Kinh tế chính trị dùng cho bậc TCCN ngành kinh tế

TR

NGă HăPH MăV Nă

NG

KHOAăLụăLU NăCHệNHăTR

BĨIăGI NG
H CăPH N:ăKINHăT ăCHệNHăTR
(Dùng cho b c TCCN ngành kinh t )

Gi ngăviên:ăLểăTH ăL ăTHU
T ăB ăMỌN:ăLụăLU NăC ăS

Bài 1


IăT

NG,ăCH CăN NGăVĨăPH

NGăPHÁP

C AăKINHăT ăCHệNHăTR
1.1.

iăt

ngănghiênăc uăc aăKinhăt ăchínhătr

1.1.1.ă

it

ngăc aăKinhăt ăchínhătr

- Kinhăt ăchínhătr ăv iăt ăcáchălàăm tăkhoaăh căđ căl p,ăxu tăhi năvàoăkho ngăđ uăth ă
k ăXVI.
- Thu tăng ă“Kinh t chính tr ” doănhàăkinhăt ăh căng

iăPhápăMôngcrêchiênăđ tătênă

choămônăkhoaăh cănàyăvàoăn mă1615.
- Kinhăt ăchínhătr ălàămônăkhoaăh căxưăh i,ănghiênăc uănh ngăc ăs ăkinhăt ăchungăc aă
đ iăs ngăxưăh i,ănghiênăc uăm iăquanăh ăkinhăt ăgi aăng

iăv iăng

iătrongăs năxu t,ăphână

ph i,ătraoăđ iăvàătiêuădùngăquaăcácăgiaiăđo năphátătri nănh tăđ nhăc aăxưăh iăloàiăng

iă(t că

làănghiênăc uăquanăh ăs năxu t).
1.1.2.ăNh ngăđi măc năl uăỦăkhiănghiênăc uăđ iăt

ng c aăKinhăt ăchínhătr

- Kinhăt ăchínhătr ănghiên c u m tăcách toànădi năcácăn iădungăc aăquanăh ăs năxu t và

quáătrìnhătáiăs năxu tăxưăh iă(S năxu t- Phânăph i - Traoăđ i - Tiêu dùng).
- Kinhăt ăchínhătr ănghiênăc uăquanăh ăs năxu t trongăs ătácăđ ngăquaăl iăv iăl căl
s năxu tăvàăki nătrúcăth

ngă

ngăt ng.

- Kinhăt ăchínhătr ăđiăsâuănghiênăc uăb năch tăc aăquanăh ăs năxu t,ăt călàănghiênăc uă
cácăph mătrùăkinhăt ăvàăcácăquyălu tăkinhăt ăchiăph iăquáătrìnhăs năxu t,ăphânăph i,ătraoăđ iă
và tiêu dùng.
+ Các ph m trù kinh t là nh ng khái ni m ph n ánh b n ch t c a nh ng hi n t

ng

kinh t nh : hàng hóa, ti n t , giá tr , giá c …
+ Quy lu t kinh t ph n ánh nh ng m i liên h t t y u, b n ch t, th
l p l i c a các hi n t

ng xuyên, l p đi

ng và quá trình kinh t .

Quy lu t kinh t mang tính khách quan.và ch phát sinh tác d ng thông qua ho t đ ng kinh
t c a con ng

i.

Quy lu t kinh t có 2 lo i: Quy lu t kinh t chung và quy lu t đ c thù.
1.2.ăCh căn ngăc aăKinhăt ăchínhătr

1.2.1.Ch căn ngăc aăKinhăt ăchínhătr
1.2.1.1.Ch c n ng nh n th c: Kinhă t ă chínhă tr ă nghiênă c uă vàă gi iă thíchă cácă hi nă
t

ngăvàăquáătrìnhăkinhăt ăc aăđ iăs ngăxưăh i,ănh măphátăhi năb năch tăc aăcácăhi năt

ng,ă

quáătrìnhăkinhăt ăkháchăquanăvà cácăquyălu tăkháchăquanăchiăph iăs ăv năđ ngăc aăcácăhi nă


t

ng,ăquáătrìnhăkinhăt ,ăgiúpăconăng

iăv năd ngăcácăquyălu tăkháchăquanăm tăcáchăcóăỦă

th căvàoăcácăho tăđ ngăkinhăt ăc aămìnhănh măđ tăhi uăqu ăkinhăt ăxưăh iăcao.
1.2.1.2. Ch c n ng th c ti n
Nh ng k tălu năcóătínhăkháiăquátăc aăKinhăt ăchínhătr ălà c ăs ăkhoaăh căđ ănhàăn
ho ch đ nhăđ

că

ngăl i,ăchínhăsách,ăbi năphápăthúcăđ yăho tăđ ngăth căti n,ăđemăl iăhi uăqu ă

cao.
1.2.1.3. Ch c n ng ph

ng pháp lu n

Nh ngăk tălu năc aăkinhăt ăchínhătr ăcóăỦăngh aălàăc ăs ăph

ngăphápălu năchoătoànăb ă

cácăkhoaăh căkinhăt ăngànhă(kinhăt ăcôngănghi p,ănôngănghi p,ăxâyăd ng,ăgiaoăthông)ăvàăcácă
mônăkinhăt ăch căn ngă(kinhăt ălaoăđ ng,ăk ăho ch,ătàiăchính,ătínăd ng,ăth ngăkê…)ăvàăm tă
s ăkhoaăh căkhácă(đ aălỦ,ăkinhăt ădânăs ăh c,ăl chăs ăkinhăt ăqu cădân…).
1.2.1.4. Ch c n ng t t

ng

- Xu tăphátăt ăl iăíchăvàăb oăv ăl iăíchăc aăm tăgiaiăc păho căt ngăl păxưăh iănh tăđ nh.ă
Kinhăt ăchínhătr ăxâyăd ngăh ăth ngăquanăđi mălỦălu năchungăv ăs ăphátătri năc aăn năkinh
t ăvàăqu nălỦăkinhăt .ăPhê phán ch ăđ ăbócăl tăho căbi năh ăcho nh ngăc nătr ăđ iăv iăs ă
ti năb ăkinhăt ăxưăh i.
- Trongăxưăh iăcóăgiaiăc p,ămônăKinhăt ăchínhătr ăc ngămangătínhăgiaiăc p
1.2.2. S ăc năthi tănghiênăc uăKinhăt ăchínhătr ăMác- Lênin
- Nh măkh căph căs ăl căh uăv ălỦălu năkinhăt ,ăs ăgiáoăđi uătáchăr iălỦălu năv iăth că
ti n,ăgópăph năđ iăm iăvàănângăcaoăn ngăl căt ăduyăkinhăt .
- Nh ngăki năth căc aăkinhăt ăth ătr

ngădoăKinhăt ăchínhătr ăđ aăraăh tăs căc năthi tă

choăqu nălỦăv ămôăvàăqu nălỦăviămô.
-

i v iăh căsinh,ăh căt păt tămônăKinhăt ăchínhătr ăt oăraăc ăs ălỦălu năvàăph

ngă

phápălu năđ ăh căt tăcácămônăkhoaăh căkinhăt ăkhác.
1.3. Ph
1.3.1.ăPh

ngăphápăc aăKinhăt ăchínhătr
ngăphápăbi năch ngăduyăv t

- Khiăxemăxétăcácăhi năt
qua l iăl nănhau,ăth

ngăvàăquáătrìnhăkinhăt ăph iăđ tătrongăm iăliênăh ătácăđ ngă

ngăxuyênăv năđ ng,ăphátătri năkhôngăng ng.

- Khiăxemăxétăcácăhi năt

ngăvàăquáătrìnhăkinhăt ăph iăg năli năv iănh ngăđi uăki năvàă

hoànăc nhăl chăs ăc ăth …
1.3.2.ăPh

ngăphápătr uăt

ngăhóaăkhoaăh c


B ngăt ăduyătr uăt

ngălo iăb ăkh iăquáătrìnhăvàăhi năt

ngăđ

cănghiênăc uănh ngă

cáiă đ nă nh t,ă ng uă nhiênă vàă t mă th i,ă ho că t mă gácă l iă nh ngă nhână t ă nàoă đó,ă đ ă táchă raă
nh ngă quáă trìnhă vàă hi nă t
t

ngăđóă

ăN măđ

ngă v ngă ch c,ă nă đ nh,ă đi nă hìnhă trongă cácă quáă trìnhă vàă hi nă

căb năch tăc aăhi năt

ng,ăt ăb năch tăc păI,ăchuy năsangăb năch tă ă

trìnhăđ ăsâuăh n,ănêuălênăthànhăph mătrùăvàăquyălu tăkhoaăh c,ăph năánhănh ngăb năch tă yă
ăDi năđ tăthànhălỦălu năvàăv năd ngăvàoăch ăđ oăth căti n.
1.3.3.ăCácăph

ngăphápăkhác

- Mô hình hóa các quá trìnhănghiênăc u.
- Quan sát.
- Th ngăkê,ăh ăth ng, phân tích…
Bài 2.
S ăL

CăL CHăS ăHỊNHăTHĨNHăVĨăPHÁTăTRI N
C AăKINHăT ăCHệNHăTR ăH C.

2.1.ăNh ngăt ăt

ngăkinhăt ăch ăy uătrongăth iăc ăđ iăvƠătrungăc - c ăs ăchoăs ăraăđ iă

c aăKinhăt ăchínhătr ăh c
2.1.1.ăT ăt
2.1.1.1.

ngăkinhăt ăth iăc ăđ i
c tr ng kinh t - xã h i th i c đ i (Th iăk ăth ngătr ăc aăph

ngăth căs năxu tă

chi măh uănôăl ).
- Chi mă h uă v ă nôă l ă gi ă vaiă tròă th ngă tr ,ă nôă l ă làă đ iă t

ngă ch ă y uă c aă s ă h u.ă

Trongăxưăh i, nôăl ănhi uăh năs ădânăt ădo.
- Th

ngănghi păvàăti năt ăđưăb tăđ uăxu tăhi n.

- Chi nătranh gi aăcácăqu căgia;ăđ uătranhăgi aăgiaiăc pănôăl ăvàăch ănôădi năraăkh că
li tăvàădaiăd ng.
-

iă bi uă tiêuă bi uă choă t ă t

ngă kinhă t ă th iă c ă đóă làă Platônă (427ă - 347 TCN) và

Arixtôt (284 - 322 TCN).
2.1.1.2.

c đi m t t

ng kinh t th i c đ i

- Coiăxưăh iănôăl ălàăt tăy uăvàăduyănh t.
- Coiăkhinhălaoăđ ngăchânătay,ăxemălaoăđ ngăchânătayăs ălàmăh ăh ngăconăng
-Lênăánăho tăđ ngăth

ngănghi păvàăchoăvayăn ngălưiă

c aăt ngăl păquỦăt cătàiăchính.ăT ăđóăcácăôngăm ăt

i.

