Các nhân tố ảnh hưởng đến việc triển khai thành công phân hệ kế toán trong hệ thống ERP tại việt nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN THỊ HỒNG YẾN

CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN VIỆC
TRIỂN KHAI THÀNH CÔNG PHÂN HỆ KẾ TOÁN
TRONG HỆ THỐNG ERP TẠI VIỆT NAM

Chuyên ngành
Mã số

: Kế toán
: 60340301

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

Người hướng dẫn khoa học:
TS. NGUYỄN THỊ THU HIỀN

TP. Hồ Chí Minh – Năm 2016


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn thạc sĩ: “Các nhân tố ảnh hưởng đến việc triển khai
thành công phân hệ kế toán trong hệ thống ERP tại Việt Nam” là công trình
nghiên cứu của riêng tôi. Các kết quả trong luận văn là trung thực và chưa từng
được công bố trong bất kỳ công trình nào khác.
Học viên
Nguyễn Thị Hồng Yến

MỤC LỤC
TRANG PHỤ BÌA
LỜI CAM ĐOAN
MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, TỪ VIẾT TẮT
DANH MỤC BẢNG BIỂU
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ
PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................................1
1. Lý do chọn đề tài .............................................................................................1
2. Mục tiêu nghiên cứu .......................................................................................2
3. Câu hỏi nghiên cứu .........................................................................................2
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu .................................................................3
5. Phƣơng pháp nghiên cứu ...............................................................................3
5.1.

Nghiên cứu định tính .........................................................................3

5.2.

Nghiên cứu định lƣợng......................................................................3

6. Ý nghĩa nghiên cứu .........................................................................................4
7. Các đóng góp của luận văn ............................................................................4
8. Cấu trúc luận văn............................................................................................5
Chƣơng 1: TỔNG QUAN .........................................................................................6
1.1. Các công trình nghiên cứu liên quan .........................................................6
1.1.1.

Các nghiên cứu nƣớc ngoài ..............................................................6

1.1.1.1.

Nghiên cứu của Liang Zhang và cộng sự (2002).............................6

1.1.1.2.

Nghiên cứu của Gede Rasben Dantes (2011) ................................10

1.1.1.3.

Nghiên cứu của Jiang Yingji (2005) ...............................................12

1.1.2.

Các nghiên cứu trong nƣớc ............................................................14

1.1.2.1.

Nghiên cứu của Tiến sĩ Nguyễn Bích Liên (2012) ........................14

1.1.2.2.

Nghiên cứu của Nguyễn Hữu Hoàng Thọ (2012) .........................15


1.1.2.3.

Nghiên cứu của Ngụy Thị Hiền và Phạm Quốc Trung (2013) ....17

1.2. Xác định khe hổng nghiên cứu .................................................................19
Chƣơng 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT ...........................................................................20
2.1. Tổng quan về hệ thống ERP .....................................................................20
2.1.1.

Khái niệm .........................................................................................20

2.1.2.

Quá trình hình thành, phát triển hệ thống ERP ..........................20

2.1.3.

Đặc điểm của hệ thống ERP ...........................................................21

2.1.4.

Lợi ích của ERP ...............................................................................22

2.1.5.

Hạn chế của ERP .............................................................................23

2.1.6.

Lý do nên triển khai ERP ...............................................................24

2.1.7.

Phƣơng pháp triển khai phân hệ kế toán trong hệ thống ERP ..25

2.1.8.

Phân hệ kế toán trong hệ thống ERP ............................................27

2.2. Quan điểm về hệ thống thông tin thành công .........................................30
2.3. Các nhân tố ảnh hƣởng đến việc triển khai thành công hệ thống ERP31
Chƣơng 3: PHƢƠNG PHÁP VÀ MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU ............................34
3.1. Quy trình nghiên cứu ................................................................................34
3.2. Phƣơng pháp nghiên cứu ..........................................................................36
3.2.1.

Nghiên cứu định tính .......................................................................36

3.2.2.

Nghiên cứu định lƣợng....................................................................36

3.2.2.1.

Thiết kế mẫu nghiên cứu ................................................................36

3.2.2.2.

Thiết kế bảng câu hỏi ......................................................................37

3.2.2.3.

Phƣơng pháp thu thập dữ liệu .......................................................37

3.2.2.4.

Phƣơng pháp phân tích dữ liệu ......................................................38

3.3. Mô hình nghiên cứu ...................................................................................38
Chƣơng 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ..................................................................45
4.1. Đánh giá thực trạng áp dụng ERP tại Việt Nam ....................................45
4.2. Kết quả nghiên cứu định tính ...................................................................48
4.3. Kết quả nghiên cứu định lƣợng ................................................................53
4.3.1.

Đánh giá độ tin cậy thang đo ..........................................................53


4.3.1.1.

Đánh giá độ tin cậy thang đo Sự tham gia của lãnh đạo .............53

4.3.1.2.

Đánh giá độ tin cậy thang đo Xác định mục tiêu, chiến lƣợc và

tầm nhìn rõ ràng ..............................................................................................54
4.3.1.3.

Đánh giá độ tin cậy thang đo Tái cấu trúc quy trình kinh doanh
55

4.3.1.4.

Đánh giá độ tin cậy thang đo Sự chính xác của dữ liệu kế toán .55

4.3.1.5.

Đánh giá độ tin cậy thang đo Trình độ, năng lực và kinh nghiệm

của chuyên viên tƣ vấn ....................................................................................56
4.3.1.6.

Đánh giá độ tin cậy thang đo Đào tạo............................................57

4.3.1.7.

Đánh giá độ tin cậy thang đo Ngƣời sử dụng................................57

4.3.1.8.

Đánh giá độ tin cậy thang đo Môi trƣờng văn hoá ......................58

4.3.1.9.

Đánh giá độ tin cậy thang đo Triển khai thành công phân hệ kế

toán trong ERP.................................................................................................59
4.3.2.

Phân tích nhân tố khám phá EFA .................................................60

4.3.3.

