LUẬN văn THẠC sĩ QUẢN lý của HIỆU TRƯỞNG về bồi DƯỠNG CHUYÊN môn CHO GIÁO VIÊN mầm NON CÔNG lập ở QUẬN hà ĐÔNG, THÀNH PHỐ hà nội

MỤC LỤC
MỞ ĐẦU
Chương 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN QUẢN LÝ CỦA HIỆU TRƯỞNG VỀ
HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG CHUYÊN MÔN CHO
GIÁO VIÊN TRƯỜNG MẦM NON CÔNG LẬP

1.1.
1.2.
1.3.

Một số khái niệm cơ bản
Nội dung quản lý của hiệu trưởng về hoạt động bồi dưỡng
chuyên môn cho giáo viên trường mầm non công lập.
Những yếu tố tác động đến quản lý của hiệu trưởng về
hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên trường
mầm non công lập.

Trang
2
13
13
27
33

Chương 2. CƠ SỞ THỰC TIỄN QUẢN LÝ CỦA HIỆU TRƯỞNG
VỀ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG CHUYÊN MÔN CHO
GIÁO VIÊN TRƯỜNG MẦM NON CÔNG LẬP Ở
QUẬN HÀ ĐÔNG, THÀNH PHỐ HÀ NỘI

2.1.
2.2.

2.3.
2.4

Khái quát tình hình giáo dục mầm non quận Hà Đông, thành
phố Hà Nội và những vấn đề chung về nghiên cứu thực trạng.
Thực trạng hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo
viên trường mầm non công lập ở quận Hà Đông, thành
phố Hà Nội
Thực trạng quản lý của hiệu trưởng về hoạt động bồi
dưỡng chuyên môn cho giáo viên trường mầm non
công lập ở quận Hà Đông, thành phố Hà Nội
Đánh giá chung và nguyên nhân của thực trạng quản
lý của hiệu trưởng về hoạt động bồi dưỡng chuyên
môn cho giáo viên trường mầm non công lập ở quận
Hà Đông, thành phố Hà Nội.

37
37
41
46

55

Chương 3. BIỆN PHÁP VÀ KHẢO NGHIỆM BIỆN PHÁP
QUẢN LÝ CỦA HIỆU TRƯỞNG VỀ HOẠT ĐỘNG
BỒI DƯỠNG CHUYÊN MÔN CHO GIÁO VIÊN
TRƯỜNG MẦM NON CÔNG LẬP Ở QUẬN
HÀ ĐÔNG, THÀNH PHỐ HÀ NỘI

61

Biện pháp quản lý của hiệu trưởng về hoạt động bồi
dưỡng chuyên môn cho giáo viên trường mầm non công
lập ở quận Hà Đông, thành phố Hà Nội
3.2.
Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC

61
85
88
91
95

3.1.


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Nghị quyết số 29/NQ-TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng
(khoá XI) đã chỉ rõ: “Thực hiện chuẩn hoá đội ngũ nhà giáo theo từng cấp
học và trình độ đào tạo”. Đây là tư duy mang tầm chiến lược, thể hiện quan
điểm toàn diện, khách quan, khoa học của Đảng. Bởi hơn lúc nào hết, phát
triển đội ngũ giáo viên vững mạnh, toàn diện, vừa hồng vừa chuyên là yêu
cầu cấp thiết của giáo dục Việt Nam hiện nay.
Giáo dục mầm non là mắt xích đầu tiên trong hệ thống giáo dục quốc
dân, là một bậc học có tầm quan trọng đặc biệt trong chiến lược phát triển
nguồn lực con người. Giáo viên mầm non là người thầy đầu tiên giữ vai trò vô

cùng quan trọng trong việc giúp trẻ phát triển về thể chất, tình cảm, trí tuệ,
thẩm mỹ, hình thành những yếu tố đầu tiên của nhân cách và chuẩn bị cho trẻ
bước vào lớp 1.
Trong những năm gần đây, mạng lưới trường lớp mầm non được phát
triển rộng khắp trong cả nước, qui mô phát triển ngày càng tăng, cùng với sự
phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, trong đó, các trường mầm non công
lập giữ vai trò nòng cốt. Giáo dục mầm non quận Hà Đông, thành phố Hà Nội
cũng nằm trong xu thế đó. Các trường mầm non công lập trên địa bàn quận
Hà Đông, thành phố Hà Nội hiện nay đang phát triển theo đúng định hướng
và ngày càng được nâng cao về chất lượng, trong đó có sự quản lý của hiệu
trưởng về hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên mầm non. Do đó,
hoạt động này đã có sự chuyển biến tích cực, đạt chất lượng, hiệu quả, góp
phần đổi mới, nâng cao chất lượng giáo dục ở các trường mầm non công lập ở
quận Hà Đông, thành phố Hà Nội hiện nay.
Tuy nhiên, trong quá trình quản lý của hiệu trưởng về một số hoạt động
bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên ở một số trường mầm non công lập vẫn
còn một số hạn chế, bất cập như: trình độ đào tạo cao còn thấp, quản lý sư
3


phạm, nhân sự, tài chính còn lúng túng,... Thực tế, để nâng cao chất lượng bồi
dưỡng chuyên môn cho giáo viên mầm non hiện nay, đòi hỏi hiệu trưởng các
trường phải luôn quan tâm tăng cường các biện pháp quản lý, vừa thực hiện
nhiệm vụ nâng cao chất lượng, vừa nghiên cứu cải tiến công tác quản lý, có
những biện pháp sáng tạo, phù hợp. Đây là bài toán thực tiễn cần nhanh chóng
tìm ra lời giải.
Xuất phát từ những lý do trên, chúng tôi chọn vấn đề: “Quản lý của hiệu
trưởng về hoạt động bồi dưỡng cho giáo viên mầm non công lập ở quận Hà
Đông, thành phố Hà Nội” làm đề tài luận văn thạc sĩ quản lý giáo dục, với
mong muốn khắc phục những hạn chế, bất cập trong thực tiễn bồi dưỡng cho

giáo viên mầm non công lập ở quận Hà Đông, thành phố Hà Nội hiện nay.
2. Tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài
Yếu tố đóng vai trò then chốt, quyết định chất lượng và hiệu quả giáo
dục chính là đội ngũ nhà giáo. Để có được đội ngũ giáo viên đủ mạnh, đáp
ứng được yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay, vấn đề bồi dưỡng giáo viên hết
sức cần thiết và quan trọng, đó là một trong những giải pháp để nâng cao chất
lượng giáo dục.
Từ trước đến nay, vấn đề quản lý giáo dục nói chung và vấn đề đào tạo
bồi dưỡng giáo viên nói riêng là mối quan tâm của nhiều nhà khoa học, đã có
không ít công trình của tập thể hoặc cá nhân.
Nhiều công trình nghiên cứu về Tâm lý học, Sinh học và Giáo dục học
đã khẳng định: trẻ em trong độ tuổi mầm non (1- 5 tuổi) có nhiều đặc điểm và
quy luật phát triển độc đáo không giống bất cứ giai đoạn nào, tạo thành những
bước nhảy vọt trong sự phát triển tâm sinh lý. Hơn nữa, ngày nay trẻ em trong
độ tuổi từ 0 - 6 tuổi đang có sự tăng tốc phát triển về mọi mặt. Vì vậy cần
nhận thức đúng vị trí của giáo dục mầm non trong chiến lược phát triển con
người, nếu không trong giáo dục sẽ có những điều quá muộn hoặc bỏ lỡ cơ
hội, sau đó muốn bù đắp cũng không được.
4


