Thực hiện chính sách xây dựng cơ sở hạ tầng nông thôn từ thực tiễn huyện bình chánh, thành phố hồ chí minh (tt)

VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

TRƯƠNG PHI HÙNG

THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH XÂY DỰNG
CƠ SỞ HẠ TẦNG NÔNG THÔN TỪ THỰC TIỄN
HUYỆN BÌNH CHÁNH, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

Chuyên ngành:
Mã số:

Chính sách công
60 34 04 02

TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH SÁCH CÔNG

HÀ NỘI - 2017


Công trình được hoàn thành tại: Học viện Khoa học xã hội
Người hướng dẫn khoa học: PGS. TS Nguyễn Danh Sơn

Phản biện 1: PGS. TS Văn Tất Thu

Phản biện 2: PGS.TS Phạm Minh Tuấn

Luận văn được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ
họp tại: Học viện Khoa học xã hội, lúc 13 giờ 30, ngày 10 tháng 5
năm 2017.

Có thể tìm hiểu luận văn tại Thư viện Học viện Khoa học xã hội


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Sau gần 30 năm đổi mới, dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý,
điều hành của Nhà nước, đặc biệt là sự tham gia tích cực của các
tầng lớp nhân dân, nông nghiệp, nông dân, nông thôn nước ta đã đạt
được nhiều thành tựu to lớn. Tuy nhiên, kết quả đạt được chưa tương
xứng với tiềm năng, lợi thế; nông nghiệp phát triển kém bền
vững, chưa phát huy tốt mọi nguồn lực cho phát triển sản xuất,...
Chính vì vậy, việc xây dựng nông thôn mới sẽ góp phần nâng cao
chất lượng đời sống vật chất và tinh thần của dân cư nông thôn, xây
dựng nông thôn mới bền vững theo hướng văn minh, giàu đẹp, bảo
vệ môi trường sinh thái, giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc.
Xuất phát từ thực tế đó, tôi chọn đề tài: “Thực hiện chính sách
xây dựng cơ sở hạ tầng nông thôn từ thực tiễn huyện Bình Chánh,
Thành phố Hồ Chí Minh” làm đề tài nghiên cứu, góp phần nghiên
cứu về thực hiện chính sách công từ thực tiễn một địa bàn cấp huyện
cụ thể.
2. Tình hình nghiên cứu đề tài
Cho đến nay, đã có một số công trình nghiên cứu khoa học về đề
tài thực hiện chính sách xây dựng nông thôn mới từ thực tiễn một số
địa phương, trong đó có chính sách phát triển cơ sở hạ tầng nông
thôn trong xây dựng nông thôn mới, tuy nhiên, chưa có công trình
nghiên cứu nào có liên quan đến việc thực hiện chính sách phát triển
cơ sở hạ tầng nông thôn trong xây dựng nông thôn mới trên địa bàn
huyện Bình Chánh.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu

1


- Góp phần làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn việc thực hiện chính
sách phát triển cơ sở hạ tầng nông thôn trong xây dựng nông thôn
mới.
- Đánh giá thực trạng thực hiện chính sách xây dựng (và phát
triển) cơ sở hạ tầng nông thôn trong xây dựng nông thôn mới
tại huyện Bình Chánh, Thành phố Hồ Chí Minh và trên cơ sở đó phát
hiện những vấn đề về thực hiện chính sách này ở tầm quốc gia và địa
phương (cấp huyện).
- Đề xuất giải pháp tăng cường thực hiện chính sách xây dựng cơ
sở hạ tầng nông thôn từ thực tiễn huyện Bình Chánh, Thành phố Hồ
Chí Minh.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là các vấn đề liên quan đến thực
hiện chính sách xây dựng cơ sở hạ tầng nông thôn trong quá trình
xây dựng nông thôn mới. Đề tài nghiên cứu giới hạn ở cơ sở hạ tầng
nông thôn, chủ yếu là: giao thông, thủy lợi, điện, trường học, cơ sở
vật chất văn hóa, chợ nông thôn, thông tin - truyền thông và y tế trên
địa bàn huyện Bình Chánh, Thành phố Hồ Chí Minh từ năm 2010
đến năm 2015.
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
Luận văn vận dụng cách tiếp cận nghiên cứu chính sách đa
ngành, liên ngành khoa học xã hội và phương pháp nghiên cứu chính
sách công.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
- Làm rõ một số khái niệm cơ bản liên quan tới thực hiện chính
sách xây dựng cơ sở hạ tầng nông thôn.