Phân tích hồi quy và kiểm định giả thuyết....................................64

Chƣơng 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .............................................................71
5.1. Kết luận ......................................................................................................71
5.2. Kiến nghị ....................................................................................................74
5.3. Hạn chế của nghiên cứu và hƣớng nghiên cứu tiếp theo .......................76
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC


DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, TỪ VIẾT TẮT

CNTT: Công nghệ thông tin
ERP (Enterprise Resource Planning): Hệ thống hoạch định nguồn lực doanh nghiệp
GAP: Tài liệu về sự khác biệt giữa nghiệp vụ của doanh nghiệp với chức năng
nghiệp vụ trên ERP
HĐQT: Hội đồng quản trị
IS (Information System): Hệ thống thông tin
MTV: Một thành viên
ROI (Return on Investment): Tỷ lệ hoàn vốn đầu tư
TNHH: Trách nhiệm hữu hạn
TS: Tiến Sĩ


DANH MỤC BẢNG BIỂU
Bảng 3.1. Thang đo Likert 5 điểm ............................................................................37
Bảng 4.1: Bằng chứng khảo sát chuyên gia ..............................................................48
Bảng 4.2. Cronbach‟s Alpha của thang đo Sự tham gia của lãnh đạo ......................54
Bảng 4.3. Cronbach‟s Alpha của thang đo Xác định mục tiêu, chiến lược và tầm
nhìn rõ ràng ...............................................................................................................54

Bảng 4.4. Cronbach‟s Alpha của thang đo Tái cấu trúc quy trình kinh doanh .........55
Bảng 4.5. Cronbach‟s Alpha của thang đo Sự chính xác của dữ liệu kế toán ..........55
Bảng 4.6. Cronbach‟s Alpha của thang đo Trình độ, năng lực và kinh nghiệm của
chuyên viên tư vấn ....................................................................................................56
Bảng 4.7. Cronbach‟s Alpha của thang đo Trình độ, năng lực và kinh nghiệm của
chuyên viên tư vấn (lần 2) .........................................................................................57
Bảng 4.8. Cronbach‟s Alpha của thang đo Đào tạo ..................................................57
Bảng 4.9. Cronbach‟s Alpha của thang đo Người sử dụng ......................................58
Bảng 4.10. Cronbach‟s Alpha của thang đo Người sử dụng (lần 2) .........................58
Bảng 4.11. Cronbach‟s Alpha của thang đo Môi trường văn hóa.............................59
Bảng 4.12. Cronbach‟s Alpha của thang đo Triển khai thành công phân hệ kế toán
trong ERP ..................................................................................................................59
Bảng 4.13. Kết quả kiểm định KMO và Bartlett ......................................................60
Bảng 4.14. Bảng Eigenvalues và phương sai trích ...................................................60
Bảng 4.15. Ma trận hệ số tải nhân tố ........................................................................61
Bảng 4.16. Ma trận tương quan giữa các biến ..........................................................64
Bảng 4.17. Đánh giá độ phù hợp của mô hình ..........................................................66
Bảng 4.18. Kiểm định độ phù hợp của mô hình .......................................................66
Bảng 4.19. Kết quả phân tích hồi quy tuyến tính bội................................................67


DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ

Hình 1.1. Các yếu tố ảnh hưởng đến triển khai thành công ERP tại các doanh nghiệp
ở Trung Quốc ..............................................................................................................9
Hình 1.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến triển khai thành công dự án ERP tại các doanh
nghiệp ở Phần Lan.....................................................................................................14
Hình 2.1. Mô hình tích hợp dữ liệu từ các phân hệ khác về sồ cái tài khoản ...........27
Hình 2.2: Mô hình nghiên cứu ban đầu.....................................................................33
Hình 3.1. Quy trình nghiên cứu ................................................................................35

Hình 3.2. Mô hình nghiên cứu đề xuất......................................................................44
Hình 4.1. Mô hình nghiên cứu chính thức ................................................................52
Hình 4.2. Mô hình nghiên cứu hiệu chỉnh ................................................................63


1

PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Hiện nay, Việt Nam đã bước vào một giai đoạn hội nhập quốc tế. Từ thập niên
1990, đa số các tập đoàn hàng đầu thế giới đều chuyển sang áp dụng hệ thống hoạch
định nguồn lực doanh nghiệp (ERP) để quản lý hoạt động kinh doanh của mình và
xem đây là yếu tố then chốt, chìa khóa cho sự thành công của doanh nghiệp
(Abdelmageed Elsadek Abdelrazek, 2015). Các doanh nghiệp Việt Nam đã và đang
tiếp cận và áp dụng hệ thống ERP trong quá trình hoạt động doanh nghiệp nhằm
nâng cao hiệu quả kinh doanh, năng lực canh tranh trên thị trường trong nước và
quốc tế
ERP (Enterprise Resource Planning) là một phần mềm để giúp cho công ty
quản lý các hoạt động chủ chốt của nó, bao gồm: kế toán, phân tích tài chính, quản
lý mua hàng, quản lý tồn kho, hoạch định và quản lý sản xuất, quản lý hậu cần,
quản lý quan hệ với khách hàng, v.v… Trong đó, phân hệ kế toán tài chính và kế
toán quản trị là một phân hệ cốt lõi của hệ thống ERP. Phân hệ kế toán bao gồm các
phân hệ con như: Kế toán tổng hợp, Kế toán phải thu, Kế toán phải trả, Kế toán chi
phí giá thành, Quản lý tài sản cố định, CCDC,…. Tất cả dữ liệu từ các phân hệ khác
hoặc các phần mềm tích hợp đều sẽ đổ về phân hệ kế toán. Vì vậy, khối lượng công
việc của phân hệ kế toán khi triển khai ERP là khá lớn do phải kiểm soát được các
dữ liệu đổ về, đảm bảo sự chính xác của dữ liệu kế toán. Do đó, việc triển khai
thành công phân hệ này góp phần không nhỏ vào sự cải thiện chất lượng của thông
tin kế toán. Chất lượng của thông tin kế toán cũng là một yếu tố quan trọng trong
việc ra quyết định kinh doanh. Từ đó giúp cho doanh nghiệp nâng cao được khả

năng cạnh tranh và thu hút thêm nhiều đầu tư nước ngoài.
Thực tế hiện nay tại Việt Nam tỷ lệ triển khai thành công ERP cho các doanh
nghiệp không cao. Số lượng doanh nghiệp, tập đoàn triển khai ERP trên thực tế lớn
hơn số lượng doanh nghiệp công bố triển khai ERP bởi triển khai ERP không đơn
giản và đã có những dự án bị sụp đổ hoặc không đạt được sự thành công như mong
đợi khi không thể thay đổi cách thức quản trị truyền thống, khiến doanh nghiệp


