Thực hiện chính sách đầu tư xây dựng cơ bản từ thực tiển viện hàn lâm khoa học xã hội

VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

BÙI THANH HẢI

THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH
ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN TỪ THỰC TIỄN
VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
Chuyên ngành

: Chính sách công

Mã số

: 60.34.04.02

LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH SÁCH CÔNG

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
PGS.TS. BÙI NGUYÊN KHÁNH

Hà Nội, 2017


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan về các số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn
Thạc sĩ Chính sách công với đề tài “Thực hiện chính sách đầu tư xây dựng cơ
bản từ thực tiễn Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam” là hoàn toàn trung
thực và không trùng với các đề tài khác trong cùng lĩnh vực.
Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về lời cam đoan này.

Tác giả luận văn

Bùi Thanh Hải


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU ................................................................................................................ 1
Chương 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH
ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN BẰNG VỐN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC ..... 7
1.1. Một số khái niệm có liên quan đến chính sách đầu tư xây dựng cơ bản bằng
vốn ngân sách nhà nước ............................................................................................ 7
1.2. Nội dung chính sách đầu tư xây dựng cơ bản .................................................... 13
1.3. Các yêu cầu cơ bản của thực hiện chính sách đầu tư xây dựng cơ bản từ
ngân sách nhà nước ................................................................................................... 19
1.4. Nội dung các bước thực hiện chính sách đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân
sách nhà nước ............................................................................................................ 21
1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến việc thực hiện chính sách đầu tư xây dựng cơ bản
từ ngân sách nhà nước ............................................................................................... 30
Chương 2: THỰC TRẠNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH ĐẦU TƯ XÂY
DỰNG CƠ BẢN TỪ THỰC TIỄN VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI
VIỆT NAM............................................................................................................... 33
2.1. Khái quát về Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam.................................... 33
2.2. Thực trạng tổ chức thực hiện chính sách đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân
sách nhà nước tại Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam ................................... 34
2.3. Đánh giá chung về tổ chức thực hiện chính sách đầu tư xây dựng cơ bản từ
ngân sách nhà nước tại Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam .......................... 50
Chương 3: NHỮNG ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP ĐẢM BẢO THỰC
HIỆN CHÍNH SÁCH QUẢN LÝ ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN Ở VIỆN
HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM ................................................... 58
3.1. Định hướng chính sách đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước tại

Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam giai đoạn 2016-2020 .............................. 58
3.2. Giải pháp đảm bảo thực hiện chính sách quản lý đầu tư xây dựng cơ bản từ
ngân sách nhà nước tại Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam ......................................... 61
KẾT LUẬN .............................................................................................................. 71
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

CSDL

: Cơ sở dữ liệu

GPMB

: Giải phóng mặt bằng

KBNN

: Kho bạc Nhà nước

KH-TC

: Kế hoạch - Tài chính

KH&ĐT

: Kế hoạch và đầu tư

KHXH

: Khoa học xã hội

KTNN

: Kiểm toán Nhà nước

NSNN

: Ngân sách Nhà nước

NSTW

: Ngân sách Trung ương

NSĐP

: Ngân sách địa phương

QLDA

: Quản lý dự án

TNHH

: Trách nhiệm hữu hạn

VASS

: Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam

( Vietnam Academy of Social Sciences)

VLXD

: Vật liệu xây dựng

VSMT

: Vệ sinh mội trường

XDCB

: Xây dựng cơ bản


DANH MỤC CÁC BẢNG

Số hiệu
Bảng 2.1.

Tên bảng
Kinh phí đầu tư XDCB từ NSNN cho KH-CN và cho các
tổ chức KHCN thuộc Chính phủ giai đoạn 2011-2015

Trang

36

Bảng 2.2.

Kết quả giải ngân vốn giai đoạn 2011 – 2015

38

Bảng 2.3.

Kết quả kiểm toán kiến nghị giảm chi đầu tư xây dựng

41

Bảng 2.4.

Kết quả quyết toán dự án hoàn thành giai đoạn 20112015

43


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Đầu tư là nhân tố quan trọng để phát triển kinh tế - xã hội, là chìa khoá
để tăng trưởng và chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hoá,
hiện đại hoá đất nước. Vì vậy, nghiên cứu và thực hiện các chính sách nhằm
tiết kiệm, chống lãng phí trong quản lý dự án đầu tư công là một tất yếu và là
yêu cầu thực tế khách quan.
Trong quá trình chuyển sang nền kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế,
vấn đề tổ chức thực hiện các dự án đầu tư công nói chung, các dự đầu tư xây
dựng cơ bản nói riêng đối với các lĩnh vực khác nhau của nền kinh tế, trong
đó đầu tư cho phát triển khoa học công nghệ cũng không ngoại lệ, đã thu hút
sự quan tâm của các nhà khoa học, nhà quản lý. Thời gian qua, Nhà nước đã
ban hành nhiều chính sách để từng bước đổi mới cơ chế quản lý đối với các

đơn vị sự nghiệp công lập, trong đó bao gồm các đơn vị sự nghiệp khoa học.
Một trong những hướng đổi mới quan trọng là tạo dựng đầu tư cơ sở vật chất
ban đầu, qua đó để giao tài sản cho các đơn vị sự nghiệp công lập quản lý,
bảo toàn, xác định khấu hao, trên cơ sở đó có lộ trình từng bước cho hoạt
động chuyển đổi sang cơ chế tự chủ tự chịu trách nhiệm, đảm bảo phù hợp
với quy định của pháp luật và tình hình thực tế, giảm dần hỗ trợ từ NSNN.
Viện Hàn lâm khoa học xã hội Việt Nam (Viện Hàn lâm KHXH Việt
Nam) là cơ quan trực thuộc Chính phủ, có chức năng nghiên cứu cơ bản và
nghiên cứu ứng dụng về khoa học xã hội và nhân văn đầu ngành của cả nước
với nhiệm vụ nghiên cứu giải đáp những vấn đề khoa học xã hội và nhân văn
của cả nước và từng vùng, phục vụ cung cấp những luận cứ khoa học cho việc
hoạch định đường lối, chiến lược, quy hoạch và chính sách của Đảng và nhà
nước trong sự nghiệp phát triển kinh tế- xã hội, văn hoá, môi trường và con
người Việt Nam. Mặc dù tổ chức thực hiện dự án đầu tư xây dựng cơ bản là

