Ý thức dân tộc trong bảo vệ chủ quyền biển, đảo việt nam của thanh niên quân đội hiện nay tt

1
MỞ ĐẦU
1. Giới thiệu khái quát về luận án
Đề tài: “Ý thức dân tộc trong bảo vệ chủ quyền biển, đảo Việt Nam
của thanh niên quân đội hiện nay” là vấn đề nghiên cứu đã được tác giả
quan tâm, ấp ủ từ lâu. Đây là đề tài mới và khó; tuy nhiên, trên cơ sở tiếp
cận kết quả nghiên cứu của các cơng trình khoa học trước; được sự góp ý,
giúp đỡ của các cán bộ hướng dẫn khoa học, các chuyên gia, các nhà khoa
học và những kinh nghiệm của bản thân đã cho phép tác giả triển khai
nghiên cứu đề tài này. Đề tài luận án tập trung luận giải, làm sáng tỏ một
số vấn đề lý luận và thực tiễn ý thức dân tộc (YTDT) trong bảo vệ chủ
quyền biển, đảo Việt Nam (CQBĐVN) của thanh niên quân đội hiện nay,
trên cơ sở đó dự báo một số nhân tố tác động, đề xuất yêu cầu và một số
giải pháp cơ bản nâng cao YTDT trong bảo vệ CQBĐVN của thanh niên
quân đội đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ
nghĩa (XHCN) và bảo vệ CQBĐVN. Đề tài nghiên cứu khơng trùng lặp
với các cơng trình khoa học đã cơng bố.
2. Lý do lựa chọn đề tài
Một là, xuất phát từ vị trí, vai trị của YTDT trong sự nghiệp xây
dựng và bảo vệ Tổ quốc. YTDT là nhân tố quan trọng tạo nên sức mạnh
chính trị, tinh thần trong quá trình lịch sử tồn tại và phát triển của dân
tộc: “Trong lịch sử hàng ngàn năm, đất nước ta đã bao lần phải đối mặt
với những mưu đồ xâm lược của các thế lực ngoại bang. Ý thức dân tộc
tạo nên một sức mạnh vô địch đánh bại mọi kẻ thù, trong đó có những
kẻ thù to lớn và xảo quyệt nhất”.
Hai là, xuất phát từ vị trí, vai trò của biển, đảo Việt Nam đối với
sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Biển, đảo có
vị trí rất quan trọng trong sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội của hầu
hết các quốc gia có biển trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Biển Đơng
có vị trí chiến lược về địa kinh tế, địa chính trị và địa quân sự trong khu
vực Châu Á - Thái Bình Dương và thế giới; nơi đang diễn ra sự cạnh

tranh quyết liệt trong chiến lược toàn cầu của các lực lượng, nhất là Mỹ
và Trung Quốc; nơi đang có những tranh chấp về chủ quyền biển, đảo
giữa các nước trong khu vực; đặc biệt, với yêu sách phi lý về “đường 9
đoạn”, tham vọng độc chiếm Biển Đơng của Trung Quốc, trong đó có
những hành động xâm phạm chủ quyền của Việt Nam ở quần đảo
Hoàng Sa và Trường Sa; đồng thời, sự gia tăng xu hướng dân tộc chủ
nghĩa trong khu vực và thế giới làm cho tranh chấp trên Biển Đông diễn
biến gay gắt, phức tạp. Yêu cầu bảo vệ vững chắc CQBĐVN trong mọi
tình huống đặt ra việc nâng cao YTDT trong bảo vệ CQBĐVN của nhân
dân nói chung và thanh niên quân đội nói riêng là vấn đề hết sức quan
trọng và cấp thiết hơn bao giờ hết.
Ba là, xuất phát từ vị trí, vai trị của thanh niên qn đội đối với sự
nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới nói chung, vai trị
YTDT trong bảo vệ CQBĐVN của thanh niên quân đội nói riêng. Bảo vệ
Tổ quốc, bảo vệ CQBĐVN là sự nghiệp thường xuyên và trọng yếu của
cả hệ thống chính trị và tồn dân tộc. Trong đó, thanh niên qn đội là lực


2
lượng chủ yếu, nịng cốt, là lực lượng đơng nhất và trực tiếp bảo vệ
CQBĐVN, có vai trị quyết định đến thắng lợi sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc,
bảo vệ CQBĐVN.
Bốn là, xuất phát từ thực trạng YTDT trong bảo vệ CQBĐVN của
thanh niên quân đội hiện nay. Thanh niên Việt Nam, trong đó có thanh niên
qn đội ln có YTDT đúng đắn, thể hiện tinh thần yêu nước sâu sắc, nêu
cao tinh thần đoàn kết dân tộc, sẵn sàng xả thân trong mọi tình huống vì sự
nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ CQBĐVN, có những hành
động thiết thực góp phần quan trọng vào việc giữ gìn mơi trường hịa bình,
hợp tác và phát triển của đất nước, giữ vững CQBĐVN. Tuy nhiên, một bộ
phận thanh niên Việt Nam, trong đó có thanh niên quân đội có YTDT trong

bảo vệ CQBĐVN chưa đầy đủ và đúng đắn. Hiện trạng đó, nếu khơng khắc
phục kịp thời và có hiệu quả thì chẳng những ảnh hưởng đến kết quả thực
hiện nhiệm vụ bảo vệ CQBĐVN hiện nay, mà còn gây phương hại đến bản
chất “Bộ đội Cụ Hồ” và kết quả hoàn thành nhiệm vụ được giao.
Từ những lý do trên tác giả lựa chọn vấn đề “Ý thức dân tộc
trong bảo vệ chủ quyền biển, đảo Việt Nam của thanh niên quân đội
hiện nay” làm đề tài nghiên cứu của luận án.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
* Mục đích
Trên cơ sở luận giải những vấn đề lý luận và thực tiễn về YTDT
trong bảo vệ CQBĐVN của thanh niên quân đội, đề xuất yêu cầu và giải
pháp cơ bản nâng cao YTDT trong bảo vệ CQBĐVN của thanh niên quân
đội hiện nay.
* Nhiệm vụ nghiên cứu
- Làm rõ quan niệm, vai trò, đặc điểm YTDT trong bảo vệ
QBĐVN của thanh niên quân đội.
- Đánh giá thực trạng, làm rõ nguyên nhân và một số vấn đề đặt ra
về YTDT trong bảo vệ CQBĐVN của thanh niên quân đội hiện nay.
- Dự báo những nhân tố tác động, đề xuất yêu cầu và những giải
pháp cơ bản nâng cao YTDT trong bảo vệ CQBĐVN của thanh niên
quân đội hiện nay.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
* Đối tượng nghiên cứu của đề tài
Ý thức dân tộc trong bảo vệ CQBĐVN của thanh niên quân đội.
* Phạm vi nghiên cứu của đề tài
- Phạm vi nội dung nghiên cứu: Luận án nghiên cứu YTDT trong
bảo vệ CQBĐVN của thanh niên Quân đội nhân dân Việt Nam hiện nay.
- Phạm vi khách thể nghiên cứu: Là thanh niên quân đội bao gồm:
sĩ quan, quân nhân chuyên nghiệp, hạ sĩ quan và binh sĩ; trong đó, chủ yếu
tập trung vào thanh niên thuộc các đơn vị của: Hải quân nhân dân Việt

3
Nam, Cảnh sát biển Việt Nam, Bộ đội Biên phòng Việt Nam, Qn chủng
Phịng khơng - Khơng qn trực tiếp tham gia bảo vệ CQBĐVN.
- Phạm vi thời gian nghiên cứu: Các số liệu nghiên cứu từ năm
2006 đến nay.
5. Cơ sở lý luận, thực tiễn và phương pháp nghiên cứu
* Cơ sở lý luận, thực tiễn
Cơ sở lý luận
Dựa vào các quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin; tư tưởng Hồ Chí
Minh, quan điểm của Đảng Cợng sản Việt Nam về YTDT, về bảo vệ Tổ
quốc, về thanh niên và xây dựng quân đội cách mạng của giai cấp công
nhân và Nhà nước XHCN.
Cơ sở thực tiễn
Thực trạng YTDT trong bảo vệ CQBĐVN của thanh niên quân
đội, thông qua kế thừa kết quả các công trình nghiên cứu đã được công bố
liên quan đến đề tài luận án; dựa vào các tư liệu, tài liệu, báo cáo, thống kê
của các đơn vị đóng quân trên các vùng biển, đảo của Việt Nam; từ sự
khảo sát điều tra xã hội học của tác giả luận án đối với đội ngũ sĩ quan,
quân nhân chuyên nghiệp, hạ sĩ quan và binh sĩ độ tuổi thanh niên ở các
đơn vị: Hải quân nhân dân Việt Nam, Cảnh sát biển Việt Nam, Bộ đội
Biên phịng Việt Nam, Qn chủng Phịng khơng - Không quân
* Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp luận chung
Luận án được thực hiện từ sự vận dụng phương pháp luận chủ
nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử.
Phương pháp chuyên ngành chủ nghĩa xã hội khoa học
Phương pháp chuyên ngành chủ nghĩa xã hội khoa học chủ yếu
được sử dụng trong nghiên cứu đề tài là phương pháp lôgic - lịch sử;

phương pháp phân tích, tổng hợp; phương pháp chuyên gia.
6. Những đóng góp mới của luận án
- Đưa ra quan niệm mới và luận giải rõ quan niệm về YTDT
trong bảo vệ CQBĐVN của thanh niên quân đội hiện nay.
- Luận giải thực trạng và một số vấn đề đặt ra đối với YTDT
trong bảo vệ CQBĐVN của thanh niên quân đội hiện nay.
- Xác định yêu cầu và đề xuất những giải pháp cơ bản nâng cao
YTDT trong bảo vệ CQBĐVN của thanh niên quân đội hiện nay.
7. Ý nghĩa lý luận, thực tiễn của luận án
Kết quả nghiên cứu của luận án góp phần phát triển lý luận về
YTDT trong bảo vệ CQBĐ và biểu hiện ở thanh niên Quân đội nhân dân


