LUẬN văn THẠC sĩ QUẢN lý bồi DƯỠNG GIÁO VIÊN TIỂU học ở HUYỆN BA vì, THÀNH PHỐ hà nội THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP

MỤC LỤC

Trang
3

MỞ ĐẦU

Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ BỒI DƯỠNG GIÁO
VIÊN TIỂU HỌC THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP

1.1. Các khái niệm cơ bản
1.2. Nội dung quản lý bồi dưỡng giáo viên tiểu học theo
chuẩn nghề nghiệp
1.3. Những nhân tố tác động đến quản lý bồi dưỡng giáo
viên tiểu học huyện Ba Vì, thành phố Hà Nội theo
chuẩn nghề nghiệp
Chương 2 CƠ SỞ THỰC TIỄN QUẢN LÝ BỒI DƯỠNG GIÁO
VIÊN TIỂU HỌC Ở HUYỆN BA VÌ, THÀNH PHỐ HÀ
NỘI THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP

2.1. Khái quát đặc điểm văn hóa, xã hội và giáo dục huyện
Ba Vì, thành phố Hà Nội
2.2. Thực trạng bồi dưỡng giáo viên tiểu học huyện Ba Vì,
thành phố Hà Nội theo chuẩn nghề nghiệp
2.3. Thực trạng quản lý bồi dưỡng giáo viên các trường tiểu học
huyện Ba Vì, thành phố Hà Nội theo chuẩn nghề nghiệp
Chương 3 BIỆN PHÁP VÀ KHẢO NGHỆM CÁC BIỆN PHÁP
QUẢN LÝ BỒI DƯỠNG GIÁO VIÊN TIỂU HỌC Ở
HUYỆN BA VÌ, THÀNH PHỐ HÀ NỘI THEO CHUẨN
NGHỀ NGHIỆP

3.1. Hệ thống biện pháp quản lý bồi dưỡng giáo viên các
trường tiểu học huyện Ba Vì đáp ứng chuẩn nghề nghiệp
3.2. Khảo nghiệm tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC

16
16
22

27

33
33
41
46

59
59
77
86
89
93


MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài
Xét về bản thân hoạt động giáo dục, thì nguồn nhân lực giáo dục nói

chung, đội ngũ nhà giáo nói riêng là một trong các nhân tố đảm bảo cho sự
nghiệp đổi mới và phát triển giáo dục. Nói cách khác, phẩm chất và năng lực của
đội ngũ giáo viên đóng vai trò quan trọng trong công cuộc đổi mới giáo dục.
Đảng và Nhà nước ta đã khẳng định, nguồn lực con người là nhân tố
quyết định sự phát triển của đất nước trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại
hoá. Do vậy, nâng cao chất lượng nhà giáo là nhiệm vụ hết sức quan trọng,
nhưng không ít khó khăn đối với các cấp quản lý giáo dục từ Trung ương đến
địa phương. Một trong các giải pháp cơ bản để nâng cao chất lượng đội ngũ
nhà giáo và đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục là tổ chức hoạt động đào tạo và
bồi dưỡng thường xuyên cho đội ngũ này.
Giáo dục tiểu học có ý nghĩa rất quan trọng đối với sự vận động và phát
triển của toàn hệ thống giáo dục quốc dân. Nó đóng vai trò "nền tảng" cơ sở
ban đầu cho việc hình thành, phát triển toàn diện nhân cách con người, là nền
móng vững chắc cho giáo dục phổ thông và giáo dục đại học. “Giáo dục tiểu
học nhằm giúp học sinh hình thành những cơ sở ban đầu cho sự phát triển
đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ
bản để học sinh tiếp tục học trung học cơ sở”. Để đạt được mục tiêu nói trên
cần có sự nỗ lực của toàn xã hội, của nhiều lực lượng, trong đó đội ngũ giáo
viên tiểu học “giữ vai trò quyết định”. Vì vậy, công tác bồi dưỡng giáo viên
tiểu học đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục tiểu học trong giai đoạn hiện nay lại
càng có ý nghĩa quan trọng.
Giáo dục tiểu học huyện Ba Vì thành phố Hà Nội, với đội ngũ giáo viên
cơ bản đạt chuẩn trình độ đào tạo song việc bồi dưỡng nhằm nâng cao trình
độ mọi mặt cho đội ngũ này, đáp ứng yêu cầu đổi mới còn có hạn chế như:
chưa đồng đều về trình độ chính trị, chênh lệch về trình độ chuyên môn
3


nghiệp vụ. Quy trình quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên chưa thực hiện
chặt chẽ, phần nào còn mang tính hình thức. Chưa nắm hết nhu cầu của giáo

viên trong việc bỗi dưỡng. Cách đánh giá kết quả bồi dưỡng giáo viên chưa
sát và chưa tạo được động lực để thúc đẩy giáo viên tích cực học tập nâng cao
chất lượng bồi dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ. Điều đó đã đặt ra những vấn đề
cấp thiết trong việc nâng cao chất lượng giáo dục tiểu học.
Trong những năm gần đây, dự án phát triển giáo viên tiểu học của Bộ
Giáo dục và Đào tạo đã nghiên cứu đề xuất chuẩn đội ngũ giáo viên tiểu học
và các biện pháp nhằm thực hiện các chuẩn đó. Đây có thể xem như cơ sở lý
luận và thực tiễn, là kim chỉ nam cho hoạt động bồi dưỡng đội ngũ giáo viên
tiểu học. Tuy nhiên, vẫn chưa có nhiều công trình khoa học nghiên cứu về
công tác bồi dưỡng đội ngũ giáo viên tiểu học. Đặc biệt, chưa có công trình
nào nghiên cứu về quản lý lĩnh vực này đối với sự nghiệp phát triển giáo dục
tiểu học của huyện Ba Vì, thành phố Hà Nội.
Vì vậy, học viên chọn đề tài: “Quản lý bồi dưỡng giáo viên tiểu học ở
huyện Ba Vì, thành phố Hà Nội theo chuẩn nghề nghiệp” làm đề tài nghiên
cứu tốt nghiệp cao học.
2. Tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài
* Nghiên cứu trên thế giới
J.Vial (1993) nhà giáo dục Pháp, trong cuốn “Lịch sử và Thời sự về các
phương pháp sư phạm” đã xây dựng một quan điểm mới về đặc điểm lao động
của giáo viên. J.Vial khẳng định: Người dạy không chỉ làm tốt chức năng kép
của mình là biết cách truyền đạt cái người học cần mà còn biết tổ chức quá trình
nhận thức cho người học có thể tích cực, chủ động chiếm lĩnh nội dung học. Để
thực hiện vai trò “trọng tài, cố vấn” trong quá trình dạy học, người giáo viên phải
có phẩm chất đồng thời của nhà sư phạm và nhà khoa học. Từ lập luận của
J.Vial, có thể xem đây là đặc thù lao động ở bình diện chức năng, nhiệm vụ nghề
nghiệp của người giáo viên [46].
4


