Sử dụng phần mềm geometer’s sketchpad trong dạy học định lí hình học lớp 8

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

LƢU HỒNG NHUNG

SỬ DỤNG PHẦN MỀM GEOMETER’S SKETCHPAD
TRONG DẠY HỌC ĐỊNH LÍ HÌNH HỌC LỚP 8

LUẬN VĂN THẠC SĨ SƢ PHẠM TOÁN

HÀ NỘI – 2016


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

LƢU HỒNG NHUNG

SỬ DỤNG PHẦN MỀM GEOMETER’S SKETCHPAD
TRONG DẠY HỌC ĐỊNH LÍ HÌNH HỌC LỚP 8

LUẬN VĂN THẠC SĨ SƢ PHẠM TOÁN
CHUYÊN NGÀNH: LÍ LUẬN VÀ PHƢƠNG PHÁP DẠY HỌC
BỘ MÔN TOÁN
Mã số: 60 14 01 11

Ngƣời hƣớng dẫn khoa ho ̣c: PGS.TS Nguyễn Chí Thành

HÀ NỘI – 2016

LỜI CẢM ƠN
Bản luận văn này được hoàn thành dưới sự hướng dẫn và chỉ bảo tận
tình của PGS.TS Nguyễn Chí Thành. Trong quá trình nghiên cứu cùng thầy,
tôi học được tinh thần làm việc khoa học, nghiêm túc, trách nhiệm. Tôi xin tỏ
lòng biết ơn chân thành và sâu sắc tới thầy.
Xin trân trọng cảm ơn các thầy giáo, cô giáo Trường Đại học Giáo dục
– Đại học Quốc gia Hà Nội đã nhiệt tình giảng dạy, hết lòng giúp đỡ tôi trong
suốt quá trình học tập, nghiên cứu.
Tôi cũng xin bày tỏ lòng biết ơn tới Ban giám hiệu, các thầy giáo, cô
giáo, các em HS trường THCS Trưng Nhị đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi
trong quá trình nghiên cứu hoàn thành đề tài luận văn.
Mặc dù rất cố gắng song bản luận văn không tránh khỏi những thiếu
sót và hạn chế. Tôi rất mong nhận được sự chỉ dẫn, đóng góp ý kiến của các
thầy cô giáo, các nhà khoa học, các bạn đồng nghiệp và những người quan
tâm đến vấn đề nêu trong luận văn này để luận văn được hoàn thiện và có giá
trị thực tiễn hơn.
Xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, ngày tháng năm 2016
Tác giả luận văn

Lƣu Hồ ng Nhung

i


DANH MỤC CÁC KÍ HIỆU , CÁC CHỮ VIẾT TẮT

Viết đầy đủ

Viết tắt

Công nghê ̣ thông tin

CNTT

Giáo viên

GV

Giáo sƣ. Tiến sĩ khoa học

GS.TSKH

Geometer’s Sketchpad

GSP

Hoạt động

HĐ

Học sinh

HS

Máy tính điện tử

MTĐT

Phƣơng pháp da ̣y ho ̣c

PPDH

Sách bài tập

SBT

Sách giáo khoa

SGK

Trung học cơ sở

THCS

Trung học phổ thông

THPT

ii


DANH MỤC CÁC BẢNG, SƠ ĐỒ
Sơ đồ 1.1. Sự tƣơng tác giữa HS và phần mềm .......................................... 21
Bảng 2.1. Các hoạt động dạy học định lí trong SGK .................................. 30
Sơ đồ 3.1. Quy trình khai thác GSP vào dạy học hình học........................ 44
Bảng 3.1. Kết quả thực nghiệm bài toán 1 .................................................. 75
Bảng 3.2. Kết quả thực nghiệm bài toán 2 .................................................. 75
Bảng 3.3. Kết quả thực nghiệm 3 ................................................................ 81

