skkn một vài kinh nghiệm giáo dục ý thức sử dụng điện an toàn thông qua các bài học “an toàn điện” môn công nghệ 8

Một vài kinh nghiệm giáo dục ý thức sử dụng điện an toàn thông qua các bài học “An
toàn điện” môn công nghệ 8.

PHẦN I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trong xu thế đổi mới và đẩy mạnh tiến trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất
nước, nền kinh tế, xã hội của nước ta trong những năm gần đây ngày càng phát triển
với tốc độ cao. Nước ta cũng đạt được nhiều tiến bộ trong công cuộc điện khí hóa
phục vụ đời sống và sản xuất, xây dựng cơ sở hạ tầng, kỹ thuật, góp phần nâng cao và
cải thiện chất lượng cuộc sống của nhân dân. Nguồn cung cấp trên lưới điện quốc gia
ngày càng phát triển. Nhiều làng quê vùng sâu, vùng xa nay đã có điện về thắp sáng,
phục vụ sản xuất, kinh doanh.
Nhờ điện năng, năng suất lao động được nâng cao góp phần cải thiện đời sống,
lao động chân tay dần dần đã được thay thế bằng máy móc, thúc đẩy sự phát triển
khoa học kỹ thuật. Cho đến thời điểm này, đa số hộ dân của cả nước đã được sử dụng
điện từ điện lưới quốc gia.
Điện thực sự đã góp phần nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân. Song
điện cũng chính là nguyên nhân tiềm ẩn gây tai nạn nguy hiểm, nếu sơ ý hoặc thiếu
hiểu biết khi tiếp xúc với điện sẽ bị tai nạn rất thương tâm kể cả đối với người sản
xuất ra điện cũng như đối với người sử dụng nó. Thế nhưng, điều đáng quan tâm là
trình độ hiểu biết về điện của nhiều người lại không tỷ lệ thuận với tốc độ điện khí
hóa, với đà phát triển của khoa học, công nghệ. Do vậy, tình trạng sử dụng điện tùy
tiện, bất cẩn, chủ quan gây nên những hậu quả đáng tiếc cũng ngày càng tăng.
Như vậy, công tác tuyên truyền huấn luyện về an toàn điện trong sử dụng
điện cho mọi tầng lớp nhân dân cũng phải được coi trọng vì hiện nay việc sử dụng
điện ngày càng trở nên thông dụng. Do đó, dạy an toàn điện cho học sinh Trung học
cơ sở có tầm quan trọng đặc biệt không thể thiếu đối với học sinh khi học kỹ thuật
điện của chương trình công nghệ lớp 8. Bởi vì, khi các em học sinh đã hiểu rõ rằng:
Sử dụng điện phải đảm bảo an toàn và đúng mục đích thì mới phòng và tránh được
những tai nạn nguy hiểm do điện gây ra ngoài ý muốn. Từ đó bản thân các em sẽ có
Giáo viên: Nguyễn Duy Tuấn

1


Một vài kinh nghiệm giáo dục ý thức sử dụng điện an toàn thông qua các bài học “An
toàn điện” môn công nghệ 8.

ý thức hơn khi sử dụng điện trong học tập cũng như trong sinh hoạt hàng ngày. Song
song với việc bản thân mình biết áp dụng các biện pháp sử dụng điện an toàn và
đúng mục đích thì các em học sinh còn là lực lượng rộng lớn tuyên truyền và thúc
đẩy việc sử dụng điện an toàn và tiết kiệm cho gia đình, người thân, bạn bè và nhân
dân nơi cư trú. Nếu được như vậy, tôi nghĩ rằng tình trạng tai nạn do điện gây ra sẽ
giảm và đồng thời sẽ giảm kinh phí trong việc điều trị những thương tật do tai nan
điện gây ra. Qua những phân tích trên, tôi mạnh dạn chọn đề tài này: “Một vài kinh
nghiệm Giáo dục ý thức sử dụng điện an toàn thông qua các bài học an toàn
điện môn công nghệ 8”.
2. Mục tiêu , nhiệm vụ của đề tài:
Mục tiêu:
Đề tài nhằm khẳng định việc giáo dục ý thức sử dụng điện an toàn là cần thiết.
Nó trang bị cho học sinh ý thức bảo vệ tính mạng, tài sản của gia đình, của người thân
các em và cho toàn xã hội khi sử dụng điện năng. Từ đó giúp học sinh nắm vững
những kiến thức cơ bản về an toàn điện, biết vận dụng vào cuộc sống đồng thời biết
hướng dẫn và tuyên truyền, vận động mọi người xung quanh có ý thức sử dụng điện
an toàn và hợp lý.
Nhiệm vụ:
Đề tài Giáo dục ý thức sử dụng điện an toàn thông qua các bài học “An toàn
điện” trong môn công nghệ lớp 8. Giúp các em biết được sự nguy hiểm của dòng điện
đối với con người và tài sản, qua đó ý thức được việc sử dụng điện an toàn trong sinh
hoạt nhằm bảo đảm an toàn cho con người và tài sản. Từ đó có ý thức tuyên truyền
cho gia đình bạn bè và mọi người cùng biết bảo vệ bản thân trong việc sử dụng điện

trong sinh hoạt và sản xuất.
3. Đối tượng nghiên cứu:
Những tác hại của dòng điện đối với cơ thể người, các nguyên nhân gây tai nạn
điện Các biện pháp giúp các em sử dụng điện an toàn thông qua chương an toàn điện
môn công nghệ lớp 8.
4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu:
Đề tài chỉ giới hạn nghiên cứu về an toàn trong sử dụng điện thông qua chương
an toàn điện môn công nghệ lớp 8, các em học sinh khối 8 trên địa bàn xã Quảng
Điền – KrôngAna – ĐakLak.
Giáo viên: Nguyễn Duy Tuấn

2


Một vài kinh nghiệm giáo dục ý thức sử dụng điện an toàn thông qua các bài học “An
toàn điện” môn công nghệ 8.

