Dạy học modul đo lường điện của nghề điện công nghiệp ở trường đại học lao động xã hội theo tiếp cận năng lực thực hiện
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.23 MB, 119 trang )
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI
-----------------------------------
BÙI THỊ THU HIỀN
DẠY HỌC MODUL ĐO LƯỜNG ĐIỆN CỦA NGHỀ ĐIỆN
CÔNG NGHIỆP Ở TRƯỜNG ĐẠI HỌC LAO ĐỘNG XÃ HỘI
THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC THỰC HIỆN
LUẬN VĂN THẠC SĨ SƯ PHẠM KỸ THUẬT
CHUYÊN NGÀNH: LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC
CHUYÊN SÂU: SƯ PHẠM KỸ THUẬT ĐIỆN
HÀ NỘI - 2014
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA HÀ NỘI
---------------------------------------
BÙI THỊ THU HIỀN
DẠY HỌC MODUL ĐO LƯỜNG ĐIỆN CỦA NGHỀ ĐIỆN
CÔNG NGHIỆP Ở TRƯỜNG ĐẠI HỌC LAO ĐỘNG XÃ HỘI
THEO TIẾP CẬN NĂNG LỰC THỰC HIỆN
CHUYÊN NGÀNH: LÝ LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC
LUẬN VĂN THẠC SĨ SƯ PHẠM KỸ THUẬT
CHUYÊN SÂU: SƯ PHẠM KỸ THUẬT ĐIỆN
Ng−êi h−íng dÉn khoa häc
pgs.ts. trÇn viÖt dòng
HÀ NỘI - 2014
LỜI CAM ĐOAN
Luận văn thạc sĩ: “Dạy học Modul Đo lường điện của nghề Điện công
nghiệp ở trường Đại học Lao động- Xã hội theo tiếp cận năng lực thực hiện” được
hoàn thành bởi tác giả: Bùi Thị Thu Hiền, học viên Cao học khóa 2011B Viện Sư
phạm kỹ thuật- Trường Đại học Bách khoa Hà Nội.
Tôi xin cam đoan những gì tôi viết trong luận văn là do sự tìm hiểu và nghiên
cứu của bản thân. Mọi kết quả nghiên cứu cũng như ý tưởng của các tác giả khác,
nếu có, đều được trích dẫn cụ thể.
Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được công
bố ở bất kỳ công trình nghiên cứu nào khác.
Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về những gì tôi đã cam đoan ở trên.
Hà Nội, ngày ….. tháng 03 năm 2014
Người cam đoan
Bùi Thị Thu Hiền
1
LỜI CẢM ƠN
Sau thời gian nghiên cứu và làm việc nghiêm túc, với sự giúp đỡ hướng dẫn
tận tình của PGS.TS. Trần Việt Dũng (Viện Sư phạm kỹ thuật, Trường Đại học
Bách khoa Hà Nội) cùng với sự chỉ bảo của các thầy, cô trong Viện Sư phạm Kỹ
thuật- Đại học Bách Khoa Hà Nội. Luận văn “Dạy học Modul Đo lường điện của
nghề Điện công nghiệp ở trường Đại học Lao động xã hội theo tiếp cận năng lực
thực hiện” đã cơ bản hoàn thành.
Tôi xin chân thành cảm ơn PGS.TS. Trần Việt Dũng đã trực tiếp hướng dẫn
tôi hoàn thành luận văn này.
Tôi xin chân thành cảm ơn các thầy cô trong Viện Sư phạm kỹ thuật, Viện
đào tạo sau đại học- Đại học Bách Khoa Hà Nội đã giúp đỡ tôi trong suốt thời gian
học tập, nghiên cứu tại trường và cho tôi những ý kiến đóng góp sâu sắc về phương
hướng nghiên cứu của luận văn.
Tôi cũng xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu cùng toàn thể các thầy cô
giáo và học sinh trong khoa Điện- Điện tử- Cơ sở Sơn Tây- Trường Đại học Lao
động- Xã hội đã giúp đỡ, tham gia đóng góp nhiều ý kiến quý báu và tạo mọi điều
kiện thuận lợi cho tôi thực hiện luận văn này.
Tuy đã rất nỗ lực phấn đấu, nhưng do thời gian có hạn vì vậy luận văn không
tránh khỏi những thiếu sót và hạn chế. Tác giả mong nhận được những ý kiến đóng
góp, bổ sung của Hội đồng chấm luận văn tốt nghiệp và bạn đọc để luận văn được
hoàn thiện hơn.
Tôi xin trân trọng cảm ơn!
Hà Nội, ngày ….. tháng 03 năm 2014
Tác giả
Bùi Thị Thu Hiền
2
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ......................................................................................................................... 1
LỜI CẢM ƠN ................................................................................................................................ 2
DANH MỤC CÁC KÍ HIỆU, CÁC CỤM TỪ VIẾT TẮT SỬ DỤNG TRONG
LUẬN VĂN ................................................................................................................................... 7
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU ........................................................................................... 8
DANH MỤC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ, SƠ ĐỒ ........................................................................... 9
PHẦN MỞ ĐẦU..........................................................................................................................10
CHƯƠNG I : CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC DẠY HỌC THEO NĂNG LỰC
THỰC HIỆN .................................................................................................................................15
1.1. Một số nét về lịch sử đào tạo theo năng lực thực hiện ................................15
1.1.1. Ngoài nước:........................................................................................15
1.1.2. Ở trong nước ......................................................................................15
1.2. Một số khái niệm .........................................................................................16
1.2.1. Dạy học .............................................................................................16
1.2.2. Năng lực (ability) ...............................................................................18
1.2.3. Năng lực thực hiện (Competency).....................................................18
1.3. Quá trình dạy học ( QTDH) ........................................................................20
1.3.1. Khái niệm về quá trình dạy học. ........................................................20
1.3.2. Các thành tố cơ bản của QTDH ........................................................20
1.4. Dạy học theo năng lực thực hiện ................................................................21
1.4.1. Triết lý của dạy học theo NLTH ........................................................21
1.4.2. Các nguyên tắc của dạy học theo năng lực thực hiện........................23
1.4.3. Một số đặc trưng của dạy học theo NLTH .........................................25
1.4.4. Tổ chức dạy học theo NLTH ..............................................................31
1.4.5. Ưu, nhược điểm của dạy học theo NLTH...........................................33
1.5. Những điều kiện để dạy học theo NLTH ....................................................33
3
1.5.1. Chương trình được thiết kế theo phương pháp phân tích nghề
DACUM ........................................................................................................34
1.5.2. Nội dung chương trình đào tạo được cấu trúc theo mô đun tích hợp
giữa lý thuyết và thực hành nghề .................................................................35
1.5.3. Giáo viên được bồi dưỡng về dạy học theo NLTH ............................35
1.5.4. Có đầy đủ các phương tiện dạy học và cơ sở vật chất cần thiết để dạy
học theo NLTH .............................................................................................36
KẾT LUẬN CHƯƠNG I ...........................................................................................................37
CHƯƠNG II: TÌNH HÌNH DẠY HỌC MÔ ĐUN ĐO LƯỜNG ĐIỆN TẠI CƠ SỞ
SƠN TÂY- TRƯỜNG ĐẠI HỌC LAO ĐỘNG XÃ HỘI ................................................39