- Làm rõ thực trạng và đánh giá thực trạng thực hiện chính sách
xây dựng cơ sở hạ tầng nông thôn từ thực tiễn một huyện cụ thể.
2


- Đề xuất các giải pháp có cơ sở khoa học và thực tiễn về tăng
cường thực hiện chính sách xây dựng cơ sở hạ tầng nông thôn như là
những gợi ý hữu ích cho các nhà quản lý và nghiên cứu.
7. Cơ cấu của luận văn
- Chương 1: Cơ sở lý luận thực hiện chính sách xây dựng cơ sở
hạ tầng nông thôn.
- Chương 2: Thực hiện chính sách xây dựng cơ sở hạ tầng nông
thôn giai đoạn 2010 - 2015 tại huyện Bình Chánh, Thành phố Hồ Chí
Minh.
- Chương 3: Giải pháp tăng cường thực hiện chính sách phát
triển cơ sở hạ tầng nông thôn gắn với xây dựng nông thôn mới giai
đoạn 2016 - 2020 từ thực tiễn huyện Bình Chánh, Thành phố Hồ Chí
Minh.

3


Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH
XÂY DỰNG CƠ SỞ HẠ TẦNG NÔNG THÔN
1.1. Các khái niệm
- Cơ sở hạ tầng: là tổng thể các điều kiện cơ sở vật chất, kỹ thuật
và kiến trúc đóng vai trò nền tảng cơ bản cho các hoạt động kinh tế,
xã hội được diễn ra một cách bình thường.
- Nông thôn: là khái niệm dùng để chỉ một vùng hành chính bên

ngoài thành thị, ở đó một cộng đồng người chủ yếu là nông dân sống
và làm việc, có mật độ dân cư thấp, có hoạt động sản xuất và sinh kế
chủ yếu là nông nghiệp.
- Nông thôn mới: trước tiên nó phải là nông thôn không phải là
thị tứ, thị trấn, thị xã, thành phố và khác với nông thôn truyền thống
hiện nay, có thể khái quát gọn theo 05 nội dung cơ bản sau: (1) Kinh
tế phát triển, đời sống vật chất và tinh thần của cư dân nông thôn
được nâng cao; (2) Nông thôn phát triển theo quy hoạch, cơ cấu hạ
tầng, kinh tế, xã hội hiện đại, môi trường sinh thái được bảo vệ; (3)
Dân trí được nâng cao, bản sắc văn hoá dân tộc được giữ gìn và phát
huy; (4) An ninh tốt, quản lý dân chủ; (5) Chất lượng hệ thống chính
trị được nâng cao.
- Hạ tầng kinh tế - xã hội nông thôn: là những cơ sở vật chất và
thiết chế cung cấp dịch vụ cho sinh hoạt kinh tế, xã hội, dân sinh
trong cộng đồng làng xã và do làng xã quản lý, sở hữu và sử dụng,
làm nền tảng cho sự phát triển kinh tế - xã hội nông thôn.
- Chính sách: là một công cụ của quản lý để điều hành các hoạt
động kinh tế - xã hội theo những mục tiêu nhất định.

4


- Chính sách công: là một tập hợp các quyết định có liên quan
của Nhà nước nhằm lựa chọn mục tiêu và giải pháp thực hiện giải
quyết các vấn đề của xã hội theo mục tiêu tổng thể đã xác định.
- Chính sách xây dựng cơ sở hạ tầng nông thôn: là chính sách
của Nhà nước nhằm phát triển cơ sở hạ tầng ở nông thôn góp phần
tạo bước phát triển đột phá thúc đẩy kinh tế - xã hội nông thôn phát
triển, gắn kết kinh tế giữa các vùng, miền và từ đó phát huy được thế
mạnh kinh tế của mỗi địa phương phù hợp với quy luật chung của

kinh tế thị trường.
- Tổ chức thực hiện chính sách xây dựng cơ sở hạ tầng nông
thôn: là quá trình tổ chức thực hiện quá trình đầu tư xây dựng các
công trình hạ tầng kinh tế, hạ tầng xã hội ở nông thôn từ khâu lập đề
án, khảo sát, thiết kế, thẩm định, phê duyệt, đấu thầu, thi công đến
các khâu giám sát, nghiệm thu, đưa vào sử dụng, duy trì và bảo quản
công trình.
1.2. Vai trò và ý nghĩa của cơ sở hạ tầng trong xây dựng
nông thôn mới
- Thứ nhất, cơ sở hạ tầng nông thôn mới hoàn thiện và đồng bộ
sẽ giúp giảm giá thành sản xuất, giảm chi phí vận chuyển, chi phí
dịch vụ, giảm thiểu rủi ro trong các hoạt động sản xuất kinh doanh
nông nghiệp,…
- Thứ hai, cơ sở hạ tầng nông thôn mới phát triển sẽ tác động đến
sự phát triển khu vực nông nghiệp và kinh tế nông thôn.
- Thứ ba, cơ sở hạ tầng nông thôn mới là điều kiện quan trọng
tác động tới việc phân bố lực lượng sản xuất theo lãnh thổ.

5


1.3. Tổ chức thực hiện chính sách xây dựng cơ sở hạ tầng nông
thôn
- Xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện;
- Phổ biến, tuyên truyền chính sách;
- Phân công phối hợp thực hiện chính sách;
- Duy trì chính sách;
- Điều chỉnh chính sách;
- Theo dõi, kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện chính sách;
- Đánh giá, tổng kết, rút kinh nghiệm thực hiện chính sách.