2
không muốn quảng bá, tuyên truyền (ICTnews, 2013). Việc thất bại ảnh hưởng rất
nghiêm trọng đến hoạt động của doanh nghiệp: thiệt hại về chi phí tài chính, nguồn
nhân lực tham gia dự án, niềm tin của người sử dụng...
Do đó nghiên cứu xác định và đo lường các nhân tố giúp doanh nghiệp triển
khai thành công hệ thống ERP nói chung và phân hệ kế toán trong hệ thống ERP
nói riêng tại thị trường Việt Nam là rất cần thiết. Nó giúp cho doanh nghiệp có thể
tập trung vào các nhân tố này để từ đó cải thiện hoạt động doanh nghiệp, giúp cho
việc triển khai ERP được thành công hơn, đem lại nhiều lợi ích cho doanh nghiệp
đặc biệt là nâng cao chất lượng thông tin kế toán và cải thiện tổ chức công tác kế
toán trong doanh nghiệp . Theo nghiên cứu của tác giả, tại Việt Nam, số lượng các
nghiên cứu về ERP không nhiều, đa phần là các bài viết có tính chất đúc kết kinh
nghiệm triển khai ERP. Với lý do trên, tác giả đã chọn đề tài “Các nhân tố ảnh
hưởng đến việc triển khai thành công phân hệ kế toán trong hệ thống ERP tại Việt
Nam”.
2. Mục tiêu nghiên cứu
Xác định các nhân tố ảnh hưởng đến sự thành công của việc triển khai phân hệ
kế toán trong hệ thống ERP tại doanh nghiệp. Đồng thời, xác định mức độ tác động
của từng nhân tố đến việc triển khai thành công phân hệ này tại các doanh nghiệp,
tổ chức.
Đề xuất một số kiến nghị tác động vào các nhân tố ảnh hưởng đến triển khai
thành công phân hệ kế toán trong hệ thống ERP để giúp doanh nghiệp áp dụng

thành công hệ thống ERP trong hoạt động hằng ngày, góp phần nâng cao chất lượng
thông tin kế toán cũng như công tác tổ chức kế toán trong doanh nghiệp.
3. Câu hỏi nghiên cứu
Câu hỏi nghiên cứu 1: Những nhân tố nào ảnh hưởng đến sự thành công
trong việc triển khai phân hệ kế toán trong hệ thống ERP?
Câu hỏi nghiên cứu 2: Mức độ tác động của từng nhân tố này đến sự thành
công trong việc triển khai phân hệ kế toán trong hệ thống ERP như thế nào?


3
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
Đối tƣợng nghiên cứu: các nhân tố tác động đến việc triển khai thành công
phân hệ kế toán trong hệ thống ERP tại các doanh nghiệp, tổ chức.
Phạm vi nghiên cứu: các doanh nghiệp tại Việt Nam ở tất cả các lĩnh vực đã
triển khai ứng dụng hệ thống ERP.
5. Phƣơng pháp nghiên cứu
5.1.

Nghiên cứu định tính

Tác giả thực hiện nghiên cứu định tính bằng các phương pháp sau:
-

Phương pháp tổng hợp: Tổng hợp các nghiên cứu trong và ngoài nước liên
quan đến việc triển khai thành công hệ thống ERP nhằm tổng kết các công
trình nghiên cứu hiện có về triển khai ERP.

-

Phương pháp phân tích: Phân tích các nghiên cứu hiện có trong và ngoài

nước nhằm khám phá các nhân tố ảnh hưởng đến việc triển khai thành công
phân hệ kế toán trong hệ thống ERP.

-

Phương pháp khảo sát chuyên gia: Nghiên cứu sơ bộ định tính tiếp tục được
thực hiện bằng phương pháp khảo sát các chuyên gia trong việc triển khai
ERP tại thị trường Việt Nam. Mục đích của việc thảo luận này nhằm phát
hiện, khẳng định các nhân tố ảnh hưởng đến triển khai dự án, các thang đo
phù hợp với các dự án tại Việt Nam, từ đó bổ sung, điều chỉnh biến quan sát.

5.2.

Nghiên cứu định lƣợng

Nghiên cứu định lượng được thực hiện nhằm đánh giá giá trị, độ tin cậy và
mức độ phù hợp của các thang đo, kiểm định mô hình nghiên cứu, giả thuyết nghiên
cứu. Bên cạnh đó xác định mức độ ảnh hưởng của các nhân tố ảnh hưởng đến việc
triển khai thành công phân hệ kế toán trong hệ thống ERP tại Việt Nam. Các giai
đoạn như sau:
-

Thiết kế nghiên cứu.

-

Thu thập số liệu: Bảng câu hỏi khảo sát được gửi đến các đối tượng là các
chuyên gia có kinh nghiệm trong lĩnh vực triển khai ERP và các doanh

4
nghiệp đã triển khai ERP. Mẫu nghiên cứu được lấy theo phương pháp lấy
mẫu thuận tiện.
-

Phân tích dữ liệu: Phân tích dữ liệu bằng phần mềm SPSS 20.0 với các kỹ
thuật phân tích và kiểm định: Cronbach Alpha, phân tích nhân tố khám phá
EFA, phân tích hồi quy bội.

