Một số biện pháp tuyên truyền chuẩn bị tâm thế cho trẻ 5 tuổi vào lớp 1,
trường Mầm non Hoa Hồng
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
MỘT SỐ BIỆN PHÁP TUYÊN TRUYỀN CHUẨN BỊ TÂM THẾ CHO TRẺ 5
TUỔI VÀO LỚP 1,TRƯỜNG MẦM NON HOA HỒNG
I. Phần mở đầu:
1. Lý do chọn đề tài
Trẻ vào lớp 1 là bước ngoặt, từ trường mầm non chuyển lên bậc tiểu học đối với trẻ
nhỏ là một chặng đường mới đầy thú vị nhưng cũng đầy bỡ ngỡ nếu các bé không được
chuẩn bị tâm lý từ sớm, bởi vậy việc chuẩn bị mọi mặt cho một trẻ vào lớp 1 được coi là hết
sức quan trọng.Trong những năm gần đây, khi điều kiện kinh tế phát triển, sự quan tâm, đầu
tư của một số bậc phụ huynh chuẩn bị cho trẻ vào lớp một càng mạnh mẽ hơn, quyết liệt
hơn. Đó là một biểu hiện thực sự đáng mừng. Tuy nhiên chuẩn bị những gì cho trẻ, đầu tư
như thế nào cho đúng cái trẻ cần khi bước vào lớp 1 lại là vấn đề đang rất cần trao đổi, định
hướng. Thực tế cho thấy, rất nhiều vị phụ huynh vì quá lo lắng, quá nóng vội nên đã muốn “
sắm sửa” cho trẻ những “ hành trang” chưa cần thiết, thậm chí rất sai lệch .Trước những vấn
đề ấy, nhiều phụ huynh đã chọn giải pháp là cố gắng trang bị thật nhiều tri thức cho con, để
con biết đọc, biết viết trước khi nhập học nhằm hạn chế việc con không theo kịp các bạn
cùng trang lứa, dẫn đến tâm lý sợ học và mặc cảm. Thực ra, việc làm này tưởng chừng như
có lợi nhưng ngược lại. Có thể kể ra một số sai lầm các bậc phụ huynh thường mắc phải
như: Cho trẻ vào lớp 1 chưa đúng độ tuổi .Có thể nói việc cho trẻ vào lớp 1 khi chưa tròn 6
tuổi là điều hết sức tai hại. Bởi lẽ khi chưa trò 6 tuổi thì chắc chắn các yếu tố về thể lực, kĩ
năng, tâm lí, ngôn ngữ...chưa đáp ứng với các yêu cầu vận động , sinh hoạt học tập, giao
tiếp của học sinh lớp 1. Trẻ hơn nhau một vài tháng là khác hẳn về khả năng tiếp thu, vốn
ngôn ngữ và khả năng giao tiếp. Chính vì vậy kết quả học tập không cao. Hay dạy trước
những bài trong chương trình, sách giáo khoa lớp 1. Nhiều phụ huynh vì qua nôn nóng, lo
lắng đã bắt con học trước cả mấy tháng hè, kể cả đánh vần, tập viết, kể chuyện....theo sách
giáo khoa lớp 1.Chính vì vậy khi bước vào lớp 1 trẻ sẽ rất nhàm chán, mất hứng thú, chủ
quan không tập trung, ép trẻ học quá sớm vô tình chúng ta làm mất đi sự tập trung chú ý và
hứng thú học tập của trẻ sau này, đồng thời làm giảm đi sự phát triển của bộ chuẩn trẻ 5
1
Người thực hiện: Nguyễn Thị Ánh Tuyết – Trường MN Hoa Hồng
Một số biện pháp tuyên truyền chuẩn bị tâm thế cho trẻ 5 tuổi vào lớp 1,
trường Mầm non Hoa Hồng
tuổi mà ở lớp Lá trẻ phải hoàn thiện mới vững vàng bước lên lớp 1. Mà họ không biết rằng,
ở lứa tuổi mẫu giáo vui chơi là hoạt động chủ đạo .Thông qua hoạt động vui chơi trẻ phát
triển trí tuệ, thể chất, tình cảm quan hệ xã hội, thẩm mĩ...qua đó nhằm phát triển toàn diện
nhân cách cho trẻ.
Trẻ mẫu giáo là lứa tuổi khởi đầu làm quen với chữ cái, chữ viết là trẻ học đọc và
nắm vững 29 chữ cái. Cho nên trẻ phải nhận biết và phát âm đúng 29 chữ cái tiếng việt
thông qua tri giác bằng tri giác âm thanh, nhận biết các chữ in hoa, in thường, viết,viết
thường, trẻ biết cách liên hệ các chữ cái với các từ đã học và tìm ra chữ cái có trong các từ
đó, làm quen với cách tách âm, ghép âm thông qua đó cho trẻ làm quen với các vị trí của
các âm trong từ, trẻ biết các kỹ năng ban đầu và tiếp tục đọc, viết, cách ngồi, cách cầm bút,
mở sách…Luyện khả năng chú ý có chủ định, biết tập trung, lắng nghe, yêu cầu những kỹ
năng; nghe, nói (tiếp nhận, viết, biểu lộ), mở rộng vốn hiểu biết để hình thành 4 kỹ năng
nghe, nói, đọc, viết cho trẻ đó mới chính là những chuẩn bị quan trọng nhất cho trẻ vào lớp
1 mà nhiều phụ huynh còn hiểu sai lệch, chưa nắm bắt được.Thực tế hiện nay trong các
trường mầm non nói chung và trường mầm non Hoa Hồng nói riêng, tôi thấy rằng sự quan
tâm đúng mức tới việc chuẩn bị cho trẻ 5 tuổi vào lớp 1 thực sự chưa đúng với mục tiêu ,đặc
điểm phát triển của trẻ. Song hành với công tác tuyên truyền “ Thực hiện không dạy trước
chương trình lớp 1 cho trẻ mẫu giáo” theo chỉ thị số 2325 ngày 28/6/2013 của Bộ GD&ĐT
đến phụ huynh giúp trẻ được học và chơi theo đúng độ tuổi của trẻ. Chính vì vậy tôi đã chọn
đề tài “ Một số biện pháp tuyên truyền chuẩn bị tâm thế cho trẻ 5 tuổi vào lớp 1, trường
mầm non Hoa Hồng”.
2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài.
- Mục tiêu của đề tài:
Chuẩn bị cho trẻ 5 tuổi một cách toàn diện về thể chất, tinh thần, kĩ năng xã hội...để
có một tâm thế vững vàng chuẩn bị cho việc học tập ở lớp 1.
Nhằm giúp phụ huynh nhận thức và góp phần giáo dục toàn diện về giáo dục phát
triển nhận thức, phát triển tình cảm và kĩ năng xã hội, phát triển thẩm mĩ cho trẻ mầm non.
Làm nền tảng cho trẻ mẫu giáo 5 tuổi bước vào phổ thông.
2
Người thực hiện: Nguyễn Thị Ánh Tuyết – Trường MN Hoa Hồng
Một số biện pháp tuyên truyền chuẩn bị tâm thế cho trẻ 5 tuổi vào lớp 1,
trường Mầm non Hoa Hồng
- Nhiệm vụ của đề tài:
Cung cấp cho trẻ 5 tuổi các kĩ năng cần thiết để chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1.Đồng thời
giúp trẻ hình thành và phát triển một số thói quen, một số năng lực của một học sinh.
Sự kết hợp giữa giáo viên và phụ huynh trong việc giúp trẻ có kiến thức phổ thông để
vào lớp 1,yêu cầu các cháu phải làm quen với 29 chữ cái , qua đó nhận biết ,phát âm và viết
được 29 chữ cái là một hành trang để trẻ vững vàng bước vào trường tiểu học.
Dựa theo đặc điểm tình hình lớp, tâm lý phụ huynh và kinh nghiệm của cá nhân giáo
viên đưa ra các biện pháp tuyên truyền đến các bậc phụ huynh về việc chuẩn bị cho trẻ vào
lớp 1: như chú ý đến đặc điểm phát triển của trẻ theo các lĩnh vực.
3. Đối tượng nghiên cứu.
Nghiên cứu một số biện pháp chuẩn bị tâm thế cho trẻ 5 tuổi vào lớp 1, ở Trường
Mầm non Hoa Hồng.
4. Giới hạn của đề tài.
- Dựa trên khả năng hoạt động trong ngày của trẻ, và trong các hoạt động ngoài giờ
khác.
- Trao đổi, tuyên truyền qua các hoạt động đón trẻ đầu giờ, trả trẻ cuối ngày.Trao đổi
qua sổ bé ngoan của trẻ ở phần thông tin của cô giáo với phụ huynh.
- Thông qua các cuộc họp phụ huynh đầu năm, giữa năm, cuối năm. Từ đó đưa ra các
biện pháp phù hợp để áp dụng thực hiện có hiệu quả trong công tác tuyên truyền đến phụ
huynh trong việc chuẩn bị tâm thế cho trẻ vào lớp 1.
