Tiểu luận môn triết học vận dụng nguyên tắc toàn diện trong triết học mác – lênin để giải quyết một số vấn đề trong công cuộc đổi mới hiện nay của việt nam

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ TP.HCM
VIỆN ĐÀO TẠO SAU ĐẠI HỌC


MÔN: TRIẾT HỌC

TIỂU LUẬN
VẬN DỤNG NGUYÊN TẮC TOÀN DIỆN TRONG TRIẾT HỌC MÁC – LÊ
NIN ĐỂ GIẢI QUYẾT MỘT SỐ VẤN ĐỀ TRONG CÔNG CUỘC ĐỔI MỚI
HIỆN NAY CỦA VIỆT NAM

GVHD : TS. Bùi Như Mưa
HVTH : Huỳnh Thanh Quý – MHV : 7701260950A
Nguyễn Thị Phương – MHV : 7701260922A
Trần Thị Thúy Vân – MHV : 7701261228A
Phạm Quang Thái – MHV : 7701261002A

TP.Hồ Chí Minh, Tháng 01, năm 2017


Vận dụng nguyên tắc toàn diện trong triết học Mác – Lênin để giải quyết một số
vấn đề trong công cuộc đổi mới hiện nay của Việt Nam

MỤC LỤC

Trang 2


Vận dụng nguyên tắc toàn diện trong triết học Mác – Lênin để giải quyết một số
vấn đề trong công cuộc đổi mới hiện nay của Việt Nam

LỜI MỞ ĐẦU
Phép biện chứng duy vật là học thuyết khoa học, là đỉnh cao của tư duy nhân
loại. Ph. Ăngghen trong tác phẩm Chống Đuy-rinh đã nêu ra một định nghĩa về phép
biện chứng duy vật: “Phép biện chứng chẳng qua chỉ là một khoa học về những quy
luật phổ biến của sự vận động và phát triển của tự nhiên, xã hội loài người và của tư
duy”. Mỗi nguyên lý, quy luật, phạm trù trong phép biện chứng duy vật không chỉ là
sự giải thích đúng đắn về tính biện chứng của thế giới mà còn là phương pháp luận
khoa học của việc nhận thức và cải tạo thế giới. Trong đó, nguyên lý mối liên hệ phổ
biến và ý nghĩa phương pháp luận của nó – nguyên tắc toàn diện đóng một vai trò
quan trọng, góp phần tạo nên tính tự giác, tính khoa học và tính cách mạng triệt để của
phép biện chứng duy vật.
Đảng Cộng sản Việt Nam trong quá trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam luôn
vận dụng đúng đắn, sáng tạo những quy luật cơ bản của phép biện chứng duy vật nói
chung và nguyên lý mối liên hệ phổ biến, nguyên tắc toàn diện nói riêng. Tại Đại hội
Đảng lần thứ XII đã tổng kết 30 năm đổi mới, đánh giá 5 năm thực hiện nhiệm vụ kinh
tế - xã hội, mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn từ 2016 – 2020, trong đó Nghị
quyết Đại hội XII đã thể hiện một cách sinh động sự vận dụng sáng tạo nguyên lý mối
liên hệ phổ biến và nguyên tắc toàn diện vào hoàn cảnh cụ thể của nước ta. Nghị quyết
Đại hội XII đã chỉ rõ:
“Ba mươi năm đổi mới là một giai đoạn lịch sử quan trọng trong sự nghiệp xây dựng
và bảo vệ đất nước, đánh dấu sự trưởng thành về mọi mặt của Đảng, Nhà nước và
nhân dân ta. Đổi mới mang tầm vóc và ý nghĩa cách mạng, là quá trình cải biến sâu
sắc, toàn diện, triệt để, là sự nghiệp cách mạng to lớn của toàn Đảng, toàn dân và
toàn quân vì mục tiêu "dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh".
Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử mà đất nước ta
đã đạt được sau ba mươi năm đổi mới thì thực tiễn quá trình đổi mới cũng xuất hiện
đồng thời nhiều vấn đề lớn, phức tạp, nhiều hạn chế, yếu kém cần phải tập trung giải
quyết, khắc phục để tiếp tục đưa đất nước phát triển nhanh và bền vững hơn. Việc giải
quyết những hạn chế, yếu kém này đòi hỏi Đảng ta phải vận dụng đúng đắn, sáng tạo
phép biện chứng duy vật, nguyên lý mối liên hệ phổ biến, nguyên tắc toàn diện của

