cơ sở lý luận và yêu cầu của nguyên tắc khách quan.....

Hãy phân tích cơ sở lý luận, nêu ra các yêu cầu phương
pháp luận của nguyên tắc khách quan của CN duy vật biện
chứng. Đảng Cộng Sản Việt Nam đã vận dụng như thế nào
vào sự nghiệp CM nước ta hiện nay

+ Cơ sở lý luận :
Nguyên tắc khách quan trong xem xét được xây dựng dựa trên nội dung của
nguyên lý về tính thống nhất vật chất của thế giới. Yêu cầu của nguyên tắc này
được tóm tắt như sau :khi nhận thức khách thể ( đối tượng ), sự vật,hiện
tượng tồn tại trong hiện thực – chủ thể tư duy phải nắm bắt, tái hiện nó trong
chính nó mà không được thêm hay bớt một cách tùy tiện .
- Vật chất là cái có trước tư duy. Vật chất tồn tại vĩnh viễn và ở một giai đọan
phát triển nhất định của mình nó mới sản sinh ra tư duy. Do tư duy phản ánh
thế giới vật chất, nên trong quá trình nhận thức đối tượng ta không được xuất
phát từ tư duy, từ ý kiến chủ quan của chúng ta về đối tượng.mà phải xuất
phát từ chính bản thân đối tượng, từ bản chất của nó, không được ”bắt” đối
tượng tuân theo tư duy mà phải “bắt” tư duy tuân theo đối tượng. Không ép
đối tượng thỏa mãn một sơ đồ chủ quan hay một “Lôgíc” nào đó, mà phải rút
ra những sơ đồ từ đối tượng, tái tạo trong tư duy các hình tượng, tư tưởng- cái
lôgíc phát triển của chính đối tượng đó.
- Toàn bộ “nghệ thuật” chinh phục bản chất của sự vật, hiện tượng được gói
ghém trong sự tìm kiếm, chọn lựa, sử dụng những con đường, cách thức,
phương tiện thâm nhập hữu hiệu vào “thế giới” bên trong của sự vật. “nghệ
thuật” chinh phục như thế không mang đến cho sự vật, hiện tượng một cái gì
đó xa lạ với chính nó. Điều này đặt ra cho chủ thể một tình thế khó khăn. Làm
như thế nào để biết chắc chắn những suy nghĩ của chúng ta về sư vật là khách
quan, là phù hợp với bản thân sự vật? Nguyên tắc khách quan đòi hỏi được bổ
sung thêm yêu cầu phát huy tính năng động sáng tạo của chủ thể và nguyên
tắc tính đảng .
- Giới tự nhiên và xã hội không bao giờ tự phơi bày tòan bộ bản chất của mình
ra thành các hiện tượng điển hình. Con người không phải chỉ nhận thức những

cái gì bộc lộ ra trước chủ thể. Do đó để phản ánh khách thể như một chỉnh thể,
chủ thể tư duy không thể không bổ sung những yếu tố chủ quan như đề xuất
các giả thuyết, đưa ra các dự đóan khoa học ….Thiếu những điều này tư duy sẽ


không mang tính biện chứng, sẽ không thể hiện bản tính sáng tạo thông qua trí
tưởng tượng của chính mình. Yêu cầu phát huy tính năng động sáng tạo của
chủ thể đòi hỏi chủ thể tư duy phải biến đổi, thậm chí cải tạo đối tượng để tìm
ra bản chất của nó. Những biến đổi, cải tạo đó là chủ quan nhưng không phải
tùy tiện, mà là những biến đổi và cải tạo đối tượng phù hợp quy luật của hiện
thực thuộc lĩnh vực nghiên cứu .
- Yêu cầu khách quan trong xem xét có ý nghĩa rất quan trọng trong nhận thức
các hiện tượng thuộc đời sống xã hội. Đối tượng nghiên cứu bao gồm cái vật
chất và cái tinh thần chứa đầy những cái chủ quan, những cái lý tưởng và luôn
chịu sự tác động của các lực lượng tự phát của tự nhiên lẫn lực lượng tự giác
( ý chí,lợi ích, mục đích, nhân cách, cá tính khác nhau ) của con người. Ơû đây
đối tượng, khách thể tư duy quyện chặt vào chủ thể tư duy bằng hệ thống
những mối liên hệ chằng chịt. Do đó cần phải cụ thể hóa nguyên tắc khách
quan trong xem xét các hiện tượng xã hội, tức là phải kết hợp nó với các yêu
cầu phát huy tính năng động, sáng tạo của chủ thể và nguyên tắc tính đảng.
Điều này có nghĩa là nguyên tắc khách quan trong xem xét không chỉ bao hàm
yêu cầu xuất phát từ chính đối tượng, từ những quy luật vận động và phát
triển của nó, không được thêm bớt tùy tiện chủ quan, mà nó còn phải biết
phân biệt những quan hệ vật chất với những quan hệ tư tưởng, các nhân tố
khách quan với các nhân tố chủ quan, thừa nhận các quan hệ vật chất khách
quan tồn tại xã hội là nhân tố quyết định.còn những hiện tượng tinh thần, tư
tưởng được quy định bởi đời sống vật chất của con người và các quan hệ kinh
tế của họ nhưng chúng có ảnh hưởng ngược lại tồn tại xã hội. Phải coi xã hội là
một là một cơ thể sống tồn tại và phát triển không ngừng chứ không phải là cái
gì đó kết thành một cách máy móc. Phân tích một cách khách quan những