- Khuôn khổ nghiên cứu : Một số biện pháp tuyên truyền chuẩn bị cho trẻ 5 tuổi vào
lớp 1
- Đối tượng khảo sát : Trẻ 5-6 tuổi , lớp Lá 1, trường Mầm non Hoa Hồng
- Thời gian nghiên cứu : Năm học 2016-2017
5. Phương pháp nghiên cứu
a) Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
3
Người thực hiện: Nguyễn Thị Ánh Tuyết – Trường MN Hoa Hồng
Một số biện pháp tuyên truyền chuẩn bị tâm thế cho trẻ 5 tuổi vào lớp 1,
trường Mầm non Hoa Hồng
- Phương pháp phân tích - tổng hợp tài liệu; Qua đó tôi có thể nắm được một số lý
luận cơ bản về công tác chuẩn bị cho trẻ 5 tuổi vào học lớp 1.
b) Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Phương pháp điều tra;
Tìm hiểu tình hình thực tế, thực trạng công tác chuẩn bị cho trẻ 5 tuổi vào lớp 1
Điều tra về nhận thức của phụ hunh qua việc sử dụng phiếu thăm dò ở cuộc họp phụ
huynh đầu năm học.
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm giáo dục; Qua việc chăm sóc, giáo dục trẻ hàng
ngày trong các hoạt động để đúc kết kinh nghiệm và đưa ra các phương pháp phù hợp, và
nắm được kiến thức, kỹ năng mà trẻ có được.
- Phương pháp trao đổi, đàm thoại: sử dụng hệ thống câu hỏi.
+ Tôi đặt câu hỏi đối với phụ huynh trẻ để nắm được nhận thực của họ đối với việc
chuẩn bị cho trẻ 5 tuổi vào lớp 1.
+ Đặt ra câu hỏi đối với trẻ để tìm hiểu tâm thế, tâm lý của trẻ về việc thay đổi môi
trường học tập.
c) Phương pháp thống kê toán học
Phương pháp lấy ý kiến của phụ huynh sau mỗi lần họp phụ huynh( họp đầu năm,
giữa năm và cuối năm học ).
II. Phần nội dung:
1. Cơ sở lý luận
Chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1 là mục tiêu của giáo dục mầm non và là mục đích đầu tiên
ban hành Bộ chuẩn phát triển trẻ em 5 tuổi. Đây là giai đoạn vô cùng quan trọng đối với
trẻ .Tâm lý sẵn sàn đi học của mỗi trẻ phụ thuộc vào sự chuẩn bị đúng đẵn của trường mầm
non và đặc biệt là quan niệm của các bậc phụ huynh.
Chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1 là chuẩn bị cho trẻ toàn diện về thể lực , nhận thức, ngôn
ngữ, tình cảm xã hội , kĩ năng hoạt động cần thiết trong hoạt động học tập bằng phương
4
Người thực hiện: Nguyễn Thị Ánh Tuyết – Trường MN Hoa Hồng
Một số biện pháp tuyên truyền chuẩn bị tâm thế cho trẻ 5 tuổi vào lớp 1,
trường Mầm non Hoa Hồng
pháp phù hợp với sự phát triển của trẻ, cùng với sự phối hợp thống nhất giữa gia đình và
nhà trường mầm non.
Theo các công trình nghiên cứu khoa học, trẻ em dưới 6 tuổi cơ tay còn yếu, khi cầm
bút chỉ viết được những nét sổ, nghiêng, cong. Vì thế, trẻ chỉ nên tô theo những nét có sẵn,
tập điều khiển cơ tay để dần dần học viết nét chữ. Khi học viết sớm, cơ tay yếu, trẻ dễ cầm
bút tùy tiện, sai tư thế ngồi viết và cách cầm bút. Ngoài ra, khi phải ngồi nhiều để tập viết,
làm toán, trẻ sẽ căng thẳng, mệt mỏi, cảm thấy bị áp lực. Và nguy cơ tiềm ẩn nhất là khi đã
biết trước các kiến thức của lớp một, vào năm học, bé dễ chán và có thái độ chủ quan ảnh
hưởng đến kết quả học tập.
Hầu hết các bậc phụ huynh Việt Nam cũng nhận thấy tầm quan trọng của việc chuẩn
bị cho bé trước khi vào lớp 1, bởi trường tiểu học là một thế giới rất lạ lẫm đối với bé. Ở đó,
bé buộc phải trở nên độc lập hơn so với ở trường mẫu giáo hay ở nhà. Không chỉ phải “biết
ăn biết ngủ” như trước đó, nay bé còn phải “biết học hành”. Áp lực học tập, tuân thủ kỷ luật
ở trường tiểu học có thể khiến nhiều bé có tâm lý sợ đi học, ngay cả với những bé vốn dạn
dĩ trong giao tiếp.
Nhiều phụ huynh tìm cách giải quyết bài toán này bằng cách cho bé học đọc học viết
sớm. Dù việc đọc thông viết thạo có thể mang lại cho bé một số lợi thế trước mắt so với bạn
cùng trang lứa khi bắt đầu vào lớp 1; nhưng mặt khác nó cũng khiến bé có tâm lý chủ quan,
lơ là, cho rằng mình “biết rồi” nên không chú ý đến bài giảng. Chưa kể là việc học sớm như
vậy có thể khiến tuổi thơ của bé trở nên ngắn lại mà về lâu dài, lợi thế có được từ điều đó
cũng không tồn tại mãi.
Theo chỉ thị số 2325 ngày 28/6/2013 của Bộ GD& ĐT thực hiện không dạy trước
chương trình lớp một cho trẻ mẫu giáo”.
Để tiếp tục quán triệt , thực hiện thông tư số 17/2012/TT- BGD ĐT ngày 16/5/2012
về việc ban hành cấm dạy thêm , học thêm và chấm dứt việc dạy trước chương trình lớp 1.
Tuổi thơ như búp trên cành, nhưng nhu cầu mong con mình được đọc thông viết thạo
ngày càng lớn của phụ huynh ngày càng tăng, chính vì thế đòi hỏi cha mẹ và người làm giáo
5
Người thực hiện: Nguyễn Thị Ánh Tuyết – Trường MN Hoa Hồng
Một số biện pháp tuyên truyền chuẩn bị tâm thế cho trẻ 5 tuổi vào lớp 1,
trường Mầm non Hoa Hồng
dục phải có sự thống nhất về phương pháp và sự hiểu biết đúng đắn để không “ có lỗi” với
Trẻ , để mầm non tương lai được phát triển một cách toàn diện nhất.
2. Thực trạng vấn đề nghiên cứu.
- Lớp lá 1 đóng tại phân hiệu chính của trường, chính vì vậy mà lớp được sự quan
tâm chỉ đạo sát sao của Ban giám hiệu nhà trường.
- BGH nhà trường là những đồng chí có kinh nghiệm nhiều năm trong nghề vì vậy
lớp Tôi thường xuyên được tư vấn, giúp đỡ trong việc tháo gỡ những ý kiến cũng như thắc
mắc của phụ huynh về tất cả mọi mặt đặc biệt là việc chuẩn bị tâm thế cho trẻ vào lớp 1 .
- Lớp có đủ hai giáo viên/lớp và đều đạt trình độ trên chuẩn trở lên và công tác
nhiều năm trong nghề, là giáo viên giỏi các cấp, luôn yêu nghề, mến trẻ, nhiệt tình, năng
động sáng tạo trong công tác nâng cao chất lượng giáo dục.
Học sinh được chia theo độ tuổi và thực hiện đúng chương trình của từng độ tuổi
theo quy định của Vụ GDMN, nên việc nhận thức, kỹ năng, kỹ xảo về phát triển các mặt
của trẻ trong lớp tương đối đồng đều.
- Nguyên nhân chủ quan:
Trong mỗi giai đoạn phát triển trẻ đều mang những đặc điểm đặc trưng. Việc chuyển
từ giai đoạn này sang giai đoạn khác là một sự chuyển biến mang tính nhảy vọt, có sự biến
đổi về chất và lượng. Sự phát triển ở một giai đoạn nhất định vừa là kết quả của giai đoạn
trước đó vừa là tiền đề cho bước phát triển của giai đoạn tiếp theo. Nếu trẻ được phát triển
tốt ở giai đoạn này cũng chính là sự chuẩn bị tốt cho giai đoạn tiếp theo.
Tuy nhiên không phải trẻ em nào cũng dễ dàng thích nghi được và bước ngoặc này là
một sự kiện quan trọng khiến các bậc cha mẹ và các nhà giáo dục cần phải quan tâm. Một
mặt là để giúp trẻ hoàn thiện những thành tựu trong suốt thời kì mẫu giáo, mặt khác tích cực
chuẩn bị cho trẻ đủ điều kiện để thích nghi với cuộc sống ở trường phổ thông, với hoạt động
chủ đạo là hoạt động học tập.
6
Người thực hiện: Nguyễn Thị Ánh Tuyết – Trường MN Hoa Hồng
Một số biện pháp tuyên truyền chuẩn bị tâm thế cho trẻ 5 tuổi vào lớp 1,
trường Mầm non Hoa Hồng
Thế nhưng không phải ai cũng nhận thức vai trò quan trọng của việc chuẩn bị cho trẻ
vào lớp 1 và cũng không phải ai cũng nhận thức được những việc làm cần thiết để chuẩn bị
cho trẻ vào lớp 1
Nhiều công trình khoa học đã chứng minh rằng ở trẻ nhỏ nếu luyện tập quá sớm khi
các bộ phận chức năng chưa thành thục sẽ tốn nhiều công sức của người dạy và làm khổ con
trẻ. Nhưng ngược lại, sự luyện tập vào lúc chớm nở sẽ gây được hào hứng và giúp trẻ tiến
bộ nhanh chóng. Luyện tập đúng lúc vừa gây được hứng thú vừa có hiệu quả cao.
