skkn một số rèn kỹ năng giải toán điển hình ở lớp 4

Nguyễn Ngọc Huy

-

Một số kinh nghiệm rèn kĩ năng giải toán điển hình ở lớp 4

PHềNG GIO DC V O TO LNG GIANG
TRNG TIU I LM

- - - - - - - o0o - - - - - - -

SNG KIN KINH NGHIM
MT S KINH NGHIM
RẩN K NNG GII TON IN HèNH
LP 4

Giỏo viờn:
n v:

Nguyn Ngc Huy

Trng Tiu hc i Lõm

i Lõm, thỏng
5 nm 2012
1


Nguyễn Ngọc Huy

-

Một số kinh nghiệm rèn kĩ năng giải toán điển hình ở lớp 4

MC LC
Ni dung
PHN 1: M U: MT S VN CHUNG .

Trang
3

I .Lý do chn ti .

3

II. Mc ớch nghiờn cu ..

4

III. i tng v phm vi nghiờn cu .

4

IV. Phng phỏp nghiờn cu ..
PHN 2: NI DUNG.

4
5

I. C s lớ lun. ....

5

II. C s thc tin.

5

III. Kinh nghim rốn hc sinh k nng gii toỏn in hỡnh..

7

1. Giỳp hc sinh lm quen vi toỏn in hỡnh.

7

2. Cỏc bc rốn hc sinh lp 4 k nng gii toỏn in hỡnh

7

3.Mt s dng bi toỏn khỏc giỳp hc sinh nõng cao k nng
gii toỏn in hỡnh

13

3.1. Gii bi toỏn cú nhiu cỏch gii

13

3.2. Bi toỏn tha d kin, thiu d kin hoc iu kin ca bi
toỏn...............................................................................................

13

3.3. Bi toỏn trong ú phi xột n kh nng xy ra ca bi toỏn
chn 1 kh nng tha món bi toỏn.........................................

14

IV. Kt qu, trin vng ca ti

15

PHN 3:PHN KT LUN.

16

I. í ngha..

16

II. Kt lun chung.....

17

Phn 1
M U
2


Nguyễn Ngọc Huy

-

Một số kinh nghiệm rèn kĩ năng giải toán điển hình ở lớp 4

MT S VN CHUNG
I. Lý do chn ti
t nc vit nam ang vng bc tin lờn qua nhng nm u ca th
k XXI- Th k ca nn vn minh tiờn tin, khoa hc k thut hin i, tri
thc tin b. Vỡ th, ch nhõn ca t nc phi l nhng ngi cú trỡnh
hc vn cao, nhõn cỏch o c trong sỏng. cú c nhng iu ú mi
ngi phi khụng ngng hc tp trang b cho mỡnh nhng kin thc phong
phỳ gúp phn a xó hi i lờn.
Hin nay ng v nh nc m trc tip la Bụ Giao Duc va ao Tao
rõt chu trng ờn viờc cai tiờn chng trinh day hoc nhm nõng cao hn na
cht lng day va hoc Tiờu hoc. Day toan Tiờu hoc giup hoc sinh co
nhng kiờn thc c ban ban õu vờ toan hoc, gop phõn phat triờn t duy, kha
nng suy luõn va gõy hng thu hoc tõp cho hoc sinh. Cac bai toan trong sach
giao khoa va sach bai tõp a c chon loc va sp xờp co hờ thụng phu hp
vi trinh ụ kiờn thc va nng lc cua hoc sinh. Viờc rốn cho hoc sinh k nng
gii cỏc bi toỏn in hỡnh la vic lm rõt cõn thiờt v phi thng xuyờn. õy
la mụt võn ờ quan trong trong day- hoc toan tiu hc c bit l i vi
hc sinh lp 4, 5. Cú c k nng gii cỏc bi toỏn in hỡnh chớnh l cỏc em
ó nm trong tay mt chic chỡa khúa quan trng giỳp m ra mt kho tng
toỏn hc núi riờng, mt kho tng tri thc núi chung.
Vi mong mun phn no ỏp ng yờu cu i mi phng phỏp dy
hc, gúp phn nõng cao cht lng hc mụn toỏn ca hc sinh trng nh,
bng tinh thn trỏch nhim ca mt ngi ang tng ngy lm nhim v to
ra nhng sn phm c bit- nhng con ngi cú tri thc. Hụm nay, iu tụi
mun chia s vi tt c mi ngi l Mt s kinh nghim rốn k nng gii
toỏn in hỡnh lp 4.

