SKKN: “Một số kinh nghiệm trong hoạt động giáo dục rèn luyện kỹ năng sống, giá trị sống cho học sinh”

TrÇn ThÞ H¬ng Th¶o
Long Th¹nh

Trêng THCS

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
“Một số kinh nghiệm trong hoạt động giáo dục rèn luyện kỹ năng sống, giá
trị sống cho học sinh”
A. PHẦN MỞ ĐẦU:
I/ Đặt vấn đề
II/ Mục đích và phương pháp nghiên cứu
1. Mục đích nghiên cứu
2. Phương pháp nghiên cứu
III/ Đối tượng, phạm vi và thời gian nghiên cứu
1. Đối tượng nghiên cứu
2. Phạm vi nghiên cứu
3. Thời gian nghiên cứu
B. NỘI DUNG ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU
I/ CƠ SỞ LÝ LUẬN, CƠ SỞ THỰC TIỄN
1. Cơ sở lý luận
2. Cơ sở thực tiễn
II/ BIỆN PHÁP THỰC HIỆN:
1. Xây dựng kế hoạch, chủ động tham mưu:
2. Tìm hiểu về Kỹ năng sống.
3. Tìm hiểu về Giá tri sống.
4. Mối quan hệ giữa giá trị sống và kỹ năng sống
4.1 Giá trị sống là nền tảng để hình thành kỹ năng sống
4.2 Kỹ năng sống là công cụ hình thành và thể hiện giá trị sống
5. Phương pháp để dạy Kỹ năng sống, giá trị sống
6. Các bước thực hiện giáo dục giá trị sống, kỹ năng sống
6.1 Xây dựng bầu không khí tâm lý thân thiện, gần gũi và cởi mở

S¸ng kiÕn kinh nghiÖm
1


TrÇn ThÞ H¬ng Th¶o
Trêng THCS
Long Th¹nh
6.2 Các hoạt động nhận diện giá trị sống và kỹ năng sống
6.3 Tổ chức thảo luận, chia sẻ các giá trị
6.4 Tổ chức hoạt động để học sinh thể hiện hiểu biết và cảm nhận về giá
trị và kỹ năng sống một cách sáng tạo
6.5 Tổ chức các hoạt động thực tiễn
C. KẾT QUẢ
D. ĐÁNH GIÁ VÀ NHẬN XÉT
D. ĐỀ TÀI NĂM SAU

S¸ng kiÕn kinh nghiÖm
2


TrÇn ThÞ H¬ng Th¶o
Long Th¹nh

Trêng THCS

A. PHẦN MỞ ĐẦU:
I/ Lý do chọn đề tài:
Ngay từ những năm 1960 của thế kỉ XX, tổ chức UNESCO đã vạch rõ ba
thành tố của học vấn đó là: Kiến thức, kỹ năng và thái độ. Trong đó, kỹ năng và
thái độ đóng vai trò then chốt. Chính những thái độ tích cực, năng động,… và

những kỹ năng cần thiết trong học tập và làm việc, trong quan hệ giao tiếp, ứng
phó trước những thử thách, đòi hỏi của cuộc sống đã giúp cho người học tự tin và
vững bước vào một tương lai có định hướng. Riêng về giáo dục giá trị sống chỉ
mới xuất hiện vào những năm 1990 của thế kỉ XX qua chương trình “giáo dục
những giá trị sống” với 12 giá trị cơ bản cần giáo dục cho thế hệ trẻ của UNICEF
song đã nhanh chóng lan rộng khắp thế giới.
Ở Việt Nam dù giáo dục kỹ năng sống, giá trị sống được du nhập vào khá
sớm nhưng triết lý cũng như phương pháp còn lạ lẫm so với xã hội nên chưa được
quan tâm đúng mức. Kể từ năm 2008, Bộ giáo dục đã phát động phong trào thi đua
"Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực". Phong trào thi đua đã tạo nên
diện mạo mới trong các trường học, góp phần gắn bó thầy, trò cộng đồng trong học
tập, rèn luyện, trau dồi kỹ năng sống, giá trị sống và tích cực tham gia các hoạt
động xã hội. Việc Giáo dục giá trị sống, rèn luyện kỹ năng sống càng trở nên cấp
thiết đối với thế hệ trẻ, bởi vì các em là những chủ nhân tương lai của đất nước. L à
lứa tuổi đang hình thành những giá trị nhân cách, giàu ước mơ, ham hiểu biết,
thích tìm tòi, khám phá song còn thiếu hiểu biết sâu sắc về xã hội, còn thiếu kinh
nghiệm sống, dễ bị lôi kéo, kích động,…
Trước những yêu cầu bức thiết đó, nhằm giúp cho học sinh học tập để nhận
diện đúng đâu là giá trị đích thực của cuộc sống, từ đó có nhận thức và hành động
đúng đắn, hình thành những phẩm chất đạo đức tốt đẹp, thời gian qua, tổ chức Đội
TNTP trong nhà trường đã triển khai các hoạt động giáo dục kỹ năng sống, giá trị
sống cho học sinh. Xây dựng và tiến hành đồng bộ nhiều hoạt động, từ việc trang
bị lí thuyết về các kỹ năng sống, giá trị sống cho đến thực hành rèn luyện giúp các
em nhận thức rõ thế nào là kỹ năng sống, giá trị sống? Rèn luyện giá trị sống kỹ
năng sống, giá trị sống để làm gì? Bằng cách nào?

S¸ng kiÕn kinh nghiÖm
3

Trần Thị Hơng Thảo
Trờng THCS
Long Thạnh
Vi nhng kt qu t c ti n v, tụi ó vit ti Mt s kinh
nghim trong hot ng giỏo dc rốn luyn k nng sng, giỏ tr sng cho hc
sinh trng THCS Long Thnh.
II/ Mc ớch v phng phỏp nghiờn cu
1. Mc ớch nghiờn cu:
Thụng qua vic tham gia cỏc hot ng m giỏo dc k nng sng cn thit
cho tr, giỳp hc sinh bit lm ch bn thõn, thớch ng v bit cỏch ng phú trc
nhng tỡnh hung khú khn trong cuc sng hng ngy v cú cuc sng bỡnh
thng trong mt xó hi hin i. Thc hin c trit lý giỏo dc: Mi ngy n
trng l mt ngy vui.
Khng nh nhng kt qu hot ng ti c s núi riờng, ng thi gúp thờm
mt chỳt kinh nghim t chc hot ng i núi chung, gúp phn nõng cao hiu
qu ca vic giỏo dc k nng sng, giỏ tr sng trong cỏc nh trng.
2. Phng phỏp nghiờn cu
Da trờn cỏc ti liu giỏo dc k nng sng do B Giỏo dc o to phỏt
hnh.
Thc tin ỏp dng ca mt s c s giỏo dc.
Thc trng ti n v.
III/ i tng, phm vi v thi gian nghiờn cu
1. i tng nghiờn cu: tt c hc sinh ang theo hc ti trng THCS
Long Thnh
2. Phm vi nghiờn cu: cp trng
3. Thi gian nghiờn cu: trong nm hc 2014-2015.
B. NI DUNG
I. C s lý lun:
Trong thi bui hin nay khi m xó hi ngy mt phỏt trin theo xu th hi
nhp v ton cu húa, khi m xó hi hin i li ang tn ti vi hai mt tt v xu;

cỏi xu len li khp mi ni, thm trớ cũn c ngu trang bi nhng cỏm d ca
nhiu cm giỏc mi l, trũ chi nguy him, b ngoi ho nhoỏng, li sng phúng
Sáng kiến kinh nghiệm
4


Trần Thị Hơng Thảo
Trờng THCS
Long Thạnh
khoỏng buụng th, s xung cp v o c ca mt b phn khụng nh thanh
thiu niờn vv.. thỡ vic t chc giỏo dc giỏ tr sng, k nng sng ó tr thnh mt
trong nhng vn ht sc quan trng bi giỏo dc giỏ tr sng v k nng sng l
vic t chc giỏo dc nhng giỏ tr ct lừi cu o c con ngi, giỏo dc cỏc
chun mc v o c, to ra nhng c s bn vng cho vic phỏt trin nhõn cỏch
ca con ngi. Tin hnh giỏo dc giỏ tr sng v k nng sng l tip cn giỏo dc
quc t l giỏo dc con ngi vỡ cng ng vỡ ngụi nh chung ca th gii, khi cú
giỏ tr sng v k nng sng thỡ con ngi s r dng hn trong vic ng phú, i
u vi nhng khú khn, thỏch thc v ri ro trong cuc sng.
Vit Nam vn giỏo dc giỏ tr sng, k nng sng cho th h tr ó
thu hỳt nhiu s quan tõm ca cng ng khi cng ngy cng cú nhiu biu hin
lch lc v t tng v o c trong hc sinh. Trong ngnh giỏo dc, mt trong 5
ni dung ca phong tro thi ua Xõy dng trng hc thõn thin, hc sinh tớch
cc ú l rốn luyn k nng sng, giỏ tr sng cho hc sinh. V vn ny khụng
cũn l vn mi m trong cỏc nh trng m l mt nhim v quan trng c
cỏc nh trng xõy dng trong k hoch tng nm hc. Nhng chỳng ta cha quan
tõm ỳng mc n giỏo dc giỏ tr sng cho hc sinh, cha cú bin phỏp hiu qu
giỏo dc y phm cht nhõn cỏch, mi ch chỳ ý n giỏo dc hnh vi, rốn
luyn biu hin bờn ngoi, do ú hc sinh cha hiu bn cht ca cỏc k nng
sng, giỏ tr sng cn thc hin, dn n kt qu giỏo dc cha cao, s hc sinh,
sinh viờn cú hnh vi lch chun trong cỏc nh trng ngy cng ra tng trong thi

gian gn õy, gõy s lo lng bc xỳc trong d lun, s trn tr ca ngnh giỏo dc
II. C s thc tin:
Bỏc H kớnh yờu ca chỳng ó núi Hin d phi õu l tớnh sn phn nhiu
do giỏo dc m nờn. Cõu núi trờn chớnh l s chiờm nghim ca Bỏc v con
ngi. Trc ht, Bỏc ph nhn quan im cho rng, c tớnh con ngi l tớnh
sn. Con ngi, do nh hng phn nhiu ca s giỏo dc v mụi trng sng,
cựng s phn u, rốn luyn ca mi cỏ nhõn m hỡnh thnh nhng con ngi
thin, ỏc khỏc nhau. Ngi cho rng mi con ngi tr thnh mt ngi thin,
mt cụng dõn tt, cú ớch cho xó hi thỡ s tỏc ng ca xó hi, c bit l quỏ trỡnh
giỏo dc cú mt ý ngha tht to ln. Mi cỏ nhõn con ngi u cú nhng nng lc
tim n. Lm th no phỏt hin, khi dy v phỏt huy nhng nng lc y? ú l
mt trong nhng mc ớch cao c ca giỏo dc, ca cỏc nh trng, cỏc nh giỏo.
Sáng kiến kinh nghiệm
5


Trần Thị Hơng Thảo
Trờng THCS
Long Thạnh
Giỏo dc l quỏ trỡnh tỏc ng ti th h tr v o c, t tng, hnh vi nhm
hỡnh thnh nim tin, lý tng, ng c, thỏi , hnh vi, thúi quen ng x ỳng n
trong xó hi.
Thc t, trong trng THCS Long Thnh thi gian qua, cú khụng ớt thy cụ
cũn th vi cụng tỏc giỏo dc giỏ tr, cũn cha hiu rừ, cha hiu ỳng v vai trũ
ca vic giỏo dc giỏ tr sng, k nng sng i vi hc sinh, cha cú cỏc cỏch
thc t chc vic giỏo dc giỏ tr sng mt cỏch phự hp mang li hiu qu trong
vic rốn luyn nhõn cỏch, o c cho cỏc em. Dn n vic cỏc em cũn gp phi
nhng tỡnh trng: Cú nhiu hnh vi ng x sai lch chun mc o c xó hi (vụ
cm); Nhiu hc sinh thnh tớch hc tp rt tt, nhng k nng sng rt thp (th
hin khi giao tip, tham gia cỏc hot ng xó hi, ng phú vi nhng th thỏch);

S bựng n thụng tin, nht l game onlin - nh hng bi cỏc trũ chi mang tớnh
bo lc. Bo lc hc ng gia tng; Hc sinh hỳt thuc lỏ, ung ru, nghin
game, chat... trong khi khụng phi cỏc em khụng ý thc c s nguy hi ca
nhng vn ú. Nhiu khi cỏc em tham gia ch vỡ ua ũi, cú khi khụng kh
nng t chi; Nhiu hin tng khỏc: b hc, vi phm phỏp lut ( giao thụng,
ma tỳy, mt trt t cụng cng) gia tng la tui hc sinh;.
Nh vy, cú th thy rng iu quan trng nht m cỏc em cũn thiu
ú chớnh l nhng giỏ tr sng ct lừi m mi con ngi cn cú, ú l tỡnh yờu
thng, lũng nhõn ỏi, v tha, Trong khi ú la tui ca cỏc em l la tui ang cú
nhng bin i ln v tõm sinh lý ang dn tr thnh ngi ln v ang hỡnh thnh
nhõn cỏch. Chớnh vỡ vy vic giỏo dc cho cỏc em nhng giỏ tr sng, k nng sng
l vn ct lừi trong s hỡnh thnh, phỏt trin nhõn cỏch ca cỏc em cỏc em
hc tp v lao ng ht mỡnh, cỏc em sng p, sng cú ớch l mt nhu cu ca
mi ngi thy, ngi cụ lm cụng tỏc giỏo dc núi riờng v ngnh giỏo dc, nhu
cu xó hi núi chung.
Ngay t u nm tụi ó phi hp cựng vi Chi on trng xõy dng k
hoch v thit k ni dung hot ng giỏo dc rốn luyn k nng sng, giỏ tr
sng cho hc sinh mang tớnh phự hp vi tõm lý v la tui hc sinh THCS, to ra
s thớch thỳ cho cỏc em hc sinh tỡm hiu v hc tp.
II/ BIN PHP THC HIN:
1. Xõy dng k hoch, ch ng tham mu:

Sáng kiến kinh nghiệm
6


Trần Thị Hơng Thảo
Trờng THCS
Long Thạnh
Ngay t u nm hc, tụi ó ch ng nghiờn cu, xõy dng k hoch v

tham mu BGH nh trng v hot ng giỏo dc k nng sng, giỏ tr sng cho
hc sinh, thong qua hi ng s phm thng nht v thc hin.
V móng chuyờn mụn, tham mu Ban giỏm hiu ch o giỏo viờn b mụn
lng ghộp giỏo dc k nng sng, giỏ tr sng cho hc sinh.
V móng ph trỏch i, trong chng trỡnh cụng tỏc nm, tụi ó thit k
giỏo ỏn giỏo dc hc sinh hng thỏng theo tng giỏ tr sng, k nng sng nht
nh, v thong qua cỏc tit dy ca i tụi s giỏo dc v to iu kin cho hc
sinh rốn luyn thụng qua cỏc hot ng phong tro, hi thi, hi din . to iu
kin cho cỏc em rốn luyn, nõng cao k nng sng, nhn thc c giỏ tr sng tt
p,... T ú, nõng cao hiu qu giỏo dc o c cho cỏc em hc sinh. Mun lm
c iu ú, tụi ó nghiờn cu tỡm hiu v K nng sng, giỏ tr sng, cỏc phng
phỏp giỏo dc c bn to iu kin tt nht hon thnh k hoch ó ra.
2. Tỡm hiu v K nng sng.
2.1 Khỏi nim:
K nng sng ú l kh nng chuyn i kin thc (phi lm gỡ) v thỏi
(ta ang ngh gỡ, cm xỳc nh th no, hay tin tng vo giỏ tr no) thnh
hnh ng (lm gỡ, v lm nh th no).
Theo t chc Giỏo dc, Khoa hc v vn hoỏ Liờn hip quc (UNESCO),
KNS gn vi 4 tr ct ca giỏo dc ú l:
Hc bit (learn to know) gm cỏc k nng t duy nh: t duy phờ
phỏn, t duy sỏng to, ra quyt nh gii quyt vn , nhn thc c hu qu;
Hc lm (learn to do) gm cỏc k nng thc hin cụng vic v lm
nhim v nh: k nng t mc tiờu, m nhn trỏch nhim.;
Hc cựng chung sng (learn to live toghether) gm cỏc k nng xó hi
nh giao tip, thng lng, t khng nh, hp tỏc, lm vic theo nhúm, th hin
s cm thụng;
Hc lm ngi (learn to be) gm cỏc k nng cỏ nhõn nh ng phú vi
cng thng, kim soỏt cm xỳc, t nhn thc, t tin
K nng sng l nhng tri nghim cú hiu qu nht, giỳp gii quyt
Sáng kiến kinh nghiệm

7


Trần Thị Hơng Thảo
Trờng THCS
Long Thạnh
hoc ỏp ng cỏc nhu cu c th trong sut quỏ trỡnh tn ti v phỏt trin ca con
ngi. L nhng k nng tõm lý xó hi c bn giỳp cho cỏ nhõn tn ti v thớch
ng trong cuc sng, giỳp cho cỏ nhõn vng vng trc cuc sng cú nhiu thỏch
thc nhng cng nhiu c hi trong thc ti hay núi ngn gn K nng sng n
gin l tt c iu cn thit chỳng ta phi bit cú c kh nng thớch ng vi
nhng thay i din ra hng ngy trong cuc sng. K nng sng bao gm c
hnh vi vn ng ca c th v t duy trong nóo b ca con ngi. K nng sng
cú th hỡnh thnh mt cỏch t nhiờn, thụng qua giỏo dc hoc rốn luyn ca con
ngi.
K nng sng c bn ca hc sinh bao gm k nng ng x hp lớ vi
cỏc tỡnh hung trong cuc sng, thúi quen v k nng lm vic, sinh hot theo
nhúm ; k nng rốn luyn sc khe v ý thc bo v sc khe ; k nng phũng,
chng tai nn giao thụng, ui nc v cỏc tai nn thng tớch khỏc ; k nng ng
x vn húa, chung sng hũa bỡnh, phũng nga bo lc v cỏc t nn xó hi; suy
ngh v hnh ng tớch cc ; hc tp tớch cc
2.2 Vỡ sao phi giỏo dc k nng sng:
Nhng thay i nhanh chúng trong xó hi v thay i tõm sinh lý ca chớnh
bn thõn tr cha thnh niờn ang cú tỏc ng ln i vi cỏc em
Nhng thay i v mt kinh t xó hi cng nh hng i vi gia ỡnh cỏc
em
Vic giỏo dc KNS l ht sc quan trng giỳp cỏc em: rốn hnh vi cú trỏch
nhim, ng phú vi sc ộp trong cuc sng, bit la chn cỏch ng x phự hp,
ng phú vi thỏch thc trong cuc sng.
2.3 Cỏc loi k nng sng c bn:

K nng t nhn thc; xỏc nh giỏ tr; kim soỏt cm xỳc; ng phú vi
cng thng; tỡm kim s giỳp
K nng th hin s t tin; giao tip cú ngụn ng v phi ngụn ng; lng
nghe tớch cc; th hin s cm thụng; thuyt trỡnh
K nng thng lng/thuyt phc; gii quyt vn ; hp tỏc
K nng t duy phờ phỏn; t duy sỏng to
Sáng kiến kinh nghiệm
8


Trần Thị Hơng Thảo
Trờng THCS
Long Thạnh
K nng ra quyt nh; gii quyt vn ; kiờn nh; m nhn trỏch
nhim; t mc tiờu; qun lý thi gian; tỡm kim v x lý thụng tin
K nng ng phú vi lo õu v kim soỏt nhng xỳc cm tiờu cc; kiờn
cng; gii quyt xung t; suy ngh tớch cc, duy trỡ thỏi lc quan
K nng t nhn thc giỏ tr bn thõn; t duy, ỏnh giỏ; thit lp v thc
hin mc tiờu
K nng lónh o; hc tp nh hng ngh nghip.
3. Tỡm hiu v Giỏ tr sng.
3.1 Khỏi nim:
Giỏ tr sng l iu chỳng ta cho l quý giỏ, l quan trng, cú ý ngha i
vi cuc sng ca mi ngi.
Giỏ tr sng tr thnh ng lc ngi ta n lc phn u cú c
nú.
3.2 Tm quan trng ca vic giỏo dc giỏ tr sng:
Giỏo dc giỏ tr sng giỳp con ngi khỏm phỏ bn thõn v phỏt trin cỏc giỏ tr
truyn thng ca dõn tc cng nh 12 giỏ tr cn bn ca ton cu.
a) Giỏ tr truyn thng ca con ngi Vit Nam:

Tinh thn yờu nc
Yờu thng con ngi
Tinh thn on kt
Tinh thn lao ng cn cự, tit kim.
b) Giỏ tr ton cu
Nm 1995, nghiờn cu xem nhng giỏ tr ph quỏt l nhng giỏ tr
no, mt d ỏn quc t v giỏ tr sng ó c trin khai trờn trờn hn 100 nc,
v ó a ra 12 giỏ tr sau: Hp tỏc, tụn trng, yờu thng, t do, hnh phỳc,
khiờm nhng, khoan dung, gin d, trỏch nhim, ho bỡnh, on kt, trung
thc.
3.3 Ti sao phi hc giỏ tr sng ?
Sáng kiến kinh nghiệm
9


Trần Thị Hơng Thảo
Trờng THCS
Long Thạnh
Cú nhng giỏ tr sng ớch thc, tr thnh nhng giỏ tr chung cho nhiu
ngi v ton xó hi nh lũng trung thc, ho bỡnh, tụn trng, yờu thng, cụng
bng, tỡnh bng hu, lũng v tha.
Khụng phi ai cng nhn ỳng giỏ tr ca cuc sng. Vỡ vy, hc tp nhn
din ỳng õu l giỏ tr ớch thc ca cuc sng l iu cn thit vi tt c mi
ngi.
4. Mi quan h gia giỏ tr sng v k nng sng
4.1 Giỏ tr sng l nn tng hỡnh thnh k nng sng
Bờn cnh vic hc cỏch lm (doing) nhm chun b mu sinh cho cuc
sng, con ngi cng cn bit nờn sng (being) ra sao. Ngha l lm th no
ng phú trc tỡnh hung, qun lý cm xỳc, hc cỏch giao tip, ng x vi mi
ngi xung quanh, lm th no gii quyt mõu thun trong mi quan h, lm th

no th hin bn thõn mt cỏch tớch cc, lnh mnh.
Thiu niờn phi i mt vi rt nhiu th thỏch. Bng vic nõng cao nhn
thc v a cỏc thnh t trng yu ca k nng sng vo cuc sng ca thiu niờn,
iu ny s giỳp cỏc em nõng cao nng lc cú c nhng la chn lnh mnh
hn, cú c s khỏng c tt hn vi nhng ỏp lc tiờu cc v kớch thớch nhng
thay i tớch cc trong cuc sng ca cỏc em. Chớnh vỡ vy, trc khi hỡnh thnh
nhng k nng sng no ú, ngi hc cn cm nhn rừ rng v cỏc giỏ tr sng v
s la chn ca cỏc cỏ nhõn y i vi cỏc giỏ tr.
4.2 K nng sng l cụng c hỡnh thnh v th hin giỏ tr sng
Thc cht k nng sng l cỏc giỏ tr th hin bng hnh ng v ngc li
vi k nng th hin giỏ tr bng hnh ng s cho kt qu tớch cc v nú li cng
c cỏc giỏ tr.
Tuy nhiờn, cng xin khuyn cỏo, nu quỏ tp trung vo cỏc k nng sng
di gúc k thut hnh vi v khụng cha ng giỏ tr nhõn vn tt p thỡ
giỏo dc k nng sng kiu ny cú th dn n phi o c, khụng phự hp vi
mc ich giỏo dc tt p ca chỳng ta.
5. Phng phỏp dy K nng sng, giỏ tr sng
5.1 Cỏc phng phỏp:
Sáng kiến kinh nghiệm
10


TrÇn ThÞ H¬ng Th¶o
Long Th¹nh
Phương pháp mô hình mẫu

Trêng THCS

Phương pháp thuyết trình kết hợp với các phương pháp khác
Phương pháp động não

Phương pháp nghiên cứu tình huống
Phương pháp trò chơi
Phương pháp hoạt động nhóm
Phương pháp đóng vai
Phương pháp tưởng tượng/nội suy
Phương pháp bản đồ tư duy, sơ đồ hóa, mô hình hóa
Phương pháp trải nghiệm/thực hành
5.2 Năm nguyên tắc trong việc giáo dục kỹ năng sống, giá trị sống:
Tương tác: GTS, KNS không thể được hình thành qua việc nghe giảng và tự
đọc tài liệu. Vì thế tôi đã tổ chức cho HS tham gia các hoạt động từ đó giáo viên và
học sinh có sự tương tác qua lại với nhau, từ đó nâng cao hiệu quả trong quá trình
giáo dục
Trải nghiệm: Thiết kế nội dung giảng dạy dựa trên nguyên tắc xây dựng và
đặt học sinh vào các tình huống để các em được trải nghiệm và thực hành.
Tiến trình: GD GTS, KNS không thể hình thành trong “ngày một, ngày hai”
mà đòi hỏi phải có cả quá trình, vì vậy khi thiết kế nội dung, tôi đã thiết kế và lựa
chọn những kỹ năng từ cơ bản đến nâng cao, sắp xếp theo thứ tự để các em thích
nghi và rèn luyện tốt hơn.
Thay đổi hành vi: mục đích cao nhất của giáo dục GTS, KNS là giúp người
học thay đổi hành vi theo hướng tích cực. Vì thế, sau quá trình rèn luyện tích cực
và hiệu quả, các em học sinh sẽ dần thay đổi hành vi theo hướng tích cực, đó là kết
quả cho một nội dung hợp lý, nếu học sinh không thay đổi hành vi hay thay đổi
không đáng kể, chúng ta cần kiểm tra lại việc xây dựng và thiết kế nội dung có phù
hợp chưa? Từ đó, có hướng điều chỉnh sao cho phù hợp.
Thời gian: Giáo dục GTS, KNS cần thực hiện ở mọi nơi, mọi lúc và thực
hiện một cách đều đặn, tự nhiên, không đốt cháy giai đoạn hay vội vàng, hấp tấp.
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm
11

Trần Thị Hơng Thảo
Long Thạnh
5.3 Phng thc t chc:

Trờng THCS

Trong quỏ trỡnh thc hin giỏo dc giỏ tr sng, k nng sng cú rt nhiu v
rt a dng cỏc phng thc t chc, riờng bn than tụi ó s dng mt s phng
thc t chc sau:
Thụng qua dy hc cỏc mụn hc;
Thụng qua chng trỡnh phỏt thanh mng non;
Thụng qua hot ng giỏo dc ngoi gi lờn lp;
Thụng qua hot ng phong tro ca i.
6. Cỏc bc thc hin giỏo dc giỏ tr sng, k nng sng
6.1 Xõy dng bu khụng khớ tõm lý thõn thin, gn gi v ci m
Xõy dng mt bu khụng khớ cú s thu hiu ln nhau tt c cỏc em hc
sinh u cm nhn c tỡnh yờu thng, thy mỡnh cú giỏ tr, c tụn trng v
an ton l chin lc tiờn quyt giỏo dc giỏ tr sng hiu qu
6.2 Cỏc hot ng nhn din giỏ tr sng v k nng sng
Hc sinh cn phi hiu sõu sc v cỏc giỏ tr sng v k nng sng cn hỡnh
thnh. Nhng giỏ tr sng v cỏc k nng sng ny cú th vn hin hin trong cuc
sng nhng cỏc ch th cú th cha cm nhn ỳng v rừ rng v chỳng. Cỏc hot
ng c t chc nhn din li v khỏm phỏ s sõu sc ca cỏc giỏ tr v k
nng l ni dung rt quan trng trong giỏo dc giỏ tr v k nng sng. Cỏc hot
ng cú th:
Hc sinh tỡm hiu ni dung cỏc giỏ tr v k nng sng: Hc sinh cú th tỡm
hiu, c cỏc bi vit v cỏc giỏ tr, nhng cõu chuyn v k nng sng, v tri
nghim cuc sng Hc sinh c nghe k v thớ d thc t v nhng ngi
thnh cụng khi h mang trong mỡnh nhng giỏ tr cn thit.
Suy ngm v giỏ tr sng v k nng sng cn cú: Sau khi hiu rừ hn v cỏc

giỏ tr v k nng sng mt cỏch lý thuyt, hc sinh s suy ngm sõu rng hn v
cỏc giỏ tr v k nng ny bng cỏch t chc cỏc hot ng tng tng v suy
ngm, yờu cu hc sinh a ra nhng ý tng ca riờng mỡnh v giỏ tr v k nng
sng. Vớ d, hc sinh c yờu cu hỡnh dung v mt th gii hũa bỡnh, th gii y
s nh th no, v bn cm nhn gỡ trong th gii y? Hoc hóy hỡnh dung v mt
Sáng kiến kinh nghiệm
12


TrÇn ThÞ H¬ng Th¶o
Trêng THCS
Long Th¹nh
thế giới với những con người sống có trách nhiệm hoặc sống không có trách nhiệm
thì bạn sẽ có cảm nhận thế nào? Khi mường tượng ra những giá trị và kỹ năng
được ứng dụng, học sinh có thể trải nghiệm và suy ngẫm về những ý tưởng của
mình.
Nhận diện các giá trị và kỹ năng sống qua thực tế cuộc sống: Để học sinh
tìm hiểu một cách thực tế hơn các giá trị sống và kỹ năng sống được thể hiện như
thế nào trong các hoạt động xã hội, giáo viên có thể gợi mở các chủ đề xã hội, xem
băng videoclip, xem phim, tham gia hoạt động thực tiễn… Sau đó học sinh chỉ ra
các giá trị hay phản giá trị nằm trong các tình huống của cuộc sống đó; học sinh
đưa ra ý kiến của họ và xem nếu họ hành động như họ nói thì họ sẽ tạo ra điều kỳ
diệu của cuộc sống như thế nào; những kỹ năng sống cần có để các hoạt động xã
hội đó thành công.
6.3 Tổ chức thảo luận, chia sẻ các giá trị
Tạo một không gian thảo luận cởi mở, tôn trọng lẫn nhau là điều rất quan
trọng và cần thiết đối với các buổi hoạt động giáo dục giá trị và kỹ năng sống. Khi
có được không gian này, việc chia sẻ sẽ trở nên dễ dàng, thoải mái hơn. Việc bày tỏ
những cảm giác, cảm nhận sau mỗi câu hỏi có thể làm sáng tỏ quan điểm cá nhân
và tìm được sự đồng cảm hơn. Thảo luận trong một môi trường mang tính hỗ trợ

có thể giúp hàn gắn, chữa lành tổn thương rất hiệu quả.
6.4 Tổ chức hoạt động để học sinh thể hiện hiểu biết và cảm nhận về giá
trị và kỹ năng sống một cách sáng tạo
Ngay trong môi trường lớp học, giáo viên cần tổ chức các hoạt động trải
nghiệm để học sinh cảm nhận ý nghĩa rất thực, ích lợi rất thực của các giá trị và kỹ
năng mà họ đang được trang bị. Thông qua các hoạt động ấy, học sinh tự nhận ra
những giá trị cho riêng mình. Sự đa dạng của các hoạt động làm cho học sinh hứng
thú hơn và thấy ngay được tính hữu dụng của các giờ học về giá trị và kỹ năng
sống.
6.5 Tổ chức các hoạt động thực tiễn
Nếu chỉ suy ngẫm và thảo luận các giá trị thôi thì chưa đủ, cần có các kỹ
năng để ứng dụng giá trị vào thực tế. Các hoạt động giáo dục giá trị sống làm nền
tảng cho giáo dục kỹ năng sống và kỹ năng sống giúp học sinh hiểu được và ứng
S¸ng kiÕn kinh nghiÖm
13


Trần Thị Hơng Thảo
Trờng THCS
Long Thạnh
dng c cỏc giỏ tr vo cuc sng. Vỡ th, cn t chc cỏc phong tro, hi thi,
hi din, cỏc hot ng ngoi khúa, hot ng tp th, hnh quõn v ngun,
cỏc em c va chm, rốn luyn v hỡnh thnh cho bn thõn mỡnh nhng giỏ tr
phự hp nht.
C. KT QU
Trong thi gian nghiờn cu ti, tụi ó thmam mu v t chc tt cỏc hot
ng cỏc em c tri nghim thc t, t ú cỏc em rỳt ra cho bn than nhng
giỏ tr sng, k nng sng phự hp nht i vi cỏc em. Trong ú, tụi chia cỏc
phong tro thnh 3 hot ng giỏo dc c th:
I. HOT NG GIO DC NHN THC

Thụng qua hot ng giỏo dc ngoi gi lờn lp: ó to c hi cho hc sinh
c tip xỳc, c lm quen vi nhng hot ng : khoa hc k thut, lao ng
sn xut, vn hoỏ ngh thut, th dc th thao, kinh doanh, xó hi, nhõn o,
giỳp cỏc em cú iu kin vn dng nhng tri thc ó hc vo thc tin cuc sng
v lm phong phỳ vn hiu bit ca cỏc em. T ú mt s i c thnh lp trong
nh trng phự hp vi nng lc, s thớch ca hc sinh nhm phỏt trin kh
nng giỏo dc k nng cho HS nh:
i tỡnh nguyn cng trng ATGT Sỏng, xanh, sch p: hng ngy cỏc
em cú trỏch nhim nhc nh cỏc bn hc sinh thc hin hnh vi ng x vn húa,
chp hnh an ton giao thụng, khụng lm ựn tc cng trng.
i C : Chm im thi ua v cỏc n np trong nh trng: i hc ỳng
gi, v sinh, tp th dc, tỏc phong , n mc, cỏch ng x hng ngy, tham gia
phong tro thi ua v hng tun c thnh viờn ỏnh giỏ n np di c ngh
nh trng trao c thi ua.
i phỏt thanh mng non : sỏng th t hng tun cỏc em c phỏt thanh
trờn h thng phỏt thanh ca nh trng mt s ni dung theo ch , theo tin
trỡnh hot ng ca trng hoc nhng ni dung truyờn truyn giỏo dc khỏc ó
c chun b trc.
(cho hỡnh)
i phỏt thanh mng non ca trng
i C
Sáng kiến kinh nghiệm
14


Trần Thị Hơng Thảo
Long Thạnh
i tỡnh nguyn cng trng ATGT

Trờng THCS

i vn ngh, nghi thc: bao gm nhng HS cú nng khiu v s thớch ca
hỏt, nang khiu v k nng cụng tỏc i tp t thng xuyờn v tham gia phc
v cỏc ngy l ln ca trng, phc v cỏc i hi ca cỏc c quan t chc xó,
huyn khi cú yờu cu, tham gia cỏc hi thi cp huyn, cp tnh.

i Nghi thc trng tham gia hi thi cp tnh

Biu din vn ngh mng ngy Khai ging ti trng
II. HOT NG GIO DC THI
õy l nhim v khú khn nhng vụ cựng quan trng i vi bc THCS, bi vỡ
mi thỏi , tỡnh cm ỳng n vi ụng b, cha m, ngi thõn i vi quờ hng,
t ncphi c giỏo dc, nh hng trong la tui ny, cho nờn nhim v
ny ũi hi hot ng giỏo dc phi to iu kin tt bi dng thỏi tớch cc
ca cỏc em i vi bn thõn, bn bố, cụng vic v cng ng. Th nờn tụi ó ch
ng phi hp cựng Chi on trng t chc nhiu hỡnh thc hot ng phong phỳ
nh:
Thng xuyờn t chc cho HS lm v sinh nh bia tng nim ca xó, thm
hi v chỳc tt m VN anh hựng, giỏo viờn v hu, gia ỡnh chớnh sỏch vo cỏc
ngy l trong i ca c nc nh 2/9, 22/12, 30/4, 27/7, tt Nguyờn ỏn giỏo
dc truyn thng v rốn k nng t xỏc nh giỏ tr , bit c nhng gỡ cho l
quan trng, ý ngha i vi bn thõn mỡnh, cú tỏc dng nh hng cho suy ngh,
hnh ng v li sng.

V sinh nh bia tng nim

Thm m Vit Nam anh hựng, gia ỡnh chớnh sỏch

Thm giỏo viờn v hu
Sáng kiến kinh nghiệm

15


Trần Thị Hơng Thảo
Trờng THCS
Long Thạnh
Quyờn gúp tin ng h cho ng bo vựng l, phỏt ng phong tro H go
tỡnh bn mang tờn Khn qung , phong tro o xuõn tng bn, kờ shoachj nh
xõy diwngj ngụi nh Khn qung ,; to s ng cm, s chia vi bn hc cựng
cú hon cnh khú khn. Hng nm t chc tt l tng nim v thm hi gia ỡnh
cỏc nn nhõn tai nn giao thụng.

Phỏt go trong phong tro H go tỡnh bn

Hỡnh nh quyờn gúp ng h ng bo Min Trung

Hỡnh nh L tng nim nn nhõn ATGT
III. HOT NG RẩN LUYN K NNG, HNH VI
Thúi quen hnh vi v k nng ch c hỡnh thnh thun li khi cỏc em cú
iu kin tham gia cỏc hot ng. Trong khi tham gia cỏc hot ng cỏc em s gp
nhng tỡnh hung c th ca cuc sng buc phi t tỡm cỏch gii quyt bng trớ
tu v sc lc ca mỡnh. T ú giỳp cỏc em hiu, bit cỏch lm v cỏch t iu
chnh hnh vi cho phự hp vi chun mc. Mt s hot ng c th ó c t
chc nh:
Hng tun t chc cho cỏc em tham gia vit bi tỡm cỏch x lý vi tỡnh
hung cho trc v chn nhng bi vit cú cỏch x lý tt nht gii thiu cho
ton trng tham kho trong cỏc gi sinh hot di c, chng trỡnh phỏt thanh
mng non. ú l nhng tỡnh hung ht sc i thng, din ra trong cuc sng
hng ngy v ụi khi lm nh hng n cỏc em nu cỏc em khụng c lm quen,
khụng c trang b .

T chc cho hc sinh cỏc khi lp t xõy dng cỏc tiu phm, t chc thnh
hot cnh biu din thụng qua hi thi cho mng 26/3 .T vic x lý tỡnh hung
trờn giy ó c phỏt trin thnh vic th hin qua cỏc tiu phm, hot cnh. õy
chớnh l sõn chi ó thu hỳt s tp trung ca HS v l mt cỏch rốn k nng sng
cú hiu qu cao

Sáng kiến kinh nghiệm
16


Trần Thị Hơng Thảo
Trờng THCS
Long Thạnh
T chc ký cam kt chp hnh Lut Giao thụng, khụng buụn bỏn, tng tr,
s dng phỏo n giỏo dc vic chp hnh phỏp lut v rốn k nng sng cú quy
tc, cú trỏch nhim vi bn thõn, gia ỡnh v xó hi cho hc sinh.

Chi i trng i din Chi i ký cam kt
T chc cỏc hi thi V tranh Hong Sa Trng Sa trong trỏi tim em, qua ú
giỳp cỏc cỏc em rốn k nng ngh thut, bờn cnh ú cỏc em xõy dng cho mỡnh
giỏ tr sng Hũa bỡnh, tụn trng, yờu thng.

V tranh Hong Sa Trng Sa trong trỏi tim em
Thng xuyờn t chc cỏc trũ chi dõn gian:

Trũ chi Rng rn lờn mõy

Trũ chi gỏnh nc v lng

Trũ chi ụi bn cựng tin

T chc cho cỏc em tham gia lao ng v sinh hng ngy, hng tun trờn
khu vc c phõn cụng cho lp; t lm v gn bin tờn cho cõy; trng v chm
súc gin cõy ca lp ng thi trng cũn phỏt ng phong tro trng hc
khụng rỏc, lp hc khụng rỏc rốn cỏc em thúi quen gi v sinh v qua ú tp
cho cỏc em tinh thn, ý thc trỏch nhim vỡ cụng vic chung. Trang trớ p, sch v
lm h thng loa phỏt nhc trong nh v sinh nờn ý thc ca cỏc em trong vic gi
gỡn v sinh chung ngy cng tt hn.

Cụng trỡnh gin hoa em chm

Tham gia gi trng sch p
Sáng kiến kinh nghiệm
17


Trần Thị Hơng Thảo
Trờng THCS
Long Thạnh
T chc cỏc hot ng tp th giỏo dc cỏc em k nng tham gia hot ng
chung:

Tham gia trũ chi

Mỳa hỏt tp th

Qua kt qu trờn cụng tỏc giỏo dc k nng sng, giỏ tr sng c Ban
giỏm hiu nh trng, i ng giỏo viờn ch nhim, giỏo viờn b mụn, cha m hc
sinh ỏnh giỏ rt cao. Thụng qua cỏc hot ng, hc sinh c rốn nhng k nng
tham gia hot ng tp th, k nng t chc nhng hot ng chung cựng nhau,
bit phi hp vi mi ngi cựng thc hin hot ng chung, nõng cao ý thc t

ch, t tin, ch ng v giao tip vi mi ngi.
Trong quỏ trỡnh thc hin vic giỏo dc k nng sng, giỏ tr song cho hc sinh
trong thi gian qua tụi thy cú mt s thun li, khú khn nh sau:

Thun li:
c s quan tõm ca Ban giỏm hiu v tp th Hi ng s phm nh
trng.
Vic t chc giỏo dc k nng sng trong trng THCS c tin hnh
thụng qua mụn hc (ni khoỏ, ngoi khoỏ), thụng qua vic dy cỏc mụn kin thc,
qua hot ng ngoi gi lờn lp v hot ng phong tro c s hng ng nhit
tỡnh t giỏo viờn v hc sinh. õy l mt trong nhng iu kin thun li cho vic
trin khai hot ng giỏo dc ny trong nh trng;
S phi hp cht ch giỏo dc k nng sng vi cỏc hot ng giỏo dc vn
ó c lng ghộp vo chng trỡnh giỏo dc t nhiu nm nay nh giỏo dc bo
v mụi trng, phũng chng ma tuý, giỏo dc phỏp lut, s to nhiu c hi v
iu kin trin khai giỏo dc k nng sng, giỏ tr sng;
Khú khn:
T chc giỏo dc k nng sng cú nhng c thự riờng khỏc vi cỏc hot
ng giỏo dc khỏc, ni dung giỏo dc khụng ch din ra trong mụn hc m cũn
Sáng kiến kinh nghiệm
18


Trần Thị Hơng Thảo
Trờng THCS
Long Thạnh
thụng qua mt s hot ng khỏc (hot ng ngoi gi lờn lp, cõu lc b,...) cho
nờn b nh hng bi c s vt cht, kinh phớ thc hin;
Thúi quen chỳ trng vo kin thc mang tớnh lý thuyt ca giỏo viờn s l cn
tr ln khi trin khai giỏo dc k nng sng, loi hỡnh giỏo dc nhm to thúi quen,

thỏi , hnh vi ng x phự hp vi cỏc tỡnh hung ca cuc sng.
i ng GV cha c o to bi bn v GTS-KNS, khụng cú GV chuyờn
trỏch cỏn b qun lý, giỏo viờn cũn gp nhiu khú khn
D. BI HC KINH NGHIM
Qua quỏ trỡnh trin khai ni dung giỏo dc giỏ tr sng, k nng sng ti n
v. Bn thõn tụi rỳt ra c bi hc kinh nghim nh sau:
Phi xõy dng k hoch, ni dung giỏo dc c th, tham mu tt vi Ban
giỏm hiu nh trng. Cụng tỏc trin khai cn thụng qua hi ng s phm ly ý
kin ng thun, sau ú trin khai thc hin trong nm hc. Hng thỏng ỏnh giỏ
v rỳt kinh nghim t thc t sau ú iu chnh phng phỏp v ni dung sao cho
phự hp v t hiu qu cao nht.
Khi t chc cỏc hot ng phong tro cn thit k ni dung phự hp vi nhu
cu, s thớch ca hc sinh thu hỳt cỏc em tham gia.
Nghiờn cu tỡm hiu sõu v K nng sng, giỏ tr sng, cỏc phng phỏp
giỏo dc c bn to iu kin tt nht hon thnh k hoch ó ra.
Trong thit k giỏo ỏn ging dy v tin hnh giỏo dc k nng sng, giỏ tr
sng cn lu ý:
To bu khụng khớ giỏ tr sng, mi ngi yờu thng v tụn trng ln nhau,
lm tin trong giỏo dc giỏ tr sng
To ra mụi trng m ngi hc cú th biu l, th hin chớnh h, cm thy
c yờu thng bi vỡ c l chớnh bn thõn mỡnh (t chc nhiu H HS th
hin). C ch nh nhng, õn cn. Li núi du dng, thõn mt, gn gi. Lng nghe li
tõm s ca hc sinh.
Tụn trng ý kin ca HS; ng viờn, giỳp , khớch l, khoan dung,
lng, v tha, m ỏp, quan tõm, t t, khng nh cỏc phm cht tt p HS. Cụng
bng vi mi HS, khụng phõn bit i x.
Sáng kiến kinh nghiệm
19

Trần Thị Hơng Thảo
Trờng THCS
Long Thạnh
Cho HS thi gian HS din t ý ngh v bc l cm xỳc. Cho HS thi
gian chp nhn v x lớ cỏc cõu tr li mt cỏch rừ rng. Giỏo viờn lng nghe
hon ton ci m. Dnh thi gian hc sinh nhn ra cỏc cm xỳc.
Luụn gi cho õm iu, ging núi trong lp, to ra bu khụng khớ da trờn
cỏc giỏ tr. Tu theo tỡnh hung, cú lỳc ging núi mang tớnh cht quan tõm, phn
khi, khuyn khớch, cú lỳc rừ rng, kiờn quyt, nghiờm khc,
Lm cho HS cm thy phn khi v nhim v ca mỡnh. Lng nghe, truyn
t, giao tip, tin tng vo kh nng tip nhn, tip thu ca HS.
To tỡnh hung hc hi tớch cc giỳp HS hc, hiu v chp nhn h.
Nõng cao s quan tõm v s t tin ca HS. Khng nh hnh ng v thay i tớch
cc, khuyn khớch s phỏt trin ca HS.
Cn coi li lm ca hc sinh l ngun thụng tin, l mt phn ca quỏ trỡnh
hc tp (khụng nờn ỏnh giỏ quỏ bi quan v hnh vi phm liKhụng c t cho
phộp mỡnh lm tn thng ngi khỏc v khụng ai b tn thng (tit ch cm xỳc
v ngụn t). Cn t ra thụng hiu trong quỏ trỡnh tho lun nhm giỳp ngi hc
a ra cỏc quyt nh tt hn (lng nghe, gi m, tỏn thng). v kiờn nh v
cỏc chun mc c x, x lý mt cỏch cụng bng trong mi tỡnh hung
D. TI NM SAU: Mt s kinh nghim trong t chc phong tro giỳp hc
sinh rốn luyn giỏ tr sng, k nng sng
Long Thnh, ngy 10 thỏng 10 nm
2013
DUYT CA BGH

Sáng kiến kinh nghiệm
20

Ngi vit