5. phương pháp nghiên cứu:
- Phương pháp nghiên cứu lý thuyết:
- Đọc tài liệu để hệ thống hóa lý luận làm cơ sở cho nghiên cứu thực tế.
- Phương pháp điều tra viết.
- Làm một số trắc nghiệm
- Phương pháp quan sát đàm thoại.
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm
PHẦN II. PHẦN NỘI DUNG
1. Cơ sở lý luận:
Điện năng là động lực cho sự phát triển tự động hóa sản xuất và nâng cao đời
sống con người. Điện rất cần cho sản xuất và đời sống con người, vì các tác dụng của
dòng điện đều được ứng dụng vào khoa học kỹ thuật. Nhất là trong thời đại văn minh,
khi mà những máy móc vật dụng con người sử dụng hàng ngày đề cần phải có điện.

Cuộc sống con người và sản suất ngày nay gần như phụ thuộc vào điện, nếu vì một lý
do gì đó mà mất điện thì mọi sinh hoạt của con người cũng như việc sản xuất chắc
chắn đều bị ngưng trệ, sản phẩm bị đình đốn, có thể nói rằng chúng ta “sống chung
với điện”
Ngay khi sản xuất ra điện, khoa học cũng đã phân tích đầy đủ các tác dụng của
dòng điện và đồng thời cũng phân tích các tác hại của dòng điện là rất nguy hiểm khi
đi qua cơ thể người. Với mạng điện hạ áp, con người có thể bị nguy hiểm bởi hồ
quang hay do điện giật. Với mạng điện cao áp, ngoài những nguy hiểm trên, con
người có thể bị phóng điện qua không khí khi đến quá gần các bộ phận mang điện cao
áp gây bỏng, làm chết người.
Thực tế cho thấy phần lớn tai nạn về điện là do chạm phải vật mang điện, dẫn
điện hoặc do vật có điện áp xuất hiện bất ngờ, những tai nạn điện này xãy ra thường
do người sử dụng điện coi thường, không thực hiện các biện pháp an toàn khi sử dụng
và sửa chữa điện. So với các tai nạn khác thì tai nạn điện cũng thuộc loại nguy cơ
cao, có thể gây chết người trong thời gian rất ngắn và điều nguy hiểm nhất là người bị
tai nạn điện không cảm nhận được mối nguy hiểm đe dọa mình.
Theo pháp lệnh “Bảo hộ lao động” quy định mọi người tiếp xúc với dụng cụ,
thiết bị điện đều phải được tổ chức học tập, huấn luyện chu đáo về an toàn điện.
Ngoài ra việc tổ chức các lớp dạy nghề, phát triển các dịch vụ sửa chữa lắp đặt điện ở
các khu vực nông thôn, đặc biệt vùng sâu vùng xa, những nơi có điện cũng rất cần
thiết.
Chính vì vậy thông qua chương An toàn điện của môn công nghệ lớp 8 để giáo
dục ý thức sử dụng điện an toàn là rất thực tế và cần thiết.
Giáo viên: Nguyễn Duy Tuấn

3


Một vài kinh nghiệm giáo dục ý thức sử dụng điện an toàn thông qua các bài học “An
toàn điện” môn công nghệ 8.

2. Thực trạng:
Theo thống kê của Bộ lao động - thương binh xã hội Việt Nam số vụ tai nạn do
điện gây ra trong những năm gần đây như sau:
- Năm 2015 tai nạn điện gây chết người trên toàn quốc chiếm 18.9% trên tổng
số người chết vì tai nạn lao động.
- 6 tháng đầu năm 2016 tai nạn điện gây chết người trên toàn quốc chiếm 18,1%
trên tổng số người chết vì tai nạn lao động.
- Những tai nạn điện thường xảy ra là do hồ quang điện gây bỏng và do dòng
điện truyền qua cơ thể người (điện giật). Các trường hợp chấn thương nặng hoặc tử
vong khi sử dụng điện năng là rất nhiều, phần lớn là do bị điện giật:
+ 76,4% tai nạn xảy ra ở điện áp dưới 1000V
+ 23,6% tai nạn xảy ra ở điện áp trên 1000V
- Khi phân loại các nạn nhân tai nạn do điện giật thấy rằng:
+ Những nạn nhân làm việc trong ngành điện bị điện giật chiếm: 42,2%
+ Những nạn nhân không có chuyên môn về điện bị điện giật chiếm: 57,8%
- Khi phân loại nạn nhân bị điện giật theo nguyên nhân thấy rằng:
+ Tai nạn do chạm trực tiếp vào vật mang điện hay các phần có dòng điện chạy
qua chiếm 55,9% trong đó:
Chạm vào dây dẫn điện không phải do yêu cầu công việc phải tiếp xúc với dây
dẫn điện chiếm : 30,6%
Chạm vào dây dẫn điện do yêu cầu công việc phải tiếp xúc với dây dẫn điện
chiếm 1,7%
Đóng nhầm điện lúc đang sửa chữa kiểm tra hệ thống mấy móc và thiết bị điện
chiếm; 23,6%.
- Tai nạn do chạm vào các bộ phận bằng kim loại của thiết bị có mang điện áp
chiếm 22,8% trong đó :
Thiết bị có nối đất chiếm : 0,6%
Thiết bị không có nối đất chiếm: 22,2%
Tai nạn do chạm phải vật không phải là kim loại có mang điện áp ( tường, nền

nhà các vật cách điện) chiếm 20,1% trong đó:
- Bị chấn thương do hồ quang lúc thao tác đóng ngắt mạch điện hoặc thiết bị
điện chiếm; 1,12%
- Bị chấn thương do cường độ điện trường cao ở môi trường hay trạm biến áp
cao áp, siêu cao áp chiếm: 0,08%

Giáo viên: Nguyễn Duy Tuấn

4


Một vài kinh nghiệm giáo dục ý thức sử dụng điện an toàn thông qua các bài học “An
toàn điện” môn công nghệ 8.