II. Mc ớch nghiờn cu
3


Nguyễn Ngọc Huy

-

Một số kinh nghiệm rèn kĩ năng giải toán điển hình ở lớp 4

- Tỡm ra nhng phng phỏp hay rốn cho hc sinh lp 4 k nng gii
toỏn in hỡnh.
- Giỳp hc sinh nm chc cỏc dng toỏn in hỡnh c bn ó hc.
- Phn no ỏp ng yờu cu i mi trong dy- hc, nõng cao cht
lng hc mụn Toỏn ca trng,
III. i tng v phm vi nghiờn cu
- Bin phỏp rốn k nng gii toỏn in hỡnh lp 4.
- Hc sinh v giỏo viờn trng Tiu hc i Lõm.
- Thời điểm: năm học 2012 - 2013.
IV.Phng phỏp nghiờn cu
- Khảo sát và thống kê kết quả trớc và sau khi dạy thực nghiệm.
- Điều tra thực tế chất lợng dạy và học của lớp 4A của trờng.
- Nghiên cứu các tài liệu nói về phơng pháp giải toán điển hình.
- Tổ chức soạn bài và dạy thực nghiệm ở lớp 4A.

4


Nguyễn Ngọc Huy

-

Một số kinh nghiệm rèn kĩ năng giải toán điển hình ở lớp 4

Phn 2
NI DUNG
I. C s lớ lun
Trong chng trỡnh toỏn Tiu hc, vic gii toỏn in hỡnh s giỳp hc sinh
hỡnh thnh v nm vng c cỏc khỏi nim toỏn hc, cỏc quy tc toỏn hc; hỡnh
thnh k nng gii toỏn, k nng phõn loi dng bi toỏn. Do vy, hc sinh tiu
hc linh hot trong gii toỏn, vic u tiờn ngi giỏo viờn phi trang b cho cỏc
em chớnh l k nng gii toỏn in hỡnh. Cú c nhng hiu bit v k nng gii
toỏn in hỡnh, cỏc em s linh hot hn trong vic phõn dng bi toỏn, qua vic
phõn dng c bi toỏn cỏc em s a ra c cỏch gii bi toỏn.
Tuy nhiờn, rốn cho hc sinh k nng gii cỏc bi toỏn in hỡnh khụng
phi l mt iu d dng, lm tt vic ú ngi giỏo viờn khụng nhng phi cú
kin thc vng vng v toỏn hc m cũn phi cú c nhng phng phỏp, nhng
cỏch thc t chc dy- hc linh hot. Khi dy, ngi giỏo viờn phi bng mi bin
phỏp thao tỏc húa, bin mi bi tp thnh nhng vn buc hc sinh phi lm
vic, kớch thớch c tinh tich cc, ục lõp sang tao ca hc sinh, qua ú giỳp cỏc
em cú c kha nng thc hanh tụt. Khi hc song mi bi, hc sinh li phi tng
hp nhng iu va lm thnh nhng khỏi nim, nhng quy tc toỏn hc cn nh,
bin nhng kin thc ú thnh tri thc ca chớnh mỡnh.
II. C s thc tin
Trong thc t, tiu hc, co nhiờu bai toan cac em co thờ giai v tỡm ngay
c kờt qua; song co nhiờu bai cac iờu kiờn, gi liờu cho cha cu thờ, cha tng
minh buc cỏc em phi t duy. i vi cỏc em, phi t duy tỡm ra kt qu ca
mt bi toỏn cú gi kin cha tng minh khụng phi l iu d dng. gii
quyt c vn ny cng chớnh l mt thỏch thc khụng nh i vi ngi giỏo
viờn tiu hc

Trng Tiu hc i Lõm cng nh bao trng Tiu hc khỏc, phn ln cỏc
em hc sinh, nht l hc sinh lp 4 u rt thớch hc mụn Toỏn, cng cú rt nhiu
hc sinh hc khỏ gii b mụn ny. Tuy nhiờn, s nhiu trong cỏc em hc sinh khỏ
gii ú ch t mc thnh tho cỏc dng bi tp vi nhng phộp tớnh khụng lớ
5


