Giải pháp nâng cao chất lượng quản lý rủi ro lãi suất tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn thành phố Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

MAI THÚY HẰNG

GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG QUẢN LÝ
RỦI RO LÃI SUẤT TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ
PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN
Chuyên ngành: Quản lý Kinh tế
Mã số: 60.34.01

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. TÔ ÁNH DƢƠNG

THÁI NGUYÊN - 2012


i

LỜI CAM ĐOAN

- Tôi xin cam đoan rằng, số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn
là trung thực và chưa từng được sử dụng để bảo vệ một học vị nào.
- Tôi xin cam đoan mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã
được cám ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn này đã được chỉ rõ
nguồn gốc.
Tác giả luận văn

Mai Thúy Hằng

ii

LỜI CÁM ƠN
Quá trình học tập và thực hiện luận văn này tôi được sự giúp đỡ của
nhiều cá nhân và tập thể. Tôi xin bày tỏ sự cảm ơn sâu sắc nhất đến tất cả các
cá nhân và tập thể đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và
nghiên cứu. Trước hết, tôi xin chân thành cảm ơn sâu sắc đến TS. Tô Ánh
Dương - người đã trực tiếp hướng dẫn và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học
tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn này.
Tôi xin chân thành cảm ơn các thầy giáo, cô giáo, cán bộ khoa Sau đại
học, khoa Kinh tế trường Đại học Kinh tế và quản trị kinh doanh Thái
Nguyên đã tạo điều kiện giúp đỡ và hướng dẫn tận tình cho tôi trong quá trình
học tập và hoàn thành luận văn này.
Tôi xin chân thành cảm ơn ban lãnh đạo Ngân hàng Nông nghiệp và
Phát triển hông thôn Thành phố Thái Nguyên đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi
trong việc thu thập số liệu và những thông tin cần thiết cho việc nghiên cứu
luận văn này.
Tôi xin cảm ơn nhiều tới gia đình tôi, bạn bè, đồng nghiệp đã luôn ở
bên tôi, động viên, chia sẻ và tạo điều kiện cho tôi trong suốt thời gian học tập
và nghiên cứu luận văn này.
Xin trân trọng cảm ơn!
Tác giả luận văn

Mai Thúy Hằng


iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................. i
LỜI CÁM ƠN .................................................................................................. ii
MỤC LỤC ....................................................................................................... iii
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ........................................................... vi
DANH MỤC CÁC BẢNG ............................................................................ vii
LỜI MỞ ĐẦU .................................................................................................. 1
1.Tính cấp thiết của Luận văn ........................................................................... 1
2. Mục tiêu nghiên cứu của Luận văn ............................................................... 2
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của Luận văn .......................................... 2
4. Ý nghĩa khoa học của Luận văn ................................................................... 3
5. Kết cấu của Luận văn.................................................................................... 3
Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ RỦI RO LÃI SUẤT CỦA
NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI ...................................................................... 4
1.1. Rủi ro lãi suất trong kinh doanh ngân hàng ............................................... 4
1.1.1. Khái niệm lãi suất, rủi ro lãi suất ........................................................... 4
1.1.2. Các loại hình rủi ro lãi suất ..................................................................... 7
1.1.3. Nguyên nhân phát sinh rủi ro lãi suất đối với các ngân hàng thương mại .. 12
1.1.4. Các nhân tố phản ánh quy mô rủi ro lãi suất......................................... 15
1.1.5. Rủi ro lãi suất trong mối quan hệ với các loại rủi ro khác trong kinh
doanh doanh ngân hàng ................................................................................... 18
1.2. Quản lý rủi ro lãi suất của ngân hàng thương mại ................................... 19
1.2.1. Khái niệm quản lý rủi ro lãi suất ........................................................... 19
1.2.2. Sự cần thiết phải thực hiện tốt công tác quản lý rủi ro lãi suất ............. 21
1.2.3. Chính sách quản lý rủi ro lãi suất .......................................................... 21
1.2.4. Cơ cấu tổ chức/bộ máy quản lý rủi ro ................................................... 22


iv
1.2.5. Basel 2 và phương pháp đánh giá chất lượng quản lý rủi ro lãi suất
trong ngân hàng ............................................................................................... 25

1.3. Bài học kinh nghiệm từ một số ngân hàng trong nước và nước ngoài
trong việc quản lý rủi ro nói chung, quản lý rủi ro lãi suất nói riêng ............. 26
1.3.1. Kinh nghiệm của Hồng Kông ............................................................... 26
1.3.2. Kinh nghiệm của Ngân hàng TMCP Ngoại Thương ............................ 27
1.3.3. Kinh nghiệm của Ngân hàng TMCP Á Châu ....................................... 28
1.3.4. Kinh nghiệm của Ngân hàng Công Thương Việt Nam ........................ 28
KẾT LUẬN CHƢƠNG 1 .............................................................................. 29
Chƣơng 2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU QUẢN LÝ RỦI RO LÃI
SUẤT .............................................................................................................. 30
2.1. Cơ sở phương pháp luận .......................................................................... 30
2.2. Các phương pháp cụ thể ........................................................................... 30
2.2.1. Phương pháp thu thập tài liệu ............................................................... 31
2.2.2. Phương pháp nghiên cứu tài liệu........................................................... 31
2.2.3. Phương pháp tổng hợp và phân tích thông tin ...................................... 31
2.2.4. Phương pháp chuyên gia ....................................................................... 33
Chƣơng 3. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ RỦI RO LÃI SUẤT
TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN
THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN ................................................................... 34
3.1. Tổng quan công tác quản lý rủi ro lãi suất tại các ngân hàng thương mại
Việt Nam ......................................................................................................... 34
3.1.1. Chính sách quản lý rủi ro lãi suất tại các ngân hàng thương mại ......... 34
3.1.2. Các công cụ quản lý rủi ro lãi suất ........................................................ 36
3.1.3. Vai trò của các bộ phận quản lý rủi ro chuyên trách ............................ 38
3.2. Thực trạng công tác quản lý rủi ro lãi suất tại Ngân hàng Nông nghiệp và
Phát triển Nông thôn TP Thái Nguyên............................................................ 39


v
3.2.1. Môi trường kinh doanh của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông
thôn TP Thái Nguyên ...................................................................................... 39

3.2.2. Những kết quả đạt được và vấn đề bất cập cần khắc phục trong công
tác quản lý rủi ro nói chung, quản lý rủi ro lãi suất nói riêng tại Ngân hàng
Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn TP Thái Nguyên ................................. 65
KẾT LUẬN CHƢƠNG 3 .............................................................................. 70
Chƣơng 4. GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG QUẢN LÝ RỦI
RO LÃI SUẤT TẠI NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN
NÔNG THÔN THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN ......................................... 71
4.1. Định hướng hoạt động của Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông
thôn TP Thái Nguyên và yêu cầu đặt ra đối với quản lý rủi ro lãi suất tại ngân
hàng ................................................................................................................. 71
4.1.1. Định hướng hoạt động........................................................................... 71
4.1.2. Yêu cầu đặt ra đối với quản lý rủi ro lãi suất tại ngân hàng ................. 74
4.2. Giải pháp quản lý rủi ro lãi suất tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển
nông thôn Thành phố Thái Nguyên ................................................................ 76
4.2.1. Nội dung của Khung quản lý rủi ro lãi suất đề xuất cho Ngân hàng
Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Thành phố Thái Nguyên ................... 76
4.2.2. Các giải pháp hỗ trợ khác...................................................................... 81
4.3. Kiến nghị ................................................................................................. 83
4.3.1. Kiến nghị đối với Chính phủ ................................................................. 83
4.3.2. Kiến nghị đối với Ngân hàng Nhà nước Việt Nam .............................. 85
4.3.3. Kiến nghị đối với lãnh đạo ngân hàng thương mại ............................... 85
KẾT LUẬN CHƢƠNG 4 .............................................................................. 86
KẾT LUẬN .................................................................................................... 87
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 89


vi

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
NH

Ngân hàng

NHNo&PTNT

Agribank

NHTM

Ngân hàng Thương mại

NHNN

Ngân hàng Nhà nước

NHTMVN

Ngân hàng Thương mại Việt Nam.

HSC

Hội sở chính

DN

Doanh nghiệp

RRLS

Rủi ro lãi suất

SXKD

Sản xuất kinh doanh

NQH

Nợ quá hạn

DN

Doanh nghiệp

BQ

Bình quân

GD

Giao dịch

TD

Tín dụng

TC

Tài chính

TSN

Tài sản nợ

TSC

Tài sản có


vii

DANH MỤC CÁC BẢNG, SƠ ĐỒ
Bảng 3.1: Tình hình cho vay qua 3 năm (2009 - 2011) .................................. 44
Bảng 3.2: Thu nhập và Chi phí (2010 - 2011) ................................................ 47
Bảng 3.3: Tình hình huy động vốn qua 3 năm (1009 - 2011)......................... 50
Bảng 3.4: Tình hình nguồn vốn nhạy cảm lãi suất qua 3 năm (2009 - 2011). 55
Bảng 3.5 : Tổng kết tài sản của ngân hàng qua 3 năm (2009 - 2011) ............ 58
Bảng 3.6: Phân tích trạng thái nhạy cảm lãi suất qua 3 năm (2009 - 2011) ... 61
Bảng 3.7 : Một số chỉ tiêu về rủi ro lãi suất của ngân hàng qua 3 năm
(2009 - 2011) ................................................................................................... 63
Sơ đồ 1: Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý của NHNo TP. Thái Nguyên ……43


1

LỜI MỞ ĐẦU
1.Tính cấp thiết của Luận văn
Trong những thập kỷ gần đây, xu hướng toàn cầu hóa kinh tế và tự do
hóa các luồng tài chính đã làm thay đổi căn bản hệ thống ngân hàng. Sự phát
triển của các thị trường tài chính quốc tế và việc đa dạng các công cụ tài chính
cho phép ngân hàng dễ tiếp cận hơn tới các nguồn vốn. Đồng thời, thị trường

được mở rộng, ngân hàng có nhiều cơ hội hơn trong việc đưa ra các sản phẩm
và dịch vụ mới. Hoạt động kinh doanh trở nên phức tạp hơn. Áp lực cạnh
tranh giữa các ngân hàng lớn hơn và cùng với nó mức độ rủi ro cũng tăng lên.
Có thể nói, hoạt động ngân hàng liên quan đến việc chấp nhận rủi ro
chứ không né tránh chúng. Các ngân hàng cần đánh giá các cơ hội kinh
doanh dựa trên mối quan hệ rủi ro -lợi ích nhằm tìm ra các cơ hội đạt được
những lợi ích xứng đáng với mức rủi ro chấp nhận. Ngân hàng sẽ hoạt động
tốt nếu mức rủi ro mà ngân hàng gánh chịu là hợp lý và kiểm soát được,
đồng thời, nằm trong phạm vi khả năng các nguồn lực tài chính và năng lực
tín dụng của ngân hàng.
Trong môi trường kinh doanh mới và thị trường luôn biến động, vấn đề
nâng cao năng lực quản trị rủi ro đối với các ngân hàng thương mại, trong đó
có Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Thành phố Thái Nguyên,
cần được quan tâm đặc biệt. Mục đích chính của hoạt động quản lý rủi ro là
bảo vệ và hạn chế đến mức cao nhất những rủi ro về tài sản và uy tín của
Ngân hàng trong hoạt động kinh doanh. Tuy nhiên, trên thực tế, công tác quản
lý rủi ro tại các ngân hàng thương mại Việt Nam mặc dù đã được chú trọng
hơn nhưng vẫn chưa được tiến hành một cách bài bản. Hiện nay, khi hệ thống
ngân hàng Việt Nam được phép hoạt động với cơ chế thông thoáng hơn, hoạt
động của các tổ chức tín dụng ngày càng phát triển hơn, nguy cơ rủi ro cũng


2
đa dạng hơn, nhưng rủi ro lãi suất luôn là loại rủi ro thu hút sự quan tâm đặc
biệt của các nhà quản lý ngân hàng. Quản lý rủi ro lãi suất tốt không chỉ giúp
ngân hàng bảo toàn vốn mà còn có thể tận dụng được cơ hội trước những diễn
biến lãi suất để tăng lợi nhuận.
Với những lý do nêu trên, tôi lựa chọn nghiên cứu Luận văn với chủ đề
“Giải pháp nâng cao chất lượng quản lý rủi ro lãi suất tại Ngân hàng Nông
nghiệp và Phát triển Nông thôn Thành phố Thái Nguyên”.

2. Mục tiêu nghiên cứu của Luận văn
Hệ thống hóa những lý thuyết cơ bản về quản lý rủi ro lãi suất (dưới
góc độ của nhà quản trị ngân hàng). Trong đó, Luận văn đi sâu vào các mô
hình cũng như thông lệ tốt nhất về quản lý rủi ro lãi suất hiện đang được áp
dụng tại các ngân hàng tiên tiến trên thế giới làm cơ sở cho việc đề xuất các
giải pháp cho các ngân hàng thương mại Việt Nam nói chung, Ngân hàng
Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn TP Thái Nguyên nói riêng.
Trên cơ sở những nguyên tắc lý thuyết, Luận văn sẽ tiến hành phân
tích và đánh giá thực trạng công tác quản lý rủi ro hiện nay tại các ngân hàng
thương mại Việt Nam nói chung và Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển
Nông thôn TP Thái Nguyên nói riêng.
Luận văn đưa ra các gợi ý chính sách và giải pháp, đặc biệt là đề xuất
Khung quản lý rủi ro lãi suất phù hợp với Ngân hàng Nông nghiệp và Phát
triển Nông thôn Thành phố Thái Nguyên nhằm nâng cao chất lượng quản lý
rủi ro lãi suất cho Ngân hàng.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của Luận văn
Đối tượng nghiên cứu: Công tác quản lý rủi ro nói chung, quản lý rủi ro
lãi suất nói riêng.
Phạm vi nghiên cứu: Quản lý rủi ro lãi suất tại các ngân hàng thương mại,
đặc biệt là tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn TP Thái Nguyên.


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....

data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....



data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not

read....


data error !!! can't not
read....

data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....

data error !!! can't not
read....


data error !!! can't not
read....

data error !!! can't not
read....