Như vậy phần lớn các trường hợp bị tai nạn về điện là do chạm phải vật mang
điện, dẫn điện hoặc do vật có điện áp xuất hiện bất ngờ, những tai nạn này thường
xảy ra đối với những người không có chuyên môn và xảy ra ở các mạng điện có điện
áp thấp (380V/220V, 220V/127V).
Qua số liệu trên cho thấy tai nạn điện là tai nạn nguy hiểm, có nguy cơ chết
người cao và cần được phòng tránh. Làm sao tránh được những tai nạn điện trong khi
có thể nói rằng: “Chúng ta sống chung với điện”?
3. Nội dung và hình thức của giải pháp:
a) Mục tiêu của giải pháp:
Tình trạng tai nạn điện gây ra những hậu quả đáng tiếc ngày càng nhiều và mức
độ ngày càng trở nên trầm trọng thì việc tìm ra các giải pháp nhằn giáo dục ý thức sử
dụng điện an toàn và trang bị những kiến thức cơ bản để bảo đảm an toàn trong sử
dụng điện là vô cùng cần thiết. Các giải pháp đưa ra nhằm phân tích cụ thể các tác hại
và những nguyên nhân mà con người có thể bị tai nạn do điện gây ra, đồng thời trang
bị những kiến thức cơ bản trong việc xử lý, ứng phó và cứu người khi có tai nạn điện
xãy ra. Từ đó giúp người sử dụng ý thức được việc sử dụng điện cho an toàn, để tránh

những hậu quả đáng tiếc.
b) Nội dung và cách thức thực hiện giải pháp:
Để giảm thiểu các tai nạn về điện đối với người sử dụng và bảo vệ tài sản thì
việc hiểu cơ bản các tác hại của dòng điện đối với con người và các biện pháp an toàn
khi sử dụng và sửa chữa điện chúng ta cần phải biết:
Thứ nhất: Tác hại của dòng điện khi đi qua cơ thể của con người:
Như chúng ta đã biết dòng điện có các tác dụng như: Tác dụng nhiệt, tác dụng
từ, tác dụng hóa học, tác dụng quang, tác dụng sinh lý…Vậy khi dòng điện đi qua cơ
thể người có tác dụng sinh lý như sau:

Giáo viên: Nguyễn Duy Tuấn

5


Một vài kinh nghiệm giáo dục ý thức sử dụng điện an toàn thông qua các bài học “An
toàn điện” môn công nghệ 8.

- Dòng diện tác dụng vào hệ thần kinh trung ương: Gây rối loạn hoạt động
của hệ hô hấp, hệ tuần hoàn. Người bị điện giật nhẹ thường thở hổn hển, tim đập
nhanh, trường hợp nặng trước hết là phổi sau đó đến tim ngừng đập, nạn nhân chết
trong tình trạng ngạt.
- Dòng điện tác dụng vào cơ bắp: Hồ quang điện phát sinh khi có sự cố gây
bỏng cho người, gây thương tích ngoài da có khi phá hoại cả phần mềm gân và
xương.
- Mức độ của dòng điện khi đi qua cơ thề người:
Dòng điện xoay chiều tần số 50Hz có trị số 10mA được coi là dòng điện giới
hạn bắt đầu nguy hiểm đối với cơ thể con người.
Dòng
điện

(mA)

TÁC HẠI ĐỐI VỚI CƠ THỂ CON NGƯỜI
Xoay chiều (50 - 60Hz)
Một chiều

0,6 - 1,5 - Băt đầu có cảm giác ngón tay run - Không có cảm giác gì
2 – 3 -nhẹ
Ngón tay bị giật mạnh
- Không có cảm giác gì
5 – 10 - Bàn tay bị giật mạnh
- Ngứa, cảm thấy nóng.
12 – 15 - Khó rút tay khỏi điện cực, xương - Nóng tăng lên
bàn tay,cánh tay cảm thấy đau nhiều.
Trạng thái này có thể chịu được từ 5
_10 giây.
20 – 25 - Tay tê liệt ngay không thể rút khỏi - Càng nóng hơn. Băp
điện cực. Rất đau, khó thở.Trạng thái thịt tay hơi bị co giật
này chịu được 5 giây trở lại.
50-80

- Tê liệt hô hấp. Băt đầu rung các tâm - Cảm thấy rất nóng,băp
thất.
thịt tay co giật, khó thở.
Tê liệt hô hấp

91- 100 - Tê liệt hô hấp. Khi kéo dài 3 giây và - Tê liệt hô hấp
hơn thì tâm thất rung mạnh. Tê liệt
tim.
- Đường đi của dòng điện qua cơ thể người:

Giáo viên: Nguyễn Duy Tuấn

6


Một vài kinh nghiệm giáo dục ý thức sử dụng điện an toàn thông qua các bài học “An
toàn điện” môn công nghệ 8.