1.4. Những nhân tố ảnh hưởng đến thực hiện chính sách xây
dựng cơ sở hạ tầng nông thôn
- Nhân tố chủ quan: cơ chế, chính sách; tổ chức bộ máy và cán
bộ; nhận thức, mối quan tâm của người dân và cộng đồng dân cư,...
- Nhân tố khách quan: điều kiện tự nhiên, đất đai; vốn; tiến bộ
khoa học kỹ thuật và công nghệ,…
1.5. Chủ thể và các bên liên quan trong thực hiện chính sách
xây dựng cơ sở hạ tầng nông thôn
- Chủ thể thực hiện chính sách: Chính phủ, địa phương và người
dân nông thôn.
- Các bên liên quan khác trong thực hiện chính sách như các cấp,
các ngành; cộng đồng các doanh nghiệp,...
1.6. Những yêu cầu cơ bản trong thực hiện chính sách xây
dựng cơ sở hạ tầng nông thôn
- Thứ nhất, phát triển cơ sở hạ tầng nông thôn cần phải phải đi
trước một bước, thể hiện tính tiên phong, mở đường cho phát triển
kinh tế - xã hội.
- Thứ hai, phát triển cơ sở hạ tầng nông thôn phải đảm bảo nâng
cao cả hiệu quả kinh tế, hiệu quả xã hội và đảm bảo môi trường.
6


- Thứ ba, phát triển cơ sở hạ tầng nông thôn phải đảm bảo duy trì
sự ổn định xã hội ở vùng nông thôn.
- Thứ tư, phát triển cơ sở hạ tầng nông thôn không chỉ nhằm mục
tiêu phát triển kinh tế, mà phải kết hợp hài hoà giữa phát triển kinh
tế, văn hoá, xã hội và đảm bảo quốc phòng, an ninh.
1.7. Kinh nghiệm thực hiện chính sách xây dựng cơ sở hạ
tầng nông thôn
- Thứ nhất, cần coi đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng ở nông thôn

là một trong những chính sách được ưu tiên hàng đầu trong Chương
trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới cũng như trong
chính sách đầu tư của Việt Nam.
- Thứ hai, phát triển cơ sở hạ tầng trong xây dựng nông thôn mới
phải được đặt trong quy hoạch tổng thể và phải được thực hiện theo
lộ trình được xác định trước.
- Thứ ba, phát triển cơ sở hạ tầng ở nông thôn cần bảo đảm tính
đồng bộ.
- Thứ tư, Nhà nước cần đóng vai trò quyết định trong việc cung
cấp nguồn ngân sách hỗ trợ các địa phương trong xây dựng, phát
triển cơ sở hạ tầng ở nông thôn.
- Thứ năm, các cơ quan nhà nước và các cấp chính quyền địa
phương cũng cần tạo môi trường đầu tư thông thoáng, thuận lợi
nhằm thu hút các nhà đầu tư trong và ngoài nước.
- Thứ sáu, phát huy nội lực của nhân dân để xây dựng kết cấu hạ
tầng nông thôn.
Kết luận Chương 1
Nông nghiệp, nông dân, nông thôn có vị trí chiến lược trong sự
nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc,
là cơ sở và lực lượng quan trọng để phát triển kinh tế - xã hội bền
7


vững, giữ vững ổn định chính trị, đảm bảo an ninh, quốc phòng; giữ
gìn, phát huy bản sắc văn hoá dân tộc và bảo vệ môi trường sinh thái
đất nước. Các vấn đề nông nghiệp, nông dân, nông thôn phải được
giải quyết đồng bộ, gắn với quá trình đẩy mạnh công nghiệp hoá,
hiện đại hoá đất nước.
Xây dựng nông thôn mới là chủ trương đúng đắn của Đảng, Nhà
nước. Việc nghiên cứu lý luận và chính sách xây dựng cơ sở hạ tầng

nông thôn là cơ sở quan trọng để tổ chức thực hiện có hiệu quả chính
sách phát triển cơ sở hạ tầng nông thôn trong xây dựng nông thôn
mới tại từng địa phương.

8


Chương 2
THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH XÂY DỰNG
CƠ SỞ HẠ TẦNG NÔNG THÔN GIAI ĐOẠN 2010 - 2015
TẠI HUYỆN BÌNH CHÁNH, THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
2.1. Chủ trương, chính sách phát triển cơ sở hạ tầng nông
thôn
2.1.1. Chủ trương, chính sách xây dựng cơ sở hạ tầng nông
thôn ở nước ta
Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ X (Tháng 4/2006) đã khẳng
định công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp nông thôn là sự lựa
chọn đúng đắn trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất
nước.
Nghị quyết Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương
Đảng khoá X (Nghị quyết số 26-NQ/TW ngày 05/8/2008) đã đưa ra
mục tiêu: “Xây dựng nông thôn mới có kết cấu hạ tầng kinh tế - xã
hội hiện đại; cơ cấu kinh tế và các hình thức tổ chức sản xuất hợp lý,
gắn nông nghiệp với phát triển nhanh công nghiệp, dịch vụ, đô thị
theo quy hoạch; xã hội nông thôn ổn định, giàu bản sắc văn hoá dân
tộc; dân trí được nâng cao, môi trường sinh thái được bảo vệ; hệ
thống chính trị ở nông thôn dưới sự lãnh đạo của Đảng được tăng
cường".
2.1.2. Chủ trương, chính sách phát triển cơ sở hạ tầng nông
thôn của Thành phố Hồ Chí Minh và huyện Bình Chánh