1


một quá trình phức tạp, chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố, nhưng hoạt động
này thời gian qua tại Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam đã đạt được những kết
quả khả quan, góp phần không nhỏ vào mục tiêu: hiện đại hoá cơ sở vật chất
và trang thiết bị khoa học kỹ thuật phục vụ cho hoạt động nghiên cứu và phục
vụ nghiên cứu khoa học, nâng cao năng lực nghiên cứu của các nhà khoa
học, đảm bảo đồng vốn đầu tư có hiệu quả.
Tuy nhiên, quá trình thực hiện các chính sách đầu tư xây dựng cơ bản tại
Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam còn một số bất cập, một số công trình tiến độ
bị kéo dài, quản lý chất lượng và quản lý vốn còn hạn chế…Trong bối cảnh
mới của tình hình kinh tế - xã hội đất nước, vấn đề tổ chức hoạt động các dự
án đầu tư xây bản tại Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam cần được nghiên cứu
một cách hệ thống, đề ra các giải pháp phù hợp giúp chủ đầu tư, các ban quản

lý dự án triển khai các bước quản lý dự án được thuận lợi và hạn chế sai sót
trong quá trình quản lý. Nếu công tác này được làm tốt sẽ giúp Viện KHXH
Việt Nam đạt được mục tiêu: Hiện đại hoá cơ sở vật chất và trang thiết bị
khoa học kỹ thuật phục vụ cho hoạt động nghiên cứu và phục vụ nghiên cứu
khoa học nâng cao năng lực nghiên cứu của các nhà khoa học, đảm bảo đồng
vốn đầu tư có hiệu quả. Đề tài: “Thực hiện chính sách đầu tư xây dựng cơ
bản từ thực tiển Viện Hàn lâm Khoa học xã hội” là đề tài có tính cấp thiết,
làm tài liệu hướng dẫn một cách cụ thể các bước, phương pháp, quy trình
quản lý vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước đối với các dự án đầu tư, giúp chủ
đầu tư, các Ban QLDA triển khai các bước quản lý vốn đầu tư từ ngân sách
nhà nước đối với các dự án đầu tư được tốt, thuận lợi và hạn chế sai sót trong
quá trình quản lý góp phần quan trọng thực hiện các mục tiêu xây dựng cơ sở
vật chất - kỹ thuật hiện đại theo các chuẩn mực quốc tế, khu vực, phục vụ
hiệu quả hoạt động nghiên cứu, đào tạo, tư vấn chính sách như quy hoạch
phát triển Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam đến 2020 và tầm nhìn đến

2


2030 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.
2. Tình hình nghiên cứu của đề tài
Cho đến nay đã có một số công trình nghiên cứu khoa học về các đề tài
quản lý đầu tư từ nguồn vốn NSNN, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tư
XDCB từ NSNN ở phạm vi toàn quốc như :
- Giải pháp tài chính nhằm nâng cao hiệu quả vốn đầu tư xây dựng cơ
bản từ ngân sách nhà nước trên địa bàn tỉnh Nghệ An, Luận án tiến sĩ của tác
giả Phan Thanh Mão, năm 2003.
- Đầu tư xây dựng cơ bản ở Việt Nam: Thực trạng và giải pháp, Luận án
tiến sĩ của tác giả Bùi Mạnh Cường năm 2006.
- Thực trạng đầu tư xây dựng cơ bản: Tập trung – hiệu quả của Thiên

Tâm, báo Xây dựng ngày 4/10/2008; Quản lý và nâng cao hiệu quả sử dụng
vốn đầu tư xây dựng cơ bản ở Việt Nam, Luận án tiến sĩ của tác giả Nguyễn
Mạnh Đức.
- Quản lý vốn Đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách Nhà nước của
Thành phố Hà Nội, Luận văn thạc sĩ kinh tế chính trị của tác giả Lê Toàn
Thắng năm 2012.
- Thực hiện chính sách quản lý vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ thực tiễn
tỉnh Quảng Ngãi, Luận văn thạc sĩ chính sách công của tác giả Phạm Thị
Ngọc Vấn năm 2016.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu
Mục đích nghiên cứu của luận văn là là nhằm làm sáng tỏ những vấn đề
lý luận về thực hiện chính sách đầu tư xây dựng cơ bản; phân tích, đánh giá
thực hiện chính sách đầu tư xây dựng cơ bản qua thực tiễn Viện Hàn lâm
KHXH Việt Nam; và để từ đó đề xuất các giải pháp đảm bảo thực hiện chính
sách đầu tư xây dựng cơ bản tại Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam

3


trong thời gian tới.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
- Hệ thống hoá cơ sở lý luận và thực tiễn về các chính sách đầu tư xây
dựng cơ bản hiện nay.
- Phân tích cơ sở lý luận và thực tiển về thực hiện chính sách, quản lý
đầu tư xây dựng cơ bản.
- Phân tích việc thực hiện chính sách quản lý đầu tư xây dựng cơ bản từ
thực tiễn Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam.
- Đề xuất những giải pháp chủ yếu đảm bảo thực hiện chính sách đầu tư
xây dựng cơ bản ở Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam.

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu đề tài là việc thực hiện chính sách đầu tư XDCB
từ thực tiễn Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
- Nội dung nghiên cứu: Quá trình tổ chức quản lý và thực hiện chính
sách đầu tư xây dựng cơ bản bằng nguồn vốn NSNN.
- Thời gian nghiên cứu : Từ năm 2011 đến năm 2015
- Không gian nghiên cứu : Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam.
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
5.1. Phương pháp luận
Luận văn nghiên cứu với những phương pháp như: Phương pháp duy vật
biện chứng, phương pháp phân tích lịch sử, phương pháp so sánh, phương
pháp thống kê, dựa trên các lý thuyết về kinh tế - tài chính cũng như kế thừa
các nghiên cứu trước đây.
5.2. Phương pháp nghiên cứu
Luận văn cũng sử dụng phương pháp nghiên cứu trường hợp nhằm thu

4


tập các thông tin, dữ liệu có liên quan đến chính sách quản lý vốn đầu tư
XDCB và một số phương pháp thống kê đơn giản thông qua các bảng biểu
thống kê để định lượng các nhân tố ảnh hưởng việc thực hiện chính sách quản
lý đầu tư XDCB.
Số liệu được sử dụng trong luận văn là số liệu thứ cấp.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
6.1. Ý nghĩa lý luận
Luận văn đã hệ thống hóa một cách toàn diện chính sách quản lý đầu tư xây
dựng cơ bản của Nhà nước thời gian qua, làm rõ các mối quan hệ giữa chính

sách ĐTXDCB và quá trình tổ chức thực hiện các dự án đầu tư XDCB từ thực
tiễn từ đó rút ra những thành tựu, hạn chế, nguyên nhân và bài học kinh nghiệm;
nội dung này là hết sức quan trọng, là nền tảng về mặt lý luận, làm cơ sở khoa
học và tiền đề để giúp việc nghiên cứu thực trạng quản lý đầu tư XDCB từ
vốn NSNN, cũng như đề ra được một số giải pháp chủ yếu tăng hiệu quả quản
lý đầu tư XDCB từ NSNN trong thời gian tới.
6.2. Ý nghĩa lý luận thực tiễn
Luận văn đã nghiên cứu thực tiễn quá trình thực thi chính sách ĐTXDCB
tại Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam từ đó rút ra những thành tựu, hạn chế,
nguyên nhân và bài học kinh nghiệm để đề xuất một số giải pháp chủ yếu
nhằm hoàn thiện chính sách quản lý đầu tư xây dựng cơ bản tại Viện Hàn lâm
Khoa học xã hội Việt Nam trong thời gian tới.
7. Cơ cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, phụ lục và danh mục tài liệu tham khảo,
luận văn được kết cấu thành 03 chương.
Chương 1: Những vấn đề lý luận về thực hiện chính sách đầu tư xây
dựng cơ bản bằng vốn ngân sách Nhà nước.
Chương 2: Thực trạng thực hiện chính sách đầu tư xây dựng cơ bản từ

5


thực tiễn Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam.
Chương 3: Những định hướng và giải pháp đảm bảo thực hiện chính
sách quản lý đầu tư xây dựng cơ bản ở Viện Hàn lâm Khoa học xã hội
Việt Nam.

6

Chương 1
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH ĐẦU TƯ
XÂY DỰNG CƠ BẢN BẰNG VỐN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
1.1. Một số khái niệm có liên quan đến chính sách đầu tư xây dựng cơ
bản bằng vốn ngân sách nhà nước
1.1.1. Khái niệm đầu tư xây dựng cơ bản từ vốn ngân sách nhà nước
1.1.1.1. Đầu tư
Xuất phát từ cách tiếp cận, mục đích nghiên cứu, người ta đưa ra những
định nghĩa khác nhau về đầu tư. Có thể kể đến một số quan điểm như sau:
Tiếp cận đầu tư mang lại kết quả cho quá trình tái sản xuất, nhóm tác
giả David Begg, Stanley Fischer, Rudiger Dor cho rằng: “Đầu tư là việc các
hãng mua sắm hàng hóa tư bản mới” [6, tr.363]. P.A Samuelson và William
D.Nordthaus nghiên cứu đầu tư ở nhiều khía cạnh như với hoạt động tạo vốn
thì: “Đầu tư gồm các nguồn bổ sung vào trữ lượng vốn của một quốc gia”, và
“Đầu tư chỉ thực sự xuất hiện khi tạo ra vốn thực tế” [20, tr.111]; Trong tiêu
dùng: “Đầu tư là sự hy sinh tiêu dùng hiện tại để tăng tiêu dùng tương lai”
[20, tr.66]; Dưới góc độ kỳ vọng: “Đầu tư là một canh bạc tương lai, với sự
đánh cược rằng thu nhập đầu tư đem lại sẽ cao hơn chi phí đầu tư” [20,
tr.115]. Và: “Đầu tư bao gồm hữu hình (thiết bị, nhà xưởng, tồn kho) và vô
hình (giáo dục, nghiên cứu triển khai và sức khỏe)” [20, tr.762].
Theo Từ điển Kinh tế học hiện đại: “đầu tư là một lưu lượng chi tiêu
dành cho các dự án sản xuất hàng hóa không phải để tiêu dùng trung gian.
Các DAĐT này có thể bổ sung vào cả vốn vật chất, vốn nhân lực lẫn hàng tồn
kho” [7, tr.531].
Từ các nghiên cứu trên, theo tác giả khái niệm đầu tư được hiểu là:
“Đầu tư là quá trình sử dụng các nguồn lực (vốn, tài sản vật chất, lao động

7

trí tuệ, công nghệ,…) trong hiện tại để tiến hành các hoạt động (tạo ra, khai
thác, sử dụng tài sản…) để thu được các kết quả có lợi (gia tăng vốn, tài sản
vật chất, trí tuệ, công nghệ…) nhằm thực hiện những mục tiêu nhất định trong
tương lai”. Hoạt động đầu tư bao gồm: đầu tư tư nhân và đầu tư công cộng
hay còn gọi là đầu tư công.
1.1.1.2. Đầu tư công.
Đầu tư công là một dạng của đầu tư và là một trong những bộ phận
quan trọng nhất trong chi tiêu Nhà nước hằng năm cũng như chiến lược phát
triển lâu dài của Chính phủ ở mỗi quốc gia. Nhà kinh tế học người Anh J. M.
Keynes nghiên cứu đầu tư công với vai trò là thành phần quan trọng của tổng
cầu có tác dụng thúc đẩy tổng cầu,từ đó ông đề cao vai trò của các chính sách
tài khóa [13]. Phát triển lý thuyết của Keynes, P.A Samuelson và William
D.Nordthaus đã nhấn mạnh vai trò chi tiêu Chính phủ trong đó có đầu tư mua
sắm hàng hóa và dịch vụ công là yếu tố quan trọng tác động đến tổng cầu[20,
tr.128]. Nghiên cứu về đầu tư, hiệu quả và tăng trưởng, nhóm tác giả Dwight
H.Perkins, Steven Radelet, David L.Lindauer khẳng định: “Đầu tư công cộng
và đầu tư tư nhân là nhân tố quan trọng trong phát triển kinh tế. Nhìn chung
đầu tư công cộng tập trung vào đường xá, bến cảng, bưu chính viễn thông,
trường học và các cơ sở y tế” [8, tr.529].
Ở Việt Nam, Quốc hội ban hành Luật Đầu tư công số 49/2014/QH13
ngày 18/6/2014, trong đó khái niệm đầu tư công được hiểu là: “Đầu tư công là
hoạt động đầu tư của Nhà nước vào các chương trình, dự án xây dựng kết cấu
hạ tầng kinh tế - xã hội (KT-XH) và đầu tư vào các chương trình, dự án phục
vụ phát triển KT-XH” [24, điều 4].
1.1.1.3. Đầu tư xây dựng cơ bản
Đầu tư xây dựng cơ bản (ĐTXDCB) là hoạt động đầu tư nhằm tạo ra
các công trình xây dựng theo mục đích của người đầu tư, là lĩnh vực sản xuất

8

vật chất tạo ra các tài sản cố định (TSCĐ) và tạo ra cơ sở vật chất kỹ thuật
cho xã hội. ĐTXDCB là một hoạt động kinh tế.
ĐTXDCB của nhà nước có ý nghĩa cực kỳ quan trọng trong nền kinh tế
thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam. Trong những năm qua
nhà nước đã giành hàng chục ngàn tỷ đồng mỗi năm cho ĐTXDCB.
ĐTXDCB của nhà nước chiếm tỷ trọng lớn và giữ vai trò quan trọng trong
toàn bộ hoạt động ĐTXDCB của nền kinh tế ở Việt Nam. ĐTXDCB của nhà
nước đã tạo ra nhiều công trình, nhà máy, đường giao thông, … quan trọng,
đưa lại nhiều lợi ích kinh tế xã hội thiết thực. Tuy nhiên, nhìn chung hiệu quả
ĐTXDCB của nhà nước ở nước ta còn thấp thể hiện trên nhiều khía cạnh như:
đầu tư sai, đầu tư khép kín, đầu tư dàn trải, thất thoát, lãng phí, tiêu cực, tham
nhũng ...
1.1.1.4. Hoạt động đầu tư
Từ các nghiên cứu trên, có thể khái quát, bản chất ĐTXD bằng vốn
NSNN là loại hình đầu tư công có các hoạt động xây dựng mới, sửa chữa, cải
tạo công trình xây dựng nhằm phục vụ phát triển KT-XH theo chủ trương của
Đảng và Nhà nước.
1.1.1.5. Vốn đầu tư xây dựng cơ bản,
Theo Nghị định 185 – HĐBT ngày 07 tháng 11 năm 1990 của Hội đồng
Bộ trưởng về việc sửa đổi, bổ sung, thay thế Điều lệ quản lý XDCB đã ban
hành kèm theo Nghị định 232-CP ngày 06 tháng 06 năm 1981 thì “Vốn đầu
tư xây dựng cơ bản là toàn bộ chi phí đã bỏ ra để đạt được mục đích đầu tư
bao gồm: Chi phí cho việc khảo sát quy hoạch xây dựng, chi phí chuẩn bị đầu
tư, chi phí thiết kế và xây dựng, chi phí mua sắm, lắp đặt máy móc, thiết bị và
các chi phí khác được ghi trong tổng dự toán” [10,tr.2]. Các văn bản pháp
luật sau Nghị định này không đưa ra định nghĩa về vốn đầu tư XDCB nữa.
Tuy nhiên, thuật ngữ “vốn đầu tư XDCB” vẫn được sử dụng rộng rãi trong

9

nhiều văn bản pháp luật hiện hành.
Mục đích của đầu tư xây dựng cơ bản là tạo ra những công trình xây
dựng ở tại địa điểm phù hợp, quy mô, công suất hợp lý, kết cấu bền vững, bảo
đảm cảnh quan môi trường... nhằm đáp ứng nhu cầu sản xuất kinh doanh, phát
triển kinh tế phục vụ cho đời sống nhân dân. Để có được những công trình
như vậy cần phải bỏ ra những chi phí nhất định, những chi phí đó chính là
vốn đầu tư xây dựng cơ bản.
Về khái niệm vốn đầu tư XDCB từ NSNN được hiểu là quá trình phân
phối và sử dụng một phần vốn tiền tệ từ quỹ NSNN để đầu tư tái sản xuất
TSCĐ nhằm từng bước tăng cường, hoàn thiện và hiện đại hóa cơ sở vật chất
kỹ thuật và năng lực sản xuất phục vụ cho nền kinh tế quốc dân đảm bảo hiệu
quả sử dụng vốn
Về khái niệm Chính sách quản lý vốn đầu tư XDCB từ NSNN được hiểu
là chức năng và hoạt động của hệ thống tổ chức nhằm đề ra các chính sách để
quản lý vốn đầu tư XDCB từ NSNN một cách có hiệu quả đảm bảo việc xây
dựng và phát triển cơ sở vật chất - kỹ thuật, kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội
cho nền kinh tế phát triển.
1.1.2. Đặc điểm, phân loại đầu tư xây dựng cơ bản bằng vốn ngân sách
nhà nước.
1.1.2.1.Đặc điểm đầu tư xây dựng cơ bản của nhà nước
Trong ĐTXDCB của nhà nước, vốn là vốn của nhà nước mà không phải là
của tư nhân, do vậy rất khó quản lý sử dụng, dễ xảy ra thất thoát, lãng phí, tham
nhũng. Ở đây quyền sở hữu về vốn không trùng hợp với quyền sử dụng và quản lý
vì thế trách nhiệm quản lý vốn không cao. Động lực cá nhân đối với việc sử dụng
hiệu quả đồng vốn không rõ ràng, mạnh mẽ như nguồn vốn tư nhân. Vì vậy việc
quản lý hiệu quả vốn trong ĐTXDCB của nhà nước rất khó khăn, phức tạp.
Về lĩnh vực đầu tư, ĐTXDCB của nhà nước thường nhằm vào lĩnh vực ít

10


được thương mại hoá, không thu hồi vốn ngay, ít có tính cạnh tranh.
Về mục tiêu đầu tư, ĐTXDCB của nhà nước thường ít nhắm tới mục tiêu lợi
nhuận trực tiếp. Nó phục vụ lợi ích của cả nền kinh tế, trong khi ĐTXDCB của tư
nhân và đầu tư nước ngoài thường đề cao lợi nhuận.
Về môi trường đầu tư, ĐTXDCB của nhà nước thường diễn ra trong môi
trường thiếu vắng sự cạnh tranh. Và nếu có sự cạnh tranh thì cũng ít khốc liệt hơn
khu vực đầu tư khác.
1.1.2.2. Vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách Nhà nước có những đặc
điểm sau đây:
- Đầu tư XDCB bằng nguồn vốn NSNN là khoản chi lớn, sản phẩm có
khối lượng lớn, thời gian xây dựng và tồn tại của sản phẩm xây dựng cơ bản
dài. Do đó, sự vận động của tiền vốn dùng để trang trải chi phí đầu tư XDCB
chịu sự chi phối trực tiếp bởi đặc điểm của đầu tư XDCB
- Vốn đầu tư cho XDCB không có tính ổn định giữa các thời kỳ phát
triển kinh tế - xã hội. Thứ tự và tỷ trọng ưu tiên chi NSNN cho đầu tư XDCB
trong từng lĩnh vực, từng nội dung chi là thay đổi giữa các thời kỳ. Chẳng
hạn, sau một thời kỳ ưu tiên tập trung cho đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng giao
thông thì đến thời kỳ sau không còn ưu tiên nữa vì cơ sở hạ tầng giao thông
đã ổn định, hoàn chỉnh, khi đó tiếp tục chuyển sang đầu tư cho các lĩnh vực
khác trọng yếu hơn
- Sản phẩm của đầu tư XDCB có tính cố định và chịu ảnh hưởng trực
tiếp của thời tiết, khí hậu. Hơn nữa quản lý vốn đầu tư XDCB từ NSNN được
phân cấp nhiều trong quản lý, qua nhiều cơ quan quản lý lại mang tính sở hữu
chung nên khó xác định rõ được thất thoát xảy ra ở khâu nào
1.1.2.3. Phân loại vốn đầu tư xây dựng cơ bản bằng vốn ngân sách Nhà nước
Theo tính chất công việc của hoạt động XDCB vốn được phân: Chi phí
xây dựng và lắp đặt, chi phí mua sắm máy móc thiết bị, chi phí kiến thiết cơ

11


bản khác. Trong đó chi phí xây dựng và chi phí thiết bị chiếm tỷ trọng lớn.
Vốn của dự án ĐTXDCB nói chung được cấu thành bởi các nguồn sau:
Thứ nhất là nguồn vốn của nhà nước. Nguồn vốn này bao gồm:
+ Ngân sách nhà nước cấp phát.
+ Vốn của các doanh nghiệp nhà nước có nguồn gốc từ ngân sách nhà
nước, bao gồm vốn từ khấu hao cơ bản để lại, từ lợi nhuận sau thuế, từ đất
đai, nhà xưởng còn chưa sử dụng đến,... được huy động đầu tư phát triển sản
xuất kinh doanh; vốn góp của nhà nước trong liên doanh, liên kết với các
thành phần kinh tế trong nước và nước ngoài.
+ Vốn tín dụng đầu tư phát triển của nhà nước mà Chính phủ cho vay
theo lãi suất ưu đãi bằng nguồn vốn tự có hoặc nhà nước đi vay để cho vay lại
đầu tư vào các dự án thuộc lĩnh vực được ưu tiên trong kế hoạch nhà nước đối
với một số doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế.
+ Vốn vay nợ, viện trợ từ bên ngoài của Chính phủ thông qua kênh hỗ
trợ phát triển chính thức (ODA). Trên thực tế, một phần vốn này sẽ đưa vào
ngân sách đầu tư, còn phần ODA cho các doanh nghiệp vay lại thì đưa vào
nguồn tín dụng đầu tư phát triển của nhà nước.
Thứ hai là nguồn vốn đầu tư của khu vực tư nhân và nguồn vốn đóng
góp tự nguyện của dân cư vì lợi ích cộng đồng, kể cả đóng góp công lao động,
của cải vật chất để xây dựng các công trình phúc lợi.
Thứ ba là nguồn vốn đầu tư nước ngoài. Nguồn vốn này bao gồm đầu
tư gián tiếp và đầu tư trực tiếp. Đầu tư gián tiếp của nước ngoài tại Việt Nam
là nguồn vốn do nước ngoài cung cấp thông qua việc mua cổ phiếu, trái phiếu
của Việt Nam, nhưng không tham gia công việc quản lý trực tiếp. Vốn đầu tư
trực tiếp nước ngoài (Foreign Direct Inverstment – FDI) ở Việt Nam là nguồn
vốn nước ngoài trực tiếp đầu tư vào Việt Nam dưới hình thức tự đầu tư 100%

vốn hoặc liên doanh. Ngoài ra còn có nguồn vốn viện trợ không hoàn lại của

12


các tổ chức phi chính phủ (Non- Government Organization – NGO).
1.1.2.4. Chính sách phân cấp vốn đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách
Nhà nước
Đối với các dự án sử dụng vốn ngân sách Nhà nước thì thẩm quyền
quyết định đầu tư được phân cấp như sau:
Đối với dự án sử dụng vốn NSNN, vốn trái phiếu chính phủ, vốn trái
phiếu chính quyền địa phương, vốn hỗ trợ phát triển chính thức, vốn vay ưu
đãi của nhà tài trợ nước ngoài, vốn tín dụng đầu tư phát triển của nhà nước,
vốn đầu tư từ nguồn thu để lại cho đầu tư nhưng chưa đưa vào cân đối ngân
sách nhà nước, các khoản vốn vay khác của ngân sách địa phương để đầu tư
thì thẩm quyền quyết định đầu tư xây dựng được thực hiện theo quy định của
pháp luật về đầu tư công.
Đối với dự án sử dụng vốn tín dụng do Chính phủ bảo lãnh, vốn vay
được bảo đảm bằng tài sản nhà nước, vốn đầu tư phát triển của doanh nghiệp
nhà nước, vốn từ quỹ phát triển hoạt động sự nghiệp, giá trị quyền sử dụng
đất của cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp nhà nước góp vốn để đầu tư xây dựng
thì thẩm quyền quyết định đầu tư xây dựng được thực hiện như sau:
+ Thủ tướng Chính phủ quyết định đầu tư dự án quan trọng quốc gia.
+ Người đại diện có thẩm quyền của cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp
theo quy định của pháp luật quyết định đầu tư dự án.
Đối với dự án sử dụng vốn khác, chủ sở hữu hoặc đại diện chủ sở hữu
quyết định đầu tư xây dựng dự án trong phạm vi quyền hạn theo quy định của
pháp luật.
1.2. Nội dung chính sách đầu tư xây dựng cơ bản
1.2.1. Chủ thể và đối tượng chính sách

Chủ thể chính sách đầu tư XDCB từ NSNN là tổng thể các cơ quan quản
lý vốn đầu tư XDCB từ NSNN với cơ cấu tổ chức nhất định gồm các cơ quan

13


chức năng của nhà nước thực hiện ban hành các cơ chế, chính sách, quản lý
vĩ mô đối với vốn đầu tư XDCB từ NSNN (quản lý tất cả các dự án) và cơ
quan Chủ đầu tư thực hiện chính sách quản lý vĩ mô đối với vốn đầu tư
XDCB từ NSNN.
Nếu xét về mặt hiện vật thì đối tượng chính sách đầu tư chính là vốn đầu
tư XDCB của NSNN. Nếu xét về cấp quản lý thì đối tượng quản lý vốn đầu tư
XDCB từ NSNN là cơ quan quản lý sử dụng vốn đầu tư XDCB cấp dưới.
Như vậy, khái niệm đối tượng quản lý là một khái niệm tương đối. Một cá
nhân hay một pháp nhân đứng trên góc độ này thì là chủ thể quản lý nhưng
đứng trên góc độ khác họ là đối tượng bị quản lý. Bởi vì, suy cho cùng quản
lý việc sử dụng vốn đầu tư XDCB cũng là quản lý con người và mục tiêu vì
con người.
Để quản lý có hiệu quả vốn đầu tư XDCB từ NSNN về phía Nhà nước
cần tạo lập một hành lang pháp lý, kỷ cương làm cơ sở để các chủ đầu tư và
nhà thầu cùng cơ quan có liên quan dựa vào đó để thực hiện. Đây là nhân tố
vĩ mô có tầm quan trọng không thể thiếu được trong quản lý kinh tế nói chung
trong đó có quản lý vốn đầu tư XDCB từ NSNN.
1.2.2. Chính sách quản lý công tác lập, quản lý quy hoạch
Chính sách về công tác lập quy hoạch, quản lý quy hoạch giúp chính
quyền các cấp chỉ đạo, điều hành thực hiện các nhiệm vụ đột phá về đầu tư
XDCB phù hợp với từng giai đoạn, gắn với sự phát triển kinh tế-xã hội của
địa phương; đồng thời để định hướng cho hoạt động đầu tư của mọi thành phần
kinh tế trong xã hội trên cơ sở hiểu rõ được tiềm năng, thế mạnh, cơ hội đầu tư,
khả năng hợp tác liên doanh, liên kết phát triển kinh tế-xã hội trên địa bàn.

Cơ chế chính sách về quản lý công tác lập quy hoạch và quản lý quy
hoạch phải chặt chẽ đảm bảo trong quá trình thực hiện từ khâu lập quy hoạch
và quản lý quy hoạch phải có chất lượng; phải đồng nhất giữa các quy hoạch

14


tổng thể phát triển kinh tế -xã hội, quy hoạch ngành, quy hoạch vùng, quy
hoạch lãnh thổ, quy hoạch đô thị và quy hoạch sử dụng đất, ban hành quy chế
quản lý quy hoạch để đảm bảo tuân thủ thực hiện quy hoạch được duyệt, công
khai rộng rãi quy hoạch để tổ chức và công dân dễ dàng tiếp cận và giám sát
thực hiện.
1.2.3. Chính sách quản lý công tác xây dựng kế hoạch trung hạn vốn
đầu tư XDCB từ NSNN
Chính sách xây dựng kế hoạch đầu tư công trung hạn và quản lý kế
hoạch đầu tư công trung hạn nhằm thực hiện các mục tiêu, định hướng phát
triển kinh tế - xã hội 5 năm 2016 - 2020 của Viện Hàn lâm KHXH Việt Nam,
nhằm tạo lập hệ thống cơ sở pháp lý thống nhất, đồng bộ, nâng cao hiệu quả
đầu tư công, tại kỳ họp thứ 7, ngày 18 tháng 6 năm 2014 Quốc Hội khóa XIII
đã thông qua Luật Đầu tư công số 49/ 2014/QH13 giúp cho các cơ quan quản
lý công khai minh bạch tuwfk hâu xây dựng, ban hành chính sách, pháp luật,
nguyên tắc tiêu chí lựa chọn danh mục dự án đầu tư, nguyên tắc phân bổ vốn
đầu tư XDCB, nhằm tránh tình trạng đầu tư dàn trãi, kém hiệu quả, thụ động
trong khâu lựa chọn danh mục đầu tư, trên cơ sở đảm bảo cân đối các nguồn
lực đầu tư và yêu cầu phát triển, từng bước đầu tư xây dựng hoàn thiện cơ sở
hạ tầng phục vụ yêu cầu phát triển và nâng cao chất lượng làm việc, nghiên
cứu của cán bộ, công chức, viên chức.
1.2.4. Chính sách quản lý trong công tác lập dự án, thẩm định, đấu thầu,
lựa chọn nhà thầu và triển khai dự án vốn đầu tư XDCB, cụ thể như sau:
- Chính sách về công tác lập dự án

Theo quy định của Luật xây dựng, Luật đầu tư công thì các dự án đầu
tư từ nguồn vốn NSNN phải được lập hàng năm và lập trung hạn đảm bảo dự
án phải đúng với chủ trương đầu tư; vị trí, quy mô xây dựng công trình phù
hợp với quy hoạch xây dựng được cấp có thẩm quyền phê duyệt. Các dự án

15


được lập với chất lượng cao sẽ góp phần tăng cường quản lý vốn ĐT XDCB
từ NSNN.
Chất lượng công tác lập dự án đầu tư được thể hiện ngay từ chủ trương
đầu tư: Đặc điểm đầu tư, quy mô đầu tư, theo đúng theo quy hoạch ngành,
quy hoạch vùng, quy hoạch lãnh thổ. Làm tốt công tác thẩm định lập dự án
trước khi quyết định đầu tư, không những đem lại nguồn lợi lớn cho xã hội
mà còn giúp cho công tác quy hoạch, hoạch định chiến lược đầu tư ngày càng
được nâng cao về chất lượng.
- Chính sách trong công tác thẩm định dự án
Khi thẩm định dự án, thẩm định chủ trương đầu tư, cơ quan thẩm định và
quyết định đầu tư phải xem xét các yếu tố đảm bảo tính khả thi gồm: Chủ
trương đầu tư phải phù hợp với chuyển dịch cơ cấu kinh tế và phù hợp với
quy hoạch được duyệt, sự cần thiết phải đầu tư dự án, quy mô dự án, tính chất
dự án, nguồn vốn thực hiện dự án, sự phù hợp với quy hoạch, nhu cầu sử
dụng đất đai, tài nguyên, khả năng giải phóng mặt bằng, khả năng huy động
vốn, kinh nghiệm quản lý chủ đầu tư, giải pháp phòng cháy chữa cháy, các
yếu tố ảnh hưởng như quốc phòng an ninh, môi trường, hệ thống định mức,
đơn giá trong xây dựng cơ bản để đảm bảo dự án đạt hiệu quả tối ưu.
- Chính sách trong công tác đấu thầu
Thực tế trong thời gian qua, việc áp dụng công tác đấu thầu được áp
dụng các hình thức như sau: Chào hàng cạnh tranh đối với gói thầu mua sắm
hàng hóa dưới 3 tỷ đồng, chỉ định thầu đối với gói thầu xây lắp dưới 1 tỷ

đồng, đấu thầu rộng rãi đối với gói thầu xây lắp trên 1 tỷ và đấu thầu hạn chế.
Hình thức chỉ định thầu, chào hàng cạnh tranh ít áp dụng vì thiếu tính cạnh
tranh nên chỉ áp dụng cho gói thầu nhỏ, dưới 1 tỷ đồng; hình thức đấu thầu
hạn chế dùng cho các gói thầu có tính đặc thù thường thì chọn 3 nhà thầu có
năng lực cao, thi công gói thầu phức tạp và có nhiều kinh nghiệm chọn ra 01

16


nhà thầu để thực hiện; Còn hình thức đấu thầu rộng rãi là hình thức tiến bộ
trong lựa chọn nhà thầu, trong thực tế qua các hình thức trên vẫn còn diễn ra
nhiều tiêu cực, gây thất thoát vốn NSNN. Do đó, thực hiện nghiêm túc Luật
đấu thầu số 43/2013/QH 13 ngày 26/11/2013 của Quốc Hội sẽ hạn chế đến
mức thấp nhất thất thoát, lãng phí trong xây dựng cơ bản, góp phần nâng cao
công tác quản lý vốn ĐT XDCB.
Do đặc điểm của sản phẩm xây dựng nên mỗi công trình có giá trị dự
toán riêng biệt. Dự toán xây dựng được lập cho từng công trình, hạng mục
công trình, bao gồm: chi phí xây dựng, chi phí thiết bị, chi phí quản lý dự án,
chi phí tư vấn ĐTXD, chi phí khác và dự phòng chi.
- Chính sách về lựa chọn nhà thầu và triển khai dự án vốn đầu tư XDCB
Sau khi triển khai các bước của công tác đấu thầu, tổ chấm thầu tổ chức
chấm thầu đối với các gói thầu trong một dự án để lựa chọn nhà thầu tư vấn,
nhà thầu xây dựng phải đáp ứng được các yêu cầu đó là: Đảm bảo được hiệu
quả của các dự án ĐTXD công trình; Chọn nhà thầu phải có đủ điều kiện
năng lực hoạt động hành nghề xây dựng, phù hợp với yêu cầu của gói thầu, có
phương án kỹ thuật, công nghệ tối ưu, có giá trị thầu hợp lý; Đảm bảo tính
cạnh tranh, khách quan, công khai, minh bạch; Không vi phạm các hành vi bị
pháp luật cấm gửi cơ quan Tài chính cùng cấp thẩm định kết quả lựa chọn nhà
thầu và cơ quan có thẩm quyền phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu để làm cơ
sở triển khai thực hiện dự án.

1.2.5. Chính sách quản lý công tác nghiệm thu, thanh toán vốn và
kiểm soát thanh toán vốn đầu tư, công tác quyết toán dự án hoàn thành.
- Chính sách công tác nghiệm thu:
Nghiệm thu công trình phải được tiến hành từng đợt ngay sau khi thực
hiện xong khối lượng công trình khuất, những kết cấu chịu lực, những bộ
phận hay hạng mục công trình hoặc toàn bộ công trình. Việc nghiệm thu từng
hạng mục và toàn bộ công trình xây dựng là do Chủ đầu tư tổ chức thực hiện

17


với sự tham gia của các bên liên quan: Đơn vị tư vấn thiết kế, đơn vị giám sát
thi công, đơn vị thi công, các cơ quan giám định chất lượng và các cơ quan
quản lý nhà nước có liên quan.
- Chính sách thanh toán và kiểm soát thanh toán vốn đầu tư.
Thanh toán vốn ĐT XDCB từ NSNN liên quan tới ba cơ quan chức năng
gồm : Ban quản lý dự án, Kho bạc Nhà nước và đơn vị nhà thầu (thi công xây
lắp, tư vấn thiết kế, tư vấn giám sát). Quy định về thanh toán vốn đầu tư theo
khối lượng hoàn thành bao gồm đối tượng, nội dung và hình thức thanh toán
cho các khối lượng xây dựng, thiết bị, công tác tư vấn... theo các hình thức
lựa chọn nhà thầu và các loại hợp đồng. Trên cơ sở hồ sơ, chứng thư hợp
pháp, hợp lệ, đúng định mức và đơn giá quy định đảm bảo điều kiện cấp phát
thanh toán.
Chính sách trong công tác kiểm soát thanh toán vốn ĐT XDCB là việc
kiểm tra, xem xét các căn cứ, điều kiện cần và đủ theo quy định của nhà nước
để xuất quỹ NSNN chi trả theo yêu cầu của chủ đầu tư. Do vốn đầu tư XDCB
từ NSNN chi cho các dự án có nội dung khác nhau như quy hoạch, đền bù
giải phóng mặt bằng, thực hiện đầu tư, quản lý dự án,…nên đối tượng và tính
chất, đặc điểm các khoản chi này không giống, theo đó yêu cầu hồ sơ thủ tục,
tham gia xử lý công việc cũng như quy trình kiểm soát thanh toán vốn sẽ có

những đặc điểm cũng khác nhau, tương ứng phù hợp với nội dung từng dự án.
- Chính sách công tác quyết toán dự án hoàn thành.
Vốn đầu tư XDCB từ NSNN được quyết theo hai hình thức là quyết toán
theo niên độ ngân sách và quyết toán theo công trình, dự án hoàn thành.
Chính sách quyết toán theo niên độ NSNN: Việc quản lý vốn ĐT XDCB
từ NSNN phải theo chu trình ngân sách, quyết toán niên độ vốn ĐTXDCB từ
NSNN là việc xác định, tổng hợp toàn bộ số thực chi trong năm ngân sách,
thời gian tổng hợp số liệu từ 01/01 năm kế hoạch đến hết 31/01 năm sau. Nội
dung và các biểu mẫu báo cáo quyết toán theo quy định của Bộ Tài chính.

18


Chính sách quyết toán công trình, dự án hoàn thành: Khi công trình, dự
án hoàn thành bàn giao đưa vào sử dụng, Chủ đầu tư có trách nhiệm lập báo
cáo quyết toán vốn đầu tư hoàn thành trình cơ quan có thẩm quyền thẩm định
và phê duyệt. Quyết toán vốn đầu tư hoàn thành là xác định chi phí tổng giá
thành công trình để làm cơ sở hạch toán tăng tài sản, tất toán tài khoản, xác
định công nợ,… Công tác thẩm tra quyết toán dự án hoàn thành có tác dụng
phản ánh chính xác, kịp thời, đầy đủ giá trị thực của một tài sản hữu hình
thuộc sở hữu nhà nước; nó đánh giá được chất lượng của dự án và là cơ sở
tính toán đồng vốn đầu tư từ NSNN bỏ ra trong quá trình xây dựng.
1.2.6. Chính sách về công tác thanh tra, kiểm tra các dự án sử dụng
vốn đầu tư XDCB
Thanh tra, kiểm tra quá trình sử dụng vốn đầu tư XDCB là một lĩnh vực
vô cùng khó khăn và phức tạp; phải kiểm tra, kiểm soát tất cả các giai đoạn
của quá trình đầu tư một dự án; phát hiện và xử lý kịp thời các hiện tượng sai
trái, gây thất thoát lãng phí trong quá trình đầu tư..
1.3. Các yêu cầu cơ bản của thực hiện chính sách đầu tư xây dựng cơ bản
từ ngân sách nhà nước

1.3.1. Thực hiện chính sách đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách Nhà
nước
Thực hiện chính sách đầu tư XDCB từ NSNN là thực hiện chính sách,
quản lý quá trình phân phối và sử dụng một phần vốn tiền tệ từ NSNN để đầu
tư tái sản xuất tài sản cố định nhằm từng bước tăng cường, hoàn thiện, hiện
đại hóa cơ sở vật chất kỹ thuật và năng lực sản xuất phục vụ của nền kinh tế
quốc dân đảm bảo hiệu quả nguồn vốn đã được bỏ ra đầu tư.
1.3.2. Tầm quan trọng của việc thực hiện chính sách đầu tư xây dựng
cơ bản từ ngân sách Nhà nước
Luật Xây dựng có phạm vi bao quát rộng, có vai trò rất quan trọng và đã
đóng góp có hiệu quả vào việc tạo lập môi trường pháp lý và tăng cường năng

19


lực quản lý của nhà nước. Thực tế trong quá trình quản lý vốn và đầu tư xây
dựng bộc lộ khá nhiều bất cập mà bản thân Luật Xây dựng và các văn bản
dưới luật chưa bao quát hết được dẫn đến tình trạng đầu tư thiếu định hướng
gây thất thoát và khó kiểm soát. Trong công tác đầu tư XDCB chất lượng
công trình xây dựng là vấn đề cần được hết sức quan tâm, nó có tác động trực
tiếp đến sự phát triển bền vững, hiệu quả kinh tế, đời sống của con người;
chính vì vậy phải thực hiện nghiêm từ công tác lập kế hoạch đầu tư, xác định
nguồn vốn và thẩm định vốn cho từng dự án theo đúng chỉ thị 1792/CT-TTg,
ngày 15 tháng 10 năm 2011 của Thủ tướng Chính phủ đến việc tất toán vốn
đầu tư dự án hoàn thành. Mặt khác, với tốc độ tăng nhanh của vốn đầu tư xây
dựng hàng năm, hàng vạn dự án vốn của Nhà nước, và của các thành phần
kinh tế, của nhân dân được triển khai xây dựng, do vậy các đơn vị tư vấn lập
dự án, giám sát, thiết kế tăng rất nhanh nhưng còn hạn chế về năng lực, chưa
đáp ứng yêu cầu. Thực hiện tốt chính sách, các vấn đề về quản lý vốn, quản lý
đầu tư xây dựng và quản lý chất lượng công trình thì tự nhiên vấn nạn tham

nhũng, rút ruột công trình sẽ được giải quyết
1.3.3. Các yêu cầu cơ bản của thực hiện chính sách đầu tư xây dựng
cơ bản từ ngân sách Nhà nước
Trong điều kiện kinh tế thị trường, bất kỳ hoạt động kinh tế nào cũng cần
chú ý đến hiệu quả khi đầu tư, việc quản lý đầu tư XDCB sao cho có hiệu quả
cao cũng không nằm ngoài mục tiêu thực hiện chính sách này. Có thể nói theo
đuổi hiệu quả lớn nhất và cũng là tốt nhất của việc thực hiện đầu tư XDCB từ
NSNN đó là việc tăng cường quản lý nguồn vốn đầu tư sao cho có hiệu quả
kinh tế và hiệu quả xã hội với mục tiêu sử dụng vốn tiết kiệm, đúng mục đích,
đúng kế hoạch và thúc đẩy các đơn vị thực hiện tốt trình tự đầu tư và xây
dựng, kế hoạch tiến độ thi công, hoàn thành công trình đúng thời hạn, đảm
bảo chất lượng công trình, đảm bảo việc vận hành và khai thác công trình với
hiệu quả cao nhất.
Hệ thống văn bản pháp luật về chính sách đầu tư XDCB từ NSNN ngày

20