- Nguyên nhân khách quan:
Tuy nhiên đặc điểm tình hình lớp khá đông: 35 cháu. Đa số các cháu ở xa trường,
phụ huynh đa phần làm nông nghiệp nên công việc bận rộn quanh năm, sự quan tâm đến
con em có nhiều hạn chế, việc chuẩn bị tâm thế cho con còn lệch lạc, hoặc một số phụ
huynh lại thờ ơ ,không quan tâm tới giai đoạn quan trọng này của bé. Cơ sở vật chất còn
nhiều thiếu thốn.
Bên cạnh đó, chính một số giáo viên tiểu học là phụ huynh của lớp đã yêu cầu quá
cao ở trẻ bước đầu chuẩn bị vào lớp 1, dẫn đến sự hoang mang nơi phụ huynh: “Trong khi
Mầm non không học viết chữ, lên lớp 1 bé phải nghe chép, tính toán...vì thế một số phụ
huynh chọn giải pháp là tìm nơi luyện chữ và học trước chương trình lớp 1 cho con mình”.
Qua thống kê trong buổi họp phụ huynh đầu năm, để thăm dò tâm lý phụ huynh
trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ và chuẩn bị cho trẻ cho trẻ vào lớp 1, ngay từ buổi họp
phụ huynh đầu năm học tôi đã gửi tới phụ huynh phiếu thăm dò.
- Phiếu phát ra: 35 phiếu/35 phụ huynh, Thu vào 35 phiếu với kết quả :
+ 25 phiếu mong muốn trẻ phải đọc thông viết thạo ,và biết tính toán trước khi vào
lớp 1 và giáo viên nên viết mẫu vào vở cho trẻ học viết cũng như ghép từ.
+ 10 phiếu yêu cầu giáo viên giúp trẻ nhận biết và phát âm 29 chữ cái, và hoàn
thành các lĩnh vực phát triển.
Qua đó cho thấy đa phần phụ huynh đều có mong muốn con mình được học trước
chương trình lớp 1, đó là một vấn đề nan giải, thiết nghĩ cần phải tuyên truyền đến phụ
7
Người thực hiện: Nguyễn Thị Ánh Tuyết – Trường MN Hoa Hồng
Một số biện pháp tuyên truyền chuẩn bị tâm thế cho trẻ 5 tuổi vào lớp 1,
trường Mầm non Hoa Hồng
huynh kịp thời, vì thế tôi quyết định lập kế hoạch đưa ra một số biện pháp giúp phụ huynh
cùng phối kết hợp “chuẩn bị tâm thế cho trẻ vào lớp 1”.
- Đa phần phụ huynh chưa nắm được nguyên tắc phù hợp giữ nội dung, phương pháp
dạy học với đặc điểm hình thái chức năng tâm lí ở lứa tuổi này.
- Phụ huynh có nhận định chưa đúng về việc cần chuẩn bị những gì? Chuẩn bị như
thế nào? cho trẻ vào lớp 1.Tâm lí lo sợ trẻ sẽ không theo kịp bạn bè.
Nhiều phụ huynh thiếu tin tưởng vào nhà trường, cô giáo chủ nhiệm nên vẫn cho trẻ
tham gia các lớp học viết chữ cái , làm toán vào các ngày nghĩ.Mong muốn trẻ biết trước để
khi vào lớp 1 không bị bỡ ngỡ, lạ lẫm.
- Thuận lợi
- Lớp lá 1 đóng tại phân hiệu chính của trường, chính vì vậy mà lớp được sự quan
tâm chỉ đạo sát sao của Ban giám hiệu nhà trường.
- BGH nhà trường là những đồng chí có kinh nghiệm nhiều năm trong nghề vì vậy
lớp Tôi thường xuyên được tư vấn, giúp đỡ trong việc tháo gỡ những ý kiến cũng như thắc
mắc của phụ huynh về tất cả mọi mặt đặc biệt là việc chuẩn bị tâm thế cho trẻ vào lớp 1 .
- Lớp có đủ hai giáo viên/lớp và đều đạt trình độ trên chuẩn trở lên và công tác
nhiều năm trong nghề, là giáo viên giỏi các cấp, luôn yêu nghề, mến trẻ, nhiệt tình, năng
động sáng tạo trong công tác nâng cao chất lượng giáo dục.
Học sinh được chia theo độ tuổi và thực hiện đúng chương trình của từng độ tuổi
theo quy định của Vụ GDMN, nên việc nhận thức, kỹ năng, kỹ xảo về phát triển các mặt
của trẻ trong lớp tương đối đồng đều.
- Khó khăn
Trong quá trình chăm sóc, giáo dục trẻ cũng như tuyên truyền cho các bậc phụ huynh
bản thân tôi còn gặp nhiều khó khăn:
- Khả năng thuyết trình để thuyết phục các bậc phụ huynh còn hạn chế
8
Người thực hiện: Nguyễn Thị Ánh Tuyết – Trường MN Hoa Hồng
Một số biện pháp tuyên truyền chuẩn bị tâm thế cho trẻ 5 tuổi vào lớp 1,
trường Mầm non Hoa Hồng
- Nhiều phụ huynh trình độ nhận thức còn hạn chế,ít quan tâm đến con em mình,
hoặc có phụ huynh thì quan tâm quá mức dẫn đến nhận thức sai lệch trong việc chuẩn bị
tâm thế cho trẻ vào lớp 1.
3. Nội dung và hình thức của giải pháp.
a. Mục tiêu của giải pháp.
Hiện nay nhiều phụ huynh cứ quan niệm sai lầm về việc chuẩn bị cho trẻ học lớp 1
không chỉ ở các Thành phố , thị xã, những vùng kinh tế phát triển mà ở vùng sâu, vùng xa,
vùng đồng bào dân tộc. Nhiều gia đình cho rằng để chuẩn bị cho trẻ mẫu giáo cần dạy trước
cho trẻ chương trình lớp 1 mà cụ thể là học đọc, viết, làm toán.Vì vậy họ đã nôn nóng cho
con đi học chữ , học tính, kèm cặp con học chữ tại nhà ,hoặc yêu cầu cô mẫu giáo dạy chữ
cho con họ với những mong muốn con mình sẽ đọc thông viết được,bất chấp nguyên tắc đòi
hỏi sự phù hợp giữa nội dung phương pháp dạy học với đặc điểm hình thái chức năng tâm
lý ở lứa tuổi này.Thực trạng trên đã gây không ít khó khăn trong việc tuyên truyền giáo dục
mầm non . Nếu không dạy học, dạy viết ở lớp mẫu giáo 5 tuổi thì phụ huynh không hài lòng
, một số phụ huynh còn đưa con đến học ở các lớp tư thục. Áp lực từ phía phụ huynh đã
khiến một số cơ sở tư thục chấp nhận để giáo viên mầm non làm thay công việc của giáo
viên tiểu học mặc dù không được đào tạo một cách bài bản về dạy chương trình tiểu học.
Mặt khác không ít phụ huynh phó mặt con em họ cho cơ sở giáo dục mầm non, do vậy
không tạo được sự thống nhất trong công tác chăm sóc giáo dục trẻ dẫn đến hiệu quả của
công tác chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1 không cao,và đôi lúc bị sai lệch.
Phụ huynh nắm bắt và biết trẻ được tham gia và học những gì thông qua những hoạt
động ở trường, kết hợp cùng nhà trường và cô giáo chủ nhiệm có những biện pháp thiết
thực, hữu ích trong việc chuẩn bị tâm thế cho trẻ vào lớp 1một cách tự nhiên, nhẹ nhàng,
không mang tính áp đặt, kìm hãm sự phát triển của trẻ.
Giúp phụ huynh nhận thức đúng về sự phát triển của trẻ 5 tuổi để thống nhất , phối
hợp trong chăm sóc nuôi dưỡng, giáo dục giữa gia đình ,nhà trường, và xã hội.
Xác định rõ mục đích là tìm ra những biện pháp hiệu quả, có tính thuyết phục cao để tuyên
9
Người thực hiện: Nguyễn Thị Ánh Tuyết – Trường MN Hoa Hồng
Một số biện pháp tuyên truyền chuẩn bị tâm thế cho trẻ 5 tuổi vào lớp 1,
trường Mầm non Hoa Hồng
truyền phụ huynh trong việc chuẩn bị tâm thế cho trẻ vào lớp 1 của lớp lá 1, trường mầm
non Hoa Hồng theo chương trình mầm non mới hiện nay.
Giáo viên giúp phụ huynh hiểu được đặc điểm tâm, sinh lí của từng lứa tuổi. Kết hợp
với nhà trường và cô giáo chủ nhiệm để có những biện pháp tốt phát triển toàn diện cho trẻ
để chuẩn bị cho trẻ bước vào lớp 1. Không có suy nghĩ sai lệch, ép buộc trẻ phải học trước
chương trình lớp 1, gây cho trẻ áp lực, kìm hãm về tâm lí .
b.Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp.
* Biện pháp 1: Chuẩn bị cho trẻ về các mặt phát triển theo chương trình giáo
dục Mầm non.