Đại hội đại biểu Đảng bộ Thành phố Hồ Chí Minh lần thứ IX,
nhiệm kỳ 2010 - 2015 (Tháng 10/2010) xác định: “… phấn đấu xây
dựng Thành phố Hồ Chí Minh trở thành một thành phố xã hội chủ

9


nghĩa văn minh, hiện đại; từ nay đến năm 2015 và tầm nhìn đến năm
2020, Thành phố tiếp tục nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến
đấu của toàn Đảng bộ; phát huy dân chủ, tăng cường đoàn kết; huy
động nguồn lực, nâng cao chất lượng tăng trưởng, xây dựng đồng bộ
kết cấu hạ tầng, phát triển nhanh, bền vững…”.
Đại hội đại biểu Đảng bộ huyện Bình Chánh lần thứ X (Tháng
8/2010), đã xác định mục tiêu tổng quát trong nhiệm kỳ 2010 - 2015
là: “Tập trung xây dựng hệ thống chính trị vững mạnh; phát huy dân
chủ và sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc; khai thác có hiệu quả các
nguồn lực; bảo đảm tốc độ tăng trưởng kinh tế cao và bền vững; thúc
đẩy phát triển các ngành công nghiệp và dịch vụ, nâng cao hiệu quả
sử dụng đất nông nghiệp. Ưu tiên phát triển hạ tầng kỹ thuật, xã hội
theo quy hoạch, đặc biệt là hệ thống giao thông, cấp thoát nước,
mạng lưới giáo dục, y tế; gắn phát triển kinh tế với giải quyết tốt an
sinh xã hội, giảm nghèo, tăng hộ khá; giữ vững ổn định chính trị,
đảm bảo trật tự an toàn xã hội, tạo nền tảng phát triển bền vững, văn
minh, hiện đại”.
2.2. Đặc điểm tự nhiên, kinh tế - xã hội ảnh hưởng tới thực
hiện chính sách xây dựng cơ sở hạ tầng nông thôn của huyện
Bình Chánh giai đoạn 2010 - 2015
Nhìn chung, Bình Chánh là huyện có điều kiện tự nhiên khá
thuận lợi. Đặc biệt, vị trí địa lý, địa hình, khí hậu, đất đai... cùng với
đó là điều kiện kinh tế - xã hội của huyện được quan tâm, đầu tư phát

triển, bộ mặt nông thôn đã có nhiều khởi sắc, đời sống vật chất và
tinh thần của nhân dân không ngừng được cải thiện, an ninh nông
thôn được bảo đảm.

10


2.3. Thực hiện chính sách xây dựng cơ sở hạ tầng nông thôn
ở huyện Bình Chánh giai đoạn 2010 - 2015
2.3.1. Tổ chức thực hiện chính sách xây dựng cơ sở hạ tầng
nông thôn ở huyện Bình Chánh giai đoạn 2010 - 2015
- Xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện chính sách xây dựng cơ
sở hạ tầng nông thôn;
- Phổ biến, tuyên truyền chính sách xây dựng cơ sở hạ tầng nông
thôn;
- Phân công phối hợp thực hiện chính sách xây dựng cơ sở hạ
tầng nông thôn;
- Duy trì chính sách phát triển cơ sở hạ tầng nông thôn;
- Điều chỉnh chính sách xây dựng cơ sở hạ tầng nông thôn;
- Theo dõi, kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện chính sách;
- Đánh giá, tổng kết, rút kinh nghiệm chính sách xây dựng cơ sở
hạ tầng nông thôn.
2.3.2. Kết quả đạt được và đánh giá
- Hệ thống hạ tầng giao thông: Từ khi triển khai thực hiện
Chương trình đến nay đã có 235 công trình giao thông (tổng chiều
dài 248,193km) đã hoàn thành đưa vào sử dụng (trong đó, có 189
công trình sử dụng nguồn vốn ngân sách, 46 công trình vận động
100% vốn dân thực hiện). Đến nau đã có14/14 xã đạt 100% tiêu chí
về Giao thông.
- Hệ thống hạ tầng thuỷ lợi: Kết quả thực hiện Đề án nông thôn

mới đến cuối năm 2015, Huyện đã đầu tư xây dựng và hoàn thành
đưa vào sử dụng 101 công trình với chiều dài 88,177 km, gồm: nạo
vét 51 kênh, sửa chữa 36 điểm cống, 04 đê bao, tính đến nay 14/14
xã đã được công nhận hoàn thành tiêu chí Thủy lợi, đạt 100%.
- Hệ thống hạ tầng cung cấp điện: Đến nay, hệ thống điện đảm
11


