Cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa liên thông tại Ủy ban nhân dân thành phố Lạng Sơn, tỉnh Lạng Sơn (LV thạc sĩ)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

BỘ NỘI VỤ

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

LƯƠNG THỊ THU HUỲNH

CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH THEO
CƠ CHẾ MỘT CỬA LIÊN THÔNG TẠI ỦY BAN
NHÂN DÂN THÀNH PHỐ LẠNG SƠN,
TỈNH LẠNG SƠN

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG

HÀ NỘI – 2017


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

BỘ NỘI VỤ

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

LƯƠNG THỊ THU HUỲNH

CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH THEO
CƠ CHẾ MỘT CỬA LIÊN THÔNG TẠI ỦY BAN
NHÂN DÂN THÀNH PHỐ LẠNG SƠN,
TỈNH LẠNG SƠN

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG
Chuyên ngành: Quản lý công
Mã số: 60 34 04 03

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. NGUYỄN THỊ HÀ

HÀ NỘI – 2017


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu,
kết quả nêu trong luận văn là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng. Những kết
luận khoa học của luận văn chưa từng được công bố trong bất cứ công trình
nào.
TÁC GIẢ LUẬN VĂN

Lương Thị Thu Huỳnh


LỜI CẢM ƠN
Sau gần 2 năm học tập và nghiên cứu tại Học viện Hành chính Quốc gia,
được sự quan tâm giúp đỡ của các thầy, cô giáo đặc biệt là sự hướng dẫn, chỉ
bảo tận tình của T.S Nguyễn Thị Hà - Phó Trưởng khoa Văn bản và Công
nghệ Hành chính - Học viện Hành chính quốc gia; đồng thời nhận được sự
giúp đỡ của các anh chị tại Ủy ban nhân dân thành phố Lạng Sơn, đến nay tôi
đã hoàn thành Luận văn Thạc Sỹ "Cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế
một cửa liên thông tại Ủy ban nhân dân thành phố Lạng Sơn, tỉnh Lạng Sơn".
Tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành và sâu sắc nhất tới cô giáo T.S
Nguyễn Thị Hà - người đã trực tiếp hướng dẫn khoa học, giúp đỡ tôi trong
quá trình nghiên cứu để Luận văn được hoàn thành một cách thuận lợi và chỉn

chu.
Mặc dù đã nỗ lực hết mình thực hiện nghiên cứu, tìm tòi tài liệu để hoàn
thành Luận văn, nhưng do bản thân không trực tiếp tham gia thực hiện trong
Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả nên Luận văn này của tôi còn có những hạn
chế nhất định. Vì vậy, tôi mong muốn nhận được những ý kiến đóng góp của
các thầy, cô và những người quan tâm tới vấn đề được đề cập trong Luận văn
để tôi tiếp tục hoàn thiện Luận văn hơn nữa.
Tôi xin trân trọng cảm ơn!
TÁC GIẢ LUẬN VĂN

Lương Thị Thu Huỳnh


DANH MỤC VIẾT TẮT

UBND

: Ủy ban nhân dân

HĐND

: Hội đồng nhân dân

TTHC

: Thủ tục hành chính


MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN
MỞ ĐẦU ...................................................................................................... 1
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THỦ TỤC HÀNH CHÍNH VÀ CẢI
CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH THEO CƠ CHẾ MỘT CỬA LIÊN
THÔNG .............................................................................................................. 14
1.1. Khái quát về thủ tục hành chính .......................................................... 14
1.2. Cải cách thủ tục hành chính và cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế
một cửa liên thông ............................................................................................... 21
1.3. Kinh nghiệm cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa liên
thông tại một số địa phương ................................................................................ 35
Tiểu kết chương 1 ...................................................................................... 42
Chương 2: THỰC TRẠNG CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH THEO
CƠ CHẾ MỘT CỬA LIÊN THÔNG TẠI ỦY BAN NHÂN DÂN THÀNH
PHỐ LẠNG SƠN .............................................................................................. 43
2.1. Khái quát về thành phố Lạng Sơn, tỉnh Lạng Sơn ............................... 43
2.2. Tình hình thực hiện cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa
liên thông tại Ủy ban nhân dân thành phố Lạng Sơn .......................................... 45
2.3. Đánh giá, nhận xét chung ..................................................................... 73
Tiểu kết chương 2 ...................................................................................... 85
Chương 3: MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM NÂNG CAO HIỆU QUẢ CẢI
CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH THEO CƠ CHẾ MỘT CỬA LIÊN
THÔNG TẠI ỦY BAN NHÂN DÂN THÀNH PHỐ LẠNG SƠN ................ 87
3.1. Cơ sở đề xuất giải pháp ........................................................................ 87
3.2. Một số giải pháp ................................................................................... 88
3.3. Một số kiến nghị cho thời gian tới ..................................................... 107
Tiểu kết chương 3 .................................................................................... 115
KẾT LUẬN .............................................................................................. 116
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................... 119

MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài luận văn
Thủ tục hành chính là một loại quy phạm pháp luật quy định trình tự về
thời gian, về không gian khi thực hiện một thẩm quyền nhất định của bộ máy
Nhà nước, là cách thức giải quyết công việc của các cơ quan Nhà nước trong
mối quan hệ với các cơ quan, tổ chức và cá nhân công dân.
Nghị quyết Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương Khoá X
về đẩy mạnh cải cách hành chính, nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý của bộ
máy nhà nước đã nêu rõ: “Tập trung đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính,
xem đây là khâu đột phá để tạo môi trường thuận lợi, minh bạch cho hoạt
động của nhân dân và doanh nghiệp. Tiến hành rà soát tất cả các thủ tục hành
chính trên tất cả các lĩnh vực, chỉ rõ những thủ tục, những quy định sai pháp
luật, không phù hợp để kiên quyết sửa đổi. Đây là khâu cản trở sự phát triển
và gây nhiều bức xúc trong nhân dân; cần tập trung chỉ đạo tạo sự chuyển
biến mạnh mẽ trong lĩnh vực này” [11, Tr.5].
Mục tiêu của cải cách thủ tục hành chính nhằm giải quyết mối quan hệ
giữa các cơ quan nhà nước với nhau và cơ quan nhà nước với công dân và tổ
chức trong xã hội theo hướng đơn giản, gọn nhẹ và công khai, minh bạch; để
tiếp tục cải thiện môi trường kinh doanh, giải phóng mọi nguồn lực của xã hội
và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, bảo đảm điều kiện cho nền kinh tế
của đất nước phát triển nhanh, bền vững. Cụ thể là phải cắt giảm và nâng cao
chất lượng thủ tục hành chính trong tất cả các lĩnh vực quản lý nhà nước, nhất
là thủ tục hành chính liên quan tới người dân, doanh nghiệp; kiểm soát chặt
chẽ việc ban hành mới các thủ tục hành chính theo quy định của pháp luật;
công khai, minh bạch tất cả các thủ tục hành chính bằng các hình thức thiết
thực và thích hợp; thực hiện thống nhất cách tính chi phí mà cá nhân, tổ chức

1

phải bỏ ra khi giải quyết thủ tục hành chính tại cơ quan hành chính nhà nước;
duy trì và cập nhật cơ sở dữ liệu quốc gia về thủ tục hành chính; tiếp nhận, xử
lý phản ánh, kiến nghị của cá nhân, tổ chức về các quy định hành chính để hỗ
trợ việc nâng cao chất lượng các quy định hành chính và giám sát việc thực
hiện thủ tục hành chính của các cơ quan hành chính nhà nước các cấp.
Hiện nay, thủ tục hành chính ở nước ta còn một số nhược điểm như:
hình thức đòi hỏi quá nhiều giấy tờ, gây phiền hà cho nhân dân; nặng nề nhiều
cửa, nhiều cấp trung gian, rườm rà, chưa rõ ràng về trách nhiệm; chưa phù
hợp với yêu cầu của thời kỳ mở cửa và hội nhập. Thủ tục hành chính thiếu
thống nhất, thường bị thay đổi một cách tuỳ tiện, thiếu công khai, minh bạch.
Hậu quả của nhược điểm trên là gây phiền hà cho việc thực hiện quyền tự do,
lợi ích của công dân và tổ chức, ảnh hưởng đến công việc chung của cơ quan,
gây trở ngại cho việc giao lưu và hợp tác quốc tế. Trong nước xuất hiện nhiều
căn bệnh mới, đó là tệ cửa quyền, bệnh giấy tờ trong hệ thống cơ quan hành
chính, là nơi thuận lợi cho nạn tham nhũng, lãng phí phát sinh. Chính vì vậy,
cải cách thủ tục hành chính là yêu cầu chính đáng của nhân dân, doanh
nghiệp, của các tổ chức và nhà đầu tư nước ngoài, là khâu đột phá của tiến
trình cải cách hành chính Nhà nước.
Cải cách thủ tục hành chính từ trước tới nay, phần lớn chủ yếu tập
trung từ Trung ương, cấp tỉnh và cấp huyện. Tuy nhiên, công tác cải cách thủ
tục hành chính cấp huyện và các thành phố vẫn chưa thật sự được quan tâm
một cách toàn diện, vẫn còn nhiều mặt hạn chế, yếu kém. Chất lượng đội ngũ
cán bộ vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu trong việc thực hiện cải cách thủ tục
hành chính, vẫn còn tồn tại tình trạng đùn đẩy trách nhiệm, chức năng, nhiệm
vụ giữa các bộ phận, thêm vào đó, vẫn còn trùng lặp về chức năng, nhiệm vụ,
quyền hạn giữa các bộ phận kể trên. Một số thủ tục hành chính hiện nay còn
rườm rà, dẫn đến mất nhiều thời gian giải quyết, gây phiền hà cho người dân.

2

Thủ tục hành chính là thể chế hành chính liên quan đến công việc nội bộ hàng
ngày của một cơ quan, cấp chính quyền, cũng như đến các tổ chức và cá nhân
công dân trong mối quan hệ với Nhà nước. Các quyền, nghĩa vụ của mọi công
dân đã được quy định ở Hiến pháp hay ở các bộ luật, cũng như các yêu cầu,
nguyện vọng của họ có được thực hiện hay không, thực hiện như thế nào đều
phải thông qua thủ tục hành chính do các cơ quan, các cấp chính quyền nhà
nước quy định và trực tiếp giải quyết. Nếu thủ tục hành chính tại thành phố
Lạng Sơn được cải cách theo hướng đơn giản hóa, tập trung đẩy mạnh sự
thuận tiện, công khai và dân chủ hơn nữa so với hiện tại thì hiệu lực, hiệu quả
hoạt động của bộ máy hành chính nhà nước sẽ được nâng cao, khoảng cách
giữa nhà nước với nhân dân được rút ngắn tối đa và từ đó, góp phần phát triển
kinh tế - xã hội của thành phố nói riêng và của toàn tỉnh nói chung. Vì vậy,
việc cải cách thủ tục hành chính ở thành phố Lạng Sơn – nhằm hoàn thiện bộ
máy nhà nước – đã trở thành khâu đầu tiên và quan trọng trong việc giảm
gánh nặng trong giải quyết các thủ tục hành chính cho người dân ở các cấp
cao hơn.
Thành phố Lạng Sơn là nơi được tỉnh quan tâm chỉ đạo và sớm thực
hiện trong công tác cải cách thủ tục hành chính. Thông qua chương trình tổng
thể cải cách hành chính và các văn bản của Đảng, của Nhà nước, tỉnh Lạng
Sơn cũng sớm ban hành chương trình cải cách hành chính qua từng giai đoạn,
có kế hoạch thực hiện và thường xuyên sơ kết, tổng kết để đánh giá công tác
này. Thành phố Lạng Sơn trong quá trình thực hiện công tác cải cách hành
chính nhà nước vẫn luôn đảm bảo thực hiện theo sự chỉ đạo của cơ quan
Trung ương, của tỉnh để đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ trên phạm vi cả
nước cũng thực hiện đồng bộ cùng với quá trình cải cách ở các tỉnh khác trên
đất nước, thành phố cũng bắt đầu công cuộc cải cách từ công tác lãnh đạo, chỉ