4
Việt Nam; đồng thời cung cấp luận cứ khoa học để Quân ủy Trung
ương, Bộ Quốc phòng, trước hết là lãnh đạo, chỉ huy quản lý trực tiếp
thanh niên nâng cao YTDT trong bảo vệ CQBĐVN của thanh niên quân
đội hiện nay ở các đơn vị cơ sở. Luận án có thể dùng làm tài liệu tham
khảo cho việc nghiên cứu, giảng dạy các vấn đề liên quan ở các nhà
trường trong quân đội và cho đội ngũ cán bộ cơ sở hiện nay.
8. Kết cấu của luận án
Luận án gồm: Mở đầu; tổng quan các vấn đề nghiên cứu; 3 chương (6
tiết); danh mục các cơng trình cơng bố kết quả nghiên cứu của đề tài luận án;
danh mục tài liệu tham khảo được trích dẫn, sử dụng trong luận án và phụ lục.
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN ĐẾN
ĐỀ TÀI Ý THỨC DÂN TỘC TRONG BẢO VỆ CHỦ QUYỀN BIỂN,
ĐẢO VIỆT NAM CỦA THANH NIÊN QN ĐỘI HIỆN NAY
1. Các cơng trình nghiên cứu ở nước ngồi liên quan đến đề tài luận án
1.1. Nhóm cơng trình nghiên cứu về ý thức dân tộc
Trong cuốn sách “Dân tộc trong lịch sử và thời đại ngày nay”,

An-phơ-rét Co-đin-gơ đã viết: “Khái niệm “Ý thức dân tộc” trong triết
học Mácxít-Lêninnít trước đây hầu như khơng được nghiên cứu”. Vì
vậy, đây là một khó khăn tác giả luận án trong tiếp cận, nghiên cứu và kế
thừa các nội dung liên quan đến đề tài luận án.
Trước đây, cuốn sách “Dân tộc và cá nhân” [41] của tác giả A.F.
Dashdamirov và cuốn sách “Dân tộc trong lịch sử và thời đại ngày nay”
[31] của tác giả An-phơ-rét Co-đin-gơ đã phân tích về vấn đề dân tộc trên
quan điểm duy vật lịch sử, trong đó có đề cập đến vấn đề YTDT. Nhìn
chung, những cuốn sách của những tác giả nêu trên có nhiều giá trị về góc
độ nghiên cứu dân tộc trong lịch sử. Tuy nhiên, thực tiễn mấy năm gần
đây đã cung cấp dữ kiện, một mặt chứng minh cho tính đúng đắn của
những luận điểm đã được nêu trên, mặt khác cũng làm bộc lộ những thiếu
sót của nhiều luận điểm khác, làm cho chúng khơng cịn đứng vững.
Hiện nay, có một số cơng trình của các nhà nghiên cứu đi sâu phân
tích sự biến đổi của vấn đề dân tộc như : “Ethnic Conflic in Southeast
Asia” (Mâu thuẫn dân tộc ở Đông Nam Á), Singapore; “The New Global
Polictics of the Asia - Pacific” (Chính trị tồn cầu mới của Châu Á - Thái
Bình Dương), của các tác giả Michael K.Connors, Resmy Davison
(Australia) và Jorn Dosch (Anh), đã phân tích tình hình an ninh khu vực,
đặc biệt là điểm nóng Biển Đơng, Hồi giáo cực đoan và các nhóm nổi dậy


5
địa phương do kinh tế còn yếu kém và thiếu một mạng lưới an ninh khu
vực. Đây là những tư liệu hữu ích cung cấp thơng tin bổ ích giúp tác giả
trong quá trình nghiên cứu nội dung YTDT ở khu vực này.
1.2. Nhóm cơng trình nghiên cứu về ý thức bảo vệ Tổ quốc xã
hội chủ nghĩa
Theo nghiên cứu của tác giả luận án, hiện nay khơng có một
cơng trình nào ở nước ngồi trực tiếp nghiên về ý thức bảo vệ Tổ

quốc XHCN. Tuy nhiên ý thức bảo vệ Tổ quốc XHCN cũng được đề
cập đến trong một số cơng trình dưới dạng những cuốn sách, tiêu biểu
là: Cuốn sách “Xây dựng quân đội, củng cố quốc phòng, sẵn sàng chiến
đấu” của tác giả M.V. Phrude; “Phép biện chứng và lĩnh vực quân sự
hiện đại” của tác giả I. A. Gruđinhin; “Những vấn đề phương pháp
luận của lý luận và thực tiễn quân sự” của tác giả A. X. Gientop;
“Cuộc cách mạng về học thuyết quân sự của Trung Quốc” của hai tác
giả G. Munvenon và M. Phinhkenxten... Các cơng trình khoa học nêu
trên đã phân tích, làm rõ bản chất quá trình đổi mới tư duy bảo vệ Tổ
quốc XHCN; tác động, ảnh hưởng của quá trình tồn cầu hóa, của cuộc
“cách mạng qn sự” đến nhận thức, tư duy của các chủ thể quân sự
trong quá trình chuẩn bị và tiến hành chiến tranh, trong hiện đại hóa
nền quốc phịng, hiện đại hóa vũ khí, trang bị và xây dựng quân đội,
trong xây dựng kế hoạch và chiến lược bảo vệ Tổ quốc XHCN.
1.3. Nhóm cơng trình nghiên cứu về chủ quyền biển, đảo
Một là, nghiên cứu về vấn đề tranh chấp CQBĐ giữa các quốc
gia trong khu vực, nhất là vấn đề tranh chấp CQBĐ trên biển Đơng
Những cơng trình đề cập trực tiếp đến vấn đề tranh chấp CQBĐ
giữa các quốc gia trong khu vực, tiêu biểu có: “Cuộc tranh chấp quần đảo
Trường Sa: Ai là người sở hữu đầu tiên?” của Daniel - J.Dzuck, “Chủ
quyền trên hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa” của Monique
Cheminier, “Phân tích về địa lý - chính trị cuộc xung đột và tranh chấp
biên giới Việt - Trung liên quan đến quần đảo Paracel và Sparaly ở biển
Nam Trung Hoa” của Peaun Medes Antunes, “Chủ quyền trên hai quần
đảo Hồng Sa, Trường Sa: Thử phân tích lập luận của Việt Nam và Trung
Quốc” của Từ Đặng Minh Thu,… Điểm chung của các cơng trình nghiên
cứu về tranh chấp CQBĐ giữa các quốc gia trong khu vực đều khẳng
định: Biển Đơng đang là “vùng biển nóng”, nơi hội tụ nhiều mâu thuẫn về
kinh tế, chính trị của khu vực và thế giới; tranh chấp chủ quyền trên biển ở
khu vực vừa là vấn đề của lịch sử vừa là vấn đề hiện tại đang diễn ra hết

sức phức tạp, tiềm ẩn nhiều yếu tố khó lường. Trên cơ sở đánh giá thực


6
trạng tranh chấp và nhận định cơ sở pháp lý, lịch sử, có tính chứng cứ để
khẳng định chủ quyền của các bên tranh chấp, một số cơng trình đưa ra
các giải pháp giải quyết các vấn đề tranh chấp, trong đó nhấn mạnh đến
giải pháp thương lượng hồ bình.
Hai là, nghiên cứu về chiến lược của một số nước lớn đối với
Biển Đơng và tác động của nó đối với bảo vệ CQBĐ của Việt Nam
Những cơng trình đề cập trực tiếp đến vấn đề này, tiêu biểu có:
Có thể nêu ra một số cơng trình có liên quan chủ yếu sau: Hai tác giả
Ikenberry.J và Mastanduno.M trong công trình “International Relations
Theory and the Asia Pacific” (Lý thuyết quan hệ quốc tế và khu vực
Châu Á - Thái Bình Dương) (Columbia University, New York, 2003);
một số cơng trình nghiên cứu của các nhà nghiên cứu nước ngoài được
Trung tâm Thông tin tư liệu Khoa học - Công nghệ và Mơi trường (Bộ
Quốc phịng) tập hợp lại trong tập tài liệu có tiêu đề “Đơng Nam Á và
chiến lược của các cường quốc chủ chốt”; cùng một số tham luận khoa
học tại Hội thảo quốc tế về Biển Đông được tập hợp trong cuốn sách
“Biển Đơng - Hợp tác vì an ninh và phát triển trong khu vực” do tác
giả Đặng Đình Q chủ biên... Về cơ bản các cơng trình này đều khẳng
định: Biển Đơng là vùng biển chiến lược có tác động lớn tới sự phát
triển về kinh tế, quốc phịng - an ninh khơng chỉ đối với khu vực mà cịn
với cả thế giới, vì thế các quốc gia trong khu vực và các nước khác, nhất
là những nước lớn ln tìm cách cạnh tranh, khẳng định vị thế, tầm ảnh
hưởng của mình ở địa bàn chiến lược này; tình hình Biển Đơng đã và
đang diễn biến vô cùng phức tạp bởi sự tranh chấp về lợi ích, chủ quyền
giữa các quốc gia trong khu vực và sự can thiệp của các nước lớn vào
địa bàn Biển Đông; chiến lược của các nước lớn đối với Biển Đơng một

mặt góp phần tạo thế cân bằng lực lượng ở khu vực nhưng mặt khác
cũng khiến cho an ninh khu vực, trong đó có Việt Nam thêm phức tạp.
1.4. Nhóm cơng trình nghiên cứu về thanh niên và vai trò của
thanh niên trong thực hiện nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, bảo vệ chủ
quyền quốc gia
Cuốn sách “Trung Quốc và thanh niên Trung Quốc” của nhiều tác
giả - là nhóm thanh niên Trung Quốc đang học tập tại Trường đại học
Phương Đơng (Liên Xơ) đã trình bày tình cảnh công nhân bị đày đọa
trong các công xưởng nhà máy, thanh niên bị đầu độc, bưng bít. Cuốn
sách cũng chỉ rõ những nét đặc trưng về phong trào cách mạng Trung
Quốc, sự phát triển của phong trào công nhân và đề ra những nhiệm vụ