J.A Centra (1998) với công trình nghiên cứu “Xác định hiệu quả công tác

của giáo viên”. J.A Centra cho rằng, bất cứ người giáo viên nào cũng cần thực
hiện đầy đủ các chức năng, nhiệm vụ chủ yếu như giảng dạy, nghiên cứu khoa
học, sử dụng chuyên môn phục vụ cộng đồng. Vì vậy, cần tập trung đánh giá
chất lượng hay hiệu quả công tác của nhà giáo theo ba lĩnh vực hoạt động chính
đã nêu [45].
UNESCO (1998) tại Hội nghị “Higher Education in the Twenty - First
Century - vision and action” đã thông qua Tuyên ngôn về giáo dục với việc xác
định sứ mạng cốt lõi của hệ thống giáo dục và chức năng, nhiệm vụ của đội ngũ
giáo viên trong thế kỷ XXI. Tuyên ngôn xác định, chất lượng trong giáo dục là
một khái niệm đa chiều, bao trùm mọi chức năng và hoạt động của nó: giảng
dạy, chương trình đào tạo, nghiên cứu khoa học, đội ngũ giáo viên và học sinh,
cấu trúc hạ tầng và môi trường học thuật. Trong đó, nhân tố người dạy giữ vai
trò quyết định nhất. Tuyên ngôn cũng chỉ rõ cần có một chính sách mạnh mẽ về
phát triển đội ngũ giáo viên sao cho có thể nâng cao kỹ năng của họ, khuyến
khích khả năng sáng tạo, phát huy tính tích cực, chủ động trong nghiên cứu và
giảng dạy.
J.A Kômenxky (1592 - 1670) là nhà giáo dục lỗi lạc - người đặt nền móng
cho lý luận dạy học hiện đại đã đánh giá cao vai trò của giáo dục và coi nghề dạy
học là nghề vinh quang nhất. Nên đòi hỏi người thầy phải được bồi dưỡng về
năng lực dạy học và nghệ thuật sử dụng các cách thức, thủ thuật khác nhau trong
giảng dạy nhằm giúp học sinh lĩnh hội tốt hơn những tri thức được trang bị. Ông
cho rằng, phương pháp giảng dạy muốn trở nên hấp dẫn, điều hiển nhiên là
“không thể thiếu năng khiếu dạy học”. Trong quá trình tổ chức dạy học, giáo
viên cần chuẩn bị bài giảng “ngắn gọn nhưng phải xúc tích. Mỗi quy tắc cần
diễn đạt thật xúc tích, nhưng lời lẽ phải rõ ràng và nên có thật nhiều thí dụ để học
sinh nhận thức được đầy đủ sự bổ ích rộng lớn của nó” [34]. Kômenxky đề ra

5

yêu cầu cao về năng lực của người thầy và cũng là người đầu tiên đặt nền tảng
cho việc hình thành kỹ năng giảng dạy của thầy giáo.
Dựa trên cơ sở quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin các nghiên cứu của:
B.M. Chieplôp; X.L. Rubinstêin; X.I. Kixêgốp; A.N. Lêonchiev; N.X. Lâytex;
A.G. Côvaliov; Ph.N. Gônôbôlin; B.G. Ananhiev; A.V. Pêtrovxki và một số tác
giả khác đã có những nghiên cứu tương đối toàn diện về năng lực sư phạm. Đây
là những cơ sở quan trọng cho việc nghiên cứu năng lực dạy học của người giáo
viên. Nhưng đáng chú ý là A.S. Makarencô, nhà giáo dục nổi tiếng từng nhấn
mạnh rằng, những người làm công tác dạy học, giáo dục phải có phẩm chất và
năng lực, đặc biệt là tri thức và nghệ thuật dạy học, giáo dục. Để trở thành nhà
giáo dục chân chính, ông yêu cầu phải thực sự coi trọng nghề nghiệp, tích cực
làm việc, rèn luyện trau dồi tri thức toàn diện được bồi dưỡng để đạt chuẩn và
không ngừng tự bồi dưỡng trau dồi nghề nghiệp bản thân. Những đóng góp của
Makarencô cho lý luận dạy học, giáo dục là vô cùng lớn lao nhất các vấn đề về
đào tạo, bồi dưỡng giáo viên.
Như vậy, các tác giả đã có những khẳng định tầm quan trọng của hoạt
động giảng dạy và đưa ra những yêu cầu về năng lực giảng dạy đối với người
thầy. Nhưng các ông chưa chỉ ra được con đường, cách thức để bồi dưỡng năng
lực dạy học cho người giáo viên cũng như chưa làm rõ các nội dung của năng
lực dạy học và người thầy cần làm thế nào để có được năng lực đó.
* Nghiên cứu ở Việt Nam
Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh: Giáo viên phải am hiểu sâu sắc về
chuyên môn mình giảng dạy. Người thầy đạt trình độ “thạo” nghề cần dạy
“sao cho học sinh mau hiểu, mau nhớ, lý luận phải đi đôi với thực hành”. Bác
còn nhấn mạnh: Đội ngũ thầy giáo, những người làm công tác huấn luyện
giáo dục phải có phẩm chất và năng lực hoạt động sư phạm phát triển toàn
diện, phải "vừa hồng, vừa chuyên". Người chỉ ra phải thường xuyên tu dưỡng,
tự bồi dưỡng, lấy tự học làm cốt.
6

Trong lĩnh vực khoa học giáo dục, từ những năm 1960 có nhiều nghiên
cứu về dạy học, nhân cách người giáo viên. Tác giả Lê Văn Hồng nghiên cứu
“Một số vấn đề năng lực sư phạm của người giáo viên xã hội chủ nghĩa”. Đã
nêu tương đối cụ thể về những mặt riêng biệt của năng lực sư phạm người
giáo viên xã hội chủ nghĩa và cũng chỉ ra các năng lực cụ thể, con đường hình
thành và phát triển năng lực giáo viên.
Các tác giả Phạm Minh Hạc, Lê Khánh Bằng, Phan Thanh Bình
quan niệm, năng lực dạy học là một phương diện của năng lực sư phạm,
có sự nhấn mạnh năng lực truyền đạt tri thức, khả năng giúp người học
nắm vững tri thức, biết vận dụng sáng tạo trong hoạt động thực tiễn. Vì
vậy, việc bồi dưỡng giáo viên đạt chuẩn là một nhiệm vụ thường xuyên
của các nhà trường mà đứng đầu là cán bộ quản lý giáo dục các cấp. Theo
tác giả Phạm Minh Hạc, sự thành công trong việc dạy học và giáo dục học
sinh đòi hỏi người thầy giáo phải có thế giới quan tiên tiến, những phẩm
chất đạo đức cao quý, trình độ tri thức, kỹ năng nghề nghiệp và những
phẩm chất đó có được đền phải thông qua bồi dưỡng thường xuyên. Tác
giả Hà Nhật Thăng cho rằng: "Năng lực sư phạm đối với thầy giáo bao gồm
năng lực dạy học và năng lực tổ chức hoạt động giáo dục”. Năng lực đó có
được trong quá trình đào tạo ở các trường sư phạm, thực tiễn hoạt động của
người giáo viên.
Các tác giả Nguyễn Đình Chỉnh, Thái Duy Tuyên, Nguyễn Quang
Uẩn, Nguyễn Như An quan niệm, năng lực dạy học là một yếu tố của nhóm
năng lực sư phạm cùng với nhóm năng lực giáo dục, tổ chức hoạt động giáo
dục. Nó được hình thành, hoàn thiện và phát triển trong quá trình đào tạo và
bồi dưỡng giáo viên.
Các tác giả Nguyễn Hữu Châu, Đinh Quang Báo, Nguyễn Đức Trí khi
nghiên cứu về chất lượng giáo dục đã chỉ ra, người thầy cần được bồi dưỡng
chuyên môn nghiệp vụ để có kiến thức sâu về chuyên môn, nghiệp vụ sư
7