Nguyễn Ngọc Huy

-

Một số kinh nghiệm rèn kĩ năng giải toán điển hình ở lớp 4

lun v nhng bi toỏn cú li vn khỏ n gin. Chớnh vỡ l ú dn n cht lng
kho sỏt hng ngy ca cỏc em thng khụng cao, cht lng thi hc sinh gii cỏc
cp cũn thp so vi mt bng chung. Nguyờn nhõn chớnh dn n iu ny l cỏc
em cha ý thc c rng phn ln kin thc trong chng trỡnh yờu cu gii cỏc
bi toỏn cú li vn (Cỏc bi toỏn in hỡnh) ũi hi phi cú t duy sỏng to, cỏc em
li cha chu khú t duy, ngi suy ngh tỡm tũi, ch a thớch tỡm hiu v lm cỏc bi
tp vi nhng phộp tớnh m khụng phi s dng li l lp lun. Cng mt phn
l do giỏo viờn cha thc s chỳ trng n tỏc dng ca vic rốn cho cỏc em gii
cỏc bi toỏn in hỡnh, giỳp cỏc em cú c t duy linh hot trong gii toỏn.
Tụi thit ngh, gii quyt c vn núi trờn, khụng phi ai khỏc m
chớnh l ngi giỏo viờn. Ngi giỏo viờn chớnh l ngi nh hng cho cỏc em
phi lm gỡ? v phi hc cỏi gỡ?. í thc c iu ú vi tiờu ch Mi thy giỏo,
cụ giỏo l mt tm gng sỏng v o c, t hc v sỏng to, bn thõn tụi khụng
ngng hc hi v tỡm tũi ra nhng chõn lý mi v phng phỏp dy hc.
Trc khi quyt nh thc nghim ti ny, ngay t nhng ngy u ca
nm hc 2012- 2013, tụi ó a ra ý kin tho lun cựng cỏc ng nghip dy lp
4, c cỏc ng chớ ng tỡnh ng h v s ht sc to mi iu kin cựng tụi tip

tc hon thin cụng vic ca mỡnh. Vi ti ny, ỏp ng ngh ca tụi, cỏc
ng chớ giỏo viờn dy lp 4 s cựng nghiờn cu v thc hin ngay trờn lp mỡnh
ph trỏch. Riờng tụi, tụi ó chn lp 4A ca trng kho sỏt v thc nghim
trong ton b nm hc 2012- 2013. Bt u bng mt kho sỏt vi nhng bi
toỏn n gin thuc chng trỡnh lp 3 v chng trỡnh u lp 4 (thi im kho
sỏt 26/9/2012). Sau õy l kt qu kho sỏt u nm hc:
Lp Tng s
4A

19

Khỏ gii
SL
%
9
47,4

Trung bỡnh
SL
%
8
42,1

yu
SL
2

III. Kinh nghim rốn hc sinh k nng gii toỏn in hỡnh
6

%
10,5


Nguyễn Ngọc Huy

-

Một số kinh nghiệm rèn kĩ năng giải toán điển hình ở lớp 4

1. Giỳp hc sinh lm quen vi toỏn in hỡnh
cho hc sinh lm quen vi mi dng bi toỏn in hỡnh, trc ht cho cỏc
em gii cỏc bi toỏn cú tớnh cht chun b c s vic gii loi toỏn sp hc. Cỏc bi
toỏn cú tớch cht chun b ny nờn cú s liu khụng ln lm hc sinh cú th tớnh
ming c d dng nhm to iu kin cho cỏc em tp trung suy ngh vo cỏc mi
quan h toỏn hc v cỏc t mi cha trong li bi toỏn. Vớ d:
chun b cho vic hc loi toỏn Tỡm s trung bỡnh cng cú th cho hc
gii bi toỏn n sau: Mt ngi i xe p trờn ng, trong 7 gi i c 63 km.
Hi trung bỡnh mi gi ngi y i c bao nhiờu ki- lụ- một?.
chun b cho vic hc loi toỏn Tỡm hai s bit tng v t s ca
chỳng. Cú th cho hc sinh gii bi toỏn sau: M cú 30 cỏi ko, chia thnh 3 gúi
bng nhau. M cho ch 1 gúi, cho em 2 gúi. Hi em c my cỏi ko?
Vi cỏc bi toỏn nh th ny, cú c kt qu, hc sinh ch cn nhm cỏc
phộp tớnh ht sc n gin m cỏc em ó thuc trong bng nhõn, chia: 63 : 7 = 9
(km) v 30: 3 x 2= 20 (cỏi); Song, vic tớnh nhm c kt qu cha phi l iu
quan trng m quan trng l qua Vớ d 1, hc sinh hiu mun tỡm trung bỡnh mi
gi ngi ú i c bao nhiờu ki- lụ- một ta ly quóng ng chia cho s gi i
c quóng ng ú( Sau ny chớnh l tng chia cho s s hng); qua Vớ d 2
hc sinh hiu Mun tỡm s ko ca em (2 gúi) ta phi tỡm c 1 gúi ko cú bao
nhiờu cỏi (Sau ny l bc tớnh giỏ tr ca 1 phn), sau ú nhõn vi s gúi ko em