6. Ý nghĩa nghiên cứu
Nghiên cứu sẽ giúp các doanh nghiệp xác định các nhân tố ảnh hưởng đến
việc triển khai thành công phân hệ kế toán trong hệ thống ERP tại Việt Nam. Từ đó
giúp các doanh nghiệp có được sự chuẩn bị tốt hơn trước khi quyết định triển khai
hoặc có các giải pháp tác động vào các nhân tố này để đảm bảo cho việc triển khai
thành công hệ thống ERP nhằm giảm thiểu tổn thất về chi phí, thời gian và cơ hội
kinh doanh cho doanh nghiệp cũng như nâng cao chất lượng thông tin kế toán cho
doanh nghiệp.
Bên cạnh đó, nghiên cứu có thể được sử dụng như là tài liệu tham khảo cho
các nghiên cứu trong tương lai về các nhân tố ảnh hưởng đến việc triển khai thành
công phân hệ kế toán trong hệ thống ERP tại Việt Nam.
7. Các đóng góp của luận văn
Luận văn này tổng hợp được các nhân tố ảnh hưởng đến triển khai thành công
hệ thống ERP ở các nước trên thế giới.
Từ đó xác định được các nhân tố ảnh hưởng đến triển khai thành công hệ
thống ERP tại Việt Nam, đặc biệt đối với phân hệ kế toán.
Đề xuất các giải pháp góp phần giúp cho các nhà quản lý có được định hướng
và quyết định đúng đắn khi quyết định triển khai phần mềm ERP cho doanh nghiệp
của mình, tránh được các tổn thất không đáng có về chi phí, thời gian và cơ hội kinh
doanh cho doanh nghiệp. Bên cạnh đó, luận văn sẽ là tài liệu tham khảo cho các
nghiên cứu trong tương lai về các nhân tố ảnh hưởng đến việc triển khai thành công

phân hệ kế toán trong hệ thống ERP tại Việt Nam.


5
8. Cấu trúc luận văn
Chương 1: Tổng quan
Chương 2: Cơ sở lý thuyết
Chương 3: Phương pháp và mô hình nghiên cứu
Chương 4: Kết quả nghiên cứu
Chương 5: Kết luận và Kiến nghị


6

Chƣơng 1: TỔNG QUAN
1.1.

Các công trình nghiên cứu liên quan

1.1.1. Các nghiên cứu nƣớc ngoài
1.1.1.1.

Nghiên cứu của Liang Zhang và cộng sự (2002)

Nghiên cứu này được Liang Zhang và các cộng sự thực hiện năm 2002. Trong
nghiên cứu này, các tác giả đã đưa ra 10 yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến thành
công của ERP là: (1) Sự tham gia của lãnh đạo; (2) Tái cấu trúc quy trình kinh
doanh; (3) Quản lý dự án hiệu quả; (4) Sự cam kết của toàn doanh nghiệp; (5) Đào
tạo; (6) Người sử dụng; (7) Sự phù hợp phần mềm và phần cứng; (8) Sự chính xác
của dữ liệu kế toán; (9) Sự hỗ trợ của nhà cung cấp; (10) Văn hoá tổ chức.

Trong đó:
Sự tham gia của lãnh đạo: Theo C.C.Sum và K.K. Yang (1992), P. Dchessi,
C.M. Schaininger và D.R. Hobbs (1999) và một số nghiên cứu khác đã nhấn mạnh
tầm quan trọng của việc cần có sự hỗ trợ của lãnh đạo để triển khai thành công một
dự án ERP. Cấp lãnh đạo của doanh nghiệp phải tạo ra một môi trường thuận lợi
cho việc thực hiện phần mềm ERP và lãnh đạo cũng phải tham gia vào dự án đó.
Lãnh đạo sẵn sàng cung cấp các tài nguyên cần thiết như cam kết ban đầu khi thực
hiện dự án ERP. Việc triển khai phần mềm ERP có thể bị gián đoạn, ngưng trệ
nghiêm trọng nếu một số nguồn lực (ví dụ: con người, kinh phí và thiết bị) không
sẵn sàng.
Tái cấu trúc quy trình kinh doanh: Quá trình tái cấu trúc quy trình kinh doanh
được định nghĩa bởi Hammer và Champy (2001) đó là: “Suy nghĩ cơ bản và thiết kế
lại triệt để quy trình kinh doanh nhằm đạt được những cải thiện quan trọng cho
doanh nghiệp. Ví dụ như sự cải tiến đáng kể về hiệu suất, chi phí, chất lượng, dịch
vụ và tốc độ”. Phần mềm ERP được xây dựng không phải phù hợp với tất cả doanh
nghiệp. Tùy theo từng lĩnh vực kinh doanh, ngành nghề, quy mô,… mà tiến hành
thay đổi quy trình hiện có của mình để làm sao phù hợp với phần mềm ERP đó.
V.Grover và cộng sự (1995) cho rằng tổ chức ngày càng sẵn sàng cho những thay
đổi sẽ dễ dàng thành công trong việc triển khai hệ thống ERP.


7
Quản lý dự án hiệu quả: Theo Dennis Lock (1996) thì việc quản lý dự án liên
quan đến lập kế hoạch, phối hợp và kiểm soát những hoạt động phức tạp và đa dạng
của các dự án công nghiệp và thương mại hiện đại. Triển khai ERP là một chuỗi
những hoạt động phức tạp, liên quan đến mọi chức năng của doanh nghiệp và
thường kéo dài từ một đến hai năm. Do đó doanh nghiệp cần có chiến lược quản lý
dự án hiệu quả để kiểm soát được quá trình triển khai, tránh vượt ngân sách và đảm
bảo được lịch trình triển khai.
Sự cam kết của toàn doanh nghiệp: Hệ thống ERP là hệ thống thông tin toàn