ăLênăánăs ăt năt iăvàăphátătri nă

ngăm tăxưăh iăkhôngăcóăt ăh u,ăphêă


phánă gayă g tă s ă phână hóaă giàuă nghèoă vàă b nă cùngă trongă xưă h i,ă nh ngă khôngă ch ă tr

ng

ch ngăl iăch ăđ ăt ăh u.
-

ưăđ ăc păđ nănhi uăv năđ ănh :ăphânăcôngălaoăđ ng,ătraoăđ iăs năph m,ăphânăbi tă

giáătr ăs ăd ngăv iăgiáătr ătraoăđ i,ă nhăh
2.1.2.ăT ăt
2.1.2.1.

ngăc aăcungă- c uăt iăgiáăc ăhàngăhóa…

ngăkinhăt ăth iătrungăc
c tr ng kinh t - xã h i th i trung c

- N năkinhăt ăv ăc năb năcònălàăkinhăt ăt ănhiên,ăkinhăt ăhàngăhóaăkémăphátătri n,ăgi ă
vaiătròăph ăthu c.Nôngănghi pălàăl nhăv căch ăy uăc aăn năkinhăt .
iăquy tăđ nhăt tăc ăcácăquanăh ăkinhăt ă(s ăh u,ăt ăch căs năxu tăvàă

- Lãnh chúaălàăng
phânăph iăs năph m).

- Cu iăth iătrungăc ăxu tăhi năt ngăl păti uăth

ng,ăti uăch ăvàăth ăth ăcôngă ăcácăth ă

tr n.
-

iă bi uă tiêuă bi u:ă Anbeă L Gr ng,ă Xanhă Tômaă acanh,ă Râymôngă d ă P ngn ph ,ă

Henriăđ ăGr ngă(th ăk ăXIII),ăBuriđan,ăÔr xm ă(ăth ăk ăXIV )
2.1.2.2.

c đi m t t

ng kinh t th i trung c

- V ăquy năt ăh u,đ
v t.ăNg

căcoiălàăth ăquy nădoăt oăhóaăgiaoăphóătrongăvi căqu nălỦătàiă

iăcóăquy năs ăh uălàăng

mìnhăchoăng

iăgiàu,ăh ăph iăcóătráchănhi măphânăchiaăl iătàiăs năc aă

iănghèoăkh ăthi uăth n.

- V ăcácăho tăđ ngăkinhăt ,ă đ
raăc aăc iăv tăch tă(đ

căphânăchiaăthànhă2ălo i:ănh ngăho tăđ ngătr căti păt oă

căhoanănghênh)ăvàănh ngăho tăđ ngătrungăgianănh ăbuônăbán,ăcho

vayăn ngălưiă(đángăchêătrách);ăLaoăđ ngăđ
công laoăđ ngăph iăđ

căcoiălàăph

ng ti năđ ăs ngăchânăchính;ăTi nă

cătr ăsòngăph ng.

- V ăti năt ,ăvuaălàăng

iăn măđ căquy năphátăhànhăti năđúcăvàă năđ nhăl

b cătrongăm iăđ năv ăti năđúc; Coiăs ăxu tăhi năc aăti nălàădoăỦămu năc aăconăng

ngăvàng,
iăvàăgiáă

tr ăc aăti năg năv iăđ cătínhăt ănhiênăc aănóă(t călàăg năv iăgiáătr ăc aăv tăli uădùngăđ ăch ă
t oăraăti n).
- V ăđ aătô,làăm tăkho năthuănh păc aăru ngăđ tădoăt ănhiên,ăth

ngăđ mangăl iă

ă

thuăđ aătôălàăh pălỦ.
- V ăt ăb năvàăl iănhu n,ăti năkhôngăđ ăraăti nă
nh ngăm tăs ăngo iăl ăđ
kinh doanh.

ăăNghiêmăc măvi căchoăvayăn ngălưiă

căch pănh nănh ăchoăthuêănhàăc a,ătàiăs n,ăđ

căphépăhùnăv nă


- V ădânăs , tánăthànhăvi căt ngădânăs ăvìă cóăl iăchoăs năxu tăvàăă“anăninhăb ăcõiă“,ălàă
h păỦăChúa.
K t lu n: T ăt

ngăkinhăt ăth iătrungăc ăphátătri nătheoă nhăh

tônătr ngănhânăph măconăng

i,ăkhuyênăconăng

kinhăt ,ăbi uăhi năs ăônăhòaăvàăl

ngăc aătônăgiáoăvàăđ oăđ c,ă

iăx ăs ăcôngăb ngătrongăcácăho tăđ ngă

ngăthi n.

2.2. S ăphátăsinh,ăphátătri năKinhăt ăchínhătr ăh căt ăs năc ăđi n
2.2.1.ăCh ăngh aătr ngăth

ng

2.2.1.1. Hoàn c nh ra đ i c a ch ngh a tr ng th

ng

- Xu tăhi năđ uăth ăk ăXVI,ătrongăgiaiăđo nătanărưăc aăch ăđ ăphongăki năvàăth iăk ă
phátăsinhăch ăngh aăt ăb nă(kho ngănh ngăn mă1450ă- 1650).
- Kinhăt ăhàngăhóaăđưăphátătri năm nh,ăth ătr

ngătrongăn

căđ

căm ăr ng.ăTh

ngă

nghi păcóă uăth ăh năcôngănghi p.
- S ă phátătri n c aăcácăkhoaăh c:
+ C ăh c,ăthiênăv n,ăđ aălỦ..
+

căbi tălàăs ăthànhăcôngăc aăcácăcu căphátăki năđ a lý (tìm ra châu M ,ăđ

vòngăquaăchâuăPhiăt iăchâuăÁ),ăđưăt oăraăkh ăn ngăm ăr ngăth ătr
m ăraăkh ăn ngălàmăgiàuănhanhăchóngăchoăcácăn

ngăđiă

ng,ăxâmăchi măthu căđ a,ă

căTâyăÂu.

+Xu tăhi năphongătràoăph căh ngăvàăch ăngh aăduyăv t.
- Th

ngănhânătr ăthànhăbáăch ătrongăxưăh i.

2.2.1.2. Nh ng t t

ng kinh t ch y u

- Ch ăngh aătr ngăth

ngăxu tăhi năh uăh tă ăcácăn

ăAnh,ă Pháp,ă Tâyă Bană Nha.ă

căTâyăÂu,ănh ngăphátătri năm nhă

iă bi uă tiêuă bi u:ă Môngcrêchiên,ă Cônbeă vàă Bôđanh (Pháp);

TômátăMun,ăUyliamăXtaph t (Anh);Uxtarix , Unloa…(Tây Ban Nha).
- T ăt

ngăkinhăt ăch ăy u:

+ Coiăti nălàăn iădungăc năb năc aăc aăc i,ălàătàiăs năth căs ăc aăm tăqu căgia,ăbi uă
hi năs ăgiàuăcóăc aăqu căgia.
+

ătíchăl yăti n,ăph iăthôngăquaăho tăđ ngăth

Trongăngo iăth

ngăm i,ămàătr

ngăph iăth căhi năxu tăsiêu.ăL iănhu năth

căđ ăphátătri năkinhăt .ă

2.2.1.3.Nh ng nh n xét v ch ngh a trong th
- Ti năb :ăăă

ng

ng.ă

ngănghi păchínhălàăk tăqu ăc aă

s ătraoăđ iăkhôngăngangăgiá.
+ Ph iăs ăd ngăquy năl cănhàăn

căh tălàăngo iăth


+ăL năđ uătiênătrongăl chăs ăđưăc ăg ngănh năth căvàăgi iăthíchăcácăhi năt

ngăkinhăt ă

v ăm tălỦălu n.
+ăT oăraănh ngăti năđ ălỦălu năkinhăt ăxưăh iăchoălỦălu năkinhăt ăth ătr

ngăsauănàyă

phátătri n.
+

ư s ăd ngăcácăph

ngăphápăkhoaăh cătrongăvi cănghiênăc u,ănh năth căcácăv năđ ă

kinhăt ă(toánăh c,th ngăkê,ăl chăs …),ăm ăraăk ănguyênăm iăchoăvi cănghiênăc u,ănh năth că
cácăv năđ ăkinhăt ătrênăc ăs ăkhoaăh c.
-H năch :ă
+ăCácăthànhăt uălỦălu năthuăđ

căcònăítă i,ăvi căgi iăăthíchăcácăv năđ ăkinhăt ăcònăđ nă

gi nămangăn ngăn ngătínhăkinhănghi m.
+ă Ch ă ngh aă tr ngă th
ngoài,ăch aătìmăraăđ

ngă m iă ch ă nêuă raă quyă t c,ă c

ngă l nhă d aă trênă s ă môă t ă b ă

căcácăquyălu tăph năánhăb năch tăcácăhi năt

ngăkinhăt .

+ăCh ăd ngăl iă ăl nhăv căl uăthông,ăch aănghiênăc uăl nhăv c s năxu t.

2.2.2.ăCh ăngh aătr ngănông
2.2.2.1. S xu t hi n ch ngh a trong nông
-

Pháp

i bi u xu t s c: F. Kênê (1694- 1774) và Tuy cgô (1727 - 1781).

- Xu tă hi nă ă Phápă vàoă gi aă th ă k ă XVIII,ă n nă kinhă t ă th tă lùiăvàă suyă thoáiă nghiêmă
tr ngădoăchính sáchăc aăb ătr
-

ngătàiăchínhăCôn- Be

căđi măchungăc aăh căthuy tăkinhăt ătr ngănông:

+ăChuy năđ iăt

ngănghiênăc uăsangăl nhăv căs năxu tănôngănghi p.

+ă ánhăgiáăcaoăvaiătròăc aăngànhănôngănghi p,ăcoiăđóălàăl nhăv căduyănh tătrongăxưăh iă
t oăraăc a c i,ăch ăcóălaoăđ ngănôngănghi păm iălàălaoăđ ngăcóăích,ălaoăđ ngăsinhăl i,ăvìănóă
t oăraăs năph măthu nătúyătrongăxưăh i.ă

ăăMu năgiàuăcóăph iăphátătri nănôngănghi p.

2.2.2.2. Các lý thuy t kinh t ch y u c a ch ngh a tr ng nông
 Lý thuy t v s n ph m thu n túy
- S năph măthu nătúyălàăs chênhăl chăgi aăt ngăs năph m và chi phí s năxu t.
- S năph măthu nătúyăch đ

căt oăraătrongăl nhăv căs năxu tănôngănghi p,ăcònăcôngă

nghi păkhôngăt oăraăs năph măthu nătúy.
 Lý thuy t v lao đ ng s n xu t và lao đ ng không sinh l i
- Laoăđ ngăs năxu tălàălaoăđ ngăt oăraăs năph măthu nătúy.ăLaoăđ ngănàoăkhôngăt oăraă
s năph măthu nătúyălàălaoăđ ngăkhôngăsinhăl i.