Bất cứ bộ phận nào của cơ thể khi dòng điện đi qua đều nguy hiểm, nhưng tỷ lệ
dòng điện qua tim quyết định mức độ nguy hiểm hơn đối với con người. Mức độ
nguy hiểm nhất là khi dòng điện đi vào đầu rồi đi từ đầu qua tay xuống đất. Dòng
điện đi từ chân này qua chân kia xuống đất ít nguy hiểm hơn.
Đường đi của dòng
điện

Tỷ lệ dòng điện qua Tỷ lệ nạn nhân bị bất tỉnh
tim
(%)

Tay qua tay

3,3

83

Tay phải qua chân

3,7

80

Tay trái qua chân

6,7

87

Đầu qua chân

6,8

88

Đầu qua tay

7,0

92

Chân qua chân

0,4

15

- Thời gian dòng điện qua cơ thể:
Thời gian càng dài, lớp da bị phá hủy trở nên dẫn điện mạnh hơn, rối loạn hoạt
động chức năng của hệ thần kinh càng tăng nên mức độ nguy hiểm càng tăng.
- Tần số của dòng điện qua người:
Khi tần số của dòng điện qua người càng lớn thì điện kháng của người càng

giảm và dòng điện sẽ tăng lên. Vì vậy mức độ nguy hiểm sẽ tăng theo tần số của
dòng điện.
Trong thực tế, mức độ nguy hiểm của dòng điện sẽ tăng trong khoảng tần số từ
50Hz đến 60 Hz. Khi tần số lớn mức độ nguy hiểm sẽ lớn hơn và ngược lại.
- Điên áp an toàn.
Điện trở thân người không phải là hằng số mà phụ thuộc vào hàng loạt các
yếu tố như tình trạng sức khoẻ, mức độ mồ hôi, môi trường làm việc… mức độ
nguy hiểm càng cao khi:
+ Da ẩm, bẩn hoặc mất lớp da ngoài,
+ Diện tích tiếp xúc với vật mang điện tăng.
+ Tiếp xúc với điện áp cao.
Lấy mức dòng điện 20mA (là dòng điện làm cho con người không thể tách ra
khỏi nguồn điện) làm cơ sở để tính điện áp an toàn :
Vùng ít nguy hiểm: Khô ráo, độ ẩm tháp, không có bụi dẫn điện, điện áp an
toàn là 65V.
Giáo viên: Nguyễn Duy Tuấn

7


Một vài kinh nghiệm giáo dục ý thức sử dụng điện an toàn thông qua các bài học “An
toàn điện” môn công nghệ 8.

Vùng nguy hiểm: Độ ẩm không khí thấp hơn 75%, sàn nhà nền nhà ẩm ướt ...
điện áp an toàn là 36V.
Vùng đặc biệt nguy hiểm : Thật ẩm, có bụi dẫn điện, tiếp xúc trực
tiếp sàn kim loại... điện áp an toàn là 12V.
- Điện áp bước:
Điện áp bước là điện áp giữa hai chân người khi đứng gần điểm có điện thế cao
như cọc tiếp đất làm việc của máy biến áp, dây điện cao áp (có điện) rơi xuống đất…

Khi đi vào vùng có điện áp bước thì có thể bị tai nạn điện. Vì vậy, khi dây dẫn có
điện rơi xuống đất, cần phải cắt điện trên đường dây, đồng thời cấm người và gia súc
đến gần khu vực đó (bán kính 20m tính từ điểm dây dẫn chạm đất).
Qua phân tích trên chúng ta thấy rằng nếu sử dụng điện, sữa chữa điện và nhất
là sử dụng điện không đúng cách, sử dụng điện sai mục đích sẽ dẫn đến những hậu
quả rất nghiêm trọng và nặng nề hơn hết là có thể gây nguy hiểm đến sức khỏe và
tính mạng con người.
Thứ 2: Các giải pháp an toàn điện
- Kiểm tra cách điện của thiết bị điện:
Khi chế tạo các thiết bị dùng điện, người ta đã chú ý đến độ cách điện giữa các
phần mang điện với vỏ để đảm bảo an toàn cho người dùng điện và thiết bị. Tuy
nhiên có những trường hợp phần cách điện bị rò, sự cách điện bị giảm do những
nguyên nhân sau:
Do thiết bị quá cũ.
Phần cách điện bị già hóa, hư hỏng.
Làm việc quá áp.
Đồ dùng điện đã lâu không sử dụng.
Vậy việc kiểm tra độ cách điện trước khi vận hành, kiểm tra độ cách điện định
kỳ cho máy móc, thiết bị điện là rất cần thiết.

Giáo viên: Nguyễn Duy Tuấn

8


Một vài kinh nghiệm giáo dục ý thức sử dụng điện an toàn thông qua các bài học “An
toàn điện” môn công nghệ 8.

Kiểm tra điện rò ra võ thiết bị

- Dùng dây dẫn điện đúng mục đích:
Không được dùng dây dẫn điện vào những mục đích khác ngoài mục đích dẫn
điện. Không được dùng dây dẫn điện để phơi quần áo, chăn màn…

Phơi quần áo trên dây dẫn điện

- Dùng rào chắn, biển báo:

Giáo viên: Nguyễn Duy Tuấn

9


Một vài kinh nghiệm giáo dục ý thức sử dụng điện an toàn thông qua các bài học “An
toàn điện” môn công nghệ 8.

Ở gần những nơi có điện áp nguy hiểm như trụ điện cao thế phải có các biển
báo như: “ Cấm trèo, nguy hiểm chết người”; “ Cấm vào, điện cao thế nguy hiểm
chết người”. Khi cần sửa chữa điện, nên có biển báo: “ Cắt điện, đang sửa chữa”.

Biển báo và rào chắn an toàn

- Phương pháp phòng hộ cá nhân:
Để đảm bảo an toàn khi làm việc với thiết bị mang điện, nên dùng các phương
tiện phòng hộ cá nhân như: Bút thử điện cao thế, bút thử điện hạ thế, kìm cách điện,
ủng, găng tay cao su… trong khi sửa chữa điện.

Dụng cụ phòng hộ cá nhân khi sửa chữa điện

- Nối đất các thiết bị, đồ dùng điện:

Với các đồ dùng điện như: Máy giặt, tủ lạnh, mô- tơ… phải thực hiện nối đất
vỏ máy để đảm bảo an toàn khi sử dụng.