bảo điện lưới phủ kín trên địa bàn Huyện, phục vụ tốt nhu cầu sử
dụng điện sinh hoạt và sản xuất của người dân đạt 100%. Hiện nay
có 14/14 xã đã được công nhận hoàn thành tiêu chí Điện, đạt 100%.
- Hệ thống hạ tầng trường học: Tổng số trường học trên địa bàn
Huyện hiện nay là 72 trường (gồm: 22 trường mầm non, 28 trường
tiểu học, 17 trường trung học cơ sở, 05 trường trung học thổ thông).
Hiện nay có 14/14 xã được công nhận hoàn thành tiêu chí về Trường
học, đạt 100%.
- Hệ thống cơ sở vật chất văn hoá: Từ khi triển khai Đề án nông
thôn mới đến nay toàn huyện đã đầu tư sửa chữa, xây dựng mới và
đã được vào sử dụng đối với 74 công trình cơ sở vật chất văn hóa.
Đến nay đã có 14/14 xã được công nhận hoàn thành tiêu chí Cơ sở
vật chất văn hóa, đạt 100%.
- Hệ thống hạ tầng chợ nông thôn: Thực trạng đến hết năm 2015
trên địa bàn huyện Bình Chánh có 15 chợ (tăng 02 chợ gồm chợ, siêu
thị Tân Đoàn Việt và chợ Vĩnh Lộc A mới) gồm 02 chợ loại 2 và 13
chợ loại 3 với 2.439 tiểu thương đang kinh doanh tại các chợ, trong
đó có 07/15 chợ do tư nhân quản lý. Ủy ban nhân dân Huyện tập
trung đầu tư hạ tầng cơ sở cho các chợ nông thôn từ các nguồn vốn
nông thôn mới và vốn xã hội hóa, như vậy đến nay, có 14/14 xã đã
được công nhận đạt tiêu chí Chợ, đạt 100%.
- Hệ thống thông tin và truyền thông: Toàn huyện Bình Chánh

hiện nay có 01 Bưu điện Trung tâm Huyện, 16 bưu điện văn hóa xã
và 01 Bưu cục của Công ty Cổ phần chuyển phát nhanh Kerry TTC
tại thị trấn Tân Túc, 632 điểm phục vụ truy cập internet công cộng,
trong đó, giai đoạn 2010- 2015 đã phát triển mới 460 điểm, đảm bảo
phục vụ tốt nhu cầu về thông tin liên lạc, bưu chính viễn thông của
người dân. Như vậy, đến nay có 14/14 xã đạt tiêu chí này.
12


- Hệ thống hạ tầng y tế: Trên địa bàn huyện Bình Chánh có 01
Bệnh viện Huyện với quy mô 280 giường bệnh (hiện đang xây dựng
Bệnh viện mới với diện tích 03ha, quy mô giai đoạn 1 là 300 giường
bệnh nội trú); Trung tâm Y tế Dự phòng được xây dựng mới với diện
tích 3.000m2 vừa đưa vào hoạt động (có đủ 03 phòng chức năng và
08 khoa) và 14 trạm y tế xã đều đạt chuẩn quốc gia về cơ sở vật chất.
Đến nay, có 14/14 xã đạt tiêu chí về Y tế.
2.3.3. Sự tham gia của người dân
Tổng nguồn vốn huy động để đầu tư cơ sở hạ tầng đến cuối năm
2015 là 3.530 tỷ 094 triệu đồng. Mặc dù được sự quan tâm đầu tư
phát triển cơ sở hạ tầng nông thôn trong xây dựng nông thôn mới của
các cấp, các ngành, tuy nhiên, qua điều tra hộ gia đình 2016 cho thấy
đánh giá của người dân đối với chất lượng các công trình hạ tầng
kinh tế - xã hội chưa cao, chủ yếu chỉ ở mức trung bình - khá, chỉ có
một số tiêu chí được đánh giá chất lượng tốt như trường học, điện.
2.3.4. Tác động của cơ sở hạ tầng đến sự phát triển kinh tế - xã
hội ở huyện Bình Chánh
Có thể nói sự phát triển của hệ thống cơ sở hạ tầng đã tác động
tích cực đến sự phát triển kinh tế xã hội của Huyện. Nhìn chung,
mức sống đã có sự thay đổi tốt hơn, điều đó được thể hiện ở cuộc
sống của các hộ gia đình giờ không còn lo thiếu ăn, có các phương

tiện thông tin phục vụ cho nhu cầu thưởng thức văn hoá, thông tin
thời sự từ đó cuộc sống ngày càng được nâng cao hơn so với trước
đây.
2.3.5. Đánh giá kết quả đạt được và hạn chế trong thực hiện
chính sách xây dựng cơ sở hạ tầng nông thôn ở huyện Bình
Chánh giai đoạn 2010 - 2015
- Kết quả đạt được: thực hiện có hiệu quả việc huy động, sử dụng
13