Nhà giáo dục Xô Viết Macarenco nói rằng: “Những cơ sở căn bản của việc
giáo dục trẻ đã được hình thành từ trước tuổi lên 5. Những điều dạy trẻ trong thời
kỳ đó chiếm 90% tiến trình giáo dục trẻ. Về sau việc giáo dục con người vẫn tiếp
tục, nhưng đó là lúc bắt đầu nếm quả. Còn những nụ hoa thì đã được vun trồng
trong 5 năm đầu tiên”. Nhà tâm lý học Usinxki cũng khẳng định: “Trong 5 năm
đầu tiên ngôn ngữ của trẻ phát triển đến mức độ nhảy vọt mà một người ở lứa tuổi
thanh niên học trong 20 năm cũng không bằng”.
Trong báo cáo “Học tập một kho báu tiềm ẩn”, Hội đồng quốc tế về
giáo dục thế kỷ XXI đã khẳng định: Chúng ta là những nhà giáo dục sẽ cố

gắng hết sức để mở rộng cơ hội học tập ở lứa tuổi mầm non trên toàn thế
giới, coi như một phần của sự thúc đẩy việc làm cho cơ sở thông thường
thành hiện thực.
Nhiều nhà nghiên cứu khoa học giáo dục của nước ta cũng đã quan tâm
đến vấn đề bồi dưỡng nhà giáo trên cơ sở lý luận và thực tiễn, dưới góc độ
quản lý vĩ mô và vi mô:
Chương trình công nghệ cấp nhà nước KX 07-14, Hà Nội “Bồi dưỡng
và đào tạo đội ngũ nhân lực trong điều kiện mới” của tập thể các nhà khoa
học do tác giả Nguyễn Minh Đường làm chủ nhiệm. Tác giả Đặng Thành
Hưng với bài báo “Bản chất của quản lý giáo dục” đăng trên Tạp chí Khoa
học giáo dục số 60 tháng 9/2010. Các tác giả Nguyễn Thị Mỹ Lộc, Đặng
Quốc Bảo, Nguyễn Trọng Hậu, Nguyễn Quốc Chí, Nguyễn Sĩ Thư với
“Quản lý giáo dục - Một số vấn đề lý luận và thực tiễn”(2012),... Một số công
trình nghiên cứu về lý thuyết được ứng dụng trong các nhà trường phổ thông
như: “Khoa học tổ chức và quản lý" (1999) và “Một số khái niệm về quản lý
giáo dục“ (1997) của tác giả Đặng Quốc Bảo. Tác giả Trần Kiểm với cuốn
“Khoa học quản lý nhà trường phổ thông” (2002).
Trong những năm gần đây đã có nhiều đề tài nghiên cứu về chuyên
ngành quản lý giáo dục, trong đó có một số đề tài nghiên cứu về giáo dục
5


mầm non và quản lý giáo dục mầm non, tăng cường nghiệp vụ quản lý và
tăng cường năng lực quản lý của hiệu trưởng đối với hoạt động bồi dưỡng
chuyên môn cho giáo viện ở các trường mầm non đã được quan tâm nghiên
cứu trong một số công trình như: đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ, cấp cơ
sở và một số luận văn thạc sỹ, các bài viết đăng trên các tạp chí chuyên
ngành. Đặc biệt, nhiều luận văn tốt nghiệp thạc sĩ đã chọn đề tài nghiên cứu
thuộc lĩnh vực quản lý nguồn nhân lực trong giáo dục, trong đó có vấn đề bồi
dưỡng giáo viên song chủ yếu ở đối tượng các trường đại học, cao đẳng, đào

tạo nghề, trung học phổ thông, mầm non và mang tính khái quát chung như:
Tác giả Trần Xuân Bách nghiên cứu “Hệ giải pháp bồi dưỡng chuyên
môn theo chuẩn nghề nghiệp đội ngũ cán bộ giảng dạy ở trường đại học Đà
Nẵng”. Nghiên cứu của tác giả Trần Duy Nam về “Quản lý hoạt động bồi
dưỡng chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên trung học phổ thông ở
Thành phố Hồ Chí Minh” luận văn thạc sĩ quản lý giáo dục (2013). Tác giả
Huỳnh Minh Tự nghiên cứu “Quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho
giáo viên trung học phổ thông tỉnh Sóc Trăng” (2013);… các tác giả đã làm
rõ những nội dung lý luận, thực tiễn liên quan và đề xuất các biện pháp quản
lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên bậc trung học phổ thông có
liên quan đến phạm vi nghiên cứu của đề tài.
Với đối tượng giáo viên trung học phổ thông ở vùng khó khăn, tác giả
Nguyễn Trường Sơn với “Các giải pháp xây dựng và bồi dưỡng chuyên môn
theo chuẩn nghề nghiệp đội ngũ giáo viên trường phổ thông vùng cao Việt
Bắc trong giai đoạn tới”. Luận văn đã đề cập đến những đặc điểm, nêu lên
những khó khăn của giáo dục trung học phổ thông ở địa bàn khó khăn và đề
xuất các giải pháp xây dựng và bồi dưỡng chuyên môn theo chuẩn nghề
nghiệp đội ngũ giáo viên trường phổ thông vùng cao Việt Bắc đáp ứng yêu
cầu phát triển giáo dục của địa phương.
Nghiên cứu về một ngành nghề đặc thù, tác giả Lê Thị Kim Trinh tiếp
cận dưới góc độ khoa học quản lý giáo dục “Tổ chức bồi dưỡng năng lực sư
6


phạm cho giáo viên dạy nghề trang điểm thẩm mỹ trên địa bàn Thành phố Hồ
Chí Minh”. Với đối tượng là giáo viên tiểu học, tác giả Lê Thị Minh Thu
nghiên cứu về “Quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên tiểu
học quận Bắc Từ Liêm, thành phố Hà Nội theo chuẩn nghề nghiệp”, luận văn
thạc sĩ quản lý giáo dục (2015);…
Đối với đội ngũ giáo viên mầm non, luận văn của tác giả Vũ Thị Minh

Hà với đề tài “Biện pháp quản lý công tác bồi dưỡng giáo viên mầm non Hà
Nội”, (2004). Nội dung luận văn luận giải những vấn đề lý luận, thực tiễn và
đề xuất biện pháp quản lý bồi dưỡng để phát triển cả về phẩm chất chính trị,
đạo đức, năng lực chuyên môn cho đội ngũ giáo viên mầm non trên địa bàn
thành phố Hà Nội.
Luận văn thạc sĩ quản lý giáo dục của tác giả Vũ Đức Đạm“Một số
giải pháp quản lý phát triển đội ngũ giáo viên mầm non trên địa bàn huyện
Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh” (2005), ngoài việc chỉ ra yêu cầu phát triển về số
lượng, tác giả đã tập trung đề xuất các biện pháp tổ chức bồi dưỡng tập trung,
bồi dưỡng tại chỗ, thông qua sinh hoạt chuyên môn để phát triển chất lượng
đội ngũ giáo viên mầm non ở huyện Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh.
Cùng hướng nghiên cứu về bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên mầm
non có luận văn thạc sĩ Quản lý giáo dục của tác giả Lưu Thị Kim Phương
“Biện pháp quản lý hiệu trưởng nhằm nâng cao năng lực sư phạm cho giáo
viên mầm non thành phố Thái Nguyên”, (2009); luận văn thạc sĩ Quản lý giáo
dục của tác giả Lê Thị Diệu Thuỷ với đề tài “Biện pháp quản lý công tác bồi
dưỡng giáo viên các trường mầm non thành phố Đà Nẵng đáp ứng chuẩn
nghề nghiệp” (2012).
Gần đây có nghiên cứu của tác giả Phan Thị Hán Huệ “Quản lý hoạt
động bồi dưỡng năng lực sư phạm cho giáo viên mầm non huyện Châu Đức,
tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu”, luận văn thạc sĩ Quản lý giáo dục (2014); nghiên cứu
của tác giả Nguyễn Thị Hồng Trang về “Quản lý bồi dưỡng chuyên môn