3

đạo, từ yếu tố thể chế, đến bộ máy quản lý, đội ngũ cán bộ công chức và tài
chính công.
Trong quá trình cải cách theo sự chỉ đạo của Trung ương cũng có trọng
tâm, trọng điểm cho từng thời kỳ, từng giai đoạn. Mặc dù bắt đầu thực hiện từ
khi có Nghị quyết 38/CP của Chính phủ nhưng thời gian đó còn mờ nhạt,
chưa có sự thay đổi căn bản, vượt bậc trong nền hành chính của tỉnh Lạng
Sơn nói chung và thành phố Lạng Sơn nói riêng. Nhưng thực chất có sự đầu
tư, quan tâm nhiều đến công tác này là từ khi thực hiện chương trình tổng thể
cải cách nền hành chính nhà nước giai đoạn 2001 - 2010. Hiện nay thành phố
Lạng Sơn đang thực hiện chương trình tổng thể cải cách hành chính của giai
đoạn 2010 - 2020 nhưng vẫn còn nhiều trở ngại, khó khăn trong việc thực
hiện cải cách thủ tục hành chính. Nhiều thủ tục hành chính liên quan đến
người dân và doanh nghiệp vẫn còn rườm rà, một số lĩnh vực trọng tâm như
đất đai, xây dựng, nhà ở, bảo hiểm vẫn chưa được tạo điều kiện thuận lợi để
góp phần phát triển đất nước. Sự phối kết hợp giữa các cơ quan trong bộ máy
nhà nước chưa có sự đồng bộ, nhiều thủ tục hành chính chưa thực sự công
khai, minh bạch để tạo sự thuận tiện. Một bộ phận cán bộ chưa thực sự niềm
nở, thể hiện rõ tinh thần trách nhiệm trong việc phục vụ nhân dân. Chính vì
còn một số hạn chế trong công tác cải cách thủ tục hành chính tại thành phố
Lạng Sơn như vậy nên bản thân tôi lựa chọn đề tài này để mong muốn đưa ra
được một số giải pháp góp phần nâng cao chất lượng cải cách thủ tục hành
chính, mang đến nhiều sự thuận tiện cho người dân cũng như góp phần vào
công cuộc cải cách chung của quốc gia. Từ những lý do nêu trên, tác giả chọn
đề tài: “Cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa liên thông tại Uỷ
ban nhân dân thành phố Lạng Sơn, tỉnh Lạng Sơn” nghiên cứu làm Luận
văn Thạc sĩ Quản lý công.

4

2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn
Nghiên cứu về cải cách thủ tục hành chính nói chung, cải cách thủ tục
hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông đã có nhiều nhà nghiên
cứu, nhà hoạch định chính sách, nhiều văn bản pháp luật của nhà nước ban
hành; có hàng loạt các công trình khoa học nghiên cứu và đã được công bố,
đăng tải từ trung ương đến địa phương.
* Có thể kể tới một số công trình nghiên cứu tiêu biểu như sau:
- “Một số vấn đề về cải cách thủ tục hành chính” của GS Mai Hữu
Khuê và PGS.TS Bùi Văn Nhơn (Nxb Chính trị Quốc gia, 1996) đã giới thiệu
tổng quát sự tác động của TTHC đối với hoạt động của bộ máy quản lý nhà
nước, những hạn chế trong quản lý nhà nước do thiếu những TTHC hữu hiệu.
Bên cạnh đó, độc giả còn nắm được một số quan điểm, nguyên tắc và giải
pháp trong nhiệm vụ cải cách TTHC;
- “Thủ tục hành chính – Lý luận và thực tiễn” do GS.TSKH Nguyễn
Văn Thâm và PGS.TS Võ Kim Sơn biên soạn (Nxb Chính trị Quốc gia,
2002). Trong cuốn sách này, hai tác giả đã trình bày những vấn đề lý luận cơ
bản liên quan đến TTHC, được minh chứng bằng thực tiễn không chỉ trong
TTHC ở nước ta mà cả ở một số nước trên thế giới;
- Với “Cải cách thủ tục hành chính” (Nxb Chính trị Quốc gia, 2003),
GS.TSKH Nguyễn Văn Thâm và PGS.TS Võ Kim Sơn đã khẳng định cải
cách thủ tục hành chính là một nội dung quan trọng trong cải cách hành chính
nói chung và cải cách thể chế hành chính nhà nước nói riêng. Ở Việt Nam
hiện nay, cải cách thủ tục hành chính mặc dù đã có nhiều chuyển biến tích
cực song vẫn còn hạn chế như: số lượng thủ tục nhiều, chất lượng thủ tục
thấp, nhiều phiền hà trong giải quyết thủ tục hành chính, hiệu quả cải cách thủ
tục thời gian chưa tốt. Để khắc phục những hạn chế này cần phải đẩy mạnh
đơn giản hóa nội dung thủ tục hành chính, mở rộng liên thông thủ tục hành