các nguồn vốn; công tác tuyên truyền vận động nhân dân hiến đất,
hiến tài sản, đóng góp tiền, ngày công tham gia xây dựng kết cấu hạ
tầng nông thôn có bước chuyển biến tích cực,…
- Hạn chế: còn một bộ phận nhân dân cho rằng đây là chương
trình của Nhà nước đề ra, Nhà nước sẽ thực hiện nên có tư tưởng
trông chờ; người dân chưa thực hiện tốt vai trò là chủ thể trong việc
triển khai thực hiện; sự phối hợp giữa các bên liên quan chưa thật tốt;
sự giám sát của người dân và các tổ chức xã hội còn chưa thật chặt
chẽ và sự minh bạch trong tổ chức thực hiện xây dựng cơ sở hạ tầng
nông thôn mới cũng đang là vấn đề được xã hội quan tâm.
Kết luận Chương 2
Quá trình xây dựng nông thôn mới, được sự quan tâm hỗ trợ tích
cực của Trung ương, các sở ngành Thành phố cùng với sự quyết tâm,
nổ lực của cả hệ thống chính trị từ huyện đến xã và được sự đồng
thuận cao của người dân, Chương trình xây dựng nông thôn mới trên
địa bàn Huyện đã đạt được nhiều kết quả tích cực. Quá trình xây
dựng nông thôn mới đã huy động thành công được sức mạnh của
cộng đồng và cả hệ thống chính trị. Kết cấu hạ tầng ngày càng hoàn
thiện, từng bước đáp ứng được nhu cầu sản xuất nông nghiệp, phục
vụ dân sinh, góp phần thiết thực cải thiện đời sống vật chất tinh thần

cho người dân.

14


Chương 3
GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH
PHÁT TRIỂN CƠ SỞ HẠ TẦNG NÔNG THÔN GẮN VỚI
XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI GIAI ĐOẠN 2016 - 2020
TỪ THỰC TIỄN HUYỆN BÌNH CHÁNH,
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
3.1. Bối cảnh xây dựng nông thôn mới ở huyện Bình Chánh
giai đoạn 2016 - 2020
3.1.1. Thuận lợi và thời cơ
Đảng, Nhà nước luôn quan tâm và tập trung chỉ đạo đối với
Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới nói
chung và đầu tư xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội
nông thôn nói riêng. Mặc khác, nhiều kinh nghiệm trong công tác
lãnh đạo, chỉ đạo, phối hợp, hỗ trợ và tổ chức thực hiện Chương trình
mục tiêu quốc gia về xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2010 - 2015
là điều kiện thuận lợi để tiếp tục triển khai thực hiện Chương trình
trong giai đoạn tới.
3.1.2. Khó khăn và thách thức
Tốc độ tăng trưởng kinh tế, trong đó có các ngành công nghiệp tiểu thủ công nghiệp và thu ngân sách tuy tăng đều qua các năm
nhưng chưa đạt theo yêu cầu và chỉ tiêu đề ra. Kết quả thực hiện
chính sách phát triển cơ sở hạ tầng nông thôn trong xây dựng nông
thôn mới giai đoạn 2010 - 2015 còn một số tồn tại, hạn chế. Công tác
quản lý, giám sát đầu tư xây dựng còn nhiều hạn chế, ảnh hưởng tiến
độ thi công, chất lượng công trình, lãng phí vốn đầu tư. Một bộ phận
cán bộ phụ trách nông thôn mới còn yếu về trình độ chuyên môn,

nghiệp vụ và phương pháp dẫn đến triển khai thực hiện nhiệm vụ còn

15


lúng túng.
3.2. Quan điểm và mục tiêu xây dựng cơ sở hạ tầng nông
thôn của Thành phố Hồ Chí Minh và huyện Bình Chánh giai
đoạn 2016 - 2020
3.2.1. Đối với Thành phố Hồ Chí Minh
Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh ban hành Quyết định
số 6183/QĐ-UBND ngày 25/11/2016 về việc phê duyệt Đề án nâng
cao chất lượng các tiêu chí xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2016 2020 trên địa bàn vùng nông thôn Thành phố Hồ Chí Minh, trong đó
xác định mục tiêu thực hiện chính sách xây dựng cơ sở hạ tầng nông
thôn trong xây dựng nông thời mới giai đoạn 2016 - 2020, như sau:
Tiếp tục quán triệt, tuyên truyền, nâng cao nhận thức trong toàn hệ
thống chính trị và nhân dân về thực hiện Chương trình mục tiêu quốc
gia xây dựng nông thôn mới. Duy trì và giữ vững các tiêu chí đã đạt
được; thực hiện các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng các tiêu chí;
trong đó chú trong phát triển sản xuất, nâng cao thu nhập, giảm
nghèo bền vững; rà soát quy hoạch nông thôn mới gắn với cảnh quan
môi trường nông thôn; đảm bảo an ninh chính trị, trật tự an toàn xã
hội vùng nông thôn.
3.2.2. Đối với huyện Bình Chánh
Ban Chỉ đạo Chương trình xây dựng nông thôn mới huyện Bình
Chánh ban hành Kế hoạch số 01-KH/BCĐCTXDNTM về thực hiện
nâng cấp các tiêu chí nông thôn mới trên địa bàn huyện Bình Chánh
giai đoạn 2016 - 2020, trong đó xác định: Giai đoạn 2016 - 2020 là
giai đoạn thực hiện nâng cao chất lượng các tiêu chí nông thôn mới
đã đạt được bền vững hơn; không ngừng nâng cao đời sống vật chất

và tinh thần của người dân khu vực nông thôn.

