Sáng kiến kinh nghiệm

I- Đặt vấn đề:
Cùng với sự phát triển của nền kinh tế xã hội, ngày nay phong trào TDTT n-
ớc ta phát triển rộng khắp từ thành thị đến nông thôn, từ đồng bằng đến khu vực
miền Núi, hải đảo, đặc biệt trong các các trờng phổ thông công tác giáo dục thể
chất đã đợc coi trọng, trong đó môn Điền kinh giữ một vị trí to lớn. Bởi lẽ tập
luyện điền kinh có tác dụng tốt phát triển toàn diện các tố chất thể dục cải thiện và
nâng cao khả năng chức phận của các hệ thống, chức năng trong cơ thể. Mặt khác
nó còn trang bị cho ngời tập những kỹ năng, kỹ sảo vận động cũng nh phẩm chất
đạo đức, ý chí. Do đó điền kinh đã trở thành một môn học cơ bản trong các trờng
phổ thông cũng nh các trờng Cao đẳng và Đại học. Nó là một trong những tiêu
chuẩn rèn luyện thân thể của học sinh.
Ngày nay việc tập luyện và tham gia thi đấu điền kinh đã trở thành truyền
thống hàng năm thu hút đông đảo học sinh tham gia.
Điền kinh trong các trờng THCS - THPT cũng rất đa dạng và phong phú nh:
Chạy ngắn, chạy trung bình, nhảy cao, nhảy xa, ném bóng... Trong đó môn ném
bóng là một trong bốn môn điền kinh phối hợp đợc thi đấu ở các Hội khoẻ phù
đổng.
Xuất phát từ những cơ sở trên, tôi chọn đề tài: Lựa chọn và áp dụng một số
bài tập nhằm phát triển sức mạnh, tốc độ để nâng cao thành tích môn ném bóng
"nữ" của đội tuyển trong trờng THCS.
1. Những cơ sở của kỹ thuật ném bóng:
Môn ném bóng là một hoạt động không có chu kỳ, trong quá trình tiếp thu
động tác đòi hỏi vận động viên cần tập trung cao độ, mặt khác để ném đợc bóng đi
xa với một khoảng cách nào đó thì ngời tập phải có một thể lực nhất định. Bởi vậy
việc chuẩn bị về thể lực, kỹ thuật, tâm lý, ý chí các yếu tố đó có mối quan hệ mật
thiết lẫn nhau. Song trong đó thể lực giữ vai trò quan trọng. Qua nghiên cứu của
các nhà lý luận chuyên ngành đã chứng minh rằng.
"Khoảng cách bay xa của vật ném trong không gian phụ thuộc vào tốc độ
bay ban đầu, góc bay ban đầu, độ cao bay ban đầu và lực cản của không khí".
1
Theo quan điểm của Giáo s Nô vi cốp nghiên cứu cho rằng sức mạnh tốc độ

là yếu tố cần thiết phải phát triển ở lứa tuổi nhỏ và phát triển song song với sức
nhanh, sức mạnh của con ngời là khả năng khắc phục lực đối kháng bên ngoài
hoặc đề kháng lại nó bằng sự nỗ lực của cơ bắp.
Thông qua việc tìm hiểu đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi, nhằm nâng cao thành
tích cho đội tuyển trong trờng THCS.
Qua quá trình nghiên cứu đề tài, tôi tiến hành giải quyết hai nhiệm vụ sau:
1. Cơ sở lý luận: Sinh lý của các bài tập phát triển sức mạnh tốc độ và đăc
điểm tâm sinh lý lứa tuổi để lựa chọn các bài tập phát triển sức mạnh tốc độ.
2. Nghiên cứu lựa chọn và áp dụng một số bài tập phát triển sức mạnh, tốc
độ nhằm nâng cao thành tích cho môn ném bóng "nữ" của đội tuyển trong trờng
THCS.
II- Đối tợng tổ chức và phơng pháp nghiên cứu:
1. Đối tợng tổ chức :
+ Thời gian: Từ tháng 10/2003 đến tháng 2/2004
+ Đối tợng: Các em học sinh trờng THCS Kim Anh
+ Địa điểm: Tại trờng THCS Kim Anh
2. Phơng pháp nghiên cứu:
Để giải quyết đợc nhiệm vụ của đề tài tôi đã sử dụng những phơng pháp sau:
+ Phơng pháp phân tích và tổng hợp tài liệu: Tôi đã tìm tài liệu có liên quan
đến vấn đề nghiên cứu nh: sách điền kinh, lý luận, tâm lý, sinh lý .... Qua đó tìm
hiểu những vấn đề liên quan để giúp cho việc giải quyết những nhiệm vụ của đề tài
đợc thuận lợi và đảm bảo tính khoa học.
+ Phơng pháp quan sát s phạm: Để tiến hành nghiên cứu đề tài tôi đã quan
sát việc tập luyện kỹ thuật cũng nh thể lực môn ném bóng của các em và thông qua
thực tế tôi nhìn nhận đánh giá những u nhợc điểm của các bài tập phát triển sức
mạnh tốc độ. Từ đó có những nhận định liên quan đến đề tài cũng nh việc chọn
tuyển các em.
2
+ Phơng pháp thực nghiệm: Tôi đã tiến hành thực hiện trên 10 học sinh
tham gia trong đội tuyển nhóm này tập luyện theo nội dung giáo án của tôi lựa

chọn và xây dựng. Phơng pháp tự đối chứng.
+ Phơng pháp thống kê.
III- Kết quả nghiên cứu:
1. Cơ sở lý luận -sinh lý của các bài tập phát triển sức mạnh tốc độ và
đặc điểm tâm sinh lý:
- Để sử dụng các bài tập phát triển sức mạnh tốc độ trong quá trình huấn
luyện môn ném bóng tôi đã đi sâu vào tìm hiểu đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi của
các em, bởi lẽ nó rất quan trọng trong quá trình huấn luyện. Từ đó có thể lựa chọn
và xây dựng đợc những bài tập phù hợp và đem lại hiệu quả cao trong quá trình
huấn luyện.
* Cơ sở lý luận: Nh chúng ta đã biết sức mạnh là khả năng con ngời sinh ra
lực cơ học bằng nỗ lực của cơ bắp, hay nói cách khác sức mạnh của con ngời là
khả năng khắc phục lực đối kháng bên ngoài, hoặc đề kháng lại nó bằng sự nỗ lực
của cơ bắp. Lực do con ngời sản ra phụ thuộc rất nhiều vào khối lợng, vật thể, chịu
tác động và sự di chuyển của vật thể của vật thể đó.
Nếu con ngời thực hiện một động tác với nỗ lực của cơ bắp tối đa để làm
chuyển động tác, với những vật thể có khối lợng khác nhau thì lực sinh ra cũng
khác nhau. Khi khối lợng vật thể quá lớn thì lực của con ngời tác động vào nó
không còn phụ thuộc vào khối lợng vật thể nữa mà chỉ phụ thuộc vào sức lực của
chính con ngời, cũng bằng thực nghiệm ngời ta đã chứng minh đợc giữa lực và tốc
độ có tơng quan tỷ lệ nghịch với nhau, tốc độ càng cao thì lực càng nhỏ và ngợc
lại.
Trên cơ sở đó ngời ta chia năng lực phát huy sức mạnh con ngời làm hai loại.
+ Sức mạnh đơn thuần là khả năng sinh lực trong các động tác chậm hoặc tĩnh.
+ Sức mạnh tốc độ là khả năng biểu hiện trị số sức mạnh lớn trong thời gian
ngắn nhất.
* Cơ sở sinh lý: Điều hoà sức mạnh là cơ sở khoa học để điều khiển sự phát
triển sức mạnh lực tối đa mà con ngời có thể sản ra, một mặt phụ thuộc vào đặc
3
tính sinh cơ của động tác, mặt khác phụ thuộc vào mức độ hoạt động của từng

nhóm cơ riêng biệt và sự phối hợp giữa chúng. Mức độ hoạt động của cơ đợc quy
định bởi hai nhân tố:
+ Xung động từ các nơ ron thần kinh vận động sừng trớc của tuỷ sống.
+ Phản ứng của cơ tức là lực do nó sinh ra để đáp lại xung động thần kinh.
Để phát triển sức mạnh, vấn đề quan trọng nhất là phải lựa chọn đợc lực đối
kháng, lực đối kháng bên ngoài làm mặt kích thích sinh lý của các bài tập đối với
lực đối kháng khác nhau cho ta thấy. Muốn phát triển đợc sức mạnh thì nhất thiết
phải tạo đợc sự căng cơ tối đa, nếu không thờng xuyên tập luyện với mức căng cơ
tơng đối cao thì sức mạnh sẽ không đợc phát triển, tập luyện với mức căng cơ quá
nhỏ làm giảm sút sức mạnh. Trong thực tế có 3 cách tạo sự căng cơ tối đa.
+ Lặp lại cực hạn lực đối kháng cha đến mức tối đa.
+ Sử dụng lợng đối kháng tối đa.
+ Sử dụng trọng lợng cha tới mức tối đa với tốc độ cực đại.
* Đặc điểm tâm, sinh lý:
+ ở lứa tuổi này cơ thể các em đang tiếp tục phát triển mạnh và tiến dần đến
hoàn thiện. Chức năng sinh lý phát triển mạnh, khả năng hoạt động nâng cao nh:
Hệ xơng, cơ, hô hấp, tuần hoàn, thần kinh.
+ ở lứa tuổi này các em có khả năng phân tích tổng hợp, quá trình hng phấn
chiếm u thế, nên các em tiếp thu cái mới rất nhanh song lại rất chóng quên và dễ bị
môi trờng bên ngoài tác động.
+ ở lứa tuổi này việc huấn luyện sức mạnh rất có ý nghĩa, nó tạo thuận lợi
cho hệ cơ bắp có giá trị phát triển sức mạnh co cơ.
2. Nghiên cứu lựa chọn và áp dụng một số bài tập phát triển sức mạnh
tốc độ nhằm nâng cao thành tích môn ném bóng:
Dựa vào đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi và sự phát triển của cơ thể, có rất
nhiều bài tập phát triển sức mạnh tốc độ. Song tôi sử dụng 10 bài tập sau đợc coi là
hợp lý:
+ Nằm sấp chống đẩy bằng hai tay.
4
+ Co tay xà đơn hoặc đẩy gậy.

+ Hất tạ 3kg
+ Tập với lực đàn hồi (dây cao su).
+ Tập với bóng nhồi
+ Bật xa tại chỗ
+ Bật xa tam cấp
+ Bật cóc hoặc nâng cao đùi
+ Chạy đạp sau
+ Các bài tập phát triển nhóm cơ lng, bụng và các bài tập bổ trợ chuyên môn.
Những bài tập trên đợc vận dụng lặp lại mang ý nghĩa.
+ Cờng độ cao
+ Khối lợng thấp
+ Quãng nghỉ ngắn
+ Thời gian thực hiện ngắn
Các bài tập này đợc thực hiện theo 3 nhóm:
Bảng 1: Nhóm bài tập phát triển sức mạnh tốc độ các nhóm cơ ở chi trên:
TT Nội dung Định lợng Chỉ dẫn phơng pháp
1 Nằm sấp chống đẩy bằng 2
tay
10 - 15 lần/1 tổ; lặp lại 3 đến 4
tổ, nghỉ giữa qu ng mỗi tổ từ 3 -ã
5 phút
Khi thực hiện động tác phải
xuống hết và lên nhanh.
2 Co tay xà đơn hoặc đẩy gậy 5 -8 lần/tổ, lặp lại 3 - 4 tổ nghỉ
giữa qu ng mỗi tổ 3 - 5 phútã
Chú ý khi thực hiện động tác
phải nhanh và có tính nhịp
nhàng.
3 Bài tập có lực đàn hồi (dây
cao su)

8 - 10 lần/tổ, lặp lại 3 - 5 tổ nghỉ
giữa qu ng 3 - 5 phútã
Buộc dây cao su vào vật cố định
cho VĐV đứng ở t thế RSCC
thực hiện động tác.
4 Hất tạ 3 kg Thực hiện 6 lần/tổ, lặp lại 2 tổ
nghỉ giữa mỗi tổ 3 - 5 phút
Cầm tạ bằng 2 tay thực hiện
động tác hất tạ về trớc và ra sau.
Bảng 2: Nhóm bài tập phát triển sức mạnh tốc độ các nhóm cơ ở chi dới:
5