iii


MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN .................................................................................................... i
DANH MỤC CÁC KÍ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT ..................................... ii
DANH MỤC CÁC BẢNG, SƠ ĐỒ................................................................. iii
MỤC LỤC ........................................................................................................ iv
MỞ ĐẦU ........................................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài ....................................................................................... 1
2. Lịch sử nghiên cứu .................................................................................... 3
3. Mục đích nghiên cứu................................................................................. 4
5. Nhiê ̣m vu ̣ nghiên cƣ́u ................................................................................ 4
6. Phạm vi nghiên cứu ................................................................................... 4
7. Phƣơng pháp nghiên cƣ́u........................................................................... 5
8. Giả thuyết nghiên cứu ............................................................................... 5
9. Cấ u trúc của đề tài ..................................................................................... 5
CHƢƠNG I. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN .......................................... 6
1.1. Vấ n đề đổ i mới PPDH môn Toán ở trƣờng THCS ................................ 6
1.1.1. Nhu cầ u đổ i mới PPDH môn Toán ở trƣờng THCS ....................... 6
1.1.2 Đinh
̣ hƣớng đổ i mới PPDH môn Toán ở trƣờng THCS .................. 8
1.2. Dạy học định lí ....................................................................................... 9
1.2.1. Định lí.............................................................................................. 9
1.2.2. Tiến trình dạy học định lí .............................................................. 11
1.2.3. Yêu cầu dạy học định lí................................................................. 15
1.2.4. Dẫn nhập chứng minh hình học .................................................... 16
1.2.5. Dạy học chứng minh và phát triển năng lực chứng minh toán học
................................................................................................................. 17
1.2.6. Một số lƣu ý dạy học định lí hình học .......................................... 18

1.3. Ứng dụng CNTT trong dạy học Toán .................................................. 19
1.3.1. Vai trò của CNTT trong dạy học toán .......................................... 19
1.3.2. Môi trƣờng dạy học có sự hỗ trợ của CNTT ................................ 20

iv


1.4. Sử dụng phần mềm GSP trong dạy học ............................................... 22
1.4.1. Phần mềm hình học động .............................................................. 22
1.4.2. Giới thiệu phần mềm GSP ............................................................ 22
1.4.3. Sử dụng phần mềm GSP trong dạy học Hình học ........................ 23
CHƢƠNG II. CƠ SỞ THỰC TIỄN ................................................................ 27
2.1. Phân tích chƣơng trình và sách giáo khoa toán hình họclớp8 ............. 27
2.1.1. Vài nét về nội dung chƣơng trình Hình học lớp 8 ........................ 27
2.1.2. Các hoạt động đƣợc trình bày trong SGK..................................... 30
2.2. Một phần thực trạng dạy học định lí hình học 8 hiện nay ................... 36
CHƢƠNG III. Sử DụNG PHầN MềM GEOMETER’S SKETCHPAD
TRONG DạY HọC ĐịNH LÍ HÌNH HọC 8.................................................... 44
3.1. Quy trình khai thác GSP vào dạy học hìnhhọc .................................... 44
3.2. Phƣơng án khai thác GSP vào dạy học hìnhhọc .................................. 46
3.2.1. Sử dụng GSP trong các lớp học truyềnthống................................ 47
3.2.2. Sử dụng GSP trong dạy học theonhóm ......................................... 47
3.2.3 Sử dụng GSP một cách độc lập tạilớp ........................................... 47
3.3. Sử dụng GSP trong dạy học địnhlí hình học 8..................................... 48
3.3.1. Sử dụng GSP để giúp học sinh phát hiện ra định lí, tạo động cơ
chứng minh định lí hình học 8 ................................................................ 48
3.3.2. Sử dụng GSP để hỗ trợ quá trình nhận dạng và thể hiện trong dạy
học định lí hình học 8 .............................................................................. 52
3.3.3. Sử dụng GSP hỗ trợ học sinh tập chứng minh .............................. 54
3.4. Một số ví dụ sử dụng GSP trong dạy học định lí 8 .............................. 56

Chƣơng IV. THỰC NGHIỆM SƢ PHẠM ..................................................... 65
4.1. Thựcnghiệmsố1-HƣớngdẫnhọcsinhsửdụngphầnmềmGSP .................. 65
4.1.1. Mụctiêu ......................................................................................... 65
4.1.2. Nội dung thựcnghiệm.................................................................... 65
4.1.3. Kết quả thựcnghiệm ...................................................................... 67
4.2. Thực nghiệm 2 - Sử dụng phần mềm GSP trong dạy học định lí hình
học lớp 8 ...................................................................................................... 69