7


nghiệp vụ cho đội ngũ giáo viên mầm non quận Hoàn Kiếm, thành phố Hà
Nội”, luận văn thạc sĩ quản lý giáo dục (2015); tác giả Nguyễn Thị Tuyết Hà
nghiên cứu về “Quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho đội ngũ giáo
viên mầm non tỉnh Sóc Trăng”, luận văn thạc sĩ quản lý giáo dục (2015);…

Các công trình nghiên cứu trên đây đã luận giải những vấn đề lý luận về
chuyên môn của giáo viên mầm non; đánh giá thực trạng và đề xuất các biện
pháp quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho đội ngũ giáo viên mầm
non một cách có hệ thống, từ tổ chức nâng cao nhận thức đến phát huy vai trò
lãnh đạo, chỉ đạo của cơ quan chuyên môn, cán bộ quản lý các cấp; xây dựng
và thực hiện tổ chức kế hoạch bồi dưỡng và kiểm tra, đánh giá, rút kinh
nghiệm tổ chức hoạt động bồi dưỡng.
Tóm lại, quản lý bồi dưỡng chuyên môn cho nhà giáo các cấp là vấn đề
được quan tâm nghiên cứu ở các cấp độ khác nhau, từ nghiên cứu cơ bản đến
nghiên cứu ứng dụng với từng đối tượng khác nhau.
Các nghiên cứu trên đó chủ yếu đề cập đến các nội dung về quản lý
các giáo dục mầm non nói chung, quản lý chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục
trẻ trong trường mầm non, kiểm tra nội bộ các nội dung hoạt động trong
nhà trường;...
Một số nghiên cứu đề cập đến vai trò của chủ thể quản lý cao nhất, đó là
hiệu trưởng trong quản lý bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên. Hoặc có
những nghiên cứu đi sâu vào quản lý bồi dưỡng năng lực sư phạm, một nội
dung quan trọng trong quản lý bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên mầm non.
Tuy nhiên, những nghiên cứu về quản lý chuyên môn trong trường
mầm non của hiệu trưởng vẫn còn rất ít và chưa có công trình nào đi sâu
nghiên cứu những biện pháp quản lý của hiệu trưởng về hoạt động bồi
dưỡng chuyên môn cho giáo viên trường mầm non công lập trên địa bàn
quận Hà Đông, thành phố Hà Nội. Vì vậy, tác giả luận văn chọn vấn đề này
làm đề tài nghiên cứu không trùng lặp với các công trình đã công bố.

8


3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu
* Mục đích nghiên cứu

Trên cơ sở nghiên cứu làm rõ những vấn đề lý luận và thực tiễn, đề
xuất các biện pháp quản lý của hiệu trưởng về hoạt động bồi dưỡng chuyên
môn cho giáo viên trường mầm non công lập nhằm nâng cao chất lượng đội
ngũ giáo viên ở các trường mầm non, góp phần đổi mới, chất lượng giáo dục
mầm non ở quận Hà Đông, thành phố Hà Nội hiện nay.
* Nhiệm vụ nghiên cứu
- Nghiên cứu những vấn đề lý luận về quản lý của hiệu trưởng đối với
hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên mầm non công lập.
- Đánh giá thực trạng quản lý của hiệu trưởng về hoạt động bồi dưỡng
chuyên môn cho giáo viên trường mầm non công lập ở quận Hà Đông, thành
phố Hà Nội.
- Đề xuất các biện pháp quản lý của hiệu trưởng về hoạt động bồi
dưỡng chuyên môn cho giáo viên trường mầm non công lập ở quận Hà
Đông, thành phố Hà Nội hiện nay.
- Khảo nhiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp.
4. Khách thể, đối tượng và phạm vi nghiên cứu
* Khách thể nghiên cứu
Quản lý của hiệu trưởng trong trường mầm non công lập ở quận Hà
Đông, thành phố Hà Nội.
* Đối tượng nghiên cứu
Quản lý của hiệu trưởng về hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo
viên trường mầm non công lập ở quận Hà Đông, thành phố Hà Nội.
* Phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi về nội dung: Luận văn nghiên cứu quản lý của hiệu trưởng
về hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên trường mầm non công
lập ở quận Hà Đông, thành phố Hà Nội.
9


- Phạm vi điều tra, khảo sát:

Lãnh đạo, cán bộ chuyên trách giáo dục mầm non của Phòng Giáo dục
và Đào tạo quận Hà Đông; Hiệu trưởng và giáo viên các trường mầm non
công lập trên địa bàn quận Hà Đông, thành phố Hà Nội
- Phạm vi về thời gian: Các số liệu điều tra, khảo sát giới hạn trong
khoảng 5 năm trở lại đây (2011 - 2016).
5. Giả thuyết khoa học
Quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên trường mầm non
là chức năng, nhiệm vụ của hiệu trưởng để xây dựng đội ngũ nhà giáo có phẩm
chất, năng lực chuyên môn cao. Nếu hiệu trưởng thường xuyên tổ chức giáo dục
nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các lực lượng liên quan; kế hoạch hoá hoạt
động bồi dưỡng chuyên môn; chỉ đạo đổi mới chương trình, nội dung, phương
pháp và hình thức tổ chức bồi dưỡng; tổ chức tốt hoạt động tự học, tự bồi dưỡng
chuyên môn của giáo viên và chỉ đạo đổi mới cách thức kiểm tra, đánh giá kết quả
hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên trường mầm non công lập,... thì
hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên sẽ có hiệu quả cao, chất lượng đội
ngũ giáo viên trường mầm non công lập ở quận Hà Đông, thành phố Hà Nội ngày
càng nâng lên, đáp ứng nhu cầu chăm sóc, giáo dục trẻ em mầm non trên địa bàn.
6. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
* Phương pháp luận
Đề tài được nghiên cứu dựa trên cơ sở phương pháp luận của Chủ nghĩa
Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, quan điểm của Đảng Cộng sản
Việt Nam về giáo dục - đào tạo và quản lý giáo dục; trực tiếp là chuẩn hóa đội
ngũ giáo viên, quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên.
Đồng thời, trong quá trình nghiên cứu, sử dụng các quan điểm tiếp cận hệ
thống - cấu trúc; lịch sử - lôgíc; quan điểm thực tiễn và tiếp cận theo chuẩn
nghề nghiệp của giáo viên mầm non.
10


* Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng kết hợp các phương pháp nghiên cứu lý luận và thực
tiễn, cụ thể là:
- Các phương pháp nghiên cứu lý luận
Hệ thống hoá, khái quát hoá, nghiên cứu các văn kiện, tài liệu, tạp chí,
sách tham khảo, giáo trình, bài báo khoa học, các văn bản có liên quan vấn đề
nghiên cứu. Phân tích, tổng hợp các tài liệu có liên quan để xây dựng cơ sở lý
luận của đề tài nghiên cứu.
- Các phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Điều tra xã hội học: Tiến hành điều tra bằng phiếu của 42 cán bộ quản
lý giáo dục, chuyên viên phụ trách giáo dục mầm non thuộc Phòng Giáo dục
và Đào tạo, hiệu trưởng các trường mầm non và 105 giáo viên các trường
mầm non nhằm nghiên cứu thực trạng bồi dưỡng, quản lý bồi dưỡng chuyên
môn của hiệu trưởng cho giáo viên các trường mầm non công lập trên địa bàn
quận Hà Đông, thành phố Hà Nội.
Quan sát hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên, quản lý của
hiệu trưởng đối với hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên để rút ra
những kết luận cần thiết theo nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài.
Phỏng vấn giáo viên có kinh nghiệm, hiệu trưởng các trường mầm non
thuộc phạm vi nghiên cứu của đề tài.
Nghiên cứu các sản phẩm bồi dưỡng; quản lý bồi dưỡng chuyên môn
của hiệu trưởng.
Tổng kết kinh nghiệm thực tiễn quản lý của hiệu trưởng về hoạt động
bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên các trường mầm non công lập quận Hà
Đông, thành phố Hà Nội.
Xin ý kiến chuyên gia của các nhà khoa học, cán bộ quản lý về các nội
dung có liên quan đến đề tài

11

Khảo nghiệm sự cần thiết và tính khả thi của các biện pháp đã được đề
xuất trong luận văn.
- Các phương pháp và công cụ hỗ trợ
Sử dụng bộ phiếu thăm dò ý kiến về sự cần thiết và tính khả thi của các
biện pháp bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên đã đề xuất.
Sử dụng toán thống kê và một số phần mềm tin học để xử lý và trình
bày kết quả nghiên cứu, nhằm rút ra các kết luận khoa học.
7. Ý nghĩa của đề tài
Luận văn hệ thống hóa, phát triển lý luận quản lý của hiệu trưởng về
hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên các trường mầm non công lập.
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn, các biện pháp được đề xuất
trong luận văn là cơ sở để vận dụng vào thực tiễn bồi dưỡng nâng cao chất
lượng đội ngũ giáo viên các trường mầm non công lập đáp ứng yêu cầu đổi
mới giáo dục mầm non hiện nay.
Kết quả nghiên cứu luận văn có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo cho
cán bộ quản lý, giáo viên, hiệu trưởng các trường mầm non trong chỉ đạo và
quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên các trường mầm non
công lập ở quận Hà Đông, thành phố Hà Nội.
8. Kết cấu của đề tài
Ngoài phần mở đầu; luận văn cấu trúc 3 chương (9 tiết); kết luận và
kiến nghị; danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục.

12


Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN QUẢN LÝ CỦA HIỆU TRƯỞNG
VỀ HOẠT ĐỘNG BỒI DƯỠNG CHUYÊN MÔN
CHO GIÁO VIÊN TRƯỜNG MẦM NON CÔNG LẬP
1.1. Các khái niệm của đề tài

1.1.1. Giáo viên trường mầm non và hoạt động bồi dưỡng chuyên
môn cho giáo viên trường mầm non công lập
* Giáo viên mầm non
Giáo dục mầm non là cấp học đầu tiên rất quan trọng trong hệ thống
giáo dục quốc dân, đặt nền móng cho sự phát triển về thể chất, trí tuệ, tình
cảm, thẩm mỹ của trẻ em, có ảnh hưởng lớn đến chất lượng của các cấp học
sau. Trong đó, yếu tố quan trọng quyết định chất lượng giáo dục mầm non là
đội ngũ giáo viên mầm non vì họ là người trực tiếp chăm sóc - giáo dục trẻ, là
người đặt nền móng cho sự phát triển toàn diện của trẻ và là người mẹ thứ hai
của trẻ. Lao động của giáo viên mầm non là lao động mang tính khoa học và
nghệ thuật đòi hỏi công phu vì cô giáo là tấm gương cho trẻ học và bắt chước.
Chính vì vậy mà giáo viên mầm non phải hội tụ đầy đủ những yêu cầu về
phẩm chất và năng lực chuyên môn để thực hiện mục tiêu chương trình giáo
dục mầm non mới nhằm phát triển nhân cách toàn diện cho trẻ.
Lao động của giáo viên mầm non là một loại hoạt động sư phạm đặc
biệt. Trẻ em vừa là đối tượng tác động, vừa là chủ thể của lao động sư phạm.
Đây là yếu tố quan trọng để biến quá trình giáo dục thành quá trình tự giáo
dục. Quá trình lao động này sẽ mang lại hiệu quả cao khi cô giáo biết cách
hướng dẫn trẻ khám phá để trẻ hiểu biết nhưng phải phù hợp với tuổi của trẻ.
Có thể nói lao động của cô giáo mầm non là loại hình lao động vừa mang tính
khoa học vừa mang tính nghệ thuật cao. Cô giáo mầm non vừa là mẹ, vừa là
bác sĩ và là nghệ sĩ.

13


Về nhiệm vụ của giáo viên mầm non, Điều 30, chương IV, Điều lệ
Trường mầm non đã xác định:
Thực hiện chương trình và kế hoạch nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục
trẻ em theo lứa tuổi, thực hiện đúng quy chế chuyên môn và chấp hành nội

quy của nhà trường;
Gương mẫu, yêu thương, tôn trọng và đối xử công bằng với trẻ;
Chủ động phối hợp với gia đình trẻ trong việc nuôi dưỡng, chăm sóc,
giáo dục và tuyên truyền phổ biến kiến thức nuôi dạy trẻ khoa học cho các
bậc cha mẹ;
Rèn luyện đạo đức, học tập văn hoá, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ
để nâng cao chất lượng và hiệu quả nuôi dưỡng, chăm sóc giáo dục trẻ;
Thực hiện các quy định của hiệu trưởng, chịu sự kiểm tra của hiệu
trưởng và của các cấp quản lý giáo dục;
Thực hiện các quy định khác của pháp luật.
Về quyền của giáo viên mầm non, Điều 31, chương IV, Điều lệ Trường
mầm non xác định:
Được nhà trường tạo điều kiện để thực hiện nhiệm vụ nuôi dưỡng,
chăm sóc, giáo dục trẻ;
Được hưởng mọi quyền lợi về vật chất và tinh thần, được chăm sóc sức
khoẻ theo chế độ, chính sách quy định đối với nhà giáo;
Được trực tiếp hoặc thông qua tổ chức của mình để tham gia quản lý
nhà trường;
Được cử đi học để nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ;
Được hưởng các quyền lợi khác theo quy đinh của pháp luật.
Về các hoạt động chuyên môn của giáo viên mầm non
Trong trường học, hoạt động chuyên môn là hoạt động trọng tâm, quan
trọng nhất. Hoạt động này chiếm nhiều thời gian nhất trong các hoạt động của
nhà trường. Nội dung của quản lý chuyên môn bao gồm nhiều hoạt động,
14


quan hệ đến nhiều đối tượng, đến nhiều mặt, đến nhiều lĩnh vực, nhiều
phương diện, rất đa dạng và rất phong phú. Tất cả các hoạt động diễn ra trong
nhà trường đều nhằm tạo điều kiện tốt nhất để hoạt động chuyên môn đạt chất

