ty, các sản

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




2
phẩm chủ yếu là cạnh tranh về tỷ lệ hàm lượng chất xám kết tinh trong sản
phẩm hàng hóa, dịch vụ, nhờ nâng cao chất lượng nguồn nhân lực.
Do vậy, việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực đối với các quốc
gia trên thế giới đã và đang trở thành vấn đề cấp bách có tầm chiến lược, là
vấn đề có tính chất sống còn trong điều kiện toàn cầu hóa kinh tế với trình
độ khoa học - kỹ thuật, công nghệ ngày càng cao và sự lan tỏa của kinh tế trí thức.
Việt Nam trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa (CNH - HĐH)
rút ngắn, chúng ta còn thiếu nhiều điều kiện cho phát triển như: vốn, công nghệ,
kiến thức và kinh nghiệm quản lý đòi hỏi phải biết phát huy được lợi thế của
những nguồn lực hiện có, và nguồn nhân lực hiện có dồi dào đó chính là nguồn
nhân lực, đặc biệt là trong nông thôn vì vậy cần phải có chiến lược và giải pháp
để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực của mình. Điều đó trở thành một trong
các yếu tố then chốt thúc đẩy kinh tế - xã hội phát triển.
Huyện Đồng Hỷ là một huyện thuộc tỉnh Thái Nguyên, là huyện có vai
trò quan trọng trong việc góp phần thực hiện thành công CNH - HĐH nông
nghiệp nông thôn của tỉnh. Là một huyện miền núi với đa số là nông thôn với
nguồn lao động dồi dào, để phát huy thế mạnh đó đòi hỏi huyện Đồng Hỷ cần
phải nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, được trang bị tốt về sức khỏe, kiến
thức văn hóa, được đào tạo thành thạo về kỹ năng nghề nghiệp, về năng lực

sản xuất kinh doanh, có trình độ khoa học - kỹ thuật gắn với ngành nghề. Đó
phải là nguồn nhân lực của một nền nông nghiệp công nghiệp hiện đại. Hơn
nữa, trong xu hướng phát triển nền kinh tế tri thức và toàn cầu hóa nền kinh tế
thế giới, chất lượng nguồn nhân lực được coi là điều kiện để rút ngắn khoảng
cách tụt hậu và là yếu tố cốt lõi để phát huy các thế mạnh khác trong nông
thôn của huyện, là tiền đề cơ bản để thực hiện CNH - HĐH nông nghiệp nông thôn.
Việc nghiên cứu lý luận và phân tích thực trạng nguồn nhân lực để có
những giải pháp nhằm tạo ra một sự chuyển biến về chất, phát triển nguồn

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên




data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....

data error !!! can't not
read....



data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....

data error !!! can't not
read....

data error !!! can't not
read....

data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....

data error !!! can't not
read....