c chia.
2. Cỏc bc rốn hc sinh lp 4 k nng gii toỏn in hỡnh
Bc 1: Chn bi toỏn mu:
Trờn c s nhng bi toỏn cú tớnh cht chun b, giỏo viờn chn bi mu cho
dng toỏn cỏc em s hc. Nhng bi toỏn c chn lm mu ny khụng nht thit
phi l bi cú trong sỏch giỏo khoa, tựy tng iu kin hc sinh, ta nờn cú bi phự
hp cú s liu khụng quỏ ln v cú dng tiờu biu nht cha ng tt c nhng c
im chung ca loi toỏn in hỡnh ú hc sinh cú th tp trung chỳ ý c vo
khõu nhn dng loi toỏn v rỳt ra c cỏch gii tng quỏt.

7


Nguyễn Ngọc Huy

-

Một số kinh nghiệm rèn kĩ năng giải toán điển hình ở lớp 4

Chng hn, khi dy gii dng bi toỏn Tỡm hai s khi bit tng v hiu ca
chỳng ta chn bi mu l: M cho hai anh em tt c 10 cỏi ko, em c nhiu
hn anh 2 cỏi. Hi s ko ca anh v s ko ca em?
Bc 2: Gii toỏn mu- tỡm ra quy tc gii:
Dy phn bi mi ca tit: Bi toỏn tỡm 2 s bit tng v hiu ca chỳnglp 4. Ta cú th tin hnh nh sau:
Cỏc hot ng ca GV
Cỏc hot ng ca HS
* Giỏo ra toỏn: M cho hai anh em tt - Hc c .
c 10 cỏi ko, em c nhiu hn anh 2
cỏi. Hi s ko ca anh v s ko ca
em?

* T chc cho hc sinh lm vic trờn - Mi hc sinh ly 10 np bia
dựng hc tp. (ó nhc chun b sn)

(tng trng cho 10 cỏi ko)
khoanh phn trờn mt bn thnh
2 vũng: vũng ln cha s ko
ca em, vũng nh cha s ko
ca anh.

Hng dn hc sinh chia:
- Em c nhiu hn anh 2 cỏi ko. Vy
ta ly 2 cỏi ko cho em trc ri chia ụi
phn cũn li. Hóy ly 2 cỏi ko cho em - Hc sinh t 2 np bia vo
trc
vũng ln.
+ Cũn li my cỏi ko?
HS nờu: cũn 8 cỏi (10 - 2 = 8 cỏi)
+ Bõy gi chia u cho 2 anh em. Mi Hc sinh b vũng, mi vũng 4
phn c my cỏi?

np bia. (8 : 2 = 4 cỏi).

+ Vy anh c my cỏi ko?

Anh c 4 cỏi ko

+ Em c my cỏi ko?
Em c 6 cỏi ko(2 + 4 = 6 cỏi)
- Bi toỏn yờu cu tỡm 2 s: trong ny cú 1
s ln (s ko ca em) v 1 s bộ (s ko

ca anh). Ta biu th s ln bng mt Hc sinh quan sỏt v v:
on thng di, s bộ bng mt on ngn S ln:
8


Nguyễn Ngọc Huy

-

Một số kinh nghiệm rèn kĩ năng giải toán điển hình ở lớp 4

hn. GV v trờn bng, yờu cu hc sinh
S bộ:

v theo.
T cỏc cõu hi:

Hc sinh tr li cỏc cõu hi bờn:

- Bi toỏn cho bit gỡ?