phạm; kiến thức chung tốt; có kỹ năng, kỹ thuật dạy học hiệu quả và thái độ
tích cực đối với nghề nghiệp. Giáo viên cần có năng lực dạy học: “ người
giáo viên cần có trí tưởng tượng và óc sáng tạo để làm cho bài giảng sống
động, hấp dẫn đối với học sinh”.
Các tác giả Nguyễn Thị Mỹ Lộc, Đinh Thị Kim Thoa, Trần Văn Tính
cho rằng năng lực của giáo viên bao gồm các năng lực cụ thể như: năng lực
hiểu biết kiến thức chuyên môn; năng lực hiểu người học; năng lực chế biến
tài liệu học tập; năng lực sử dụng kỹ thuật dạy học; năng lực ngôn ngữ và năng
lực này không thể tự nhiên mà có nó được hình thành và phát triển trong thực tiễn
và sự gắn kết lý luận và thực tiễn thông qua bồi dưỡng và tự bồi dưỡng.
Các tác giả Nguyễn Ngọc Hùng, Đặng Bá Lãm với công trình nghiên cứu
(2005) “Giáo viên dạy nghề nước ta - thực trạng đội ngũ và năng lực dạy học
thực hành” đã đi sâu tìm hiểu thực trạng, cấu trúc năng lực dạy học thực hành của
giáo viên dạy nghề và cũng chỉ ra và khẳng định chỉ có bổ sung cập nhật thường
xuyên tri thức, kỹ xảo, kỹ năng nghề cho người học, trước hết người giáo viên
phải được đào tạo bồi dưỡng đạt chuẩn về trình độ và chuyên môn.
Tác giả Trần Kiểm, khi bàn về bồi dưỡng đội ngũ giảng viên trong thời
kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước đã nhấn mạnh: Muốn bồi
dưỡng phát triển đội ngũ giảng viên phải xác định được trình độ hiện có của đội
ngũ người thầy giáo trong tương lai; yêu cầu đặt ra cho sự phát triển đội ngũ giảng
viên trong thời kỳ mới trở thành những thách thức không nhỏ. Việc vượt qua
những thách thức đó, đến lượt nó trở thành nhân tố quyết định chất lượng giáo dục
theo yêu cầu xã hội. Việc bồi dưỡng phát triển đội ngũ giảng viên là trách nhiệm
của Nhà nước và toàn xã hội, trong đó Nhà nước giữ vai trò chủ đạo.
Luận văn thạc sỹ của Nguyễn Thị Xoan (2008) “Những giải pháp bồi
dưỡng đội ngũ giảng viên trường Đại học Công nghệ - Đại học Quốc gia Hà
Nội đáp ứng yêu cầu trong giai đoạn hiện nay” đã đề cập việc phát triển đội

8


ngũ giảng viên là quá trình chuẩn bị lực lượng để đáp ứng mục tiêu phát triển
giáo dục đào tạo của nhà trường đại học, đáp ứng nhu cầu về nguồn nhân lực
của xã hội. Trong đó phải chú ý toàn diện về số lượng, chất lượng đội ngũ:
yếu tố cơ cấu, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm, phẩm chất đạo đức…
Muốn phát triển đội ngũ giảng viên tốt phải quản lý và sử dụng đội ngũ ấy
thật khoa học. Công tác quản lý và phát triển đội ngũ giảng viên là quá trình
quy hoạch, tuyển chọn, đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng và tạo môi trường làm
việc để đảm bảo sự yên tâm yêu nghề và tâm huyết với nghề nghiệp. Có chính
sách ưu đãi, thu hút và duy trì đội ngũ giảng viên làm việc có chất lượng, hiệu
quả đáp ứng yêu cầu phát triển giáo dục đào tạo của nhà trường giai đoạn hiện
nay.
Luận văn thạc sỹ của tác giả Trịnh Thị Mai (2014) “Quản lý bồi dưỡng
đội ngũ giảng viên Trường Đại học Đại Nam giai đoạn 2011 - 2015” đã đi sâu
phân tích thực trạng phát triển đội ngũ giảng viên của trường Đại học Đại Nam
đã nêu lên một số giải pháp phát triển đội ngũ giảng viên của một trường đại
học dân lập là: Nâng cao nhận thức về nhiệm vụ và quyền hạn của người giảng
viên, ý nghĩa tầm quan trọng của công tác phát triển đội ngũ giảng viên; Xây
dựng kế hoạch chiến lược phát triển đội ngũ giảng viên nhằm đảm bảo đủ số
lượng, chuẩn về chất lượng và đồng bộ về cơ cấu; Xây dựng tiêu chí tuyển
chọn giảng viên; Sử dụng đội ngũ giảng viên hợp lý, khoa học, đảm bảo đúng
chuyên môn, nghiệp vụ; Xây dựng tiêu chí đánh giá giảng viên; Tổ chức đào
tạo, bồi dưỡng đội ngũ giảng viên; Xây dựng các chính sách đảm bảo phát triển
đội ngũ giảng viên. Luận văn đã đề cập được các giải pháp phát triển đội ngũ
giảng viên của trường phù hợp với điều kiện là trường dân lập, mới thành lập,
đội ngũ giảng viên còn thiếu cả về số lượng, cơ cấu và chất lượng [38].
Đề tài khoa học cấp học viện (2010) “Giải pháp rèn luyện kỹ năng sư
phạm cho học viên Hệ đào tạo giáo viên ở Học viện Chính trị hiện nay” do tác

giả Phạm Minh Thụ làm chủ nhiệm đã cho rằng: Kỹ năng sư phạm là sự biểu
9


hiện về năng lực của người giáo viên trong quá trình tiến hành các hoạt động sư
phạm. Khẳng định sự cần thiết và đề xuất nhiều giải pháp cụ thể nhằm rèn
luyện kỹ năng sư phạm cho học viên được đào tạo giáo viên hiện nay. Trong đó
tác giả nhấn mạnh hoạt động bồi dưỡng giáo viên có vai trò rất quan trọng,
thông qua công tác tập huấn hàng năm, thông qua quá trình tự bồi dưỡng.
Nhiều công trình khoa học đi sâu nghiên cứu quản lý, bồi dưỡng giáo
viên theo bậc học, ngành học, từng vùng miền khác nhau và trong từng nhà
trường cụ thể khác nhau, như:
Luận văn thạc sĩ Quản lý giáo dục (2009) của tác giả Hà Thị Quyến
"Biện pháp quản lý bồi dưỡng đội ngũ giáo viên trường trung học phổ thông
Cát Bà, trong giai đoạn hiện nay". Nghiên cứu về số lượng, chất lượng, cơ
cấu và giới tính trong đó có đề cập một số nội dung liên quan công tác bồi
dưỡng giáo viên.
Luận văn thạc sĩ Quản lý giáo dục (2009) của tác giả Trần Thu Trang,
đã gắn vấn đề nghiên cứu với yêu cầu đòi hỏi mang tính pháp lý: "Bồi dưỡng
đội ngũ giáo viên các trường Trung học phổ thông thành phố Nam Định theo
chuẩn nghề nghiệp". Trong nghiên cứu của mình, tác giả đã dẫn luận những
tiêu chí, tiêu chuẩn được xác định trong Chuẩn nghề nghiệp giáo viên Trung
học phổ thông làm căn cứ lý luận cho việc đề xuất các biện pháp phát triển
đội ngũ giáo viên các trường Trung học phổ thông thành phố Nam Định.
Luận văn thạc sĩ Quản lý giáo dục (2009) của tác giả Ngô Đức Sáu
“Biện pháp bồi dưỡng đội ngũ giáo viên các trường Trung học cơ sở huyện
Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ trong giai đoạn hiện nay” đã đưa ra các biện pháp
bồi dưỡng như: Nâng cao nhận thức cho các chủ thể quản lý; Kế hoạch hóa
quản lý hoạt động bồi dưỡng; Phát huy các lực lượng trong hoạt động bồi
dưỡng; Bảo đảm các điều kiện bồi dưỡng; Thường xuyên kiểm tra hoạt động

bồi dưỡng đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay.
Luận văn thạc sĩ quản lý giáo dục: “Phát triển đội ngũ giáo viên Mầm non
theo Chuẩn nghề nghiệp ở thành phố Cao Bằng, tỉnh Cao Bằng” tác giả Nông Thị