- Ch ăcóălaoăđ ngănôngănghi păt oăraăs năph măthu nătúyă

laoăđ ngăs năxu t.ăCònălaoă

đ ngăcôngănghi pălàălaoăđ ngăkhôngăsinhăl i.
 Lý thuy t v giai c p
- Kênêăquanăni măxưăh iăcóă3ăgiaiăc p:ăgiaiăc păs năxu tăraăs năph măthu nătúy;ăgiaiă
c păkhôngăs năxu tăvàăgiaiăc păs ăh uă(nh ngăng

iăch ăru ngăđ t).

- Tuy cgôăquanăni măxưăh iăcóă5ăgiaiăc p:ăgiaiăc păcácănhàăt ăb năs năxu t;ăgiaiăc pă
côngănhânăs năxu t;ăgiaiăc păcácănhàăt ăb năkhôngăs năxu t;ăgiaiăc păcôngănhânăkhôngăs nă
xu tăvàăgiaiăc păs ăh u.
 LỦăthuy tăv ăti năl

ngăvàăl iănhu n

- ngăh ăquanăđi mă“ăQuyălu tăs tăv ăti năl

ngă“.

- L iănhu nălàăthuănh păkhôngălaoăđ ngădoăcôngănhânăt oăra.
2.2.2.3. Nh n x t v ch ngh a tr ng nông
- Thànhăt u:
+ Chuy năd iăt

ngănghiênăc uăsangăl nhăv căs năxu tănôngănghi p.

+ ánhăgiáăcaoăvaiătròăc aăs năxu tănôngănghi p.
+ Kh ngăđ nhăl uăthôngăkhôngăt oăraăgiáătr ,ăhàngăhóaăcóăgiáătr ătr

căkhiăđemăraătraoă

đ i,ătraoăđ iăch ălàmăthayăđ iăhìnhătháiăc aăgiáătr .
- H năch :
+ Khôngăth yăvaiătròăquanătr ngăc aăcôngănghi p.
+ Ch aăth yăvaiătròăc aăl uăthôngătrongăm tăth ăth ngănh tăv iăs năxu t,ăph ănh năl iă
nhu năth

ngănghi p,ăkhôngăth yăđ

căvaiătròăc aăngo iăth

ngăđ iăv iăs ăraăđ iăc aăch ă

ngh aăt ăb n.
+ Ch aă phână tíchă đ
nhu n…)ă

că cácă kháiă ni mă lỦă lu nă c ă s ă (hàngă hóa,ă ti nă t ,ă giáă tr ,ă l iă

ăMác:“M u toan xây d ng lâu đài khoa h c c a mình t trên nóc“.

2.2.3.ăKinhăt ăchínhătr ăt ăs năc ăđi năAnh
2.2.3.1. Hoàn c nh ra đ i và đ c đi m c a Kinh t chính tr t s n c đi n Anh
 Hoànăc nhăraăđ i:
- Xu tăhi năvàoăcu iăth ăk ăXVII.
- Nhi uă v nă đ ă kinhă t ă c aă s nă xu tă đ tă ra đư v
ngh aătr ngăth

tă quáă kh ă n ngă gi iă thíchă c a ch ă

ng.

ăH căthuy tăkinhăt ăchínhătr ăt ăs năc ăđi năAnhăxu tăhi n.


căđi măchung:


-

iăt

ngănghiênăc uălàăl nhăv căs năxu tăt ăb năch ăngh a.

- ưăxâyăd ng m tăh ăth ngăcácăph mătrùăvàăquyălu tăc aăn năkinhăt ăth ătr
tr ;ăgiáăc ;ăl iănhu n; l iăt c;ăti năl

ngă(Giá

ng;ăđ aătô; cácăquyălu tăgiáătr ,ăcungăc u,ăl uăthôngăti nă

t …).
- L năđ uătiênăápăd ngăph

ngăphápătr uăt

ngăhóaăkhiănghiênăc uăquanăh ăs năxu tă

t ăb năch ăngh a.
- ngăh ăt ăt

ngăt ădoăkinhăt .

Tuy nhiên, nh ng k t lu n c a h còn mang tính phi l ch s , l n l n gi a y u t khoa h c và
y u t t m th

ng.

H c thuy t kinh t c đi n b t đ u t W. Petty và k t thúc

. Ricacđô.

2.2.3.2.ăCácăh căthuy tăkinhăt ăt ăs năc ăđi năAnh
 H c thuy t kinh t c a W. Petty (1623- 1687)
Là ng

i sáng l p ra h c thuy t kinh t c đi n

th công, có trình đ ti n s v t lý, là nh c tr

Anh. Ômg sinh ra trong m t gia đình th

ng, là ng

i phát minh ra máy ch , là bác s

trong quân đ i, ông v a là m t đ i đ a ch l i v a là m t nhà công nghi p, là cha đ c a
khoa h c th ng kê. Ông vi t nhi u tác ph m nh “ i u

c v thu và thu thu “ - (1662);

"S h c chính tr “ - (1676); “Bàn v ti n t “ - (1682).
-Lý thuy t giá tr - lao đ ng:
+ă

aăraă3ăph mătrùăv ăgiáăc ăhàngăhóa:ăGiáăc ăt ănhiên;ăgiáăc ănhânăt o;ăgiáăc ăchínhă

+ă

tăv năđ ănghiênăc uălaoăđ ngăgi năđ năvàălaoăđ ngăph căt pănh ngăkhôngăthành.

tr .
- Lý thuy t ti n t :
+ăGiáătr ăc aăti năt ăd aătrênăc ăs ălaoăđ ngăkhaiăthácăvàng,ăb căquy tăđ nh.ă ngăh ă
ch ăđ ăđ năb năv .ăPhêăphánăvi căphátăhànhăti năkhôngăđ ăgiáătr .
+ăNg
đ

iăđ uătiênăđ aăraăquyălu tăl uăthôngăti năt :ăL

c xác đ nh trên c s s l

thanh toán c ng nh h
- Lý thuy t ti n l

ng đ n l

ng ti n c n thi t cho l u thông

ng hàng hóa và t c đ chu chuy n c a ti n t (th i gian
ng ti n c n thi t trong l u thông).

ng: Làă giáă c ă t ă nhiênă c aă laoă đ ng.ă M că ti nă l

m că t ă li uă sinhă ho tă t iă thi uă đ ă nuôiă s ngă ng
móngăchoălỦăthuy tă“Quyălu tăs tăv ăti năl

iă côngă nhân.ă Làă ng

ngă“.

- LỦăthuy tăv ăđ aătô,ăl iăt căvàăgiáăc ăru ngăđ t:

ngăcaoă nh tă làă

iă đ uă tiênă đ tă n nă

+ă

aătôălàăgiáătr ădôiăraăngoàiătiènăl

ng,ăt călàăs năph măc aălaoăđ ngăth ngăd .ăÔngă

đưănghiênăc uăđ aătôăchênhăl chănh ngăch aănghiênăc uăđ aătôătuy tăđ i.
+ăL iăt călàăthuănh păphátăsinhăc aăđ aătô.ăMu năxácăđ nhăl iăt căph iăd aăvàoăđ aătô
và do đi uăki năs năxu tănôngănghi păquy tăđ nh.
+ăGiáăc ru ngăđ tădoăđ aătôăquy tăđ nh).
 H c thuy t kinh t c a Ađam Smít (1723- 1790)
Là con m t viên ch c ngành thu . Sau khi t t nghi p đ i h c, ông gi ng d y v n h c, lôgíc;
tri t h c và đ o đ c. N m 1763 ông ng ng gi ng d y đi du l ch các n
Pháp ông đã g p nhi u nhà tr ng nông. Sau khi v n

c châu Âu và

c ông đã vi t tác ph m n i ti ng

“Nghiên c u v b n ch t và ngu n g c c a c i c a các dân t c“ - (1776 ).
- Lý thuy t “ bàn tay vô hình “: Cácăquyălu tăkinhăt ăkháchăquanăt ăphátăho tăđ ng,ăchiă
ph iăho tăđ ngăc aăconăng

iă

ăNhàăn

căkhôngănênăcanăthi păvàoăn năkinhăt .

- Lý thuy t giá tr - lao đ ng

+ T tăc ăcácălo iălaoăđ ngăs năxu tăđ uăt oăraăgiáătr ,ălaoăđ ngălàăth

căđoăcu iăcùngă

c aăgiáătr .ăÔngăphânăbi tărõăs ăkhácănhauăgi aăgiáătr ăs ăd ngăvàăgiáătr ătraoăđ iăvàăkh ngă
đ nh,ăgiáătr ăs ăd ngăkhôngăquy tăđ nhăgiáătr ătraoăđ i.ă
Khi phân tích giá tr ăhàngăhóa- giáătr ăđ
quanăh ăs ăl

căbi uăhi nă ăgiáătr ătraoăđ iăc aăhàngăhóa,ătrongă

ngăv iăhàngăhóaăkhác,ăcònătrongăn năs năxu tăhàngăhóaăphátătri n,ănóăđ

că

bi uăhi n ăti n.ă
+L

ngăgiáătr ăhàngăhóaălàădoăhaoăphíălaoăđ ngătrungăbìnhăc năthi tăquy tăđ nh.ăTrongă

cùngăm tăth iăgian,ălaoăđ ngăph căt păs ăt oăraăm tăl

ngăgiáătr ănhi uăh nălaoăđ ngăgi nă

đ n.
+ H năch , lu năqu năttrongăđ nhăngh aăv ăgiáătr ăvàătrongăc ăc uăgiáătr ăch ăcóă“ăvă“ăvàă
“ămă“ămàăkhôngăcóă‘ăcă“ănênăđưăb ăt căkhiăphânătíchătái s năxu t.
-Lý thuy t v ti n t
+ Doăs ăphátătri nălâuădàiăc aăs năxu tăvàăl uăthôngăhàngăhóa,ănênăti năt ăđưătáchăraă
kh iăth ăgi iăhàngăhóa,ănóătr ăthànhăcôngăc ăthu năti năchoăl uăthôngăvàătraoăđ iăhàngăhóa.

