Bảng tổng kết từ vựng

Tổng kết từ vựng
Nội
dung
Khái niệm Ví dụ Cách sử dụng
Từ t-
ợng
hình
Là những từ gợi tả hình ảnh, dáng vẻ,
trạng thái của sự vật.
lảo đảo, ngật ng-
ỡng, gập ghềnh..
Dùng nhiều trong văn
miêu tả và tự sự.
Từ t-
ợng
thanh
Là những từ mô phỏng âm thanh của
tự nhiên và con ngời.
ào ào, lanh lảnh,
ầm ầm, choang
choang...
Dùng nhiều trong văn
miêu tả và tự sự.
So
sánh
Là đối chiếu sự vật, sự việc này với sự
vật, sự việc khác có nét tơng đồng
giống nhau, để làm tăng sức gợi hình,
gợi cảm cho sự diễn đạt.
Mặt trời nh hòn
lửa.

Tăng sức gợi hình gợi
cảm trong ca dao,
thơ, trong miêu tả,
trong nghị luận.
ẩn dụ
Là gọi tên sự vật, hiện tợng này bằng
tên sự vật, hiện tợng khác có nét tơng
đồng với nó nhằm tăng sức gợi hình,
gợi cảm cho sự diễn đạt.
Câu hát căng buồm
cùng với gió khơi.
Tăng hiệu quả biểu
đạt trong văn miêu tả,
thuyết minh, nghị
luận, sáng tác thơ ca.
Nhân
hóa
Là gọi hoặc tả con vật, cây cối, đồ
vật... bằng những từ ngữ vốn đợc
dùng để gọi hoặc tả con ngời, làm cho
TG loài vật trở nên gần gũi.
Sóng đã cài then
đêm sập cửa.
Dùng nhiều trong thơ
ca, văn miêu tả,
thuyết minh...
Hoán
dụ
Là gọi tên sự vật, hiện tợng, khái
niệm bằng tên của sự vật, hiện tợng,

khái niệm khác có quan hệ gần gũi
với nó.
Cả phòng cời ồ lên.
Tăng sức gợi hình,
gợi cảm cho sự diễn
đạt.
Nói
quá
Là biện pháp tu từ phóng đại mức độ,
quy mô, tính chất của sự vật, hiện t-
ợng đợc miêu tả để nhấn mạnh, gây
ấn tợng, tăng sức biểu cảm.
Bao giờ cây cải
làm đình
Gỗ lim thái ghém
thì mình lấy ta.
Dùng trong những
hoàn cảnh giao tiếp
cụ thể.
Nói
giảm
nói
tránh
Là một biện pháp tu từ dùng cách
diễn đạt tế nhị, uyển chuyển, tránh
gây cảm giác quá đau buồn, ghê sợ,
nặng nề; tránh thô tục, thiếu lịch sự.
Bác đã đi rồi sao
Bác ơi!
Dùng trong những

hoàn cảnh giao tiếp
phù hợp.
Điệp
ngữ
Là biện pháp lặp lại từ ngữ hoặc cả
câu để làm nổi bật ý, gây cảm xúc
mạnh.
Học, học nữa, học
mãi.
Sử dụng trong viết
văn, trong thuyết
minh, làm thơ...
Chơi
chữ
Là lợi dụng đặc sắc về âm, về nghĩa
của từ ngữ để tạo sắc thái dí dỏm, hài
hớc...làm cho câu văn hấp dẫn và thú
vị.
Còn trời còn nớc
còn non
Còn cô bán rợu
anh còn say sa.
Sử dụng lối chơi chữ
đồng âm, điệp âm,
nói lái... trong thơ
trào phúng, câu đối,
câu đố...