10


Thu Trang đã luận giải về Chuẩn nghề nghiệp giáo viên mầm non, và nội dung
phát triển đội ngũ giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp. Trên cơ sở phân tích các đặc
điểm kinh tế xã hội, giáo dục của tỉnh Cao Bằng và thực trạng phát triển đội ngũ
giáo viên mầm non theo chuẩn nghề nghiệp ở thành phố Cao Bằng tác giả đề xuất
6 biện pháp phát triển phát triển đội ngũ giáo viên mầm non thành phố Cao Bằng
theo chuẩn nghề nghiệp.
Như vậy, quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp
là phạm trù thuộc quản lý nguồn nhân lực. Đây không chỉ là vấn đề quan tâm
của các nhà quản lý mà đã có nhiều khoa học, nhà giáo nghiên cứu những vấn đề
lý luận và thực tiễn về quản lý bồi dưỡng giáo viên cả ở phạm vi vĩ mô và vi mô
dưới góc độ quản lý giáo dục theo ngành học, bậc học.
Qua tổng quan các công trình nghiên cứu trên thế giới, trong nước đã
trình bày ở trên, có thể rút ra một số vấn đề sau:
Một là, các công trình đều nhấn mạnh đến vai trò, tầm quan trọng của
bồi dưỡng và quản lý bồi dưỡng năng lực chuyên môn, nghiệp vụ sư phạm
cho đội ngũ giáo viên nói chung và giáo viên tiểu học nói riêng.
Hai là, nhiều công trình đã đề cập đến vai trò của người giáo viên, ý
nghĩa của việc ban hành chuẩn nghề nghiệp và những vấn đề cấp thiết của
việc phải bồi dưỡng theo chuẩn nghề nghiệp, đảm bảo đội ngũ giáo viên hoàn
thành tốt nhiệm vụ.
Ba là, các công trình nghiên cứu đã phân tích những thực trạng về năng
lực chuyên môn nghiệp vụ của giáo viên, những ưu điểm, hạn chế về trình độ
chuyên môn nghiệp vụ và chỉ rõ những nguyên nhân của thực trạng để giúp các

nhà quản lý trong việc tổng kết những kinh nghiệm, trong việc phát huy ưu điểm
khắc phục khuyết điểm, trong xây dựng đội ngũ giáo viên có phẩm chất và năng
lực chuyên môn nghiệp vụ đáp ứng yêu cầu trong giai đoạn hiện nay.
Bốn là, trên cơ sở luận giải lý luận và thực tiễn, các công trình đều đề
xuất những biện pháp hoặc để nâng cao chất lượng quá trình bồi dưỡng, hoặc
11


để quản lý quá trình bồi dưỡng năng lực chuyên môn nghiệp vụ cho đội ngũ
giáo viên.
Các công trình nghiên cứu về bồi dưỡng và quản lý bồi dưỡng giáo
viên đều được tổ chức thực hiện ở những lĩnh vực cụ thể, trên địa bàn và
không gian xác định. Những biện pháp bồi dưỡng và quản lý bồi dưỡng được
đề xuất đều gắn với những địa danh, đối tượng cụ thể và chỉ phát huy hiệu
quả cao khi được tổ chức thực hiện ở những nơi có những đặc điểm tương tự.
Quản lý bồi dưỡng giáo viên tiểu học huyện Ba Vì, thành phố Hà Nội
theo chuẩn nghề nghiệp là yêu cầu đòi hỏi khách quan cả về lý luận và thực
tiễn. Đây là nhân tố quan trọng quyết định chất lượng giáo dục tiểu học, đáp
ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục trong thời kỳ đẩy mạnh công
nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước hiện nay. Như vậy, vấn đề nghiên cứu:
“Quản lý bồi dưỡng giáo viên tiểu học ở huyện Ba Vì, thành phố Hà Nội theo
chuẩn nghề nghiệp” của học viên không trùng lặp với các công trình đã công
bố và có ý nghĩa lý luận, thực tiễn sâu sắc.
3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu
* Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn, đề xuất các biện pháp nâng
cao hiệu quả quản lý bồi dưỡng giáo viên tiểu học ở huyện Ba vì, thành phố Hà
Nội theo chuẩn nghề nghiệp nhằm đáp ứng đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục
và đào tạo hiện nay.
* Nhiệm vụ nghiên cứu

Nghiên cứu làm rõ cơ sở lý luận về quản lý bồi dưỡng giáo viên tiểu
học theo chuẩn nghề nghiệp.
Khảo sát, phân tích, đánh giá thực trạng quản lý bồi dưỡng giáo
viên theo chuẩn nghề nghiệp ở các trường tiểu học huyện Ba Vì, thành
phố Hà Nội.

12


Đề xuất các biện pháp quản lý bồi dưỡng giáo viên theo chuẩn nghề
nghiệp ở các trường tiểu học huyện Ba Vì, thành phố Hà Nội.
Khảo nghiệm sự cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đã đề xuất.
4. Khách thể, đối tượng và phạm vi nghiên cứu
* Khách thể nghiên cứu
Quản lý đội ngũ giáo viên tiểu học ở huyện Ba Vì, thành phố Hà Nội
* Đối tượng nghiên cứu
Quản lý bồi dưỡng giáo viên tiểu học ở huyện Ba Vì, thành phố Hà Nội
theo chuẩn nghề nghiệp.
* Phạm vi nghiên cứu
- Giới hạn về chủ thể: Nghiên cứu quản lý bồi dưỡng giáo viên tiểu học
theo chuẩn nghề nghiệp ở các trường tiểu học huyện Ba Vì, thành phố Hà Nội
- Giới hạn nội dung nghiên cứu: Luận văn tập trung nghiên cứu các nội
dung chủ yếu về quản lý hoạt động bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm theo chuẩn
nghề nghiệp cho giáo viên ở các trường tiểu học huyện Ba Vì. thành phố Hà Nội.
- Giới hạn thời gian: Các số liệu khảo sát thu thập từ năm học 2013 2014 đến nay.
5. Giả thuyết khoa học
Chất lượng giáo dục của một nhà trường phụ thuộc vào chất lượng đội
ngũ giáo viên. Đối với giáo dục tiểu học ở huyện Ba Vì, thành phố Hà Nội,
nếu các chủ thể quản lý xây dựng và tổ chức thực hiện có hiệu quả các biện
pháp bồi dưỡng giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp như: Tổ chức nâng cao

nhận thức, trách nhiệm cho các chủ thể bồi dưỡng giáo viên; Xây dựng kế
hoạch, tổ chức thực hiện hiệu quả quản lý bồi dưỡng giáo viên; Quản lý việc
đổi mới nội dung, hình thức và phương pháp bồi dưỡng; Tổ chức bồi dưỡng giáo
viên theo hướng tiếp cận năng lực; Phát huy vai trò tự học tập, tự bồi dưỡng
của giáo viên; Thường xuyên kiểm tra, đánh giá quản lý bồi dưỡng giáo viên