2.1. Khái quát về Cơ sở Sơn Tây- Trường Đại học Lao động- Xã hội .................39
2.2. Chủ trương và biện pháp của nhà trường về đổi mới phương pháp dạy học .41
2.2.1. Chủ trương của nhà trường về đổi mới phương pháp dạy học ................41
2.2.2. Một số biện pháp của nhà trường về đổi mới phương pháp dạy học ......42
2.3 Mục tiêu và nội dung chương trình đào tạo nghề điện công nghiệp ...............42
2.3.1. Mục tiêu ....................................................................................................42
2.3.2. Nội dung và kế hoạch đào tạo toàn khoá nghề điện công nghiệp............45
2.4. Mô đun Đo lường điện ....................................................................................47
2.4.1. Vị trí môn học ...........................................................................................47
2.4.2. Đối tượng nghiên cứu của mô đun ..........................................................48
2.4.3. Mục tiêu của mô đun ................................................................................48
2.4.4. Nội dung mô đun ......................................................................................49
2.4.5. Đặc điểm của mô đun ...............................................................................49
2.4.6 . Đội ngũ giáo viên ....................................................................................51
2.4.7. Trình độ học sinh- sinh viên .....................................................................51
2.4.8. Cơ sở vật chất và phương tiện dạy học ....................................................51
2.5. Tình hình dạy học mô đun Đo lường điện tại Cơ sở Sơn Tây- Trường Đại học
Lao động- Xã hội ...................................................................................................52
2.5.1. Thực trạng nhận thức của giáo viên về đổi mới phương pháp dạy học...52
4
2.5.2. Thực trạng về mức độ sử dụng các phương pháp và kỹ thuật dạy học ....53
2.6. Khả năng áp dụng dạy học mô đun Đo lường điện của nghề Điện công nghiệp
ở Cơ sở Sơn Tây- Trường ĐHLĐXH theo tiếp cận năng lực thực hiện...............55
2.6.1. Những khó khăn........................................................................................56
2.6.2. Những thuận lợi .......................................................................................56
KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 ..........................................................................................................59
CHƯƠNG III: DẠY HỌC MÔ ĐUN ĐO LƯỜNG ĐIỆN THEO TIẾP CẬN
NĂNG LỰC THỰC HIỆN TẠI CƠ SỞ SƠN TÂY- TRƯỜNG ĐHLĐ XÃ HỘI....60
3.1. Chủ trương của nhà nước về đào tạo theo năng lực thực hiện .......................60
3.2. Cấu trúc lại chương trình môn đo lường điện theo năng lực thực hiện ..........60
3.3. Quy trình thiết kế bài giảng theo năng lực thực hiện .....................................61
3.3.1. Xác định mục tiêu bài học theo NLTH .....................................................61
3.3.2. Xây dựng nội dung kiểm tra đánh giá kết quả học tập của HS theo NLTH
............................................................................................................................62
3.3.3. Xây dựng nội dung bài giảng ...................................................................63
3.3.4. Lựa chọn phương pháp và phương tiện dạy học phù hợp trong điều kiện
có thể ..................................................................................................................64
3.3.5. Thiết kế các hoạt động dạy học ................................................................64
3.3.6. Rà xét lại và hoàn thiện bài giảng............................................................64
3.4. Yêu cầu đối với một bài giảng theo năng lực thực hiện .................................65
3.4.1. Về mục tiêu ...............................................................................................65
3.4.2. Về cấu trúc................................................................................................65
3.4.3. Về nội dung ...............................................................................................66
3.4.4. Về phương pháp .......................................................................................66
3.5. Xây dựng bài giảng theo NLTH: Trong khuôn khổ của luận văn tác giả chỉ
biên soạn 02 bài giảng sau đây về tiếp cận Năng lực thực hiện: ...........................66
3.5.1. Bài 1: ĐO ĐIỆN NĂNG ..........................................................................66
3.5.2. Bài 2 : SỬ DỤNG ĐỒNG HỒ VẠN NĂNG..........................................80
3.4. Thực nghiệm sư phạm ...................................................................................97
5
3.4.1. Mục đích của thực nghiêm sư phạm.........................................................97
3.4.2. Đối tượng thực nghiệm .............................................................................98
3.4.3. Nội dung và tiến trình thực nghiệm .........................................................98
3.4.4. Tiến trình thực nghiệm .............................................................................99
3.4.5. Kết quả thực nghiệm...............................................................................100
3.4.6. Lấy ý kiến đánh giá của GV và HS tham gia thực nghiệm ...................102
3.5. Lấy ý kiến chuyên gia ...................................................................................103
3.5.1. Mục đích .................................................................................................103
3.5.2. Đối tượng khảo sát lấy ý kiến .................................................................103
3.5.3. Nội dung khảo sát ...................................................................................104
3.5.4. Kết quả khảo sát .....................................................................................104
KẾT LUẬN CHƯƠNG III ......................................................................................................107
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ................................................................................................108
TÀI LIỆU THAM KHẢO .......................................................................................................110
PHỤ LỤC.....................................................................................................................................112
6
DANH MỤC CÁC KÍ HIỆU, CÁC CỤM TỪ VIẾT TẮT
SỬ DỤNG TRONG LUẬN VĂN
TT
Cụm từ viết tắt
Nghĩa đầy đủ
1
CNH – HĐH
Công nghiệp hoá- Hiện đại hoá
2
CNTT
Công nghệ thông tin
3
CBQL
Cán bộ quản lý
4
ĐHLĐXH
Đại học Lao động Xã hội
5
DH
Dạy học
6
ĐC
Đối chứng
7
ĐHBK
Đại học Bách khoa
8
ĐT
Đào tạo
9
GDNN
Dáo dục nghề nghiệp
10
GV
Giáo viên
11
HS
Học sinh
12
LĐTB&XH
Lao động Thương binh và Xã hội
13
ND
Nội dung
14
NLTH
Năng lực thực hiện
15
PP
Phương pháp
16
PPDH
Phương pháp dạy học
17
PT
Phương tiện
18
PTDH
Phương tiện dạy học.
19
QTDH
Quá trình dạy học
20
TCDN
Tổng cục dạy nghề
21
TN
Thực nghiệm
22
SPKT
Sư phạm kỹ thuật
23
SV
Sinh viên
7
DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
Bảng 1.1: Các mức trình độ của kỹ năng ........................................................ 29
Bảng 1.2: Các mức trình độ về kiến thức........................................................ 30
Bảng 1.3: Các mức độ về thái độ .................................................................... 31
Bảng 2.1: Danh mục MH, mô đun đào tạo bắt buộc, thời gian và phân bổ thời
gian ................................................................................................. 46
Bảng 2.2: Nội dung tổng quát và phân bố thời gian của mô đun Đo lường
điện ................................................................................................. 49
Bảng 2.3: Nhận thức của giáo viên và cán bộ quản lý về tầm quan trọng...... 53
của việc đổi mới PPDH ................................................................................... 53
Bảng 2.4: Thực trạng về mức độ sử dụng các phương pháp dạy học ............ 53
Bảng 3.1. Chương trình môn học Đo lường điện được cấu trúc lại............... 61
Bảng 3.2: Kết quả kiểm tra bài 1 của nhóm thực nghiệm và nhóm đối chứng
...................................................................................................... 100
Bảng 3.3: Kết quả kiểm tra bài 2 của nhóm thực nghiệm và nhóm đối chứng
...................................................................................................... 101
Bảng 3.4: Ý kiến đánh giá của GV tham gia thực nghiệm sư phạm............ 102
Bảng 3.5: Kết quả khảo sát ý kiến HS nhóm thực nghiệm ........................... 103
Bảng 3.6: Kết quả khảo sát ý kiến chuyên gia về tính phù hợp và tác dụng của
dạy học mô đun Đo lường điện theo NLTH. ............................... 104
Bảng 3.7: Kết quả khảo sát ý kiến chuyên gia về tính khả thi của việc dạy học
...................................................................................................... 105
mô đun Đo lường điện theo NLTH ............................................................... 105
Bảng 3.8: Kết quả khảo sát ý kiến chuyên gia về tính cần thiết dạy học mô
đun ................................................................................................ 105
Đo lường điện theo NLTH ............................................................................ 105
8
DANH MỤC HÌNH VẼ, SƠ ĐỒ
Hình 1.1 Các thành tố cấu thành năng lực thực hiện .................................... 19
Hình 1.2. Các thành tố cơ bản của QTDH ..................................................... 21
Hình 1.3. Triết lý của dạy học theo NLTH ..................................................... 23
Hình 1.4: Sơ đồ phân tích nghề DACUM ....................................................... 34
Hình 2.1 Biểu đồ nhận thức của giáo viên và cán bộ quản lý về tầm quan
trọng ................................................................................................ 53
của việc đổi mới PPDH ................................................................................... 53
Hình 2.2: Biểu đồ thể hiện về mức độ sử dụng các phương pháp dạy học ... 55
Hình 3.1 Quy trình thiết kế bài giảng theo NLTH ......................................... 65
Hình 3.2: Sơ đồ cấu tạo công tơ điện một pha ................................................ 68
Hình 3.3: Sơ đồ đấu nối công tơ điện 1 pha.................................................... 70
Hình 3.4: Sơ đồ đấu nối công tơ điện mạch 3 pha 4 dây ................................ 70
Hình 3.5: Sơ đồ đấu nối công tơ điện mạch 3 pha 3 dây ................................ 71
Hình 3.6: Mạch đo điện năng 3 pha đấu trực tiếp ........................................... 71
Hình 3.7: Mạch đo điện năng 3 pha đấu gián tiếp .......................................... 73
Hình 3.8: Kết cấu mặt ngoài của đồng hồ vạn năng ....................................... 81
Hình 3.9: Sử dụng đồng hồ vạn năng đo điện áp xoay chiều AC ................... 82
Hình 3.10: Sử dụng đồng hồ vạn năng đo điện áp một chiều DC .................. 83
Hình 3.11: Các thang chia độ của đồng hồ ..................................................... 84
Hình 3.12: Sử dụng đồng hồ vạn năng đo điện trở ........................................ 84
Hình 3.14: Dùng VOM để kiểm tra tụ hóa .................................................... 87
Hình 3.15: Kết cấu mặt ngoài đồng hồ vạn năng hiển thị số .......................... 88
9
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Chúng ta đang trong quá trình công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, đào
tạo một đội ngũ nguồn nhân lực có chất lượng cao đang trở thành một vấn đề cấp
bách. Một trong những yếu tố có tác động quyết định đến chất lượng đào tạo là
phương pháp dạy học (PPDH).
Trong khi đó, thực trạng đào tạo nghề hiện nay nhìn chung chưa đáp ứng
được xu thế phát triển chung của kinh tế xã hội, đào tạo chưa gắn với sử dụng, phần
lớn là đào tạo theo cái mà nhà trường có, chưa đào tạo theo cái mà khách hàng cần,
do vậy chất lượng đào tạo thấp. Điều đó dẫn đến nhiều học sinh, sinh viên sau khi
tốt nghiệp kỹ năng thực hành, phương pháp tư duy khoa học, tác phong công nghiệp
còn yếu, thiếu năng động nên không xin được việc làm hoặc nếu được nhận thì nơi
sử dụng lao động thường phải đào tạo lại gây lãng phí về thời gian và tiền bạc.
Một trong những nguyên nhân cơ bản của tồn tại trên là nội dung chương
trình chưa phù hợp chưa gắn với thực tiễn sản xuất, phương pháp giảng dạy còn
cứng nhắc, thiếu linh hoạt chưa phát huy được tính chủ động sáng tạo của người
học. Vì vậy để đáp ứng được nhu cầu của xã hội thì nhiệm vụ đặt ra cho ngành giáo
dục nói chung và đào tạo nghề nói riêng là phải đổi mới chương trình, phương pháp
giảng dạy để nâng cao được chất lượng của quá trình đào tạo.
Theo kinh nghiệm của các nước trên thế giới hệ thống giáo dục nghề nghiệp
hiện nay đang tiếp cận theo phương thức đào tạo theo tiếp cận “năng lực thực hiện”.
Vận dụng quan điểm dạy học theo năng lực thực hiện (Competency based training)
nhằm giải quyết vấn đề về nội dung chương trình, phương pháp, phương tiện giảng
dạy đảm bảo đào tạo ra nguồn nhân lực có trình độ chuyên môn vững vàng, có kỹ
năng thực hành nghề và tư duy khoa học tốt, đáp ứng được nhu cầu luôn biến đổi
của thị trường lao động.
Ở nước ta, Đảng và nhà nước cũng đang rất quan tâm đến việc đổi mới
phương pháp dạy học. Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX đã nêu rõ:
“Đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy học, khắc phục lối truyền thụ một chiều, rèn
10
luyện nếp tư duy sáng tạo của người học. Từng bước áp dụng các phương pháp dạy
học tiên tiến và phương tiện hiện đại vào quá trình dạy học …” để người học khi ra
trường có đủ khả năng và trình độ tiếp cận với sự phát triển của khoa học kỹ thuật,
không chỉ làm việc cho hiện tại mà phải sẵn sàng làm chủ tương lai.
Luật Giáo dục năm 2005 đã nêu: "Phương pháp giáo dục nghề nghiệp phải
kết hợp rèn luyện kỹ năng thực hành với giảng lý thuyết để giúp người học có khả
năng hành nghề và phát triển nghề nghiệp theo yêu cầu của từng công việc" [1].
Mặt khác, trong tiến trình hội nhập, Việt nam đã là thành viên thứ 150 của tổ
chức thương mại thế giới WTO và Chính phủ Việt Nam cũng đã ký Hiệp định
ASEAN. Theo đó, phải phát triển nhanh chóng hệ thống GDNN đạt chuẩn khu vực và
chuẩn quốc tế để hội nhập.
Xác định được yêu cầu đó trong Chiến lược p h á t t r i ể n giáo dục 2001
– 2010 đã khẳng định cần “Tạo bước chuyển biến cơ bản về chất lượng giáo dục
theo hướng tiếp cận trình độ tiên tiến của thế giới, phù hợp với thực tiễn Việt Nam,
phục vụ thiết thực cho sự phát triển kinh tế – xã hội của đất nước; Nâng cao chất
lượng đào tạo nguồn nhân lực góp phần nâng cao sức cạnh tranh của nền kinh tế;
Đổi mới mục tiêu, nội dung, phương pháp, chương trình giáo dục các bậc học các
trình độ đào tạo...”[3], năm 2008 Tổng cục dạy nghề đã có chủ trương đào tạo nghề
theo mô đun và NLTH. Thực hiện chủ trương này, TCDN đã tổ chức biên soạn và
ban hành chương trình khung cho 48 nghề đào tạo theo mô đun đã phản ánh sự bắt
nhịp nhậy bén với xu thế đào tạo nghề trong khu vực và thế giới. Tuy nhiên sự
nhận thức về mặt lý luận về phương thức đào tạo mới theo mô đun và “năng lực
thực hiện” còn nhiều hạn chế, do vậy các trường dạy nghề đang gặp rất nhiều khó
khăn trong việc triển khai thực hiện những chương trình khung này.
Cơ sở Sơn Tây- Trường Đại học Lao động- Xã hội đã được Bộ trưởng Bộ
Lao động– Thương binh và Xã hội ký Quyết định công nhận trường trọng điểm
trong đó nghề Điện công nghiệp được công nhận là nghề trọng điểm.
Chính vì vậy nhà trường đã và đang cố gắng đẩy mạnh triển khai việc đổi
mới chương trình, giáo trình và các phương pháp dạy học trong tất cả các môn học
11
và trong tất cả các hệ đào tạo bảo đảm phù hợp với mục tiêu đào tạo của nhà trường
và nhu cầu của xã hội. Về phương pháp giảng dạy, với đặc thù là trường đào tạo các
nghề trong đó nghề Điện có nhiều môn học có nội dung phức tạp, có tính trừu tượng
hóa cao và cần cập nhật nhiều kiến thức công nghệ mới nên để hỗ trợ cho việc đổi
mới phương pháp giảng dạy, nhà trường đã đầu tư mua sắm thiết bị phục vụ quá
trình giảng dạy, các thiết bị dạy học hiện đại, khuyến khích ứng dụng CNTT và các
phương pháp giảng dạy mới vào quá trình dạy học nhằm nâng cao chất lượng dạy
học. Tuy nhiên, việc triển khai đào tạo theo mô đun và NLTH đang thiếu kinh
nghiệm và gặp nhiều khó khăn.
Do vây tác giả chọn đề tài “Dạy học Modul Đo lường điện của nghề Điện
công nghiệp ở trường Đại học Lao động xã hội theo tiếp cận năng lực thực
hiện” làm đề tài luận văn Thạc sĩ của mình với mong muốn góp phần nâng cao chất
lượng đào tạo của Trường Đại học Lao động- Xã hội - Cơ sở Sơn Tây.
2. Mục đích nghiên cứu
Vận dụng cơ sở lý luận dạy học theo tiếp cận năng lực thực hiện (NLTH) để
xây dựng bài giảng và giáo án module (Mô đun) Đo lường điện và dạy học Mô đun
Đo lường điện với sự tích hợp giữa lý thuyết và thực hành nghề nhằm nâng cao chất
lượng dạy và học tại Cơ sở Sơn Tây- Trường Đại học Lao động- Xã hội.
3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: Đối tượng nghiên cứu của Luận văn là Dạy học theo
tiếp cận năng lực thực hiện.
- Khách thể nghiên cứu: Khách thể nghiên cứu của Luận văn là Dạy học mô
đun Đo lường điện.
4. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để đạt được mục đích nghiên cứu, đề tài đặt ra một số nhiệm vụ nghiên cứu
cụ thể như sau:
- Nghiên cứu cơ sở lý luận về dạy học theo tiếp cận năng lực thực hiện.
- Khảo sát tình hình dạy học mô đun Đo lường điện ở Cơ sở Sơn Tây –
Trường Đại học Lao động- Xã hội.
12
- Vận dụng lý luận dạy học theo tiếp cận NLTH để biên soạn đề cương, giáo
án bài giảng theo tiếp cận năng lực thực hiện cho mô đun Đo lường điện tại Cơ sở
Sơn Tây- Trường Đại học Lao động- Xã hội.