doanh nghiệp, nó tích hợp và xử lý thông tin giữa các bộ phận trong doanh nghiệp
nên bắt buộc phải có sự hỗ trợ của tất cả các bộ phận trong doanh nghiệp. Người
đứng đầu các bộ phận là những người tiên phong của dự án ERP, họ cung cấp các
nguồn lực cần thiết để hỗ trợ cho cấp dưới. Những người khác bên ngoài dự án cũng
góp phần hỗ trợ dự án thành công.
Đào tạo: Đào tạo là một quá trình cung cấp cho các nhà quản lý và nhân viên
một cái nhìn khái quát về hệ thống ERP (Sum và cộng sự, 1997). Do đó, người sử
dụng có thể hiểu hơn về mối liên hệ giữa công việc của họ với các bộ phận chức
năng khác trong doanh nghiệp. Đào tạo các khái niệm giúp cho mọi người hiểu lý
do triển khai hệ thống ERP và sự cần thiết của việc triển khai. Trong khi đó, đào tạo
chức năng giúp người sử dụng xử lý tốt hơn các tình huống trên hệ thống. Ngoài ra
người đào tạo cần cung cấp đầy đủ tài liệu liên quan đến nội dung cần đào tạo để
người sử dụng nắm rõ và chủ động hơn.
Người sử dụng: Người sử dụng liên quan đến việc tham gia vào quá trình thực
hiện phát triển hệ thống và đại diện của các nhóm người dùng mục tiêu. Trong quá
trình tham gia triển khai, người sử dụng làm quen dần với hệ thống nên khi phần
mềm ERP đưa vào vận hành thực tế sẽ dễ dàng và thuận lợi hơn.
Sự phù hợp phần mềm và phần cứng: Nhà cung cấp ERP sử dụng những nền
tảng phần cứng, cơ sở dữ liệu và hệ thống hoạt động khác nhau và một số gói ERP
này chỉ phù hợp với cơ sở dữ liệu và hệ thống hoạt động của một số doanh nghiệp.
Do đó, đầu tiên các doanh nghiệp nên phân tích các yêu cầu để chắc chắn các vấn


8
đề cần giải quyết và lựa chọn phần mềm ERP phù hợp nhất với doanh nghiệp của
mình. Phần cứng, sau đó, được lựa chọn dựa trên yêu cầu của hệ thống ERP.
Sự chính xác của dữ liệu: Bởi vì các phân hệ của hệ thống ERP kết nối với
nhau một cách chi tiết, sự sai sót dữ liệu đầu vào của một phân hệ có thể ảnh hưởng
đến những phân hệ khác. Theo Sum và cộng sự (1997), sự chính xác của dữ liệu
quyết định sự thành công của dự án ERP. Dữ liệu luôn phải đảm bảo tính toàn vẹn

và phải được kiểm tra trước khi nhập vào phần mềm ERP.
Sự hỗ trợ của nhà cung cấp: Hầu hết các doanh nghiệp không tự phát triển
phần mềm ERP mà mua từ nhà cung cấp bên ngoài. Phần mềm ERP có những bộ
quy trình chuẩn và có thể khác với quy trình thực tế của doanh nghiệp. Do đó, sự hỗ
trợ của nhà cung cấp là rất quan trọng. Đội ngũ nhân viên của nhà cung cấp phải có
kiến thức, kinh nghiệm và kỹ năng giao tiếp với khách hàng. Ngoài ra, thời gian đáp
ứng dịch vụ cũng như sự tham gia tích cực của nhà cung cấp cũng đóng vai trò quan
trọng trong quá trình triển khai ERP.
Văn hoá tổ chức: Densley (1999) cho rằng việc triển khai ERP cần phải thích
ứng với phong cách văn hoá của từng doanh nghiệp, văn hoá tổ chức cũng là một
yếu tố quan trọng của việc triển khai dự án ERP. Doanh nghiệp triển khai phần
mềm ERP cần thay đổi quy trình kinh doanh của cho phù hợp với phần mềm ERP.
Sự thay đổi này tác động đến văn hoá tổ chức của doanh nghiệp và những ràng buộc
liên quan đến văn hoá của doanh nghiệp.


9

Môi trƣờng tổ chức
Sự tham gia
của lãnh đạo

Tái cấu trúc
quy trình
kinh doanh

Quản lý dự
án hiệu quả

Sự cam kết

của toàn
doanh nghiệp

Yếu tố ngƣời sử dụng
Người sử
dụng

Đào tạo

Yếu tố kỹ thuật
Sự phù hợp
phần cứng và
phần mềm

Triển khai
thành công
ERP

Sự chính
xác của dữ
liệu

Hỗ trợ từ nhà cung cấp
Sự hỗ trợ của
nhà cung cấp

Yếu tố văn hoá
Văn hoá tổ
chức

Hình 1.1. Các yếu tố ảnh hƣởng đến triển khai thành công ERP tại các doanh
nghiệp ở Trung Quốc
Nguồn: Liang Zhang và cộng sự (2002)


10
1.1.1.2.

Nghiên cứu của Gede Rasben Dantes (2011)

Nghiên cứu này được Gede Rasben Dantes công bố năm 2011. Mục đích của
bài nghiên cứu này nhằm so sánh quá trình triển khai ERP tại hai tổ chức khác nhau
thuộc hai quốc gia khác nhau.
Tổ chức A là một doanh nghiệp tư nhân hoạt động trong ngành in PCB với
hơn 500 nhân viên. Tổ chức này là một doanh nghiệp chủ chốt trong thị trường
PCB, phục vụ trong các lĩnh vực như điện tử, viễn thông, các thiết bị chăm sóc y tế
và kiểm soát.
Tổ chức B là một doanh nghiệp tư nhân hoạt động trong ngành thiết bị lưu trữ
và điện tử với hơn 500 nhân viên. Kể từ khi bắt đầu hoạt động vào năm 1999, hàng
triệu sản phẩm đã được phân phối đến khách hàng ở khắp các châu lục.
Nghiên cứu tiến hành khảo sát về quá trình triển khai ERP bằng cách phỏng
vấn các nhà quản lý, người sử dụng cấp cao, nhân viên, chuyên viên tư vấn dự án
liên quan trong quá trình triển khai hệ thống. Bài nghiên cứu so sánh quá trình triển
khai ERP dựa trên ba đặc tính là: con người, quy trình và tổ chức, công nghệ.
Kết quả nghiên cứu cho thấy, để thực hiện thành công hệ thống ERP, công ty
cần xem xét một số nhân tố quan trọng của quá trình triển khai thuộc ba đặc tính cụ
thể như sau:
Nhóm đặc tính về con người
(1) Sự hỗ trợ của lãnh đạo cấp cao: Theo Holland và Light (1999), Lee và Olson
(2010) thì việc triển khai thành công hệ thống ERP đòi hỏi sự lãnh đạo, cam