13


thì sẽ góp phần nâng cao chất lượng giáo dục của nhà trường đáp ứng yêu cầu
đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và đào tạo hiện nay.
6. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
* Phương pháp luận nghiên cứu
Đề tài nghiên cứu trên cơ sở phương pháp duy vật biện chứng, duy vật
lịch sử của Chủ nghĩa Mác - Lênin, Tư tưởng Hồ Chí Minh và Đảng Cộng sản
Việt Nam về giáo dục - đào tạo.
* Phương pháp nghiên cứu
Sử dụng tổng hợp các phương pháp nghiên cứu của khoa học chuyên
ngành, bao gồm các phương pháp nghiên cứu lý thuyết, nghiên cứu thực
tiễn,... cụ thể là:
- Nhóm phương pháp nghiên cứu lý thuyết
Phương pháp phân tích và tổng hợp; hệ thống hóa và khái quát hóa các tài
liệu lý luận chuyên ngành, liên ngành, các văn kiện, nghị quyết của Đảng, chính
sách pháp luật của Nhà nước về lĩnh vực giáo dục đào tạo; các công trình nghiên
cứu khoa học có liên quan đến đề tài nghiên cứu; các báo cáo sơ kết, tổng kết
của các trường tiểu học về bồi dưỡng giáo viên tiểu học theo chuẩn nghề
nghiệp ở huyện Ba Vì, thành phố Hà Nội thời gian qua.
- Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Phương pháp quan sát sư phạm: Tiến hành quan sát hoạt động bồi
dưỡng giáo viên tiểu học theo chuẩn nghề nghiệp tại các trường tiểu học ở

huyện Ba Vì, thành phố Hà Nội và hoạt động tự bồi dưỡng của giáo viên.
Nghiên cứu các sản phẩm bồi dưỡng và quản lý bồi dưỡng giáo viên
tiểu học như chương trình, kế hoạch, báo cáo, thống kê, kết quả bồi dưỡng
của các nhà trường.
Phương pháp điều tra xã hội học:
Tổng số phiếu điều tra là 219 phiếu: 69 phiếu dành cho cán bộ Phòng
Giáo dục và Đào tạo; cán bộ quản lý các trường tiểu học (Ban giám hiệu, tổ
14


trưởng chuyên môn) và 150 phiếu dành cho giáo viên tiểu học để đánh giá
thực trạng quản lý bồi dưỡng giáo viên tiểu học theo chuẩn nghề nghiệp.
Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp 92 khách thể
điều tra.
Tọa đàm với đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên tiểu học các nhà trường
để thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ nghiên cứu đặt ra.
Tiến hành xin ý kiến chuyên gia, tổng kết kinh nghiệm bồi dưỡng và
quản lý bồi dưỡng giáo viên tiểu học theo chuẩn nghề nghiệp tại các trường
tiểu học huyện Ba Vì, thành phố Hà Nội hiện nay.
Sử dụng toán thống kê để xử lý số liệu nhằm đánh giá chính xác kết
quả điều tra khảo sát đã thu được.
7. Ý nghĩa của đề tài
Trên cơ sở phân tích, đánh giá thực trạng bồi dưỡng và quản lý bồi dưỡng
giáo viên tiểu học theo chuẩn nghề nghiệp tại các trường tiểu học ở huyện Ba
Vì, thành phố Hà Nội, luận văn giúp cán bộ quản lý các trường tiểu học ở huyện
Ba Vì, thành phố Hà Nội phát huy những thành tựu đã đạt được, khắc phục
những hạn chế trong công tác bồi dưỡng và quản lý bồi dưỡng giáo viên.
Kết quả nghiên cứu của luận văn có thể được dùng làm tài liệu tham
khảo cho việc đề xuất các biện pháp, nhằm quản lý tốt hơn việc bồi dưỡng giáo
viên theo chuẩn nghề nghiệp tại các trường tiểu học ở huyện Ba Vì nói riêng

và thành phố Hà Nội nói chung.
8. Kết cấu của đề tài
Luận văn được kết cấu: Phần Mở đầu, 3 chương nội dung chính, kết
luận, khuyến nghị và danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục.

15


Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ BỒI DƯỠNG GIÁO VIÊN
TIỂU HỌC THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP

1.1. Các khái niệm cơ bản
1.1.1. Giáo viên tiểu học
Theo Luật Giáo dục: “Nhà giáo giảng dạy trong các cơ sở giáo dục
mầm non; giáo dục phổ thông; giáo dục nghề nghiệp trình độ sơ cấp nghề,
trung cấp nghề, trung cấp chuyên nghiệp gọi là giáo viên. Nhà giáo giảng
dạy ở cơ sở giáo dục đại học, trường cao đẳng nghề gọi là giảng viên” [35].
Giáo viên là những chuyên gia trong lĩnh vực giáo dục, nắm vững tri
thức, hiểu biết dạy học và giáo dục như thế nào, có khả năng cống hiến toàn
bộ sức lực cũng như tài năng đối với giáo dục.
Giáo viên là những người trực tiếp thực hiện quyết định đổi mới, nâng
cao chất lượng giáo dục, nhằm cung cấp cho xã hội nguồn nhân lực có trình
độ khoa học kỹ thuật, tay nghề cao.
Người giáo viên trong nền giáo dục hiện đại không chỉ coi là người
truyền thụ kiến thức, người cung cấp thông tin trên cơ sở soạn thảo những
điều có sẵn, mà phải là người đề xướng, thiết kế nội dung, phương pháp, tổ
chức hướng dẫn, nhằm làm cho người học hứng thú, giúp người học biết cách
học, khám phá, rèn luyện.
Từ cách tiếp cận trên đây cho thấy: Giáo viên tiểu học là người đảm

nhận công tác giáo dục và dạy học đối với học sinh ở bậc Tiểu học, có đủ tiêu
chuẩn đạo đức, chuyên môn và nghiệp vụ theo quy định.
Giáo viên tiểu học là người làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục học sinh
trong trường tiểu học và cơ sở giáo dục khác thực hiện chương trình giáo dục
tiểu học. Có trách nhiệm đảm bảo chất lượng giáo dục theo chương trình giáo
dục, quản lý học sinh trong các hoạt động giáo dục do nhà trường tổ chức.

16


Cùng với nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục học sinh, giáo viên tiểu học còn
phải thường xuyên trau dồi đạo đức, nêu cao tinh thần trách nhiệm, giữ gìn
phẩm chất, danh dự, uy tín của nhà giáo; gương mẫu trước học sinh, thương
yêu, đối xử công bằng và tôn trọng nhân cách của học sinh; bảo vệ các quyền
và lợi ích chính đáng của học sinh; đoàn kết, giúp đỡ đồng nghiệp.
Tích cực học tập, rèn luyện để nâng cao sức khoẻ, trình độ chính trị,
chuyên môn, nghiệp vụ, đổi mới phương pháp giảng dạy. Tham gia công tác
phổ cập giáo dục. Thực hiện nghĩa vụ công dân, các quy định của pháp luật và
của ngành, các quyết định của hiệu trưởng; nhận nhiệm vụ do hiệu trưởng
phân công, chịu sự kiểm tra, đánh giá của hiệu trưởng và các cấp quản lý giáo
dục. Phối hợp với Đội thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh, gia đình học sinh
và các tổ chức xã hội liên quan để tổ chức hoạt động giáo dục.
1.1.2. Chuẩn nghề nghiệp giáo viên tiểu học
“Chuẩn” là yêu cầu, tiêu chí có tính nguyên tắc, công khai và mang tính
xã hội được đặt ra bởi quyền lực hành chính hoặc chuyên môn; “Chuẩn” bao
gồm những yêu cầu, tiêu chí, qui định kết hợp logic với nhau một cách xác
định, được làm công cụ xác minh sự vật, làm thước đo - đánh giá hoặc so
sánh khuynh hướng điều chỉnh những sự vật này theo nhu cầu, mục tiêu
mong muốn của chủ thể quản lý hoặc chủ thể sử dụng công việc, sản phẩm
hay dịch vụ.

Chuẩn nghề nghiệp giáo viên tiểu học là hệ thống các yêu cầu cơ bản về
phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống; kiến thức; kỹ năng sư phạm mà giáo viên
tiểu học cần phải đạt được nhằm đáp ứng mục tiêu giáo dục tiểu học.
Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành Quy định về Chuẩn nghề nghiệp giáo
viên tiểu học, kèm theo Quyết định số 14/2007/QĐ-BGDĐT ngày 04 tháng 5
năm 2007. Theo quy định này, chuẩn nghề nghiệp giáo viên tiểu học gồm ba
lĩnh vực: phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống; kiến thức và kỹ năng sư phạm.

