Khai thác các yếu tố tự nhiên văn hóa đặc trưng cho việc tổ chức không gian thị trấn vân hồ, tỉnh sơn la (tt)

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

BỘ XÂY DỰNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KIẾN TRÚC HÀ NỘI
----------------------------

NGUYỄN TUẤN HIỆP

KHAI THÁC CÁC YẾU TỐ TỰ NHIÊN - VĂN HÓA
ĐẶC TRƯNG TRONG VIỆC TỔ CHỨC KHÔNG GIAN
THỊ TRẤN VÂN HỒ, TỈNH SƠN LA

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUY HOẠCH VÙNG VÀ ĐÔ THỊ

Hà Nội - 2016


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

BỘ XÂY DỰNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KIẾN TRÚC HÀ NỘI
----------------------------

NGUYỄN TUẤN HIỆP
KHÓA: 2014-2016

KHAI THÁC CÁC YẾU TỐ TỰ NHIÊN - VĂN HÓA
ĐẶC TRƯNG TRONG VIỆC TỔ CHỨC KHÔNG GIAN
THỊ TRẤN VÂN HỒ, TỈNH SƠN LA

Chuyên ngành: Quy hoạch vùng và đô thị
Mã số: 60.58.01.05

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUY HOẠCH VÙNG VÀ ĐÔ THỊ

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:
PGS.TS. KTS. LÊ ĐỨC THẮNG

Hà Nội - 2016


LỜI CẢM ƠN
Đầu tiên tôi xin trân trọng cảm ơn và mong muốn được
gửi những tình cảm chân thành nhất đến gia đình, thầy cô
giáo, đồng nghiệp và những người bạn đã tạo điều kiện hỗ trợ
tôi hoàn thành luận văn.
Tôi cũng xin trân trọng gửi lời cảm ơn chân thành đến
thầy giáo PGS. TS. KTS. Lê Đức Thắng, người đã tận tình
hướng dẫn, giảng giải, động viên khích lệ trong suốt quá trình
thực hiện luận văn.
Xin chân thành cảm ơn các thầy cô giáo trong Hội đồng
khoa học đã cung cấp những lời khuyên quý giá và những tài
liệu liên quan đến lĩnh vực nghiên cứu luận văn của tôi.
Tôi cũng xin bày tỏ lòng biết ơn đến Ban giám hiệu
Nhà trường, Ban chủ nhiệm Khoa Sau đại học đã tạo điều
kiện thuận lợi để luận văn được hoàn thành đúng thời hạn và
đạt chất lượng.
Một lần nữa tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc nhất.

LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của
riêng tôi. Các số liệu, kết quả trình bày trong luận văn là
trung thực và chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình
nào trước đây.
Hà Nội, tháng 06 năm 2016
TÁC GIẢ LUẬN VĂN

Nguyễn Tuấn Hiệp


MỤC LỤC
Lời cảm ơn
Lời cam đoan
Mục lục
Danh mục ký hiệu các chữ viết tắt
Danh mục bảng
Danh mục hình, sơ đồ, đồ thị
I. PHẦN MỞ ĐẦU .............................................................................................................. 1
Lý do chọn đề tài................................................................................................................ 1
Mục tiêu nghiên cứu .......................................................................................................... 2
Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ..................................................................................... 2
Phương pháp nghiên cứu ................................................................................................... 3
Nội dung nghiên cứu.......................................................................................................... 4
Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài ........................................................................... 4
Các khái niệm, thuật ngữ sử dụng trong luận văn ............................................................. 5
Cấu trúc của luận văn:........................................................................................................ 7
II. PHẦN NỘI DUNG......................................................................................................... 8
CHƯƠNG 1: THỰC TRẠNG KHAI THÁC CÁC YẾU TỐ TỰ NHIÊN – VĂN