phép biện chứng duy vật.
Xuất phát từ những vấn đề nêu trên, nhóm xin lựa chọn đề tài: “Vận dụng
nguyên tắc toàn diện trong triết học Mác – Lênin để giải quyết một số vấn đề trong
công cuộc đổi mới hiện nay của Việt Nam”.

Trang 3


Vận dụng nguyên tắc toàn diện trong triết học Mác – Lênin để giải quyết một số
vấn đề trong công cuộc đổi mới hiện nay của Việt Nam

PHẦN I
VÀI NÉT CƠ BẢN VỀ NGUYÊN LÝ MỐI LIÊN HỆ PHỔ BIẾN -NGUYÊN
TẮC TOÀN DIỆN TRONG TRIẾT HỌC MÁC – LÊ NIN
NGUYÊN LÝ MỐI LIÊN HỆ PHỔ BIẾN CỦA PHÉP BIỆN CHỨNG
DUY VẬT

1.1.

Trong lịch sử Triết học, các nhà triết học đã nảy sinh nhiều tranh luận, mâu
thuẫn khi đi tìm lời giải đáp cho hai câu hỏi:
-

Các sự vật, hiện tượng khác nhau của thế giới có mối liên hệ qua lại, tác động,
ảnh hưởng lẫn nhau hay chúng tồn tại biệt lập, tách rời nhau?

-

Nếu chúng có mối liên hệ qua lại thì cái gì quy định mối liên hệ đó?

Việc tìm câu trả lời cho hai câu hỏi trên đã làm xuất hiện hai quan điểm cơ bản:
quan điểm siêu hình và quan điểm biện chứng.
Những người theo quan điểm siêu hình cho rằng các sự vật, hiện tượng tồn tại
biệt lập, tách rời nhau, cái này tồn tại bên cạnh cái kia mà không có bất kỳ sự phụ
thuộc, ràng buộc, quy định lẫn nhau, tác động qua lại nào. Nếu giữa chúng có sự quy
định, liên hệ lẫn nhau thì cũng chỉ là những quy định, liên hệ bề ngoài, mang tính ngẫu
nhiên, không có khả năng chuyển hóa lẫn nhau.
Đối lập với quan điểm siêu hình, quan điểm biện chứng cho rằng các sự vật,
hiện tượng, quá trình khác nhau vừa tồn tại độc lập, vừa quy định tác động qua lại,
chuyển hóa lẫn nhau.
Tuy nhiên, quan điểm biện chứng duy tâm cho rằng, cái tinh thần khách quan
(lực lượng siêu nhiên, thượng đế, linh hồn vũ trụ) hay cái tinh thần chủ quan (ý thức,
cảm giác của con người) quy định mối liên hệ, sự chuyển hóa lẫn nhau giữa các sự vật,
hiện tượng trong thế giới.
Quan điểm duy vật biện chứng khẳng định, các sự vật, hiện tượng chỉ là những
dạng khác nhau của một thế giới thống nhất, duy nhất – thế giới vật chất. Nhờ có tính
thống nhất vật chất của thế giới mà các sự vật, hiện tượng có mối liên hệ, tác động qua
lại, chuyển hóa lẫn nhau.
Vậy mối liên hệ, mối liên hệ phổ biến là gì?
Chúng có tính chất, ý nghĩa như thế nào đối với phép biện chứng duy vật nói
chung và trong hoạt động nhận thức, thực tiễn?
Mối liên hệ là sự tác động, ràng buộc, quy định lẫn nhau giữa các sự vật, hiện
tượng hay quá trình mà trong đó, sự thay đổi của cái này tất yếu kéo theo sự thay đổi
của cái kia. Mối liên hệ phổ biến là mối liên hệ liên hệ giữa các mặt (thuộc tính) đối
lập tồn tại trong mọi sự vật, trong mọi lĩnh vực hiện thực, chúng chi phối một cách
Trang 4


Vận dụng nguyên tắc toàn diện trong triết học Mác – Lênin để giải quyết một số
vấn đề trong công cuộc đổi mới hiện nay của Việt Nam

tổng quát sự tồn tại, vận động, phát triển của mọi sự vật, hiện tượng, quá trình xảy ra
trong thế giới, và là đối tượng nghiên cứu của phép biện chứng. Cả mối liên hệ và mối
liên hệ phổ biến đều có tính khách quan, tính phổ biến và tính đa dạng.
Từ những nhận định trên, triết học Mác – Lênin đã đúc kết thành nguyên lý về
mối liên hệ phổ biến với nội dung cơ bản:
Do sự vật, hiện tượng, quá trình trong thế giới thống nhất tạo mà chúng tồn tại
trong muôn vàn mối liên hệ ràng buộc lẫn nhau. Mối liên hệ tồn tại khách quan, phổ
biến và đa dạng.
Trong muôn vàn mối liên hệ chi phối sự tồn tại của chúng có những mối liên hệ
phổ biến. Mối liên hệ phổ biến cũng tồn tại khách quan, phổ biến, đa dạng.
1.2.

NGUYÊN TẮC TOÀN DIỆN TRONG TRIẾT HỌC MÁC – LÊNIN

Cơ sở lý luận của nguyên tắc toàn diện là nội dung nguyên lý về mối liên hệ
phổ biến. Khi vận dụng nguyên tắc toàn diện trong hoạt động nhận thức, để hiểu đúng
sự vật chúng ta phải tìm hiểu, phát hiện càng nhiều mối liên hệ, quan hệ (hay những
đặc điểm, tính chất, yếu tố…) đang chi phối sự tồn tại của bản thân sự vật càng tốt.
Đồng thời, cần phân loại để xác định những mối liên hệ, quan hệ nào là bên trong, cơ
bản, tất nhiên, ổn định và dựa trên những mối liên hệ, quan hệ này để lý giải được
những mối liên hệ, quan hệ còn lại.
Trong hoạt động thực tiễn, để đạt được hiệu quả ta phải đánh giá đúng vai trò
của từng mối liên hệ, quan hệ (hay những đặc điểm, tính chất, yếu tố, mặt…) chi phối
sự vật, nắm vững sự chuyển hóa của chúng. Sau đó ta cần tìm kiếm và sử dụng các
công cụ, phương tiện, biện pháp vật chất thích hợp để tập trung biến đổi những mối
liên hệ, quan hệ bên trong, cơ bản, tất nhiên, quan trọng của bản thân sự vật, phát huy
hay hạn chế tác động của chúng, nhằm lèo lái sự vật vận động, phát triển theo đúng
quy luật và hợp lợi ích chúng ta.
Quán triệt nguyên tắc toàn diện sẽ giúp khắc phục được chủ nghĩa phiếm diện,

chủ nghĩa chiết trung, chủ nghĩa ngụy biện…trong hoạt động nhận thức và thực tiễn.
Khi muốn hiểu một sự vật, hiện tượng cần phải nhìn bao quát tất cả các mặt, các mối
liên hệ.Tránh cái nhìn phiến diện chỉ nhìn một mặt, một phương diện nào đó rồi đưa ra
kết luận. Phải tìm ra mối liên hệ chủ yếu của sự vật hiện tượng, quy luật hình thành và
xu hướng phát triển của sự vật hiện tượng tránh tình trạng nhìn chung chung “ba phải”
hay vì lợi ích cá nhân mà đưa ra quyết định không đúng về sự vật, hiện tượng.

Trang 5


Vận dụng nguyên tắc toàn diện trong triết học Mác – Lênin để giải quyết một số
vấn đề trong công cuộc đổi mới hiện nay của Việt Nam

PHẦN II
VẬN DỤNG NGUYÊN TẮC TOÀN DIỆN TRONG CHỦ NGHĨA MÁC –
LÊNIN ĐỂ GIẢI QUYẾT MỘT SỐ VẤN ĐỀ THỰC TIỄN
ĐỔI MỚI TOÀN DIỆN NỀN KINH TẾ TRONG THỜI KỲ HỘI NHẬP

2.1.

Sau 30 năm đổi mới, nền kinh tế Việt Nam đã đạt được những thành tựu vượt
bậc, đưa nước ta từ một nước nghèo trở thành một nước có thu nhập trung bình, dẫn
đầu thế giới về xuất khẩu ở nhiều lĩnh vực như gạo, cà phê, cao su, thủy hải sản.. Tuy
nhiên bên cạnh những thành tựu đạt được, nền kinh tế nước ta còn bộc lộ nhiều hạn
chế, yếu kém mà nếu không giải quyết triệt để sẽ kìm hãm tốc độ tăng trưởng kinh tế,
tụt hậu so với các nước trong khu vực và trên thế giới. Những hạn chế yếu kém đó là:
-

Thứ nhất, trong một thời gian dài, kinh tế tăng trưởng chưa tương xứng với
tiềm năng.

-

Thứ hai, chất lượng tăng trưởng, hiệu quả đầu tư và sức cạnh tranh chậm được
cải thiện.

-

Thứ ba, phát triển kinh tế của Việt Nam hiện nay dẫn đến nhiều tác động xấu,
tiêu cực đối với môi trường

Để giải quyết những mặt hạn chế cơ bản nêu trên, chúng ta phải chỉ rõ những
nguyên nhân cốt lõi dẫn đến những hạn chế, từ đó đề ra đường lối đúng đắn, toàn diện
khắc phục nó. Một số nguyên nhân chủ yếu làm cho nền kinh tế nước ta tăng trưởng
chưa đạt yêu cầu cả về tốc độ lẫn chất lượng và hiệu quả. Đó là những nguyên nhân
gắn với mô hình, thể chế, cơ cấu và bộ máy.
a. Mô hình tăng trưởng chứa đựng một số mâu thuẫn và bất cập.
-

Tốc độ tăng trưởng cao của nền kinh tế đạt được chủ yếu bằng tăng đầu tư hơn
là nhờ nâng cao năng suất và hiệu quả.

-

Lợi thế lớn nhất của nền kinh tế - nguồn lao động dồi dào và giá rẻ - chưa được
quan tâm khai thác phát triển đúng hướng và đúng tầm.

-

Nguồn vốn đầu tư Nhà nước và khu vực doanh nghiệp nhà nước chiếm tỷ trọng

lớn trong nền kinh tế nhưng hiệu quả còn thấp. Tiềm năng của khu vực dân
doanh và khu vực đầu tư nước ngoài chưa được phát huy đầy đủ.

b. Hệ thống thể chế thị trường phát triển chậm và thiếu đồng bộ, trong khi đó, các

yếu tố của cơ chế kinh tế cũ còn duy trì, cho nên gây cản trở sự phát triển.
Trang 6


Vận dụng nguyên tắc toàn diện trong triết học Mác – Lênin để giải quyết một số
vấn đề trong công cuộc đổi mới hiện nay của Việt Nam

c. Cơ cấu kinh tế chậm chuyển dịch theo hướng công nghiệp hóa, nhất là theo

hướng hiện đại hóa.
d. Trong nền kinh tế vẫn còn nhiều điểm yếu, gây tắc nghẽn tăng trưởng.
e. Trong số các điểm yếu đó, sự yếu kém của kết cấu hạ tầng, cả "cứng" lẫn

"mềm" là đặc biệt nghiêm trọng. Năng lượng (điện) và hạ tầng giao thông là hai
điểm yếu điển hình nhất.
f. Còn nhiều hạn chế về nguồn nhân lực có trình độ cao.
g. Năng lực điều hành của bộ máy quản lý nhà nước còn nhiều hạn chế.

Sự chậm trễ của cải cách hành chính so với đổi mới về kinh tế làm cho năng lực
quản lý của bộ máy hành chính công quyền kém hiệu quả, ảnh hưởng đến quá
trình phát triển nền kinh tế.
Tương ứng với 6 nhóm vấn đề làm nảy sinh những yếu kém, hạn chế của nền
kinh tế nêu trên, chúng ta đề ra những giải pháp cần thực hiện một cách đồng bộ và hệ
thống để khắc phục, đó là:
-

Thứ nhất, đổi mới mô hình tăng trưởng, chuyển từ mô hình vừa hướng nội, thay
thế nhập khẩu, vừa hướng về xuất khẩu, dựa chủ yếu vào vốn và khai thác tài
nguyên, sang mô hình hướng về xuất khẩu và hội nhập đầy đủ vào nền kinh tế
thế giới, dựa trên lợi thế so sánh và liên tục tạo ra lợi thế so sánh mới. Đó là mô
hình không phải chỉ dựa vào vốn và khai thác tài nguyên để đạt tốc độ tăng
trưởng cao mà ngày càng phải dựa nhiều hơn vào khai thác lợi thế về lao động
và tiềm năng trí tuệ.

-

Thứ hai, đẩy mạnh tạo lập đồng bộ và vận hành thông suốt các loại thị trường.
Trong vài năm tới, cần xóa bỏ căn bản các cơ chế kinh tế cũ không còn phù
hợp; tiếp tục đổi mới và phát triển khu vực doanh nghiệp nhà nước, nhanh
chóng nâng cao hiệu quả và sức cạnh tranh của doanh nghiệp, trọng tâm là cổ
phần hóa doanh nghiệp.

-

Thứ ba, điều chỉnh lại định hướng cơ cấu ngành, tạo bước phát triển vượt bậc
của khu vực dịch vụ, khuyến khích phát triển mạnh các ngành công nghiệp phụ
trợ. Hai nhóm ngành cần được quan tâm ưu tiên là các ngành công nghiệp, công
nghệ cao và các ngành dịch vụ có tiềm năng lớn và sức cạnh tranh cao.

Trang 7


Vận dụng nguyên tắc toàn diện trong triết học Mác – Lênin để giải quyết một số
vấn đề trong công cuộc đổi mới hiện nay của Việt Nam

2.2.

-

Thứ tư, tập trung giải tỏa các điểm yếu, trọng tâm trước mắt là về năng lượng
điện và hạ tầng giao thông - vận tải.

-

Thứ năm, chú trọng phát triển và sử dụng có hiệu quả nguồn nhân lực, huy
động mạnh mẽ các nguồn lực để phát triển giáo dục - đào tạo, tạo ra một cơ cấu
lao động mới, trong đó lao động có trình độ cao, có kỹ năng, biết ngoại ngữ
chiếm tỷ trọng ngày càng lớn. Gấp rút đào tạo đội ngũ luật sư am hiểu luật pháp
quốc tế, đội ngũ chuyên gia tư vấn, kế toán, kiểm toán, quản trị doanh nghiệp
đạt trình độ quốc tế.

-

Thứ sáu, đẩy mạnh cải cách nền hành chính quốc gia, xây dựng Nhà nước pháp
quyền xã hội chủ nghĩa; tăng cường hiệu lực, hiệu quả quản lý của bộ máy nhà
nước, đồng thời, với việc tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo, không ngừng
nâng cao hiệu lực, hiệu quả lãnh đạo với Đảng, thúc đẩy nền kinh tế thị trường
định hướng xã hội chủ nghĩa.

-

Thứ bảy, không đánh đổi lợi ích môi trường lấy lợi ích kinh tế: Lâu nay Việt
Nam đã “trải thảm đỏ” để chào đón các nhà đầu tư nước ngoài với mục đích
phát triển kinh tế cho ngành, địa phương mà nhiều khi coi nhẹ, thậm chí bỏ qua
vấn đề bảo vệ môi trường trong quá trình sản xuất kinh doanh. Sự cố tại Công

ty Formosa Hà Tĩnh là bài học cảnh tỉnh cho chúng ta về vai trò, tầm quan trọng
của bảo vệ môi trường, bảo đảm phát triển bền vững đất nước nói chung và
từng địa phương nói riêng.
VẬN DỤNG NGUYÊN TẮC TOÀN DIỆN TRONG ĐỔI MỚI CHÍNH TRỊ

Việc đổi mới chính trị ở nước ta trong thời kỳ quá độ trước hết phải xuất phát từ
tính chất xã hội của con đường phát triển đất nước mà Đảng và nhân dân ta đã lựa
chọn, đó là định hướng Xã hội Chủ nghĩa. Như vậy, đổi mới chính trị là nhằm tạo ra sự
phù hợp của hệ thống chính trị với sự lựa chọn chính trị về con đường phát triển của
đất nước. Đổi mới chính trị ở nước ta, do đó, xuất phát từ thực tiễn của hệ thống chính
trị đã tỏ ra yếu kém, không đáp ứng được yêu cầu của cách mạng.
Thực tiễn cách mạng đòi hỏi mà hệ thống chính trị không đáp ứng được thì phải
xem lại những yếu kém trong hệ thống chính trị. Đảng ta đã: Thẳng thắn thừa nhận
rằng, trước những biến động và thử thách của sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội,
hoạt động tư tưởng và tổ chức của Đảng đã không theo kịp yêu cầu của cách mạng.
Trong công tác tổ chức, khuyết điểm lớn nhất là sự trì trệ, chậm đổi mới công tác cán
bộ... Phong cách lãnh đạo và lề lối làm việc mang nặng chủ nghĩa quan liêu, lời nói
không đi đôi với việc làm... Về mặt tổ chức, đã để cho bộ máy nhà nước, bộ máy của
Đảng và các đoàn thể phình ra quá lớn, chồng chéo và phân tán.
Trang 8


Vận dụng nguyên tắc toàn diện trong triết học Mác – Lênin để giải quyết một số
vấn đề trong công cuộc đổi mới hiện nay của Việt Nam

Nhưng đổi mới bộ phận nào trong hệ thống chính trị của chúng ta? Để giải đáp
được câu hỏi đó phải có cái nhìn toàn diện, cụ thể trên cơ sở thực tiễn của hệ thống
chính trị, đồng thời phải tránh thái độ nôn nóng lẫn sự trì trệ trong quá trình xem xét
vấn đề.
Đổi mới toàn diện hệ thống chính trị bao gồm đổi mới từ tổ chức, phong cách,

lề lối làm việc... nhằm làm cho các bộ phận cấu thành hệ thống chính trị nói riêng và
toàn bộ hệ thống chính trị nói chung hoạt động có hiệu quả, đáp ứng sự nghiệp đổi mới
đất nước.
Nhưng với tư cách là hạt nhân của hệ thống chính trị, là lực lượng lãnh đạo hệ
thống chính trị thì mỗi sự đổi mới của Đảng đều trực tiếp chi phối đến các bộ phận còn
lại của hệ thống chính trị. Hơn nữa, với tư cách là đội tiên phong của cách mạng, đổi
mới của Đảng xét về mặt nguyên tắc, Đảng phải tiên phong trong việc tự đổi mới,
chỉnh đốn mình, làm cơ sở cho Đảng lãnh đạo đổi mới nhà nước và các tổ chức chính
trị - xã hội.
Đổi mới chính trị ở nước ta phải làm thế nào để đảm bảo rằng: Nhân dân tự giác
tham gia hoạt động chính trị, để hính trị phải là việc của nhân dân .Để nhân dân thực
sự phát huy quyền dân chủ của mình, trở thành người chủ của mọi quá trình xã hội.
Đổi mới chính trị ở nước ta, do đó, then chốt là đổi mới, chỉnh đốn về phương
thức tổ chức và hoạt động của Đảng nhằm làm cho Đảng đáp ứng được vai trò lãnh
đạo của sự nghiệp đổi mới đất nước, tăng cường hiệu lực nhà nước, phát huy quyền
dân chủ và làm chủ của nhân dân, từng bước xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa,
coi đó vừa là mục tiêu, vừa là động lực của chủ nghĩa xã hội.
Đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, hệ thống chính trị đó có
chức năng cơ bản là thúc đẩy sự phát triển kinh tế, xã hội theo định hướng xã hội chủ
nghĩa, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân, từng bước hình thành và hoàn thiện dân
chủ xã hội chủ nghĩa mà nội dung cơ bản của nó là: Toàn bộ quyền lực thuộc về nhân
dân dưới sự lãnh đạo của Đảng.
Để đổi mới chính trị, Đảng ta đã quán triệt những quan điểm mácxít, tập trung ở
những điểm sau đây:
-

Phải nắm vững tính chất giai cấp công nhân của chế độ chính trị, của nhà nước
và hệ thống chính trị xã hội chủ nghĩa. Do đó, phải giữ vững vai trò lãnh đạo
của Đảng đối với toàn xã hội nói chung và đối với hệ thống chính trị nói riêng.

-

Đổi mới chính trị, do đó phải làm thế nào để có một hệ thống chính trị phát
triển, phù hợp với yêu cầu của đổi mới và trở thành động lực quan trọng của sự
phát triển đất nước, không giáo điều, không xơ cứng, trì trệ và bảo thủ. Cũng do
đó, đổi mới chính trị của nước ta phải thể hiện được tinh thần của Lênin về vấn
đề này, tập trung ở chỗ:
Trang 9


Vận dụng nguyên tắc toàn diện trong triết học Mác – Lênin để giải quyết một số
vấn đề trong công cuộc đổi mới hiện nay của Việt Nam

+

Chính trị là biểu hiện tập trung của kinh tế.

+

Chính trị do kinh tế quyết định, nhưng đồng thời chính trị không thể không
giữ vị trí hàng đầu, là phương hướng dẫn dắt kinh tế.

Đối với nước ta hiện nay, đổi mới chính trị phải đi đôi với bảo vệ và phát triển
chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, kiên định con đường đi lên chủ nghĩa xã
hội ở nước ta.
Đổi mới và tăng cường hệ thống chính trị phải được diễn ra trên cơ sở hiện thực
của kinh tế và sự phát triển văn hóa mà cơ sở của nó là dân trí được nâng lên không
ngừng để nhân dân tự giác tham gia vào đời sống chính trị. Đó là căn cứ lý luận,
phương pháp luận của vấn đề đổi mới chính trị và hệ thống chính trị ở nước ta. Đồng
thời, việc đổi mới mô hình, cơ chế, chính sách và phương thức quản lý kinh tế đòi hỏi

sự đổi mới phù hợp của hệ thống chính trị.
Yêu cầu nổi lên hàng đầu, trước mắt cũng như lâu dài là đổi mới, giữ vững ổn
định chính trị để phát triển, để thực hiện các mục tiêu của đổi mới, giữ vững vai trò
lãnh đạo của Đảng và nâng cao hiệu lực quản lý của nhà nước, mở rộng và củng cố vững
chắc cơ sở xã hội của chính trị là quần chúng nhân dân.
Khái quát lại, thực chất của đổi mới chính trị ở nước ta là xây dựng và phát
triển dân chủ xã hội chủ nghĩa, tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng nhưng nền dân
chủ không ngừng được tăng cường, mở rộng. Vì vậy, triển khai công việc hệ trọng này,
Đảng ta khẳng định vừa phải khắc phục bệnh tập trung quan liêu, vừa phải chống dân
chủ cực đoan và vô chính phủ.
Quán triệt những quan điểm xuất phát trên đây, phù hợp với yêu cầu và nhiệm
vụ của đổi mới kinh tế, những nội dung chủ yếu của đổi mới chính trị được Đảng ta
xác định là:
-

Một là, xử lý đúng đắn mối quan hệ giữa kinh tế thị trường với định hướng xã
hội chủ nghĩa. Đây là một vấn đề lý luận và thực tiễn rất to lớn, phức tạp, trong
đó còn nhiều vấn đề rất mới mẻ so với trình độ nhận thức và kinh nghiệm của
chúng ta, nó đòi hỏi phải thường xuyên nghiên cứu và theo dõi sự vận động của
thực tiễn để có những tổng kết nghiêm túc về mặt khoa học, kịp thời điều chỉnh
kinh tế - xã hội đúng theo quy luật khách quan của sự phát triển. Do đó, muốn
đảm bảo sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng, muốn giữ vững định hướng xã hội
chủ nghĩa và không phạm vào sai lầm về chính trị thì xây dựng Đảng trong sạch
và vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức, làm cho Đảng ngang tầm với
những yêu cầu mới, nhiệm vụ mới là yêu cầu hàng đầu, là điều kiện có tính tiên
quyết, có tính nguyên tắc của đổi mới chính trị ở nước ta.

-

Hai là, với tư cách là bộ máy công quyền - nhà nước của dân, do dân và vì dân,

nhà nước là một công cụ quan trọng nhất đại diện cho quyền lợi của nhân dân.
Trang 10


Vận dụng nguyên tắc toàn diện trong triết học Mác – Lênin để giải quyết một số
vấn đề trong công cuộc đổi mới hiện nay của Việt Nam

Với mục tiêu như vậy thì việc đổi mới, tăng cường vai trò quản lý và nâng cao
hiệu lực quản lý của nhà nước, trên cơ sở bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng đối
với Nhà nước, làm cho những quan điểm và đường lối đổi mới của Đảng được
thể chế hóa và cụ thể hóa thành pháp luật, chính sách và cơ chế được thực hiện
đúng đắn trong cuộc sống là đòi hỏi hết sức cấp bách.
PHẦN III
KẾT LUẬN
Nguyên lý về mối liên hệ phổ biến và ý nghĩa phương pháp luận của nó –
nguyên tắc toàn diện đóng một vai trò quan trọng trong việc tạo nên tính tự giác, tính
khoa học và tính cách mạng triệt để của phép biện chứng duy vật.
Vận dụng đúng đắn, sáng tạo nguyên lý và nguyên tắc này sẽ đem lại hiểu quả
tối đa trong hoạt động nhận thức cũng như hoạt động thực tiễn của con người.
Trong thực tiễn 30 đổi mới của đất nước, Đảng ta đã vận dụng đúng đắn, triệt
để, sáng tạo nguyên tắc toàn diện và đã mang lại nhiều thành công rực rỡ trên nhiều
lĩnh vực như kinh tế, chính trị, xã hội, quốc phòng, an ninh.
Trong thời buổi hội nhập kinh tế quốc tế sâu, rộng hiện nay việc tiếp tục quán
triệt, áp dụng triệt để, sáng tạo nguyên tắc này vào trong công cuộc đổi mới toàn diện
mọi mặc của đất nước sẽ góp phần quan trọng trong phát huy những thuận lợi, thời cơ;
đẩy lùi những thách thức, nguy cơ mà công cuộc đổi mới gặp phải; đưa đất nước ta
tiến đến hòa bình, ấm no, phát triển, thịnh vương, sánh vai cùng các cường quốc năm
châu như di nguyện của Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu đã để lại.

Trang 11

Vận dụng nguyên tắc toàn diện trong triết học Mác – Lênin để giải quyết một số
vấn đề trong công cuộc đổi mới hiện nay của Việt Nam

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Sách Triết học – Chủ biên TS. Bùi Như Mưa – ĐH Kinh tế TP.HCM
2. Nghị quyết Đại hội toàn quốc lần thứ XII Đảng Cộng Sản Việt Nam

Trang 12