17


Chuẩn nghề nghiệp giáo viên tiểu học, là cơ sở để xây dựng, đổi mới
mục tiêu, nội dung đào tạo, bồi dưỡng giáo viên tiểu học ở các trường tiểu
học, giúp giáo viên tiểu học tự đánh giá năng lực nghề nghiệp, trên cơ sở đó
xây dựng kế hoạch học tập, rèn luyện phấn đấu nâng cao phẩm chất đạo đức,
trình độ chính trị, chuyên môn, nghiệp vụ; là cơ sở để đánh giá xếp loại giáo
viên tiểu học, phục vụ hoạt động quản lý, bồi dưỡng và quy hoạch đội ngũ giáo
viên tiểu học; là cơ sở để đề xuất chế độ, chính sách đối với giáo viên tiểu học
được đánh giá tốt về năng lực nghề nghiệp.
Nếu coi chuẩn là: Điều được quy định dùng làm cơ sở để phân loại
đánh giá thì chuẩn nghề nghiệp giáo viên tiểu học được hiểu, đó là "hệ thống
các yêu cầu cơ bản về phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống; kiến thức; kỹ
năng sư phạm mà giáo viên tiểu học cần phải đạt được nhằm đáp ứng mục
tiêu của giáo dục tiểu học" [6].
Như vậy, chuẩn nghề nghiệp giáo viên tiểu học được hiểu rộng hơn, đó
là cơ sở để xây dựng, đổi mới nhiệm vụ, mục tiêu đào tạo, bồi dưỡng giáo
viên tiểu học; giúp giáo viên tự đánh giá năng lực nghề nghiệp của bản thân,
từ đó xây dựng kế hoạch học tập, rèn luyện phấn đấu nâng cao phẩm chất đạo
đức, trình độ chính trị, chuyên môn, nghiệp vụ. Đồng thời, là cơ sở để đánh
giá giáo viên tiểu học hằng năm và để đề xuất chế độ, chính sách đối với giáo

viên tiểu học.
Chuẩn nghề nghiệp giáo viên tiểu học không tồn tại bất biến, luôn được
điều chỉnh phù hợp với điều kiện kinh tế, xã hội và mục tiêu của giáo dục tiểu
học ở từng giai đoạn. Trong quản lý giáo dục, đào tạo, bồi dưỡng để phát triển
số lượng, chất lượng và cơ cấu hợp lý giáo viên là đòi hỏi khách quan; đồng
thời, là việc làm thường xuyên, được thực hiện bằng nhiều cách thức, biện
pháp khác nhau.

18


1.1.3. Bồi dưỡng giáo viên tiểu học theo chuẩn nghề nghiệp
Đại từ tiếng Việt định nghĩa bồi dưỡng là: "Làm cho khoẻ thêm, mạnh thêm.
Làm cho tốt hơn, giỏi hơn". Như vậy, bồi dưỡng chính là quá trình bổ sung "bồi
đắp" những thiếu hụt về tri thức và kỹ năng, cập nhật cái mới trên cơ sở "nuôi
dưỡng" những cái cũ còn phù hợp để mở mang có hệ thống những tri thức, kỹ
năng, nghiệp vụ, làm giàu vốn hiểu biết, nâng cao hiệu quả lao động. Bồi dưỡng là
sự tiếp nối quá trình đào tạo chứ không phải là khởi đầu; cũng có khi bồi dưỡng lại
tạo ra tiền đề và tiêu chuẩn cho quá trình đào tạo chính quy ở bậc cao hơn về trình
độ chuyên môn trong lĩnh vực cụ thể.
Bồi dưỡng là khái niệm được nghiên cứu và sử dụng rộng rãi trong các
ngành khoa học, các lĩnh vực hoạt động của đời sống xã hội. Tuy vậy, khái
niệm này lại có những cách hiểu khác nhau:
Theo nghĩa rộng, bồi dưỡng là quá trình giáo dục - đào tạo nhằm hình
thành nhân cách và những phẩm chất riêng biệt của nhân cách theo định
hướng mục đích đã chọn. Như vậy, bồi dưỡng bao hàm cả quá trình giáo dục
và đào tạo nhằm trang bị tri thức, kinh nghiệm, kỹ năng, kỹ xảo và những
phẩm chất của nhân cách theo mục đích đã xác định. Quá trình này diễn ra cả
trong nhà trường và trong thực tiễn xã hội. Hoạt động đó không những có
nhiệm vụ trang bị kiến thức, kỹ năng ban đầu mà còn có nhiệm vụ bổ sung,

phát triển, hoàn thiện những tri thức, kỹ năng đã có.
Theo nghĩa hẹp, bồi dưỡng là quá trình bổ sung, phát triển, hoàn thiện
thêm những cái đã có. Nói cách khác, đây là những hoạt động nhằm bổ sung,
phát triển, hoàn thiện, nâng cao kiến thức, kinh nghiệm, kỹ năng và những
phẩm chất nhân cách. Hiểu theo nghĩa hẹp, bồi dưỡng là một bộ phận trong
quá trình giáo dục - đào tạo, là khâu tiếp nối sau khi con người đã có những
tri thức, kinh nghiệm, kỹ năng và phẩm chất nhất định.

19


Mặc dù có những cách hiểu khác nhau, song về cơ bản, bồi dưỡng được
hiểu một cách phổ biến là quá trình làm tăng thêm, hoàn thiện thêm những cái
đã có trước đó.
Từ cách tiếp cận hoạt động bồi dưỡng, học viên cho rằng: Bồi dưỡng
giáo viên tiểu học theo chuẩn nghề nghiệp là những tác động có tổ chức, có
kế hoạch của các chủ thể quản lý, lực lượng sư phạm tới giáo viên tiểu học,
tạo cơ hội cho họ tham gia vào các hoạt động dạy học - giáo dục, nghiên cứu
khoa học để cập nhật, bổ sung kiến thức, kỹ năng chuyên môn - nghiệp vụ, bồi
dưỡng tình cảm nghề nghiệp, nhằm phát triển toàn diện phẩm chất, năng lực sư
phạm của giáo viên đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.
Mục tiêu bồi dưỡng giáo viên tiểu học theo chuẩn nghề nghiệp là nhằm bổ
sung, phát triển, hoàn thiện tri thức, kinh nghiệm, kỹ năng và những phẩm
chất bảo đảm cho con người đáp ứng tốt yêu cầu nhiệm vụ giáo dục và dạy
học ở trường tiểu học.
Nội dung bồi dưỡng giáo viên tiểu học theo chuẩn nghề nghiệp bao gồm:
Về phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống; năng lực chuyên môn, nghiệp vụ.
Bên cạnh đó, bồi dưỡng bảm đảm về chất lượng giáo viên là nội dung chủ
yếu, trọng tâm.
Phương thức bồi dưỡng giáo viên tiểu học theo chuẩn nghề nghiệp

được thực hiện bằng sự phối hợp nhiều cách thức, biện pháp khác nhau của
chủ thể quản lý. Do sự phong phú về nội dung phát triển và đặc điểm giáo
viên tiểu học nên các cách thức, biện pháp bồi dưỡng giáo viên tiểu học cũng
rất đa dạng; bao gồm cả những tác động từ các chủ thể trực tiếp, gián tiếp và
cả những tác động từ chính giáo viên.
1.1.4. Quản lý bồi dưỡng giáo viên tiểu học theo chuẩn nghề nghiệp
Có thể khẳng định rằng, phẩm chất nghề nghiệp, năng lực sư phạm của
giáo viên tiểu học là một loại hình chuyên biệt và bị quy định bởi nhiều yếu