lượng và hiệu quả cao nhất. Các hoạt động chuyên môn của giáo viên mầm
non bao gồm:
Các hoạt động nuôi dưỡng - chăm sóc, giáo dục trẻ của giáo viên ở
trong các lớp theo phân phối chương trình như quy định của Bộ Giáo dục
và Đào tạo;
Lập kế hoạch, làm sổ sách liên quan đến vấn đề chăm sóc - giáo dục trẻ;
Hoạt động đổi mới hình thức tổ chức hoạt động giáo dục nhằm nâng
cao chất lượng giáo dục trẻ, thực hiện chương trình mầm non công lập;
Hoạt động tự học, tự bồi dưỡng theo chuyên đề bồi dưỡng giáo viên
định kỳ, thường xuyên, đột xuất theo chương trình của Bộ, Sở và Phòng Giáo
dục và Đào tạo;
Hoạt động bồi dưỡng, nâng cao năng lực giảng dạy của giáo viên, thi
giáo viên dạy giỏi các cấp, đồng thời viết sáng kiến kinh nghiệm;
Hoạt động đánh giá kết quả nuôi dưỡng - chăm sóc và giáo dục trẻ;
Ngoài các hoạt động chuyên môn, các giáo viên còn tham gia các công
tác khác như: Các phong trào bề nổi, công tác đoàn thể,... khi hiệu trưởng
hoặc tổ chức đoàn thể giao nhiệm vụ...
* Hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên trường mầm non
công lập
Hoạt động: Theo từ điển Tiếng Việt: “Hoạt động là tiến hành những
việc làm có quan hệ với nhau chặt chẽ nhằm một mục đích nhất định”. Chúng
tôi tiếp cận bồi dưỡng giáo viên chuyên môn cho giáo viên trường mầm non
công lập theo hoạt động.
Chuyên môn: Là tổ hợp các tri thức và kỹ xảo thực hành mà con người
tiếp thu được qua đào tạo để có khả năng thực hiện một loại công việc trong
15


một phạm vi, ngành nghề nhất định theo sự phân công của xã hội. Hay nói
cách khác, chuyên môn là học vấn và nghiệp vụ của con người trong lĩnh vực

họ được đào tạo và rèn luyện.
Bồi dưỡng: Theo Từ điển tiếng Việt: “Bồi dưỡng là làm cho tăng thêm
năng lực hoặc phẩm chất”. Bồi dưỡng là làm nâng cao trình độ nghề nghiệp.
Quá trình này chỉ diễn ra khi cá nhân và tổ chức có nhu cầu nâng cao kiến
thức hoặc kỹ năng chuyên môn của bản thân để đáp ứng nhu cầu lao động
nghề nghiệp.
Theo quan niệm của tổ chức UNESCO: “Bồi dưỡng với ý nghĩa nâng
cao nghề nghiệp. Quá trình này chỉ diễn ra khi cá nhân và tổ chức có nhu cầu
nâng cao kiến thức hoặc kỹ năng chuyên môn, nghiệp vụ của bản thân nhằm
đáp ứng nhu cầu lao động nghề nghiệp”.
Tác giả Nguyễn Minh Đường cho rằng “Bồi dưỡng có thể coi là một
quá trình cập nhật kiến thức và kỹ năng còn thiếu hoặc đã lạc hậu trong một
cấp học, bậc học và thường xuyên được xác định bằng một chứng chỉ”.
Bồi dưỡng có thể coi là quá trình cập nhật kiến thức, kỹ năng vận dụng
để bù đắp kiến thức còn thiếu hoặc đã lạc hậu so với nhu cầu phát triển của xã
hội, thường được xác định bằng chứng chỉ. Do đó bồi dưỡng có những yếu tố
cơ bản là: Bổ sung kiến thức, kỹ năng, phương pháp để từ đó nâng cao trình
độ trong lĩnh vực chuyên môn qua hình thức học tập đào tạo nào đó; bồi
dưỡng có mục đích, mục tiêu, nội dung, chương trình và phương thức thực
hiện; đối tượng được bồi dưỡng phải có một trình độ chuyên môn nhất định,
cần được bồi dưỡng thêm về chuyên môn, nghiệp vụ, chính trị, tin học, ngoại
ngữ,… để đáp ứng sự nghiệp giáo dục phục vụ công nghiệp hóa, hiện đại hóa
đất nước; mục đích bồi dưỡng là nhằm nâng cao phẩm chất, chuyên môn để
người lao động có cơ hội củng cố, mở mang hệ thống tri thức, kỹ năng, kỹ
xảo để đạt được hiệu quả công việc đang làm. "Bồi dưỡng" thường gắn với
hoạt động dạy học nhằm bổ sung, bồi đắp thêm kiến thức, kỹ năng cho cả
16


người dạy và người học. Xét về mặt thời gian thì đào tạo thường có thời gian

dài hơn, nếu có bằng cấp thì bằng cấp chứng nhận về mặt trình độ, còn bồi
dưỡng có thời gian ngắn và có thể có giấy chứng nhận đã học xong khoá bồi
dưỡng. Tuy nhiên khái niệm đào tạo và bồi dưỡng chỉ là tương đối.
Xét một cách khác, bồi dưỡng được xác định như một quá trình làm
biến đổi hành vi, thái độ con người một cách có hệ thống thông qua việc học
tập. Việc học tập nảy sinh trong quá trình tự học, giảng dạy, giáo dục và quá
trình lĩnh hội kinh nghiệm từ tài liệu học tập.
Bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên: Bồi dưỡng chuyên môn cho giáo
viên chính là quá trình bổ sung “bồi đắp” những thiếu hụt về kiến thức và kỹ
năng sư phạm, cập nhật những cái mới trên cơ sở “nuôi dưỡng” những cái cũ
còn phù hợp.
Từ sự khái quát trên, chúng tôi quan niệm:
Hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên mầm non công lập là
những tác động có mục đích, có tổ chức của các chủ thể quản lý ở các trường
mầm non công lập nhằm bổ sung, bồi đắp cho giáo viên về phẩm chất và
năng lực chuyên môn đáp ứng yêu cầu của nghề nghiệp, góp phần nâng cao
chất lượng chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục trẻ ở trường mầm non công lập
hiện nay.
Thực chất hoạt động bồi dưỡng cho giáo viên mầm non công lập là
hoạt động xây dựng kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo thực hiện và kiểm tra hoạt
động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên mầm non công lập, làm cho trình
độ đội ngũ giáo viên được nâng cao về mọi mặt. Đây là yêu cầu khách quan,
đòi hỏi thường xuyên, bởi giáo viên mầm non là nhân tố quan trọng nhất
trong việc nâng cao chất lượng nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ của nhà
trường. Yêu cầu chung của xã hội đòi hỏi giáo viên mầm non phải đổi mới
dạy học, chăm sóc, giáo dục trẻ để hiệu quả cả trong công việc. Sau nữa là
giúp giáo viên có kỹ năng tự bồi dưỡng nhằm nâng cao năng lực sư phạm,
17