HÓA ĐẶC TRƯNG TRONG VIỆC TỔ CHỨC KHÔNG GIAN THỊ TRẤN VÂN
HỒ - TỈNH SƠN LA ........................................................................................................... 8
1.1. Khái quát về thị trấn Vân Hồ - tỉnh Sơn La........................................................... 8
1.1.1. Giới thiệu chung ................................................................................................... 8
1.1.2. Khái quát về thị trấn Vân Hồ, tỉnh Sơn La ........................................................... 9
1.2. Điều kiện tự nhiên thị trấn Vân Hồ, tỉnh Sơn La ................................................ 11
1.2.1. Địa hình, địa chất ................................................................................................ 11
1.2.2. Khí hậu ............................................................................................................... 14
1.2.3. Thủy văn ............................................................................................................. 17
1.2.4. Tài nguyên đất .................................................................................................... 20
1.2.5. Tài nguyên khoáng sản....................................................................................... 20
1.2.6. Thảm thực vật – động vật................................................................................... 20
1.2.7. Thực trạng môi trường ....................................................................................... 21
1.3. Điều kiện văn hóa thị trấn Vân Hồ, tỉnh Sơn La ................................................. 21
1.3.1. Tài nguyên nhân văn .......................................................................................... 21
1.3.2. Điều kiện văn hóa đặc trưng............................................................................... 21
1.3.3. Hiện trạng dân số, kinh tế và lao động ............................................................... 22
1.4. Thực trạng khai thác các yếu tố tự nhiên – văn hóa đặc trưng trong việc tổ
chức không gian thị trấn Vân Hồ, tỉnh Sơn La .......................................................... 23
1.4.1. Chức năng sử dụng đất khu vực quy hoạch thị trấn Vân Hồ ............................. 23
1.4.2. Mật độ xây dựng và tầng cao công trình trên toàn khu ...................................... 28
1.4.3. Kiến trúc công trình toàn khu ............................................................................. 29


1.4.4. Các không gian công cộng trong khu vực.......................................................... 29
1.4.5. Không gian cây xanh trên toàn khu:................................................................... 29
1.4.6. Tiện ích đô thị ..................................................................................................... 30
1.4.7. Hạ tầng kỹ thuật.................................................................................................. 30
1.5. Các nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn ..................................................... 32
1.5.1. Yếu tố tự nhiên ................................................................................................... 32

1.5.2. Yếu tố văn hóa.................................................................................................... 32
1.6. Những vấn đề cần giải quyết.................................................................................. 36
1.6.1. Đánh giá tổng hợp hiện trạng khu vực ............................................................... 36
1.6.2. Đánh giá tổng hợp về các yếu tố tự nhiên – văn hóa.......................................... 39
CHƯƠNG 2: CƠ SỞ KHOA HỌC KHAI THÁC CÁC YẾU TỐ TỰ NHIÊN –
VĂN HÓA ĐẶC TRƯNG TRONG VIỆC TỔ CHỨC KHÔNG GIAN THỊ TRẤN
VÂN HỒ, TỈNH SƠN LA ................................................................................................ 43
2.1. Cơ sở lý luận ............................................................................................................ 43
2.1.1. Cơ sở lý luận về yếu tố tự nhiên ......................................................................... 43
2.1.2. Cơ sở lý luận về yếu tố văn hóa ......................................................................... 43
2.1.3. Cơ sở lý luận về quy hoạch tổ chức không gian ................................................ 44
2.1.4. Cơ sở lý luận về kiến trúc cảnh quan và thiết kế đô thị...................................... 45
2.1.5. Các lý luận khác ................................................................................................. 50
2.2. Cơ sở pháp lý ........................................................................................................... 56
2.3. Kinh nghiệm tổ chức không gian trên thế giới và Việt Nam .............................. 59
2.3.1. Trên thế giới ....................................................................................................... 59
2.3.2. Một số kinh nghiệm thực tế tại Việt Nam ......................................................... 63
2.3.3. Bài học kinh nghiệm........................................................................................... 70
2.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến tổ chức không gian thị trấn Vân Hồ - tỉnh Sơn La 73
2.4.1. Yếu tố tự nhiên ................................................................................................... 74
2.4.2. Yếu tố văn hóa xã hội đặc trưng......................................................................... 74
2.5. Một số định hướng nghiên cứu.............................................................................. 74
CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP KHAI THÁC CÁC YẾU TỐ TỰ NHIÊN - VĂN HÓA
ĐẶC TRƯNG TRONG VIỆC TỔ CHỨC KHÔNG GIAN THỊ TRẤN VÂN HỒ,
TỈNH SƠN LA................................................................................................................... 76
3.1. Quan điểm, mục tiêu và nguyên tắc ...................................................................... 76
3.1.1. Quan điểm .......................................................................................................... 76
3.1.2. Mục tiêu.............................................................................................................. 77
3.1.3. Nguyên tắc.......................................................................................................... 77
3.2. Giải pháp khai thác các yếu tố tự nhiên – văn hóa đặc trưng của thị trấn Vân