quan hệ sản xuất cấu thành một hình thái kinh tế xã hội nhất định và cần phải
nghiên cứu những quy luật vận hành và phát triển của hình thái xã hội đó.
- Khi nhận thức các hiện tượng xã hội chúng ta phải chú trọng đến mức độ
quan tâm và năng lực nhận thức của các lực lượng xã hội đối với việc giải quyết
các vấn đề xã hội, đối với khuynh hướng phát triển của các hiện tượng xã hội,
đối với việc đánh giá tình hình xã hội ….những đánh giá có giá trị hơn, những
cách giải quyết đúng hơn thường là những đánh giá, những cách giải quyết
thuộc về các lực lượng xã hội biết đứng trên lập trường của giai cấp tiên tiến,
của những lực lượng cách mạng của thời đại đó. Vì vậy tính khách quan trong
xem xét các hiện tượng xã hội nhất quán với nguyên tắc tính đảng. Việc xem
thường nguyên tắc này dễ dẫn đến vi phạm yêu cầu của nguyên tắc khách
quan trong xem xét, dễ biến nó thành chủ nghĩa khách quan, cản trở việc nhận
thức đúng đắn các hiện tượng xã hội phức tạp.


+ Những yêu cầu phương pháp luận của nguyên tắc khách quan trong xem
xét :
Nguyên tắc khách quan trong xem xét có mối liên hệ mật thiết với các nguyên
tắc khác của lôgíc biện chứng. Nó thể hiện ở yêu cầu cụ thể sau :

Trong hoạt động nhận thức :
Chủ thể phải :
Một là : Xuất phát từ hiện thực khách quan, tái hiện lại nó như nó vốn có mà
không được tùy tiện đưa ra những nhận định chủ quan .
Hai là : Phải biết phát huy tính năng động, sáng tạo của chủ thể, đưa ra các giả
thuyết khoa học có giá trị về khách thể, đồng thời biết cách tiến hành kiểm
chứng các giả tuyết đó bằng thực nghiệm
•

Trong hoạt động thực tiễn :

Chủ thể phải :
Một là : Xuất phát từ hiện thực khách quan, phát hiện ra những quy luật chi
phối nó.
•

Hai là : Dựa trên các quy luật khách quan đó, chúng ta vạch ra các mục tiêu, kế
họach, tìm kiếm các biện pháp, phương thức để tổ chức thực hiện. Kịp thời
điều chỉnh, uốn nắng họat động của con người đi theo lợi ích và mục đích đã
đặt ra .
Phát huy tính năng động, sáng tạo của ý thức có nghĩa là phát huy vai trò tri
thức, tình cảm, ý chí, lý trí ….tức là phát huy vai trò nhân tố con người trong
họat động nhận thức và họat động thực tiễn cải tạo hiện thực khách quan,
vươn lên làm chủ thế giới .
+ Đảng Cộng Sản Việt Nam đã vận dụng như thế nào vào sự nghiệp cách
mạng của Việt Nam :
Phải tôn trọng hiện thực khách quan, tôn trọng vai trò quyết định của vật chất.
Cụ thể là :
- Xuất phát từ hiện thực khách quan của đất nước, của thời đại để họach định
các đường lối, chiến lược, sách lược nhằm xây dựng và phát triển đất nước .


- Biết tìm kiếm, khai thác và sử dụng những lực lượng vật chất để hiện thực
hóa đường lối, chiến lược, sách lược nhằm xây dựng và phát triển đất nước .
- Coi cách mạng là sự nghiệp của quần chúng, coi đại đòan kết tòan dân tộc là
động lực chủ yếu để phát triển đất nước. Biết kết hợp hài hòa các lợi ích khác
nhau ( lợi ích kinh tế, lợi ích chính trị, lợi ích vật chất,lợi ích tinh thần, lợi ích cá
nhân, lợi ích tập thể, lợi ích xã hội ….) thành động lực mạnh mẻ thúc đẩy công
cuộc đổi mới .
- Đảng ta rút ra những bài học kinh nghiệm từ những sai lằm, thất bại trước đổi
mới, Đảng ta kết luận :“ mọi đường lối, chủ trương của đảng phải xuất phát từ

thực tế, tôn trọng quy luật khách quan”.
Biết phát huy tính năng động, sáng tạo của ý thức, phát huy vai trò của các yếu
tố chủ quan ( tri thức, tình cảm …..) tức phát huy vai trò nhân tố con người
trong họat động nhận thức và thực tiển :
- Coi sự thống nhất giữa tình cả( nhiệt tình cách mạng, lòng yêu nước, ý chí
quật cường ….) và tri thức ( kinh nghiệm dựng nước và giữ nước, hiểu biết
khoa học ) là động lực tinh thần thúc đẩy công cuộc đổi mới. Chống lại thái độ
ỷ lại, trì trệ, chỉ biết làm theo cách củ mà không biết dũng cảm làm theo cái
mới, biết khơi dậy lòng yêu nước, ý chí quật cường……phải phổ biến tri thức
khoa học, công nghệ hiện đại cho đông đảo cán bộ, đảng viên và nhân dân,
biết nâng cao dân trí, đào tạo và bồi dưỡng nhân tài.
- Coi trọng công tác tư tưởng, đẩy mạnh giáo dục tư tưởng. Đặc biệt là giáo dục
chủ nghĩa Mác –Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh cho đông đảo người Việt Nam
chúng ta. Phải nâng cao và đổi mới tư duy lý luận mà trước hết là chủ nghĩa xã
hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam.
- Kiên quyết khắc phục và ngăn ngừa tái diễn bệnh chủ quan , duy ý chí,lối suy
nghĩa và hành động giản đơn, nóng vội theo nguyện vọng chủ quan ảo tưởng
mà bất chấp quy luật khách quan, coi thường tình hình thực tế+ Cơ sở lý luận :
Nguyên tắc khách quan trong xem xét được xây dựng dựa trên nội dung của
nguyên lý về tính thống nhất vật chất của thế giới. Yêu cầu của nguyên tắc này
được tóm tắt như sau :khi nhận thức khách thể ( đối tượng ), sự vật,hiện
tượng tồn tại trong hiện thực – chủ thể tư duy phải nắm bắt, tái hiện nó trong
chính nó mà không được thêm hay bớt một cách tùy tiện .
- Vật chất là cái có trước tư duy. Vật chất tồn tại vĩnh viễn và ở một giai đọan


phát triển nhất định của mình nó mới sản sinh ra tư duy. Do tư duy phản ánh
thế giới vật chất, nên trong quá trình nhận thức đối tượng ta không được xuất
phát từ tư duy, từ ý kiến chủ quan của chúng ta về đối tượng.mà phải xuất
phát từ chính bản thân đối tượng, từ bản chất của nó, không được ”bắt” đối

tượng tuân theo tư duy mà phải “bắt” tư duy tuân theo đối tượng. Không ép
đối tượng thỏa mãn một sơ đồ chủ quan hay một “Lôgíc” nào đó, mà phải rút
ra những sơ đồ từ đối tượng, tái tạo trong tư duy các hình tượng, tư tưởng- cái
lôgíc phát triển của chính đối tượng đó.
- Toàn bộ “nghệ thuật” chinh phục bản chất của sự vật, hiện tượng được gói
ghém trong sự tìm kiếm, chọn lựa, sử dụng những con đường, cách thức,
phương tiện thâm nhập hữu hiệu vào “thế giới” bên trong của sự vật. “nghệ
thuật” chinh phục như thế không mang đến cho sự vật, hiện tượng một cái gì
đó xa lạ với chính nó. Điều này đặt ra cho chủ thể một tình thế khó khăn. Làm
như thế nào để biết chắc chắn những suy nghĩ của chúng ta về sư vật là khách
quan, là phù hợp với bản thân sự vật? Nguyên tắc khách quan đòi hỏi được bổ
sung thêm yêu cầu phát huy tính năng động sáng tạo của chủ thể và nguyên
tắc tính đảng .
- Giới tự nhiên và xã hội không bao giờ tự phơi bày tòan bộ bản chất của mình
ra thành các hiện tượng điển hình. Con người không phải chỉ nhận thức những
cái gì bộc lộ ra trước chủ thể. Do đó để phản ánh khách thể như một chỉnh thể,
chủ thể tư duy không thể không bổ sung những yếu tố chủ quan như đề xuất
các giả thuyết, đưa ra các dự đóan khoa học ….Thiếu những điều này tư duy sẽ
không mang tính biện chứng, sẽ không thể hiện bản tính sáng tạo thông qua trí
tưởng tượng của chính mình. Yêu cầu phát huy tính năng động sáng tạo của
chủ thể đòi hỏi chủ thể tư duy phải biến đổi, thậm chí cải tạo đối tượng để tìm
ra bản chất của nó. Những biến đổi, cải tạo đó là chủ quan nhưng không phải
tùy tiện, mà là những biến đổi và cải tạo đối tượng phù hợp quy luật của hiện
thực thuộc lĩnh vực nghiên cứu .
- Yêu cầu khách quan trong xem xét có ý nghĩa rất quan trọng trong nhận thức
các hiện tượng thuộc đời sống xã hội. Đối tượng nghiên cứu bao gồm cái vật
chất và cái tinh thần chứa đầy những cái chủ quan, những cái lý tưởng và luôn
chịu sự tác động của các lực lượng tự phát của tự nhiên lẫn lực lượng tự giác
( ý chí,lợi ích, mục đích, nhân cách, cá tính khác nhau ) của con người. Ơû đây
đối tượng, khách thể tư duy quyện chặt vào chủ thể tư duy bằng hệ thống

những mối liên hệ chằng chịt. Do đó cần phải cụ thể hóa nguyên tắc khách
quan trong xem xét các hiện tượng xã hội, tức là phải kết hợp nó với các yêu
cầu phát huy tính năng động, sáng tạo của chủ thể và nguyên tắc tính đảng.


Điều này có nghĩa là nguyên tắc khách quan trong xem xét không chỉ bao hàm
yêu cầu xuất phát từ chính đối tượng, từ những quy luật vận động và phát
triển của nó, không được thêm bớt tùy tiện chủ quan, mà nó còn phải biết
phân biệt những quan hệ vật chất với những quan hệ tư tưởng, các nhân tố
khách quan với các nhân tố chủ quan, thừa nhận các quan hệ vật chất khách
quan tồn tại xã hội là nhân tố quyết định.còn những hiện tượng tinh thần, tư
tưởng được quy định bởi đời sống vật chất của con người và các quan hệ kinh
tế của họ nhưng chúng có ảnh hưởng ngược lại tồn tại xã hội. Phải coi xã hội là
một là một cơ thể sống tồn tại và phát triển không ngừng chứ không phải là cái
gì đó kết thành một cách máy móc. Phân tích một cách khách quan những
quan hệ sản xuất cấu thành một hình thái kinh tế xã hội nhất định và cần phải
nghiên cứu những quy luật vận hành và phát triển của hình thái xã hội đó.
- Khi nhận thức các hiện tượng xã hội chúng ta phải chú trọng đến mức độ
quan tâm và năng lực nhận thức của các lực lượng xã hội đối với việc giải quyết
các vấn đề xã hội, đối với khuynh hướng phát triển của các hiện tượng xã hội,
đối với việc đánh giá tình hình xã hội ….những đánh giá có giá trị hơn, những
cách giải quyết đúng hơn thường là những đánh giá, những cách giải quyết
thuộc về các lực lượng xã hội biết đứng trên lập trường của giai cấp tiên tiến,
của những lực lượng cách mạng của thời đại đó. Vì vậy tính khách quan trong
xem xét các hiện tượng xã hội nhất quán với nguyên tắc tính đảng. Việc xem
thường nguyên tắc này dễ dẫn đến vi phạm yêu cầu của nguyên tắc khách
quan trong xem xét, dễ biến nó thành chủ nghĩa khách quan, cản trở việc nhận
thức đúng đắn các hiện tượng xã hội phức tạp.
+ Những yêu cầu phương pháp luận của nguyên tắc khách quan trong xem
xét :