16


3.2. Các giải pháp tăng cường thực hiện chính sách xây
dựng cơ sở hạ tầng nông thôn từ thực tiễn huyện Bình Chánh,
Thành phố Hồ Chí Minh
3.2.1. Hoàn thiện thể chế chính sách
Qua 05 năm triển khai thực hiện Chương trình xây dựng nông
thôn mới, chính sách phát triển cơ sở hạ tầng nông thôn ngày một
hoàn thiện, Trung ương và địa phương đã đúc kết nhiều kinh nghiệm,
xây dựng và ban hành hệ thống chính sách khá đồng bộ, phù hợp với
từng giai đoạn và điều kiện đặc thù của từng địa phương. Tuy nhiên,
trong quá trình tổ chức thực hiện cần tiếp tục rà soát, cập nhật, bổ
sung, hoàn thiện cơ chế, chính sách, đặc biệt là chính sách phát triển
cơ sở hạ tầng nông thôn trong xây dựng nông thôn mới, phải coi đây
là một nhiệm vụ chính trị trọng tâm, thường xuyên.
3.2.2. Hoàn thiện các công cụ thực hiện chính sách
- Giải pháp về tuyên truyền, vận động: Tiếp tục tuyên truyền,
quán triệt sâu sắc các quan điểm, chủ trương, chính sách của Đảng và
Nhà nước, các nhiệm vụ cụ thể về nhiệm vụ phát triển cơ sở hạ tầng
trong nông xây dựng thôn mới tới các cấp, các ngành, tới cán bộ,
đảng viên và nhân dân; nhằm nâng cao nhận thức về yêu cầu, nhiệm
vụ xây dựng nông thôn mới nói chung và xây dựng cơ sở hạ tầng nói
riêng.
- Giải pháp tăng cường phân cấp quản lý trong phát triển cơ sở
hạ tầng nông thôn: Cần thực hiện phân cấp và làm rõ chức năng
trong quản lý của các cấp chính quyền địa phương, đặc biệt cho
chính quyền cấp xã trong hoạt động đầu tư và quản lý đầu tư phát

triển cơ sở cơ sở hạ tầng trong xây dựng nông thôn mới.
3.2.3. Nâng cao năng lực chủ thể thực hiện chính sách phát
triển cơ sở hạ tầng nông thôn
17


- Giải pháp về nâng cao vai trò chủ thể của người dân: Tăng
cường tuyên truyền để mỗi người dân nông thôn đều hiểu được mình
là chủ thể của quá trình xây dựng nông thôn mới. Cần nêu cao vai trò
người dân chủ động tham gia các công việc thuộc Chương trình xây
dựng nông thôn mới.
- Giải pháp nâng cao năng lực quản lý đầu tư xây dựng cơ sở hạ
nông thôn: quản lý quá trình đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng nông
thôn; quản lý quá trình khai thác, sử dụng cơ sở hạ tầng nông thôn,...
3.2.4. Tăng cường nguồn lực thực hiện chính sách phát triển
cơ sở hạ tầng nông thôn
Nguồn vốn cho phát triển cơ sở hạ tầng nông thôn là rất quan
trọng, vì vậy để đảm bảo huy động đủ nguồn vốn cho xây dựng và
phát triển cơ sở hạ tầng trong xây dựng nông thôn mới, bên cạnh việc
bố trí nguồn vốn ngân sách, huyện Bình Chánh cần tiếp tục chủ
trương tăng cường xã hội hoá trong đầu tư các công trình công cộng,
huy động tốt các nguồn lực của các thành phần kinh tế, của các tầng
lớp dân cư trên địa bàn cả vốn trong nước và vốn ngoài nước.
3.2.5. Một số giải pháp khác
- Tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp uỷ Đảng,
chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân đối với
nhiệm vụ phát triển cơ sở hạ tầng giai đoạn 2016 - 2020;
- Bám sát kế hoạch đã xây dựng, tập trung chỉ đạo việc thực hiện
các tiêu chí quan trọng;
- Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát;

- Tăng cường trách nhiệm của Ban Chỉ đạo Chương trình xây
dựng nông thôn mới Huyện, các phòng chuyên môn, cơ quan cấp xã,
ấp đối với từng công việc cụ thể thuộc phạm vi trách nhiệm được
phân công;
18