góp phần phát triển nghề nghiệp, nâng cao chất lượng chăm sóc, nuôi dưỡng,
giáo dục trẻ ở trường mầm non.
Nội hàm khái niệm chỉ rõ:
Chủ thể hoạt động bồi dưỡng bao gồm nhiều lực lượng, trực tiếp là Ban
Giám hiệu, hiệu trưởng, phó hiệu trưởng, Hội đồng sư phạm và giáo viên;
trong đó hiệu trưởng là người chịu trách nhiệm chính về tổ chức các hoạt
động bồi dưỡng.
Đối tượng bồi dưỡng là đội ngũ giáo viên và từng giáo viên mầm non.
Như vậy, giáo viên trường mầm non công lập vừa là chủ thể, vừa là đối tượng
bồi dưỡng.
Mục đích hoạt động bồi dưỡng nhằm nâng cao trình độ cho giáo viên,
đây là một trong những yêu cầu cơ bản thường xuyên trong công tác quản lý
nhà trường, góp phần xây dựng đội ngũ giáo viên, nâng cao chất lượng chăm
sóc, nuôi dưỡng, giáo dục trẻ ở trường mầm non.
Nội dung bồi dưỡng được xác định cụ thể thông qua việc hiệu trưởng
đánh giá đúng tình hình thực trạng đội ngũ giáo viên trong nhà trường về số
lượng và chất lượng để xác định nội dung bồi dưỡng cụ thể, thiết thực. Trong
tình hình hiện nay, các trường trong quận vẫn còn tình trạng thiếu giáo viên,
số giáo viên có năng lực rất ít. Do đó, hiệu trưởng cần lựa chọn nội dung bồi
dưỡng sao cho phù hợp, với phương châm tập trung bồi dưỡng trọng tâm,
trọng điểm vào những khâu yếu, mặt yếu và phù hợp với từng giáo viên. Bên
cạnh đó, giáo viên cũng cần tự xác định yêu cầu bồi dưỡng của bản thân về
nội dung, mức độ cần đạt. Trên cơ sở đó, Hiệu trưởng cần xây dựng kế hoạch
bồi dưỡng giáo viên về nội dung, thời gian và đối tượng.
Hình thức bồi dưỡng bao gồm: Hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho
giáo viên trường mầm non công lập có thể được tiến hành dưới nhiều hình
thức khác nhau, như:

18

Bồi dưỡng thường xuyên về trình độ chuyên môn: Đòi hỏi giáo viên
phải luôn có ý thức tự học, tự bồi dưỡng thông qua tài liệu tham khảo, dự giờ,
thao giảng, dự các lớp bồi dưỡng theo chu kỳ thường xuyên của Bộ Giáo dục
và Đào tạo, của ngành tổ chức để nâng cao về trình độ chuyên môn, nghiệp vụ
của mình. Hiệu trưởng cần phải chủ động xây dựng chương trình, kế hoạch
bồi dưỡng thường xuyên nhằm từng bước nâng cao trình độ và năng lực sư
phạm cho giáo viên.
Bồi dưỡng theo phương thức tự học: Trên cơ sở được cung cấp tài liệu
học tập cần thiết, người giáo viên sẽ tự nghiên cứu, học tập và trao đổi theo
nhóm bộ môn. Ưu điểm của phương thức này là phù hợp với điều kiện tổ
chức hiện nay, ít tốn kém; nhưng nếu trình độ chung của giáo viên còn có
những điểm bất cập thì giáo viên chưa thể tự mình lĩnh hội được những điểm
mới và khó trong chương trình và sách giáo khoa mới, nhất là đối với các giáo
viên ở vùng xa trung tâm, vùng công tác giáo dục còn gặp nhiều khó khăn hay
những giáo viên chưa đạt chuẩn theo yêu cầu của Luật Giáo dục.
Tổ chức các hội thảo chuyên đề: Giới thiệu chuyên đề mới nhằm bổ
sung cập nhật kiến thức cho giáo viên thông qua các chuyên đề; Hội nghị đổi
mới phương pháp giảng dạy, tổ chức soạn giáo án mẫu và dạy thử nghiệm để
cùng trao đổi rút kinh nghiệm, qua đó thúc đẩy sự vươn lên tìm tòi sáng tạo
trong chuyên môn và nâng cao chất lượng giờ giảng trên lớp.
Kết hợp phương thức tự học và tập trung bồi dưỡng: Nội dung chính
của phương thức này là dựa trên cơ sở giáo viên phải tự học là chính hoặc có
tập trung bồi dưỡng theo định kỳ hoặc một lần. Mỗi kỳ tập trung bồi dưỡng
chủ yếu nhằm giải đáp thắc mắc cho giáo viên biết tự đánh giá về kiến thức và
kỹ năng đã thu được trong quá trình tự học, tự bồi dưỡng; kịp thời phát hiện
vấn đề để từ đó có những thay đổi, uốn nắn trong việc tự học cho giáo viên.
Yêu cầu chung nhằm nâng cao chất lượng đòi hỏi giáo viên phải đổi mới dạy
học và hiệu quả cả trong công việc. Sau nữa là giúp giáo viên có kỹ năng tự
19

bồi dưỡng nhằm nâng cao năng lực sư phạm, góp phần phát triển nghề
nghiệp. Nâng cao chất lượng chăm sóc, giáo dục trẻ trong nhà trường.
Để công tác bồi dưỡng giáo viên có hiệu quả, trước hết, hiệu trưởng
cần đánh giá đúng thực trạng của đội ngũ giáo viên về trình độ chuyên môn,
năng lực sư phạm, phẩm chất chính trị theo quan điểm giáo dục, xây dựng
một kế hoạch bồi dưỡng cụ thể; nội dung bồi dưỡng phải nhằm đáp ứng nhu
cầu thiết thực của từng bộ môn: cung cấp, điều chỉnh kiến thức bộ môn, định
hướng phương pháp chung cho bộ môn; phương thức bồi dưỡng phải đạt hiệu
quả; tăng cường quản lý chỉ đạo sát sao của hiệu trưởng; tạo bâu không khí
thuận lợi nhất, hứng thú nhất để người được bồi dưỡng có thể tiếp nhận lượng
thông tin cần thiết nhiều nhất và vận dụng được thông tin, tri thức đó vào thực
tiễn chăm sóc, giáo dục trẻ.
1.1.2. Quản lý của hiệu trưởng về hoạt động bồi dưỡng chuyên môn
cho giáo viên trường mầm non công lập
* Vị trí, vai trò, nhiệm vụ của hiệu trưởng trường mầm non công lập
Luật Giáo dục năm 2005, được sửa đổi, bổ sung năm 2009, khoản 1,
Điều 54 ghi rõ: “Hiệu trưởng là người chịu trách nhiệm quản lý các hoạt
động của nhà trường, do cơ quan nhà nước có thẩm quyền bổ nhiệm, công
nhận với nhiệm kỳ 5 năm.
Hiệu trưởng là chủ thể quản lý, có thẩm quyền cao nhất về hoạt động
chuyên môn và hành chính trong nhà trường. Trong công tác điều hành, hiệu
trưởng là người chịu trách nhiệm chỉ đạo tập trung và thống nhất mọi công
việc trong nhà trường nhằm thực hiện mục tiêu, nhiệm vụ năm học, cũng như
kế hoạch ngắn hạn và kế hoạch dài hạn mà tập thể đã vạch ra.
Nhiệm vụ chủ yếu của người hiệu trưởng trường mầm non công lập:
Tổ chức, chỉ đạo tốt việc nuôi dạy, chăm sóc các cháu nhằm đạt được
những yêu cầu đã được quy định của chương trình giáo dục mầm non;