kết và tham gia mạnh mẽ của các nhà lãnh đạo cấp cao. Họ sẽ cung cấp
những nguồn lực và quyền hạn cần thiết để đạt được sự thành công của việc
triển khai (Bhatti, 2005).
(2) Làm việc theo nhóm: Nhóm dự án ERP nên bao gồm những thành viên được
lựa chọn về kĩ năng, kinh nghiệm, danh tiếng và sự linh hoạt. Nhóm triển
khai dự án rất quan trọng bởi vì họ sẽ chịu trách nhiệm xây dựng những kế
hoạch ban đầu, chi tiết và lịch trình dự án xuyên suốt chiều dài dự án.


11
(3) Sự tham gia của người sử dụng: Sự tham gia của người sử dụng dùng để chỉ
trạng thái tâm lý của cá nhân và được định nghĩa như tầm quan trọng và mục
đích cá nhân của một hệ thống cho một người dùng (T.R.Bhatti, 2005). Nó
cũng được định nghĩa là sự tham gia của người sử dụng trong quá trình triển
khai. Người sử dụng sẽ tham gia vào giai đoạn định nghĩa về nhu cầu hệ
thống ERP của công ty cũng như trong việc triển khai hệ thống này.
(4) Trình độ, năng lực và kinh nghiệm của chuyên viên tư vấn: Việc lựa chọn
chính xác chuyên viên tư vấn sẽ ảnh hưởng rất lớn đến việc triển khai thành
công hệ thống ERP. Lựa chọn những chuyên viên tư vấn có kiến thức trong
lĩnh vực doanh nghiệp đang hoạt động có thể giúp triển khai hệ thống phù
hợp với nhu cầu của doanh nghiệp.
Nhóm đặc tính về quy trình và tổ chức
(1) Các doanh nghiệp cần có mục tiêu rõ ràng: Mục tiêu rõ ràng là một hướng
dẫn cần thiết cho doanh nghiệp trong việc đạt được sự thành công trong quá
trình triển khai ERP. Mục tiêu đó là đạt được sự thành công với thời gian và
chi phí định sẵn và phù hợp với nhu cầu của doanh nghiệp.
(2) Chiến lược triển khai ERP: Có rất nhiều sự lựa chọn về chiến lược triển khai
ERP. Theo O‟Leary (2000), chiến lược triển khai ERP có thể được chia
thành: triển khai áp dụng hoàn toàn hệ thống mới (big bang), triển khai từng
phân hệ (pilot project) và áp dụng song song cả hệ thống mới và hệ thống cũ

(parallel implementation).
(3) Quản lý dự án: Một dự án muốn thành công cần phải có người quản lý dự án
giỏi. Nó bao gồm một mục tiêu rõ ràng, xây dựng cả kế hoạch công việc và
kế hoạch nguồn lực, kiểm soát tốt tiến độ dự án.
(4) Quản lý sự thay đổi: Cấu trúc tổ chức hiện tại của doanh nghiệp thường
không tương thích với hệ thống ERP. Hệ thống ERP có những logic của
riêng nó về chiến lược của doanh nghiệp, tổ chức và văn hoá. Do đó, triển
khai hệ thống ERP thường yêu cầu sự tái cấu trúc những quy trình chủ yếu


12
của doanh nghiệp và phát triển những quy trình mới để đáp ứng được mục
tiêu của doanh nghiệp.
(5) Quản lý rủi ro: Theo Donovan (1999), quản lý rủi ro không chỉ là nhận ra
những rủi ro mà còn là sự chuẩn bị cho những tình huống không mong muốn
có thể xảy ra.
(6) Tái cấu trúc quy trình kinh doanh: Tái cấu trúc quy trình kinh doanh nên
được thực hiện trước khi triển khai ERP.
(7) Giao tiếp: Giao tiếp là một trong những khó khăn và thách thức lớn nhất
trong quá trình triển khai dự án. Nó rất quan trọng để xây dựng một sự thấu
hiểu, một sự đồng thuận và chia sẻ thông tin giữa đội dự án, thông tin về kết
quả và mục tiêu trong toàn doanh nghiệp ở mọi giai đoạn của dự án.
(8) Đào tạo: Huấn luyện/ đào tạo có lẽ là nhân tố quan trọng nhất làm nên sự
thành công của dự án ERP. Nếu nhân viên hiểu được hệ thống hoạt động như
thế nào thì họ có thể khéo léo xử lý tình huống của mình dựa trên những
chức năng của hệ thống.
Nhóm đặc tính về công nghệ
(1) Cơ sở hạ tầng: Phát triển cơ sở hạ tầng là rất quan trọng trong việc triển khai
hệ thống ERP.
(2) Phân tích và chuyển đổi dữ liệu: Đây là một nhân tố quan trọng trong triển

khai ERP. Nhiều vấn đề thường xảy ra ở giai đoạn này. Do đó, doanh nghiệp
thường vận hành song song hệ thống cũ và hệ thống ERP cho đến lúc hệ
thống ERP hoạt động ổn định.
(3) Sản phẩm ERP tốt.
1.1.1.3.