cú tt c 10 cỏi ko, em c

- ỳng vy: Cú tt 10 cỏi ko, ngha l nhiu hn anh 2 cỏi.
tng ca 2 s l 10. Em c nhiu hn 2 Hc sinh v s hon chnh:
cỏi ngha l hiu ca 2 s ú l 2 (giỏo

2
S ln:

viờn v tip vo túm tt)

10

S bộ:
- Giỏo viờn nờu: ta cú bi toỏn tỡm 2 s HS nghe
bit tng ca chỳng l 10, hiu ca chỳng
l 2.
- Hng dn hc sinh gii trờn s v Hc sinh chỳ ý nghe, quan sỏt,
ln lt ghi tng phn bi gii lờn bng tr li v gii theo.
lm mu cho hc sinh.
Giỏo viờn ly thc che on ch 2 i - Hai s bng nhau v tng bng
ri hi: Nu bt 2 s ln thỡ 2 s nh th hai ln s bộ.
no?
+ Vy 2 ln s bộ l bao nhiờu?

Hai ln s bộ l: 10 - 2 = 8

+ Tỡm s bộ bng cỏch no?

S bộ l: 8 : 2 = 4

+ Tỡm s ln bng cỏch no?
- Hng dn rỳt ra quy tc gii.

S ln l: 4 + 2 = 6
+ Gm 3 bc:

+ Cỏch gii ny gm my bc? L - Bc 1: Tỡm 2 ln s bộ bng
nhng bc no?

cỏch ly tng tr hiu.
- Bc 2: Tỡm s bộ bng cỏch
chia ụi kt qu trờn.
- Bc 3: Tỡm s ln bng cỏch
ly s bộ + s hiu..

- Song song vi vic hng dn giỏo viờn
cú th ghi thờm vo li gii nh sau:
Hai ln s bộ l:

10 - 2 = 8
9


Nguyễn Ngọc Huy

-

Một số kinh nghiệm rèn kĩ năng giải toán điển hình ở lớp 4

tng hiu
S bộ l;

8 : 2=4
(Tng - hiu): 2

S ln l:

4 + 2=6

s bộ hiu
+ Vy tỡm s bộ ta lm nh th no?

HS tr li.

-Giỏo viờn ghi bng cụng thc:
S bộ = (tng - hiu) : 2
+ Mun tỡm tip s ln ta lm th no?
S ln = S bộ + hiu
- Yờu cu HS nhc li bng li.
Vi HS nhc li.
- Lm tng t hng dn cỏch gii
th 2.
Yờu cu hc sinh trỡnh by li bi toỏn.

Hs trỡnh by bi toỏn theo mt
trong hai cỏch.

Bc 3: Thc hnh gii cỏc bi toỏn tng t mu:
Sau khi hc sinh nm vng c cỏch gii dng bi toỏn, giỏo viờn cho hc
sinh thc hnh gii mt s bi toỏn tng t vi bi mu, song thay i vn cnh
v s liu hc sinh cú kh nng nhn dng loi toỏn v gii bi toỏn.
Bc 4: Cho hc sinh gii cỏc bi toỏn phc tp dn:
Chng hn bi toỏn cú thờm cõu hi, hay cú cõu hi khỏc vi cõu hi bi
mu sau khi gii nh bi mu hc sinh phi lm thờm 1, 2 phộp tớnh na mi ra
ỏp s. Hai bi sau c nõng dn mc phc tp trong mi quan h gia s ó
cho v s phi tỡm:
Bi toỏn 1: Mt vn trng HCN cú tng chiu di v chiu rng l 240m.
Tớnh din tớch ca vn. Bit rng chiu di hn chiu rng 200m.

Bi gii: Ta cú s sau :
Chiu rng:

?

240 m
10


Nguyễn Ngọc Huy

-

Một số kinh nghiệm rèn kĩ năng giải toán điển hình ở lớp 4
200m

Chiu di:
Chiu rng vn trng l :

(240 - 200): 2 = 20 (m)
Chiu di vn trng l :
20 + 200 = 220 (m)
Din tớch vn trng l:
220 x 20 = 4400 (m2 )
S: 4400 m2
Bi toỏn 2: Mt vn trng HCN cú chu vi 480m. Tớnh din tớch ca
vn. Bit rng nu vit thờm ch s 2 vo trc s o chiu rng thỡ c s o
chiu di.

Bi gii:

S o chiu rng phi l s cú 2 ch s v nu cú 1 ch s thỡ chu vi ca
vn s nh hn 480m. Nu cú 3 ch s thỡ chu vi ln hn 480m.
Khi ú vit thờm s 2 vo trc s o chiu rng cú 2 ch s thỡ ta c
chiu di.
Vy chiu di hn chiu rng l 200m
Na chu vi l:
480 : 2 = 240 (m)
Ta cú s sau :
Chiu rng:
Chiu di:

240 (m)

Chiu rng vn trng l:
(240 - 200): 2 = 20 (m)
Chiu di vn trng l:
20 + 200 = 220 (m)
Din tớch vn trng l:
220 x 20 = 4400 (m2 )
S: 4400 m2
*Mt s im cn lu ý:

11


Nguyễn Ngọc Huy

-

Một số kinh nghiệm rèn kĩ năng giải toán điển hình ở lớp 4

- Khc sõu kin thc ó hc, ụn li kin thc c. Gi hc sinh nhc li cụng
thc tớnh din tớch HCN.
- Hc sinh tớnh na chu vi HCN tớnh tng chiu di v chiu rng.
- Khi vit thờm ch s 2 vo trc 1 s cú 2 ch s thỡ cú ý ngha gỡ?
Bin phỏp khc phc:
- Gi hc sinh nờu cụng thc tớnh chu vi, din tớch HCN.
P = (a + b) x 2

= > Na chu vi:

480 : 2

S hcn = a x b
- a bi toỏn v dng c bn.
+ Bit na chu vi cú ngha l bit gỡ? (tng: chiu + rng).
+ Vit thờm 2 vo chiu rng c chiu di ngha l gỡ? (chiu di hn
chiu rng 200 n v).
+ õy l bi toỏn dng no? (tỡm 2 s khi bit tng v hiu...). Thay i d
liu hc sinh phi gii trc nhng bc trung gian ri mi ỏp dng c cỏch
gii nh bi mu.
Bc 5: Cho gii xen k 1, 2 bi toỏn thuc loi khỏc ó hc nhng cú
dng na nỏ tng t loi toỏn ang hc (tng t v ni dung, v cỏch nờu d
liu hoc v mt bc gii no ú...) trỏnh cỏch suy ngh mỏy múc, dp khuụn.
Vớ d: Cho mt hỡnh ch nht cú chu vi l 78cm, chiu rng l 14cm. Hóy
tớnh din tớch hỡnh ch nht ú.
Bc 6: Cho hc sinh t lp toỏn thuc loi toỏn in hỡnh ang hc:
Giỏo viờn nờn thc hin bc ny rốn k nng t lp toỏn cho hc sinh
sau khi ó bit cỏch gii ng thi cỏc em phõn bit dng toỏn mt cỏch

chớnh xỏc.
3.Mt s dng bi toỏn khỏc giỳp hc sinh nõng cao k nng gii toỏn
in hỡnh
3.1. Gii bi toỏn cú nhiu cỏch gii
* Vớ d:
Bi toỏn: Tỡm 2 s chn liờn tip cú tng bng s chn ln nht cú 2 ch s.
Bi gii:
12


Nguyễn Ngọc Huy

Cỏch 1:

-

Một số kinh nghiệm rèn kĩ năng giải toán điển hình ở lớp 4

Hai ln s bộ l
98 - 2 = 96
S bộ l
96 : 2 = 48
S ln l
48 + 2 = 50

Cỏch 2:

Hai ln s ln l
98 + 2 = 100
S ln l

100 : 2 = 50
S bộ l
50 - 2 = 48

Cỏch 3:

Trung bỡnh cng ca 2 s l:
98 : 2 = 49
S chn ln l
49 + 1 = 50
S chn bộ l
49 - 1 = 48
S: 48 v 50

