Bài Giảng Tổ Chức Hoạt Động Giáo Dục Kỹ Năng Sống Cho Học Sinh

TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG
GIÁO DỤC KỸ NĂNG SỐNG CHO HỌC SINH
Biên soạn: TS. Vũ Lệ Hoa, ĐHSPHN

Email:
Hà Nội - 7 / 2015


Trả lời câu hỏi:










Bạn muốn người học trở thành ai?
Vai trò của giáo dục là gì?
Làm thế nào để hình thành thói quen ?
Giá trị sống và kỹ năng sống?
Kiến thức và kỹ năng?
Các KNS cần hình thành ở HS THCS ?
Các hình thức tổ chức GD hình thành KNS?
Thiết kế hoạt động GD hình thành KNS?
Tổ chức hoạt động GD hình thành KNS?


NHỮNG YÊU CẦU CỦA TOÀN CÂÙ HOÁ

VÀ XÃ HỘI TRI THỨC ĐỐI VỚI GIÁO DỤC











Giáo dục cần giải quyết mâu thuẫn tri thức ngày càng tăng nhanh mà thời
gian đào tạo có hạn
Giáo dục cần đào tạo con người đáp ứng được những đòi hỏi của thị trường
lao động và nghề nghiệp cũng như cuộc sống, có khả năng hoà nhập và cạnh
tranh quốc tế, đặc biệt là:
Năng lực hành động
Tính sáng tạo, năng động,
Tính tự lực và trách nhiệm
Năng lực cộng tác làm việc
Năng lực giải quyết các vấn đề phức hợp
Khả năng học tập suốt đời
3


GD ®
GD(hẹp)
DH

12 giá trị có thể được phân chia:
Chia thành 3 nhóm:
1.GTS chung: Hòa bình, tự do.
2.GT về quan hệ:Tôn trọng, hợp tác, đoàn kết, trách nhiệm;
3.GT về phẩm chất cá nhân: Khoan dung, khiêm tốn, giản dị, trung
thực, yêu thương, hạnh phúc.
Hoặc:
1. Những giá trị mục đích (hòa bình, tự do, Hạnh phúc, tôn trọng)
2. Những giá trị công cụ ( trách nhiệm, Đoàn kết, hợp tác, khoan
dung, Khiêm tốn, Giản dị, Trung thực, Yêu thương)


Trả lời câu hỏi
 Để hình thành một thói quen hành vi nào đó

cho người được GD, nhà giáo dục cần phải làm
gì?
 Cho ví dụ minh họa?


Giá trị sống?
- Giá trị sống là điều chúng ta cho là quý giá là

quan trọng, có ý nghĩa đối với cuộc sống của mỗi
người.
- Giá trị sống trở thành động lực để người ta nỗ
lực phấn đấu để có được nó.

Kỹ năng sống là gì?

Khả
Khả năng
năng thích
thích nghi
nghi và
và hành
hành vi
vi tích
tích cực
cực cho
cho phép
phép
cá
cá nhân
nhân có
có đầy
đầy đủ
đủ khả
khả năng
năng đối
đối phó
phó có
có hiệu
hiệu quả
quả với
với nhu
nhu

cầu
cầu và
và thách
thách thức
thức của
của cuộc
cuộc sống
sống hằng
hằng ngày.
ngày.

(Theo
(Theo tổ
tổ chức
chức UNESCO
UNESCO định
định nghĩa
nghĩa “KNS”)
“KNS”)


Mối quan hệ: giáo dục kỹ năng sống và giá trị sống

GTS
Trước khi
khi hình
hình thành
thành những
những KNS
KNS nào

nào đó,
đó,
GTS:: Trước
Cá
Cá nhân
nhân cần
cần cảm
cảm nhận
nhận rõ
rõ ràng
ràng về
về các
các GTS
GTS và
và sự
sự
lựa
lựa chọn
chọn của
của các
các cá
cá nhân
nhân ấy
ấy đối
đối với
với các
các giá
giá trị.
trị.
GTS

GTS là
là nền
nền tảng
tảng

KNS
thể hiện
hiện giá
giá trị
trị bằng
bằng hành
hành động
động sẽ
sẽ cho
cho kết
kết quả
quả
KNS thể
tích
tích cực
cực và
và nó
nó lại
lại củng
củng cố
cố các
các giá
giá trị.
trị. Vì
Vì vậy

vậy KNS
KNS
là
là công
công cụ
cụ để
để hình
hình thành
thành và
và thể
thể hiện
hiện GTS.
GTS.