5

chính nhằm giảm bớt số lượng thủ tục hành chính, tăng cường tính phục vụ
thực thi trong thủ tục hành chính;
- Các tác giả Tô Tử Hạ, Nguyễn Hữu Đức, Nguyễn Hữu Trị, Đoàn
Trọng Truyến đã cho ra đời cuốn sách “Cải cách hành chính địa phương – Lý
thuyết và thực tiễn” (Nxb Giáo dục, 2003) cho ta thấy một số thành tựu và
hạn chế của công tác cải cách hành chính tại địa phương với nội dung thiết
thực, nhằm thúc đẩy và nâng cao hiệu quả cải cách hành chính, đặc biệt với
công tác cải cách thủ tục hành chính tại địa phương;
- PGS.TS Võ Kim Sơn trong “Cải cách nền hành chính nhà nước một
quá trình tất yếu và liên tục” (Nxb Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí
Minh, 2004) đã làm rõ quan điểm rằng cải cách nền hành chính nhà nước là
một bộ phận quan trọng trong đường lối, chính sách đổi mới và là một trong
những giải pháp quan trọng, bảo đảm thực hiện thắng lợi kế hoạch phát triển
kinh tế - xã hội của Đảng và Nhà nước ta. Có thể nói, cải cách hành chính vừa
là tiền đề, vừa là động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, vì
vậy cần sự kiên trì, quyết tâm; qua đó, xây dựng nhà nước ta thực sự là nhà
nước xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân;
- Trong cuốn “Cải cách thủ tục hành chính nhà nước – Thực trạng,
nguyên nhân, giải pháp” (Nxb Thống kê, Hà Nội 2007), Ông Thang Văn
Phúc - Nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ muốn chuyển tải tới bạn đọc cái nhìn
bao quát và thực tế về công tác cải cách thủ tục hành chính tại Việt Nam,
nguyên nhân của những hạn chế, đồng thời cung cấp những giải pháp thiết
thực giúp tháo gỡ những hạn chế nêu trên;
- GS.TSKH Đào Trí Úc đã nghiên cứu và thực hiện cuốn sách “Đánh
giá kết quả cải cách hành chính và các giải pháp tiếp tục đẩy mạnh cải cách
hành chính ở nước ta” (Nxb Chính trị Quốc gia, 2008) tiếp tục mang lại cho
độc giả tư duy tổng thể về phương hướng hành động trong công cuộc đẩy

6


mạnh cải cách hành chính tại đất nước ta, hướng tới một nền hành chính dân
chủ, thuận tiện, công khai, minh bạch hơn;
- Tác giả Điệp Văn Sơn trong “Cải cách hành chính – Những vấn đề
cần biết” (Nxb Chính trị Quốc gia, 2008) một lần nữa khẳng định cải cách
hành chính là nhu cầu khách quan của sự nghiệp đổi mới, được Đảng và Nhà
nước ta rất quan tâm. Tuy vậy, trong quá trình cải cách hành chính còn rất
nhiều góc khuất chưa được làm sáng tỏ, từ đó chưa có những giải pháp cụ thể,
thiết thực, phù hợp với tình hình;
- “Một số văn bản pháp luật về quản lý hành chính, cải cách thủ tục
hành chính trong cơ quan Nhà nước và tổ chức chính trị xã hội” (Nxb Chính
trị Quốc gia, 2009) là tập hợp một số văn bản quy phạm pháp luật của Nhà
nước nhằm điều chỉnh các mối quan hệ trong các lĩnh vực về quản lý kinh tế tài chính, quản lý tài sản công, tiếp tục xóa bỏ các thủ tục phiền hà;
- “Soạn thảo và xử lý văn bản quản lý nhà nước” (Nxb Chính trị Quốc
gia, 2010) của GS.TSKH Nguyễn Văn Thâm. Nội dung cuốn sách bao gồm
một số vấn đề liên quan đến vấn đề xây dựng và sử dụng các văn bản quản lý
nhà nước như: thẩm quyền ban hành văn bản theo pháp luật hiện hành, vai trò
của văn bản trong hoạt động quản lý nhà nước, các văn bản mẫu cần thiết và
kỹ thuật quản lý văn bản, v.v… Ngoài ra, cuốn sách còn đề cập tới những
quan điểm cơ bản của Đảng và Nhà nước ta về cải cách hành chính nhà nước;
- “Cơ sở lý luận và thực tiễn về hành chính nhà nước” (Nxb Chính trị
Quốc gia, 2013) do PGS.TS Nguyễn Hữu Hải chủ biên tập trung cung cấp
những kiến thức cơ bản về khoa học hành chính nói chung và hành chính nhà
nước nói riêng, chẳng hạn như: các khái niệm cơ bản, đặc điểm nguyên tắc tổ
chức và hoạt động, lý thuyết và mô hình, kiểm soát bên ngoài và kiểm soát
nội bộ, giải pháp nâng cao hiệu quả và hiệu lực của hành chính nhà nước.

7

* Ngoài ra còn có hàng loạt các công trình nghiên cứu, đề tài đã
từng nghiên cứu những vấn đề liên quan đến cải cách hành chính nhà
nước như sau:
- Luận văn Thạc sĩ của tác giả Trần Văn Tấn với đề tài: “Cơ chế một
cửa, một cửa liên thông - Nghiên cứu thực tiễn tỉnh Đồng Tháp”, năm 2011.
Tác giả xuất phát từ những vấn đề lý luận về cải cách hành chính theo cơ chế
một cửa và một cửa liên thông, khái quát quá trình thực hiện cải cách tại tỉnh
Đồng Tháp. Từ đó, chỉ ra những kết quả đạt được và những khó khăn vướng
mắc, nguyên nhân và những bài học kinh nghiệm thông qua thực tiễn thực
hiện công tác cải cách tại địa phương;
- Luận văn Thạc sĩ quản lý hành chính công của tác giả Đỗ Ngọc Lan:
“Quản lý chất lượng cải cách hành chính theo mô hình “một cửa liên thông”
tại Ủy ban Nhân dân các quận thành phố Hải Phòng”, năm 2011. Tác giả chủ
yếu phân tích những nội dung cơ bản về công cuộc cải cách hành chính tại địa
phương nói chung và chất lượng cải cách hành chính theo mô hình “một cửa
liên thông” nói riêng, từ đó chỉ ra các hạn chế còn tồn tại và đề xuất những
giải pháp khắc phục hạn chế cũng như đẩy mạnh công tác cải thiện chất lượng
cải cách hành chính tại địa phương;
- Luận văn Thạc sĩ của tác giả Đỗ Thị Toan với đề tài: “Cải cách thủ
tục hành chính theo cơ chế một cửa liên thông trong lĩnh vực đăng ký kinh
doanh tại Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Bắc Ninh”, năm 2012. Trong nghiên
cứu của mình, tác giả đã khái quát thực trạng, những kết quả đạt được cùng
khó khăn, vướng mắc trong thực hiễn cải cách TTHC theo cơ chế một cửa
liên thông tại tỉnh Bắc Ninh nói chung và trong lĩnh vực đăng ký kinh doanh
tại Sở Kế hoạch và Đầu tư tỉnh Bắc Ninh nói riêng. Từ đó, đề xuất các giải
pháp hữu hiệu trong xử lý những khó khăn, vướng mắc còn tồn tại;

