Quản lý công tác xã hội đối với người nghiện ma túy từ thực tiễn trung tâm chữa bệnh – giáo dục lao động xã hội tỉnh long an (tóm tắt)

VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

CÙ HỒNG DŨNG

QUẢN LÝ CƠNG TÁC XÃ HỘI ĐỐI VỚI NGƯỜI
NGHIỆN MA TUÝ TỪ THỰC TIỄN TRUNG TÂM
CHỮA BỆNH – GIÁO DỤC LAO ĐỘNG XÃ HỘI
TỈNH LONG AN

Chuyên ngành: Cơng tác xã hội
Mã số: 60 90 01 01

TĨM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ CÔNG TÁC XÃ HỘI

HÀ NỘI, 2017


Cơng trình được hồn thành tại Học viện Khoa học xã hội
Việt Nam

Người hướng dẫn khoa học
PGS.TS. HỒ VIỆT HẠNH

Phản biện 1: PGS.TS. Nguyễn Hữu Chí
Phản biện 2:PGS.TS. Lê Thanh Sang

Luận văn sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ họp tại:
Học viện Khoa học xã hội ...... giờ......ngày......tháng ....... năm..........

Có thể tìm hiểu luận văn tại
Thư viện Học viện Khoa học xã hội


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Theo báo cáo công tác cai nghiện ma túy của Bộ Lao động – Thương
binh và Xã hội, cả nước có 132 cơ sở cai nghiện ma túy, trong đó 110 cơ sở
cơng lập và 22 cơ sở ngồi cơng lập. Tổng số người được cai nghiện tại các
cơ sở trên là 27.918 người.
Long An là tỉnh tiếp giáp với Thành phố Hồ Chí Minh nên tốc độ lan
tỏa đơ thị ở các vùng giáp ranh diễn ra rất cao tạo điều kiện cho sự phát triển
mạnh các ngành nghề dịch vụ xã hội; đồng thời cũng phát sinh nhiều vấn đề
xã hội, nhất là tình trạng nghiện ma túy. Mặt khác, tỉnh cũng có đường biên
giới giáp với Kampuchia dài 137,7 km nên lượng ma túy thâm nhập vào nội
địa từ biên giới nước bạn ngày càng đa dạng và phức tạp. Tồn tỉnh hiện có
2.060 người nghiện ma túy. Đây là số người nghiện ma túy có hồ sơ quản lý,
trong thực tế con số này còn cao hơn nhiều lần. Nghiện ma tuý ảnh hưởng
nghiêm trọng đến an ninh, trật tự xã hội, là nguyên nhân chủ yếu phát sinh
nhiều tội phạm trên địa bàn tỉnh. Đây chính là vấn đề mà các ngành chức
năng tỉnh phải quan tâm giải qút.
Chính vì vậy, từ năm 2002, tỉnh đã thành lập và đưa vào hoạt động
Trung tâm Chữa bệnh - Giáo dục Lao động xã hội tại với chức năng quản lý,
giáo dục, cai nghiện, chữa trị phục hồi người nghiện ma túy và tổ chức quản
lý, dạy nghề giải quyết việc làm cho người sau cai nghiện ma túy. Hàng
năm, Trung tâm đã tổ chức cai nghiện, chữa trị cho trên 300 lượt người.
Trong thời gian qua, công tác cai nghiện phục hồi cả nước gặp rất nhiều
khó khăn, hiệu quả công tác cai nghiện thấp do các Trung tâm Chữa bệnh –
Giáo dục Lao động xã hội quản lý người nghiện mang tính xử lý hành chính,
cưỡng bức, bắt buộc. Cán bộ lãnh đạo, cán bộ quản lý và nhân viên phần lớn

thuộc lực lượng công an chuyển ngành, quản lý bằng nghiệp vụ ngành cơng
an, ít sử dụng chuyên môn công tác xã hội trong hỗ trợ tâm lý, xã hội nên xảy
ra tình trạng người cai nghiện ma túy chống đối, đập phá tài sản, bỏ trốn tập
thể tại nhiều tỉnh như: Long An, Hải Phòng, Đồng Nai, Bà Rịa – Vũng Tàu,
1


Đồng Tháp, Bình Dương, Tây Ninh… gây bức xúc trong dư luận xã hội.
Thực tiễn địi hỏi phải có phương pháp tiếp cận mới trong công tác quản lý để
duy trì sự tồn tại của 132 Trung tâm cai nghiện cả nước: đó là quản lý người
nghiện ma túy bằng phương pháp công tác xã hội.
Công tác xã hội đối với người nghiện ma túy đã tạo ra bước ngoặc thay đổi
trong phương pháp quản lý người nghiện tại Trung tâm Chữa bệnh - Giáo dục
Lao động xã hội: người nghiện được quản lý, chăm sóc y tế như người bệnh,
được cung cấp các dịch vụ hỗ trợ tâm lý xã hội thông qua hoạt động công
tác xã hội chuyên nghiệp. Đây chính là yêu cầu đặt ra của các cấp quản lý, là
mục tiêu cần phải đạt được của Trung tâm Chữa bệnh - Giáo dục Lao động
xã hội và cũng là cơ sở để để tôi chọn đề tài “Quản lý công tác xã hội đối
với người nghiện ma tuý từ thực tiễn Trung tâm Chữa bệnh – Giáo dục
Lao động xã hội tỉnh Long An” làm luận văn thạc sĩ cơng tác xã hội.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
2.1. Trên thế giới
“Hazelden Betty Foundation” là mơ hình hướng đến điều trị nghiện
các chất dạng thuốc phiện.
Mơ hình điều trị Regen, là mơ hình điều trị nghiện hiệu quả Úc, được
thành lập năm 1970.
Nhóm tác giả Klee H., Hilary Klee L., Lain Mclean và Christian
Yavorsky C (2002), đã đề cập đến vấn đề tái hòa nhập cộng đồng cho người
nghiện ma tuý.
Trong một báo cáo nghiên cứu của nhóm tác giả Bauld. L, Hay.

Gordon, Jennifer McKell and Colin Carroll (2010) đã chỉ ra rằng, hầu hết
người nghiện ma tuý gặp rất nhiều bất lợi và thiệt thòi trong cuộc sống.
2.2. Nghiên cứu về nghiện ma túy và điều trị nghiện ma túy tại Việt
Nam:
Quá trình điều trị, phục hồi cho người nghiện ma tuý đòi hỏi sự phối
hợp đồng bộ những liệu pháp khác nhau: Từ y tế đến các biện pháp điều trị
tổng hợp như giáo dục trị liệu, tâm lý trị liệu, lao động trị liệu, …
2


Các cơng trình nghiên cứu về vấn đề nghiện ma túy và điều trị nghiện
ma túy hiện nay ở Việt Nam đã thu hút được nhiều nhà khoa học và các cơ
quan chức năng quan tâm, bao gồm các hướng nghiên cứu sau:
- Hướng nghiên cứu nhu cầu việc làm cho người nghiện ma túy, các
nguyên nhân nghiện ma túy và cơ chế trị liệu cho người nghiện ma túy:
Đề tài cấp Bộ 2001 “Các giải pháp tạo việc làm cho người nghiện ma
túy, người mại dâm sau khi được chữa trị phục hồi” do Nguyễn Văn Minh
(2002) làm chủ nhiệm.
Tác giả Trần Nhu và Hồ Bá Thâm (2008), đã đề cập đến các nguyên
nhân của việc nghiện ma túy.
Đề tài “Tâm lý học giáo dục nhân cách người cai nghiện ma túy từ
thực tế thành phố Hồ Chí Minh” do tác giả Phan Xuân Biên và Hồ Bá Thâm
đồng chủ biên, xuất bản năm 2004.
Nghiên cứu của Cục phòng chống tệ nạn xã hội- Bộ Lao động-Thương
binh và Xã hội phối hợp với tổ chức Chemonics (2012), đã đưa ra các số liệu
liên quan đến các vấn đề hạn chế trong đào tạo nghề và giải quyết việc làm cho
người sau cai nghiện ma túy, những khó khăn thách thức từ các mơ hình trợ
giúp hiện tại.
- Hướng nghiên cứu đặc điểm nhân cách của người nghiện ma túy và
biện pháp trị liệu cho người nghiện ma túy.

Tác giả Phan Thị Mai Hương (2005) với nghiên cứu “Thanh niên
nghiện ma túy nhân cách và hoàn cảnh xã hội”
Nghiên cứu: Liệu pháp tâm lý xã hội cho người nghiện ma túy” của
Nguyễn Hữu Khánh Duy, Nguyễn Đình Khuê, Trist Summerfield (2002)
[20].
Qua tìm hiểu và phân tích những nghiên cứu, tài liệu trong và ngồi
nước có thể thấy rằng lĩnh vực cai nghiện ma tuý đã nhận được khá nhiều sự
quan tâm của các chuyên gia. Tuy nhiên, chưa tìm thấy tác giả nào nghiên
cứu về quản lý công tác xã hội đối với người nghiện ma tuý tại các cơ sở cai
nghiện. Thực tế đây là lĩnh vực mới vì các nghiên cứu về cai nghiện ma tuý
3


trước kia chủ yếu tiếp cận theo hướng y học, tâm lý học, hướng nghiệp, dạy
nghề,... Can thiệp hỗ trợ người nghiện ma t ở khía cạnh quản lý cơng tác
xã hội thực sự là mới vì nhìn chung các nghiên cứu về công tác xã hội tập
trung ở các lĩnh vực phổ biến như những vấn đề chung về công tác xã hội
hoặc công tác xã hội với trẻ em, người cao tuổi,… Cùng với sự gia tăng số
người nghiện ma tuý trong xã hội và quan điểm của Đảng và Nhà nước thể
hiện trong các chính sách mới thì vấn đề cai nghiện càng được quan tâm. Do
đó, đề tài tập trung vào nghiên cứu khía cạnh Quản lý công tác xã hội đối
với người nghiện ma tuý tại Trung tâm Chữa bệnh – Giáo dục Lao động xã
hội tỉnh Long An là rất cần thiết và hữu ích.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
3.1. Mục đích nghiên cứu
Nghiên cứu những vấn đề lý luận về quản lý công tác xã hội đối với
người nghiện ma tuý; đánh giá thực trạng quản lý công tác xã hội đối với
người nghiện ma tuý tại Trung tâm Chữa bệnh – Giáo dục Lao động xã hội
tỉnh Long An. Từ đó, đưa ra các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý
công tác xã hội đối với người nghiện ma tuý.

3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để đạt được mục đích nghiên cứu nêu trên, đề tài đặt ra những nhiệm vụ
nghiên cứu như sau:
- Nghiên cứu những vấn đề lý luận về người nghiện ma tuý và quản lý
công tác xã hội đối với người nghiện ma tuý.
- Đánh giá, phân tích thực trạng quản lý cơng tác xã hội đối với người
nghiện ma tuý tại Trung tâm Chữa bệnh – Giáo dục Lao động xã hội tỉnh
Long An.
- Đề ra một số giải pháp, khuyến nghị nhằm nâng cao hiệu quả quản lý
công tác xã hội đối với người nghiện ma tuý.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu
4


Đối tượng nghiên cứu tập trung vào các nội dung trong lĩnh vực Quản lý
công tác xã hội đối với người nghiện ma tuý.
4.2. Phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi về nội dung: Nghiên cứu tập trung vào hoạt động quản lý
công tác xã hội đối với người nghiện ma tuý tại Trung tâm Chữa bệnh –
Giáo dục Lao động xã hội tỉnh Long An.
- Phạm vi khách thể: Đề tài nghiên cứu trên 2 nhóm khách thể chính đó
là:
+ Cán bộ quản lý, lãnh đạo trực tiếp trong Trung tâm Chữa bệnh – Giáo
dục Lao động xã hội tỉnh Long An.
+ Nhân viên trong Trung tâm Chữa bệnh – Giáo dục Lao động xã hội
tỉnh Long An
- Phạm vi nghiên cứu:
+ Không gian: tại Trung tâm Chữa bệnh – Giáo dục Lao động xã hội
tỉnh Long An.

+ Thời gian: từ tháng 2012 đến tháng 3/2017.
4.3. Câu hỏi nghiên cứu
- Vấn đề quản lý công tác xã hội đối với người người nghiện ma tuý tại
Trung tâm Chữa bệnh – Giáo dục Lao động xã hội tỉnh Long An hiện nay
như thế nào?
- Những hoạt động quản lý công tác xã hội nào đang được triển khai?
- Hiệu quả của những hoạt động quản lý cơng tác xã hội đó là như thế
nào?
- Cán bộ quản lý công tác xã hội đối với người nghiện ma tuý tại Trung
tâm Chữa bệnh – Giáo dục Lao động xã hội tỉnh Long An đang gặp phải
những khó khăn gì trong cơng việc?
- Những yếu tố nào ảnh hưởng tới hoạt động quản lý công tác xã hội đối
với người nghiện ma tuý tại Trung tâm Chữa bệnh – Giáo dục Lao động xã
hội tỉnh Long An?
5


- Cần phải có những giải pháp nào để nâng cao hiệu quả công việc quản
lý công tác xã hội đối với người nghiện ma tuý tại Trung tâm Chữa bệnh –
Giáo dục Lao động xã hội tỉnh Long An?
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
5.1. Phương pháp luận
Đề tài sử dụng phương pháp luận duy vật biện chứng để phân tích, đánh
giá các hoạt động quản lý công tác xã hội đối với người nghiện ma tuý tại
Trung tâm Chữa bệnh – Giáo dục Lao động xã hội tỉnh Long An.
5.2. Phương pháp nghiên cứu
5.2.1. Phương pháp nghiên cứu tài liệu
5.2.2. Phương pháp phỏng vấn sâu
5.2.3 Phương pháp thảo luận nhóm
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn

6.1. Ý nghĩa lý luận của luận văn
Kết quả của đề tài sẽ đóng góp một phần vào hệ thống kiến thức về
quản lý công tác xã hội. Các kết quả cũng góp phần bổ sung thêm vào hệ
thống những giải pháp trong việc nâng cao hiệu quả quản lý công tác xã hội
với người nghiện ma tuý tại Trung tâm Chữa bệnh – Giáo dục Lao động xã
hội – một khía cạnh cịn được ít nhà nghiên cứu, chuyên gia quan tâm.
6.2. Ý nghĩa thực tiễn của luận văn
- Đối với đội ngũ quản lý: thực tế, công tác xã hội là một hoạt động
chưa phát triển nên công việc trong lĩnh vực này gặp nhiều khó khăn, nhất là
hoạt động quản lý. Do đó, với những phát hiện của nghiên cứu sẽ đề ra
những giải pháp hữu hiệu nhằm nâng cao hiệu quả quản lý công tác xã hội
với người nghiện ma tuý.
- Đối với nhân viên: hiệu quả của hoạt động quản lý ảnh hưởng trực tiếp
tới hiệu quả công việc của nhân viên..
- Đối với người nghiện ma tuý: Nghiên cứu này không nghiên cứu trực
tiếp trên người nghiện ma tuý. Tuy nhiên, về bản chất, các hoạt động quản lý
công tác xã hội có tác động gián tiếp tới người nghiện ma tuý.
6


7. Cơ cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và danh mục
các biểu, bảng, luận văn gồm 3 chương sau đây:
- Chương 1: Những vấn đề lý luận về quản lý công tác xã hội đối với
người nghiện ma tuý.
- Chương 2: Thực trạng quản lý công tác xã hội đối với người nghiện
ma tuý tại Trung tâm Chữa bệnh – Giáo dục Lao động xã hội tỉnh Long An.
- Chương 3: Giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý công tác xã hội đối
với người nghiện ma tuý từ thực tiễn Trung tâm Chữa bệnh – Giáo dục Lao
động xã hội tỉnh Long An.

7


Chương 1
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ CÔNG TÁC
XÃ HỘI ĐỐI VỚI NGƯỜI NGHIỆN MA TUÝ
1.1. Khái niệm và đặc điểm của người nghiện ma túy
1.1.1. Một số khái niệm
- Khái niệm nghiện ma túy:
Nghiện ma túy là hiện tượng phụ thuộc cả về thể xác và tinh thần vào
ma túy do sử dụng thường xuyên với liều lượng ngày càng tăng, dẫn đến mất
khả năng kiểm soát bản thân ở người nghiện ma túy, có hại cho cá nhân và
xã hội.
- Khái niệm người nghiện ma túy:
Người nghiện ma túy là người sử dụng một hoặc nhiều loại ma túy, thuốc
gây nghiện, thuốc hướng thần và lệ thuộc vào các chất này.
- Khái niệm người nghiện ma tuý đang cai nghiện
Người nghiện ma túy đang cai nghiện là người đang được điều trị cắt
cơn, tư vấn, giáo dục, học nghề, lao động tại cơ sở cai nghiện hoặc tại gia
đình và cộng đồng
1.1.2. Các dạng nghiện ma túy và các mức độ nghiện ma túy
1.1.2.1. Các dạng nghiện ma túy
1.1.2.2.Các mức độ nghiện ma tuý
1.1.3. Đặc điểm tâm, sinh lý và nhu cầu của người nghiện ma túy
1.1.3.1. Một số đặc điểm tâm, sinh lý của người cai nghiện ma túy
1.1.3.2. Nhu cầu đối với người nghiện ma túy
1.2. Khái niệm và các hoạt động quản lý công tác xã hội đối với
người nghiện ma túy
1.2.1. Khái niệm về quản lý công tác xã hội và các khái niệm liên

quan
- Công tác xã hội:
CTXH là một nghề, một hoạt động chuyên nghiệp nhằm trợ giúp các
cá nhân, gia đình và cộng đồng nâng cao năng lực đáp ứng nhu cầu và tăng
cường chức năng xã hội, đồng thời thúc đẩy mơi trường xã hội về chính
8


sách, nguồn lực và dịch vụ nhằm giúp cá nhân, gia đình và cộng đồng giải
qút và phịng ngừa các vấn đề xã hội, góp phần đảm bảo an sinh xã hội
- Nhiệm vụ CTXH đối với người nghiện ma túy: hỗ trợ tâm lý, xã hội, tư
vấn, trị liệu, giáo dục, truyền thông, kết nối dịch vụ,…
-Quản

trị: Quản trị là một phương pháp, một quá trình do một hay
nhiều người thực hiện, nhằm phối hợp các hoạt động của nhiều người để tiến
tới hoàn thành mục tiêu tổ chức. Tiến tình này bao gồm việc quản lý, tổ
chức, lãnh đạo và kiểm tra.
- Quản lý: Quản lý là sự tác động có hướng đích của chủ thể quản lý đến
một hệ thống nào đó nhằm biến đổi nó từ trạng thái này sang trạng thái khác
theo nguyên lý phá vỡ hệ thống cũ để tạo lập hệ thống mới và điều khiển hệ
thống.
Trên thực tế có nhiều quan điểm khác nhau về khái niệm Quản lý và
Quản trị. Có quan điểm cho rằng quản lý rộng hơn và bao trùm quản trị. Tuy
nhiên, cũng có quan điểm cho rằng quản trị là công việc ai cũng phải làm mà
quản lý chỉ tập trung vào các nhà lãnh đạo, nên quản trị mang tính phổ quát
hơn. Một quan điểm trung lập khác cho rằng về bản chất Quản lý và Quản trị
là như nhau. Tiếp cận theo hướng này, quản lý và quản trị được hiểu trong
luận văn này là có ý nghĩa tương đương.
- Quản lý CTXH: là một tiến trình hành động liên tục của nhân viên xã

hội trong việc sử dụng các kiến thức, kỹ năng quản lý để chuyển đổi các
chính sách xã hội thành các dịch vụ xã hội. Nó bao gồm hoạt động của
những người lãnh đạo và tất cả những nhân viên để hồn thành mục tiêu
chung của tổ chức. Tiến trình căn bản bao gồm các yếu tố: hoạch định, tổ
chức, lãnh đạo và kiểm tra
- Quản lý CTXH đối với người nghiện ma túy:
Quản lý CTXH đối với người nghiện ma túy là hoạt động của NVXH
nhằm sử dụng kiến thức, kỹ năng của mình để chuyển đổi chính sách xã hội
thành dịch vụ cai nghiện ma túy thông qua các hoạt động quản lý

9


1.2.2. Mục đích quản lý cơng tác xã hợi đới với người nghiện ma túy
- Quản lý CTXH nhằm nâng cao trách nhiệm của nhân viên xã hội đối
với NNMT: mục đích của quản lý CTXH đối với NNMT là phát huy tinh
thần trách nhiệm, thái độ làm việc tự giác, nhiệt tình của đội ngũ nhân viên
để cung cấp dịch vụ tốt nhất cho NNMT.
- Quản lý CTXH đối với NNMT nhằm nâng cao trách nhiệm của tổ chức
với NNMT: mỡi cá nhân làm việc trong một nhóm, một tổ chức nhất định.
Họ cần được hướng dẫn, tạo điều kiện, nhận được giúp đỡ của người lãnh
đạo và tổ chức của họ.
1.2.3. Tầm quan trọng của quản lý công tác xã hội đối với người
nghiện ma túy
- Quản lý CTXH là công cụ giúp cho nhân viên xã hội thực hiện chức
năng CNMT một cách hiệu quả nhất. Đòi hỏi các nhà quản lý CTXH cần
hướng tới việc lập kế hoạch, lãnh đạo, xác định mục đích, hướng đi một
cách cụ thể, rõ ràng.
- Quản lý CTXH giúp định hướng rõ ràng hơn các chính sách, tiêu
chuẩn nghề nghiệp cho NVCTXH.

- Quản

lý CTXH là công cụ để thực thi các nguyên tắc, quy trình quản
lý trường hợp, làm việc nhóm và tổ chức cộng đồng một cách hiệu quả. Khi
vận dụng tốt các phương pháp này, NNMT sẽ được cung cấp dịch vụ tốt.
Trong thực hành nghề nghiệp, NVCTXH thực hiện vai trị này dưới nhiều
hình thức: tác viên phát triển cộng đồng, nhà giáo dục, nhà trị liệu, người
biện hộ… thúc đẩy sự phát triển của cộng đồng, nhóm và cá nhân trong các
hoạt động CNMT.
- Quản lý CTXH giúp ngăn ngừa các sai lệch, góp phần làm trong sạch
tổ chức và gìn giữ đạo đức nghề nghiệp của NVCTXH.
1.2.4. Các hoạt động quản lý công tác xã hội đối với người nghiện ma
túy
1.2.4.1. Hoạch định công tác xã hội đối với người nghiện ma túy:
Hoạch định CTXH đối với NNMT là việc xác định các mục tiêu, nguồn
lực và xây dựng giải pháp đạt được các mục tiêu trong công tác CNMT
10


1.2.4.2. Tổ chức công tác xã hội đối với người nghiện ma túy
Tổ chức là một trong những hoạt động của quản lý, liên quan đến việc
thành lập các khâu để đảm nhận những hoạt động cần thiết, xác lập các mối
quan hệ, nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm giữa các bộ phận đó. Nói một
cách tổng qt thì tổ chức là một hoạt động bao gồm việc thiết lập bộ máy,
tổ chức nhân sự và tổ chức công việc
1.2.4.3. Lãnh đạo công tác xã hội đối với người nghiện ma túy
Lãnh đạo là một quá trình tác động đến con người, là tiến trình thúc đẩy
người khác nhằm hồn thành các mục tiêu. Lãnh đạo được giải thích trên hai
khía cạnh: địa vị và năng lực. Về địa vị, nhà lãnh đạo là người đứng đầu. Về
năng lực, là khả năng gây ảnh hưởng tới những người khác để họ đi theo và

thực hiện chủ trương, kế hoạch do nhà lãnh đạo vạch ra.
1.2.4.4. Kiểm tra công tác xã hội đối với người nghiện ma túy
Theo Robert J.Mockler, trong tác phẩm "The Management Contrl
Process" đã định nghĩa: "Kiểm tra quản trị là một nỡ lực có hệ thống nhằm
thiết lập những tiêu chuẩn, những hệ thống phản hồi thông tin, nhằm so sánh
những thành tựu thực hiện với định mức đã đề ra và để đảm bảo những
nguồn lực đã và đang được sử dụng có hiệu quả nhất, để đạt mục tiêu của
đơn vị".
1.3. Bối cảnh nghiên cứu
1.3.1. Chính sách, pháp luật liên quan đến cai nghiện ma túy
1.3.2. Tình hình chính trị, kinh tế, văn hoá, xã hội trên địa bàn tỉnh
Long An
1.3.3. Năng lực, điều kiện của tổ chức thực hiện công tác cai nghiên
ma túy
1.3.4. Đặc điểm của nghề
1.4. Chính sách, pháp luật đối với người cai nghiện ma túy

11


Chương 2
THỰC TRẠNG QUẢN LÝ CÔNG TÁC XÃ HỘI ĐỐI VỚI NGƯỜI
NGHIỆN MA TUÝ TẠI TRUNG TÂM CHỮA BỆNH – GIÁO DỤC
LAO ĐỘNG XÃ HỘI TỈNH LONG AN
2.1. Đặc điểm của người nghiện ma tuý và công tác xã hội đối với
người nghiện ma túy tại Trung tâm Chữa bệnh – Giáo dục Lao động xã
hội
2.2. Thực trạng các hoạt động quản lý công tác xã hội đối với
người nghiện ma túy
2.2.1. Thực trạng công tác lập kế hoạch quản lý công tác xã hội đối

với người nghiện ma tuý tại Trung tâm Chữa bệnh – Giáo dục Lao động
xã hợi tỉnh Long An
TT CB-GDLĐXH có hoạch định cho từng hoạt động cụ thể. Tuy
nhiên, việc phân công trách nhiệm cụ thể chưa được chú trọng, quá trình
thực hiện vẫn còn xảy ra nhiều vấn đề như: người CNMT bỏ trốn tập thể,
vấn đề tiêu cực của cán bộ, năng lực chun mơn cán bộ cịn ́u,…TT CBGDLĐXH chưa xây dựng các kế hoạch định hướng phát triển lâu dài như kế
hoạch đổi mới công tác cai nghiện đến năm 2020 và định hướng 2030, kế
hoạch nâng cao chất lượng dịch vụ cho người CNMT tại TT CB-GDLĐXH,
Kế hoạch khai thác, sử dụng 148ha đất nông nghiệp
2.2.2. Thực trạng tổ chức trong quản lý công tác xã hội đối với
người nghiện ma tuý tại Trung tâm Chữa bệnh – Giáo dục Lao động xã
hội Long An
Cơ cấu tổ chức trong lĩnh vực quản lý CTXH trong lĩnh vực CNMT
được xây dựng theo hệ thống trực tuyến; mối quan hệ trong cơ cấu tổ chức
này được thiết lập chủ yếu theo chiều dọc; công việc quản lý được tiến hành
theo tuyến. Mơ hình quản lý trực tún này có nhiều ưu điểm. Tuy nhiên,
hạn chế là thủ trưởng nếu khơng có kiến thức chun mơn ở lĩnh vực quản
lý sẽ khó xử lý vấn đề và phụ thuộc vào cấp dưới. Quản lý CTXH trong lĩnh
vực CNMT là vấn đề mới đòi hỏi nhiều kiến thức chuyên sâu nhưng qua
12


nghiên cứu, hầu hết đội ngũ cán bộ quản lý TT CB-GDLĐXH chưa có kiến
thức chuyên sâu trong lĩnh vực CTXH
2.2.3. Thực trạng lãnh đạo trong quản lý công tác xã hội đối với
người nghiện ma tuý tại Trung tâm Chữa bệnh – Giáo dục Lao động xã
hội Long An
Cán bộ lãnh đạo sử dụng phong cách quyết đoán để xử lý công việc
cấp bách, chủ yếu vẫn là phong cách dân chủ. Bản chất của CTXH không
phải là sự ép buộc mà cần sự chủ động, nhiệt tình và tự nguyện tham gia của

đội ngũ nhân viên. Tuy nhiên, Lãnh đạo chưa tập trung nhiều vào việc động
viên, khích lệ nhân viên
2.4.4. Thực trạng hoạt động kiểm tra trong quản lý công tác xã hội
đối với người người nghiện ma tuý tại Trung tâm Chữa bệnh – Giáo dục
Lao đợng xã hợi Long An.
Kiểm tra có vai trị quan trọng, bao trùm tồn bộ q trình quản lý,
được tiến hành trước, trong và sau khi thực hiện các công việc. Trong các
hoạt động kiểm tra, nhà quản lý CTXH thường vận dụng các hình thức kiểm
tra đồng thời và kiểm tra phản hồi. Hình thức kiểm tra lường trước chưa
được vận dụng nhiều. Tuy nhiên trong CTXH, chức năng phịng ngừa là một
chức năng rất quan trọng vì nó sẽ giúp hạn chế nhiều hậu quả xảy ra.
3.2. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý công tác xã hội
đối với người nghiện ma tuý tại Trung tâm Chữa bệnh – Giáo dục Lao
động xã hội tỉnh Long An
3.2.1. Pháp luật và các chính sách liên quan đến công tác cai
nghiện ma túy
- Pháp luật: Những quy định của pháp luật đối với cơng tác CNMT
cịn nhiều bất cập, không thống nhất, không rõ ràng làm cho cơ quan chức
năng gặp khó khăn trong việc lập hồ sơ đưa đối tượng đi cai nghiện, người
CNMT bức xúc khi bị đưa vào TT CB-GDLĐXH.
- Chính sách cho cán bộ: Sở LĐTBXH đã tham mưu UBND tỉnh ban
hành nhiều chế độ trợ cấp, phụ cấp cho cán bộ như: trợ cấp đặc thù, phụ cấp
13


ưu đãi nghề, phụ cấp ca trực. Tuy nhiên, vẫn chưa đủ mạnh để thu hút cán
bộ có chun mơn vào làm việc tại TT CB-GDLĐXH.
2.3.2. Đặc điểm tình hình của tỉnh Long An liên quan đến công tác
cai nghiện ma túy
Lãnh đạo tỉnh cũng rất quan tâm đến công tác phòng, chống ma túy.

Tuy nhiên, Long An là tỉnh khơng cân đối được ngân sách, nguồn kinh phí
dành cho công tác CNMT rất hạn chế. Các hoạt động sinh hoạt văn hóa, vui
chơi giải trí rất ít, khơng thu hút người dân tham gia sinh hoạt lành mạnh.
Tình hình tội phạm, tệ nạn xã hội diễn biến phức tạp. Phần lớn tội phạm
buôn bán ma túy là người nghiện ma túy. Số người nghiện ma túy trên địa
bàn tỉnh hàng năm đều tăng, trong đó tỷ lệ người nghiện ma túy tổng hợp
ngày càng cao. Người nghiện ma túy còn bị kỳ thị khá nặng nề, nên sau khi
cai nghiện khó hịa nhập cộng đồng, tìm kiếm việc làm ổn định cuộc sống.
Một số địa phương còn xem việc đưa người vào cơ sở cai nghiện là một biện
pháp xử lý, trừng phạt, cách ly cộng đồng, từ đó xem việc tập trung người
nghiện vào TT CB-GDLĐXH như một giải pháp làm trong sạch địa bàn.
Cộng đồng xã hội chưa chung tay trợ giúp người nghiện ma túy. Tình hình
trên ảnh hưởng rất lớn đến cơng tác CNMT. Người nghiện ma túy tổng hợp
chiếm tỷ lệ cao nhưng hầu hết các quy định của pháp luật hiện hành chỉ áp
dụng cai nghiện các chất ma túy dạng thuốc phiện.
2.3.3. Số lượng người nghiện ma tuý trên địa bàn tỉnh Long An
Theo báo cáo của Sở LĐTBXH, năm 2016, toàn tỉnh Long An có 2.060
người nghiện ma túy có hồ sơ quản lý. Nghiện hêrôin 1.031 người (chiếm
50,05%); nghiện ma túy tổng hợp 972 người (chiếm 47,18%); Nghiện cần sa
17 người (chiếm 0,83%); sử dụng nhiều loại ma túy 40 người (chiếm
1,94%). Đối tượng mua bán ma túy hầu hết là người nghiện ma túy.
2.3.4. Đặc điểm của nghề
Áp lực đến từ khối lượng công việc nhiều, kiến thức kỹ năng làm việc
của cán bộ còn hạn chế, do đặc thù CTXH là một nghề mới ở Việt Nam,
biên chế không được tăng, trong khi người CNMT tại TT CB-GDLĐXH
ngày càng tăng. Như vậy có thể thấy đối tượng quản lý đặc thù, cũng như áp
14


lực cơng việc đã tạo ra những khó khăn nhất định trong hoạt động quản lý

CTXH.
2.3.5. Khả năng, điều kiện của Trung tâm Chữa bệnh – Giáo dục
Lao động xã hội trong việc quản lý công tác xã hội
- Mô tả về bộ máy tổ chức quản lý CTXH với người CNMT
- Năng lực nhà quản lý, nhân viên
- Về chun mơn về NNMT.
- Nguồn kinh phí:
- Yếu tố thuộc về cơ sở vật chất trang thiết bị của các cơ sở cai nghiện
ma túy
+ Cơ sở vật chất
+ Thiết bị y tế
+ Thiết bị dạy nghề
2.3.6. Đặc điểm, điều kiện tự nhiên và kinh tế xã hội của tỉnh Long An
ảnh hưởng đến quản lý công tác xã hội đối với người nghiện ma tuý tại
Trung tâm Chữa bệnh – Giáo dục Lao động xã hội
- Đặc điểm chung
- Mối liên quan giữa đặc điểm kinh tế - xã hội của tỉnh Long An đến
quản lý CTXH đối với nghiện ma tuý

15


Chương 3
GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ QUẢN LÝ CÔNG TÁC XÃ HỘI
ĐỐI VỚI NGƯỜI NGHIỆN MA TUÝ TỪ THỰC TIỄNTRUNG TÂM
CHỮA BỆNH – GIÁO DỤC LAO ĐỘNG XÃ HỘI TỈNH LONG AN
3.1. Nhóm giải pháp chung nâng cao hiệu quả quản lý công tác xã
hội đối với nghiện ma t
3.1.1. Nhóm giải pháp về cơ chế, chính sách, pháp luật
- Pháp

luật: Qua tổng hợp kết quả nghiên cứu cho thấy, lĩnh vực CNMT
có rất nhiều bất cập về mặt pháp luật. Để nâng cao hiệu quả quản lý CTXH
đối với người CNMT, nghiên cứu đề xuất các cơ quan Trung ương, địa
phương sửa đổi, bổ sung một số văn bản pháp luật.
- Chính sách về cơ chế nhân sự
Cần rà soát lại đội ngũ cán bộ và chức năng nhiệm vụ của các vị trí để
bố trí nhân lực cho phù hợp. Hiện nay, TT CB-GDLĐXH đang hướng tới
việc đa dạng hóa các dịch vụ và chú trọng nhiều hơn tới công tác xã hội
trong việc CNMT. Tuy nhiên, nguồn nhân lực trong lĩnh vực này còn hạn
chế về cả số lượng và chất lượng. Đề nghị thành lập phịng cơng tác xã hội,
phịng tư vấn, nhân viên đủ năng lực để can thiệp sớm, điều phối dịch vụ
hoặc đưa ra những can thiệp CTXH với người CNMT
- Chính sách về tài chính
Sở LĐTBXH cần đề xuất UBND tỉnh ban hành cơ chế và bố trí kinh phí
điều trị cho người CNMT bị rối loạn tâm thần, trầm cảm, có ý định tự tử.
Đối với những người bệnh nặng đề nghị đưa về gia đình điều trị; ban hành
chính sách đặc biệt (nhà ở, trợ cấp,…) đủ mạnh để thu hút cán bộ có chun
mơn vào làm việc tại TT CB-GDLĐXH, hạn chế cán bộ nghỉ việc
- Chính sách về quản lý
Nghiên cứu chỉ ra có nhiều hoạt động rất cần phải có sự quyết định
nhanh, do đó cần trao quyền tự chủ nhiều hơn tới TT CB-GDLĐXH nhất là
cơng tác tài chính, nhân sự. Cần phân qùn cụ thể tới các nhân viên để thực
hiện công việc một cách chủ động.
16


- Về công tác quản lý, trợ giúp người CNMT tại TT CB-GDLĐXH: Tăng
cường các dịch vụ chăm sóc, trị liệu, tư vấn, giáo dục, kết nối dịch vụ cho
người CNMT.

3.1.2. Nhóm giải pháp nâng cao nhận thức về cơng tác xã hợi
Mặc dù CTXH đã được chính thức cơng nhận là một nghề vào năm
2010, tuy nhiên CTXH với người CNMT vẫn cịn dựa nhiều vào các mơ
hình trùn thống. Với mơ hình này, việc cai nghiện dựa nhiều vào ́u tố
ni dưỡng, chăm sóc y tế và lao động là chính. Do đó cán bộ làm việc trong
lĩnh vực này khơng có chun mơn CTXH. Đó cũng là một trong những lý
do khiến nhận thức của cán bộ về CTXH cịn hạn chế. Từ đó các hoạt động
về quản lý CTXH cũng chưa đạt được hiệu quả cao. Các giải pháp nhằm
nâng cao nhận thức đối với đội ngũ quản lý CTXH được nghiên cứu đề xuất
là:
- Sở

Lao động Thương binh và Xã hội cần thường xuyên tổ chức các lớp
tập huấn về CTXH với NNMT cho cán bộ TT CB-GDLĐXH và cán bộ làm
cơng tác phịng, chống tệ nạn xã hội cấp huyện và cấp xã.
- Cử cán bộ lãnh đạo tham gia các hội nghị, hội thảo để nâng cao hiểu
biết về CTXH nói chung và trong lĩnh vực CNMT nói riêng.
- Những mơ hình triển khai hiệu quả về CTXH cần được nêu gương và
nhân rộng.
3.1.3. Nhóm giải pháp nâng cao năng lực về quản lý cơng tác xã hợi
- Sở LĐTBXH cần có kế hoạch dài hạn trong việc đào tạo cán bộ. Bên
cạnh đó, phải tuyển dụng cán bộ phải đúng chun mơn vào làm việc tại TT
CB-GDLĐXH
- Hiện nay, khối kiến thức về quản lý CTXH cịn rất hạn chế. Do đó, Sở
LĐTBXH cần mở những lớp tập huấn trong lĩnh vực quản lý CTXH. Có như
vậy, đội ngũ quản lý có thể nâng cao trình độ trong lĩnh vực này.
- TT CB-GDLĐXH cần bám sát với chủ trương và kế hoạch của cấp
trên để lập kế hoạch đào tạo cụ thể. Như vậy, sẽ khơng bị động trong việc bố
trí cán bộ tham gia vào các khóa đào tạo. Ngồi ra, lãnh đạo cần đẩy mạnh
hoạt động kiểm huấn trong cơ quan; những người đã được học tập nâng cao

17


trình độ hỡ trợ những người mới hoặc cịn ́u về chuyên môn. Đây là một
nội dung trong CTXH. Do đó lãnh đạo có thể yêu cầu những cán bộ được cử
đi học áp dụng kiến thức này tới các cán bộ cần được kiểm huấn.
- Đa dạng hóa các phương pháp đào tạo và giảng dạy. Gắn giảng dạy
trên lớp với thực hành thực tiễn. Tổ chức đi tham quan các mơ hình hay, kết
hợp với lý thút.
3.2. Nhóm giải pháp nâng cao hiệu quả các hoạt động quản lý công
tác xã hội đối với người nghiện ma tuý tại Trung tâm Chữa bệnh – Giáo
dục Lao động xã hội Long An
3.2.1. Nhóm giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt đợng hoạch định
Để hoạch định có hiệu quả, khi xác định mục tiêu phải có chỉ tiêu cụ
thể. Đặt mục tiêu cụ thể cần dựa trên số liệu hiện tại, coi đây là xuất phát
điểm, dựa trên khả năng phấn đấu và nguồn lực. Cần có sự phân cơng trách
nhiệm cụ thể trong kế hoạch. TT CB-GDLĐXH cần xây dựng các kế hoạch
định hướng phát triển lâu dài.
3.2.2. Nhóm giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động tổ chức
Lĩnh vực quản lý CTXH đối với người CNMT là vấn đề mới đòi hỏi
nhiều kiến thức chuyên sâu. Qua đánh giá đội ngũ cán bộ TT CB-GDLĐXH,
phần lớn chưa có kiến thức chuyên sâu trong lĩnh vực này. Do đó, giải pháp
về đào tạo nâng cao năng lực, đội ngũ quản lý là rất cần thiết.
Việc bố trí cán bộ chưa hợp lý. Lực lượng y, bác sĩ tại TT CBGDLĐXH không đảm bảo đủ điều kiện để điều trị cắt cơn cho người
CNMT. Do vậy, Sở LĐTBXH cần đề xuất UBND tỉnh chỉ đạo ngành Y tế
cử bác sĩ chuyên khoa tâm thần đến khám và điều trị cho người CNMT.
3.2.3. Nhóm giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt đợng lãnh đạo
Lãnh đạo sử dụng phong cách qút đốn để xử lý công việc cấp bách.
Tuy nhiên, chủ yếu vẫn là phong cách lãnh đạo dân chủ; phần lớn các hoạt
động đều được đưa ra bàn bạc, lấy ý kiến đóng góp của cán bộ, nhân viên

trước khi triển khai thực hiện. Điều này có nhiều ưu điểm nhưng có trường
hợp sai phạm lại đổ lỡi cho tập thể. Đề nghị có cơ chế thể hiện trách nhiệm
của lãnh đạo trong việc ra quyết định quản lý.
18


Các hoạt động động viên, khún khích có thực hiện nhưng chưa trung
nhiều. Trong lĩnh vực CTXH, mặc dù chúng ta cần linh hoạt và tùy vào từng
trường hợp để đưa ra quyết định quản lý, nhưng bản chất của CTXH không
phải là sự ép buộc mà cần là sự chủ động, nhiệt tình và tự nguyện tham gia
của đội ngũ nhân viên. Do đó, các hoạt động trong việc lãnh đạo cần tập
trung nhiều hơn vào việc động viên, khích lệ mọi người.
3.2.4. Nhóm giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động kiểm tra
Cán bộ quản lý CTXH đã có những nhận thức tốt về tầm quan trọng của
việc kiểm tra và đã có triển khai hoạt động này. Tuy nhiên kết quả còn hạn
chế, nhiều vấn đề tiêu cực còn xảy ra. Trong các hoạt động kiểm tra, nhà
quản lý CTXH thường vận dụng các hình thức kiểm tra đồng thời và kiểm tra
phản hồi. Hình thức kiểm tra lường trước chưa được vận dụng nhiều nên xảy
ra nhiều vấn đề tồn tại, tiêu cực. Trong CTXH, chức năng phịng ngừa là một
chức năng rất quan trọng vì nó giúp hạn chế nhiều hậu quả xảy ra. Trong lĩnh
vực quản lý, điều này cũng rất cần thiết để có thể triển khai các hoạt động một
cách hiệu quả. Như vậy, đội ngũ quản lý cần mở rộng nhiều hơn các hình
thức kiểm tra lường trước. Điều này sẽ mang lại hiệu quả cao trong các hoạt
động.

19


KẾT LUẬN
Qua nghiên cứu có thể thấy rằng lĩnh vực cai nghiện ma tuý đã nhận

được khá nhiều sự quan tâm của các chuyên gia. Tuy nhiên, chưa tìm thấy
tác giả nào nghiên cứu về quản lý công tác xã hội đối với người nghiện ma
tuý tại các cơ sở cai nghiện. Đây là lĩnh vực mới vì các nghiên cứu về cai
nghiện ma tuý trước kia chủ yếu tiếp cận theo hướng y học, tâm lý học,
hướng nghiệp, dạy nghề,... Can thiệp hỗ trợ người nghiện ma tuý ở khía
cạnh quản lý cơng tác xã hội thực sự là mới. Cùng với sự gia tăng số người
nghiện ma tuý trong xã hội và quan điểm của Đảng và Nhà nước thể hiện
trong các chính sách mới thì vấn đề cai nghiện càng được quan tâm. Do đó,
đề tài tập trung vào nghiên cứu khía cạnh Quản lý cơng tác xã hội đối với
người nghiện ma tuý tại Trung tâm Chữa bệnh – Giáo dục Lao động xã hội
tỉnh Long An là rất cần thiết và hữu ích trong giai đoạn hiện nay.
Quản lý CTXH đối với người nghiện ma túy là hoạt động của NVXH
nhằm sử dụng kiến thức, kỹ năng của mình để chuyển đổi chính sách xã hội
thành dịch vụ cai nghiện ma túy thông qua các hoạt động quản lý. Luận văn
đi vào nghiên cứu bốn hoạt quản lý CTXH căn bản; đó là hoạch định, tổ
chức, lãnh đạo, kiểm tra.
Nghiên cứu cho thấy, quản lý CTXH nhận được nhiều sự quan tâm
cũng như đang được vận dụng trong TT CB-GDLĐXH. Tuy nhiên, do đây là
lĩnh vực cịn mới, các ́u tố ảnh hưởng như chính sách, pháp luật, nguồn
nhân lực, tài chính, đặc thù nghề mà hoạt động quản lý CTXH còn nhiều hạn
chế. Nghiên cứu này đã chỉ ra được những sự hạn chế đó và có những giải
pháp cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả quản lý CTXH đối với người CNMT tại
TT CB-GDLĐXH; từ đó, tạo ra mơi trường quản lý CTXH tốt để nâng cao
chất lượng dịch vụ cho người CNMT, đó cũng là cơ sở để TT CB-GDLĐXH
tồn tại và phát triển trong tương lai./.
20