Nguyên tắc khách quan trong xem xét có mối liên hệ mật thiết với các nguyên
tắc khác của lôgíc biện chứng. Nó thể hiện ở yêu cầu cụ thể sau :

Trong hoạt động nhận thức :
Chủ thể phải :
Một là : Xuất phát từ hiện thực khách quan, tái hiện lại nó như nó vốn có mà
không được tùy tiện đưa ra những nhận định chủ quan .
Hai là : Phải biết phát huy tính năng động, sáng tạo của chủ thể, đưa ra các giả
thuyết khoa học có giá trị về khách thể, đồng thời biết cách tiến hành kiểm
chứng các giả tuyết đó bằng thực nghiệm
•


Trong hoạt động thực tiễn :
Chủ thể phải :
Một là : Xuất phát từ hiện thực khách quan, phát hiện ra những quy luật chi
phối nó.
•

Hai là : Dựa trên các quy luật khách quan đó, chúng ta vạch ra các mục tiêu, kế
họach, tìm kiếm các biện pháp, phương thức để tổ chức thực hiện. Kịp thời
điều chỉnh, uốn nắng họat động của con người đi theo lợi ích và mục đích đã
đặt ra .
Phát huy tính năng động, sáng tạo của ý thức có nghĩa là phát huy vai trò tri
thức, tình cảm, ý chí, lý trí ….tức là phát huy vai trò nhân tố con người trong
họat động nhận thức và họat động thực tiễn cải tạo hiện thực khách quan,
vươn lên làm chủ thế giới .
+ Đảng Cộng Sản Việt Nam đã vận dụng như thế nào vào sự nghiệp cách
mạng của Việt Nam :
Phải tôn trọng hiện thực khách quan, tôn trọng vai trò quyết định của vật chất.

Cụ thể là :
- Xuất phát từ hiện thực khách quan của đất nước, của thời đại để họach định
các đường lối, chiến lược, sách lược nhằm xây dựng và phát triển đất nước .
- Biết tìm kiếm, khai thác và sử dụng những lực lượng vật chất để hiện thực
hóa đường lối, chiến lược, sách lược nhằm xây dựng và phát triển đất nước .
- Coi cách mạng là sự nghiệp của quần chúng, coi đại đòan kết tòan dân tộc là
động lực chủ yếu để phát triển đất nước. Biết kết hợp hài hòa các lợi ích khác
nhau ( lợi ích kinh tế, lợi ích chính trị, lợi ích vật chất,lợi ích tinh thần, lợi ích cá
nhân, lợi ích tập thể, lợi ích xã hội ….) thành động lực mạnh mẻ thúc đẩy công
cuộc đổi mới .
- Đảng ta rút ra những bài học kinh nghiệm từ những sai lằm, thất bại trước đổi
mới, Đảng ta kết luận :“ mọi đường lối, chủ trương của đảng phải xuất phát từ
thực tế, tôn trọng quy luật khách quan”.
Biết phát huy tính năng động, sáng tạo của ý thức, phát huy vai trò của các yếu
tố chủ quan ( tri thức, tình cảm …..) tức phát huy vai trò nhân tố con người


trong họat động nhận thức và thực tiển :
- Coi sự thống nhất giữa tình cả( nhiệt tình cách mạng, lòng yêu nước, ý chí
quật cường ….) và tri thức ( kinh nghiệm dựng nước và giữ nước, hiểu biết
khoa học ) là động lực tinh thần thúc đẩy công cuộc đổi mới. Chống lại thái độ
ỷ lại, trì trệ, chỉ biết làm theo cách củ mà không biết dũng cảm làm theo cái
mới, biết khơi dậy lòng yêu nước, ý chí quật cường……phải phổ biến tri thức
khoa học, công nghệ hiện đại cho đông đảo cán bộ, đảng viên và nhân dân,
biết nâng cao dân trí, đào tạo và bồi dưỡng nhân tài.
- Coi trọng công tác tư tưởng, đẩy mạnh giáo dục tư tưởng. Đặc biệt là giáo dục
chủ nghĩa Mác –Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh cho đông đảo người Việt Nam
chúng ta. Phải nâng cao và đổi mới tư duy lý luận mà trước hết là chủ nghĩa xã
hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam.
- Kiên quyết khắc phục và ngăn ngừa tái diễn bệnh chủ quan , duy ý chí,lối suy

nghĩa và hành động giản đơn, nóng vội theo nguyện vọng chủ quan ảo tưởng
mà bất chấp quy luật khách quan, coi thường tình hình thực tế