20


Tổ chức chỉ đạo tốt công tác phát triển để đảm bảo chỉ tiêu số lượng và
chất lượng giáo dục mầm non;
Xây dựng tập thể sư phạm nhà trường vững mạnh;
Từng bước hoàn thiện cơ sở vật chất, trang thiết bị, đáp ứng yêu cầu
chăm sóc - giáo dục trẻ theo tiêu chuẩn, yêu cầu đối với trường mầm non
công lập;
Tham mưu cho cấp uỷ Đảng và chính quyền địa phương kết hợp, phối
hợp với các đoàn thể, các ban ngành, phụ huynh trong việc thực hiện kế
hoạch hàng năm của nhà trường;
Hiệu trưởng quản lý, chỉ đạo công tác kiểm tra nội bộ trường mầm non,...
* Quản lý của hiệu trưởng về hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho
giáo viên trường mầm non công lập
Thuật ngữ quản lý, có nhiều cách giải nghĩa khác nhau. Từ điển giáo dục
học, quản lý là hoạt động hay tác động có định hướng, có chủ đích của chủ thể
quản lý (người quản lý) đến khách thể quản lý (người bị quản lý) trong một tổ
chức làm cho tổ chức vận hành và đạt được mục đích của tổ chức.
Theo Nguyễn Ngọc Quang: “Quản lý là sự tác động có mục đích, có kế
hoạch của chủ thể quản lý đến tập thể những người lao động (nói chung là
khách thể quản lý) nhằm thực hiện được những mục tiêu dự kiến”.
Dưới góc độ Xã hội học quản lý, Vũ Hào Quang cho rằng: “Quản lý
chính là sự tác động liên tục, có tổ chức, có ý thức hướng mục đích của chủ
thể vào đối tượng nhằm đạt được hiệu quả tối ưu so với yêu cầu đặt ra”.
Hà Sĩ Hồ lại cho rằng: “Quản lý là một quá trình tác động có định
hướng, có tổ chức, lựa chọn trong số các tác động có thể dựa trên các thông
tin về tình trạng của đối tượng nhằm giữ cho sự vận hành của đối tượng được
ổn định và làm cho nó phát triển tới mục đích đã định”.
Theo Tâm lý học quản lý: “Quản lý được coi như là sự kết hợp của

quản và lý. Quản bao gồm sự coi giữ, tổ chức, điều khiển, trông nom và theo
21


dõi. Lý được hiểu là lý luận về sự phân biệt phải trái, sự sửa sang, sắp xếp,
thanh lý, sự dự đoán cùng sự tạo ra thiết chế hành động để đưa hệ vào sự
phát triển”. Theo cách hiểu này, quản lý là “ lý luận về sự cai quản”. Chức
năng của quản lý là lãnh đạo, tham mưu và thừa hành. Nếu người quản lý chỉ
lo “quản” mà coi nhẹ “lý” thì tổ chức sẽ trì trệ chậm phát triển; còn ngược lại
thì dễ rơi vào thế mất cân bằng. Vì thế trong “quản” phải có “lý’, trong “lý”
phải có “quản”, “quản và lý” phải đi đôi với nhau. Quản lý là yếu tố tạo nên
sự ổn định để phát triển của hệ thống trên lộ trình tiến tới trạng thái mới có
chất lượng cao hơn.
Như vậy, có thể hiểu quản lý là quá trình tác động gây ảnh hưởng của
chủ thể quản lý tới khách thể quản lý thông qua việc thực hiện các chức năng
quản lý, bằng những công cụ và phương pháp mang tính đặc thù nhằm đạt
được mục tiêu chung của toàn bộ hệ thống. “Quản lý không chỉ là một khoa
học mà còn là nghệ thuật”, và “hoạt động quản lý vừa có tính khách quan,
vừa có tính chủ quan, vừa có tính pháp luật của nhà nước, vừa có tính xã hội
rộng rãi; chúng là những mặt đối lập trong một thể thống nhất”. Quản lý có
các chức năng cơ bản là duy trì và phát triển. Bất kỳ một hoạt động tập thể
nào cũng cần phải quản lý.
Quản lý là sự tác động liên tục có tổ chức, có định hướng của chủ thể
(người quản lý, tổ chức quản lý) lên khách thể (đối tượng quản lý) về mặt
chính trị, văn hoá,kinh tế xã hội, các chính sách, các nguyên tắc, các phương
pháp và các biện pháp cụ thể nhằm tạo ra môi trường và điều kiện cho sự phát
triển của đối tượng.
Giáo dục là một chức năng của xã hội loài người nó được thực hiện một
cách tự giác, nó tồn tại, vận động, phát triển với tư cách là một hệ thống.
Cũng như quản lý nói chung, quản lý giáo dục cũng có rất nhiều quan điểm khác

nhau, quản lý giáo dục là hoạt động có ý thức của con người nhằm theo đuổi
những mục đích của mình. Quản lý giáo dục là những tác động tự giác của chủ thể
22


quản lý đến tất cả các mắt xích của hệ thống nhằm thực hiện có chất lượng và hiệu
quả các mục tiêu giáo dục đào tạo thế hệ trẻ mà xã hội yêu cầu.
Quản lý giáo dục là sự tác động chủ đích, có căn cứ khoa học, hợp quy
luật và phù hợp các điều kiện khách quan… của chủ thể quản lý tới đối tượng
quản lý nhằm phát huy sức mạnh các nguồn giáo dục, từ đó đảm bảo các hoạt
động của tổ chức hệ thống giáo dục đạt được các mục tiêu giáo dục đã đề ra
với chất lượng, hiệu quả cao nhất.
Tăng cường công tác bồi dưỡng chuyên môn cho đội ngũ giáo viên mầm
non Hoạt động bồi dưỡng giáo viên là một trong những nội dung quản lý xây
dựng, sử dụng, đào tạo và phát triển giáo viên của nhà trường. Vì vậy, hiệu
trưởng cần quan tâm chỉ đạo, quản lý chặt chẽ, hiệu quả và thống nhất cao.
Từ những phân tích trên cho thấy, Quản lý của hiệu trưởng về hoạt
động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên trường mầm non công lập là
những tác động liên tục, có mục đích, có tổ chức của hiệu trưởng đến hoạt
động bồi dưỡng nhằm làm cho giáo viên tăng lên năng lực chuyên môn đáp
ứng theo chuẩn nghề nghiệp và yêu cầu đổi mới nâng cao chất lượng giáo
dục mầm non.
Thực chất, quản lý của hiệu trưởng về hoạt động bồi dưỡng chuyên
môn cho giáo viên trường mầm non công lập cách thức tổ chức, chỉ đạo của
hiệu trưởng (trực tiếp và thông qua bộ máy quản lý trong nhà trường) đối với
hoạt động bồi dưỡng. Đây là hoạt động có chủ đích, có kế hoạch của hiệu
trưởng nhà trường, nhằm tạo điều kiện cho giáo viên có cơ hội học tập nâng
cao trình độ chuyên môn đáp ứng yêu cầu chăm sóc, giáo dục trẻ, phát triển
giáo dục mầm non. Quản lý của hiệu trưởng về hoạt động bồi dưỡng chuyên
môn cho giáo viên trường mầm non công lập chính là thực hiện các chức

năng quản lý trong quá trình tổ chức bồi dưỡng, đảm bảo cho các hoạt động
bồi dưỡng diễn ra đúng mục đích, đúng kế hoạch, nhanh chóng và đạt hiệu
quả cao.
23


Mục đích quản lý của hiệu trưởng về hoạt động bồi dưỡng chuyên môn
cho giáo viên trường mầm non công lập là đảm bảo cho hoạt động của các
chủ thể bồi dưỡng và hoạt động của đối tượng được bồi dưỡng diễn ra một
cách khoa học, hướng vào phát triển phẩm chất, năng lực của đội ngũ giáo
viên mầm non. Mục đích cụ thể của hiệu trưởng về hoạt động bồi dưỡng
chuyên môn cho giáo viên trường mầm non công lập nhằm đưa hoạt động này
vào khuôn khổ nề nếp, thực hiện thường xuyên, bài bản và hiệu quả hơn để
góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc, giáo dục trẻ ở nhà trường.
Chủ thể quản lý hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên trường
mầm non công lập là cấp uỷ, Ban Giám hiệu các trường mầm non, Hội đồng
sư phạm và chính đội ngũ giáo viên; trong đó, người có vai trò, trách nhiệm
cao nhất đối với quản lý và chất lượng hoạt động này chính là hiệu trưởng nhà
trường. Đây là chủ thể trực tiếp lãnh đạo tiến hành hoạt động bồi dưỡng của
các trường trên tất cả các mặt, các lĩnh vực. Chủ thể quản lý là tập thể và cá
nhân cán bộ quản lý các cấp có trách nhiệm tổ chức, điều khiển các hoạt động
bồi dưỡng chuyên môn cho đội ngũ giáo viên mầm non trong phạm vi quản lý
của mình.
Chủ thể quản lý, đứng đầu và chịu trách nhiệm cao nhất là hiệu trưởng
có chức năng xây dựng kế hoạch, tổ chức, điều khiển và kiểm tra các hoạt
động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên. Đảm bảo cho hoạt động của
người đi bồi dưỡng và người được bồi dưỡng luôn phối hợp thống nhất với
nhau, phù hợp với mục tiêu, nội dung, phương pháp, hình thức tổ chức bồi
dưỡng, phù hợp với xu thế phát triển của giáo dục hiện đại và đặc điểm của
giáo dục mầm non. Như vậy, chủ thể quản lý (hiệu trưởng) hoạt động của

người đi bồi dưỡng với hoạt động của đối tượng được bồi dưỡng, đặt các hoạt
động này trong mối quan hệ với các thành tố cấu trúc của quá trình bồi dưỡng
chuyên môn cho đội ngũ giáo viên mầm non.
24


Đối tượng quản lý là đội ngũ giáo viên mầm non và các hoạt động bồi
dưỡng chuyên môn cho giáo viên mầm non diễn ra trong trường mầm non
công lập. Như vậy, đội ngũ giáo viên mầm non vừa là khách thể của hoạt
động bồi dưỡng, vừa là chủ thể của hoạt động tự bồi dưỡng. Với tư cách là
chủ thể, giáo viên mầm non phải chịu trách nhiệm trong nâng cao chất lượng,
phẩm chất và trình độ chuyên môn, kỹ năng và phương pháp chăm sóc, giáo
dục trẻ; với tư cách là khách thể, giáo viên có trách nhiệm trong thực hiện các
kế hoạch và nhiệm vụ do chủ thể quản lý đề ra.
Phương thức quản lý của hiệu trưởng quản lý hoạt động bồi dưỡng
chuyền môn tại các trường mầm non công lập là quản lý hoạt động bồi
dưỡng trình độ chuyên môn, nghiệp vụ của giáo viên, quản lý hoạt động bồi
dưỡng năng lực sư phạm của đội ngũ giáo viên, quản lý quá trình lập kế
hoạch hoạt động bồi dưỡng và kiểm tra đánh giá hoạt động bồi dưỡng của
giáo viên trong việc thực hiện nhiệm vụ của mình để đạt mục tiêu bồi dưỡng
đề ra; phát hiện những nguyên nhân yếu kém, đề xuất biện pháp thực hiện và
tổ chức thực hiện.
Quản lý của hiệu trưởng về hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo
viên trường mầm non công lập được thực hiện thông qua những tác động liên
tục: Thu thập thông tin về chất và lượng đội ngũ giáo viên; xử lý thông tin và
ra những quyết định về bồi dưỡng; thực hiện quyết định; nắm thông tin phản
hồi và ra những quyết định mới.
Yêu cầu quản lý của hiệu trưởng về hoạt động bồi dưỡng chuyên môn
cho giáo viên trường mầm non công lập: Hoạt động bồi dưỡng chuyên môn
cho giáo viên là nhiệm vụ rất quan trọng, diễn ra thường xuyên, vừa có tính

chủ động, vừa có tính tự phát và rất phức tạp, bởi vậy cần phải được quản lý
và tự quản lý để đạt hiệu quả cao hơn. Tuy nhiên kết quả hoạt động bồi dưỡng
chuyên môn cho giáo viên cũng chịu ảnh hưởng rất nhiều từ các nhân tố chủ
quan và khách quan của các biện pháp quản lý của Hiệu trưởng.
25


Để quản lý tốt hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên trường
công lập theo yêu cầu đổi mới, Hiệu trưởng cần:
Nâng cao nhận thức cho giáo viên về tầm quan trọng của công tác bồi
dưỡng chuyên môn, trong đó Hiệu trưởng phải làm cho bản thân và tập thể sư
phạm trong nhà trường hiểu rõ bản chất của hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ
mầm non ở nhà trường công lập theo quan điểm của Đảng;
Xây dựng kế hoạch, quy hoạch công tác bồi dưỡng chuyên môn cho
giáo viên, vì trong thực tế chăm sóc, giáo dục trẻ hiện nay tồn tại một mâu
thuẫn giữa yêu cầu đổi mới phương pháp chăm sóc , giáo dục với khả năng
của giáo viên. Do đó, cần bồi dưỡng cho đội ngũ giáo viên kiến thức chuyên
môn, năng lực giáo dục, các kỹ năng nghề nghiệp theo yêu cầu đổi mới;
Xây dựng các phương thức bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên, như:
Đưa đi đào tạo, bồi dưỡng theo kế hoạch; tổ chức tập huấn theo chuyên đề có
nội dung về chuyên môn, phương pháp chăm sóc, giáo dục trẻ,... để giáo viên
có điều kiện nâng cao kiến thức, năng lực, phương pháp chăm sóc, giáo dục;
củng cố nâng cao chất lượng hoạt động của hội đồng sư phạm, giáo dục nhà
trường và khuyến khích cá nhân tự học, tự bồi dưỡng, tự nghiên cứu qua
nhiều hình thức như tham khảo sách báo, tài liệu,... Bên cạnh đó, hiệu trưởng
cần tổ chức cho giáo viên tham gia nghiên cứu khoa học, viết sáng kiến kinh
nghiệm chăm sóc, giáo dục trẻ; xây dựng cơ chế phối họp giữa các biện pháp
thi đua và chính sách khuyến khích, động viên, hỗ trợ cho những cá nhân có ý
thức, ý chí và lập nhiều thành tích trong tự học, tự rèn;
Tăng cường công tác kiểm tra, đánh giá kết quả hoạt động bồi dưỡng

chuyên môn giáo viên. Kiểm tra đánh giá là khâu cơ bản để bảo đảm chất
lượng của hoạt động bồi dưỡng chuyên môn cho giáo viên để việc đánh giá có
tác động thúc đẩy việc tự học, tự bồi dưỡng của mỗi cá nhân. Hiệu trưởng cần
có kế hoạch, phân công trách nhiệm cho các thành viên trong ban giám hiệu,
các bộ phận chuyên môn trong trường cùng quản lý, giám sát hoạt động bồi
26