8

- Luận văn Thạc sĩ của tác giả Lê Thị Vân Huyền với đề tài: “Nâng cao
hiệu quả phối hợp trong thực hiện thủ tục hành chính thực hiện thẩm quyền
theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông của Ủy ban nhân dân phường tại
thành phố Hà Nội”, năm 2012. Đây là một đề tài rất thiết thực dựa trên những
vấn đề lý luận về quy trình phối hợp giữa các cơ quan Nhà nước trong việc
thực hiện TTHC cũng như cải cách TTHC tại Ủy ban nhân dân phường tại
thành phố Hà Nội;
- Luận văn Thạc sĩ của tác giả Văn Thị Hoàn với đề tài: “Đổi mới thủ
tục hành chính trong tuyển dụng viên chức”, năm 2013. Với nghiên cứu của
mình, tác giả đã mang lại tầm nhìn bao quát về thực tiễn TTHC trong tuyển
dụng viên chức tại nước ta, dựa trên quan điểm lấy cải cách, đổi mới TTHC là
mấu chốt trong việc tuyển dụng nguồn viên chức chất lượng, hiệu quả, góp
phần rút ngắn khoảng cách mối quan hệ giữa Nhà nước và nhân dân;
- Luận văn Thạc sĩ của tác giả Mai Thị Thơm với đề tài: “Cải cách thủ
tục hành chính theo cơ chế một cửa về cấp phép xây dựng từ thực tiễn quận
Hoàn Kiếm - Hà Nội”, năm 2013. Từ nghiên cứu này, độc giả có thể nhận
thức được rằng thực tế thực hiện các TTHC, quận Hoàn Kiếm – Hà Nội đã chỉ
rõ những hạn chế, yếu kém và khẳng định cải cách TTHC là nhu cầu tất yếu,
khách quan hiện nay. Tuy vậy, trong tiến trình cải cách TTHC, phải xác định
được rằng cải cách TTHC trong cấp giấy phép xây dựng là một nhu cầu quan
trọng và cấp thiết. Đồng thời, tác giả cũng đưa ra một số giải pháp và kiến
nghị đối với cấp Trung ương và UBND thành phố Hà Nội, UBND quận Hoàn
Kiếm nhằm hoàn thiện TTHC theo cơ chế một cửa trong cấp phép xây dựng;
- Luận văn Thạc sĩ quản lý hành chính công của tác giả Đào Thị Oanh:
“Cải cách thủ tục hành chính tại Ủy ban nhân dân quận Thanh Xuân”, năm
2014. Theo quan điểm của tác giả, vấn đề nhận thức của lãnh đạo cơ quan
hành chính các cấp, của đội ngũ cán bộ cũng như của người dân và cộng đồng

9


doanh nghiệp là yếu tố rất quan trọng góp phần vào mang lại những kết quả
mới cho công cuộc cải cách TTHC. Trên cơ sở đánh giá thực trạng, phân tích
nguyên nhân cũng như xác định rõ tầm quan trọng, cần thiết của việc cải cách
TTHC tại UBND quận Thanh Xuân, tác giả đã đề xuất, kiến nghị một hệ
thống gồm ba nhóm giải pháp nhằm góp phần hoàn thiện sự nghiệp cải cách
TTHC nói chung và công tác cải cách TTHC tại UBND quận Thanh Xuân nói
riêng.
Nhìn chung, các công trình nghiên cứu nêu trên chủ yếu đề cập đến các
vấn đề về thực hiện cải cách hành chính, cải cách thủ tục hành chính và thực
hiện cơ chế một cửa ở nhiều góc độ, đồng thời tìm hiểu, nghiên cứu, tổng hợp
và hệ thống hóa những vấn đề lý luận của cải cách thủ tục hành chính, cải
cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa; điều này đã giúp tác giả bổ
sung, hoàn thiện những vấn đề cơ sở lý luận và thực tiễn về cải cách thủ tục
hành chính ở nước ta trong quá trình nghiên cứu. Tuy nhiên, chưa có một
công trình nghiên cứu nào đi sâu vào nghiên cứu cải cách thủ tục hành chính
tại Ủy ban nhân dân thành phố Lạng Sơn, chính vì vậy, việc nghiên cứu cải
cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa liên thông tại Uỷ ban nhân dân
thành phố Lạng Sơn, tỉnh Lạng Sơn là hoàn toàn cần thiết.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn
3.1. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực trạng cải cách thủ tục hành chính theo
cơ chế một cửa liên thông tại Ủy ban nhân dân thành phố Lạng Sơn, để từ đó
đưa ra một số giải pháp cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện cải cách thủ
tục hành chính tại thành phố Lạng Sơn trong thời gian tới.
3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để đạt được mục đích trên, luận văn thực hiện một số nhiệm vụ như sau:

10


- Nghiên cứu, làm sáng tỏ các vấn đề lý luận về thủ tục hành chính và
cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa liên thông.
- Nghiên cứu, phân tích, đánh giá tình hình thực hiện cải cách thủ tục
hành chính theo cơ chế một cửa liên thông tại Uỷ ban nhân dân thành phố
Lạng Sơn.
- Chỉ ra được một số kết quả đạt được và những hạn chế, nguyên nhân
của những hạn chế đó trong việc thực hiện cải cách TTHC theo cơ chế một
cửa liên thông tại Ủy ban nhân dân thành phố Lạng Sơn.
- Đề xuất một số giải pháp để nâng cao hơn nữa hiệu quả công tác cải
cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa liên thông tại Ủy ban nhân dân
thành phố Lạng Sơn.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn
4.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của luận văn là công tác cải cách thủ tục hành
chính theo cơ chế một cửa liên thông tại UBND thành phố Lạng Sơn.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi nghiên cứu về không gian: Bộ phận tiếp nhận và trả kết quả
tại Ủy ban nhân dân thành phố Lạng Sơn.
- Phạm vi nghiên cứu về thời gian: Từ năm 2012 đến năm 2016.
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu luận văn
5.1. Phương pháp luận
Luận văn sử dụng phương pháp luận của chủ nghĩa Mác- Lênin, tư tưởng
Hồ Chí Minh, dựa trên phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng
và chủ nghĩa duy vật lịch sử; những quan điểm của Đảng và Nhà nước về cải
cách hành chính nói chung và cải cách thủ tục hành chính nói riêng trong giải
quyết các vấn đề lý luận và thực tiễn.

11


5.2. Phương pháp nghiên cứu
Để đạt được mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu nêu trên, luận văn đã sử
dụng một số phương pháp nghiên cứu như sau: Phương pháp phân tích,
phương pháp tổng hợp; phương pháp so sánh; phương pháp nghiên cứu thực
địa; phương pháp thống kê, v.v… để từ đó phân tích định lượng công tác cải
cách thủ tục hành chính, làm rõ những kết quả đã đạt được trong việc thực
hiện cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa liên thông tại Ủy ban
nhân dân thành phố Lạng Sơn.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
Luận văn là công trình nghiên cứu một cách tương đối toàn diện, có hệ
thống và tập trung hệ thống hoá cơ sở lý luận về cải cách hành chính và cải
cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa liên thông tại Ủy ban nhân dân
thành phố Lạng Sơn, đánh giá những kết quả đạt được và hạn chế của quá
trình cải cách. Từ đó, đề xuất các giải pháp nhằm tiếp tục nâng cao hơn nữa
hiệu quả của công tác cải cách thủ tục hành chính tại địa phương.
Những kết quả nghiên cứu của luận văn sẽ góp phần thực hiện tốt công
tác cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa liên thông tại Ủy ban
nhân dân thành phố Lạng Sơn nói riêng và có thể nhân rộng ra các đơn vị
khác trong phạm vi toàn tỉnh Lạng Sơn.
Các số liệu, thông tin thực tế của luận văn có thể giúp các nhà quản lý,
các nhà hoạch định chính sách làm cơ sở để xây dựng các quy định phù hợp
với thực tế hơn. Công trình còn có thể làm tài liệu tham khảo cho các nhà
khoa học trong công tác nghiên cứu, giúp cho các trung tâm đào tạo chính trị,
trường Chính trị tỉnh có được những thông tin đáng tin cậy để áp dụng trong
giảng dạy và liên hệ thực tiễn trong công tác cải cách thủ tục hành chính.

12

Các giải pháp đưa ra trong luận văn này có thể được ứng dụng vào thực
tiễn cải cách thủ tục hành chính tại Ủy ban nhân dân thành phố Lạng Sơn
trong thời gian tới.
7. Kết cấu của luận văn
Tên đề tài: “Cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa liên thông
tại Ủy ban nhân dân Thành phố Lạng Sơn, Tỉnh lạng sơn”.
Kết cấu đề tài: Ngoài phần Mở đầu, Kết luận và Danh mục tài liệu tham
khảo, nội dung luận văn được chia thành 3 chương:
Chương 1. Cơ sở lý luận về thủ tục hành chính và cải cách thủ tục hành
chính theo cơ chế một cửa liên thông.
Chương 2. Thực trạng cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa
liên thông tại Ủy ban nhân dân thành phố Lạng Sơn.
Chương 3. Một số giải pháp cải cách thủ tục hành chính theo cơ chế một
cửa liên thông tại Ủy ban nhân dân thành phố Lạng Sơn.

13


Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH VÀ
CẢI CÁCH THỦ TỤC HÀNH CHÍNH THEO CƠ CHẾ
MỘT CỬA LIÊN THÔNG
1.1. Khái quát về thủ tục hành chính
1.1.1. Khái niệm thủ tục hành chính
Trong nền hành chính nhà nước, để giải quyết các công việc cần phải
tuân theo những thủ tục phù hợp. Những thủ tục này, theo nghĩa chung nhất,
“là phương thức, cách thức giải quyết công việc theo một trình tự nhất định,
một thể lệ thống nhất, gồm một loạt nhiệm vụ liên quan chặt chẽ với nhau

nhằm đạt được kết quả mong muốn” [17, Tr.5]; là những quy tắc, chế độ,
phép tắc hay quy định chung phải tuân theo khi thực hiện một công việc nhất
định. Theo đó, thủ tục hành chính (TTHC) “là một loại quy phạm pháp luật
quy định trình tự về thời gian, không gian và là cách thức giải quyết công việc
của cơ quan hành chính nhà nước trong mối quan hệ với các cơ quan, tổ chức
và cá nhân công dân” [19, Tr.289]. TTHC “do các cơ quan nhà nước xây
dựng và công bố để thực hiện chức năng quản lý của nền hành chính nhà
nước và đòi hỏi các cơ quan hành chính nhà nước có trách nhiệm thực thi các
thủ tục đó” [18, Tr.314].
Hoạt động nhà nước cần phải tuân theo pháp luật, trong đó có những quy
định về trình tự, cách thức sử dụng thẩm quyền của từng cơ quan để giải
quyết công việc theo chức năng nhiệm vụ được giao. Khoa học pháp lý gọi đó
là quy phạm thủ tục. Quy phạm này quy định về các loại thủ tục: Thủ tục lập
pháp, thủ tục tố tụng tư pháp và thủ tục hành chính. Thủ tục lập pháp là thủ
tục làm Hiến pháp và làm Luật thuộc thẩm quyền của cơ quan lập pháp. Thủ
tục tố tụng tư pháp là thủ tục liên quan đến hoạt động điều tra, truy tố, xét xử,

14


định tội thuộc thẩm quyền của cơ quan tư pháp. Thủ tục hành chính là thủ tục
thực hiện thẩm quyền trong hoạt động hành chính nhà nước.
Nghiên cứu thủ tục hành chính trên thực tế còn có nhiều quan niệm khác
nhau về thủ tục hành chính:
Quan niệm thứ nhất cho rằng thủ tục hành chính là trình tự mà các cơ
quan quản lý nhà nước giải quyết trong lĩnh vực trách nhiệm hành chính và
xử lý vi phạm pháp luật.
Quan niệm thứ hai cho rằng thủ tục hành chính là trình tự giải quyết bất
kỳ một nhiệm vụ cá biệt, cụ thể nào trong lĩnh vực quản lý hành chính nhà
nước. Quan niệm này tuy đã có phạm vi rộng hơn quan niệm thứ nhất nhưng

chưa đầy đủ, vì thực tế ngoài trình tự giải quyết bất kỳ vụ việc cá biệt và cụ
thể nào, hoạt động ban hành các quyết định quản lý mang tính chủ đạo và
mang tính quy phạm cũng phải tuân thủ nghiêm ngặt những trình tự nhất định
nhằm đảm bảo tính hợp pháp và hợp lý của các quyết định. Xây dựng một
quan niệm chung, thống nhất về thủ tục hành chính là rất quan trọng, vì điều
này không chỉ có ý nghĩa to lớn trong hoạt động lập pháp, lập quy mà còn rất
cần thiết trong nhận thức, hành động đúng đắn trong hoạt động quản lý hành
chính nhà nước và đặc biệt là trong tiến trình cải cách hành chính nhà nước.
Thủ tục hành chính là một loại quy phạm pháp luật quy định trình tự về
thời gian, không gian và là cách thức giải quyết công việc của cơ quan hành
chính nhà nước trong mối quan hệ với các cơ quan, tổ chức và cá nhân công
dân.
Thủ tục hành chính một cửa là cơ chế giải quyết thủ tục hành chính cho
các cá nhân, tổ chức thuộc trách nhiệm, thẩm quyền của một cơ quan hành
chính nhà nước được thực hiện tại một đầu mối được gọi là bộ phận tiếp nhận
và trả kết quả của cơ quan hành chính nhà nước.

15


Thủ tục hành chính một cửa liên thông là cơ chế giải quyết thủ tục hành
chính cho các tổ chức, cá nhân thuộc trách nhiệm, thẩm quyền của nhiều cơ
quan hành chính nhà nước để giải quyết và trả kết quả tại một đầu mối ở cơ
quan hành chính nhà nước.
1.1.2. Đặc điểm của thủ tục hành chính
Hiện nay có nhiều quan điểm khác nhau về phạm vi, nội dung thủ tục
hành chính. Tuy nhiên, các quan điểm về vấn đề này đều thống nhất về các
đặc điểm chung của thủ tục hành chính, bao gồm:
Một là, là tổng thể các hành động diễn ra theo trình tự thời gian, thủ tục
hành chính được thực hiện bởi nhiều cơ quan và công chức nhà nước. Tuy

nhiên mỗi thủ tục hành chính ở các cơ quan khác nhau thì sẽ có những tính
chất đặc thù riêng.
Hai là, thủ tục hành chính là thủ tục giải quyết công việc của nhà nước
và công việc liên quan đến quyền chủ thể và nghĩa vụ pháp lý của công dân.
Chính vì vậy, đối tượng cần thực hiện các thủ tục hành chính để giải quyết
thường không giống nhau mà rất phức tạp, dẫn đến yêu cầu thủ tục hành
chính cần đơn giản, nhanh gọn, ít khâu, nhưng vẫn đảm bảo chính xác.
Ba là, quản lý hành chính nhà nước chủ yếu là hoạt động định hướng,
mang tính mệnh lệnh cưỡng chế đòi hỏi phải thi hành nhanh chóng, kịp thời,
hiệu quả. Chính vì vậy, thủ tục hành chính phải kết hợp khuôn mẫu ổn định
tương đối và chặt chẽ với các biện pháp thích ứng cho từng loại công việc và
từng đối tượng
Bốn là, hoạt động quản lý hành chính đang ngày trở nên phong phú, đa
dạng về nội dung, hình thức cũng như biện pháp do sự chuyển đổi của nhà
nước từ cơ chế tập trung sang cơ chế kinh tế thị trường có sự điều tiết của nhà
nước cùng sự chuyển đổi của nền hành chính cai trị sang nền hành chính phục
vụ. Do đó, thủ tục hành chính rất đa dạng và phức tạp.