+ă ngăh ăquanăđi măc aăW.Pettyăv ăquyălu t l uăthôngăti năt .
+ă

ăxu tădùngăti năgi yăthayăth ăti năvàngăvàăti năb c.ăVi căphátăhànhăti năgi yăc nă

ph iădoăngânăhàngăđ mănhi m.
+ă ánhăgiáăcaoăvaiătròăc aătínăd ngăvàăchoăr ngăđóălàăph
đ ngăh n.

ngăti nălàmăchoăt ăb năn ngă


- Lý thuy t v thu nh p
+ă

aătô:ălàăkho năkh uătr ăth ănh tăvàoăs năph mălaoăđ ng.ăV ăm tăl

raăngoàiăti năl

ngănóălàăs ădôiă

ngăcôngănhânăvàăl iănhu năc aăt ăb n.ăV ăm tăch t,ănóăph năánhăquanăh ă

bócăl t.ăTuyănhiên,ăôngăchoăr ng,ăs ăd ănôngănghi păcóăđ aătô,ăvìălaoăđ ngănôngănghi păcóă
n ngăsu tăcaoăh nălaoăđ ngăcôngănghi păvàăôngăph ănh năđ aătôătuy tăđ i.
+ăL iănhu n:ălàăkho năkh uătr ăth ăhaiăvàoăs năph măc aăng
cóăchungăngu năg călàălaoăđ ngăkhôngăđ

iălaoăđ ng,ăchúngăđ uă

cătr ăcôngăc aăcôngănhân. L iăt călàăm tăb ăph nă

c aăl iănhu nămàănhàăt ăb năho tăđ ngăđiăvayăph iătr ăchoăch ănóăđ ăđ
Ôngăđưănhìnăth yăxuăh
gi măsútădoăkh iăl
+ăTi năl

ngăbìnhăquânăhóaăt ăxu tăl iănhu năvàăxuăh

căs ăh uăt ăb n.ă

ngăt ăxu tăl iănhu nă

ngăt ăb năđ uăt ăt ngălên.

ng:ălàăm tăb ăph năgiáătr ăs năph mălaoăđ ng.ăC ăs ăti năl

ngălàăgiáătr ăt ă

li uă sinhă ho tă c nă thi tă đ ă nuôiă s ngă ng

iă côngă nhână vàă conă cáiă anhă ta.ă Ôngă ngă h ă tr ă

l

ngălàăgiáăc ăc aălaoăđ ng.

ngăcao.ăTuyănhiênăôngăchoăr ngăti năl
- LỦăthuy tăv ăt ăb nă

+ăT ăb nălàăđi uăki năv tăch tăc năthi tăchoăs năxu tăc aăm iăxưăh i.ăT ăb năcóăt ăb nă
c ăđ nhăvàăt ăb năl uăđ ngănh ngăch aăphânăbi tăt ăb năs năxu tăvàăt ăb năl uăthông.
+ă

ăcaoăt ăt

ngăti tăki m.

- Lý thhuy t tái s n xu t: Doăquanăni mătrongăc c uăgiáătr ăc aăhàngăhóaăkhôngăcó
“ăc”ă

ăăB ăt cătrongăvi căphânătíchătáiăs năxu t.

 H c thuy t kinh t c a avid Ricacđo ( 1772- 1823 )
Sinh ra trong m t gia đình th
h c th

ng gia đông con. N m 12 tu i ông vào h c

tr

ng trung

ng nghi p 2 n m. Sau đó làm vi c buôn bán ch ng khoán và tr nên giàu có nhanh

chóng.
Ông nghiên c u nhi u l nh v c nh toán h c, lý h c, hóa h c, là m t trong nh ng ng
sáng l p ngành đ a ch t nh ng s tr

i

ng c a ông là Kinh t chính tr . Ông đã xu t b n tác

ph m, n i ti ng: “Nh ng nguyên lý c a kinh t chính tr h c”.
- Lý thuy t giá tr - lao đ ng
+ Phânăbi tărõă2ăthu cătínhăc aăhàngăhóaălàăgiáătr ăs ăd ngăvàăgiáătr ătraoăđ i,ăgiáătr ăs ă
d ngălàăđi uăki năc năthi tăchoăgiáătr ătraoăđ i,ănh ngăkhôngăph iălàăth

căđoăc aănó.ă Tr ă

m tăs ăítăhàngăhóaăkhanăhi m,ăthìăgiáătr ăs ăd ngăquy tăđ nhăgiáătr ătraoăđ i,ăcònăđ iăđaăs ă
hàngăhóaăkhác,ăgiáătr ădoălaoăđ ngăquy tăđ nh.


+ Theoăông,ăkhôngăph iăch ătrongăn năs năxu tăhàngăhóaăgi năđ n,ămàăngayăc ătrongă
n năs năxu tăl năt ăb năch ăngh a,ăgiáătr ăv nădoălaoăđ ngăquy tăđ nh.ăC ăc uăgiáătr ăhàngă
hóaăg m: (c+v+m).
+ Tuy nhiên, ch aăphânătíchăđ

căs ăchuy năd chă“ăcă“ăvàoăs n ph m m iădi năraănh ă

th ănào.ăÔngăchoăr ng,ălaoăđ ngăxưăh iăc năthi tăquy tăđ nhăl

ngăgiáătr ăhàngăhóa,ănh ngă

laoăđ ngăxưăh iăc năthi tălàădoăđi uăki năăs năxu tăx uănh tăquy tăđ nh.
Ph

ngăphápănghiênăc uăcònăcóătínhăsiêuăhình,ăcoiăgiáătr ălàăph mătrùăv nhăvi n,ălàăthu că

tínhăc aă m iă v t,ă khôngă th yă mâuă thu nă gi aă giáă tr ă s ă d ngă vàă giáă tr ,ă vìă ch aă phână bi tă
đ

cătínhăch tă2ăm tăc aălaoăđ ngăs năxu tăhàngăhóa.
- Lý thuy t v ti n l
+ Ti năl

ng, l i nhu n và đ a tô

ng làăgiáăc ăc aălaoăđ ng,ăđ

căxácăđ nh trênăc ăs ăgiáăc ăt ănhiênăvàăxoayă

quanhănó.ăÔngă ngăh ă“ăLỦăthuy tăquyălu tăs tăv ăti năl
+ L iănhu n làăs ăcònăl iăngoàiăti năl

ngă“.

ngămàănhàăt ăb nătr ăchoăcôngănhânăvà th yăs ă

gi măsútăc aăt ăsu tăl i nhu nălàădoăquyălu tămàuăm ăđ tăđaiăngàyăcàngăgi m.
+ă

aătô đ

căquanăni mălàădoă“đ tăđaiăcanhătácăh năch ă“,ăđ ămàuăm ăđ tăđaiăgi mă

sút,ă“ăn ngăsu tăđ uăt ăb tăt

ngăx ngă“,ătrongăkhiăđó,ădânăs ăt ngănhanhălàmăcho n năkhană

hi măt ăli uăsinhăho t làăph bi nătrongăm iăxưăh iă

ăPh iăcanhătácăc ătrênănh ngăru ngă

x u.ăGiáătr ănôngăs năph mădoăhaoăphíălaoăđ ngătrênăru ngăđ tăx uănh tăquy tăđ nh,ănênă ă
nh ngăru ngăđ tăt t,ătrungăbìnhăs ăthuăđ

căl

ngăs năph măl năh năsoăv iăru ngăđ tăx u.ă

Kho năchênhăl chăđó tr ăchoăđ aăch ăg iălàăđ aătô,ănh ngăch aănghiênăc uăđ aătôăchênhăl chă
II và không th aănh năđ aătôătuy tăđ i.ăăăă
-Lý thuy t v t b n
+ăT ăb nălàănh ngăt ăli uăs năxu tăvàăv tăph mătiêuădùng.
+ăChiaăt ăb năthànhă2ăb ăph n:ăt ăb năc ăđ nhă(muaăcôngăc laoăđ ng)ăvàăt ăb năl uă
đ ngă(b ăph năthuêăcôngănhân).
Tuyănhiên,ăôngăđưăb ăquaăb ăph năt ăb năd

iăhìnhătháiănguyên,ănhiên,ăv tăli u.

- Lý thuy t v ti n t
+ Giáătr ăc aăti nălàădoăgiáătr ăv tăli uălàmăraăti năquy tă đ nh.ă Nóă b ngăs ăl

ngălaoă

đ ngăhaoăphíăđ ăkhaiăthácăvàng,ăb c.ăM tăkhác,ăgiáătr ăc aăti năph ăthu căvàoăs ăl

ngăc aă

nó,ăb năthânăti năt ăkhôngăcóăgiáătr ăn iăt i.
+ Kháiăni măgiáăc ălàăbi uăhi năb ngăti năc aăgiáătr .
+ ng h ăquyălu tăl uăthôngăti năt ădo W. Petty và Smith đ ăx

ng.


Tuy nhiên, khôngănh tăquánăgi ăv ngăquanăđi măc aămình,ăchoăr ngăb tăc ăs ăl

ngăti nă

gi y,ăti năvàngănàoăc ngăcóăth ăthamăgiaăvàoăquáătrìnhăl uăthông.
- Lý thuy t th c hi n và kh ng ho ng kinh t : Ch ăngh aăt ăb nkhôngăcóăkh ăn ngăs nă
xu tăth aăvìănóăphátătri năv iăm căđíchăl iănhu nă

ăKhôngăcó kh ngăho ngăkinhăt ătrongă

ch ăngh aăt ăb n.
2.3.Nh ngăkhuynhăh

ngăvƠăh căthuy tăphêăphánăcóăk ăth aăkinhăt ăchínhătr ăh căt ă

s năc ăđi n
2.3.1.ăNh ngăkhuynhăh
2.3.1.1. Khuynh h

ngăvƠăh căthuy tăkinhăt ăphêăphánăvƠăk ăth aăthi uătri tăđ

ng c a kinh t chính tr h c ti u t s n

N a đ u th k XIX, kinh t t b n ch ngh a phát tri n m nh m , ngày càng lâm vào
tình tr ng h n lo n ,trì tr . Lý thuy t”bàn tay vô hình” không còn h u hi u. N n kinh t r i
vào tình tr ng kh ng ho ng, th t nghi p tràn lan

Xu t hi n khuynh h

ng ti u t s n.

i bi u tiêu bi u Xixmôndi ( 1773- 1842 ) và Pruđông ( 1809- 1865 ).
 Nh ng t t

ng kinh t ch y u c a Xixmônđi

- Lý lu n giá tr : Tánăthànhăphânăcôngălaoăđ ngătrongăs năxu t,ăcoiălaoăđ ngălàăngu nă
g căc aăgiáătr ,ăd aăvàoăs năxu tăxưăh iăđ ăxácăđ nhăgiáătr .
- Lý lu n v l i nhu n: làăkho nă kh uătr ăt ăgiáătr ăs năph mălaoăđ ng,ălàăthuănh pă
khôngălaoăd ng,ălàăk tăqu ăc

păbócălaoăđ ngăc aăcôngănhân.