* Chuẩn bị về mặt thể chất:
Điều kiện vật chất ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình học tập của người học
sinh là thể lực. Thể lực phát triển tốt sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho những tư chất,
những yếu tố sinh học với tư cách là tiền đề vật chất của sự phát triển nhân cách có
cơ hội phát huy tác dụng. Trẻ có thể lực tốt, khỏe mạnh, tăng cân đều. da dẻ hồng
hào… tất cả các yếu tố này giúp trẻ tích cực tham gia vào các hoạt động học tập và
vui chơi đạt kết quả tốt nhất.Chuẩn bị về mặt thể lực cho trẻ không đơn thuần là sự chuẩn bị
về lượng phát triển chiều cao và trọng lượng cơ thể mà còn là sự chuẩn bị về chất cụ thể là
năng lực làm việc bền bỉ, dẻo dai, có khả năng chống lại sự mệt mỏi của thần kinh,cơ bắp,
độ khéo léo của bàn tay, tinh nhạy của các giác quan…Để có được các phẩm chất đó, cô
giáo cần tạo một chế độ sinh hoạt, ăn uống, nghỉ ngơi, luyện tập…cho trẻ một cách khoa
học và hợp lý cả về thời gian cũng như phù hợp với đặc điểm phát triển riêng của từng trẻ.
- Giáo viên thực hiện đúng chế độ sinh hoạt trong một ngày từ đón trẻ đến trả
trẻ: Thường xuyên tổ chức cho trẻ tập thể dục buổi sáng, tập đúng, đủ các động tác.
Cho trẻ hoạt động ngoài trời: giáo viên cần tổ chức một cách khoa học nội dung bám sát
theo từng chủ đề, cho trẻ chơi các trò chơi vận động thay đổi phù hợp độ tuổi, phù hợp chủ
đề đang thực hiện. Tổ chức tốt các hoạt động chơi và hoạt động học, cho trẻ ngủ đúng giờ,
ngủ sâu và đủ giấc. Quan tâm đến những trẻ khó ngủ, hay nói chuyện trong giờ ngủ…
10
Người thực hiện: Nguyễn Thị Ánh Tuyết – Trường MN Hoa Hồng
Một số biện pháp tuyên truyền chuẩn bị tâm thế cho trẻ 5 tuổi vào lớp 1,
trường Mầm non Hoa Hồng
Ví dụ: Lớp tôi có cháu Minh, cháu Lâm rất khó ngủ, ở nhà phụ huynh bảo 3
cháu không bao giờ ngủ trưa đã là thói quen của cháu rồi. Đến lớp giờ ngủ cháu
hay trằn trọc, lăn qua lăn lại không ngủ, tôi luôn quan tâm, đến gần nằm cạnh
trẻ vỗ về xoa mông cháu như vậy cháu sẽ ngủ ngay, làm vài ngày như vậy trẻ sẽ có thói
quen ngủ trưa rất tốt, phụ huynh rất hài lòng.Khuyến khích, động viên trẻ tự xúc ăn, ăn hết
xuất, ăn không quá lâu. Những trẻ ăn quá chậm tôi có biện pháp động viên trẻ như: tuyên
dương vào cuối ngày nếu ngày đó trẻ ăn có nhanh hơn một chút, hoặc con ăn nhanh chiều
cô cho cắm cờ, hoa bé ngoan. Mọi lúc mọi nơi tôi đều khuyến khích trẻ: con ăn nhiều sẽ có
một cơ thể khỏe mạnh, thông minh học giỏi. Đặc biệt chú ý tư thế ngồi học của trẻ. Cần chú
ý quan tâm đến những cháu ít vận động, chưa tham gia tích cực vào hoạt động.
Ví dụ: Lớp tôi đầu năm có một số cháu: Đạt, Kim Anh giờ học, giờ chơi đều
rất thụ động, ngồi yên một chỗ, bạn rủ cũng không chơi. Tôi thấy vậy liền rủ 3
cháu cùng chơi với cô, hướng dẫn trẻ chơi, khuyến khích động viên từng trẻ, rồi
rủ vài cháu khác cùng vào chơi. Sau vài lần như vậy cảm thấy cháu rất thích
chơi, vui vẻ, tích cực, tính thụ động của trẻ đã biến mất từ lúc nào không biết.
Tôi thấy rằng: Làm được tất cả các điều trên là ta đã chuẩn bị cho trẻ tốt về mặt
thể lực. Trẻ được vận động hợp lý, ăn ngủ tốt sẽ có một thể lực tốt, trẻ khỏe
mạnh, tăng cân đều, vận động tốt, ít ốm đau sẽ hạn chế được các bệnh truyền
- Tăng cường tính tự lập trong việc giữ gìn vệ sinh cá nhân
- Luyện tập thường xuyên khả năng vận động thô: Chạy sức bền, trèo leo xuống
thang, đi trên ghế băng đầu đội túi cát…
- Phát triển vận động tinh, sự khéo léo của đôi bàn tay, các giác quan, tự xỏ quai
giày, tự cài nút áo, tự xếp quần áo sau khi thay đồ.Các thói quen này rất có ích cho trẻ
hình thành tính độc lập, không phụ thuộc ỷ lại vào người khác.
- Trẻ được cô phân công, công việc trực nhật : Xếp bát, thìa, bê đồ ăn phụ cô,
thông qua hành động này trẻ còn học được một số quy luật trong phép đếm.
VD : Có 10 bạn thì xếp 10 cái thìa…
11
Người thực hiện: Nguyễn Thị Ánh Tuyết – Trường MN Hoa Hồng
Một số biện pháp tuyên truyền chuẩn bị tâm thế cho trẻ 5 tuổi vào lớp 1,
trường Mầm non Hoa Hồng
- Cho trẻ chơi một số trò chơi đòi hỏi sự khéo léo, sáng tạo trong giờ vui chơi
ngoài trời hay giờ tạo hình.
* Chuẩn bị về mặt trí tuệ
Như chúng ta đều biết, để làm tiền đề cho trẻ mẫu giáo lớn bước vào lớp một
một cách tốt nhất không thể không chuẩn bị tốt cho trẻ về tri thức. Bởi tri thức là
vô cùng quan trọng và cần thiết cho trẻ. Trẻ có một trí tuệ tốt, trẻ thông minh
nhanh trí, nắm bắt được những kiến thức do cô giáo truyền đạt ở lứa tuổi mẫu giáo
sẽ rất thuận lợi cho trẻ bước vào lớp 1. Để chuẩn bị cho trẻ vào lớp một ta phải đáp
ứng được nhu cầu nhận thức của trẻ ở lứa tuổi này. Điều này được thực hiện thông
qua các hoạt động học và hoạt động chơi ở trẻ.
Thông qua hoạt động khám phá khoa học dạy trẻ biết các bộ phận của cơ thể
người, tìm hiểu về động vật thực vật, một số hiện tượng tự nhiên. Khám phá về xã
hội: tìm hiểu về bản thân, gia đình, họ hàng cộng đồng, tìm hiểu về trường lớp
mầm non, tiểu học, một số nghề phổ biến trong xã hội, các danh lam thắng cảnh và
các ngày hội, ngày lễ…Các kiến thức đó được trải dài trong 10 chủ đề trong năm.
Rèn luyện các thao tác trí tuệ, kích thích những hứng thú đối với hoạt động trí
óc như ham hiểu biết, kích thích khám phá những điều mới lạ…gợi mở, khuyến khích trẻ
quan sát sự vật, hiện tượng xung quanh. Biết phát hiện, so sánh các đặc điểm riêng biệt của
các sự vật hiện tượng (các con vật, cỏ cây, hoa lá, hiện tượng thời tiết…) biết phán đoán,
suy luận qua nhiều câu đố, trò chơi, chuyện kể…giúp trẻ hiểu biết thêm thế giới xung
quanh. Rèn luyện sự tập trung chú ý, ghi nhớ có chủ định, linh hoạt trong việc sử dụng các
thao tác trí tuệ, kích thích trẻ năng động, sáng tạo, ham tìm tòi khám phá.Khả năng định
hướng trong không gian và thời gian cũng là một biểu hiện của sự phát triển trí tuệ. Việc
xác định được vị trí không gian, thời gian của các sự vật 4 hiện tượng: mình đang ở đâu, vật
ở trên dưới, trước sau, phải trái …mình đang ở thời điểm nào của thời gian: sáng, trưa,
chiều, tối bây giờ là mùa đông hay mùa thu, mùa xuân hay mùa hè…Biết ước tính quá khứ,
hiện tại và tương lai tức là biết được “bây giờ”, “lát nữa”, “hôm qua”, “ngày mai” “năm
ngoái”, “năm nay” “sang năm”…dạy trẻ nhận biết đếm thành thạo đến 10, biết so sánh,
thêm bớt tạo nhóm có số lượng 10,phân chia 10 đối tượng thành 2 nhóm và biết kết quả các
12
Người thực hiện: Nguyễn Thị Ánh Tuyết – Trường MN Hoa Hồng
Một số biện pháp tuyên truyền chuẩn bị tâm thế cho trẻ 5 tuổi vào lớp 1,
trường Mầm non Hoa Hồng
nhóm. Nhận biết các chữ số 1-10 và các số liền trước, liền sau, cung cấp cho trẻ biết số
chẵn, số lẻ… được thể hiện trong hoạt động làm quen với toán. Nhận biết và phát âm thành
thạo 29 chữ cái, nhận biết các chữ cái có trong từ, cụm từ, nhận biết các chữ cái thông qua
trò chơi… thông qua hoạt động làm quen với chữ cái. Giúp trẻ hiểu nội dung bài thơ, câu
chuyện dành cho lứa tuổi. biết đánh giá các nhân vật trong chuyện… thông qua hoạt động
làm quen văn học. Đó là điều kiện cần thiết để trẻ tiếp thu, lĩnh hội chương trình học tập
cũng như tham gia vào các hoạt động khác ở trường phổ thông.Môi trường trang trí cũng rất
quan trọng, góp phần giúp trẻ phát triển trí tuệ thông qua hoạt động chơi, học cùng cô, bạn.