Tầm quan trọng của việc giáo dục giá trị sống

Giáo
Giáo dục
dục giá
giá trị
trị sống
sống giúp
giúp con
con người
người khám
khám phá
phá bản
bản thân
thân

và
và phát
phát triển
triển các
các giá
giá trị
trị truyền
truyền thống
thống của
của dân
dân tộc
tộc củng
củng như
như mười
mười
hai
hai giá
giá trị
trị căn
căn bản
bản của
của toàn
toàn cầu.
cầu.
a.
a. Giá
Giá trị
trị truyền
truyền thống
thống của

của con
con người
người Việt
Việt Nam.
Nam.
-- Tinh
-- Tinh
Tinh thần
thần yêu
yêu nước
nước
Tinh thần
thần đoàn
đoàn kết.
kết.
-- Yêu
Yêu thương
thương con
con người.
người. -- Tinh
Tinh thần
thần lao
lao động
động cần
cần cù
cù tiết
tiết kiệm.
kiệm.
b.
b. Giá

Giá trị
trị toàn
toàn cầu.
cầu.
Năm
Năm 1995
1995 để
để nghiên
nghiên cứu
cứu xem
xem những
những giá
giá trị
trị phổ
phổ quát
quát là
là
những
những giá
giá trị
trị nào,
nào, một
một dự
dự án
án quốc
quốc tế
tế và
và giá
giá trị
trị sống

sống đã
đã được
được triển
triển
khai
khai trên
trên hơn
hơn 100
100 nước
nước và
và đã
đã đưa
đưa ra
ra 12
12 giá
giá trị
trị sau:
sau: Hợp
Hợp tác,
tác, Tôn
Tôn
rọng, Yêu
trọng,
Yêu thương,
thương, Tự
Tự do
do ,, Hạnh
Hạnh Phúc,
Phúc, Khiêm
Khiêm nhường,

nhường, Khoan
Khoan
trọng,
dung,
dung, Giản
Giản dị
dị ,, Trách
Trách nhiệm
nhiệm ,, Hòa
Hòa bình
bình ,, Đoàn
Đoàn kết
kết ,, Trung
Trung thực.
thực.


Ngày nọ đức vua muốn tìm người kế vị. Mỗi người con được ngài
trao cho một hạt giống hoa đem về trồng. Đến ngày hẹn, hoa của
ai đẹp nhất thì ngài sẽ truyền ngôi. Riêng hạt của công chúa nọ,
dù đã cố gắng hết sức nhưng vẫn không nảy mầm. Đến ngày hẹn,
ai nấy đều dâng lên các loại hoa muôn hồng nghìn tía, chỉ riêng công chúa ấy là
dâng chậu đất. Thật bất ngờ, đức vua đã truyền ngôi cho cô. Tại sao , đức vua lại
truyền ngôi cho công chúa ? Thông qua câu chuyện trên , chúng ta nhận được thông
điệp gì ?

Đáp án:

Qua tình huống này, thông qua câu chuyện trên HS sẽ được giáo
dục về lòng trung thực đó là một trong mười hai giá trị sống toàn cầu

được đúc rút trong một dự án quốc tế năm 1995 triển khai trên 100
nước. Trung thực nghĩa là không có mâu thuẩn hoặc thiếu nhất quán
trong suy nghĩ, lời nói và hành
động. Trung thực là khả năng
nhận thức được những điều đúng
đắn và thỏa đáng trong vai trò,
hành vi và các mối quan hệ của
mỗi người.


Một nhà diễn thuyết nổi tiếng đã
bắt đầu buổi nói chuyện của mình
bằng cách đưa ra tờ giấy bạc trị giá
20 đô la. Trong gian phòng có 200
khán giả, anh ta cất tiếng hỏi: “Ai
muốn có tờ 20 đô la này?”.
Những bàn tay bắt đầu giơ lên. Anh
ta nói tiếp: “Tôi sẽ đưa tờ 20 đô la
cho bạn – nhưng điều đầu tiên, hãy
để tôi làm việc này!”
Anh ta vò nhàu tờ 20 đô la. Sau đó, anh ta lại hỏi: “Còn ai muốn tờ
bạc này không?”. Vẫn có những bàn tay đưa lên.
“Ồ, vâng, nó sẽ như thế nào nếu tôi làm thế này?” – nói rồi anh ta
quẳng nó xuống sàn và giẫm giày lên. Sau đó, anh ta nhặt tờ bạc lên,
bây giờ trông nó đã nhàu nát và dơ bẩn. “Nào, ai còn muốn có tờ bạc
này nữa?”. Vẫn còn những bàn tay đưa lên
Những bàn tay giơ lên chứng tỏ điều gì ? Chúng ta nhận được thông
điệp gì từ câu chuyên trên ?

Đáp án:
Khi nhà diễn thuyết có nhiều hành động đối với tờ giấy
bạc như: lấy tờ giấy bạc trong túi áo ra, vò nhàu tờ 20 đô
la, quẳng nó xuống sàn và giẫm giày lên trông nó đã nhàu
nát và dơ bẩn . Sau mỗi lần như vậy vẫn còn những bàn
tay đưa lên. Và nhà diễn thuyết kết luận: “Những người
bạn của tôi, tất cả các bạn phải học một bài học rất giá trị.
Không có nghĩa gì đối với những việc tôi làm với đồng tiền,
bạn vẫn muốn có nó bởi vì nó không giảm giá trị. Nó vẫn
có giá trị là 20 đô la.
Nhiều lần trong cuộc sống của chúng ta, bạn bị rơi
ngã, bị “vò nhàu” và bị vẩn đục bởi những quyết định mà
chúng ta làm và những hoàn cảnh đến với chúng ta. Chúng
ta cảm thấy hình như chúng ta trở nên vô giá trị; nhưng
những gì đã xảy ra không có nghĩa lý gì cả, bạn sẽ không
bao giờ mất đi giá trị của mình.


Đáp án:
Dù thế nào đi nữa, bạn cũng là vô giá với những
người yêu thương bạn. Giá trị cuộc sống của chúng ta
được quyết định không phải do những gì chúng ta làm
hoặc người mà chúng ta quen biết, mà bởi… chúng ta là
ai.
Giá trị bản thân của bạn chỉ có một người duy nhất
biết rõ nhất, đó là bản thân bạn. Cuộc sống này sẽ thử
thách bạn bằng cách này hay cách khác, đôi lúc bạn thấy
mình bị tổn thương, nhưng đừng bao giờ nghĩ rằng giá
trị bản thân mình bị giảm sút cùng với những điều đó.
Giá trị đó nằm sâu trong con người bạn và sẽ không ai

làm giảm được giá trị của nó.
Bạn thật đặc biệt – đừng bao giờ quên điều đó!


Có hai vị Hoà thượng ở hai
ngôi chùa trên hai ngọn núi
gần nhau. Giữa hai ngọn núi
có một con sông, mỗi ngày họ
đều cùng một lúc xuống núi ra
bờ sông gánh nước, lâu ngày
họ trở thành bạn bè.
Thấm thoát năm năm trôi qua, bỗng một hôm vị Hoà
thượng ở ngọn núi bên trái không xuống gánh nước, vị
Hoà thượng ở ngọn núi bên phải nghĩ bụng: “Có lẽ ông ta
ngủ quá giờ”, nên trong lòng cũng chẳng để ý lắm.
Nhưng không ngờ qua ngày hôm sau vị Hòa thượng ở núi
bên trái vẫn không xuống núi gánh nước.


Một tuần trôi qua, vị Hoà thượng bên ngọn núi phải nghĩ
bụng: “Bạn ta có lẽ bị bệnh rồi, ta nên đến thăm, xem có thể
giúp được gì không.”
Nhưng khi đến thăm người bạn già, ông ta thật kinh ngạc.
Người bạn già của ông đang tập thái cực quyền trước chùa,
chẳng giống dáng vẻ của một người cả tuần chưa uống nước
chút nào. Ông ta thấy làm lạ hỏi: “Đã một tuần rồi ông không
xuống núi gánh nước, lẽ nào ông không cần uống nước?”
Người bạn dẫn ông ta đi ra sân sau của chùa, chỉ một giếng
nước nói: “Năm năm lại đây, mỗi ngày sau khi làm xong thời
khoá, tôi đều đào cái giếng này, mặc dù nhiều lúc rất bận,

nhưng có thể đào được bao nhiêu tốt bấy nhiêu. Nay đào đã
đến nước, tôi không cần phải xuống núi gánh nước nữa”.
Thông điệp mà bạn nhận được từ câu chuyện trên là gì ?


Đáp án:

Những gì bạn có được ngày hôm nay là kết
quả của những cố gắng ngày hôm qua. Và bạn
muốn ngày mai của mình sẽ như thế nào? Tươi
sáng, hạnh phúc ,mỹ mãn? Vậy thì đừng bao
giờ thôi nỗ lực.
Ngay hôm nay bạn đang ngồi trên ghế nhà
trường hãy không ngừng nổ lực học tập vì sự nổ
lực của hôm nay là niềm hi vọng cho tương lai
tươi sáng .
Hãy suy nghĩ về lúc không còn gánh nước nổi,
bạn vẫn có nước để uống chứ? Vì vậy dù đã
thành công, hãy cố gắng thêm một chút nữa.


Tại sao cần giáo dục Kỹ năng sống cho HS THCS
trường điều kiện hiện nay?

-- Những
Những thay
thay đổi
đổi nhanh
nhanh chóng
chóng trong

trong đời
đời sống
sống xã
xã hội
hội đã
đã tạo
tạo ra
ra một
một cuộc
cuộc sống
sống hiện
hiện
đại,
đại, vận
vận động
động không
không ngừng,
ngừng, rất
rất khẩn
khẩn trương
trương và
và chứa
chứa đựng
đựng nhiều
nhiều yếu
yếu tố
tố khôn
khôn lường.
lường.
-- Những

Những thay
thay đổi
đổi về
về tâm
tâm lý
lý của
của chính
chính bản
bản thân
thân trẻ
trẻ đang
đang có
có tác
tác động
động đối
đối với
với các
các em
em ..
-- Những
Những thay
thay đổi
đổi về
về mặt
mặt kinh
kinh tế,
tế, xã
xã hội
hội củng
củng ảnh

ảnh hưởng
hưởng đến
đến từng
từng gia
gia đình
đình của
của các
các em.
em.
-- Để
Để sống
sống hội
hội nhập
nhập và
và góp
góp phần
phần tích
tích cực
cực cho
cho cuộc
cuộc sống
sống ngày
ngày một
một tốt
tốt đẹp
đẹp hơn,
hơn,
không
không thể
thể không

không giáo
giáo dục
dục kỹ
kỹ năng
năng sống
sống cho
cho thích
thích ứng
ứng với
với mọi
mọi biến
biến động
động của
của hoàn
hoàn
cảnh
cảnh giúp
giúp các
các em
em rèn
rèn luyện
luyện hành
hành vi
vi có
có cuộc
cuộc sống
sống biết
biết lựa
lựa chọn
chọn cách

cách ứng
ứng xử
xử phù
phù hợp,
hợp,
ứng
ứng phó
phó với
với thách
thách thức
thức trong
trong cuộc
cuộc sống.
sống.


Kỹ năng sống cần trang bị cho HS THCS ?
-- Kỹ
Kỹ năng
năng tự
tự nhiên
nhiên phục
phục vụ
vụ bản
bản thân.
thân.
-- Kỹ
Kỹ năng
năng xác
xác lập

lập mục
mục tiêu
tiêu cho
cho cuộc
cuộc đời.
đời.
-- Kỹ
Kỹ năng
năng quản
quản lý
lý thời
thời gian
gian hiệu
hiệu quả
quả
-- Kỹ
Kỹ năng
năng điều
điều chỉnh
chỉnh và
và quản
quản lý
lý cảm
cảm xúc.
xúc.
-- Kỹ
Kỹ năng
năng tự
tự nhận
nhận thức

thức và
và đánh
đánh giá
giá bản
bản thân.
thân.
-- Kỹ
Kỹ năng
năng giao
giao tiếp
tiếp và
và ứng
ứng xử.
xử.
-- Kỹ
Kỹ năng
năng hợp
hợp tác
tác và
và chia
chia sẽ.
sẽ.
-- Kỹ
Kỹ năng
năng thể
thể hiện
hiện thông
thông tin
tin trước
trước đám

đám đông.
đông.
-- Kỹ
Kỹ năng
năng đối
đối diện
diện và
và ứng
ứng phó
phó khó
khó khăn
khăn trong
trong cuộc
cuộc sống.
sống.
-- Kỹ
Kỹ năng
năng đánh
đánh giá
giá người
người khác.
khác.


Phân biệt kiến thức và kỹ năng?

-- Kiến
Kiến thức
thức là
là cung

cung cấp
cấp những
những hiểu
hiểu biết,
biết, những
những
nguyên
nguyên lý,
lý, khẳng
khẳng định
định đúng,
đúng, những
những khái
khái niệm
niệm
với
với vấn
vấn đề,
đề, sự
sự vật
vật hiện
hiện tượng.
tượng.
-- Kỹ
Kỹ năng
năng sử
sử dụng
dụng những
những kiến
kiến thức

thức đã
đã được
được trang
trang
bị
bị để
để thực
thực hiện
hiện thành
thành thạo
thạo hành
hành động
động trong
trong
thực
thực tế
tế một
một cách
cách tích
tích cực
cực và
và mang
mang tính
tính chất
chất xây
xây dựng
dựng..


Con đường rèn luyện kỹ năng sống ?

-- Trong
Trong ho
hoạ
ạtt đđộ
ộng
ng vui
vui ch
chơ
ơii vvớ
ớii bbạ
ạnn bè.
bè.
-- Trong
Trong hhọ
ọcc ttậ
ậpp ở
ở nhà
nhà tr
trườ
ường.
ng.
-- Trong
Trong m
mố
ốii quan
quan hhệ
ệ gi
giữ
ữaa các

các thành
thành viên
viên trong
trong
gia
gia đình.
đình.
-- Trong
Trong công
công vi
việ
ệcc hà
hà ng
ng ngày.
ngày.


Cách tư duy nào sau đây sẽ luôn giúp bạn
thành công trong quá trình giao tiếp?

a.
a. Hãy
Hãy luôn
luôn đơn
đơn giản
giản hóa
hóa vấn
vấn đề.
đề.
b.

b. Luôn
Luôn nhìn
nhìn người
người khác
khác bằng
bằng con
con mắt
mắt tích
tích cực.
cực.
c.
c. Xem
Xem người
người khác
khác sai
sai gì
gì để
để mình
mình chỉ
chỉ trích.
trích.
d.
d. Luôn
Luôn xem
xem mình
mình có
có thể
thể học
học gì
gì từ

từ người
người khác
khác
và
và mình
mình sẽ
sẽ giao
giao tiếp
tiếp như
như thế
thế nào
nào để
để tốt
tốt hơn.
hơn.


Giao tiếp không hiệu quả sẽ dẫn đến
hậu quả như thế nào?

a.
a. X
Xả
ảyy ra
ra hi
hiể
ểuu llầ
ầm.
m.
b.

b. M
Mọ
ọii ng
ngườ
ườii không
không llắ
ắng
ng nghe
nghe nhau.
nhau.
c.
c. Ng
Ngườ
ườii nói
nói không
không đđư
ưaa ra
ra ch
chỉỉ ddẫ
ẫnn rõ
rõ ràng.
ràng.
d.
d. M
Mọ
ọii ng
ngườ
ườii không
không làm
làm theo

theo bbạ
ạn.
n.


TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC Ở TRƯỜNG THCS






Bước 1: Xác định mục tiêu của hoạt động
Bước 2: Thiết kế chương trình, kế hoạch tổ chức
hoạt động giáo dục
Bước 3: Triển khai hoạt động
Bước 4: Kiểm tra, đánh giá kết quả tổ chức hoạt
động giáo dục