- V đ a tô: Làăk tăqu ăbócăl tălaoăđ ngăc aăcôngănhân,ăcóăt ăt
- V kh ng ho ng kinh t :

ngăv ăđ aătôătuy tăđ i.

aăraăthuy tă“Tiêuădùngăkhôngăđ ă“ă

ăK tălu n:ăkhuy tă

đi măc ăb năc aăch ăngh aăt ăb n làăs năxu tătáchăr iănhuăc u,ăs năxu tăl ăthu căvàoăkhátă
v ngăl iănhu năt iăđa.
T t
-

ng kinh t c a Pruđông( 1809- 1865 )
kíchăch ăđ ăt ăh u,ăôngăchoăr ng:ă“ăquy năt ăh uălàăquy nă năc

pă“ăvàăđ ăngh ă

dùngă“ăquy năch păh uă“ăthayă“ăt ăh uă“.ăTheoăông,ăquy năch păh uălàăquy năt ăh uătr ăđiă
quy năchi măđo t,ăquy năch păh uăs ăb oăđ măt ădo,ăbìnhăđ ngătrongăxưăh i.ăăăă
- Coiăs ăt năt iăc aăl iăt călàăc ăs ăc aăbócăl t,ăđ ăngh ăl pă“ăngânăhàngătraoăđ i“,ănóă
khôngăh năch ăs ăti năchoăvayăvàăch ălàmăch căn ngăinăti n.ă
2.3.1.2. Ch ngh a xã h i không t

ng

Tây Âu:

u th k XIX, ch ngh a t b n ngày càng b c l nh ng mâu thu n, b t công và tiêu
c c, xu t hi n lu ng t t

ng phê phán xã h i t b n và tìm ki m m t xã h i m i. Tuy


nhiên, ch tr
“không t

ng c a h quá lý t

ng, phi th c t , không th c hi n đ

c nên tr thành

ng”.

 Xanh Ximông ( 1760-1825 )
- Coiăcácăch ăđ ăxưăh iăthayăth ănhauălàăcóătínhăquyălu t,ămàăđ ngăl căphátătri năxưăh iă
là s ăti năb ăc aălỦătrí,ăc aăkhoaăh căvàăs ăv năminh.ă
- Ch ăđ ăs ăh uălàăc ăs ăc aăm iăxưăh i.
- Coiăxưăh iăt ăb nălàăs ăth ngătr ăc aăíchăk ,ăc aăb oăl căvàăs ăl aăđ o.ăN năs năxu tă
t ăb năch ăngh a làăvôăchínhăph ,ăng năc năvi căs ăd ngăh pălỦăcácăngu năc aăc iăxưăh i.
-

aăraăd ăki n xưăh iăt

ngălai v i nh ngăđ cătr ng:ă

+ B oăđ măphúcăl iăv tăch tăchoătoànăxưăh i.
+ S năxu tăcóăk ăho ch,ăth ătiêuătínhăch tăvôăchínhăph ,ălaoăđ ngătr ăthànhăcôngăvi că
c aăm iăng

i,ăđ aăv ăvàăthuănh păc aăm iăng

iădoălaoăđ ngăquy tăđ nh.

+ Cácăgiaiăc p trong xưăh iăđoàn k tăcùngănhauăch ngăthiênătai.
ă óălàăxưăh iămàăt tăy uă nhânălo iăs ăđiăt i.
 Phuriê ( 1772- 1837)

- Chiaă xưă h iă thànhă 4ă giaiă đo nă (môngă mu i,ă dưă man,ă giaă tr

ng,ă v nă minh công

nghi p).ăM iăgiaiăđo năđ uăphátătri năquaă4ăth iăk ă(th ă u,ăthi uăniên,ătr

ngăthànhăvàăgiàă

c i).
- Coiăxưăh iăt ăs nălàăxưăh iăs năxu tăvôăchínhăph ,ăc nhătranhăquy tăli t,ăn năs năxu tă
b ăchiaăc tăvàăchiăph iăb iăl iăíchăcáănhân,ăkh ngăho ngăs năxu tăth a,ăs năxu tăl năchènăépă
s năxu tănh ,ălàmăpháăs năs năxu tănh .
- Quanăni măxưăh iăt

ngălaiălàăm tăxưăh iăhoànăh o,ăs năxu tăt păth ăc aăcácăhi păh iă

s nă xu t.ă óă làă xưă h iă hi p h i,ă v nă cóă t ă h u,ă cóă giaiă c p,ă cóă giàuă nghèo,ă nh ngă ng

iă

nghèoăđưăthoátăkh iătúngăthi u.ăTrongăch ăđ ăhi păh i,ăcóăs ăk tăh păhàiăhòaăphânăph iăthuă
nh păd aăvàoălaoăđ ng,ăt ăb năvàătàiăn ng.
 Ooen ( 1771- 1858)
- Phêăphánăquy tăli tăch ăngh aăt ăb n,ănóăđemăl iătaiăh aăchoăxưăh i,ăgâyăraăs ăc nhă
tranhă vôă chínhă ph ă trongă s nă xu t,ă phână ph i,ă bópă méoă quană h ă gi aă ng
nguyênănhânăc aăvôăvànăt iăl i,ăbi năconăng
- Phêăphánăch ăđ ăcôngăx
gi iăh n,ăh yăho iăconăng

iăthànhămaăqu ăm tăh tătínhăng

iă v iă ng

i,ă làă

i.

ngăt ăb năch ăngh a đưăgâyăraăs ăbócăl tăth măt ,ăkhôngăcóă

i,ălàănguyênănhân c aăth tănghi p,ăb năcùngăhóa.


- Coiăti nă làă ph

ngă ti nă bócă l tă vàă ngu nă g că cácă taiă h a,ă đòiă th ă tiêuă ti nă vàă thayă

b ngă“phi uălaoăđ ng”.
K t lu n:

i măchungăc aăcácănhàăt ăt

ngăkhôngăt

ngălàăkhôngăth yăvaiătròăc aăgiaiăc pă

côngănhânăvàănhânădânălaoăđ ngătrongăvi căxóaăb ăxưăh iăc ăxâyăd ngăxưăh iăm i,ămàăl iă
trôngăch ,ă ăl i,ăkêuăg iălòngăt tăc aăcácănhàăt ăb năl

ngăthi n,ăch ătr

ngăc iăt oăhòaăbìnhă

xưăh iăt ăs n.ă âyălàăđi uăkhôngăhi năth c.
2.3.2.ăKinhăt ăchínhătr ăMác- Lênin- H căthuy tăkinhăt ăk ăth a,ăphátătri năcóăphêăphánă
kinhăt ăchínhătr ăt ăs năc ăđi n
2.3.2.1. Hoàn c nh ra đ i
- Ch ăngh aăt ăb năđưăgiànhăđ aăv ăth ngătr ,ăquanăh ăs năxu tăt ăb năch ăngh a đ
xácăl păhoànătoànă ănhi uăn

c TâyăÂuă

ă

c

tăraănhi uăv năđ ăc nănh năth c,ăgi iăthích.

- Mâuăthu năgi aăgiaiăc păvôăs năvàăgiaiăc păt ăs năngàyăcàngăsâuăs c,ăcu căđ uătranh
giaiăc păngàyăcàngăm nhăm ă
-

uăth ăk ăXIX,ănhânălo iăđưăđ tăđ

bi tălàătri tăh căc đi nă
t

Giaiăc p vôăs năc năcóălỦălu năkhoaăh căsoiăđ

ng.

cănh ngăthànhăt uăkhoaăh căxưăh iătoăl n,ăđ că

c,ăkinhăt ăchínhătr ăt ăs năc ăđi năAnhăvàăch ăngh aăxưăh iăkhôngă

ngăPháp.
ăCh ăngh aăMácă- LêninădoăC.MácăvàăPh.ă ngghenăsángăl păvàăV.I.Lêninăphátătri nătrongă

đi uăki năl chăs ăm i.
2.3.2.2. Nh ng c ng hi n khoa h c c a kinh t chính tr Mác – Lênin
- Phátăhi năraătínhă2ăm tăc aălaoăđ ngăs năxu tăhàngăhóa,ăđóălàălaoăđ ngătr uăt

ngăvàă

laoăđ ngăc ăth .
- V chărõăngu năg c,ăb năch t c aăgiáătr ăth ngăd .
- Ch ăraăb năch tăc aăti năl

ngălàăgiáăc ăs călaoăđ ngăch ăkhôngă ph iălàăgiáăc ălaoă

đ ng.
- Ng

iăđ uătiênăphânăchiaăt ăb năthànhăt ăb năb tăbi năvàăt ăb năkh ăbi n,ăv chărõăvaiă

tròăt ng b ăph n t ăb nătrongăquáătrìnhăs năxu tăgiáătr ăth ngăd .
- Ch ăraăc ăc uăchuy năhóaăgiáătr ăth ngăd ăthànhăl iănhu năbìnhăquânăvàăgiáătr ăhàngă
hóaăthànhăgiáăc ăs năxu tătrongăđi uăki năt ădoăc nhătranh.
- Ch ăraăgiá tr ăth ngăd ălàăcáiăchung,ăcáiătr uăt
h iă thìă giáă tr ă th ngă d ă đ
nghi p,ăl iănhu năt ăb năth

că bi uă hi nă d

ng,ăb năch t.ăSongătrongăth căt ăxưă

iă cácă hìnhă tháiă c ă th ă (L iă nhu nă t ă b nă côngă

ngănghi p,ăl iăt căchoăvay,ăđ aătôăt ăb năch ăngh a).

- Phânătíchăđi uăki năth căhi năt ngăs năph măxưăh i,ăch ăraăcácăcânăđ iătrongăn năkinhă


t ăvàănguyênănhânăc aătínhăchuăk ăkinhăt ăc aătáiăs năxu tăt ăb năch ăngh a.
- V chăraătínhăch tăquáăđ ăc aăph
thayăb ngăph

ngăth căs năxu tăc ngăs năch ăngh a..

2.4. .M tăs ătr
2.4.1.Tr

ngăth căs năxu tăt ăb năch ăngh a,ătínhăt tăy uăph iă

ngăpháiăkinhăt ăchínhătr ăh căt ăs năhi năđ i

ngăpháiă“ăTơnăc ăđi nă“

2.4.1.1. Hoàn c nh ra đ i và đ c đi m ph

ng pháp lu n

- Cu iăth ăk ăXIXăđ uăth ăk ăXX,ăch ăngh aăt ăb n đ căquy năxu tăhi n,ălàmăn yăsinhă
nhi uăhi năt

ngăkinhăt ăm iăc năphânătích,ăcácăh căthuy tăkinhăt ăt ăs năc ăđi năt ăraăb tă

l c.
- S ăxu tăhi năch ăngh aăMác.
- CácălỦăthuy tătiêuăbi u:ă
+ LỦăthuy tă“L iăíchăgi iăh n”ăvàă“Giáătr ăgi iăh n”ă– Áo.
+ LỦăthuy tăkinhăt ăc aăpháiăCamborigio – Anh; .
- T ăt

ng c ăb n:

+ă ngăh t ădoăc nhătranh,ăch ngăl iăs ăcanăthi păc aănhàăn

căvàoăkinhăt .