Ở lớp tôi có trang trí góc “Bé vui học toán” ở đó những đồ vật, con vật theo chủ đề,
có số lượng thay đổi theo chương trình trẻ đang học. đặc biệt ở góc này tôi và trẻ cùng thực
hiện, giống như trẻ đang chơi mà lại học. Hoạt động này trẻ vô cùng thích và đây là một góc
mở của lớp tôi.
Ví dụ: Tuần này trẻ học làm quen với toán đề tài: “Một tuần của bé” sau giờ học tôi
cùng trẻ thực hiện góc này: cùng trẻ gắn thứ tự các ngày trong tuần : Thứ hai- thứ ba…chủ
nhật. Hoặc tuần này cháu học “Bé đếm đến 9”, lớp đang thực hiện chủ đề “Động vật” tôi
cùng các cháu thực hiện: Cùng dán con vật có số lượng 8, và cùng tìm chữ số tương ứng.Tôi
luôn tổ chức chế độ sinh hoạt một ngày của trẻ đúng thời gian biểu, không bao giờ cắt xắn.
Tổ chức các hoạt động một cách khoa học, có hiệu quả, thường xuyên sử dụng câu hỏi mở
để phát triển tư duy cho trẻ.
Ví dụ: Giờ học làm quen văn học: Câu chuyện “Ai đáng khen nhiều hơn”
Ngoài câu hỏi đàm thoại theo nội dung câu chuyện tôi còn hỏi thêm:
+Nếu cháu là Thỏ em cháu sẽ làm gì khi gặp Sóc và Nhím ?.
+Qua câu chuyện cháu học được gì ở Thỏ anh ?....Hoặc giờ học: Khám phá
khoa học: “Nước đối với đời sống con người” Tôi hỏi thêm:
+Con làm gì để bảo vệ nguồn nước ?
- Tận dụng mọi cơ hội để kích thích hứng thú của trẻ đối với hoạt động trí óc: tự
giải quyết một số tình huống xảy ra hàng ngày,có sự hiểu biết cơ bản về bản thân, gia
đình, xã hộ , biểu tượng về thời gian, không gian, một số kĩ năng cơ bản về toán học.
13
Người thực hiện: Nguyễn Thị Ánh Tuyết – Trường MN Hoa Hồng
Một số biện pháp tuyên truyền chuẩn bị tâm thế cho trẻ 5 tuổi vào lớp 1,
trường Mầm non Hoa Hồng
Ví dụ; Bảng thời tiết, lịch
Trò chơi lập kế hoạch đi du lịch, chơi trốn tìm
- Phát triển tư duy thông qua kể chuyện, đàm thoại, đặt câu hỏi về nội dung,suy
luận, phán đoán thông qua câu đố , trò chơi.
- Dạy trẻ biết viết tên mình một cách tự nhiên không gò ép, điểm danh bằng
bảng tên, nhận ra tên mình trên bài tập cá nhân.
- Cho trẻ làm quen chữ cái thông qua một số trò chơi
+ Tìm từ phụ hợp với hình
+ Tìm chữ đã học thông qua bài thơ
VD: Tìm chữ cái “u-ư” trong bài thơ “ Bé làm bao nhiêu nghề”
+ Luyện phát âm thông qua thơ, đồng dao
+ Trò chơi sao chép chữ
- Cho trẻ làm quen nhiều kiểu chữ: Chữ in thường, viết thường, in hoa ,viết hoa.
- Trong giờ học tôi cho trẻ làm quen một số thuật ngữ toán học như : “ Nhiều
hơn, ít hơn” ,những con số.
+ Giờ làm quen văn học: Tôi đọc truyện ,kể cho trẻ nghe và cho trẻ xem hình
ảnh, kể lại truyện theo ghi nhớ và tưởng tượng.
* Chuẩn bị về mặt tình cảm xã hội:
Dạy trẻ biết quan tâm chia sẻ, ứng xử với mọi người xung quanh, lễ phép,
kính trọng người lớn, đoàn kết thân ái với bạn bè, thông cảm thương xót những
người bất hạnh. Biết được vị trí của mình trong gia đình và trong xã hội (là con ai,
cháu ai, em hay anh chị của ai, là học sinh lớp nào…) và cách ứng xử phù hợp với
vai trò của mình. Giáo dục hành vi và qui tắc ứng xử xã hội trong sinh hoạt ở gia
đình, trường lớp, cộng đồng gần gũi…giáo dục trẻ biết quan tâm bảo vệ môi
trường. Nhận biết và thể hiện cảm xúc, tình cảm với con người, sự vật và hiện
tượng xung quanh…. Là sự chuẩn bị rất cần thiết để giúp trẻ thích nghi tốt với môi
14
Người thực hiện: Nguyễn Thị Ánh Tuyết – Trường MN Hoa Hồng
Một số biện pháp tuyên truyền chuẩn bị tâm thế cho trẻ 5 tuổi vào lớp 1,
trường Mầm non Hoa Hồng
trường học tập mới. Thông qua các hoạt động mang tính tập thể, trẻ làm quen dần
với sinh hoạt trong nhóm bạn bè, qua đó làm nảy nở trẻ những động cơ xã hội tốt
đẹp, hào hứng được đi học, được trở thành một người học sinh. Được trải nghiệm
những câu chuyện kể, các trò chơi, sử dụng những đồ dùng học tập của lớp một,
tham quan trường tiểu học..(chủ điểm trường tiểu học) giúp trẻ có những biểu
tượng chính xác về trường phổ thông về các mối quan hệ giữa bạn bè, thầy cô giáo
…Từ đó kích thích được sự háo hức đến trường học tập của trẻ Hình thành những
thói quen vệ sinh cá nhân, tính tự lập và khả năng tự phục vụ trong các công việc
sinh hoạt hàng ngày vừa sức cũng là một khía cạnh quan trọng cho trẻ trước khi
bước vào trường phổ thông.
Ví dụ: Tập trẻ có thói quen lao động tự phục vụ như: Tự rửa mặt, chải răng hàng
ngày, tự xếp bàn ghế giờ ăn, giờ học, nhặt rác trên sân trường, từ bê giường
ngủ…Khuyến khích trẻ làm những việc nhỏ giúp đỡ cô giáo như: Sắp xếp kệ đồ
chơi, quét lớp…Ở lớp tôi có trang trí góc lễ giáo, ở đó có những hình ảnh đẹp mang tính
giáo dục cao như: Bé mời nước cho ông, bà, bé giúp đỡ ba mẹ, cụ già, biết vòng tay chào
khách đến nhà, biết nhận quà bằng hai tay…thông qua góc đó giáo dục trẻ biết kính trọng,
lễ phép với người lớn, giúp đỡ cụ già, em nhỏ, mọi người xung quanh…
Ví dụ: Vào buổi chiều tôi cùng trẻ về góc lễ giáo. Tôi hỏi trẻ qua hình ảnh:
+ Hình ảnh gì ? Con có nhận xét gì về hình ảnh này ?
+ Con đã làm được điều đó chưa?.
+ Con kể những việc tốt mà con đã làm ?.
Những hình ảnh tôi luôn thay đổi thường xuyên, hình ảnh đẹp mắt có sức hấp dẫn,
phù hợp độ tuổi đặc biệt phải có tính giáo dục cao.Giáo dục tình cảm xã hội được tích hợp
vào trong tất cả các hoạt động trong ngày của trẻ, trong cả hoạt động học và chơi phù hợp
chủ đề, đề tài đang thực hiện một cách phong phú, hiệu quả. Để chuẩn bị tốt cho trẻ về mặt
tình cảm xã hội nghe thì như dễ mà mà lại rất khó vì độ tuổi của trẻ chưa có thể nhận thức
được vấn đề. Chính vì vậy giáo dục cho trẻ thông qua hoạt động góc, mọi lúc, mọi nơi, qua
các giờ nêu gương…nhưng phải thường xuyên để hình thành kỹ năng, thói quen cho trẻ.
15
Người thực hiện: Nguyễn Thị Ánh Tuyết – Trường MN Hoa Hồng
Một số biện pháp tuyên truyền chuẩn bị tâm thế cho trẻ 5 tuổi vào lớp 1,
trường Mầm non Hoa Hồng
- Thông qua hình thức tham quan, dã ngoại trẻ hiểu được và chấp hành những
nội quy, quy định chung của nơi trẻ đến.
- Giáo dục trẻ tạo dựng mối quan hệ tốt với bạn bè và người lớn xung quanh: cô
giáo, người thân( ông, bà, cha, mẹ, cô ,dì, chú bác…).Thông qua các ngày lễ hội Tôi
cho trẻ làm các tấm thiệp và ghi lời chúc mừng.
- Thông qua tranh ảnh, thơ truyện: đặt câu hỏi kích thích trẻ biểu lộ cảm xúc,
suy nghĩ của mình thông qua trò chơi phân vai.VD : trò chơi gia đình
- Tổ chức trò chơi vận động, trò dân gian giúp trẻ tự tin và sáng tạo
* Chuẩn bị về mặt ngôn ngữ:
Ngôn ngữ mẹ đẻ phát triển tốt là phương tiện quan trọng để phát triển trí tuệ
và giúp cho việc tiếp thu kiến thức học tập tốt ở trường phổ thông. Hình thành và
phát triển những kỹ năng nghe, nói, tiền đọc, tiền viết là rất quan trọng. Đó là nền
tảng để trẻ hiểu về thế giới chữ viết và tiếp nhận nhiều tri thức mới. thông qua các
hoạt động sinh hoạt, học tập, lao động, qua các buổi tham quan, dạo chơi…cần
khuyến khích trẻ sử dụng tiếng mẹ đẻ một cách thành thạo, mở rộng vốn từ về thế
giới xung quanh. Tập cho trẻ biết diễn đạt những gì mình muốn nói một cách rõ
ràng, mạch lạc, không nói ngọng, nói lắp. Trẻ có ngôn ngữ mạch lạc phát triển tốt
thì đồng thời các quá trình tâm lý như tư duy, tưởng tượng, trí nhớ, tri giác… của
trẻ cũng phát triển tốt.
Bên cạnh đó chuẩn bị cho việc đọc, viết: như cho trẻ tiếp xúc với chữ viết trong môi
trường xung quanh, nhận dạng và phát âm các chữ cái, tô chữ cái, từ,xem và nghe đọc các
loại sách. Cho trẻ làm quen với cách đọc, hướng đọc, từ phảisang trái, từ dòng trên xuống
dòng dưới, đọc truyện qua các tranh vẽ, đọc phải diễn cảm, các tranh vẽ phải đẹp và to, chữ
viết rõ ràng.Dạy trẻ làm quen chữ cái thông qua giờ học: Làm quen chữ cái, tôi tổ chức giờ
học không những đúng phương pháp mà còn phải phong phú qua các giờ học làm quen, trò
chơi với chữ cái… giúp trẻ nhận biết được 29 chữ cái trong bảng chữ cái tiếng việt, nhận
biết các chữ cái có trong từ, cụm từ. Cho trẻ làm quen với các kiểu chữ in thường, viết
thường, in hoa viết hoa để làm tiền đề cho việc bước vào lớp một.Không những trong giờ
16
Người thực hiện: Nguyễn Thị Ánh Tuyết – Trường MN Hoa Hồng
Một số biện pháp tuyên truyền chuẩn bị tâm thế cho trẻ 5 tuổi vào lớp 1,
trường Mầm non Hoa Hồng
học làm quen với chữ cái mà thông qua các hoạt động khác, mọi lúc mọi nơi ta cũng cần
giúp trẻ phát triển ngôn ngữ. Do vốn từ của trẻ chưa phong phú, trẻ chưa có khả năng hiểu
nghĩa của từ, khả năng tư duy còn hạn chế… Vì vậy tôi cho rằng một trong những hướng
thiết thực cần chuẩn bị cho trẻ mẫu giáo lớn vào lớp một là rèn luyện cho trẻ kỹ năng đặt
câu hỏi và trả lời câu hỏi rõ ràng, mạch lạc. Tôi có thể rèn các kỹ năng trên thông qua giờ
học: Làm quen văn học, khám phá khoa học, làm quen với toán, trong các giờ chơi và mọi
lúc mọi nơi để phát triển ngôn ngữ cho trẻ.
Ví dụ: Khi trẻ trả lời không trọn câu tôi sửa trẻ kịp thời, các giờ học luôn sử dụngcác
câu hỏi mở như: Theo con thì phải làm gì ? Con nghĩ như thế nào về điều đó ? Con có suy
nghĩ gì qua câu chuyện vừa nghe ?...nhằm kích thích trẻ suy nghĩ, trả lời trọn câu, đủ ý giúp
trẻ dần dần phát triển ngôn ngữ một cách tự nhiên, hiệu quả.Giúp trẻ phát triển ngôn ngữ
thông giờ chơi ở các góc: Tôi thường xuyên tổ chức cho trẻ chơi mỗi ngày ở các góc qua đó
trẻ được trò chuyện, giao lưu cùng bạn, được giải quyết các tình huống đơn giản.
Ví dụ: Trẻ chơi ở các góc phân vai, xây dựng nghệ thuật… trẻ biết thể hiện vai cô
bán hàng, người mua hàng như: Qủa cam này bao nhiêu tiền vậy chị ?. cám ơn chị nhé…
qua đó giúp trẻ biết đặt câu hỏi, trả lời trọn câu, đủ ý. Tôi luôn tham gia chơi cùng trẻ để
nhắc nhở, động viên trẻ, đồng thời đặt ra nhiều câu hỏi giúp trẻ trả lời để làm giàu và phát
triển vốn từ cho trẻ.
Môi trường trang trí chữ viết cũng góp phần giúp trẻ nhận biết và phát triển ngôn
ngữ.
Ví dụ: Trong lớp tôi trang trí môi trường chữ rất phong phú như các cụm từ: “Bé làm
đẹp môi trường, vui khúc đồng dao, bé cùng sáng tạo, bé học điều hay, bé vui học toán, bé
cao lớn mỗi ngày”… kèm theo hình ảnh phù hợp. Trong giờ học làm quen chữ cái kết thúc
giờ học cho trẻ tìm những chữ đã học xung quanh lớp hoặc buổi chiều cho trẻ làm quen cụm
từ, tìm chữ đã học rồi…Môi trường chữ cái trong lớp vẫn có sự thay đổi theo hình ảnh từng
chủ đề, thay đổi cụm từ trong lớp để tránh nhàm chán và trẻ được làm quen nhiều cụm từ
mới.Chuẩn bị một số kỹ năng cần thiết của hoạt động học tập và tinh thần: Rèn luyện một
số kỹ năng cơ bản của hoạt động học tập cần thiết như giúp cho trẻ biết cách cầm bút, cách
đặt vở trong giờ học vẽ, mở sách, vở trong các lần học tập tô, làm quen với toán, tạo
17
Người thực hiện: Nguyễn Thị Ánh Tuyết – Trường MN Hoa Hồng
Một số biện pháp tuyên truyền chuẩn bị tâm thế cho trẻ 5 tuổi vào lớp 1,
trường Mầm non Hoa Hồng
hình… , tư thế ngồi đúng trong khi ngồi học,chơi. Giúp trẻ thích nghi với hoạt động học tập
mới, tránh được những bỡ ngỡ ban đầu dễ gây cho trẻ những cảm giác sợ sệt, thiếu tự tin.
Để đạt được những hiệu quả cần tạo điều kiện cho trẻ làm quen dần với môi trường học tập
như: bố trí bàn ghế cho trẻ ngồi học cung cấp và cho trẻ tiếp xúc thường xuyên với sách,
truyện, bút, thước… hướng dẫn trẻ cách sử dụng các dụng cụ học tập đó như thế nào cho
đúng thông qua việc làm mẫu, quan sát và uốn nắn trực tiếp cho trẻ.
Ví dụ: Trong giờ học vẽ một số cháu hay nhìn gần, ngồi sai tư thế. Tôi luôn chú ý và
nhắc nhở thường xuyên, sửa ngay tư thế cho trẻ, khuyến khích động viên trẻ bằng cách: con
ngồi đúng lớn lên sẽ có một thân hình đẹp, vẽ cũng sẽ rất đẹp, ngồi sai tư thế sẽ bị gù lưng,
cong vẹo cột sống, sẽ thành người xấu lắm.
Được chuẩn bị tốt về mặt tinh thần đối với trẻ cũng rất quan trọng. Trẻ có
một tinh thần tốt, luôn luôn vui vẻ, thích thú trong mọi công việc, và đặc biệt là
luôn vươn tới, luôn mong mỏi mình sẽ được đi học lớp 1 đó là một điều rất tốt. Vì
vậy, tôi luôn động viên, khích lệ trẻ ngoan, biết vâng lời người lớn, hoàn thành các
nhiệm vụ được người lớn giao cho.Chuẩn bị cho trẻ mẫu giáo trước khi vào lớp 1 được tiến
hành thường xuyên,từ thấp đến cao, từ đơn giản đến phức tạp thông qua các trò chơi hay các
hoạt động hấp dẫn mà trẻ yêu thích. Cần tránh nôn nóng, áp đặt ép buộc trẻ học trước những
gì trẻ em được tiếp thu một cách bài bản ở trường phổ thông sau này. Bởi dễ gây ra cho trẻ
những chán nản, chủ quan, chểnh mảng dần đến tiêu diệt hứng thú học tập ngay từ những
buổi học ban đầu và gây ra không ít những khó khăn cho giáo viên tiểu học trong việc khắc
phục, uốn nắn những hậu quả sai lầm mà trẻ đã mắc phải.Trong giờ ăn, giờ chơi giáo viên
tập cho trẻ biết sử dụng những đồ dùng một cách gọn gàng, khéo léo. Các nhà khoa học đã
từng khẳng định: “Những vận động bằng tay của trẻ càng khéo léo, càng phong phú bao
nhiêu càng dễ hình thành các thao tác trí tuệ bấy nhiêu.”
* Thực hiện tốt bộ chuẩn phát triển trẻ em 5 tuổi::
Như chúng ta đã biết: Bộ chuẩn phát triển trẻ em 5 tuổi nhằm hỗ trợ thực
hiện chương trình giáo dục mầm non, nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc, giáo dục, chuẩn
bị tâm thế cho trẻ em 5 tuổi vào lớp 1.Vào đầu năm học tôi căn cứ 120 chỉ số trong bộ
chuẩn để xác định mục tiêu giáo dục năm học. Từ mục tiêu năm, tôi phân bổ vào mục tiêu
18
Người thực hiện: Nguyễn Thị Ánh Tuyết – Trường MN Hoa Hồng
Một số biện pháp tuyên truyền chuẩn bị tâm thế cho trẻ 5 tuổi vào lớp 1,
trường Mầm non Hoa Hồng
theo chủ đề, theo tuần cho phù hợp. Có những chỉ số tôi lấy làm đề tài của bài dạy, có
những chỉ số nhắc nhở, hướng dẫn trẻ ở mọi lúc, mọi nơi để giáo dục trẻ. Các chỉ số được
nhắc đến trong 10 chủ đề và thực hiện có hiệu quả từng chỉ số, nếu chỉ số nào trẻ thực hiện
còn thấp so với yêu cầu tôi đưa vào chủ đề tiếp theo đề giúp trẻ thực hiện tốt. Tôi quyết tâm
tổ chức thực hiện hết 120 chỉ số và có sự nhắc nhở thường xuyên, động viên khuyến khích
kịp thời của giáo viên.
* Biện pháp 2: Làm tốt công tác tuyên truyền phụ huynh.
Gia đình là một trong các yếu tố có tác động mạnh mẽ đến trẻ, bởi trẻ sống giao
tiếp với các thành viên trong gia đình nhiều hơn cô giáo và bạn bè ở trường mầm non.
Cha mẹ cũng là người đầu tiên đặt nền móng cho nhận thức của trẻ, tác động
phần lớn đến suy nghĩ và hành động của con em mình, nhiều phụ huynh ngay khi con
mình chuyển từ lớp mẫu giáo nhở lên mẫu giáo lớn đã nôn nóng về việc học chữ của
trẻ.Tuy nhiên không phải phụ huynh nào cũng hiểu và cung cấp cho con kiến thức phù
hợp với độ tuổi, vì thế cần phải tuyên truyền cho cha mẹ trẻ, giúp cha mẹ trẻ hiểu tâm
sinh lý,hiểu rõ điều gì cần nhất cho trẻ trong giai đoạn này, giai đoạn chuận bị vào lớp
1, và phải chuẩn bị những gì?
Để đa phần phụ huynh hiểu được rõ hơn về phương pháp và nội dung chăm sóc giáo
dục trẻ trong năm học này, tôi thường xuyên trao đổi với phụ huynh qua các buổi họp phụ
huynh đầu năm, định kỳ, qua giờ đón trả trẻ, hay khi thăm nhà trẻ.
Ngay từ đầu năm học tôi đã kết hợp với Ban giám hiệu nhà trường tổ chức họp
phụ huynh đầu năm và dành thời gian nhiều hơn vào việc trao đổi , thống nhất với cha
mẹ về mục tiêu ,nội dung, phương pháp, biện pháp chuẩn bị cho trẻ vào lớp 1 với cách
làm như sau :
Cách làm:
- Thông qua kế hoạch chăm sóc , nuôi dưỡng giáo dục trẻ của nhà trường ,của
lớp.Tuyên truyền các bậc phụ huynh cùng phối hợp với nhà trường để trẻ được giáo
dục một cách hiệu quả nhất.
- Giới thiệu với phụ huynh về Bộ chuẩn phát triển trẻ 5 tuổi của sở GD&ĐT
19
Người thực hiện: Nguyễn Thị Ánh Tuyết – Trường MN Hoa Hồng
Một số biện pháp tuyên truyền chuẩn bị tâm thế cho trẻ 5 tuổi vào lớp 1,
trường Mầm non Hoa Hồng
- Làm bảng chỉ số đánh giá trẻ 5 tuổi công khai ngoài bảng tuyên truyền theo
tuần học để phụ huynh nắm bắt
- Thông qua chỉ đạo của bộ GD&ĐT về việc không dạy trước chương trình lớp
1 cho trẻ mẫu giáo 5 tuổi.
Mục đích:
- Giúp phụ huynh nhận thức đúng về sự phát triển của trẻ 5 tuổi
- Phụ huynh nắm bắt được những yêu cầu cần đạt được ở trẻ qua 5 mặt phát
triển nhận thức, phát triển ngôn ngữ, phát triển thẩm mỹ, phát triển thể chất, phát
triển quan hệ tình cảm xã hội ở mỗi chủ đề, chủ điểm.
- Phụ huynh biết được quy định chung của bộ GD&ĐT áp dụng cho toàn bộ trẻ
trẻ em mầm non và yên tâm về chương trình học của con tại trường.
- Giúp phụ huynh thoải mái tư tưởng và không còn lo lắng về có cho con đi học
trước chương trình lớp 1 hay không.
- Phụ huynh hiểu để chuẩn bị về thể lực, trí tuệ, ngôn ngữ và tình cảm xã hội và
các kĩ năng tâm lý cần thiết cho con vào lớp 1 là phải làm gì? Và phải kết hợp vớp cô
giáo.
Ví dụ : cháu Kim Chi ở lớp tôi năm trước vì bố mẹ cho con đi học chữ viết, học
đọc , làm toán vào các buổi chiều trước khi vào lớp 1 .Cháu phải tập luyện quá sớm
khi các cơ quan chức năng chưa thành thục, cơ tay hoạt động còn yếu,.Qua một thời
gian dài , cháu bước vào trường tiểu học , cháu rất tự tin, ,học tốt hơn các bạn, nhưng
khoảng 2 tháng sau trẻ cảm thấy chán học với các bài cô day cháu đều biết rồi dẫn đến
trẻ chủ quan, lơ là , không tập trung, không tư duy, ghi nhớ kém và kết quả là học lực
còn kém hơn các bạn khác trong lớp.
* Giúp phụ huynh yên tâm về chương trình chăm sóc giáo dục trẻ theo các lĩnh
vực phát triển theo lứa tuổi:
20
Người thực hiện: Nguyễn Thị Ánh Tuyết – Trường MN Hoa Hồng
Một số biện pháp tuyên truyền chuẩn bị tâm thế cho trẻ 5 tuổi vào lớp 1,
trường Mầm non Hoa Hồng
- Là giáo viên đứng lớp Lá, tôi luôn hiểu được tầm quan trọng và luôn tự trang
bị đầy đủ kiến thức về chăm sóc giáo dục trẻ, đáp ứng yêu cầu chương trình giáo dục
mầm non theo độ tuổi.
- Lập kế hoạch năm học, chủ đề tháng, tuần, ngày bám sát trẻ, tình hình lớp và
dựa trên các chuẩn và chỉ số cho trẻ 5 tuổi, lồng ghép nhánh “Trường tiểu học và
Chuẩn bị tâm thế vào lớp 1” để trẻ có cơ hội học mà chơi , nhưng lại được tìm hiểu
bước đầu về trường tiểu học để trẻ không bị lạ lẫm.
- Đảm bảo sức khỏe và tinh thần thật tốt , luôn vui vẻ và cởi mở , thân thiện với phụ
huynh, với trẻ , cho trẻ cảm giác thật gần gũi và thoải mái khi ở lớp mầm non.
- Chuẩn bị không gian , lớp học thoáng mát, sạch sẽ và trang trí phù hợp, đẹp mắt thu
hút trẻ.
Qua 5 chủ đề đã thực hiện trong học kỳ I, kết quả trên trẻ đã tiến bộ rõ rệt, khiến phụ
huynh đã yên tâm hơn và chủ động phối kết hợp cùng giáo viên thông qua kế hoạch chủ
nhiệm, kế hoạch giáo dục, các chỉ số được lựa chọn để theo dõi, giúp đỡ trẻ.
Vậy nên thay vì lo tìm nơi cho con học chữ và học tính toán, hãy để con được học và
chơi thoải mái theo lứa tuổi và giúp con chuẩn bị những kỹ năng như:
1.Có khả năng ngồi yên và lắng nghe.
2. Biết tôn trọng những đứa trẻ khác.
3. Hiểu được từ “Không” và giới hạn của các hành vi.
4. Hiểu được từ “Dừng lại” và những câu tương tự dùng để nói, khi muốn ngăn chặn
một điều gì đó nguy hiểm.
5. Biết đi bô và có thể biết sử dụng bồn cầu.
6. Nhận ra tên của chính mình.
7. Biết nói với người lớn để đề nghị sự giúp đỡ.
8. Biết cách cởi áo khoác và biết tự đi giày.
9. Biết nói một câu đầy đủ, không chỉ là một từ.
21
Người thực hiện: Nguyễn Thị Ánh Tuyết – Trường MN Hoa Hồng
Một số biện pháp tuyên truyền chuẩn bị tâm thế cho trẻ 5 tuổi vào lớp 1,
trường Mầm non Hoa Hồng
10. Biết mở và thưởng thức một cuốn sách.
Những kỹ năng sống cần thiết cho trẻ vào lớp 1:
- Kỹ năng tự chăm sóc cho bản thân, tự bảo vệ mình; rèn luyện thói quen tự lập trong
cả suy nghĩ và cuộc sống:
- Kỹ năng hòa đồng và thân thiện trong môi trường bạn bè mới
- Kỹ năng tự giác trong học tập, lập thời gian biểu cá nhân.
- Kỹ năng vượt qua sự ngại ngùng, nỗi sợ hãi, giúp các con thấy được niềm vui mới
ở trường học.
- Kỹ năng tập trung, rèn luyện tính kỉ luật.
- Kỹ năng tự tin trước đám đông, mạnh dạn và tư duy nhanh nhạy.
Và giúp con
- Giúp con quen dần với giờ giấc mới. Khi bắt đầu vào lớp 1, con bạn cần làm quen
với nhịp sống mới. Vài ngày trước khi khai giảng, hãy cho cháu lên giường và thức dậy sớm
hơn.
- Chuẩn bị tâm lý. Vào những ngày kề lễ khai giảng hãy nói với con bạn về năm học
mới. Hãy giải thích cho con hiểu tại sao lại cần phải đến trường và cháu sẽ được lợi gì khi đi
học. Bạn phải là người xây dựng cho bé những viễn cảnh mà bé cảm thấy thích thú và hào
hứng khi chuẩn bị nhập học.
- Động viên. Con bạn thấy lo lắng và khóc sụt sùi khi bạn nói với cháu về chuyện học
hành. Đây là chuyện hết sức bình thường. Hãy nói với con là bạn hiểu nỗi lo lắng của cháu,
và khi còn nhỏ bạn cũng đã từng có cảm giác như vậy. Hãy bảo con nếu gặp khó khăn cháu
đã có bạn luôn sát cánh để giải quyết.
- Chuẩn bị cho con tác phong tự lập. Những đứa trẻ không có thói quen sống tự lập
thường bị stress khi không có bố mẹ ở bên. Để tránh điều đó, bạn cần dạy con cách xoay xở
một mình như tự mặc quần áo, tự đi vệ sinh.
22
Người thực hiện: Nguyễn Thị Ánh Tuyết – Trường MN Hoa Hồng
Một số biện pháp tuyên truyền chuẩn bị tâm thế cho trẻ 5 tuổi vào lớp 1,
trường Mầm non Hoa Hồng
- Kiểm tra sức khỏe cho con trước năm học mới. Kiểm tra thị lực, thính giác, răng
miệng và tiêm chủng là những việc rất quan trọng với tương lai con bạn, vì một đứa trẻ có
thể trở thành học trò kém chỉ vì có vấn đề về thị lực hoặc thính giác.
- Giúp con làm quen trước với môi trường mới. Hãy đưa con bạn đến trường vài lần
trước khi khai giảng và giới thiệu cho cháu đâu là phòng học, nhà ăn... để con bạn cảm thấy
tự tin hơn khi một mình đến trường.
- Sắm những vật dụng cần thiết. Bọn trẻ thường thích tưởng tượng mình là nhân vật
trong các câu chuyện mang tính giáo dục. Bạn nên mua cho con mình các cuốn sách viết về
các hoạt động ở nhà trường và nhất là lễ khai giảng. Chuẩn bị cặp sách và những đồ dùng cá
nhân... Những đồ vật mới tạo cho trẻ hào hứng và một tâm trạng yên tâm khi vào lớp.
- Tự đưa con đến trường. Đừng để con đến trường một mình vào ngày khai giảng
hoặc nhờ một người quen nào đó đưa con bạn đến trường. Nếu có thể hãy đưa cháu đến tận
cửa lớp. Tối về hãy nghe con bạn kể lại những gì đã diễn ra vào những buổi học đầu tiên,
chia sẻ những lo lắng, suy nghĩ của trẻ. Trấn an chúng và tạo điều kiện để trẻ bộc bạch hết
những lo lắng ấy.
Tất cả những điều trên giúp ích rất nhiều đối với sự phát triển tâm lý của trẻ.
- Tổ chức cho bé đi tham quan trường tiểu học, cùng ba mẹ đi đón anh chị ở trường
tiểu học để bé được quan sát, làm quen dần.
* Trao đổi, tuyên truyền tới phụ huynh về giúp đỡ trẻ chuẩn bị tâm thế vào lớp
1.
Trong giai đoạn này, vai trò của phụ huynh đặc biệt quan trọng trong việc phối hợp
với Nhà Trường giúp chăm sóc và chuẩn bị tâm lý, hỗ trợ trẻ từng bước điều chỉnh các thói
quen từ bậc Mầm non bằng nhiều cách như: bố mẹ cần tạo cho trẻ thói quen tự lập bằng
cách khuyến khích trẻ thực hiện trọn vẹn một vài công việc nhà đơn giản, tự tạo một thời
gian biểu học tập - vui chơi và nghiêm túc thực hiện thời gian biểu ấy…Như thế, các bậc
phụ huynh sẽ yên tâm khi đã chuẩn bị tâm thế sẵn sàng cho bé vào lớp 1.Với các hoạt động
rèn luyện tư duy hình khối, bồi dưỡng tình cảm, rèn năng lực vận động, làm quen với chữ
23
Người thực hiện: Nguyễn Thị Ánh Tuyết – Trường MN Hoa Hồng
Một số biện pháp tuyên truyền chuẩn bị tâm thế cho trẻ 5 tuổi vào lớp 1,
trường Mầm non Hoa Hồng
cái và số học, rèn luyện khả năng quan sát tư duy , làm quen với các giao thức nội quy mới
khi bước vào tiểu học, đặc biệt là khả năng tự tin hòa nhập trước các bạn.
Vì vậy, giải pháp đúng đắn và cần thiết nhất cho bé chuẩn bị vào lớp 1 là định hướng
khả năng tập trung, lắng nghe và sự tự tin, làm cho trẻ thích đi học, muốn được học và xem
đó là một công việc thích thú, quan trọng cần phải làm.
Như thế, các bậc phụ huynh sẽ yên tâm khi đã chuẩn bị tâm thế sẵn sàng cho bé vào
lớp 1
- Tổ chức các giờ thao giảng và mời phụ huynh tham dự để hiểu rõ hơn về chương
trình giáo dục mầm non.
- Tổ chức các hội thi, các phong trào thi đua, ngày hội ngày lễ kết hơp giữa cô
giáo, trẻ và phụ huynh để tuyên truyền: Khai giảng, tết trung thu, gia đình và sức
khỏe trẻ thơ...
Thông qua hội thi làm đồ dùng đồ chơi dạy và học, các góc tuyên truyền dành
cho cha mẹ, với các hoạt động giáo dục của trẻ theo từng chủ đề , theo các chỉ số phù
hợp,tôi đã lập cụ thể theo từng chủ đề nhánh trên Góc tuyên truyền . Qua đó phụ huynh rất
phấn khởi và hào hứng vì có thể nắm bắt được chương trình học của con mình và hỗ trợ
thêm cùng giáo viên khi bé ở nhà, qua đó cha mẹ biết được mình cần không làm hộ, làm
thay trẻ hay không yêu cầu quá cao so với độ tuổi của trẻ nữa.
24
Người thực hiện: Nguyễn Thị Ánh Tuyết – Trường MN Hoa Hồng
Một số biện pháp tuyên truyền chuẩn bị tâm thế cho trẻ 5 tuổi vào lớp 1,
trường Mầm non Hoa Hồng
Hình
ảnh họp phụ huynh đầu năm
* Biện pháp 3: Trao đổi giữa Ban giám hiệu, phụ huynh, giáo viên tiểu học , Y tế
học đường và giáo viên chủ nhiệm
- Ngoài các buổi họp phụ huynh định kỳ, tôi cũng mạnh dạn tổ chức buổi gặp
mặt, mời Ban giám hiệu, y tế học đường cũng như một số giáo viên đang giảng dạy lớp
tiểu học tại xã nhà, và toàn thể phụ huynh trong lớp cùng bày tỏ quan điểm , suy nghĩ
và lo lắng về “ biện pháp chuẩn bị tâm thế cho trẻ vào lớp 1” để được tư vấn và cùng
đưa ra hướng giải quyết tốt nhất giúp các bé và cha mẹ yên tâm chuẩn bị vào lớp 1,
giáo viên tiểu học thì không phải vất vả để “nắn “ lại trẻ.
Cô Yến - giáo viên tiểu học Tây Phong chia sẻ: Khi trẻ bước vào lớp 1 thường có
tâm lý lo âu vì phải sang học ở môi trường mới. Các em sẽ thấy lạ lẫm bởi ở tiểu học hoạt
động học là chính khác với ở trường mầm non chủ yếu là vui chơi. Nếu không chuẩn bị tốt
về tư tưởng và các kỹ năng cần thiết trẻ sẽ thấy tự ti so với các bạn. Vì vậy trước khi vào
lớp 1 trẻ cần được tham gia nhiều các hoạt động đòi hỏi sự vận động nhanh nhẹn, các trò
chơi khám phá đòi hỏi khả năng suy nghĩ, sáng tạo.
Như vậy để trẻ có được sự háo hức và hào hứng với trường học mới cha mẹ hãy cho
con em mình làm quen với nếp sinh hoạt của trường tiểu học và cần trang bị cho trẻ những
25
Người thực hiện: Nguyễn Thị Ánh Tuyết – Trường MN Hoa Hồng