Giáo viên: Nguyễn Duy Tuấn

10


Một vài kinh nghiệm giáo dục ý thức sử dụng điện an toàn thông qua các bài học “An
toàn điện” môn công nghệ 8.

Nối đất bảo vệ rò điện ra võ cho thiết bị

3. Phương pháp cứu người bị tai nạn điện
- Tách nạn nhân ra khỏi nguồn điện :
a) Nếu cắt được nguồn điện : Đây là trường hợp thuận lợi nhất nhưng phải bảo
đảm nhanh chóng, chính xác.
b) Nếu không cắt được nguồn điện:
- Ở mạng hạ thế: Tìm các vật dụng cách điện như gỗ khô, đi dép, ủng cao su,
lót tay bằng vải khô... tách nạn nhân ra khỏi nguồn điện.
- Ở mạng cao thế: Phải có biện pháp an toàn, hoặc làm ngắn mạch bằng vật dẫn
điện và khẩn trương báo cho trạm điện hoặc chi nhánh điện cắt điện từ các cầu dao
trước, sau đó mới được tới gần nạn nhân và tiến hành sơ cứu.
- Cấp cứu nạn nhân:
Căn cứ hiện tượng cụ thể của nạn nhân mà có biện pháp cấp cứu :
- Tách nạn nhân ra khỏi nơi chạm điện một cách nhanh chóng và an toàn cho
người cấp cứu nạn nhân, ( sơ cứu nạn nhân, đưa nạn nhân đến trạm y tế gần nhất).
- Nếu nạn nhân bị ngất; Để nạn nhân nơi thoáng, nới áo quần, cho ngửi
Amoniac.
- Nếu nạn nhân ngừng thở, tim ngừng đập: Phải tìm mọi cách hô hấp và làm

cho tim nạn nhân đập trở lại, trường hợp này nạn nhân phải được cứu chữa ngay,
càng nhanh càng nhiều hy vọng cứu sống.
- Cấp cứu thường dùng một trong các phương pháp như: Phương pháp hô hấp
sấp, phương pháp hô hấp ngửa, hà hơi thổi ngạt.

Giáo viên: Nguyễn Duy Tuấn

11


Một vài kinh nghiệm giáo dục ý thức sử dụng điện an toàn thông qua các bài học “An
toàn điện” môn công nghệ 8.

Do hiểu rõ các tác hại của dòng điện với cơ thể người, mức nguy hiểm nếu
dùng điện không đảm bảo an toàn và sử dụng điện không đúng mục đích. Chính vì
vậy, cho nên tôi rất coi trọng việc bồi dưỡng kiến thức an toàn điện cho người sử
dụng điện, đây là việc làm rất cần thiết trong tình hình hiện nay.
Bài học dưới đây là những nội dung cơ bản trang bị cho các em kiến thức về an
toàn điện.
CHƯƠNG VI : AN TOÀN ĐIỆN
Tiết 33 : AN TOÀN ĐIỆN
A. MỤC TIÊU
1. Kiến thức:
- Hiểu được nguyên nhân xãy ra tai nạn điện, sự nguy hiểm của dòng điện đối
với cơ thể người.
- Biết được một số biện pháp an toàn điện trong sx và đời sống
2. Kỹ năng:
- Rèn kĩ năng tư duy,quan sát, phân tích hình ảnh.
3. Thái độ
- Có ý thức thực hiện an toàn điện trong sx và đời sống.

* Giáo dục sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả(HĐ2)
B.CHUẨN BỊ
1. Giáo viên: Xem nội dung bài dạy, nghiên cứu tài liệu, tranh ảnh.
2. Học sinh : Đối với mỗi nhóm hs:
Tranh ảnh về các nguyên nhân gây tai nạn điện.
Tranh ảnh về một số biện pháp an toàn điện trong sử dụng và sữa chữa điện.
Một số dụng cụ bảo vệ an toàn điện.
C.TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
1. Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ :
- Chức năng của các nhà máy nhiệt điện, thuỷ điện và nhà máy điện nguyên tử
là gì ?
- Chức năng của đường dây dẫn điện là gì ? điện năng có vai trò gì trong sx và đời
sống ?
3. Bài mới
Điện năng rất cần thiết trong sản xuất và đời sống nhưng cũng có thể gây nguy
hiểm cho con người. Vậy nguyên nhân gây tai nạn điện là gì ? Chúng ta cần làm gì
để phòng tránh tai nạn đó ?
Hoạt động 1 : Tìm hiểu các nguyên nhân gây ra tai nạn điện
Giáo viên: Nguyễn Duy Tuấn

12


Một vài kinh nghiệm giáo dục ý thức sử dụng điện an toàn thông qua các bài học “An
toàn điện” môn công nghệ 8.

- Em hãy cho biết tai nạn điện
I. Vì sao xảy ra tai nạn điện ?
thường xảy ra do những nguyên nhân

Tai nạn điện thường xãy ra do các
nào ?
nguyên nhân:
1. Do chạm trực tiếp vào vật mang
điện:
2. Do vi phạm khoảng cách an toàn
đối với lưới điện cao áp và trạm biến áp.
3. Do đến gần dây dẫn có điện bị
- Yêu cầu hs quan sát vào h33.1sgk đứt rơi xuống đất.
em hãy điền chữ a,b,c vào chỗ (…) cho
+ Chạm trực tiếp vào dây dẫn điện
thích hợp.
trần không bọc cách điện hoặc day dẫn
hở cách điện
+ Sử dụng các đồ dùng điện bị rò
điện ra vỏ
+ Sửa chữa điện không cắt nguồn
- Khi ta đến gần đường dây cao áp điện, không sử dụng dụng cụ bảo vệ an
và trạm biến áp có nguy hiểm không ? vì toàn điện
sao ?
- Có, vì có thể bị phóng điện từ dây
điện cao áp qua đường không khí đến
- Yêu cầu hs quan sát bảng 33.1 Gv người, gây chết người.
giới thiệu khoảng cách an toàn lưới điện
- Hs quan sát h33.1sgk.
cao áp.
- Khi có dây điện bị đứt rơi xuống
- Không.
đất ta có nên lại gần không ?
Vậy khi thấy dây điện bị đứt, rơi

- Phải báo ngay cho trạm quản lí
xuống đất em phải làm gì ?
điện gần đó.
* Giáo dục sử dụng năng lượng tiết
kiệm và hiệu quả:
Trong các nguyên nhân trên,
nguyên nhân nào gây tổn thất năng lượng
điện nhiều?
GV kết luận: dây dẫn bị đứt

Hoạt động 2 : Tìm hiểu các biện pháp an toàn điện :
II. Một số biện pháp an toàn điện
Giáo viên: Nguyễn Duy Tuấn

13


Một vài kinh nghiệm giáo dục ý thức sử dụng điện an toàn thông qua các bài học “An
toàn điện” môn công nghệ 8.

1. Một số biện pháp an toàn khi sử
dụng điện.
- Yêu cầu hs quan sát h33.4 sgk.
- Thực hiện tốt cách điện dây dẫn
Em hãy điền chữ a,b,c,d vào chỗ … cho điện.(a)
đúng.
- Kiểm tra cách điện của đồ dùng
điện.(c)
- Thực hiện nối đất các thiết bị, đồ
dùng điện.(b)

- Không vi phạm khoảng cách an
toàn đối với lưới điện cao áp và trạm biến
- Trước khi sửa chữa điện ta phải áp.(d)
làm gì ?
2.Một số biện pháp an toàn điện
- Khi sửa chữa điện những dụng cụ khi sửa chữa điện.
sửa chữa phải như thế nào ?
- Trước khi sửa chữa điện phải ngắt
Gv giới thiệu một số dụng cụ an nguồn điện.
toàn điện.
- Dụng cụ sữa chữa điện phải đảm
* Giáo dục sử dụng năng lượng tiết bảo an toàn điện cho người sử dụng.
kiệm và hiệu quả
- Nếu chúng ta sử dụng quá tải với
lưới điện thì hiện tượng gì sẽ xảy ra?
- Điện áp bị giảm, không đảm bảo
-> Cần phải sử dụng điện năng một được hiệu suất của các thiết bị (đèn tối,
cách hợp lí, hạn chế sử dụng những giờ công suất máy điện giảm) lãng phí điện
cao điểm.
năng.
4. Hướng dẫn về nhà :
- Hs đọc phần ghi nhớ, trả lời câu hỏi sgk.
- Nhận xét tiết học.
- Học bài
- Chuẩn bị bài mới : “Dụng cụ bảo vệ an toàn điện và cứu người bị tai nạn
điện”
5. Rút kinh nghiệm:
……………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………

Giáo viên: Nguyễn Duy Tuấn

14


Một vài kinh nghiệm giáo dục ý thức sử dụng điện an toàn thông qua các bài học “An
toàn điện” môn công nghệ 8.

Tiết 34 : Thực Hành
DỤNG CỤ BẢO VỆ AN TOÀN ĐIỆN
CỨU NGƯỜI BỊ TAI NẠN ĐIỆN
A. MỤC TIÊU
1. Kiến thức:
- Hiểu được công dụng, cấu tạo của một số dụng cụ bảo vệ an toàn điện
- Biết cách tách nạn nhân ra khỏi nguồn điện một cách an toàn.
- Sơ cứu nạn nhân kịp thời và đúng phương pháp.
2. Kỹ năng:
- Rèn kĩ năng tư duy,quan sát, phân tích hình ảnh.
3. Thái độ
- Có ý thức thực hiện các nguyên tắc an toàn điện trong khi sử dụng và sửa
chữa. Có ý thức nghiêm túc trong khi học tập.
B. CHUẨN BỊ
- Dung cụ : bút thử điện, kìm điện, tua vít.
- Vật liệu : găng tay cao su
- Hs chuẩn bị báo cáo thực hành.
C.TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
1. Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ :
3. Bài mới

Để tránh tai nạn điện xảy ra chúng ta phải biết sử dụng các dụng cụ bảo vệ an
toàn điện.
Hoạt ddoong 1 : Tìm hiểu các dụng cụ bảo vệ an toàn điện.
Gv chia nhóm học sinh:
Hs thảo luận nhóm.
- Hãy nêu một số ví dụ về những bộ
- Kìm điện, bút thử điện, phích cắm,
phận được làm bằng vật liệu cách điện tay nắm bàn ủi điện, vỏ nồi cơm điện,..
trong những đồ dùng điện.
- Gv cho Hs tìm hiểu các dụng cụ
- Đặc điểm: được chế tạo bằng vật
bảo vệ an toàn điện như thảm cách điện, liệu cách điện.
găng tay cao su, ủng cao su, kìm điện.
- Vật liệu chế tạo: nhựa, sứ, mica,..
- Công dụng: cách li dòng điện với
người sử dụng.
- Ý nghĩa số liệu kĩ thuật cho biết
điện áp an toàn khi sử dụng.
- Hs ghi vào báo cáo thực hành.
Hoạt động 2 : Tìm hiểu bút thử điện.
Giáo viên: Nguyễn Duy Tuấn

15


Một vài kinh nghiệm giáo dục ý thức sử dụng điện an toàn thông qua các bài học “An
toàn điện” môn công nghệ 8.