7
chủ yếu của tuổi trẻ Trung Quốc trong sự nghiệp cách mạng đó là giành
lại độc lập, chủ quyền và tự do cho dân tộc Trung Hoa.
Cuốn sách “Hình thành niềm tin cộng sản cho thế hệ trẻ” của
tác giả V.A.Xukhomlinxki đã nhấn mạnh: “người nào có một lý
tưởng cao đẹp thúc đẩy, lý tưởng đó đối với anh ta trở thành một thực
tế hiển nhiên thì người đó khơng những sẽ u cầu cao đối với chính
bản thân mình, đối với hành vi của mình mà cịn thể hiện tinh thần
trách nhiệm đối với những công việc của người khác”.
2. Các cơng trình nghiên cứu trong nước liên quan đến đề tài
2.1. Nhóm cơng trình nghiên cứu về ý thức dân tộc
Ở nước ta, nhiều cơng trình cũng đã đề cập tới YTDT, tiêu biểu
là: Cơng trình “Giá trị tinh thần truyền thống của dân tộc Việt Nam”
của tác giả Trần Văn Giầu đã chỉ ra hệ giá trị tinh thần truyền thống
của dân tộc Việt Nam, trong đó có chỉ ra một số biểu hiện của YTDT.
Bài viết “Ý thức dân tộc - Giá trị dân tộc” của tác giả Nguyễn Ngọc
Vân với đã đề cập tới vấn đề YTDT là quá trình tự ý thức của con

người với tư cách là chủ thể của môi trường dân tộc, tiếp cận YTDT
như là một giá trị của dân tộc trong bối cảnh tồn cầu hóa.
Trong luận án “Xây dựng ý thức và tình cảm dân tộc chân chính
cho con người Việt Nam trước những thách thức mới” của tác giả Nguyễn
Thị Ngân đã tiếp cận và làm rõ ý thức và tình cảm dân tộc là một bộ phận
cấu thành nhân cách con người, luận giải những nội dung chủ yếu của ý
thức và tình cảm dân tộc chân chính, xu hướng, thực trạng và vấn đề cần
giải quyết; từ đó, đề xuất những giải pháp chủ yếu xây dựng ý thức và tình
cảm dân tộc cho con người Việt Nam trước những thách thức mới. Đây là
công trình duy nhất liên quan trực tiếp đến đề tài luận án mà tác giả có
thể tham khảo, kế thừa.
2.2. Nhóm cơng trình nghiên cứu về ý thức bảo vệ Tổ quốc xã
hội chủ nghĩa
Trong cuốn sách “Xây dựng ý thức bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa
cho người dân Việt Nam - định hướng và giải pháp” của hai tác giả Lê
Minh Vụ và Nguyễn Bá Dương; đây là cơng trình cơng bố kết quả nghiên
cứu của đề tài cấp Nhà nước: “Nghiên cứu định hướng và giải pháp xây
dựng ý thức bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa cho mọi người dân Việt Nam
trong thời kỳ mới”. Cuốn sách này là một cơng trình khoa học cơng phu, đề
cập tồn diện và sâu sắc về ý thức bảo vệ tổ quốc, ý thức bảo vệ Tổ quốc
Việt Nam XHCN, đặc biệt đưa ra hệ thống quan điểm chỉ đạo, phương
hướng và giải pháp xây dựng ý thức bảo vệ Tổ quốc XHCN cho mọi người
dân Việt Nam trong thời kỳ mới.
2.4. Nhóm cơng trình nghiên cứu về chủ quyền biển, đảo và bảo
vệ chủ quyền biển, đảo Việt Nam
Một là, nghiên cứu về vai trò của biển, đảo Việt Nam đối với sự
nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc
Việt Nam là quốc gia có vị trí chiến lược đặc biệt thuận lợi về
biển, và biển có vai trị và ý nghĩa vơ cùng quan trọng đối với quá trình

8
xây dựng, bảo vệ đất nước và sự trường tồn của dân tộc. Vì thế, cần nâng
cao nhận thức về vị trí, vai trị to lớn của biển, đảo, triệt để phát huy mọi
tiềm năng, lợi thế của biển, đảo để phát triển và bảo vệ vững chắc Tổ
quốc Việt Nam XHCN, tiêu biểu là các cơng trình: “Việt Nam đất, biển,
trời” của tác giả Lưu Văn Lợi, trên cơ sở phân tích vị trí, vai trị của
biển, đảo nước ta.
Hai là, nghiên cứu về chủ quyền của Việt Nam trên biển, đặc
biệt là chủ quyền lãnh thổ của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng
Sa, Trường Sa.
Tiêu biểu là các cơng trình: “Việt Nam đất, biển, trời” của tác giả
Lưu Văn Lợi, đề tài khoa học cấp nhà nước “Chiến lược bảo vệ chủ quyền
và quyền tài phán quốc gia trên các vùng biển Việt Nam đến năm 2020” của
Viện Nghiên cứu và Phát triển... Đó là những cơng trình có giá trị khoa học
và thực tiễn, luận giải về chủ quyền của Việt Nam trên Biển Đông. Những
cơng trình này đã đưa ra bằng chứng và những lập luận xác đáng về chủ
quyền của Việt Nam trên biển; đồng thời, khẳng định chủ quyền không thể
chối cãi của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa. Một
số cơng trình đã có những đề xuất và đưa ra những giải pháp nhằm góp
phần đẩy mạnh phát triển kinh tế biển, bảo vệ vững chắc chủ quyền của đất
nước trên biển. Đặc biệt, với công trình “Chiến lược bảo vệ chủ quyền và
quyền tài phán quốc gia trên các vùng biển, đảo Việt Nam đến năm 2020”
trên cơ sở khảo cứu và luận giải nhiều vấn đề có tính chất cấp bách đối với
việc quản lý, khai thác và bảo vệ CQBĐ của Tổ quốc, cơng trình đã nhấn
mạnh đến các vấn đề như: thực tiễn tranh chấp chủ quyền trên biển giữa
Việt Nam và các quốc gia khác ở Biển Đông, đưa ra các dự báo và hướng
giải quyết cho vấn đề này, nhất là đối với việc đấu tranh khẳng định, giành
chủ quyền của Việt Nam trên hai quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa; đưa ra
luận để Đảng, Nhà nước Việt Nam nhận thức rõ hơn về nhiều vấn đề liên

quan đến công tác phát triển kinh tế biển gắn với tăng cường củng cố quốc
phòng - an ninh bảo vệ vững chắc chủ quyền biển, đảo.
Ba là, nghiên cứu về luật pháp quốc tế về biển và việc vận dụng
luật pháp quốc tế trong quản lý, khai thác, bảo vệ chủ quyền biển, đảo
của Việt Nam
Việc tìm hiểu luật pháp quốc tế về biển, nhất là việc vận dụng luật
pháp quốc tế về biển vào thực tiễn quản lý, khai thác và bảo vệ
CQBĐVN là vấn đề lớn được xã hội quan tâm, tiêu biểu là: Cuốn sách
“Luật Biển Việt Nam”; “100 câu hỏi - đáp về biển, đảo dành cho tuổi trẻ
Việt Nam” của Ban Tuyên giáo Trung ương gồm và cơng trình “Chiến
lược bảo về chủ quyền và quyền tài phán quốc gia trên các vùng biển,
đảo Việt Nam đến năm 2020”, trên cơ sở đánh giá kinh nghiệm quản lý,
bảo vệ chủ quyền của những quốc gia mạnh về biển như: Mỹ, Canada,
Ôxtraylia, Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc…, xuất phát từ thực trạng
các văn bản pháp luật của Việt Nam về biển, cũng như việc vận dụng
Luật Biển quốc tế vào công tác quản lý, bảo vệ CQBĐ.
Bốn là, nghiên cứu về phát triển kinh tế biển và tăng cường quốc
phòng - an ninh bảo vệ chủ quyền biển, đảo


9
Cơng trình khoa học “Quan điểm của Đảng, Nhà nước, Chính phủ,
Quốc hội về đấu tranh bảo vệ chủ quyền biển đảo” của hai tác giả Nguyễn
Thái Anh, Quốc Dũng đã tuyển chọn, biên soạn những bài viết, phát biểu
của các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Quốc hội, tướng
lĩnh Quân đội nhân dân Việt Nam về quan điểm nhất quán, kiên quyết
trong bảo vệ chủ quyền lãnh thổ thiêng liêng của Tổ quốc với hai quần
đảo Hồng Sa, Trường Sa. Trong cơng trình “Chiến lược bảo vệ chủ
quyền và quyền tài phán quốc gia trên các vùng biển, đảo Việt Nam đến
năm 2020” và đề tài khoa học cấp nhà nước “Bảo vệ chủ quyền, quyền

chủ quyền quốc gia trong tình hình mới”, đã làm rõ cơ sở lý luận và cơ sở
pháp lý, lịch sử bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền quốc gia của Việt
Nam; kinh nghiệm của một số nước trong bảo vệ chủ quyền, quyền chủ
quyền quốc gia; đáng giá thực trạng bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền
quốc gia của Việt Nam. Đặc biệt, đề xuất mục tiêu, tư tưởng chỉ đạo, nội
dung, yêu cầu, giải pháp chiến lược bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền
quốc gia trong tình hình mới; kiến nghị với Đảng, Nhà nước những vấn đề
cơ bản về bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền quốc gia Việt Nam trong
tình hình mới.
2.3. Nhóm cơng trình nghiên cứu về thanh niên và vai trò của
thanh niên trong thực hiện nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc
Tác phẩm: “Thanh niên trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ
quốc xã hội chủ nghĩa” của Nguyên tổng bí thư Lê Duẩn đã quan tâm
đến thanh niên và phong trào thanh niên, coi thanh niên “là lực lượng
tiên phong”, “xung kích đóng vai trò nòng cốt trong cách mạng”, “là
những người nắm lấy tương lai huy hoàng của dân tộc”...
Cuốn sách “Bác Hồ với sự nghiệp bồi dưỡng thế hệ trẻ” của nhiều
tác giả đã luận giải những quan điểm tư tưởng Hồ Chí Minh với thanh
niên và cơng tác thanh niên là một di sản vô giá đối với sự nghiệp đào
tạo, bồi dưỡng, giáo dục thế hệ trẻ nước ta.
Ngoài ra, cịn có các cơng trình khoa học: “Phát triển đạo đức
cách mạng của thanh niên quân đội trong tình hình hiện nay” của tác giả
Nguyễn Hùng Oanh, “Thanh niên quân đội nhân dân Việt Nam giữ gìn
bản sắc văn hóa dân tộc trong hội nhập quốc tế hiện nay” của tác giả
Lưu Ngọc Khải - Nguyễn Văn Tùng.... Các cơng trình này đã trực tiếp
hướng nghiên cứu vai thanh niên qn đội trong việc giữ gìn bản sắc văn
hóa dân tộc trong hội nhập quốc tế và con đường, biện pháp nhằm phát
triển nhân cách toàn diện Đức - Trí - Thể - Mỹ cho họ.
3. Khái quát kết quả nghiên cứu của các cơng trình khoa
học đã cơng bố và những vấn đề luận án tập trung giải quyết

3.1. Khái quát kết quả nghiên cứu của các công trình khoa học đã
cơng bố
Các cơng trình khoa học có liên quan trên đây đã nghiên cứu
tương đối toàn diện, có hệ thống các vấn đề lý luận và thực tiễn về ý
thức, YTDT nói chung, YTDT xã hội chủ nghĩa, chủ quyền, CQBĐ và
bảo vệ CQBĐVN cũng như những vấn đề cơ bản về thanh niên, trong
đó nổi lên những vấn đề sau đây:


10
Một là, các cơng trình khoa học đã đưa ra quan niệm, kết cấu,
biểu hiện về YTDT của các nhóm xã hội khác nhau.
Hai là, những vấn đề về thực trạng về YTDT và nguyên nhân
của thực trạng đó của các đối tượng khác nhau đã được làm rõ; những
vấn đề có tính quy luật hình thành và phát triển của nó cũng bước đầu
được nghiên cứu làm rõ.
Ba là, các cơng trình khoa học đã luận giải những vấn đề cơ
bản về CQBĐ và bảo vệ CQBĐ trong tình hình mới.
Bốn là, về vai trị của thanh niên trong thực hiện nhiệm vụ bảo vệ
tổ quốc, bảo vệ chủ quyền quốc gia, các cơng trình khoa học đã cơng bố
đều khẳng định, thanh niên có vai trị nịng cốt trong thực hiện nhiệm vụ
của cách mạng.
Như vậy, những vấn đề cơ bản mà các cơng trình đề cập trên đây
đã bàn về một số vấn đề lý luận, thực tiễn cho phép nghiên cứu sinh kế
thừa, luận giải mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu của luận án; nhất là việc đi
sâu nghiên cứu, luận giải làm rõ YTDT trong bảo vệ CQBĐ của thanh
niên quân đội hiện nay.
3.2. Những vấn đề đặt ra luận án tiếp tục giải quyết
Từ những vấn đề có liên quan được đề cập ở trên, đã gợi mở cho
tác giả luận án khá nhiều vấn đề cần tiếp tục giải quyết.

Một là, về quan niệm YTDT và những biểu hiện của nó đã được
các nhà khoa học trước đây đưa ra và luận giải dưới nhiều góc độ rất
thuyết phụ. Tuy nhiên, vấn đề đặt ra là: Khái niệm YTDT trong bảo vệ
CQBĐVN của một đối tượng đặc thù là thanh niên quân đội được hiểu
như thế nào? Nội hàm của nó ra sao? Đây là nhiệm vụ mà luận án cần tiếp
tục nghiên cứu, hồn chỉnh.
Hai là, về con đường hình thành và phát triển YTDT Việt Nam tuy
đã được các nhà khoa học đề cập trong các cơng trình khoa học của mình.
Song, con đường hình thành và phát triển YTDT trong bảo vệ CQBĐVN
của thanh niên quân đội hiện nay hầu như chưa được đề cập tới. Đây là vấn
đề tác giả luận án sẽ tập trung nghiên cứu.
Ba là, để nâng cao YTDT trong bảo vệ CQBĐVN của thanh
niên quân đội có hiệu quả thiết thực, nhiệm vụ luận án không chỉ làm
sáng tỏ những vấn đề lý luận mà còn phải đi sâu nghiên cứu, khảo sát
thực tế, đánh giá thực trạng của nó; hơn nữa, cần luận giải rõ một số
vấn đề đặt ra từ thực trạng đó. Về vấn đề này, luận án sẽ tiếp tục
nghiên cứu làm sáng tỏ hơn.
Bốn là, việc nâng cao YTDT trong bảo vệ CQBĐVN của thanh
niên quân đội hiện nay chịu sự tác động, chi phối bởi tình hình thế
giới, khu vực và trong nước có nhiều biến động. Đây là một nhiệm
vụ rất quan trọng đòi hỏi luận án cần tiếp tục nghiên cứu làm rõ.
Với những nội dung nghiên cứu trên, đề tài luận án là một cơng
trình khoa học độc lập, không trùng lặp với bất kỳ công trình nghiên cứu
khoa học đã cơng bố. Trong q trình nghiên cứu, thực hiện đề tài, tác


11
giả có kế thừa có chọn lọc, có trích dẫn một số kết quả nghiên cứu của
các cơng trình đã công bố.
Chương 1

Ý THỨC DÂN TỘC TRONG BẢO VỆ CHỦ QUYỀN BIỂN ĐẢO
CỦA THANH NIÊN QUÂN ĐỘI - MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN
1.1. Quan niệm về ý thức dân tộc và ý thức dân tộc trong bảo
vệ chủ quyền biển, đảo Việt Nam của thanh niên quân đội
1.1.1. Quan niệm ý thức dân tộc
* Về ý thức dân tộc
Kế thừa kết quả nghiên cứu của các nhà khoa học, tác giả luận
án quan niệm: Ý thức dân tộc (quốc gia dân tộc) là một hình thái ý thức
xã hội phản ánh điều kiện tự nhiên và đời sống xã hội trong quá trình
tồn tại và phát triển của dân tộc, tổng hịa các yếu tố tri thức, tình cảm,
ý chí, niềm tin của mỗi cá nhân và cộng đồng đối với dân tộc mình về
lãnh thổ, ngơn ngữ, chế độ kinh tế, chính trị, nền văn hóa, con người và
lợi ích quốc gia dân tộc biểu hiện tập trung ở ý thức tự giác dân tộc mà
đỉnh cao là chủ nghĩa yêu nước.
* Quan niệm về ý thức dân tộc Việt Nam
Từ những luận giải chung về YTDT, về đặc điểm dân tộc Việt
Nam tác giả luận án có thể quan niệm: Ý thức dân tộc Việt Nam là tổng
hịa các yếu tố tri thức, tình cảm, ý chí, niềm tin của mỗi cá nhân và cộng
đồng người Việt Nam đối với quốc gia, dân tộc về lãnh thổ, ngơn ngữ,
chế độ kinh tế, chính trị, văn hóa và con người, biểu hiện tập trung ở ý
thức tự giác dân tộc, mà đỉnh cao là chủ nghĩa yêu nước, định hướng cho
mọi hành động tích cực trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
1.1.2. Bảo vệ chủ quyền biển, đảo Việt Nam
Trên cơ sở khái quát về biển, đảo Việt Nam; vị trí, vai trị của
biển, đảo Việt Nam đối với sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc. Tác giả luận
án đưa ra quan niệm về bảo vệ chủ quyền biển, đảo Việt Nam như
sau: Bảo vệ chủ quyền biển đảo Việt Nam là toàn bộ quan điểm, chủ
trương, chính sách và hoạt động của cả hệ thống chính trị và tồn
dân tộc trong hợp tác và đấu tranh với các đối tác, đối tượng ở khu
vực và thế giới nhằm giành, giữ vững toàn vẹn lãnh thổ, cùng các

quyền, lợi ích quốc gia dân tộc và các giá trị khác của biển, đảo trên
cơ sở pháp luật Việt Nam và luật pháp quốc tế, góp phần bảo vệ
vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, giữ vững mơi trường
hịa bình để phát triển đất nước, bảo đảm an ninh, an tồn hàng hải,
hàng khơng, bảo vệ hịa bình, ổn định ở khu vực và thế giới.
Về chủ thể bảo vệ CQBĐVN: Là cả hệ thống chính trị, các bộ,
ban, ngành, đồn thể và tồn dân tộc, trong đó Qn đội nhân dân
Việt Nam là nịng cốt, nhất là các lực lượng trực tiếp tiến hành các


12
hoạt động bảo vệ CQBĐVN: Hải quân nhân dân Việt Nam, Cảnh sát
Biển Việt Nam, Bộ đội Biên phòng Việt Nam, Bộ đội Phịng khơng Khơng qn, Kiểm Ngư Việt Nam, ngư dân và các lực lượng khai
thác tài nguyên trên các vùng, biển đảo của Việt Nam; trong đó, lực
lượng bảo vệ chuyên trách là Hải quân nhân dân Việt Nam, Cảnh sát
Biển Việt Nam.
Về mục tiêu bảo vệ CQBĐVN: Bảo vệ độc lập, chủ quyền, thống
nhất và toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc trên các vùng biển, đảo; bảo vệ
lợi ích quốc gia trên biển, đảo gắn liền với bảo vệ CNXH; khai thác và
phát huy các nguồn lực từ biển, đảo để xây dựng và phát triển đất nước;
giữ vững mơi trường hịa bình, quan hệ hữu nghị trong khu vực và trên
thế giới; bảo đảm tự do, an tồn hàng hải, hàng khơng.
Về phương thức bảo vệ CQBĐVN: Một là, sử dụng phương
pháp hịa bình trên cơ sở luật pháp quốc tế và các thể chế luật pháp,
các định chế quốc tế và khu vực mà Việt Nam tham gia để tiến hành
đàm phán song phương, đa phương, kết hợp đấu tranh pháp lý và
tranh thủ sự ủng hộ của dư luận quốc tế để đấu tranh bảo vệ
CQBĐVN); hai là, xây dựng nền quốc phịng tồn dân - an ninh nhân
dân, qn đội nhân dân vững mạnh để đấu tranh bảo vệ CQBĐVN
trên thực địa và sẵn sàng sử dụng vũ lực để tự vệ chính đáng khi

CQBĐVN bị xâm phạm bằng vũ lực.
Về phương châm bảo vệ CQBĐVN: Kết hợp đấu tranh chính
trị, ngoại giao, kinh tế, quốc phòng - an ninh để bảo vệ CQBĐVN;
kiên quyết, kiên trì đấu tranh bảo vệ bảo vệ CQBĐVN; phát huy tinh
thần độc lập, tự chủ, tự lực, tự cường của dân tộc, ra sức mở rộng các
quan hệ hợp tác, tranh thủ sự đồng tình, ủng hộ của các lực lượng
tiến bộ trên thế giới để bảo vệ CQBĐVN; nắm chắc phương châm “dĩ
bất biến, ứng vạn biến”, vừa hợp tác, vừa đấu tranh để bảo vệ
CQBĐVN.
Về cơ sở đấu tranh bảo vệ CQBĐVN: Dựa trên lợi ích quốc gia
dân tộc chân chính lên hàng đầu; nắm vững đường lối, quan điểm của
Đảng Cộng sản Việt Nam, chính sách và luật pháp của Nhà nước ta;
dựa luật pháp quốc tế.
Về nội dung bảo vệ CQBĐVN: Bảo vệ chủ quyền, quyền chủ
quyền, quyền tài phán trên các vùng lãnh thổ, biển, đảo Việt Nam;
bảo vệ lợi ích quốc gia dân tộc trên các vùng biển, đảo về kinh tế,
chính trị, văn hóa, xã hội, quốc phịng, an ninh, lợi ích của Nhà nước
và nhân dân; bảo vệ các giá trị lịch sử, giá trị pháp lý, các giá trị xã
hội, giá trị đạo đức trên các vùng lãnh thổ, biển, đảo Việt Nam.


13
1.2. Đặc điểm của thanh niên quân đội và quan niệm về ý
thức dân tộc trong bảo vệ chủ biển, đảo Việt Nam của thanh niên
quân đội
1.2.1. Đặc điểm của thanh niên quân đội
* Những đặc điểm chủ yếu của thanh niên quân đội
Về cơ cấu, thanh niên Quân đội nhân dân Việt Nam là một bộ
phận quan trọng của thanh niên cả nước, là lực lượng nòng cốt, đi
đầu trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc XHCN, bao gồm: hạ sĩ quan,

binh sĩ, học viên đào tạo sĩ quan và một bộ phận sĩ quan và quân
nhân chuyên nghiệp trẻ có tuổi đời từ 18 đến 30 tuổi.
Về nhận thức, thanh niên qn đội có trình độ học vấn ngày
càng cao, được trang bị kiến thức về khoa học qn sự, chính trị - xã
hội, văn hóa, lịch sử truyền thống dân tộc.
Về tâm - sinh lý, thanh niên quân đội mang đầy đủ đặc tính cơ
bản của tuổi trẻ là tính năng động, sáng tạo, sơi nổi, nhiệt tình trong
mọi hoạt động.
Về nhiệm vụ, thanh niên quân đội chủ yếu được biên chế ở các
đơn cơ sở và các nhà trường quân đội; họ là lực lượng trực tiếp thực hiện
chức năng, nhiệm vụ của quân đội và là một bộ phận ưu tú của thanh
niên Việt Nam trong thực hiện nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc XHCN.
* Đặc điểm của thanh niên quân đội làm nhiệm vụ bảo vệ chủ
quyền biển, đảo Việt Nam
Thứ nhất, họ những người có trình độ giác ngộ chính trị cao,
bản lĩnh chính trị kiên định, vững vàng, sức khỏe và tâm lý tốt.
Thứ hai, những người có trình độ học vấn cao, được đào tạo
cơng phu, trình độ chun mơn, nghiệp vụ và khoa học - kỹ thuật
quân sự tốt; am hiểu lịch sử, truyền thống dân tộc, đối tượng, đối tác
và luật pháp quốc tế.
Thứ ba, những người có năng động, nhiệt tình, sáng tạo, thích
ứng nhanh với điều kiện và hồn cảnh, song cịn một số hạn chế của
tuổi trẻ, ít kinh nghiệm, kỹ năng sống, trình độ khơng đồng đều.
1.2.1. Quan niệm về ý thức dân tộc trong bảo vệ chủ quyền
biển, đảo Việt Nam của thanh niên quân đội
Từ những vấn đề đã được luận chứng ở trên, tác giả luận án quan
niệm: Ý thức dân tộc trong bảo vệ chủ quyền biển, đảo Việt Nam của
thanh niên qn đội là tổng hịa tri thức, tình cảm, ý chí quyết tâm và
niềm tin về quyền, lợi ích, danh dự, giá trị của dân tộc, được thể hiện
bằng hành động cách mạng của thanh niên quân đội trên lập trường

của chủ nghĩa yêu nước chân chính, phù hợp với đường lối, quan điểm


14
của Đảng, chính sách, pháp luật Nhà nước Cộng hịa xã hội chủ nghĩa
Việt Nam và luật pháp quốc tế trong bảo vệ chủ quyền biển, đảo Việt
Nam, góp phần xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội
chủ nghĩa, đồng thời giữ gìn mơi trường hịa bình, hữu nghị, hợp tác và
phát triển ở khu vực và thế giới.
Ý thức dân tộc trong bảo vệ CQBĐVN của thanh niên quân
đội hiện nay, tiếp cận theo phương pháp hệ thống - cấu trúc, có cấu
trúc nội dung rộng lớn, toàn diện, là sự thống nhất hữu cơ của các
yếu tố cơ bản cấu thành như sau:
Một là, tri thức trong ý thức dân tộc về biển, đảo, về quyền, lợi
ích giá trị của dân tộc đối với chủ quyền biển, đảo và bảo vệ chủ
quyền biển, đảo Việt Nam
Hai là, tình cảm thanh niên quân đội trong ý thức dân tộc về
bảo vệ chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, lợi ích quốc gia dân tộc trên các
vùng biển, đảo Việt Nam
Ba là, ý chí quyết tâm trong ý thức dân tộc trong bảo vệ chủ
quyền biển, đảo Việt Nam của thanh niên quân đội
Bốn là, niềm tin trong ý thức dân tộc của thanh niên quân đội
về bảo vệ chủ quyền biển, đảo Việt Nam
* Vai trò của ý thức dân tộc đối với thanh niên quân đội trong
bảo vệ chủ quyền biển, đảo Việt Nam
Một là, góp phần định hướng và tạo động lực to lớn cho thanh
niên quân đội thực hiện nhiệm vụ bảo vệ CQBĐVN.
Hai là, có vai trị trực tiếp trong nâng cao tinh thần cảnh giác
cách mạng, ý chí quyết tâm của thanh niên quân đội trong thực hiện
nhiệm vụ bảo vệ CQBĐVN.

Ba là, góp phần củng cố và phát triển tinh thần đoàn kết nội bộ
trong thanh niên quân đội và đoàn kết quân - dân trong thực hiện
nhiệm vụ bảo vệ CQBĐVN.
Bốn là, góp phần tăng cường sức mạnh bảo vệ CQBĐVN, đặc
biệt là sức mạnh chính trị - tinh thần và củng cố nền tảng tư tưởng
XHCN trong thanh niên quân đội.
Năm là, góp phần xây dựng, phát triển và hoàn thiện nhân cách
thanh niên quân đội trong sự nghiệp bảo vệ CQBĐVN một cách tự
giác và tích cực.
Sáu là, góp phần phát huy vai trị là lực lượng tiên phong, xung kích
thực hiện và xử trí những vấn đề nảy sinh trong bảo vệ CQBĐVN.
Kết luận chương 1


15
Trong bối cảnh Việt Nam hội nhập quốc tế ngày càng có chiều
sâu vai trị của YTDT Việt Nam càng trở nên quan trọng, trở thành
nhân tố tinh thần không thể thiếu trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ
Tổ quốc Việt Nam XHCN. Ở một hoạt động đặc thù - là hoạt động
bảo vệ CQBĐVN với một đối tượng đặc thù - là thanh niên quân đội
thì YTDT Việt Nam là một thành tố quan trọng trong nhân cách “Bộ
đội Cụ Hồ” có vai trị quyết định tạo nên sức mạnh chính trị tinh
thần, sức mạnh chiến đấu của các thế hệ thanh niên trong quân đội
hơn bảy thập kỷ qua.
Ý thức dân tộc trong bảo vệ CQBĐVN của thanh niên qn
đội là tổng hịa tri thức, tình cảm, ý chí quyết tâm và niềm tin về
quyền, lợi ích, danh dự, giá trị của dân tộc, được thể hiện bằng hành
động cách mạng của thanh niên quân đội trên lập trường của chủ
nghĩa yêu nước chân chính, phù hợp với đường lối, quan điểm của
Đảng, chính sách, pháp luật Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa

Việt Nam và luật pháp quốc tế trong bảo vệ CQBĐVN, góp phần xây
dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, đồng
thời giữ gìn mơi trường hịa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển ở
khu vực và thế giới.
Chương 2
THỰC TRẠNG Ý THỨC DÂN TỘC TRONG BẢO VỆ
CHỦ QUYỀN BIỂN, ĐẢO VIỆT NAM CỦA THANH NIÊN
QUÂN ĐỘI HIỆN NAY VÀ MỘT SỐ VẤN ĐỀ ĐẶT RA
2.2. Thực trạng ý thức dân tộc trong bảo vệ chủ quyền
biển, đảo Việt Nam của thanh niên quân đội hiện nay
2.1.1. Những thành tựu về ý thức dân tộc trong bảo vệ chủ
quyền biển, đảo Việt Nam của thanh niên quân đội hiện nay
Một là, tri thức về chủ quyền biển, đảo và bảo vệ chủ quyền biển,
đảo Việt Nam của thanh niên quân đội ngày càng hoàn thiện
Hai là, tình cảm của thanh niên quân đội về bảo vệ chủ quyền,
tồn vẹn lãnh thổ, lợi ích quốc gia dân tộc trên các vùng biển, đảo Việt
Nam ngày càng được củng cố và tăng cường
Ba là, ý chí, niềm tin và tâm thế của thanh niên quân đội về thắng
lợi của sự nghiệp bảo vệ chủ quyền biển, đảo Việt Nam ngày càng được
giữ vững và tăng cường
Bốn là, trên thực tế đa số thanh niên quân đội, đặc biệt là thanh
niên các đơn vị trực tiếp làm nhiệm vụ bảo vệ CQBĐVN đã có những
hành động đúng đắn, tích cực


16
2.1.2. Một số hạn chế về ý thức dân tộc trong bảo vệ chủ
quyền biển, đảo Việt Nam của thanh niên quân đội hiện nay
Một là, nhận thức về biển, mục tiêu, nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền
biển, đảo Việt Namcủa một bộ phận thanh niên quân đội chưa đầy đủ

Hai là, một số thanh niên quân đội chưa có tình cảm đúng đắn,
niềm tin thật vững chắc về quyền, lợi ích quốc gia dân tộc; về quyền và
nghĩa vụ thanh niên quân đội trong bảo vệ chủ quyền biển, đảo Việt Nam
Ba là, một bộ phận thanh niên quân đội chưa thể hiện rõ ý chí quyết
tâm và tâm thế sẵn sàng nhận nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền,
quyền tài phán và lợi ích quốc gia dân tộc đối với biển, đảo Việt Nam
2.2. Nguyên nhân và một số vấn đề đặt ra đối với ý thức dân
tộc trong bảo vệ chủ quyền biển, đảo Việt Nam của thanh niên quân
đội hiện nay
2.2.1. Nguyên nhân thực trạng ý thức dân tộc trong bảo vệ chủ
quyền biển, đảo Việt Nam của thanh niên quân đội hiện nay
2.2.1.1. Nguyên nhân của những thành tựu
Một là, thanh quân đội được thừa hưởng các giá trị căn bản của ý thức
dân tộc Việt Nam trong lịch sử, nhất là chủ nghĩa yêu nước Việt Nam trong
thời kỳ mới.
Hai là, Đảng, Nhà nước, quân đội ta mà trực tiếp là cấp ủy, chỉ huy
các cấp ở các cơ quan, đơn vị đã quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo tổ chức công tác
giáo dục chính trị - tư tưởng ở đơn vị, trong đó có giáo dục ý thức dân tộc
trong bảo vệ chủ quyền biển, đảo Việt Nam của thanh niên quân đội.
Ba là, các chủ thể trực tiếp tiến hành công tác thanh niên ở đơn vị đã
coi trọng giáo dục ý thức dân tộc trong bảo vệ chủ quyền biển, đảo Việt Nam
của thanh niên quân đội.
Bốn là, có sự phối hợp chặt chẽ giữa các tổ chức, các lực lượng tạo
sức mạnh tổng hợp trong công tác giáo dục chính trị - tư tưởng nhằm hình
thành, phát triển ý thức dân tộc trong bảo vệ chủ quyền biển, đảo Việt Nam
của thanh niên quân đội.
Năm là, tuyệt đại đa số thanh niên quân đội đã tích cực chủ động trong
tự giáo dục, rèn luyện nâng cao ý thức dân tộc trong bảo vệ chủ quyền biển,
đảo Việt Nam.
2.1.1.3. Nguyên nhân của những hạn chế

Một là, tính chất nhiệm vụ và địa bàn hoạt động của thanh niên quân
đội ở các đơn vị trực tiếp làm nhiệm vụ bảo vệ chủ quyền biển, đảo Việt Nam
rất khắc nghiệt.


17
Hai là, sự lãnh đạo, chỉ đạo, quản lý của Đảng, Nhà nước, các tổ
chức chính trị - xã hội mà trực tiếp là cấp ủy, chính ủy, chính trị viên và
người chỉ huy đối với công tác giáo dục, bồi dưỡng ý thức dân tộc trong
bảo vệ chủ quyền biển, đảo Việt Nam của thanh niên quân đội có thời
điểm, có nội dung chưa hiệu quả cao.
Ba là, nhận thức trong xã hội và quân đội nói chung, trực tiếp là
một số cấp uỷ, chỉ huy về vai trò, tầm quan trọng của việc nâng cao ý thức
dân tộc trong bảo vệ chủ quyền biển, đảo Việt Nam của thanh niên qn
đội hiện nay có mặt cịn hạn chế.
Bốn là, sự phối hợp giữa các tổ chức, các lực lượng trong công
tác giáo dục, bồi dưỡng nâng cao ý thức dân tộc trong bảo vệ chủ
quyền biển, đảo Việt Nam của thanh niên quân đội có thời điểm chưa
thường xuyên và hiệu quả chưa cao.
Năm là, việc tổ chức các hoạt động thực tiễn cho thanh niên
quân đội vẫn còn những bất cập, chưa tạo ra điều kiện và mơi trường
thuận lợi đối với q trình nâng cao ý thức dân tộc trong bảo vệ chủ
quyền biển, đảo Việt Nam của thanh niên quân đội hiện nay.
Sáu là, một bộ phận thanh niên quân đội chưa thực sự tự giác,
tích cực trong tự giáo dục, rèn luyện ý thức dân tộc trong bảo vệ chủ
quyền biển, đảo Việt Nam.
2.2.2. Một số kinh nghiệm và vấn đề đặt ra đối với nâng cao
ý thức dân tộc trong bảo vệ chủ quyền biển, đảo Việt Nam của
thanh niên quân đội
2.2.2.1. Một số kinh nghiệm trong nâng cao ý thức dân tộc

trong bảo vệ chủ quyền biển, đảo Việt Nam của thanh niên quân đội
Một là, phát huy vai trò lãnh đạo, chỉ đạo, hướng dẫn của cấp
ủy, tổ chức đảng, đội ngũ cán bộ chủ trì, cơ quan chính trị trong nâng
cao YTDT trong bảo vệ CQBĐVN của thanh niên quân đội.
Hai là, hoạt động giáo dục, rèn luyện nâng cao YTDT trong
bảo vệ CQBĐVN của thanh niên quân đội phải được tiến hành
thường xuyên, liên tục; nội dung phải toàn diện, hình thức biện pháp
phải phù hợp, có trọng tâm, trọng điểm.
Ba là, kết hợp chặt chẽ giữa giáo dục và tự giáo dục; phát huy
tính chủ động, sáng tạo của thanh niên quân đội.
Bốn là, chủ động rút kinh nghiệm gắn với dự báo sự phát triển
của tình hình, phát huy cao nhất mọi nhân tố trong giáo dục, rèn luyện
nâng cao YTDT trong bảo vệ CQBĐVN của thanh niên quân đội.


18
2.2.2.1. Một số vấn đề đặt ra đối với ý thức dân tộc trong bảo vệ
chủ quyền biển, đảo Việt Nam của thanh niên quân đội
Mâu thuẫn giữa yêu cầu nâng cao trình độ ý thức dân tộc trong bảo
vệ chủ quyền biển, đảo Việt Nam của thanh niên quân đội với sự bất cập,
hạn chế về thực trạng ý thức dân tộc và giáo dục ý thức dân tộc đó hiện
nay.
Mâu thuẫn giữa q trình lâu dài của việc hình thành, phát
triển ý thức dân tộc trong bảo vệ chủ quyền biển, đảo Việt Nam của
thanh niên quân đội với giới hạn về giáo dục ý thức dân tộc cho
thanh niên trong những năm phục vụ tại ngũ của họ.
Mâu thuẫn giữa việc phải giải quyết tốt các lợi ích cơ bản của
thanh niên quân đội với thực tế đáp ứng nhu cầu lợi ích để tạo động
lực thúc đẩy quá trình nâng cao ý thức dân tộc trong bảo vệ chủ
quyền biển, đảo Việt Nam của thanh niên quân đội hiện nay.