+ Quanăni m íchăl iăquy tăđ nhăgiáătr ăhàngăhóaăvàămu năbi năkinhăt ăchínhătr ăthànhă
khoaăh căkinhăt ăđ năthu n.
2.4.1.2. Lý thuy t “ích l i gi i h n“ và “giá tr gi i h n“- Áo
- V iăđàăt ngălênăc aăv tăph mătiêuădùng,ăthìăm căbưoăhòaăv ăv tăph măt ngălên,ăcònă
m căđ ăc păthi tăc aănhuăc uăgi măxu ng.ăN uăv iăs ăl
càngăv ăsauăíchăl iăcàngănh ăh năv tăph mătr

ngăv tăph măcóăh năthìăv tăph mă

căđó,ăv tăph măcu iăcùngălàă“v tăph măgi iă

h n“,íchăl iăc aănóălàă“íchăl iăgi iăh n“ăvàăs ăquy tăđ nhăíchăl iăc aăv tăph măkhác.
- T ăđóăh ăchoăr ng:ăíchăl iăquy tăđ nhăgiáătr ăhàngăhóa,ă“ích l iăgi iăh n“ăs ăquy tă
đ nhă“giáătr ăgi iăh n“ăvàăquy tăđ nhăgiáătr ătoànăb ăchu iăs năph măhàngăhóa.
2.4.1.3. Lý thuy t kinh t c a phái Camb ritgi –Anh:

c th hi n thông qua lý thuy t

giá c c a A. Macxan (1842- 1924)
- Giáăc ălàăhìnhăth căv ăquanăh ăs ăl
v iănhau.ăGiáăc ăđ
- Th ătr

căhìnhăthànhătrênăth ătr

ngălàăt ngăth ănh ngăng

ngămàătrongăđóăhàngăhóa,ăti năt ăđ

cătraoăđ iă

ng.

iăcóăquanăh ăkinhădoanh,ălàăn iăg păg ăgi aăcungă

vàăc u.ăCungăvàăc uătácăd ngăv iănhauăhìnhăthànhăgiáăc ătrungăbình.ăT iădi măgiáăc ătrungă
bìnhă thìă cungă c uă v ă hàngă hóaă cână b ngă nhau.ă

ă Cung- c uă vàă giáă c ă hàngă hóaă luônă tácă

đ ngăv iănhauălàmăchoănènăkinhăt ăho tăđ ngăbìnhăth

ng.


2.4.2.ăH căthuy tăkinhăt c aăJ.ăKênx
Kênx (1883- 1946), nhà kinh t ng

i Anh, tác ph m n i ti ng “Lý lu n chung v vi c làm,

lãi su t và ti n t “ xu t b n 1936.
T ăt

ngăc ăb năc aăh căthuy tăKênx :
- Kh ngăho ngăth tănghi pălàădoă chínhăsáchă l iăth i,ăb oăth ,ăthi uăs ăcană thi păc aă

nhàăn

căvàoăkinhăt .ă

ăNhàăn

căph iăcanăthi păvàoăkinhăt ,ăđi uăti tăkinhăt ăv ămôăb ngă

cácăchínhăsáchăthíchăh pănh măduyătrìăt căđ ăgiaăt ngă năđ nhăc aăt ngăc uănh ălưiăsu t,ăl mă
phátăcóăđi uăti t.
- C năcóăbi năphápălàmăt ngă“t ngăc uă“ăvàăđ uăt .ă
vàăt ngăs năl

ngăqu căgia.

ánh giáă caoă vaiă tròă c aă đ uă t ,ă choă r ng:ă M tă thayă đ iă nh ă trongă đ uă t ă d nă đ nă

-

thayă đ iă l nătrongă t ngă c uă vàă t ngă cung.ă
duyătrìăc uăđ uăt ăvàănhàăn
nhàăn

ăT ngăs căđ uăt ,ăt ngăvi călàmă

ă Mu nă ch ngă kh ngă ho ng,ă th tă nghi pă ph iă

căph iăs ăd ngăngânăsáchăđ ăkíchăthíchăđ uăt ăc aăt ănhânăvàă

c.

- S ăd ngăr ng rưi,ăcóăh ăth ngăph

ngăphápă“phânătíchăđ iăl

ng“đ iăv iăcânăb ngă

kinhăt ăv ămô.
2.4.3.ăLỦăthuy tăkinhăt c aătr

ngăpháiăchínhăhi năđ i

2.4.3.1. S xu t hi n và đ c đi m ph

ng pháp lu n

- Xu tăhi nănh ng n mă70- 80ăc aăth ăk ăXX,ăth ngătr ă ăM ,ăTâyăÂuăvàăNh tăB n.
-

ưăs ăd ngăt ngăh păcácăquanăđi măkinhăt ăc aăcácătr

ngăpháiăkinhăt ăh căkhácăd ă

đ aăraăcácălỦăthuy tăkinhăt ăc aămình.
2.4.3.2. Lý thuy t v n n “ kinh t h n h p”
-

ăphátătri năkinhăt ăhi năđ iăc năd aăvàoăc ăch ăth ătr

m tăn năkinhăt ăhi năđ iăn uăkhôngăcóăc ăchínhăph ăl năth ătr

ngăvàănhàăn

că“đi uăhànhă

ngăthìăc ngănh ăđ nhă“v ătayă

b ngăm tăbànătay“.
- C ăch ăth ătr

ngălàăm tăhìnhăth căt ăch căkinhăt ătrongăđóăcáănhânăng

vàăcácănhàăkinhădoanhătácăđ ngăl nănhauăquaăth ătr
xu t:ăCáiăgìă?ăNh ăth ănàoă?ăvàăchoăaiă?.ă
ch ăth ătr

ngăđ ăxácăđ nhă3ăv năđ ăc ăb năc aăs nă

ăCh ăraănh ngăm tătíchăc căvàăkhuy tăt t c aăc ă

ng.

- Vaiătròăc aănhàăn

iătiêuădùngă

c:ă4ăch căn ng

+ăThi tăl păkhuônăkh ăphápălu t.
+ăS aăch aănh ngăkhuy tăt tăc aăc ăch ăth ătr

ng.


+ă

măb oăs ă năđ nhăn năkinhăt ăv ămô.

+ă

măb oăs ăcôngăb ngăxưăh i.

2.4.4.ăCácălỦăthuy tăv ăphátătri năkinhăt ăđ iăv iăcácăn

căch măphátătri n

2.4.4.1. Lý thuy t “C t cánh” – W. Rôxtâu.
- Quáă trìnhă t ngă tr

ngă kinhă t ă đ iă v iă m tă n

truy năth ng;ăTi năc tăcánh;ăC tăcánh;ăTr
- N năkinhăt ăc aăm tăn

căch ăb

că ph iă tr iă quaă 5ă giaiă đo n: Xưă h iă

ngăthànhăvàătiêuădùngăcao.
căvàoăgiaiăđo năphátătri năkhiăcácăgiaiăđo nătr

că

đóăđưăcungăc păchoănóăm tăxungăl cănh tăđ nh.
2.4.4.2. Lý thuy t “Cái vòng lu n qu n“ và "Cú huých t bên ngoài“– Samuens n
-

ăt ngătr

ngăkinhăt ănóiăchung,ăph iăđ măb oă4ănhânăt :ăNhânăl c,ătàiănguyênăthiên

nhiên,ăc ăc uăt ăb năvàăk ăthu t.
- Nhìnăchungă ăcácăn

căđangăphátătri n,ă4ănhânăt ătrênăđ uăkhanăhi m.ăVi căk tăh pă

chúngăg pătr ăng iăl n.ă ănhi uăn
c aăs ănghèoăkh ă

ă

ăphátătri năph iăcóă“Cú huýchăt ăbênăngoài”ănh măpháă“Cái vòng

lu năqu n”ă ănhi uăđi m.ă
Mu năv y,ăcácăn
đ uăt ăc aăt ăb năn

c khóăkh năl iăcàngăthêmătrongă“Cáiăvòngălu năqu n”ă

Ph iăcóăđ uăt ăc aăn

căngoàiăvàoăcácăn

căđangăphátătri n.ă

cănàyăph iăt oăraăcácăđi uăki năthu năl iănh măkíchăthíchătínhătíchăc că
căngoài.

Ti tăki m,ă
đ uăt th p

Thuănh pă
bìnhăquânăth p

Tíchăl yă

v năth p

N ngăsu tă
lao đ ngăth p

2.4.4.3. Lý thuy t “Phát tri n cân đ i “ và “Phát tri n không cân đ i“.ăCóă2ăquanăni m:
-

yănhanhăm tăs ăkhuăv căđ ăkéoăcácăkhuăv căkhácăphátătri n.

- Ch ătr

ngă“ăPhátătri năcânăđ i”,ăb oăđ măchoăcácăn

t căđ ănhanhănh t.

cănàyăphátătri nă năđ nhăvàăv iă


Bài 3
NỆNăS NăXU TăXĩăH I.
3.1.ăVaiătròăc aăn năs năxu tăxưăh iăvƠăcácăy uăt ăc ăb n c aăs năxu t
3.1.1.ăVaiătròăc aăs năxu tăxưăh iă(s năxu tăc aăc iăv tăchát)
3.1.1.1. Khái ni m: S năxu tăc aăc iăv tăch tălàăquáătrìnhăconăng

iăs ăd ngăcôngăc ălaoă

đ ngătácăđ ngăvàoăt ănhiên,ăkhaiăthácăho căc iăbi năcácăd ngăv tăch tăc aăt ănhiênăđ ăt oăraă
c aăc iăv tăch tăchoăxưăh i.
3.1.1.2. Vai trò

- S năxu tăc aăc iăv tăch tălàăho tăđ ngăc ăb năc aăloàiăng

i,ălàăc ăs ăc aăs ăt năt iă

vàăphátătri năc aăxưăh i.
- Làăc ăs ăhìnhăthànhăvàăphátătri năcácăch ăđ ănhàăn
đ c,ătônăgiáo…c aăconăng

c,ăcácăquânăđi măphápălu t,ăđ oă

i.

- S năxu tăc aăc iăv tăch tăcònăcóăvaiătròăquanătr ngătrongăs ăphátătri năvàăhoànăthi nă
chínhăb năthânăconăng

iăvàălàăc ăs ăchoăs ăphátătri năn năv năminhănhânălo iăt ătrìnhăđ

th pălênătrìnhăđ ăngàyăcàngăcao.
3.1.2.ăcácăy uăt ăc aăn năs năxu t
3.1.2.1. S c lao đ ng
- Mác: "Toànăb ănh ngăn ngăl căth ăch tăvàătinhăth năt năt iătrongăm tăc ăth ,ătrongă
m tăconăng

iăđangăs ngăvàăđ

s ăd ngănàoăđó"ă

căng

iăđóăđemăraăv năd ngăăm iăkhiăs năxu tăraăm tăgiáătr ă

Làăkh ăn ngălaoăđ ngăc aăconăng

i,ălàăđi uăki năc ăb năc aăs năxu tă ă

b tăc ăxưăh iănào.
- Trongăquáătrìnhăphátătri năc aăn năs năxuátăxaăh i,ăvaiătròăc aăs călaoăđ ng,ăc aănhână
t ăconăng

iăngàyăcàngăt ngălên.ăConăng

iăv aălàăđ ngăl c,ăv aălàăm căđíchăcu iăcùngăc aă

s ăphátătri năkinhăt ăxưăh i.
3.1.2.2.

it

ng lao đ ng

- Làănh ngăv tămàălaoăd ngăc aăconăng

iătácăđ ngăvàoănh măbi năđ iănóăchoăphùăh pă

nhuăc uăc aămình;
- Cóă2ălo iăđ iăt

ngălaoăđ ng:

+ Lo iăcóăs nătrongăt ănhiên.