Giới thiệu bút thử điện và phát cho
các nhóm

- Yêu cầu học sinh quan sát, thảo
luận nhóm -> nêu cấu tạo bút thử điện.
- Nêu cấu tạo của bút thử điện ?
- Gồm có :
- Tháo rời, quan sát, nêu chức năng
+ Đầu bút thử điện gắn liền với thân
của bút thử điện.
bút.
- Gv hướng dẫn cách tháo và nhận
+ Điện trở: làm giàm dòng điện
biết các bộ phận.
+ Đèn báo
+ Lò xo (Để tăng tốc độ tiếp xúc
giữa điện trở, đèn và các bộ phận kim
loại)
-Gv hướng dẫn qui trình lắp bút thử
+ Nắp bút
điện.
+ Kẹp kim loại.
-Em hãy nêu nguyên lí làm việc của
bút thử điện ?
- Khi chạm tay vào kẹp kim loại và
chạm vào đầu bút thử điện vào vật mang
điện, dòng điện từ vật mang điện qua đèn
Tại sao dong điện qua bút thử điện báo vào cơ thể người rồi xuống đất.
lại không gây nguy hiểm cho người ?
- Vì nhờ có điện trở trong bút thử
- Gv hd hs cách sử dụng bút thử điện đã làm cho cường độ dòng điện bị
điện
giảm khi qua bút thử điện

Hoạt động 3: Tách nạn nhân ra khỏi nguồn điện
Khi cứu người bị điện giật cần thực
hiện theo những bước nào ?
- GV cho Hs hoạt động theo nhóm
tìm cách xử lí đúng các tình huống bị tai
nạn điện.
- Cắt cầu dao, rút phích cắm điện ở
+ Tình huống 1: Một người đang nơi gần nhất.
đứng dưới đất, tay chạm vào tủ lạnh bị rò
- Lót tay bằng vải khô kéo nạn nhân
điện. Em phải làm gì để tách nạn nhân ra rời khỏi tủ lạnh.
khỏi nguồn điện ?
+ Tình huống 2 : Trên đường đi học
-Đứng trên ván gổ khô, dùng sào tre
về em và các bạn bắt gặp một người bị khô hất dây điện ra khỏi nạn nhân.
dây điện trần của lưới điện hạ áp 220v bị
-Lót tay bằng vải khô kéo nạn nhân
đứt đè lên người.
ra khỏi dây điện.
Giáo viên: Nguyễn Duy Tuấn

16


Một vài kinh nghiệm giáo dục ý thức sử dụng điện an toàn thông qua các bài học “An
toàn điện” môn công nghệ 8.

+ Gv hướng dẫn hs :
(Cách đoản mạch đường dây : dùng

dây trần 2 đầu buộc 2 vật nặng ném vắt
qua 2 dây điện để làm nổ cầu chì.)
- Sử dụng điện để bảo vệ tài sản
làm tổn hại sức khỏe tính mạng người
khác là vi phạm pháp luật.
Hoạt động 4 : Sơ cứu nạn nhân
- Trường hợp nạn nhân vẫn tỉnh ta
- Để nạn nhân nằm nghỉ chổ
sơ cứu như thế nào ?
thoáng, không cho ăn uống, báo cho nhân
viên y tế.
- Trường hợp nạn nhân ngất không
thở hoặc thở không đều, co giật và run ta
- Cần phải làm hô hấp nhân tạo cho
sơ cứu như thế nào ?
đến khi nạn nhân thở được và mời nhân
viên y tế.
- Ta có những phương pháp sơ cứu
nào ?
- Phương pháp nằm sấp.
- Phương pháp hà hơi thổi ngạt.
- Gv đề ra tình huống cho các nhóm
- Phương pháp xoa bóp tim ngoài
lần lượt giải quyết.
lồng ngực.
+ Tình huống nạn nhân chạm vào
dây dẫn hở cách điện.
Hs hoạt động theo nhóm giải quyết
+ Có thể ngắt điện.
tình huống đã đề ra.

+ Không thể ngắt điện.
4. Hướng dẫn về nhà :
5. Rút kinh nghiệm:
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………

c. Mối quan hệ giữa các giải pháp, biện pháp
An toàn điện trong sản xuất và sinh hoạt là một yếu tố vô cùng quan trọng trong
thời đại công nghệ ngày nay, khi mà đời sống sinh hoạt và sản suất gần như phụ
Giáo viên: Nguyễn Duy Tuấn

17


Một vài kinh nghiệm giáo dục ý thức sử dụng điện an toàn thông qua các bài học “An
toàn điện” môn công nghệ 8.

thuộc vào điện năng. Để đảm bảo an toàn cho người sử dụng thì việc thực hiện các
giải pháp mà đề tài nêu ra phải có sự liên kết chặt chẽ. Để hạn chế tối đa các tai nạn
do điện gây ra thì con người trước hết phải hiểu rỏ bản chất và những mối nguy hiểm
mà dòng điện tác động đến cơ thể con người, đồng thời phải thực hiện lần lượt các
biện pháp an toàn mà đề tài đã nêu. Đó chính là mối liên kết mà các giải pháp đề tài
nêu ra để đảm bảo an toàn cho người sữa chữa và sử dụng điện năng.
d. Kết quả khảo nghiệm:
Qua giảng dạy môn công nghệ 8 nhiều năm tôi đã khảo sát trong học sinh trước
khi học chương an toàn điện và sau khi học xong chương an toàn điện kết quả như
sau:

Lớp

Số
HS

8A1
8A2
8A3
8A4

35
32
32
30

Năm học

Năm học

Năm học

2010-2011
Trước
Sau
khi
khi
học
học
Có ý
thức
ATĐ

2011-2012
Trước
Sau
khi
khi
học
học
Có ý
thức
ATĐ

2012-2013
Trước
Sau
khi học
khi
học
Có ý
thức
ATĐ

10
15
14
17

35
32
32
30

Số
HS

33
31
30
30

17
20
18
17

33
31
30
30

Số
HS

32
30
31
30

18
17
19

20

32
30
31
30

Với kết quả như trên, tôi luôn tin tưởng rằng truyền đạt kiến thức sử dụng và
sửa chữa điện an toàn điện cho học sinh trung học cơ sở là góp phần giáo dục và
tuyên truyền rộng rãi việc sử dụng điện đúng mục đích và an toàn là công việc rất
quan trọng và thiết thực bởi những vấn đề như sau:
- Học sinh có ý thức sử dụng điện đúng mục đích và an toàn để tự bảo vệ mình.
- Qua nhận thức của bản thân, học sinh sẽ tuyên truyền gia đình, người thân,
bạn bè,… sử dụng điện an toàn góp phần giảm tai nạn do điện gây ra.
- Khi giảm được tai nạn điện dẫn đến giảm kinh phí tốn kém cho việc điều trị
những thương tích do tai nạn gây ra. Kinh phí đó góp phần vào việc phát triển kinh tế
của gia đình cũng như của xã hội.
Giáo viên: Nguyễn Duy Tuấn

18


Một vài kinh nghiệm giáo dục ý thức sử dụng điện an toàn thông qua các bài học “An
toàn điện” môn công nghệ 8.

PHẦN III. Kết luận, Kiến nghị:
1. Kết luận:
Điện năng là dạng năng lượng rất quan trọng, điện năng góp phần không nhỏ
cho nền văn minh nhân loại, biết sử dụng điện năng và áp dụng an toàn điện có ý
nghĩa vô cùng to lớn trong cộng đồng.

Thời đại ngày nay, với xu thế "Toàn cầu hóa, phát triển kinh tế tri thức, công
nghệ cao, nhất là công nghệ thông tin, hình thành nền văn minh trí tuệ" Giáo dục luôn
đòi hỏi sự chấn hưng và hiện đại. Vì vậy việc hình thành và phát triển thói quen, kỹ
năng, phương pháp tự học, tự phát hiện và giải quyết vấn đề, ứng dụng các kiến thức
kỹ năng thu nhận vào những tình huống thực tế, và đặc biệt có ý nghĩa khi qua bài
học người học có ý thức về tri thức, vận dụng được vào thực tế cuộc sống từ trên ghế
nhà trường, qua đó góp phần tuyên truyền vận động trong cộng đồng ý thức sử dụng
điện an toàn.
2. Kiến nghị:
- Đối với học sinh: Cần nêu cao ý thức trách nhiệm của mình khi học các bài
học an toàn điện, nhận thức rỏ sự cần thiết của việc tuyên truyền vận động người thân
và cộng đồng cùng hiểu rỏ và thực hiện tốt việc sử dụng và sửa chữa điện an toàn.
- Đối với nhà trường: Cân bổ sung và hoàn thiện dần đồ dùng và thiết bị thực
hành điện dân dụng để các em có điều kiện tiếp xúc thường xuyên với các thiết bị
điện và đồ dùng điện trong thực tế, từ đó giúp các em vững tin hơn trong việc áp
dụng các biện pháp an toàn trong việc sử dụng điện.
Trên đây là những kinh nghiệm mà tôi rút ra được qua thực tế khi giảng dạy
nhiều năm môn Công nghệ 8. Tuy nhiên trong quá trình nghiên cứu và trình bày các ý
kiến nêu trên cũng rất có thể còn nhiều thiếu sót, tôi rất chân thành mong được sự
đóng góp của quý Thầy, Cô và các bạn đồng nghiệp giúp tôi được học hỏi thêm kinh
nghiệm để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Tôi xin chân thành cám ơn.

Giáo viên: Nguyễn Duy Tuấn

19


Một vài kinh nghiệm giáo dục ý thức sử dụng điện an toàn thông qua các bài học “An
toàn điện” môn công nghệ 8.

Người viết sáng kiến

Nguyễn Duy Tuấn

NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG CHẤM SKKN CẤP TRƯỜNG
................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
................................................................................................................................
CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG

NHẬN XÉT CỦA HỘI ĐỒNG CHẤM SKKN CẤP HUYỆN
................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
.........................................................................................................................................
CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG

Giáo viên: Nguyễn Duy Tuấn

20


Một vài kinh nghiệm giáo dục ý thức sử dụng điện an toàn thông qua các bài học “An
toàn điện” môn công nghệ 8.

MỤC LỤC
PHẦN 1: PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài:

TRANG

1
1-2

2. Mục tiêu, nhiệm vụ của đề tài:

2

3. Đối tượng nghiên cứu:

2

4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu:

2

5. Phương pháp nghiên cứu:

3

PHẦN 2: PHẦN NỘI DUNG

3

1. Cơ sở lý luận:

3-4

2. Thực trạng:

4-5

3. Nội dung và hình thức của giải pháp

5

a) Mục tiêu của giải pháp

5

b) Nội dung và cách thực hiện giải pháp

5-17

c) Mối quan hệ giữa các giải pháp biện pháp

18

d) Kết quả khảo nghiệm

18

PHẦN 3: KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ

19

1. Kết luận

19

2. Kiến nghị

19

Giáo viên: Nguyễn Duy Tuấn

21


Một vài kinh nghiệm giáo dục ý thức sử dụng điện an toàn thông qua các bài học “An
toàn điện” môn công nghệ 8.

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. SGV, SGK Công nghệ 8
2. Chuẩn kiến thức bộ môn CN
3. Giáo trình Giáo dục học nghề nghiệp PTS Giáo dục học ( chủ biên)
4. Nghề điện dân dụng NXB Giáo dục 2000.

Giáo viên: Nguyễn Duy Tuấn

22