v


4.2.1. Mục tiêu thực nghiệm ................................................................... 69
4.2.2. Giáo án thực nghiệm ..................................................................... 69
4.2.3. Kết quả thực nghiệm ..................................................................... 75
4.3. Thực nghiệm 3 - Sử dụng phần mềm GSP trong dạy học chứng minh
định lí hình học 8......................................................................................... 80
4.3.1. Mục tiêu thực nghiệm ................................................................... 80
4.3.2. Nội dung thực nghiệm................................................................... 80
4.3.3. Kết quả thực nghiệm ..................................................................... 81
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................. 85
1. Kết luận ................................................................................................... 85
2. Khuyến nghị ............................................................................................ 86
TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................... 87
PHỤ LỤC ........................................................................................................ 89

vi


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài

Ngày nay, CNTT là một lĩnh vực đột phá có vai trò to lớn trong việc
thúc đẩy phát triển kinh tế và xã hội, thúc đẩy mạnh quá trình công nghiệp
hoá hiện đại hoá đất nƣớc. Đối với lĩnh vực Giáo dục và Đào tạo, CNTT có
tác dụng làm thay đổi mạnh mẽ phƣơng pháp, phƣơng thức dạy – học.
Ứng dụng CNTT vào hoạt động giảng dạy, học tập đã, đang và sẽ đƣợc
sự quan tâm đặc biệt hơn của ngành giáo dục. Trong các chỉ thi ̣, công văn của
Bô ̣ Giáo dục và Đào tạo gửi tới các Sở Giáo Dục và Đào tạo luôn nhấ n ma ̣nh
đến viê ̣c ƣ́ng du ̣ng CNTT vào trong da ̣y ho ̣ c. Sử dụng CNTT trong dạy học
luôn là vấn đề đƣợc Bộ Giáo dục và Đào tạo đề cập tới trong việc hƣớng dẫn
thực hiện nhiệm vụ CNTT qua các năm học, và nó đƣợc nói đến cụ thể nhƣ
sau:
“Ứng dụng CNTT đổi mới phƣơng pháp dạy học : Đẩy mạnh việc ứng
dụng CNTT trong trƣờng phổ thông nhằm đổi mới phƣơng pháp dạy và học
theo hƣớng GV tự tích hợp CNTT vào từng môn học thay vì học trong môn
tin học. GV các bộ môn chủ động tự soạn và tự chọn tài liệu và phần mềm
(mã nguồn mở) để giảng dạy ứng dụng CNTT; Các Sở Giáo dục Đào tạo ti ếp
tục chỉ đạo, tổ chức hƣớng dẫn cụ thể cho GV các môn họcạnh AB, AC. Có 27 phiếu nêu ra đƣợc
nhận xét đầy đủ và đƣa ra đƣợc định lí 2 về đƣờng trung bình trong tam giác.
Tuy cách diễn đạt khác nhau nhƣng đều đƣa ra đƣợc ý là độ dài đƣờng trung
bình bằng một nửa độ dài cạnh thứ ba (có một số HS đƣa ra độ dài cạnh thứ
hai gấp đôi độ dài đƣờng trung bình). Còn lại 5 HS là chƣa tìm ra nội dung
định lí.
Ở tiết học này, khi sử dụng phần mềm GSP để phát hiện ra định lí, HS
rất sôi nổi và hào hứng. Tỉ lệ HS tự mình phát hiện ra định lí ở ài tập 1 là
71,875% và ở bài tập 2 là 84,375%. Tỉ lệ HS không đƣa ra đƣợc định lí ở bài
79


toán 1 là 28,125% và ở bài toán 2 là 15,625%. Nhƣ vậy, khi sử dụng phần
mềm phần lớn HS đều tự nêu đƣợc định lí của bài học thông qua các hoạt

động xây dựng trong phiếu học tập.
Vì bài đƣờng trung bình trong tam giác chỉ đƣợc học trong 1 tiết (45
phút) nên quá trình thực nghiệm mới đƣa phần mềm GSP vào hoạt động phát
hiện định lí. Còn phần chứng minh định lí, HS vẫn hoạt động chứng minh nhƣ
trên lớp học truyền thống bình thƣờng.
4.3. Thực nghiệm 3 - Sử dụng phần mềm GSP trong dạy học chứng minh
định lí hình học 8
4.3.1. Mục tiêu thực nghiệm
Thông qua hoạt động này, HS Tự mình tìm ra hƣớng chứng minh của
định lí hay chứng minh bài tập thông qua các hoạt động sử dụng phần mềm
GSP.
4.3.2. Nội dung thực nghiệm
 Đốitƣợng
- Học sinh lớp 8E, Trƣờng THCS Trƣng Nhị, Hai Bà Trƣng, Hà Nội
- Số lƣợng: 8 HS (có học lực tƣơng đối tốt)
 Thời gian: 30 phút (tiết 5 ngày15/10/2016)
 Địa điểm: Tại phòng máy- tầng 3 nhà A, trƣờng THCS Trƣng Nhị
 Giáo viên: Lƣu Hồng Nhung
 Mục tiêu
Sau bài học này, HS có thể:
- Sử dụng GSP tìm ra hƣớng giải bài tập hình, từ đó đi tìm lời giải hoàn
chỉnh của bài toán.
 Phƣơng tiện
- 4máy tính đƣợc cài đặt phần mềm GSP
 Nội dung bài toán thực nghiệm
Bài toán 1
80