Nghiên cứu của Jiang Yingji (2005)

Trong nghiên cứu này tác giả đã đưa ra mô hình nghiên cứu gồm 6 yếu tố ảnh
hưởng đến triển khai thành công ERP tại Phần Lan: (1) Sự tham gia của lãnh đạo,
(2) Quản lý dự án hiệu quả, (3) Tái cấu trúc quy trình kinh doanh, (4) Sự phù hợp
phần mềm và phần cứng, (5) Đào tạo, (6) Người sử dụng.
Trong đó:


13
Sự tham gia của lãnh đạo: Duchessi và cộng sự (1989) kết luận rằng sự tham
gia của lãnh đạo là yếu tố quan trọng góp phần thành công cho việc triển khai hệ
thống ERP. Lãnh đạo phải tham gia và phân bổ nguồn lực có giá trị cho các nỗ lưc
hoàn thành dự án. Các cam kết của lãnh đạo cần được nhấn mạnh trong doanh
nghiệp.
Quản lý dự án hiệu quả: Quản lý dự án hiệu quả là việc vận dụng các kiến
thức, kỹ năng, công cụ và kỹ thuật để đảm bảo dự án triển khai thành công. Quản lý
dự án được thực hiện thông qua quy trình: khởi tạo, lập kế hoạch, thực hiện, kiểm
soát và kết thúc (PMBOK Guide 2000).
Tái cấu trúc quy trình kinh doanh: Tái cấu trúc quy trình kinh doanh là phân
tích các quá trình kinh doanh của một doanh nghiệp để xác định cách tốt nhất để
làm việc. Các nghiên cứu của Sutcliffe (1999) và O‟Leary (2000) cũng đã phân tích
về vấn đề tái cấu trúc quy trình kinh doanh, nó phụ thuộc vào hệ thống ERP mà
doanh nghiệp lựa chọn triển khai, phải điều chỉnh lại quy trình của doanh nghiệp

cho phù hợp với phần mềm ERP đó.
Sự phù hợp phần mềm và phần cứng: Có nhiều nhà cung cấp giải pháp ERP
trên thế giới như SAP, Oracle, BAAN… Mỗi nhà cung cấp cũng đưa ra nhiều phiên
bản để các doanh nghiệp có nhiều sự lựa chọn. Do đó, doanh nghiệp cần phân tích
và lựa chọn giải pháp phù hợp nhất để tránh tối đa thiệt hại và rủi ro.
Đào tạo: Thông thường người sử dụng có thể quen với phần mềm ERP trong
vòng một năm. Mục tiêu chính của đào tạo ERP là giúp người sử dụng hiểu các quá
trình kinh doanh khác nhau đằng sau các ứng dụng ERP (Majed al-Mashari và cộng
sự, 2003).
Người sử dụng: Đối với phần mềm ERP mới, có thể yêu cầu người sử dụng
tham gia vaò dự án từ ban đầu, và người sử dụng cũng góp phần vào quyết định
này. Khi tham gia vào việc triển khai phần mềm ERP, người sử dụng có thể hiểu
được hệ thống mới sớm hơn và cho ý kiến phản hồi của mình hoặc quan điểm riêng
của mình. Khi người sử dụng hiểu được một số ý tưởng sớm hơn thì việc đào tạo dễ
dàng được chấp nhận.


14

Sự tham gia của lãnh đạo

Quản lý dự án hiệu quả

Tái cấu trúc quy trình kinh doanh

Sự phù hợp phần mềm và phần cứng

Triển khai
thành công
ERP

Đào tạo
Người sử dụng
Hình 1.2. Các yếu tố ảnh hƣởng đến triển khai thành công dự án ERP tại các
doanh nghiệp ở Phần Lan.
Nguồn: Jiang Yingji (2005)
1.1.2. Các nghiên cứu trong nƣớc
1.1.2.1.

Nghiên cứu của Tiến sĩ Nguyễn Bích Liên (2012)

Nghiên cứu của TS. Nguyễn Bích Liên thực hiện tại trường Đại học Kinh tế
thành phố Hồ Chí Minh, năm 2012 về “Xác định và kiểm soát các nhân tố ảnh
hưởng chất lượng thông tin kế toán trong môi trường ứng dụng hệ thống hoạch định
nguồn lực doanh nghiệp (ERP) tại các doanh nghiệp Việt Nam”.
Luận án dựa vào từng thành phần hệ thống theo mô hình “hệ thống hoạt động”
theo từng giai đoạn của quá trình phát triển của một hệ thống và các kết quả nghiên
cứu về ERP đã được công bố trên các tạp chí để nhận diện các nhân tố làm hệ thống
ERP tin cậy, thành công và theo nguyên lý suy diễn bắc cầu (chất lượng sản phẩm
phụ thuộc vào người sử dụng và hệ thống tạo và cung cấp sản phẩm), luận án nhận
diện đó chính là các thành phần nhân tố ảnh hưởng chất lượng thông tin ERP bao
gồm 12 nhân tố, đồng thời qua việc phân tích đặc điểm ứng dụng ERP tại Việt Nam
thì các nhân tố ảnh hưởng chất lượng thông tin ERP cũng chính là 12 nhân tố đó.


15
Do nhân tố chính sách phát triển ERP được đo theo 3 khái niệm khác nhau do tính
tương đối khác nhau và tầm quan trọng của nó nên luận án điều chỉnh thành 14
nhân tố.
Sau đó, luận án đã tiến hành kiểm định độ tin cậy thang đo bằng Cronbach‟s

Alpha thì 12 nhân tố được xem xét và sử dụng phân tích kết quả khảo sát bao gồm
các nhân tố sau:
1. Tầm nhìn, cam kết và sự hỗ trợ của ban quản lý cấp cao doanh nghiệp.
2. Năng lực và kinh nghiệm và sự hỗ trợ của nhà tư vấn triển khai.
3. Năng lực đội dự án.
4. Thử nghiệm hệ thống.
5. Huấn luyện và tham gia của nhân viên doanh nghiệp.
6. Chất lượng dữ liệu.
7. Qui trình xử lý và chất lượng phần mềm ERP.
8. Chất lượng thiết bị, cơ sở hạ tầng.
9. Chiến lược, chính sách phát triển ERP.
10. Môi trường văn hoá doanh nghiệp.
11. Môi trường giám sát, kiểm tra.
12. Người sử dụng bên ngoài doanh nghiệp.
Chất lượng thông tin là một trong các nhân tố quan trọng đánh giá một hệ
thống thông tin thành công theo mô hình nghiên cứu của Willahm. DeLone và
Ephraim. McLean năm 2003. Như vậy qua bài luận án của TS. Nguyễn Bích Liên
đã giúp chúng ta nhận diện phần nào các nhân tố ảnh hưởng đến ứng dụng thành
công ERP.
1.1.2.2.