- Đẩy mạnh công tác xây dựng Đảng, đổi mới nâng cao hiệu quả
lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp uỷ Đảng, công tác chỉ đạo, điều hành
của các cấp chính quyền; sự tham gia tích cực, hiệu quả của Mặt trận
Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội; tạo thành bộ máy hoạt
động thực sự thống nhất, đồng bộ, hiệu quả.
Kết luận Chương 3
Việc triển khai thực hiện chính sách phát triển cơ sở hạ tầng
nông thôn trong xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2016 - 2020 trên
cả nước nói chung và địa bàn huyện Bình Chánh nói riêng sẽ có
nhiều thuận lợi, thời cơ nhưng xen lẫn không ít khó khăn, thách thức.
Tuy nhiên, Trung ương và Thành phố đã ban hành hệ thống chính
sách cụ thể, rõ ràng để thực hiện giai đoạn mới trên cơ sở đúc kết
được nhiều kinh nghiệm trong quá trình triển khai thực hiện chính
sách này giai đoạn 2010 - 2015. Đối vối huyện Bình Chánh, Huyện
ủy - Ủy ban nhân dân Huyện đang triển khai thực hiện với quan điểm
và các mục tiêu rõ ràng được xác định theo từng năm cùng với hệ
thống các giải pháp trên đây, nếu được triển khai thực hiện đồng bộ,
ý chí quyết tâm cao của hệ thống chính trị, chắc chắn chính sách phát
triển cơ sở hạ tầng nông thôn trong xây dựng nông thôn mới giai
đoạn 2016 - 2020 trên địa bàn huyện Bình Chánh sẽ gặt hái nhiều
thành công.

19

KẾT LUẬN
Kết quả nghiên cứu trong luận văn tái khẳng định việc phát triển
cơ sở hạ tầng có ý nghĩa hết sức quan trọng trong xây dựng nông
thôn mới, là một yếu tố có tính quyết định cho sự thành công đối với
xây dựng nông thôn mới ở mỗi địa phương. Những bài học kinh
nghiệm ở các địa phương cũng cho thấy nếu tổ chức thực hiện chính
sách tốt, trong đó đặt cơ sở hạ tầng trong quy hoạch tổng thể, bảo
đảm được tính đồng bộ, huy động, phân bổ, sử dụng hiệu quả các
nguồn vốn đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng cả từ phía Nhà nước và
cả từ phía cộng đồng thì việc phát triển cơ sở hạ tầng nông thôn chắc
chắn có được sự thành công.
Qua 05 năm triển khai thực hiện chính sách xây dựng nông thôn
mới nói chung và phát triển cơ sở hạ tầng trong xây dựng nông thôn
mới nói riêng, mặc dù còn có những khó khăn nhưng với sự quan
tâm chỉ đạo của các cấp uỷ Đảng, sự quản lý, điều hành của các cấp
chính quyền và sự tham gia tích cực của cộng đồng và người dân,
việc phát triển cơ sở hạ tầng trong xây dựng nông thôn mới trên địa
bàn huyện Bình Chánh đã đạt được những kết quả tốt, góp phần tích
cực vào thực hiện Chương trình xây dựng nông thôn mới của Huyện.
Kết quả tổ chức thực hiện chính sách xây dựng cơ sở hạ tầng nông
thôn trong xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện Bình Chánh
thời gian qua (2010 - 2015) cho thấy:
- Việc đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng nông thôn đã được đầu tư
xây dựng hiệu quả. Hệ thống trường, lớp học, trạm y tế, cơ sở vật
chất văn hoá được đầu tư xây dựng cải tạo nâng cấp phục vụ công
tác giáo dục và chăm sóc sức khoẻ, phục vụ cho các hoạt động văn
hoá của nhân dân.

20


- Huyện và xã đã chủ động xây dựng kế hoạch vốn, huy động
nguồn lực phục vụ Chương trình.
- Sự phối hợp giữa chính quyền và các tổ chức chính trị - xã hội
và với cộng đồng dân cư khá chặt chẽ. Do làm tốt công tác tuyên
truyền vận động xã hội hoá trong đầu tư xây dựng nên đã vận động
người dân hiến đất, hiến tài sản, đóng góp tiền, ngày công tham gia
xây dựng kết cấu hạ tầng nông thôn.
Đồng thời, cũng còn không ít các vấn đề đặt ra trong xây dựng
cơ sở hạ tầng nông thôn ở huyện Bình Chánh thời gian tới (2016 2020), trong đó quan trọng nhất và liên quan tới tổ chức thực hiện
chính sách xây dựng cơ sở hạ tầng nông thôn trong xây dựng nông
thôn mới ở huyện Bình Chánh là làm sao huy động được nhiều hơn
các nguồn lực, nhất là sự tham gia, đóng góp từ cộng đồng và bố trí,
sử dụng hiệu quả các nguồn lực này.
Các giải pháp đề xuất từ thực tiễn thực hiện chính sách phát triển
cơ sở hạ tầng nông thôn trong xây dựng nông thôn mới ở huyện Bình
Chánh có thể là những gợi ý hữu ích cả cho việc hoàn thiện chính
sách và cả cho việc tăng cường thực hiện chính sách phát triển cơ sở
hạ tầng nông thôn trong xây dựng nông thôn mới ở các địa phương
khác.

21