+ Lo iăđưăquaăch ăbi nă(Nguyênăli u).
ăCùngăv iăs ăphátătri năc aăkhoaăh c- k ăthu tăhi năđ i,ăvaiătròăc aănhi uăđ iăt
đ ngăd n d năthayăđ iăvàănhi uăđóiăt

ngălaoăđ ngăm iăcóăch tăl

ngăcaoăđ

ngălaoă

căt oăra.ăV tă


li uăm iăđưăvàăđangăm ăraănh ngăkh ăn ngătoăl năchoăn năs năxu tăhi năđ i,ăchoăphépăt ngă
nhanhăkh iăl

ngăs năph măv iăch tăl

ngăngàyăcàngăcaoăvàăchiăphíăngàyăcàngăr .

3.1.2.3. T li u lao đ ng
- Làă m tă v tă hayă h ă th ngă nh ngă v tă làmă nhi mă v ă truy nă d nă s ă tácă đ ngăc aă conă
ng

iăđ năđ iăt

ngălaoăđ ng.ă

- T ăli uălaoăđ ngăbaoăg m:
+ Côngăc ălaoăđ ng.

+ Nh ngăđ ădùngăđ ăch aăđ ng,ăb oăqu năđ iăt

ngălaoăđ ngăvàăs năph m laoăđ ng.

+ H ăth ngăcácăy uăt ăv tăch tăph căv ătr căti păho căgiánăti păquáătrìnhăs năxu tămàă
n uăthi uăchúngăs ăkhôngăth căh năđ
ph

căquáătrìnhăs năxu tănh :ănhàăx

ngăti năgiaoăthông,ăthôngătinăliênăl c…

ng,ăkhoătàng,ăcácă

K tăc uăh ăt ngăc aăs n xuát.

K t lu n: Cácăy uăt ăc aăquáătrìnhăs năxu tătácăđ ng l nănhau vàăphátătri năđ ngăb ănh ngă
trongăm iăn năs năxu t,ăs călaoăđ ngăluônăluônălàăy uăt ăc ăb n,ăsángăt oăc aăs năxu t.
3.1.3. S năph măxưăh i
3.1.3.1. Khái ni m
S năph mălàăk tăqu ăc aăs năxu tădùngăđ ăth aămưnănhuăc uăn iăb ă(n năs năxu tăt ă
nhiên),ăho căđ ătraoăđ i,ămuaăbánă(kinhăt ăth ătr

ng).

3.1.3.2.ăBi uăhi n:ăK tăqu ăc aăn năs năxu tăxưăh iăđ

căbi uăhi nă ăt ngăs năph măxưăh iă

vàăthuănh păqu cădân.

- T ngăs năph măxưăh iălàătoànăb c aăc iăv tăch tăđ
đ nhă(th

căt oăraătrongăm tăth iăgianănh tă

ngălàăm tăn m).

- Thuănh păqu cădânălàăph năcònăl iăc aăt ngăs năph măxưăh iăsauăkhiăkh uătr ăph năt ă
li uăs năxu tăđưăhaoăphí.ăBaoăg m:ă
+ S n ph m c n thi tălàăm tăph năc aăthuănh păqu cădânădùngăđ ătáiăs năxu tăs călaoă
đ ng,ăđ ăduyătrìăkh ăn ngălaoăđ ngăvàăđàoăt oăth ăh ălaoăđ ngă m iătheyăth ănh ngăng

iă

m tăkh ăn ngălaoăd ng.
+ S n ph m th ng d làăph năcònăl iăc aăthuănh păqu cădân,ălàăk tăqu ăvàăngu năg că
c aăti năb ăxưăh i,ălàăđi uăki năquy tăđ nhăđ ănângăcaoăđ iăs ngănhânădânăvàăt oăraăkh ăn ngă
phátătri năkinhăt ă- xưăh iătrongăt

ngălai.

3.1.4.ăGi iăh năkh ăn ngăs năxu tăxưăh iăvƠăs ăl a ch năph

ngăánăs năxu tăt iă u

- Mu năs năxu tăraăs năph măph iăcóăcácăy uăt ănh ăs călaoăđ ng,ăt ăli uălaoăd ng,ăđ iă
t

ngălaoăđ ng…songă“ăthiênănhiênăkhôngăquáăhàoăphóngă“ă

ăm iăqu căgiaăđ uăđ ngătr

că


nh ngăgi iăh n,ătr

căh tălàăs ăkhanăhi măv ătàiănguyên.

- Xưăh iăph iăch pănh năth căt ăkhanăhi măc aăcácăngu năl căvàăph iăch năph

ngăánă

phânăb ăcácăngu năl căgi aăcácăyêuăc uăs ăd ng.
ngăth căs năxu tăxưăh i

3.2.ăPh

3.2.1.ăL căl

ngăs năxu t

3.2.1.1. Khái ni m
L căl

ngăs năxu tăth ăhi năn ngăl căth căti năc aăconăng

iătrongăquá trìnhătácăđ ngă

vàoăt ănhiênăt oăraăc aăc iăv tăch tăchoăs ăt năt iăvàăphátătri năxưăh i.ă

3.2.1.2. C u trúc c a l c l
- T ăli uăs năxu t (
- Ng
ăL căl

ng s n xu t
iăt

ngălaoăđ ngăvàăt ăli uălaoăđ ng)..

iălaoăđ ngăs ăd ngăt ăli uăs năxu t.
ngăs năxu t xưăh iăphátătri năliênăt c,ăkhôngăng ngăt ăth păđ năcao,ălàăc ăs ăchoă

s ăphátătri năvàăhoànăthi năd năn năv năminhănhânălo i.
3.2.2.ăQuanăh ăs năxu t
3.2.2.1. Khái ni m
Quanăh ăs năxu tălàăm iăquanăh ăgi aăng

iăv iăng

iătrongăquáătrìnhăs năxu t, phân

ph i,ăl uăthôngăvàătiêuădùng.
3.2.2.2. C u trúc c a quan h s n xu t
- Quanăh ăs ăh uăv ăt ăli uăs năxu t.
- Quanăh ătrongăt ăch căqu nălỦăs năxu t.
- Quanăh ătrongăphânăăph iăs năph m.
3.2.3. M iăquanăh ăgi aăl c l
-L c l

ng s n xu t và quan h s n xu t

ng s n xu t quy tđ nh s hình thành và bi nđ i c a quan h s n xu t.

- Tácđ ng tr l i c a quan h s n xu tđ i v i l c l

ng s n xu t theo 2 h

ng (phù

h p ho c không phù h p).
3.3.ăTínhăkháchăquan,ăđ căđi măvƠăc ăch ăv năd ngăquyălu tăkinhăt
3.3.1.ăCácălo iăquyălu tăkinhăt
- Quyălu tăkinhăt ăbi uăhi năb năch tăc aăquanăh ăs năxu t,ăbi uăhi năm iăquanăh ă
nhânăqu ,ăb năch t,ăcóătínhă năđ nhăc aăcácăhi năt
-Cácălo iăquyălu t:
+ Lo iăquyălu tăkinhăt ăchung.
+ Quyălu tăkinhăt ăd căthù.

ngăvàăquáătrìnhăkinhăt .


3.3.2.ăTínhăkháchăquanăvƠăđ cădi m ho tăđ ngăc aăquyălu tăkinhăt
- Cácăquyălu tăkinhăt ăt năt iăkháchăquan,ăđ căl păv iăỦăchíăconăng

i.

- Quyălu tăkinhăt ăraăđ i,ăho tăđ ngăthôngăquaăho tăđ ngăkinhăt ăc aăconăng

i.ă

- Cácăquyălu tăkinhăt ăho tăđ ngătrongăm iăliênăh ,ătácăđ ngăl nănhau.
- Quyălu tăkinhăt ăcóătínhăl chăs .
3.3.3. C ăch ăv năd ngăquyălu tăkinhăt
- Nh năth căquyălu tăkinhăt .
- Xácăđ nhăm cătiêu,ăph

ngăh

ngăphátătri năn năkinhăt .

- L aăch n,ăbanăhànhăcácăchínhăsáchăkinhăt ăvàăphápălu tăkinhăt .
- T ăch căho tăđ ngăth căti năc aăconăng

i,ănh măbi năm cătiêu,ăph

ngăh

ng,ă

chínhăsáchăkinhăt ăvàăphápălu tăkinhăt ăt ăkh ăn ngăthànhăhi năth c
ăCácăkhâuănàyă liênă h ă m tăthi tăv iănhau,ă vìăv yătrongăth căti nă v năd ngăcácăquyălu tă
kinhăt ăkhôngăđ

căxemănh ăkhâuănàoă

Bài 4
S NăXU TăHĨNGăHịAăVĨăCÁCăQUYăLU T
C ăB NăC AăS NăXU TăHĨNGăHịA
4.1. i uăki năraăđ i,ăt năt iăvƠă uăth ăc aăs năxu tăhƠngăhóa

4.1.1ăKinhăt ăhƠngăhóa
- Làăki uăt ăch căkinhăt - xưăh iămàăs năph măs năxu tăraăđ ătraoăđ i,ămuaăbán.
- Mô hìnhăkinhăt ăhàng hóa:Kinhăt ăhàngăhóaăgi năđ nă
th ătr

ngăc ăđi n vàăkinhăt ăth ătr

ăKinhăt ăth ătr

ngă(kinhăt ă

ngăhi năđ i).

4.1.2.ăHaiăđi uăki năraăđ iăc aăkinhăt ăhƠngăhóa
- Phânăcôngălaoăđ ngăxưăh i - s ăchuyênămônăhóaăs năxu tăthànhănh ngăngànhăngh ă
khácănhauă

ăm iăng

iăch ăs năxu tăm tăth ăho căvàiăth ăs năph mănh ngănhuăc uăc aăh ă

l iăc nănhi uăs năph m.ăDoăđó,ăh ăc nătraoăđ iăho tăđ ngăchoănhauăd

iăhìnhăth cătraoăđ iă

hàng hóa.
ăPhânăcôngălaoăđ ngălàmăchoăng

iăs năxu tăhàngăhóaăph ăthu căvàoănhauăc ătrongăs nă

xu tăvàătrongătiêuădùng.
- S ătáchăbi tăt

ngăđ iăv ăm tăkinhăt ăc aănh ngăng

iăs năxu t.ăS ătáchăbi tănàyălàă

doăs ăt năt iăcácăquanăh ăs ăh uăkhácănhauăv ăt ăli uăs năxu tăquyăđ nh.ăCh ăđ ăt h uăxácă
đ nhăng

iăs ăh uăt ăli uăs năxu tălàăng

iăs ăh uăs năph mălaoăđ ng.ăNh ngăh ăl iăn mă


trongăh ăth ngăphânăcôngălaoăđ ngăxưăh i,ănênăh ăph ăthu căvàoăng
tiêuă dùngă

ă ng

iănàyă mu nă tiêuă dùngă s nă ph mă c aă ng

iăkhácăv ăs năxu tăvàă

iăkhácă ph iă thông quaă s ă traoă

đ i,ămuaăbánăhàngăhóa.ă
ăCh ăđ ăt ăh uăraăđ iălàmăchoăng

iăs năxu tăđ căl păv ăt li u s n xu t vàăs năph mălàmă

ra.
K t lu n: S n xu t hàng hóa ch ra đ i khi có đ 2 đi u ki n, n u thi u m t trong hai đi u
ki n thì không có s n xu t hàng hóa và s n ph m lao đ ng không mang tính hàng hóa.
4.1.3.ă uăth ăc aăs năxu tăhƠngăhóa
- Khaiăthácăđ
vàăc aăcácăqu căgia.ă

cănh ngăl iăth ăc aăt ănhiên,ăxưăh i,ăk ăthu tăc aăt ngăng

iăs năxu tă

ngăth iăs năxu tăhàngăhóaăphátătri năthúcăđ yăphânăcôngălaoăđ ngăxưă

h i.
- Cóăđi uăki năthu năl iăđ ă ngăd ngănh ngăthànhăt uăkhoaăh c- côngăngh ăhi năđ iă
vàoăs năxu t,ănângăcaoăn ngăsu tălaoăđ ng.
- Phátăhuyătínhăn ngăđ ng, nh yăbénăc aăng

iăs năxu t.

- S năxu tăhàngăhóaăv iăn ngăsu tălaoăđ ngăcao,ăch tăl
ngàyăcàngănhi u,ăđaăd ngăvàăphongăphúălàmăchoăth ătr
gi aă cácă vùng,ă cácă mi n,ă cácă đ aă ph

ngăhàngăhóaăt tăvàăkh iăl

ngă

ngăm ăr ng,ăgiaoăl uăkinhăt - xưăh iă

ng,ă gi aă trongă n

că vàă qu că t ă phátă tri n,ă t oă đi uă

ki năth aămưnăcácănhuăc uăv tăch tăvàătinhăth n ngàyăcàngăt ng.
4.2. Hàng hóa
4.2.1.ăKháiăni măhƠngăhóa: Làăs năph măc aălaoăđ ngăcóăth ăth aămưnănhuăc uănàoăđóăc aă
conăng

iăthôngăquaătraoăd i, muaăbánătrênăth ătr

ng.

4.2.2.ăHaiăthu cătínhăc aăhƠngăhóa
4.2.2.1. Giá tr s d ng c a hàng hóa:
- Là côngăd ngăc aăhàngăhóa,ănóăcóăth ăth aămưnănhuăc uănàoăđóăc aăconăng
-

i.

cătr ngăgiáătr ăs ăd ngăc aăhàngăhóa:

+ Giáătr ăs ăd ngăxácăđ nhăm tăch tăc aăhàngăhóaă(phânăbi tăcáiănàyăv iăcáiăkhác).
+ Giáătr ăs ăd ngăc aăv tăph mădoăthu cătínhăt ănhiênăc aănóăquy tăđ nh.

ăGiáătr ăs ă

d ngălàăm tăph mătrùăv nhăvi n,ăt năt iătrongăm iăhìnhătháiăkinhăt .
+ Giáătr ăs ăd ngăc aăhàngăhóaălàăgiáătr ăs ăd ngăxưăh i.

+ Giáătr ăs ăd ngălàăv tămangăgiáătr ătraoăđ iă(xétătrongăph mătrùănàyănóălàăph mătrùă
l chăs ).
lo i nàyđ

ăGiáătr ătraoăđ iălàăquanăh ăv s l

ng, là m t t l theo đó nh ngăgiáătr ăs ăd ngă

c trao đ i v i nh ng giá tr s d ng lo i khác.


Víăd :ă1ămét v i = 10 kg thóc
4.2.2.2. Giá tr c a hàng hóa:
- Giáătr ăhàngăhóaălàălaoăđ ngăxưăh iăc aăng

iăs năxu tăhàngăhóaăk tătinhătrongăhàngă

hóa.
-

cătr ngăc aăgiáătr ăhàngăhóa:

+ Giáătr ălàăm tăph mătrùăl chăs .
+ Giáă tr ă hàngă hóaă bi uă hi nă quană h ă s nă xu tă xưă h iă (t că làă nh ngă quană h ă kinhă t ă
gi aănh ngăng

iăs năxu tăhàngăhóa).

+ Giáătr ătraoăđ iălàăhìnhăth căbi uăhi năc aăgiáătr ,ăgiáătr ălàăn iădung,ălàăc ăs ăc aăgiáă
tr ătraoăđ i.

4.2.3.ăTínhăch tăhaiăm tăc a laoăđ ngăs năxu tăhƠngăhóa
4.2.3.1. Lao đ ng c th :
- Làălaoăđ ngăcóăíchăd

iăm tăhìnhăth căc ăth ăc aănh ngăngh ănghi păchuyênă mônă

nh tăđ nh.ăM iălaoăđ ngăc ăth ăcóăđ iăt

ngălaoăđ ng,ăm căđích,ăph

ngăphápălaoăđ ngăvàă

k tăqu ăs năxu tăriêng.ăChínhăcái riêngăđóăphânăbi tăcácălo iălaoăđ ngăc ăth ăkhácănhau.
-

cătr ngăc aălaoăđ ngăc ăth :

+ Laoăđ ngăc ăth ălàăm tăph măytùăv nhăvi n.
+ Laoăđ ngăc ăth ăt oăraăgiáătr ăs ăd ngăc aăhàngăhóa.
+ Laoăđ ngăc ăth ăngàyă càngă phongăphú,ă đaăd ng,ătínhăchuyênă môn hóaăcaoăvàă đ nă
gi n.
+ Laoăđ ngăc ăth ăt oăthànhăh ăth ngăphânăcôngălaoăđ ngăxưăh iăchiăti t.
+ Laoăđ ngăc ăth ălàăngu năg căt oăraăc aăc iăv tăch t.
4.2.3.2. Lao đ ng tr u t

ng

- Làă laoă đ ngă c aă ng

iăs nă xu tă hàngă hóaă ch ă xétă v ă m tă haoă phíă s că laoă đ ngă nóiă

chungă(haoăphíătríăl c,ăth ăl căvàăth năkinh)ămàăkhôngăk ăhìnhăth căc ăth ănhátăđ nhănào.
-

cătr ngăc aălaoăđ ngătr uăt

+ Laoăđ ngătr uăt

ng:

ngăt oăraăgiáătr ăhàngăhóa.

+ Làăm tăph mătrùăl chăs .
K t lu n:Tính ch t 2 m t c a lao đ ng s n xu t hàng hóa ph n ánh tính ch t t nhân và
tính ch t xã h i c a ng
nhân. Lao đ ng tr u t
4.2.4.ăL

i s n xu t hàng hóa. Lao đ ng c th là bi u hi n c a lao đ ng t
ng là bi u hi n c a lao đ ng xã h i.

ngăgiáătr ăhƠngăhóa


cđo l

4.2.4.1. Th
-L
đ nh.ăL

ng giá tr hàng hóa?

ng giáă tr ă hàngă hóaă doă l
ngălaoăđ ngăhaoăphíăđ

-L

ngă haoă đ ngă haoă phíă đ ă s nă xu tă raă hàngă hóaă quy tă

cătínhătheoăth iăgianălaoăđ ng.

ngăgiáătr ăhàngăhóaăkhôngătínhăb ngăth iăgainălaoăđ ngăcáăbi tămàăđ

cătínhăb ngă

th iăgianălaoăđ ngăxưăh iăc năthi t.
- Th iăgianălaoăđ ngăxưăh iăc năthi tălàăth iăgianăc năđ ăs năxu tăm tăhàngăhóaătrongă
đi uăki năs năxu tătrungăbình,ăv iătrìnhăđ ăthànhăth oătrungăbìnhăvàăm tăc

ngăđ ălaoăđ ngă

trung bình.
Th căt ,ăth iăgianălaoăđ ngăxưăh iăc năthi tălàăth iăgianălaoăđ ngăcáăbi tăc aăng
cungăc păđ iăb ăph nălo iăhàngăhóaăđóătrênăth ătr
- C ăc uăl

iăs năxu tă

ngăquy tăđ nh.

ngăgiáătr ăg măgiáătr (c+ v + m).

Trongăđó:ăă+ăc:ăgiáătr ăt ăli uăs năxu tăđưăhaoăphí.
+ăv:ăgiáătr ăs călao đ ngăhayăti năl

ng.

+ăm:ăgiáătr ăc aăs năph măth ngăd .
4.2.4.2. Nh ng nhân t

nh h

- N ng su t lao đ ng:

ng đ n l

ng giá tr hàng hóa

cătínhăb ngăs ăl

ngăs năph măs năxu tăraătrongăm tăđ năv ă

th iăgianăhayăth iăgianăhaoăphíăđ ăs năxu tăraăm tăđ năv ăs năph m.
N ngăsu tălaoăd ngăph ăthu căvàoăcácănhânăt :
+ăTrìnhăđ ăng

iălaoăđ ng.

+ăPh măviătácăd ngăc aăt ăli uăs năxu t.
+ăS ăphátătri năc aăkhoaăh c- k ăthu tăvàăvi că ngăd ngănóăvàoăs năxu t.

+ăS ăk tăh păxưăh iăc aăs năxu t.
+ă i uăki n t ănhiên.
ăL

ngă giáă tr ă hàngă hóaă t ă l ă thu nă v iă th iă giană laoă đ ngă s nă xu tă raă hàngă hóa,ă t ă l ă

ngh chăv iăn ngăsu tălaoăđ ng.
-C

ng đ lao đ ng: làăm căđ ăhaoăphíăc aălaoăđ ngăhayăm căkh nătr

đ ng.ăT ngăc
m tăc

ngăđ ălaoăđ ngăv ăth căchátăgi ngănh ăkéoădàiăngàyălaoăđ ngăt

ngăđ ălaoăđ ngătrungăbình.ă

ăT ngăc

ngăc aălaoă
ngă ngăv iă

ngăđ ălaoăđ ngăthìăt ngăgiáătr ăc at ngăs ă

hàngăhóaăt ngălên,ănh ngăgiáătr ăc aăm tăhàngăhóaăkhôngăthayăđ i.
-Lao đ ng gi n đ n và lao đ ng ph c t p:
+ăLaoăđ ngăgi năđ nălàălaoăd ngăc aăng
t o,ătrongăm tăđ năv ăth iăgianăt oăraăm tăl

iăs năxu tăch ăcóăs căkh e,ăkhôngăđ

ngăgiáătr ăhàngăhóaăr tănh .

căđàoă