Cho tam giác ABC, đƣờng cao BH và CK cắt nhau ở E, dựng tia Bx

vuông góc với AB, tia Cy vuông góc với AC. Bx và Cy cắt nhau tại D.
a) Gọi M là trung điểm của BC. Chứng minh 3 điểm E, M, D thẳng hàng.
b) Tam giác ABC cần thêm điều kiện gì để ba điểm A, D, E thẳng hàng.
Bài toán 2
Cho tam giác ABC vuông tại A, điểm M thuộc cạnh BC. Gọi D, E theo
thứ tự là chân đƣờng vuông góc kẻ từ M đến AB, AC.
a) So sánh AM và DE.
b) Tìm vị trí của điểm M trên cạnh BC để DE có độ dài nhỏ nhất.
 Tiến trình thực nghiệm
- Chia 8 HS thành 4 nhóm, mỗi nhóm 2 HS.
- Hai nhóm làm bài toán 1 và hai nhóm làm bài toán 2.
- GV yêu cầu mỗi nhóm dựng hình trên phần mềm GSP rồi giải bài tập vào
phiếu học tập. (câu b của hai bài toán thực nghiệm sử dụng GSP để tìm lời
giỉa)
4.3.3. Kết quả thực nghiệm
Số phiếu thực nghiệm đã phát: 4 phiếu / 4máy/ 8 HS (Mỗi máy 2 HS –
tạo thành 4 nhóm)
Bảng 3.3. Kết quả thực nghiệm 3
Bài toán

Số phiếu hoàn thành

Bài toán 1

2/2

Bài toán 2

1/2

Có 3 nhóm hoàn thành cả bài và 1 nhóm làm bài toán 2 mới thực hiện
đƣợc câu a của bài.
Với 4 nhóm 8 HS, qua quan sát, cả 4 nhóm đều thực hiện dựng hình trên
GSP tốt, sử dụng thành thạo các chức năng trên phần mềm.
81


Đối với hai nhóm thực hiện bài toán 1, hai nhóm đã sử dụng phần mềm
GSP tìm ra lời giải của câu b là khi ba điểm A, D, E thẳng hàngtam giác thì
tam giác ABC cân tại A. Tuy nhiên, khi viết lời giải, hai nhóm chƣa chứng
minh ngƣợc lại là khi tam giác ABC cân tại A thì ba điểm A, D, E thẳng hàng.

Ở trên là phần chụp màn hình bài vẽ trên phần mềm của một nhóm, HS
đã thao lại cho GV cách mà các em tìm ra lời giải. HS đã di chuyển điểm A,
khi đó đƣờng thẳng AE cũng di chuyển và đến vị trí mà A, E, D thẳng hàng,
HS phát hiện ra điểm M trung với điểm N và hình dáng của tam giác ABC là
cân tại A.
Đối với hai nhóm thực hiện bài toán 2, chỉ có một nhóm tìm ra lời giải
của câu b bài toán. Đó là kẻ AH vông góc với BC, độ dài DE nhỏ nhất khi M
trùng với chân đƣờng cao H. Qua phỏng vấn các em tại sao tìm ra đƣợc lời
giải bài toán, các HS trả lời là các em đã đo độ dài đoạn thẳng AM và DE, khi
cho điểm M chạy trên cạnh BC thì càng xa vị trí đối diện trực tiếp với điểm A
trên BC thì độ dài của cả hai đoạn thẳng đều tăng. Do đó các em nghĩ đến
cách kẻ thêm đƣờng phụ AH vuông góc với BC. Và dựa vào kiến thức đƣờng
vuông góc thì ngắn hơn đƣờng xiên để giải bài toán. Nhóm còn lại chƣa tìm
ra đƣợc lời giải câu b bài toán do không nghĩ ra kẻ trêm đƣờng phụ cho hình.
Sau đây là phần chụp màn hình của nhóm đã thực hiện đƣợc:

82

Nhƣ vậy, qua hai bài toán có sử dụng GSP để hỗ trợ trong quá trình
chứng minh, đa số HS đã tìm ra đƣợc lời giải. Tuy nhiên, việc dựa vào phần
mềm để tìm ra hƣớng giải của bài toán, HS cần phải có kĩ năng thực hành trên
máy và kiến thức tƣơng đối tốt mới có thể làm đƣợc bài.
Thực nghiệm 3 mới chỉ thực nghiệm trên một số HS có học lực khá. Đối
với HS có học lực chƣa tốt, tùy vào bài học hay điều kiện giảng dạy mà GV
xây dựng tình huống phù hợp cho HS.

83


Kết luận chƣơng 3
Ở tiết học đầu tiên khi HS tiếp xúc với phần mềm GSP, học sinh có sự
bỡ ngỡ, lúng túng. Lúc đầu, mất một khoảng thời gian HS quan sát GV thao
tác để thực hiện lại.
Tuy nhiên, đến tiết 2 họcsinh thao tác với phần mềm nhanh hơn. Nếu
tiết 1 có HS phải vẽ đi vẽ lại hình của mình thì tiết 2 không có hiện tƣợng đó.
Các em nhanhchóngthuộcvịtrícácnútlệnh, thaotáckháthànhthạo. Qua 2 tiết
dạy

thực

nghiệm

dạy

học

sinh

sửdụngphầnmềmGSPchothấy:HSdễdàngđểlàmquenvớiphần
mềmGSP,GVkhông mấtnhiềuthờigianđể giúpHShọcphần mềm này để phục
vụ cho mục đích dạy học toán của mình. Thực nghiệm cũng một lần nữa
khẳng định đây là phần mềm dễ sử dụng và là một công cụ tốt cho
GV,HSdạyvàhọcmônhìnhhọc.
Thực nghiệm số 2 cho thấy, phần mềm GSP đã giúp GVtạo
mộtmôitrƣờnghọc

tập

tƣơng

đốihiệuquả.VàHShọctậptíchcực,tấtcả

cácHSđềutậptrungvàomáytínhcủamìnhvàthaotácvớiphầnmềm,bàn luận sôi nổi.
Phần lớn HS đã tự mình phát hiện và nêu ra đƣợc định lí cần tìm hiểu.
Ở thực nghiệm số 3, vì đây là thực nghiệm dùng phần mềm GSP cho giải
bài tập chứng minh, HS cần có kĩ năng vẽ hình trên phần mềm thành thạo nên
chúng tôi mới chỉ nghiên cứu trên các HS có học kĩ năng sử dụng máy tính và
học lực tƣơng đối tốt. Đối với những đối tƣợng HS đƣợc thực nghiệm cho thấy
GSP là công cụ hỗ trợ đắc lực cho các em tìm ra hƣớng chứng minh bài toán,
đặc biệt là các bài toán tìm điều kiện của hình vẽ giả thiết ban đầu (dạng bài
tƣơng đối khó trong giải bài tập chứng minh hình học).
Thực nghiệm đã cho ta thấy: Các hoạt động, thực nghiệm đƣợc tổ chức
với sự hỗ trợ của phần mềm GSP là một môi trƣờng học tập tích cực giúp HS
tự tìm ra những nội dung, kiến thức định lí, tính chất đồng thời GSP là công
cụ tốt để hỗ trợ các em tìm ra hƣớng giải quyết một số bài toán chứng minh.
84

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
1. Kết luận
Bài luận văn lƣ̣a cho ̣n đề tà i là : “Sử dụng phần mềm Geometer’s
Sketchpad trong dạy học định lí hình học lớp 8” với mong muố n nghiên cƣ́u
và góp phần đẩ y ma ̣nh viê ̣c ƣ́ng du ̣ng CNTT hỗ trơ ̣ da ̣y ho ̣c , làm phong phú
thêm các phƣơng tiê ̣n da ̣y ho ̣c.
Trong quá trin
̀ h nghiên cƣ́u và tim
̀ hiể u , bài luận văn đã đa ̣t đƣơ c̣ nhƣ̃ng
kế t quả sau:
Đề tài đã hê ̣ th ống hóa mô ̣t phầ n cơ sở lí luâ ̣n về đổi mới phƣơng pháp
dạy họcđịnh hƣớng đổi mới PPDH học tập trong hoạt động và bằng hoạt
đô ̣ng, phát huy tính tích cực HS trong học tập.
Đề tài còn nghiên cứu về phần Hình học trong SGK Toán 8; dạy học
định lí Hình học lớp 8; ứng dụng của CNTT nói chung và phần mềm dạy học
hình học nói riêng, đặc biệt là phần mềm hình học động GSP. Với những tính
năng ƣu việt của phần mềm GSP, ta có thể xây dựng một số hoạt động học tập
có tích hợp phần mêm GSP cho HS để bài học có tính trực quan hơn, HS tích
cực hơn và hơn hết là HS tự chủ động phát hiện ra các định lí, tính chất và tự
mình tìm đƣợc hƣớng chứng minh cũng nhƣ chứng minh đƣợc chúng dƣới sự
điều khiển của GV trong các tiết học.
Đề tài bƣớc đầu có thể khẳng định: Phần mềm GSP là một trong những
công cụ hỗ trợ hữu hiệu và rất tốt cho HS cũng nhƣ cho GV trong quá trình
dạy học định lí Hình học lớp 8.
Tuy nhiên, phần mềm GSP không phải bài nào cũng có thể đƣa vào tích
hợp đƣợc. Việc sử dụng phần mềm GSP để có kết quả tốt phụ thuộc vào nội
dung bài dạy, khả năng sử dụng phần mềm của các thầy cô giáo vào các hoạt
đông, tình huống dạy học và phụ thuộc vào điều kiện cơ sở vật chất nơi GV
thực hiện bài giảng của mình.

85


Thƣ̣c hiê ̣n đề tài này, bản thân tôi cũng đã đƣợc nâng cao khả năng
nghiên cƣ́u và ki ̃ năng làm viê ̣c của miǹ h

, nhấ t là ho ̣c hỏi thêm đƣơ ̣c về

CNTT. Tuy nhiên, trong quá triǹ h thƣ̣c hiê ̣n đề tài do ha ̣n chế về thời gian và
khả năng bản thân còn có h ạn, chƣa có nhiề u kinh nghiê ̣m nên nô ̣i dung củ a
đề tài mới chỉ dừng lại ở mức độ mang tính chất tham khảo cho ngƣời dạy.
Bên ca ̣nh nhƣ̃ng nô ̣i dung đã làm đƣơ ̣c, luận vẫn còn nhƣ̃ng ha ̣n chế :
Phạm vi điề u tra về GV còn ha ̣n chế : mới chỉ điều tra trên một số GV, do
vâ ̣y kế t quả chƣa mang tin
́ h tổ ng quát mà chỉ mang tiń h chấ t tham khảo.
Mới thƣ̣c nghiê ̣m đƣơ ̣c ta ̣i mô ̣t lớp ở trƣờng THCS Trƣng Nh ị, chƣa đối
chiếu đƣợc với các đối tƣợng HS khác.
2. Khuyến nghị
Trƣớc hết, các trƣờng đại học có đào tạo cử nhân sƣ phạm cầntạo điều
kiện cho sinh viên thực hành giảng dạy có sử dụng CNTT nói chung và các
phần mềm dạy học nói riêng, trong đó có phần mềm GSP.
Tại các trƣờng phổ thông, GV cần phải luôn cập nhật, hoàn thiện mình
trong việc đổi mới phƣơng pháp dạy học vàviệc vận dụng các phƣơng pháp
có tích hợp CNTT, đặc biệt các là phần mềm dạy học vào giảng dạy.
Các Phòng Giáo dục và các trƣờng học nên tổ chức các lớp tập huấn về
CNTT, các lớp bồi dƣỡng về phần mềm dạy học thƣờng xuyên cho GV vì
nó nhƣ một công cụ không thể thiếu trong dạy học thời đại hiện nay.
Các trƣờng nên nâng cấp các cơ sở vật chất sẵn có, bổ sung thêm một
số trang thiết bị giảng dạy hiện đại nhƣ: máy vi tính, máy chiếu, phòng
máyđể các GV có thể áp dụng đƣợc CNTTvào bài giảng của mình, giúp cho

HS học tập tốt hơn.
.