3.2. Bi toỏn tha d kin, thiu d kin hoc iu kin ca bi toỏn
Vớ d 1: Tui ca 2 b con l 50 tui. Hi tui b v tui con.
Bi toỏn ny cú gii c khụng?(khụng)
Vỡ sao?(vỡ ch bit tng s tui)
Mun gii c bi toỏn ny thỡ ta cn thờm yu t gỡ?(hiu gia tui b v
tui con).
Vớ d cha hn con l 25 tui (26, 27...< 50). Hoc tui ca 2 b con l 50,
bit b sinh con nm b 29 tui. Hi tui ca b v con.
Vớ d 2: C 2 lp 4A, 4B trng c 485 cõy. Lp 4A trng c ớt hn lp
4B l 45 cõy. Lp 4C trng c nhiu hn 4D l 2 cõy. Hi lp 4A trng c
bao nhiờu cõy, lp 4B trng c bao nhiờu cõy?
13


Nguyễn Ngọc Huy

-

Một số kinh nghiệm rèn kĩ năng giải toán điển hình ở lớp 4

ý ta thy u bi hi gỡ v lp 4C, 4D khụng?(khụng). Vy ta cú cn tỡm
2 lp ú khụng?(khụng). Vy ú l d kin tha.
3.3. Bi toỏn trong ú phi xột n kh nng xy ra ca bi toỏn
chn 1 kh nng tha món bi toỏn
Vớ d:
Bi toỏn: Cho ab + ba = 132
a-b=4
Tỡm ab ?
Bi gii
iu kin: a, b 0, a 5
Nu

a=5; b=1

= > 51 + 15 = 66 (loi)

b=6; b=2

= > 62 + 26 = 88 (lai)

a=7; b=3

= > 73 + 37 = 110 (loi)

a=8; b=4

= > 84 + 48 = 132 (c)

a=9; b=5

= > 95 + 59 = 154 (loi)

Lu ý: Hc sinh cha tỡm ra iu kin ca bi toỏn.
Khc sõu cho hc sinh
Bin phỏp khc phc
tỡm ra iu kin ta th chn 1 s trng hp
a = 0 thỡ

0b + b0; a - b = 4 (sai)

a = 4 thỡ

b 0 ta cú a - b = 4 (sai)

IV. Kt qu, trin vng ca ti
Sau thi gian gn mt nm hc thc nghim sỏng kin cho n nay cỏc em
hc sinh lp 4 ó c hc c bn cỏc dng toỏn in hỡnh thuc chng trỡnh, tụi
ó tin hnh cho hc sinh lp 4A lm bi kim tra kho sỏt vi cỏc bi tp v mt
thi gian phự hp c tớnh toỏn trc.
Sau õy l kt qu kho sỏt cho n nay: (Kho sỏt ngy 27/4/2013)

14


Nguyễn Ngọc Huy

Lp

Tng

-

s Khỏ gii

hc sinh
4A

19

Một số kinh nghiệm rèn kĩ năng giải toán điển hình ở lớp 4

S HS
14

Trung bỡnh
%
73,7

S HS
5

Yu
%
26,3

S HS

0

%
0

Trờn õy l bng s liu c tớnh da trờn kt qu ca bi kim tra vit ca
hc sinh. Qua kết quả này, tụi thy:
Vi vic dy theo ti nghiờn cu, kt qu t cao hn cỏch dy thụng
thng. Do vic chỳ ý khc sõu trng tõm ca bi dy ri mi loi bi li a ra
cỏc tỡnh hung, cỏc dng khỏc nhau hc sinh lm quen, s dng v thnh tho
qua ú cỏc em cú c k nng gii toỏn cho tng dng bi mt cỏch linh hot.
Qua việc nghiên cứu, thực hiện đề tài sáng kiến kinh nghiệm này, thời gian
tới, tôi sẽ tiếp tục nghiên cứu các tài liệu có liên quan đến phơng pháp giải các bài
toán điển hình ở tiểu học, tham kho hc hi ng nghip, tham gia y cỏc
bui bi dng thng xuyờn, cỏc bui sinh hot chuyờn mụn theo hng i mi,
để tiếp tục nõng cao kin thc, tìm ra nhiều những cách giải toỏn hay, những phơng pháp giảng dạy hữu hiệu hơn. Trên cơ sở đó, tiếp tục bổ sung và hoàn thiện
thêm hơn na cho đề tài.

15


Nguyễn Ngọc Huy

-

Một số kinh nghiệm rèn kĩ năng giải toán điển hình ở lớp 4

Phn 3
KT LUN
I. í ngha

Mụn toỏn l mt mụn hc khụ khan vi nhng cụng thc y tớnh cng
nhc. Song, kớch thớch c trớ tu sỏng to v hp dn c hc sinh tỡm tũi ra
nhng cụng thc y li nh vo nhng cỏch thc t chc y tớnh thm m v ngh
thut ca ngi giỏo viờn.
Cú th núi quỏ trỡnh dy hc l quỏ trỡnh quan trng bc nht, nú l quỏ trỡnh
s phm tng th, c thc hin cỏc bc hc khỏc nhau. Nhng dự bc hc
no thỡ quỏ trỡnh ú vn mang quy lut thng nht gia hot ng dy v hot ng
hc, luụn phn ỏnh mi quan h tt yu, ch yu v bn vng gia 2 nhõn t c
trng ca quỏ trỡnh dy hc.
Trong cụng tỏc ging dy, vai trũ ca ngi thy rt quan trng. Ngi thy
ch yu cung cp cho hc sinh mt cỏch y chớnh xỏc, cú h thng kin thc.
Ngoi ra, cũn thng xuyờn rốn luyn cho cỏc em nhng k nng cn thit giỳp
cỏc em cú phng phỏp vn dng kin thc ó hc vo vic gii cỏc bi tp liờn h
vi thc tin.
Thụng qua thc nghim ti ny, tụi thy rng rốn tt cho hc sinh lp
4 k nng gii cỏc bi toỏn in hỡnh thỡ ngi thy phi t chc cho cỏc em nhng
tit hc m trong ú thy l ngi t chc hng dn, trũ l nhng ngi thi cụng.
Mun cho vic dy hc tỏc ng c ti hu ht HS, tit hc hiu qu hn thỡ cỏc
bi tp thy a ra phi t d n khú, t n gin n phc tp, to sc thu hỳt
hc sinh. Khụng nhng th, bng mi cỏch, ngi thy cn phi thao tỏc húa cỏc
bi tp, tc l bin cỏc bi tp thnh mt h thng cỏc cụng vic, cỏc vn m
hc sinh cú th gii quyt bng chớnh ụi tay v nng lc vn cú ca mỡnh. Cú nh
vy, cỏc em mi thc s c lm vic, t tỡm ra kin thc, bin nhng kin thc
ú thnh ca chớnh bn thõn mỡnh.
Nhng iu chia s trờn ch l mt trong s ớt nhng minh chng thuc lnh
vc phng phỏp dy hc mụn Toỏn lp 4, vi nhng kinh nghim rốn k nng
gii toỏn in hỡnh, tụi mi ch ỏp dng dng li phm vi tng i hp. Trong
quỏ trỡnh thc hin, khụng th trỏnh khi nhng khim khuyt. Kớnh mong c s
16

Nguyễn Ngọc Huy

-

Một số kinh nghiệm rèn kĩ năng giải toán điển hình ở lớp 4

tham gia gúp ý ca mi ngi sỏng kin nh ny ca tụi ngy mt hon ho
hn, cú tỏc dng hn na.
II. Kt lun chung
s nghip giỏo dc núi chung, cht lng dy v hc mụn Toỏn núi riờng
ngy mt nõng cao, ngoi vic giỏo viờn cn u t thi gian nghiờn cu sỏch giỏo
khoa, tham kho ti v cỏc phng tin thụng tin i chỳng, khụng ngng tỡm ra
nhng phng phỏp tớch cc, chun b tt k hoch bi dy, ngi giỏo viờn
phi yờu ngh, mn tr, luụn thng yờu, quan tõm, gn gi hc sinh. Khụng
nhng th, ngi giỏo viờn cũn phi gi tt vai trũ lm cu ni trong vic phi hp
cht ch cỏc mụi trng giỏo dc trong thi i mi.
i Lõm, ngy 29 thỏng 4 nm 2013
NGI VIT

Nguyn Ngc Huy

17


Nguyễn Ngọc Huy

-

Một số kinh nghiệm rèn kĩ năng giải toán điển hình ở lớp 4

NHN XẫT CA HI NG KHOA HC NH TRNG









.






.
..., ngy.. thỏng.. nm 2013
CH TCH HI NG

18


Nguyễn Ngọc Huy

-

Một số kinh nghiệm rèn kĩ năng giải toán điển hình ở lớp 4

NHN XẫT CA HI NG KHOA HC CP TRấN









.






.
..., ngy.. thỏng.. nm 2013
CH TCH HI NG

19