20


tố. Để phẩm chất và năng lực của giáo viên đạt được theo chuẩn nghề nghiệp
vững chắc cần phải được bồi dưỡng một cách thường xuyên, khoa học với
nhiều con đường, cách thức, biện pháp khác nhau nhằm tác động vào nhận
thức và hành động của giáo viên tiểu học.
Quản lý bồi dưỡng giáo viên tiểu học theo chuẩn nghề nghiệp là quá
trình tác động thường xuyên, liên tục của các chủ thể quản lý thông qua hoạt
động tổ chức bồi dưỡng đào tạo lại, để người giáo viên hoàn thiện tri thức, kỹ
năng, phương pháp sư phạm, hệ giá trị và nâng cao phẩm chất, nghề nghiệp sư
phạm nhằm đáp ứng yêu cầu thực tiễn dạy học - giáo dục học sinh ở các nhà
trường tiểu học.
Quản lý bồi dưỡng giáo viên tiểu học theo chuẩn nghề nghiệp có những
đặc trưng cơ bản sau:
Mục đích quản lý bồi dưỡng nhằm hoàn thiện các nhân tố nền tảng của
năng lực dạy học, giáo dục, nghiên cứu khoa học ở người giáo viên.
Nội dung quản lý bồi dưỡng là toàn diện, bao gồm công tác tổ chức các
hoạt động bồi dưỡng: Tri thức, kỹ năng, tư duy sư phạm, hệ giá trị nghề
nghiệp, chuẩn mực đạo đức của người giáo viên.
Phương thức quản lý bồi dưỡng được thực hiện thông qua quá trình tập

huấn, chuẩn hóa, kết hợp với tổ chức các hoạt động sư phạm khác nhằm bồi
dưỡng, chuẩn hóa cho đội ngũ giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp.
Chủ thể quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên tiểu học là cán bộ quản lý
giáo dục, các lực lượng sư phạm tiến hành hoạt động bồi dưỡng, trong đó các lực
lượng sư phạm giữ vai trò chủ đạo để tiến hành hoạt động bồi dưỡng giáo viên.
Bên cạnh đó, sự nỗ lực tự bồi dưỡng của giáo viên tiểu học đóng vai trò quyết
định trực tiếp đến chất lượng, hiệu quả bồi dưỡng.
Đối tượng được bồi dưỡng là giáo viên tiểu học chưa đạt chuẩn nghề
nghiệp hoặc còn hạn chế ở một số tiêu chí theo qui định của Bộ Giáo dục và
Đào tạo, qui định của Nhà nước.
21


1.2. Nội dung quản lý bồi dưỡng giáo viên tiểu học theo chuẩn
nghề nghiệp
Quản lý bồi dưỡng giáo viên nói chung và giáo viên tiểu học theo chuẩn
nghề nghiệp nói riêng là hoạt động thường xuyên với mục tiêu củng cố và trang bị
cho giáo viên những tri thức hiểu biết chuyên môn và những kỹ năng sư phạm để
họ thực hiện tốt nhiệm vụ giáo dục và dạy học của mình. Chính vì vậy, cần phải
xác định nội dung quản lý bồi dưỡng giáo viên, phải bảo đảm tính khoa học, chặt
chẽ, hiệu quả bao gồm:
1.2.1. Nghiên cứu, đánh giá thực trạng giáo viên tiểu học
Nghiên cứu, đánh giá thực trạng giáo viên tiểu học nhằm đánh giá đúng về
số lượng, chất lượng và cơ cấu cũng như trình độ khả năng sư phạm từ đó giúp
cho các chủ thể quản lý xây dựng kế hoạch tổ chức bồi dưỡng.
Trong nghiên cứu, đánh giá thực trạng giáo viên tiểu học theo chuẩn
nghề nghiệp phải tổ chức điều tra, đánh giá đúng thực trạng giáo viên từng
chuyên ngành về tư tưởng, đạo đức, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, phương
pháp giảng dạy... Hàng năm phải rà soát, bố trí, sắp xếp lại những giáo viên
không đáp ứng yêu cầu của nhà trường bằng các giải pháp như: đào tạo lại,

bồi dưỡng nâng cao trình độ, có kế hoạch chuẩn bị đội ngũ giáo viên theo quy
định của Điều lệ trường tiểu học và Chuẩn nghề nghiệp giáo viên tiểu học.
1.2.2. Xây dựng, quy hoạch và kế hoạch bồi dưỡng giáo viên tiểu học
Quy hoạch là sự bố trí, sắp xếp toàn bộ theo một trình tự hợp lý trong
từng thời gian, làm cơ sở cho việc lập kế hoạch dài hạn. Quy hoạch được hiểu
theo nghĩa chung nhất là bước cụ thể hoá chiến lược ở mức độ toàn hệ thống,
đó là kế hoạch mang tính tổng thể, thống nhất với chiến lược về mục đích,
yêu cầu và là căn cứ để xây dựng kế hoạch.
Quy hoạch bồi dưỡng giáo viên tiểu học là bản luận chứng khoa học về
nâng cấp trình độ toàn diện cho giáo viên đó để góp phần thực hiện các định
hướng của địa phương và của chính nhà trường về công tác nhân sự, phục vụ
22


việc xây dựng kế hoạch đào tạo và bồi dưỡng giáo viên, đồng thời làm nhiệm
vụ điều khiển, điều chỉnh trong công tác quản lý, chỉ đạo các cấp quản lý.
Quy hoạch giáo viên là lập kế hoạch để đáp ứng những nhu cầu hiện tại
cũng như tương lai về giáo viên của các trường khi tính đến cả những nhân tố
bên trong và những nhân tố của môi trường bên ngoài.
Nội dung của quy hoạch bồi dưỡng giáo viên tiểu học bao gồm:
đánh giá thực trạng giáo viên; dự báo quy mô phát triển giáo viên: về số
lượng, cơ cấu, chất lượng; xác định các nhân tố ảnh hưởng đến quy mô,
cơ cấu, chất lượng giáo viên; xây dựng các biện pháp thực hiện quy hoạch
phát triển giáo viên.
Quy hoạch bồi dưỡng giáo viên tiểu học phải đảm bảo được yêu cầu về
chuyên môn; vừa phải đảm bảo yêu cầu về năng lực sư phạm, khuyến khích
những giáo viên thật sự tâm huyết, trách nhiệm với nghề, cống hiến tài năng cho
sự nghiệp giáo dục, đồng thời có cơ sở để thay thế những giáo viên không đủ
phẩm chất, năng lực công tác. Trên cơ sở đó xây dựng kế hoạch đào tạo, bồi
dưỡng đạt chuẩn chất lượng giáo viên của nhà trường.

Việc xây dựng quy hoạch bồi dưỡng giáo viên tiểu học phải xuất phát
từ nhiệm vụ phát triển giáo dục nói chung và sự nghiệp, sứ mạng của các
trường tiểu học và của từng trường; trên cơ sở phân tích đánh giá giáo viên
tiểu học hiện có, dự kiến khả năng phát triển quy mô của đội ngũ trong tương
lai; xem xét khả năng phát triển của giáo viên hiện tại và tính đến khả năng bổ
sung từ nguồn bên ngoài để xây dựng kế hoạch tổng thể; xây dựng kế hoạch
chi tiết cho từng giai đoạn cụ thể. Quy hoạch giáo viên cần làm rõ số lượng,
chất lượng về trình độ chuyên môn - nghiệp vụ sư phạm, cơ cấu của từng
trường cụ thể và tính đến quy hoạch chung cho các trường tiểu học làm cơ sở
cho việc quản lý, tổ chức, chỉ đạo trong từng giai đoạn phát triển. Tất cả
hướng đến mục tiêu đảm bảo đủ về số lượng, ổn định về chất lượng để thực
hiện tốt kế hoạch, nội dung, đào tạo của trường.
23


Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng giáo viên tiểu học theo chuẩn nghề nghiệp
về thực chất là xác lập chương trình, hành động của chủ thể bồi dưỡng nhằm nâng
cao năng lực sư phạm cho đội ngũ giáo viên. Xây dựng kế hoạch là thiết lập mục
tiêu của hệ thống, các điều kiện bảo đảm thực hiện các mục tiêu đó. Đây là bước
nền tảng quan trọng nhất của hoạt động bồi dưỡng và nội dung quản lý hoạt động
bồi dưỡng năng lực sư phạm cho giáo viên. Trên cơ sở phân tích đánh giá xác
định những thuận lợi và khó khăn trong quản lý hoạt động bồi dưỡng nhằm đề
xuất các biện pháp cần thiết phù hợp với thực tiễn đội ngũ giáo viên tiểu học
(thường tập trung vào kế hoạch bồi dưỡng thường xuyên, kế hoạch bồi dưỡng cập
nhật, kế hoạch bồi dưỡng nâng chuẩn và kế hoạch tự bồi dưỡng).
1.2.3. Xác định nội dung, chương trình bồi dưỡng giáo viên tiểu học
Nội dung, chương trình bồi dưỡng được xác định trong kế hoạch tổng thể
của năm học. Hiệu trưởng các trường tham mưu đề xuất kế hoạch, nội dung
chương trình bồi dưỡng giáo viên với Phòng giáo dục, trong đó có nội dung bồi
dưỡng năng lực sư phạm cho giáo viên tiểu học, đây là cơ sở pháp lý để cấp trên

phê chuẩn, dựa vào đó để phân công bố trí lực lượng giảng viên bồi dưỡng, tập
huấn, chuẩn bị các điều kiện, cơ sở vật chất bảo đảm cho hoạt động bồi dưỡng
giáo viên.
Bồi dưỡng và quản lý bồi dưỡng giáo viên tiểu học theo chuẩn nghề
nghiệp là hoạt động có mục đích, có tổ chức nhằm hình thành hệ thống kiến
thức, nguồn lực sư phạm, thái độ nghề nghiệp theo những yêu cầu về chuẩn
nghề nghiệp của giáo viên tiểu học phù hợp với yêu cầu của ngành và của các
trường tiểu học. Việc đào tạo, bồi dưỡng giáo viên tiểu học theo chuẩn nghề
nghiệp phải được diễn ra thường xuyên, liên tục và phải có kế hoạch dài hạn.
Việc đào tạo, bồi dưỡng có thể được thực hiện bằng nhiều phương thức khác
nhau nhằm tạo điều kiện tốt nhất để giáo viên có sự phát triển về chất lượng
cao đáp ứng với yêu cầu giảng dạy, giáo dục học sinh. Việc bồi dưỡng nhằm
mục tiêu đạt chuẩn theo quy định của bậc học, ngành học và để nâng cao trình
độ chuyên môn, nghiệp vụ.
24


1.2.4. Tổ chức thực hiện bồi dưỡng giáo viên tiểu học
Bước này có ý nghĩa rất quan trọng quyết định đến chất lượng hiệu quả bồi
dưỡng, tổ chức nghiêm túc, chặt chẽ hoạt động bồi dưỡng sẽ mạng lại hiệu quả và
ngược lại nếu tổ chức lỏng lẻo sẽ mạng lại hiệu quả thấp, chất lượng không cao.
Vì vậy, cần phải phân công lực lượng phụ trách gắn với trách nhiệm của từng
người, từng bộ phận trong quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên thì mới đáp ứng
mục đích, nhiệm vụ bồi dưỡng giáo viên đặt ra.
Tổ chức bồi dưỡng trên cơ sở kế hoạch bồi dưỡng và được cấp trên phê
duyệt, triển khai kế hoạch khoa học, khả thi thì sẽ góp phần nâng cac chất lượng
bồi dưỡng và ngược lại nếu tổ chức không chặt chẽ, phối hợp giữa các lực lượng
và các bộ phận không khoa học, nhịp nhàng thì sẽ ảnh hưởng đến kết quả bồi
dưỡng giáo viên tiểu học theo chuẩn nghề nghiệp.
1.2.5. Đánh giá kết quả, sơ tổng kết, rút kinh nghiệm hoạt động bồi dưỡng

Đánh giá kết quả bồi dưỡng giáo viên tiểu học theo chuẩn nghề nghiệp là
xác định trạng thái của đối tượng trước, trong và sau quá trình bồi dưỡng được thể
hiện ở năng lực trong thực tiễn sau khi được bồi dưỡng. Căn cứ vào kế hoạch bồi
dưỡng các chủ thể quản lý, trực tiếp kiếm tra bằng các hình thức linh hoạt theo
định kỳ hoặc đột xuất, thông báo hoặc không báo trước. Thông qua kiểm tra,
người quản lý nắm thực trạng hoạt động bồi dưỡng cho giáo viên, từ đó làm căn
cứ để đưa ra các quyết định thích hợp, động viên khuyến khích hoặc điều chỉnh
nếu thấy cần thiết.
Kiểm tra, đánh giá là một khâu quan trọng trong công tác bồi dưỡng
đội ngũ vì chỉ có kiểm tra, đánh giá đúng mới lựa chọn và sắp xếp cán bộ hợp
lý và mới sử dụng được khả năng tiềm ẩn của mỗi người.
Kiểm tra là một chức năng quản lý, thông qua đó xem xét việc thực
hiện nhiệm vụ được giao của từng cá nhân trong tương quan với các mục tiêu
và tiêu chuẩn của tổ chức. Kích thích, động viên cán bộ, giáo viên thông qua
các điều khoản về đánh giá, ghi nhận và hỗ trợ.
25


Đánh giá hoạt động bồi dưỡng giáo viên thực chất là xem xét việc thực
hiện nội dung chương trình bồi dưỡng của các chủ thể trực tiếp liên quan đến
bồi dưỡng về chuyên môn nghiệp vụ cho giáo viên tiểu học theo chuẩn nghề
nghiệp, đây là vấn đề rất nhạy cảm và tế nhị. Đánh giá bao gồm cả việc thu
thập, phân tích, giải thích và thu thập thông tin về hoạt động bồi dưỡng của chủ
thể bồi dưỡng, đối tượng được bồi dưỡng và việc quản lý hoạt động bồi dưỡng
thực chất là quản lý chủ thể (người bồi dưỡng) đối tượng bồi dưỡng (giáo viên
được bồi dưỡng) theo chuẩn nghề nghiệp. Trên cơ sở đó đưa ra những nhận xét
nhằm giúp giáo viên tiến bộ và qua đó nhiệm vụ của nhà trường cũng được
hoàn thành.
Sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm hoạt động bồi dưỡng giáo viên tiểu học
theo chuẩn nghề nghiệp là nội dung rất quan trọng của hoạt động quản lý của cán

bộ quản lý giáo dục. Đây là một chức năng không thể thiếu trong quản lý giáo
dục, sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm chỉ ra những thành công và chưa thành
công, ưu điểm và hạn chế của hoạt động bồi dưỡng và quản lý hoạt động bồi giáo
viên Tiểu học theo chuẩn nghề nghiệp, từ đó có những chủ trương, biện pháp cho
những lần bồi dưỡng tiếp theo.
Như vậy, nội dung quản lý bồi dưỡng giáo viên tiểu học theo chuẩn
nghề nghiệp bao gồm các khâu: Nghiên cứu đánh giá thực trạng giáo viên,
xây dựng kế hoạch bồi dưỡng, xác định chương trình, nội dung và phương
pháp bồi dưỡng, tổ chức thực hiện bồi dưỡng, đánh giá kết quả bồi dưỡng, sơ
kết, tổng kết, rút kinh nghiệm bồi dưỡng mang tính tổ chức sư phạm của chủ
thể quản lý đến đội ngũ giáo viên nhằm bồi dưỡng ý thức, thái độ, tình cảm
nghề nghiệp, những năng lực cần thiết và những kiến thức, kỹ năng để giáo
viên đáp ứng yêu cầu của hoạt động sư phạm.
Quản lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên tiểu học theo chuẩn nghề nghiệp
thực chất là tập trung giải quyết những nội dung và nhiệm vụ bồi dưỡng nhằm
đạt tới mục tiêu bồi dưỡng giáo viên tiểu học đạt chuẩn theo qui định của Bộ
26