Kết luận chương 2
Ý thức dân tộc trong bảo vệ CQBĐVN của thanh niên quân đội
hiện nay có nhiều ưu điểm, trong đó, nổi bật nhất là đã tạo ra sự
chuyển biến tích cực về cả tri thức, tình cảm và ý chí của thanh niên
qn đội đối với CQBĐVN, bảo vệ CQBĐVN. Đồng thời, làm chuyển
hóa và gia tăng động lực tinh thần to lớn, thúc đẩy hành động yêu nước
của thanh niên quân đội, góp phần rất quan trọng giúp họ hoàn thành
tốt nhiệm vụ bảo vệ CQBĐVN được giao. Tuy vậy, so với yêu cầu,
nhiệm vụ bảo vệ CQBĐVN trong tình hình mới, thì YTDT trong bảo
vệ CQBĐVN của thanh niên quân đội hiện nay vẫn còn những hạn
chế, yếu kém nhất định. Những hạn chế, yếu kém đó do những nguyên
nhân khác nhau; trong đó, nguyên nhân khách quan là quan trọng,
nguyên nhân chủ quan là cơ bản, chủ yếu.
Từ thực trạng YTDT trong bảo vệ CQBĐVN của thanh niên quân
đội hiện nay đang đặt ra một số vấn đề có tính mâu thuẫn cần phải giải
quyết đó là: yêu cầu cao về nhận thức đúng đắn YTDT với sự bất cập, hạn
chế về thực trạng ý thức dân tộc và giáo YTDT trong bảo vệ CQBĐVN của
thanh niên quân đội; giữa quá trình lâu dài của việc hình thành, phát triển
YTDT trong bảo vệ CQBĐVN của thanh niên quân đội với giới hạn về
giáo dục YTDT cho thanh niên trong những năm phục vụ tại ngũ của họ;
giữa việc phải giải quyết tốt các lợi ích cơ bản của thanh niên quân đội để
tạo động lực thúc đẩy quá trình nâng cao YTDT trong bảo vệ CQBĐVN
của thanh niên quân đội hiện nay với khả năng nhận thức và giải quyết của
các chủ thể cịn những hạn chế, thiếu sót.


19
Chương 3
YÊU CẦU VÀ GIẢI PHÁP CƠ BẢN NÂNG CAO Ý THỨC
DÂN TỘC TRONG BẢO VỆ CHỦ QUYỀN BIỂN, ĐẢO VIỆT

NAM CỦA THANH NIÊN QUÂN ĐỘI HIỆN NAY
3.1. Dự báo nhân tố tác động và yêu cầu nâng cao ý thức dân
tộc trong bảo vệ chủ quyền biển, đảo Việt Nam của thanh niên
quân đội hiện nay
3.1.1. Dự báo nhân tố tác động đến ý thức dân tộc trong bảo
vệ chủ quyền biển, đảo Việt Nam của thanh niên quân đội trong
những năm tới
* Tồn cầu hóa tác động sâu sắc tới ý thức dân tộc trong bảo
vệ chủ quyền biển, đảo Việt Nam của thanh niên quân đội
* Tác động của xu hướng gia tăng xung đột dân tộc, ly khai
dân tộc trên thế giới
* Sự gia tăng ảnh hưởng của Trung Quốc và Mỹ ở biển Đông
tác động thường xuyên, trực tiếp tới ý thức dân tộc trong bảo chủ
quyền biển, đảo Việt Nam của thanh niên quân đội
* Các thế lực thù địch lợi dụng tranh chấp chủ quyền biển, đảo
để chống phá cách mạng Việt Nam tác động trực tiếp tới ý thức dân
tộc trong bảo chủ quyền biển, đảo Việt Nam của thanh niên quân đội
* Yêu cầu ngày càng cao đối với nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ
Tổ quốc, sự phát triển kinh tế, chính trị, văn hóa - xã hội của đất
nước và nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc của quân đội ta là yếu tố cơ bản
tác động đến ý thức dân tộc trong bảo chủ quyền biển, đảo Việt Nam
của thanh niên quân đội
3.1.2. Yêu cầu nâng cao ý thức dân tộc trong bảo vệ chủ
quyền biển, đảo Việt Nam của thanh niên quân đội hiện nay
3.1.2.1. Thường xuyên quán triệt và vận dụng quan điểm
của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của
Đảng Cộng sản Việt Nam và Nhà nước ta về ý thức dân tộc và
nâng cao ý thức dân tộc trong bảo vệ chủ quyền biển, đảo Việt
Nam cho thanh niên
3.1.2.2. Nâng cao ý thức dân tộc trong bảo vệ chủ quyền biển,

đảo Việt Nam của thanh niên quân đội phải gắn với các hoạt động
đa dạng, phong phú nhằm xây dựng và phát triển toàn diện phẩm
chất “Bộ đội Cụ Hồ” của thanh niên quân đội trong thời kỳ mới
3.1.2.3. Phải huy động sức mạnh tổng hợp của các cấp, các
ngành, các lực lượng và của chính thanh niên quân đội trong nâng
cao ý thức dân tộc trong bảo vệ chủ quyền biển, đảo Việt Nam của
thanh niên quân đội
3.2. Những giải pháp cơ bản nâng cao ý thức dân tộc trong
bảo vệ chủ quyền biển, đảo Việt Nam của thanh niên quân đội
hiện nay


20
3.2.1. Nhóm giải pháp nâng cao nhận thức của các chủ thể
nâng cao ý thức dân tộc trong bảo vệ chủ quyền biển, đảo Việt
Nam của thanh niên quân đội
Một là, nâng cao nhận thức của các chủ thể về vị trí, vai trị và
sự cần thiết phải nâng cao YTDT trong bảo vệ CQBĐVN của thanh
niên quân đội hiện nay.
Hai là, các chủ thể nhận thức và đánh giá đúng những cống
hiến của thanh niên quân đội trong bảo vệ CQBĐVN.
Ba là, nâng cao nhận thức của chính thanh niên quân đội về vai
trò, trách nhiệm và nghĩa vụ đối với chức trách, nhiệm vụ được giao.
Bốn là, đề cao trách nhiệm của các chủ thể trong quá trình tổ
chức thực hiện việc nâng cao YTDT trong bảo vệ CQBĐVN của
thanh niên quân đội hiện nay.
3.2.2. Nhóm giải pháp về giáo dục nâng cao ý thức dân tộc
trong bảo vệ chủ quyền biển, đảo Việt Nam của thanh niên quân
đội hiện nay
Một là, tăng cường giáo dục chính trị, đạo đức, pháp luật và

lịch sử dân tộc nhằm nâng cao ý thức dân tộc trong bảo vệ chủ
quyền biển, đảo Việt Nam của thanh niên quân đội hiện nay
Thứ nhất, nâng cao nhận, thức trách nhiệm, năng lực của các
chủ thể đối với nhiệm vụ giáo chính trị, đạo đức, giáo dục pháp luật
và lịch sử dân tộc cho thanh niên quân đội.
Thứ hai, xác định chương trình, nội dung, lựa chọn hình thức
phương pháp giáo dục, bồi dưỡng kiến thức chính trị, đạo đức, giáo
dục pháp luật và lịch sử dân tộc cho thanh niên quân đội.
Thứ ba, phát huy vai trò của hệ thống nhà trường quân đội
trong giáo dục, đào tạo bồi dưỡng kiến thức chính trị, đạo đức, giáo
dục pháp luật và lịch sử dân tộc cho thanh niên quân đội.
Thứ tư, xây dựng động cơ học tập đúng đắn cho thanh niên tại
các nhà trường quân đội và ở các đơn vị cơ sở
Thứ năm, tăng cường các yếu tố đảm bảo cho hoạt động giáo
dục chính trị, đạo đức, giáo dục pháp luật và lịch sử dân tộc nhằm
nâng cao YTDT trong bảo vệ CQBĐVN của thanh niên quân đội.
Thứ sáu, phát huy vai trị của văn hóa, nghệ thuật trong việc
giáo dục chính trị, đạo đức, pháp luật và lịch sử dân tộc nhằm bồi
dưỡng tình cảm yêu nước, yêu biển, đảo cho thanh niên quân đội.
Hai là, tổ chức các hoạt động thực tiễn quân sự và phong trào
xã hội để giáo dục nâng cao ý thức dân tộc trong bảo vệ chủ quyền
biển, đảo Việt Nam của thanh niên quân đội
Trước hết, các chủ thể cần nhận thức đúng về vai trò “cơ sở,
động lực và thước đo” của việc tổ chức các hoạt động thực tiễn đối
với quá trình giáo dục nâng cao YTDT tộc trong bảo vệ CQBĐVN
của thanh niên quân đội hiện nay.
Thứ hai, bảo đảm tính khoa học và thiết thực trong tổ chức các
hoạt động thực tiễn cho thanh niên quân đội.

21
Thứ ba, coi trọng công tác tổng kết thực tiễn, đúc rút kinh nghiệm.
Thứ tư, tăng cường rèn luyện thanh niên quân đội trong thực
hiện các nhiệm vụ, các tình huống khó khăn, phức tạp của thực tiễn
bảo vệ CQBĐVN.
Thứ năm, đẩy mạnh phong trào thi đua yêu nước và các phong
trào hành động cách mạng của thanh niên quân đội.
3.2.3. Nhóm giải pháp phịng, chống ý thức dân tộc sai trái
và thực hiện chính sách đối với thanh niên qn đội
Một là, tích cực, chủ động đấu tranh phịng, chống các quan
điểm, hành vi sai trái về ý thức dân tộc, về chủ quyền biển, đảo Việt
Nam đối với thanh niên quân đội hiện nay
Thứ nhất, thanh niên quân đội cần nhận thức đúng đối tượng
đấu tranh phòng, chống các quan điểm, hành vi sai trái về ý thức dân
tộc, về chủ quyền biển đảo Việt Nam.
Thứ hai, thanh niên quân đội cần nhận thức đúng nội dung đấu
tranh phòng, chống các quan điểm, hành vi sai trái về ý thức dân tộc,
về chủ quyền biển, đảo Việt Nam.
Thứ ba, thanh niên quân đội cần vận dụng linh hoạt các hình
thức đấu tranh phịng, chống các quan điểm, hành vi sai trái về
YTDT, về CQBĐ và bảo vệ CQBĐVN.
Thứ tư, vận dụng tổng hợp các biện pháp đấu tranh phòng,
chống các quan điểm, hành vi sai trái về ý thức dân tộc, về CQBĐvà
bảo vệ CQBĐVN
Hai là, giải quyết và thực hiện đúng đắn các lợi ích cơ bản,
tạo động lực thanh niên quân đội nâng cao ý thức dân tộc trong bảo
vệ chủ quyền biển, đảo Việt Nam của họ
Thứ nhất, kết hợp hài hịa giữa lợi ích vật chất và lợi ích tinh
thần, giữa lợi ích chung và lợi ích riêng, giữa lợi ích trước mắt và lợi
ích lâu dài đối với thanh niên quân đội.

Thứ hai, bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ và tồn diện các lợi
ích cơ bản của thanh niên quân đội hiện nay.
Thứ ba, giải quyết các lợi ích của thanh niên quân đội hiện nay
vừa nhằm đảm bảo công bằng xã hội, vừa phải phù hợp với tình hình
phát triển kinh tế - xã hội đất nước.
Thứ tư, đổi mới, hoàn thiện các chính sách đối với thanh niên
quân đội.
Thứ năm, đảm bảo đời sống vật chất, tinh thần và thiện các
chính sách đãi ngộ đối với thanh niên quân đội trực tiếp làm nhiệm
vụ bảo vệ CQBĐVN Nam hiện nay
Kết luận chương 3


22
Nâng cao YTDT trong bảo vệ CQBĐVN của thanh niên quân
đội hiện nay là một quá trình phức tạp và lâu dài, lại chịu sự tác động
của các nhân tố khách quan và chủ quan, bên ngoài và bên trong.
Đồng thời, phải quán triệt và vận dụng các yêu cầu và giải pháp được
nghiên cứu sinh đề xuất trong luận án. Đồng thời, đòi hỏi sự nỗ lực
rất cao của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, của cả hệ thống chính trị,
trực tiếp là các cấp ủy đảng, tổ chức chỉ huy, tổ chức quần chúng, của
đội ngũ cán bộ, đảng viên, đoàn viên và thanh niên quân đội. Mục
tiêu của việc xây nâng cao YTDT trong bảo vệ CQBĐVN của thanh
niên quân đội hiện nay là hình thành và phát triển các yếu tố cấu
thành YTDT trong bảo vệ CQBĐVN của thanh niên quân đội để ý
thức bảo vệ độc lập dân tộc, chủ quyền quốc gia, toàn vẹn lãnh thổ và
chế độ XHCN; gắn độc lập dân tộc với CNXH trong tri thức, tình
cảm, ý chí, quyết tâm, tâm thế sẵn sàng bảo vệ Tổ quốc và bảo vệ
CQBĐVN của thanh niên quân đội.
KẾT LUẬN

1. Trên cơ sở tổng quan tình hình nghiên cứu có liên quan đến
đề tài, tác giả luận án thấy rằng, việc tiếp cận một cách có hệ thống
dưới góc độ chính trị - xã hội để tìm ra cơ sở lý luận và thực tiễn
YTDT trong bảo vệ CQBĐVN của thanh niên quân đội hiện nay, từ
đó đề xuất có hệ thống những yêu cầu và giải pháp nâng cao YTDT
trong bảo vệ CQBĐVN của thanh niên quân đội hiện nay là một vấn
đề mới, hồn tồn khơng trùng lặp với các cơng trình, đề tài đã cơng
bố; đồng thời, có ý nghĩa thiết thực cả về lý luận và thực tiễn trong
hoạt động bảo vệ CQĐBVN ở các đơn vị cơ sở hiện nay.
2. Ý thức dân tộc trong bảo vệ CQBĐVN của thanh niên quân
đội là tổng hòa những nhận thức, tình cảm, thái độ, ý chí quyết tâm
và niềm tin, thể hiện bằng hành động cách mạng của thanh niên quân
đội trên lập trường của chủ nghĩa yêu nước chân chính, theo đúng
đường lối, quan điểm của Đảng, pháp luật Nhà nước và phù hợp với
luật pháp quốc tế về bảo vệ chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, danh dự,
giá trị, lợi ích quốc gia dân tộc, bảo vệ quyền làm chủ và lợi ích của
nhân dân trên các vùng biển, đảo Việt Nam, góp phần bảo vệ vững
chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN trong mọi hồn cảnh, tình huống.
3. Sự hình thành, phát triển và hồn thiện YTDT trong bảo vệ
CQBĐVN của thanh niên quân đội hiện nay thông qua những vấn đề
có tính quy luật đó là: thơng qua thành tựu đạt được của sự nghiệp
đổi mới đất nước về mọi mặt, trực tiếp là công cuộc phát triển kinh tế


23
biển và bảo vệ CQBĐVN; thơng qua hoạt động chính trị - xã hội thực
tiễn, nhất là thực tiễn bảo vệ CQBĐVN của họ; thông qua sự tiếp
biến các giá trị của dân tộc Việt Nam trong lịch sử và của thời đại
mới; thông qua hoạt động giáo dục của các chủ thể công tác thanh
niên và đấu tranh với ý thức dân tộc sai trái và hoạt động tự giáo dục,

rèn luyện họ.
4. Thực tiễn YTDT trong bảo vệ CQBĐVN của thanh niên
quân đội hiện nay có nhiều ưu điểm, trong đó, nổi bật nhất là đã tạo
ra sự chuyển biến tích cực về cả tri thức, tình cảm và ý chí, đồng thời
làm chuyển hóa và gia tăng động lực tinh thần to lớn, thúc đẩy hành
động yêu nước của thanh niên quân đội, góp phần rất quan trọng giúp
họ hoàn thành tốt các nhiệm vụ bảo vệ CQBĐVN được giao. Tuy
vậy, so với yêu cầu, nhiệm vụ của cách mạng, của quân đội hiện nay,
YTDT trong bảo vệ CQBĐVN của thanh niên quân đội vẫn còn
những hạn chế, yếu kém nhất định. Những hạn chế, yếu kém đó do
những nguyên nhân khách quan và chủ quan chi phối, trong đó,
nguyên nhân khách quan là quan trọng, nguyên nhân chủ quan là cơ
bản, chủ yếu. Từ thực trạng đó cũng đang đặt ra một số kinh nghiệm
và vấn đề có tính mâu thuẫn cần phải giải quyết, nhất là đặt ra vấn đề
cấp thiết phải nâng cao YTDT trong bảo vệ CQBĐVN của thanh niên
quân đội hiện nay.
5. Trong những năm tới, trước sự phát triển của tình hình kinh
tế - xã hội, trước yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc nói chung và bảo
vệ CQBĐVN trong tình hình mới nói riêng. Việc nâng cao YTDT
trong bảo vệ CQBĐVN của thanh niên quân đội luôn chịu sự tác
động và chi phối của nhiều nhân tố cả khách quan và chủ quan, nhất
là các nhân tố mới đang diễn ra. Do vậy, cần phải nhận diện đúng
những nhân tố tác động để đề xuất các yêu cầu giải pháp thích hợp
nhằm nâng cao YTDT trong bảo vệ CQBĐVN của thanh niên quân
đội hiện nay.
6. Để nâng cao YTDT trong bảo vệ CQBĐVN của thanh niên
quân đội hiện nay, đòi hỏi các chủ thể cần quán triệt sâu sắc 4 yêu
cầu sau: Thường xuyên quán triệt và vận dụng quan điểm của chủ
nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng
Cộng sản Việt Nam và Nhà nước ta về YTDT và nâng cao YTDT

trong bảo vệ CQBĐVN của thanh niên quân đội; nâng cao YTDT
trong bảo vệ CQBĐVN của thanh niên quân đội phải gắn với các
hoạt động đa dạng, phong phú nhằm xây dựng và phát triển toàn diện


24
phẩm chất “Bộ đội Cụ Hồ” của thanh niên quân đội trong thời kỳ
mới; phát huy sức mạnh tổng hợp của các cấp, các ngành, các lực
lượng và của chính thanh niên quân đội trong nâng cao YTDT trong
bảo vệ CQBĐVN của họ.
Đồng thời, thường xuyên tiến hành đồng thời, thống nhất và
chặt chẽ ba nhóm giải pháp sau: Nhóm giải pháp nâng cao nhận
thức của các chủ thể nâng cao ý thức dân tộc trong bảo vệ chủ
quyền biển, đảo Việt Nam của thanh niên quân đội; nhóm giải pháp
về giáo dục nâng cao ý thức dân tộc trong bảo vệ chủ quyền biển,
đảo Việt Nam của thanh niên qn đội hiện nay; nhóm giải pháp
phịng, chống ý thức dân tộc sai trái và thực hiện chính sách đối với
thanh niên quân đội.