Nghiên cứu của Nguyễn Hữu Hoàng Thọ (2012)

Tiếp đến một nghiên cứu khác của Nguyễn Hữu Hoàng Thọ, trường Đại học
Kinh tế Huế, đăng trên tạp chí khoa học, Đại học Huế, tập 72B, số 3, năm 2012 về
“Các yếu tố tác động đến triển khai thành công hệ thống hoạch định nguồn lực
(ERP) tại Việt Nam: Một áp dụng cải tiến các yếu tố của mô hình hệ thống thông tin
thành công” đã đóng góp một phát hiện nhỏ về các nhân tố ảnh hưởng đến thực hiện

16
thành công ERP giúp các doanh nghiệp có thêm kinh nghiệm và quyết định cho
mình.
Bài nghiên cứu với mục đích kiểm định giả thuyết về các nhân tố quan trọng
trong triển khai thành công ERP: chất lượng hệ thống, chất lượng thông tin và đào
tạo tác động tích cực đến ý định, thái độ, hành vi của người sử dụng ERP và ảnh
hưởng đến lợi ích thuần của doanh nghiệp với các giả thuyết sau:
H1: Chất lượng hệ thống ERP có một tác động tích cực đến thái độ hướng đến sử
dụng hệ thống ERP.
H2: Chất lượng thông tin ERP có một tác động tích cực đến thái độ hướng đến sử
dụng hệ thống ERP.
H3: Đào tạo sử dụng hệ thống ERP có một tác động tích cực đến thái độ đối với
việc sử dụng hệ thống ERP.
H4: Thái độ trong việc sử dụng hệ thống có một ảnh hưởng tích cực đến ý định
hành vi sử dụng.
H5: Ý định sử dụng có một ảnh hưởng tích cực đến lợi ích tổ chức.
Bài nghiên cứu xác định đối tượng nghiên cứu là người sử dụng ERP và thực
hiện phương pháp lấy mẫu truyền thống lựa chọn tại 3 thành phố đại diện, kết hợp
với lấy mẫu trực tuyến thông qua Website khảo sát trực tuyến, email đính kèm file
điện tử với 60 bảng câu hỏi được đo bằng thang đo Likert 5 điểm từ Rất không đồng
ý đến Hoàn toàn đồng ý đã được phát hành.
Kết quả phân tích dữ liệu cho thấy nghiên cứu đã đóng góp một phát hiện
chính là yếu tố đào tạo, huấn luyện là yếu tố quan trọng hơn hẳn yếu tố chất lượng
hệ thống, chất lượng thông tin, đồng thời tất cả các yếu tố độc lập đều tác động có ý
nghĩa đến ý định sử dụng ERP của người sử dụng tại Việt Nam. Do vậy, các doanh
nghiệp cần đầu tư chi phíli, thời gian cho việc huấn luyện, đào tạo để giúp người sử
dụng nắm bắt được phương pháp quản lý này, từ đó góp phần triển khai thành công
hệ thống ERP tại doanh nghiệp.

17
1.1.2.3.

Nghiên cứu của Ngụy Thị Hiền và Phạm Quốc Trung
(2013)

Một nghiên cứu khác về các nhân tố ảnh hưởng đến sự thành công của dự án
ERP đã được thực hiện ngay tại thành phố Hồ Chí Minh do Nguỵ Thị Hiền và
Phạm Quốc Trung, trường Đại học Bách Khoa, Đại học Quốc gia – thành phố Hồ
Chí Minh thực hiện và đăng trên tạp chí Khoa học và Công nghệ, tập 16 số Q22013 với mục đích nhận diện các nhân tố chính ảnh hưởng đến sự thành công của
dự án ERP, thu thập dữ liệu và kiểm định mô hình nghiên cứu tại thành phố Hồ Chí
Minh, từ đó tác giả đề xuất một số giải pháp nhằm góp phần nâng cao sự thành công
của các dự án ERP tại Việt Nam.
Theo đó tác giả sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính và định lượng, với
200 mẫu khảo sát tại thành phố Hồ Chí Minh, sử dụng thang đo Likert 5 điểm , kết
quả có 162 bảng câu hỏi hợp lệ được sử dụng phân tích kết quả. Sau khi phân tích
độ tin cậy của thang đo thông qua Cronbach‟s Alpha, kết hợp phân tích nhân tố
khám phá EFA và phân tích hồi quy kết quả nghiên cứu đã xác định 6 yếu tố ảnh
hưởng lên sự thành công của hệ thống ERP là:
 Sự hỗ trợ từ ban lãnh đạo.
 Đặc điểm đội dự án ERP.
 Đặc điểm của doanh nghiệp.
 Đặc điểm của người dùng.
 Đặc điểm của hệ thống ERP.
 Chất lượng của đơn vị tư vấn, triển khai ERP.
Trong đó, 3 yếu tố tác động mạnh đến sự thành công của dự án ERP là: Sự hỗ
trợ từ ban lãnh đạo, Đặc điểm đội dự án, Chất lượng của đơn vị tư vấn triển khai
ERP.
1.1.2.4.

Một số nghiên cứu khác

Bên cạnh các nghiên cứu trên thì còn có một số nghiên cứu về việc triển khai
thành công hệ thống ERP trong các luận văn thạc sĩ như sau: