Vỡ tử cung khi mang thai Đề cương sản tổng hợp

Câu : vỡ TC trong khi có thai:ng nhân,chẩn đoán, hướng xử trí
I . Đại cương.
−

VTC là 1 trong 5 tai biến sản khoa nguy hiểm đe dọa tính mạng mẹ và con.Thông
thường ở VTC thai nhi sẽ chết và nếu k được xử trí kịp thời thai phụ cũng bị tử vong.
− Hay gặp nhất trong TK chuyển dạ , VTC trong TK thai nghén hiếm gặp hơn.
− Trừ TH VTC ở ng có sẹo mổ cũ, thường xảy ra đột ngột, còn VTC điển hình bao giờ
cũng có giai đoạn báo trước, được gọi là dọa vỡ TC: Nếu được chuẩn đoán & xử lý
sớm, kịp thời trong gđ này sẽ hạn chế được VTC, cứu được cả mẹ và con.
− Phân loại VTC:
- Theo gđ thai nghén: + VTC trong TK thai nghén (10%)
+ VTC trong TK chuyển dạ đẻ(90%)
- Theo giải phẫu:
+ VTC hoàn toàn: là TC bị xé rách rừ niêm mạc qua lớp cơ TC và phúc mạc làm buồng TC
thông với OB.
+ VTC k hoàn toàn(VTC dưới phúc mạc): tổn thương từ lớp nm tới lớp cơ TC, phúc mạc còn
nguyên vẹn.Hay gặp ở vỡ đoạn dưới.
+ VTC phức tạp: VTC có tổn thương BQ, đường tiêu hóa.
- Theo nguyên nhân:
+ Do ng mẹ
+ Do thai nghén và phần phụ của thai.
+ Do thầy thuốc.
Chuẩn đoán chủ yếu dựa vào LS là chính.
II . Nguyên nhân VTC trong khi có thai:
−
−

So với VTC trong CD, VTC trong khi có thai ít gặp hơn.
Nguyên nhân chính thường do thai phụ có sẹo mổ cũ ở TC, các sẹo mổ đó ct là:
+ Sẹo mổ lấy thai ở thân TC.

+ Sẹo khâu lại TC bị vỡ.
+ Sẹo mổ lấy thai từ lần 2 trở nên.
+ Sẹo mổ cắt góc TC trong CNTC.
+ Sẹo mổ lấy thai bị NK.
+ Sẹo của PT bóc tách nhân xơ TC.
+ Sẹo của PT Strassman.
+ Sẹo cắm VT vào TC


+

Sẹo mổ thủng TC sau nạo phá thai, sau nạo sót rau sau đẻ.
− Ngoài ra TC đôi, có thai trong BTC kém phát triển.
III . Triệu chứng.
1 . Cơ năng.
−
−
−
−
−

Thường xảy ra trên bn có t/s sẹo mổ TC, đb sẹo mổ cũ ở thân TC hoặc bóc tách nhân xơ
to hay tạo hình TC như PT Strassman.
VTC ở đây ko có tr/c điển hình như mô tả, ko có dh dọa VTC, thường xảy ra vào những
tháng cuối thai kì.
Đau bụng tự nhiên, đau nhiều ở vùng TC, đôi khi bn thấy đau khu trú nhiều hơn ở vùng
vị trí TC bị can thiệp-> phải khám ngay phát hiện kịp thời VTC.
Đau ngày càng tăng, đau trội lên rồi lan khắp ổ bụng-> TC đã vỡ.
Ct ra máu AD.

2 .Toàn thân.
−

Toàn trạng có dh choáng:
+ Mặt tái nhợt, thở nông và nhanh.
+ Vẻ mặt hốt hoảng, lo lắng, chân tay lạnh vã mồ hôi.
+ Mạch nhanh, HA tụt.
+ Có tr/h ngừng tim.
− Có tr/h chỉ choáng nhẹ.
3 . Thực thể.
−
−
−
−
−
−
−
−

Đau đột ngột vùng vết mổ sau lan ra toàn bụng.
Bụng đau toàn bộ, có khi có CUPM rõ.
Không thấy hình thù TC.
Sờ nắn thấy các phần thai nhi ngay dưới thành bụng.
Nghe tim thai ko còn.
Gõ bụng thấy đục toàn bộ.
Thăm AD thấy: ko thấy ngôi thai, ct có máu theo tay.
Chú ý: có tr/h sẹo mổ cũ chỉ bị toác nên ko thấy dh điển hình của CM như trên.

4 . Cận lâm sàng.
−

−

Siêu âm: thai nhi nằm trong ổ bụng, ổ bụng có nhiều dịch,hoặc ít, tim thai (-).
Xét nghiệm: HC, Hb, Hct giảm đột ngột trong tr/h mất máu nhiều.

5 . CĐXĐ:dựa chủ yếu vào LS và cần thiết làm thêm SA.
6 . CĐPB.
RTĐ: ???
RBN:???


IV . Xử trí:
Nguyên tắc:
- Phải mổ CC
- HSTC trước trong và sau mổ.
- Nếu trên LS XĐ k rõ  mổ thăm dò tránh bỏ xót VTC dưới PM.
* HSTC:
- Truyền dịch bồi phụ nước, điện giải, khôi phục KLTH.
Truyền máu, dung dịch keo nếu cần
Khi HA > 90mmHg mới PT.
- Thuốc giảm co, giảm đau.
- Trợ tim.
* Mổ CC khi HA > 90mmHg.
- Đường mổ rộng rãi.
- Xử lý thương tổn phụ thuộc:
+ Tg vỡ TC.
+ Tuổi, nhu cầu sinh con.
+ Mức độ thương tổn TC.
+ Đk tại chỗ, kinh nghiệm PTV.
- Bảo tồn TC:

+ CĐ: . Sản phụ trẻ tuổi, còn nhu cầu sinh con.
. Vết rách nhỏ gọn, thương tổn sạch, k NT ( mới vỡ).
+ Kỹ thuật : Cắt lọc, xén gọn vết rách TC  khâu lại.
- Cắt TC:
+ CĐ: . Sản phụ lớn tuổi, k còn nhu cầu sinh con.
. Vết rách rộng, nham nhở, (từ lâu) đã NT


+ Kỹ thuật: Cắt TC bán phần, thường cắt ngang mép nơi TC bị vỡ
- Ktra kỹ xem có tổn thương ở BQ, trực tràng k  xử lý nếu có.
- Lau rửa sạch OB:
+ Nếu OB sạch, mới vỡ  k cần đặt dẫn lưu.
+ nếu OB bẩn, nghi ngờ NK  Đặt DL
* Chăm sóc sau mổ:
- KS toàn thân liều cao
- TD toàn trạng, các BC
- Hồi sức , nâng cao thể trạng
- Tư vấn cho bn.
VI . Phòng bệnh.
−

Với phụ nữ có sẹo mổ cũ TC, đb thân TC-> sau 6th nên chụp lại BTC, nếu trên phim có ổ
đọng thuốc là sẹo xấu.
− Khi mang thai cần đến đăng kí khám và quản lí thai nghén ở 1 số cơ sở chuyên khoa
thuộc bệnh viện PT khi cần thiết.
− Trong những tháng cuối hoặc gần ngày đẻ, thai phụ đc vào viện td can thiệp PT khi có
CĐ.