16


Năm là, các thủ tục hành chính do nhà nước thực hiện chủ yếu tại văn
phòng của công sở nhà nước và phương tiện truyền đạt quyết định cũng như
các thông tin quản lý phần lớn là văn bản, vì thế nó gắn chặt với công tác văn
thư, với việc tổ chức ban hành, sử dụng và quản lý văn bản trong cơ quan nhà
nước.
Sáu là, trong bối cảnh toàn cầu hóa, thủ tục hành chính sẽ chịu ảnh
hưởng và tác động, đặc biệt trong lĩnh vực xuất nhập khẩu, đầu tư nước ngoài,
v.v… đòi hỏi thủ tục hành chính phải có những thay đổi phù hợp không chỉ
với yêu cầu trong nước mà còn cả với quốc tế để có thể dễ dàng hội nhập và

mở cửa. Do đó thủ tục hành chính cần nhạy bén và so với các quy phạm của
luật hành chính thủ tục hành chính có tính năng động hơn và đòi hỏi phải thay
đổi nhanh hơn một khi thực tế cuộc sống đã có những yêu cầu mới.
1.1.3. Ý nghĩa của thủ tục hành chính
Mục tiêu của cải cách nền hành chính nhà nước là xây dựng một nền
hành chính chuyên nghiệp, hiện đại, hoạt động có hiệu lực, hiệu quả nên thủ
tục hành chính càng trở nên có ý nghĩa quan trọng trong hoạt động của bộ
máy nhà nước, do đó thủ tục hành chính có được những ý nghĩa sau:
Thứ nhất, thủ tục hành chính đảm bảo cho các quyết định hành chính
được thi hành. Nếu không thực hiện các thủ tục hành chính thì một quyết định
hành chính trong nhiều trường hợp có thể bị vô hiệu hóa, gây ra bệnh quan
liêu, cửa quyền, tùy tiện và quyết định đó sẽ không được đưa vào thực hiện
hoặc bị hạn chế tác dụng. Thủ tục càng có tính chất cơ bản thì ý nghĩa của nó
càng lớn, bởi vì các thủ tục cơ bản thường tác động đến giai đoạn cuối cùng
của quyết định hành chính.
Thứ hai, thủ tục hành chính đảm bảo cho việc thi hành quyết định được
thống nhất và có kiểm tra được tính hợp pháp, hợp lý cũng như các hệ quả do
việc thực hiện các quyết định hành chính tạo ra.

17


Thứ ba, thủ tục hành chính khi được xây dựng và vận dụng một cách hợp
lý, sẽ tạo ra khả năng sáng tạo trong việc thực hiện các quyết định quản lý,
đem lại hiệu quả thiết thực cho quản lý nhà nước. Bởi thủ tục hành chính liên
quan đến quyền lợi công dân, do vậy khi được xây dựng hợp lý và vận dụng
tốt vào đời sống nó sẽ có ý nghĩa thiết thực, làm giảm sự phiền hà, chống
được tệ quan liêu, tham nhũng, củng cố được mối quan hệ giữa nhà nước và
nhân dân.
Thứ tư, thủ tục hành chính là một bộ phận pháp luật hành chính, do đó

nắm vững và thực hiện các quy định về thủ tục hành chính sẽ có ý nghĩa rất
lớn đối với quá trình cải cách nền hành chính nhà nước và xây dựng nhà nước
pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam của nhân dân, do nhân dân và vì nhân
dân. Cũng cần nhấn mạnh rằng, thủ tục hành chính có ý nghĩa như công cụ
điều hành cần thiết của tổ chức hành chính, không thể tách rời khỏi các tổ
chức hành chính.
Như vậy, có thể khẳng định rằng: Thủ tục hành chính là chiếc cầu nối
quan trọng giữa cơ quan nhà nước với nhân dân và các tổ chức, có khả năng
làm bền chặt mối quan hệ đó, làm cho Nhà nước ta thực sự là Nhà nước của
nhân dân, do nhân dân và vì nhân dân. Trên một phương diện nhất định, thủ
tục hành chính biểu hiện trình độ văn hóa đó là văn hóa giao tiếp, văn hóa
điều hành, mức độ văn minh của nền hành chính. Vì vậy, cải cách thủ tục
hành chính không đơn thuần liên quan đến pháp luật, mà còn là yếu tố ảnh
hưởng đến sự phát triển chung của đất nước về chính trị, văn hóa, giáo dục và
mở rộng giao lưu hợp tác quốc tế.
1.1.4. Phân loại thủ tục hành chính
Kinh nghiệm thực tế của nước ta cũng như nhiều nước cho thấy muốn
xây dựng và áp dụng thủ tục hành chính một cách có hiệu quả thì cần phân
loại chúng một cách khoa học theo một số tiêu chí nhất định. Lợi ích của cách

18


phân loại này là giúp cho người quản lý xác định được tính đặc thù của lĩnh
vực mình phụ trách, từ đó đề ra yêu cầu xây dựng cho lĩnh vực này các thủ
tục cần thiết thích hợp, nhằm quản lý tốt nhiệm vụ, mục tiêu của quản lý nhà
nước. Dựa theo những tiêu chí khác nhau có thể phân loại thủ tục hành chính
như sau:
* Phân loại theo đối tượng quản lý hành chính nhà nước
Các thủ tục hành chính được xây dựng cho từng lĩnh vực quản lý nhà

nước và được phân loại theo cơ cấu, chức năng của bộ máy quản lý nhà nước
hiện hành. Theo tiêu chí phân loại này, chúng ta có các loại thủ tục như sau:
- Thủ tục cấp giấy phép xây dựng;
- Thủ tục đăng ký kinh doanh;
- Thủ tục cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất;
- Thủ tục hộ tịch, hộ khẩu, v.v…
* Phân loại theo công việc của cơ quan Nhà nước
Cách phân loại này đơn giản và có khả năng áp dụng rộng rãi. Theo
cách phân loại này, thủ tục hành chính bao gồm:
- Thủ tục thông qua và ban hành văn bản: Thủ tục thông qua và ban
hành quyết định hành chính, thủ tục thông qua và ban hành văn bản hành
chính;
- Thủ tục tuyển dụng cán bộ, công chức: thủ tục tuyển dụng cán bộ
quản lý, tuyển dụng cán bộ kỹ thuật, tuyển dụng nhân viên, v.v...;
- Thủ tục khen thưởng cán bộ, công chức.
Đặc điểm của các thủ tục trên là gắn liền với hoạt động cụ thể của các
cơ quan, phản ánh tính đặc thù trong quá trình vận dụng các thủ tục đó vào
thực tiễn.

19