86


TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1]Nguyễn Hoàng Anh (2012), Đặc trưng của dạy, học tích cực. NXB Giáo
dục.
[2] Bộ Giáo dục và Đào tạo (2015), Chỉ thị số 3131/CT – BGDĐT về nhiệm
vụ trọng tâm năm học 2015 – 2016 của GD mầm non, giáo dục phổ thông và
giáo dục thường xuyên.
[3] Bô ̣ Giáo du ̣c và Đào ta ̣o , Công văn số 6072/BGDĐT – CNTT hướng dẫn
thực hiê ̣n nhiê ̣m vụ CNTT năm học 2013 – 2014.
[4] Phan Đức Chính (2002), Toán 8 tập 1. NXB Giáo Dục.
[5] Phan Đức Chính (2002), Toán 8 tập 2. NXB Giáo Dục.
[6] Phan Đức Chính (2002), Toán 8 Sách GV tập 1. NXB Giáo Dục.
[7] Phan Đức Chính (2002), Toán 8 Sách GV tập 2. NXB Giáo Dục.
[8] Công ty Công nghệ Tin học Nhà trƣờng (2002), Hƣớng dẫn sử dụng phần
mềm Geometer’s Sketchpad.
[9] Ngô Thu Dung (2008), Bài giảng lí luận dạy học. Lƣu hành nội bộ
ĐHQGHN.
[10] Bùi Thị Hƣờng (2010), Giáo trình phương pháp dạy học môn Toán ở
THPT theo định hướng tích cực. NXB Giáo dục.
[11] Hội nghị Trung ƣơng 8 khóa XI, 4/11/2013, Nghị quyết số 29-NQ/TW.
[12] Nguyễn Quang Huy (2011), Sử dụng phần mềm Geometer’s Sketchpad
vào dạy học phép dời hình và phép đồng dạng trong mặt phẳng theo chương
trình lớp 11 THPT ban nâng cao. ĐHGD – ĐHQGHN.
[13] Dƣơng Văn Kiên (2006), Sử dụng phần mềm Geometer’s Skechpad làm
phương tiện trực quan trong việc dạy học hình học không gian 11 (thể hiện

qua chương 3 – quan hệ vuông góc). ĐH Vinh.
[14] Nguyễn Bá Kim – Đào Thái Lai – Trịnh Thanh Hải (2008), Dạy học hình
học với sự hỗ trợ của phần mềm CabriGeometry. NXB ĐH SP.
[15] Nguyễn Bá Kim (2006), Phương pháp dạy học môn Toán. NXBĐHSP.
87


[16] Ngô Thúc Lanh, Đoàn Quỳnh, Nguyễn Đình Trí (2001), Từ điển Toán
học thông dụng. NXB Giáo dục.
[17] Luật giáo dục 2005 – sửa đổi năm 2009.
[18] Nguyễn Thị Hằng Nga (2011), Nghiên cứu DIDACTIC việc dẫn nhập
chứng minhhìnhhọclớp7trongmôitrườngtíchhợpCabriIIPlus. ĐH Sƣ phạm
TPHCM.
[19] Phạm Thanh Phƣơng (2006), Dạy và học Toán với phần mềm Cabri.
NXB Giáo dục.
[20] Nguyễn Chí Thành (2007), “Ứng dụng phần mềm Cabri trong dạy và
học môn Toán ở trường phổ thông”. Tạp chí Khoa học giáo dục.
[21] Trịnh Thị Thanh Thùy (2012), Sử dụng phần mềm Cabri II Plus trong
dạy học định lí hình học lớp 7. ĐHGD – ĐHQGHN.
[22] Lê Văn Tiến (2005), Phương pháp dạy học môn Toán ở trường phổ
thông (Các tình huống dạy học điển hình). NXB ĐHQG TP HCM.
[23]Trần Thúc Trình (1978), Một số vấn đề rèn luyện tư duy trong việc dạy
hình học lớp sáu. NXB Giáo dục.
[24]Nguyễn Thị Thanh Vân (2009), Sử dụng phần mềm Geometer’s
Sketchpad trong bài toán quỹ tích của hình học lớp 11. ĐHGD – ĐHQGHN.
Trang Web
[24]
[25]
[26]

88


PHỤ LỤC
PHIẾU HỌC TẬP
Họ và tên: ……………………………….lớp…………..
Bài 1:
a) Dựng hình theo diễn đạt sau:
- Dựng tam giác ABC.
- Dựng trung điểm D của cạnh AB.
- Dựng đƣờng thẳng qua D và song song với BC. Gọi giao của đƣờng thẳng
này với AC là E.
- Đƣa ra kết luận về độ dài đoạn thẳng AE và EC. Từ đó nhận xét về vị trí
của E trên AC
b) Từ kết luận ở câu a, em hãy phát biểu thành định lí . Chứng minh.
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
Bài 2:
a) Sử dụng phần mềm GSP vẽ tam giác ABC. Lấy D là trung điểm của
AB, E là trung điểm của AC.
- DE là đƣờng gì trong tam giác?
- Nhận xét về vị trí giữa DE và BC?
- Nhận xét về độ dài của DE và BC?
b) Từ các nhận xét trên, phát biểu thành định lí (vẽ hình, ghi GT và KL)
...............................................................................................................................

...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
...............................................................................................................................
(Chú ý: Câu a bài 1 và câu a bài 2 thục hiện trên phần mềm GSP)

89


PHIẾU KHẢO SÁT
Họ và tên giáo viên:…………………………..
Năm học 2016 - 2017 thầy (cô) dạy các lớp:………………..
Kính thƣa các thầy (cô) giáo! Hiện nay tôi đang thực hiện đề tài nghiên
cứu khoa học liên quan đến dạy học định lí lớp 8. Để thực hiện công việc của
mình, tôi kính nhờ thầy (cô) trả lời phiếu câu hỏi với những nội dungsau:
Câu 1: Theo thầy (cô) HS lớp 8 gặp những khó khăn nào khi học một định lí,
tính chất hình học?
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
Thầy(cô) hãy đƣa ra lời giải thích cho câu trả lời trên?
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
Câu 2: Khi giảng dạy chƣơng trình toán hình lớp 8 thầy (cô) sử dụng phần
mềm dạy học hình học? (Chỉ khoanh một đáp án)
e.

1lầnsửdụng/tuần

f.

1- 3 lầnsửdụng/tháng

g.

1- 3 lầnsửdụng/năm học

h.

Không sửdụng

Câu 3: Nếu không sử dụng hoặc ít sử dụng, thầy (cô) cho biết lí do vì sao?
(Có thể khoanh vào một hoặc nhiều đáp án)
a. Mất nhiều thời gian chuẩn bị bàigiảng
b. Không có lợi ích nhiều cho bài dạy của thầy(cô)
c. Thầy (cô) không biết sử dụng các phần mềm dạy học hìnhhọc
d. Ý kiếnkhác.......................................................................................................
.............................................................................................................................
90


.............................................................................................................................
Câu 4: Nếu sử dụng phần mềm dạy học hình học, thầy (cô) thƣờng dùng
những phần mềm nào? tại sao thầy (cô) lại sử dụng những phần mềm đó?
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................

Câu 5 : Trong các lần sử dụng phần mềm dạy học hình học, phần mềm đã
giúp thầy(cô):(Có thể khoanh vào một hoặc nhiều đáp án)
a.Minhhọa

b. Vẽhình

c.Giúp HShoạt động tìm ra nội dung của định lí và hƣớng chứng minh địnhlí
d. Ý kiếnkhác.......................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
Câu 6: Khi thầy (cô) sử dụng phần mềm dạy học hình học trong các bài dạy
định lí hình lớp 8, phần mềm đã giúp gì cho HS?(Khoanh vào những đáp án
lựa chọn và giải thích)
a. Nhớ nội dung định lí tốt hơn, bởivì?
b. Tìm ra nội dung định lí, bởivì?
c. Biết suy luận để chứng minh định lí, bởivì?
d. Ý kiếnkhác.......................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
Câu 7: Theo thầy (cô), số lƣợng HS lớp 8 khi chứng minh một định lí gặp
những khó khăn sau ở tỉ lệ ƣớc lƣợng nào?
(Đánh dấu x vào một ô mức độ lựa chọn)

91


Tỉ lệ ƣớc lƣợng

Khó khăn
<30%

30 -50%

Không vẽ đƣợc hình đúng
Không nhớ và vận dụng các
định nghĩa, định lí dùng để
chứng minh
Trình bày lời giải chƣa tốt

Xin chân thành cảm ơn thầy (cô)!

92

50 -70%

>70%