- Thực nghiệm sư phạm để minh chứng cho giả thuyết khoa học và tính khả
thi của việc dạy học mô đun đo lường điện theo tiếp cận NLTH.
5. Phạm vi nghiên cứu
- Đề tài tập trung nghiên cứu biên soạn bài giảng “Mô đun Đo lường điện”
tại Cơ sở Sơn Tây- Trường Đại học Lao động- Xã hội theo tiếp cận NLTH.
Do điều kiện thời gian nên trong luận văn này tác giả chỉ biên soạn và giảng
thử 02 bài học của mô đun Đo lường điện theo tiếp cận NLTH là:
Bài 1: Đo điện năng
Bài 2: Sử dụng đồng hồ vạn năng
6. Giả thuyết khoa học
Hiện nay chất lượng dạy học mô đun Đo lường điện tại Cơ sở Sơn TâyTrường Đại học Lao động- Xã hội chưa cao do chưa vận dụng được những phương
pháp dạy học hiện đại vào quá trình dạy học. Nếu xây dựng bài giảng và thực hiện
dạy học theo tiếp cận NLTH phù hợp thì sẽ nâng cao được chất lượng dạy và học.
7. Luận điểm của luận văn và Đóng góp mới của tác giả
7.1. Luận điểm của luận văn
- Học nghề không phải học để “biết” mà học để “làm”. Thực hiện nguyên lý
“học đi đôi với hành”, cần đổi mới dạy học từ kiểu dạy học truyền thống sang dạy
học theo NLTH.
- Để dạy học theo tiếp cận NLTH, chương trình đào tạo cần được cấu trúc
theo NLTH, tích hợp giữa lý thuyết và thực hành.
7.2. Đóng góp mới của tác giả
- Hệ thống hóa được một số vấn đề lý luận về dạy học theo tiếp cận NLTH.
- Cấu trúc lại chương trình mô đun Đo lường điện theo năng lực thực hiện.
- Xây dựng được một số bài giảng và giáo án bài học trong mô đun Đo lường
điện theo tiếp cận NLTH tích hợp giữa lý thuyết và thực hành để minh họa.
13
- Thực nghiệm sư phạm để minh chứng cho tính đúng đắn của giả thuyết
khoa học được đề ra cũng như tính khả thi và hiệu quả của việc dạy học mô đun Đo
lường điện theo tiếp cận NLTH.
8. Phương pháp nghiên cứu
Tác giả đã sử dụng các phương pháp sau đây để nghiên cứu luận văn:
*Phương pháp nghiên cứu lý luận: Đọc và tham khảo sách báo, tạp chí, các
phương tiện truyền thông … về dạy học theo tiếp cận NLTH, các công trình nghiên
cứu có liên quan đến đề tài để xây dựng cơ sở lý luận cho đề tài nghiên cứu.
*Phương pháp nghiên cứu thực tiễn:
- Điều tra bằng phiếu hỏi để thăm dò ý kiến chuyên gia, đồng nghiệp và học
sinh, sinh viên trên cơ sở đó tổng hợp, rút ra kết luận.
- Phương pháp chuyên gia: trưng cầu ý kiến của các chuyên gia phương
pháp, trao đổi trực tiếp với GV và SV Cơ sở Sơn Tây- Trường Đại học Lao độngXã hội để kiểm tra tính đúng đắn giả thuyết đề tài.
- Phương pháp thực nghiệm sư phạm: Tổ chức thực nghiệm để đối chứng,
phân tích kết quả, rút ra kết luận.
*Phương pháp bổ trợ bằng toán thống kê: Xử lý theo phương pháp thống kê
toán học để đánh giá định lượng kết quả thực nghiệm.
9. Cấu trúc luận văn
Luận văn chia làm 3 phần chính:
* Phần mở đầu: Trình bày mục đích, lý do chọn đề tài, nhiệm vụ và phương
pháp nghiên cứu …
* Phần nội dung: Gồm 3 chương.
- Chương 1: Cơ sở lý luận của dạy học theo tiếp cận năng lực thực hiện.
- Chương 2: Tình hình dạy học mô đun Đo lường điện tại Cơ sở Sơn Tây–
Trường Đại học Lao động- Xã hội.
- Chương 3: Dạy học mô đun Đo lường điện theo năng lực thực hiện tại Cơ
sở Sơn Tây – Trường Đại học Lao động- Xã hội.
* Phần kết luận và kiến nghị
14
CHƯƠNG I
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC DẠY HỌC THEO NĂNG LỰC THỰC HIỆN
1.1. Một số nét về lịch sử đào tạo theo năng lực thực hiện
1.1.1. Ngoài nước
Dạy học theo tiếp cận NLTH đã được xuất hiện từ những năm 60 của thế kỷ
trước cùng với sự ra đời của thuyết hành vi trong dạy học. Các công trình nghiên
cứu của các nhà khoa học như A.Pojoux, F.Skinner đã đề cập đến việc tổ chức huấn
luyện các kỹ năng thực hành giảng dạy cho sinh viên dựa trên cơ sở các thành tựu
tâm lý học hành vi và tâm lý học chức năng. Đại học Stanford (Mỹ) nhóm “Phi
Delta Kapkar” đã đưa ra báo cáo “Khoa học và nghệ thuật đào tạo các thầy giáo”,
phân tích công việc của thầy giáo thành các bộ phận, những hành động có thể dạy
và đánh giá được cho người thầy giáo tương lai. Năm 1970 trường Đại học Ohio của
Mỹ đã có những nghiên cứu triển khai trong việc xây dựng các bộ môđun đào tạo
giáo viên dạy nghề dựa trên sự thực hiện (Performance Based Teachers’ Education
Modules - PBTE Modules) [5]. Cuối của thế kỷ 20, đào tạo đào tạo theo NLTH
(Competency Based Training - CBT) đã trở thành một xu thế phổ biến trong giáo
dục nghề nghiệp trên thế giới và được nhiều nhà khoa học quan tâm. Ở Hoa kỳ có
công trình "Sổ tay thiết kế chương trình đào tạo theo NLTH" của W.E.Blank, ở Anh
có công trình "Thiết kế đào tạo theo năng lực thực hiện" của S. Fletcher. Ở Úc có
công trình "Thiết kế chương trình đào tạo theo năng lực thực hiện" của Bruce
Markenzie [20]. Tổ chức Lao động thế giới đã khuyến cáo đào tạo nghề theo "Mô
đun kỹ năng hành nghề" (MES), đã biên soạn gần 100 bộ chương trình đào tạo nghề
ngắn hạn theo MES tích hợp giữa lý thuyết và thực hành, học xong mỗi mô đun
người học được cấp chứng chỉ để hành nghề [22], và nhiều công trình khác...
1.1.2. Ở trong nước
Đào tạo theo NLTH xuất hiện ở nước ta chưa lâu. Khái niệm về đào tạo nghề
theo Mô đun và NLTH lần đầu tiên được Viện Khoa học Dạy nghề đề cập đến vào
năm 1986. Sau đó, đào tạo nghề ngắn hạn theo Mô đun kỹ năng hành nghề (MES)
và NLTH đã được một số nhà khoa học tiếp tục nghiên cứu. Nguyễn Minh Đường
15
đã có các công trình: "Mô đun kỹ năng hành nghề- Phương pháp tiếp cận và hướng
dẫn sử dụng" (1993) [9], "Phương pháp đào tạo nghề theo mô đun kỹ năng hành
nghề" (1994) [10], "Đào tạo theo năng lực thực hiện" (2004) [11], Nguyễn Đức Trí
đã có các công trình như: "Đào tạo nghề dựa trên NLTH- khái niệm và những đặc
trưng cơ bản" (1995) [17]; "Tiếp cận đào tạo nghề dựa trên năng lực thực hiện và
việc xây dựng tiêu chuẩn nghề (Báo cáo tổng kết đề tài cấp Bộ năm 1996) [18].
Cũng đã có một số luận án Tiến sĩ và Luận văn cao học nghiên cứu về đào
tạo theo NLTH như: Luận án tiến sĩ "Các giải pháp đổi mới quản lý dạy học thực
hành theo tiếp cận NLTH cho sinh viên sư phạm kỹ thuật" của Nguyễn Ngọc Hùng
(2005) [8]; Luận văn thạc sĩ "Đổi mới dạy học thực hành nghề kỹ thuật điện tại
trường Cao đẳng công nghiệp dệt may thời trang Hà nội theo NLTH" của Vũ Văn
Thảo, v.v..
Tuy nhiên, dạy học theo NLTH ở nước ta còn là vấn đề mới mẻ và chưa có
đề tài nào nghiên cứu về dạy học mô đun Đo lường điện của nghề Điện công nghiệp
ở trường Đại học lao động xã hội theo tiếp cận NLTH.
1.2. Một số khái niệm
1.2.1. Dạy học
Dạy là hoạt động của Giáo viên - Người dạy, trong quá trình dạy học. Dạy là
cách thức truyền đạt kinh nghiệm đã được tích luỹ của một người đi trước cho thế
hệ đi sau trong một tiến trình giáo dục. Với quan điểm dạy học lấy người học làm
trung tâm, dạy là sự tổ chức, chỉ đạo, hướng dẫn người học phương pháp học, cách
thức tìm hiểu, phát hiện và lĩnh hội kiến thức, hình thành kỹ năng và thái độ để thay
đổi nhân cách của mình.
Học là hoạt động của Học sinh - Người học, là sự tự giác, tích cực huy động
mọi chức năng tâm lý từ cảm giác, tri giác, trí nhớ, tưởng tượng, tư duy, ngôn ngữ
đến tình cảm ý chí và hoạt động để tìm tòi, khám phá và lĩnh hội kiến thức, hình
thành kỹ năng và thái độ, dẫn đến sự biến đổi bền vững về nhân cách dưới sự chỉ
đạo, hướng dẫn của người dạy.
16
Hoạt động học tập của HS học nghề phải kết hợp chặt chẽ giữa học tập với
lao động sản xuất, thực hành nghề nghiệp của mình để chuẩn bị trở thành người
công nhân, người thợ có tay nghề cao, góp phần vào công cuộc xây dựng và phát
triển đất nước.
Dạy học là một thuật ngữ kép, bao gồm hai hoạt động là dạy và học. Hai hoạt
động này gắn liền với nhau một cách biện chứng. Không có dạy thì không có học
mà chỉ có thể tự học; ngược lại, không có học thì cũng không có dạy. Mặt khác, dạy
kiểu gì, bằng phương pháp nào thì học sẽ được tiến hành bằng cách đó, bằng
phương pháp đó. Bởi vậy, dạy học là một quá trình tương tác thống nhất, biện
chứng giữa người dạy và người học qua đó, các nhiệm vụ và mục đích của giáo dục
được thực hiện.
Trong lí luận dạy học có những quan niệm khác nhau về vai trò của GV và vai
trò của HS trong quá trình dạy học, nhưng tập trung lại có hai xu hướng là: dạy học
lấy GV làm trung tâm (GVTT), tập trung vào vai trò hoạt động của GV và dạy học
lấy HS làm trung tâm (HSTT), tập trung vào vai trò hoạt động của HS. Cũng từ đó
hình thành kiểu học thụ động, thiên về ghi nhớ, ít chịu suy nghĩ. Tình trạng này ngày
nay càng phổ biến, đã hạn chế chất lượng, hiệu quả dạy học, không đáp ứng được
yêu cầu của xã hội đối với sản phẩm của giáo dục nhà trường. Để khắc phục tình
trạng đó, người ta thấy cần phát huy tính tích cực chủ động học tập của HS, và các
phương pháp “dạy học tích cực”, “lấy người học làm trung tâm” đã ra đời trong bối
cảnh đó.
Những năm gần đây các tài liệu giáo dục và dạy học ở nước ngoài và trong
nước thường nói tới việc cần thiết phải chuyển từ dạy học GVTT sang dạy học
HSTT vì phương pháp dạy học truyền thống "lấy GV làm trung tâm" đã xuất hiện
nhiều bất cập và các nhà giáo dục đang chuyển dần từ dạy học lấy người dạy làm
trung tâm sang lấy người học làm trung tâm. Đây là một xu hướng tất yếu có lí do
lịch sử. Bởi lẽ trong quá trình dạy học, người học vừa là đối tượng vừa là chủ thể
của hoạt động dạy học. Trong quá trình dạy học, mặc dầu GV dạy rất tốt, nhưng
dưới sự chỉ đạo của GV, người học phải tích cực chủ động học tập để hoàn thiện
17
nhân cách của chính mình, không ai làm thay cho mình được. Do vậy, càng phát
huy được tính tích cực, chủ động của HS với tư cách là vai trò chủ thể trong hoạt
động dạy học thì chất lượng và hiệu quả dạy học càng cao.
1.2.2. Năng lực (ability)
Năng lực là khả năng của mỗi người về một lĩnh vực hoạt động nào đó. Mỗi
cá nhân có sự phù hợp giữa một tổ hợp các thuộc tính tâm lý với yêu cầu của một
loại hoạt động nhất định. Ví như anh A có năng lực về toán, chị B có năng lực về
âm nhạc, v.v.. . Mỗi một cá nhân có các năng lực ở các mức độ khác nhau.
Tuy nhiên, năng lực mới chỉ là tiềm năng của mỗi người, được hình dung
một cách khái quát chung chung mà chưa được thể hiện bằng những hành động cụ
thể, do vậy cũng chưa thể hiện được trình độ của năng lực. Để thể hiện được năng
lực này, cần được minh chứng bằng những hoạt động cụ thể.
1.2.3. Năng lực thực hiện (Competency)
Năng lực thực hiện (NLTH) là một thuật ngữ được dùng trong đào tạo, đặc
biệt là trong đào tạo nghề. “Năng lực thực hiện” hay “năng lực hành nghề” trong
một số tài liệu tiếng việt hiện nay được dịch từ thuật ngữ tiếng anh là “Competence”
hoặc “Competency”. Có nhiều khái niệm khác nhau về NLTH.
- Theo Luật Giáo dục nghề nghiệp của Mêhicô: NLTH là khả năng sản xuất
của một cá nhân, khả năng đó được đo lường và xác định trong việc thực hiện một
nội dung lao động xác định [22].
- Theo Học viện quốc gia Empleo-Tây Ban Nha: NLTH là sự thực thi có hiệu
quả nhiệm vụ của một nghề nghiệp có liên quan đến yêu cầu các cấp trình độ của vị
trí làm việc. NLTH không chỉ là khả năng thực hiện các hoạt động chuyên môn đơn
thuần mà còn bao hàm cả khả năng phân tích, khả năng ra quyết định, xử lý
thông tin và những phẩm chất tâm lý đạo đức được xem là cần thiết cho sự thực
hiện hoàn hảo các nhiệm vụ của nghề [22].
- Theo Tổ chức Lao động thế giới – ILO: NLTH là sự vận dụng các kỹ năng,
kiến thức và thái độ cần thiết để thực hiện các nhiệm vụ theo tiêu chuẩn công
nghiệp và thương mại dưới các điều kiện hiện hành [22].
18
Ở Việt Nam khi nghiên cứu về đào tạo nghề theo NLTH cũng có các định
nghĩa khác nhau.
- Nguyễn Đức Trí cho rằng: NLTH liên quan đến nhiều mặt, nhiều thành tố cơ
bản tạo nên nhân cách con người, nó thể hiện sự phù hợp ở mức độ nhất định
của những thuộc tính tâm, sinh lý cá nhân với một hay một số hoạt động nào. Nhờ
có sự phù hợp như vậy mà con người thực hiện có kết quả các hoạt động ấy. Chỉ
thông qua sự thực hiện có kết quả, mọi người khác mới có thể công nhận
người đó có năng lực về hoạt động ấy [18].
- Nguyễn Minh Đường đưa ra khái niệm: NLTH là những kiến thức, kỹ năng
và thái độ cần thiết mà người lao động cần phải có để có thể thực hiện một công việc
hoặc một nhiệm vụ của nghề đạt chuẩn quy định trong những điều kiện cho trước [11].
Như vậy, NLTH có cấu trúc với 3 thành tố là: kiến thức, kỹ năng và thái độ
có liên quan mật thiết với nhau để có thể thực hiện một công việc cụ thể của một
nghề. Chính vì vậy mà nó được gọi là năng lực thực hiện.
Kiến thức
- Chuẩn thực hiện
NLTH
Kỹ năng
- Điều kiện thực hiện
Thái độ
Hình 1.1 Các thành tố cấu thành năng lực thực hiện
NLTH một công việc của nghề có nhiều mức trình độ khác nhau tùy thuộc
vào yêu cầu của sản xuất và trình độ nghề nghiệp của người lao động. Để khẳng
định mức trình độ này, NLTH được đánh giá theo chuẩn quy định cho mỗi công việc
cụ thể của nghề. Để đào tạo đáp ứng được yêu cầu của sản xuất, chuẩn này cần được
căn cứ vào yêu cầu của sản xuất. Mặt khác, để thực hiện được công việc đạt chuẩn
19
quy định, người lao động cần có những điều kiện cần thiết như máy móc, công cụ,
vật liệu, … và các điều kiện lao động như ánh sáng, vệ sinh, môi trường…
NLTH hiểu theo cách này, thể hiện rõ mối quan hệ giữa các yếu tố nhân cách
tạo nên NLTH để cấu trúc chương trình đào tạo theo NLTH cũng như phương pháp
đánh giá kết quả học tập theo tiêu chuẩn của nghề nghiệp.
1.3. Quá trình dạy học (QTDH)
1.3.1. Khái niệm về quá trình dạy học.
Có nhiều quan điểm khác nhau về QTDH, song có thể nói một cách tổng
quát QTDH như sau :
Quá trình dạy học là tiến trình của hoạt động dạy và học được người dạy
thiết kế, tổ chức và chỉ đạo người học thực hiện để hoàn thành mục tiêu giáo dục đã
đề ra. Đó là quá trình tương tác giữa người dạy, người học và môi trường dạy học
theo phương pháp dạy học được người dạy thiết kế, người học thực hiện theo nội
dung được quy định để phát hiện và lĩnh hội kiến thức, hình thành kỹ năng, thái độ
và phát triển năng lực của mình, chuẩn bị cho nghề nghiêp tương lai.
Quá trình học là quá trình hoạt động của HS nhằm lĩnh hội tri thức, hình
thành kỹ năng, kỹ xảo, thái độ…vv, để hoàn thiện nhân cách và tạo tiền đề cho họ
bước vào đời để hành nghề có năng suất và hiệu quả.
Vậy ta có thể kết luận: QTDH là tổ hợp cách thức hoạt động của thầy và trò,
trong đó thầy đóng vai trò chủ đạo, trò đóng vai trò tích cực chủ động nhằm đạt tới
mục đích dạy học.
1.3.2. Các thành tố cơ bản của QTDH
Với khái niệm như trên, các thành tố cơ bản của QTDH bao gồm hai bộ 3 sau
đây: Mục tiêu - Nội dung - Phương pháp và Người dạy - Người học - Môi trường.
Với bộ 3 thứ nhất: Căn cứ vào mục tiêu dạy học đã đề ra, người dạy cần thiết
kế nội dung và phương pháp dạy học cho phù hợp. Nội dung dạy học cần được lựa
chọn sao cho sau khi kết thúc quá trình dạy học, người học đạt có thể đạt được mục
tiêu đề ra. Một mặt khác, tùy thuộc vào nội dung dạy học, người dạy cần lựa chọn
20
phương pháp dạy học cho phù hợp để quá trình dạy học đạt chất lượng và hiệu quả
mong muốn.
Với bộ 3 thứ hai: QTDH là quá trình tương tác giữa người day, người học với
nhau và với môi trường dạy học, trong đó có phương tiện kỹ thuật dạy học, điều
kiện cơ sở vật chất, vệ sinh, ánh sáng … và môi trường sư phạm trong lớp học.
Hai bộ 3 này cũng gắn với nhau chặt chẽ và ảnh hưởng trực tiếp đến nhau
trong quá trình dạy học, vì quá trình dạy học là quá trình mà người dạy và người
học đều phải căn cứ vào mục tiêu, nội dung dạy học được quy định để cùng hoạt
động tương tác theo phương pháp dạy học đã được thiết kế và cùng phấn đấu để đạt
được mục tiêu đã đề ra.
Các thành tố cơ bản của QTDH có thể hình dung như ở hình 1.2. Trong quá
trình dạy học, GV cần quan tâm đến sự tương tác của cả 6 yếu tố này để có thể thực
hiện một bài giảng có chất lượng và hiệu quả.
Mục tiêu
Người dạy
Người học
Phương pháp
Nội dung
Môi trường
Hình 1.2. Các thành tố cơ bản của QTDH
1.4. Dạy học theo năng lực thực hiện
1.4.1. Triết lý của dạy học theo NLTH
Dạy học theo NLTH được xuất phát từ triết lý sau đây:
a) Học để thành thạo các công việc của nghề, để có cơ hội tìm được việc làm
Theo triết lý này, mục tiêu của dạy học trong quá trình đào tạo nghề là làm sao
để người học sau khi học xong khóa đào tạo sẽ có cơ hội để tìm được việc làm. Điều
21
này có thể hiểu là học nghề không phải chỉ để biết mà cái chính là để làm, người
học phải có được những kiến thức, kỹ năng và thái độ cần thiết với mức độ thành
thạo các công việc của nghề phù hợp với yêu cầu của nhà tuyển dụng lao động thì
mới có cơ hội tìm được việc làm.
b) Chuẩn nghề nghiệp là thước đo của sự thành thạo công việc của nghề, là
cái đích cần đạt
Triết lý này đề ra yêu cầu về sự thành thạo công việc của nghề là phải đạt
được những tiêu chuẩn quy định, thường được gọi là chuẩn nghề nghiệp. Những
chuẩn này được xây dựng dựa trên đặc thù của công việc, của nghề theo yêu cầu của
sản xuất và là yêu cầu mà mọi người lao động và học sinh học nghề phải đạt được.
Trong dạy học theo năng lực thực hiện, mục tiêu của các bài học nói riêng và
mục tiêu đào tạo của khóa học nói chung phải được xây dựng dựa trên các chuẩn
nghề nghiệp thực tế của các ngành công nghiệp hay dịch vụ. Những chuẩn này phụ
thuộc vào mức độ hiện đại của các công nghệ và thiết bị được ứng dụng trong từng
lĩnh vực sản xuất và thay đổi theo sự phát triển của sản xuất. Do vậy, mục tiêu đào
tạo nói chung và mục tiêu dạy học nói riêng cũng phải thường xuyên thay đổi để
đáp ứng được yêu cầu của sản xuất trong quá trình phát triển.
c. Để thành thạo công việc cần có những điều kiện nhất định
Học nghề chủ yếu là học sản xuất, do vậy, cũng như trong sản xuất, người
học cần có những điều kiện cần thiết như: máy móc, thiết bị, công cụ, điện, ánh
sáng, …, để có thể thực hiện được các công việc của nghề đạt chuẩn quy định và
phát triển năng lực của mình trong quá trình học tập.
Những điều kiện này cũng cần đảm bảo đầy đủ về chất lượng và số lượng
cần thiết theo yêu cầu của từng công việc của nghề thì người lao động/người học
mới có thể thực hiện được những công việc đạt chuẩn quy định.
Triết lý này đã đề ra một yêu cầu đối với dạy học theo tiếp cận năng lực thực
hiện là phải có đầy đủ cơ sở vật chất, trang thiết bị cần thiết thì việc dạy học mới có
kết quả.
Triết lý của dạy học theo NLTH có thể được mô tả như ở hình 1.3. [17 ]
22
Thế giới lao động
Thế giới đào tạo cho lao động
NGHỀ/VIỆC LÀM
(Occupation/job)
ĐÀO TẠO NGHỀ THEO NLTH
(CBT)
Phân tích nghề
(Nhiệm vụ – công việc)
Mục tiêu đào tạo
(Các năng lực thực hiện)
NĂNG LỰC THỰC HIỆN
(Kiến thức - kỹ năng – thái độ)
Hoạt
động
Điều
kiện
Tiêu
chuẩn
Cho trước
cái gì
Tốc độ
Hành vi
Sự thực
hiện
Địa điểm
Sự chính
xác
Thời gian
Chất lượng
Kiến thức
kỹ năng
thái độ
Mục tiêu tiền đề
Mục tiêu thực hiện
Hoạt động Điều kiện Tiêu chuẩn
ĐÁNH GIÁ THEO
CÁC CHUẨN CÔNG NGHIỆP
ĐÁNH GIÁ THEO CÁC MỤC
TIÊU ĐÀO TẠO
Hình 1.3. Triết lý của dạy học theo NLTH
1.4.2. Các nguyên tắc của dạy học theo năng lực thực hiện
Dạy học theo NLTH cần tuân thủ các nguyên tắc sau đây [15]:
a) Các năng lực thực hiện phải được xác định từ yêu cầu sản xuất và công bố
trước cho người học
Điều này có nghĩa rằng khi xây dựng chương trình đào tạo nghề theo NLTH
cần xác định chuẩn đầu ra của các chương trình đào tạo để xác định mục tiêu đào
tạo của các nghề theo yêu cầu của sản xuất. Để làm được điều này, chương trình đào
tạo cần được tiến hành theo phương pháp phân tích nghề để xác định được các năng
lực thực hiện các công việc của từng nghề theo yêu cầu của thị trường lao động.
23