Hồ .................................................................................................................................... 78
3.2.1. Giải pháp dựa trên yếu tố địa hình ..................................................................... 78
3.2.2. Giải pháp dựa trên yếu tố khí hậu....................................................................... 81
3.2.3. Giải pháp dựa trên yếu tố thủy văn..................................................................... 82
3.2.4. Giải pháp dựa trên yếu tố thổ nhưỡng ................................................................ 84
3.2.5. Giải pháp dựa trên yếu tố sinh vật và cảnh quan................................................ 84
3.2.6. Giải pháp dựa trên yếu tố văn hóa ...................................................................... 84


3.3. Đề xuất giải pháp tổ chức không gian thị trấn Vân Hồ, tỉnh Sơn La ................ 85
3.3.1. Giải pháp bố trí các khu chức năng trong quy hoạch chung thị trấn Vân Hồ hợp
lý với việc khai thác các yếu tố tự nhiên khu vực ........................................................ 85
3.3.2. Quy hoạch kiến trúc cảnh quan các khu vực trọng tâm của đô thị tạo được điểm
nhấn khai thác được kiến trúc truyền thống bản địa .................................................... 92
3.3.3. Quy hoạch hệ thống hạ tầng kỹ thuật trên cơ sở tận dụng địa hình một cách hợp
lý ................................................................................................................................. 109
3.3.4. Giải quyết môi trường khí hậu đô thị Vân Hồ tốt để trở thành nơi đáng sống. 112
III. PHẦN KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .................................................................... 116
1. Kết luận ...................................................................................................................... 116
2. Kiến nghị.................................................................................................................... 116
IV. PHẦN PHỤ LỤC VÀ TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................ 118


DANH MỤC KÝ HIỆU CÁC CHỮ VIẾT TẮT
Ký hiệu

Giải nghĩa

BXD

Bộ Xây dựng

DVTM

Dịch vụ Thương mại

ĐKTN

Điều kiện Tự nhiên

ĐKVH

Điều kiện Văn hóa

HTKT

Hạ tầng Kỹ thuật

HTVH

Hạ tầng Văn hóa

KTCQ

Kiến trúc cảnh quan

NN&PTNT

Nông nghiệp và phát triển nông thôn

QHXD

Quy hoạch xây dựng

QHCXD

Quy hoạch chung xây dựng

QHĐT

Quy hoạch đô thị

QCXDVN

Quy chuẩn xây dựng Việt Nam

TCVN

Tiêu chuẩn Việt Nam

TCXDVN

Tiêu chuẩn xây dựng Việt Nam

TDTT

Thể dục thể thao

TKĐT

Thiết kế đô thị

TTCN

Tiểu thủ công nghiệp

UBND

Ủy ban nhân dân

VHXH

Văn hóa Xã Hội


DANH MỤC BẢNG
Số hiệu bảng

Tên bảng

Số trang

Bảng 1.1

Bảng tổng lượng bức xạ mặt trời các tháng trong năm

14

[28]
Bảng 1.2

Bảng yếu tố khí hậu các tháng trong năm [28]

15

Bảng 1.3

Bảng thống kê hiện trạng dân số khu vực dự án

22

[UBND xã Vân Hồ]
Bảng 1.4

Bảng tổng hợp hiện trạng sử dụng đất

23

Bảng 1.5

Bảng tổng hợp hiện trạng quỹ đất xây dựng

25

Bảng 1.6

Bảng thống kê số nhà hiện trạng

28

DANH MỤC HÌNH, SƠ ĐỒ, ĐỒ THỊ
Số hiệu hình

Tên hình

Số trang

Hình 1.1

Vị trí tỉnh Sơn La và huyện Vân Hồ [28]

10

Hình 1.2

Vị trí xã Vân Hồ trên bản đồ toàn huyện Vân Hồ [28]

10

Hình 1.3

Ranh giới QHCXD thị trấn Vân Hồ trên bản đồ xã Vân

11

Hồ [28]
Hình 1.4

Địa hình khu vực quy hoạch thị trấn Vân Hồ [28]

12

Hình 1.5

Mặt cắt A-A

12

Hình 1.6

Mặt cắt B-B

13

Hình 1.7

Cảnh quan địa hình Vân Hồ

13

Hình 1.8

Bản đồ hiện trạng sử dụng đất

25

Hình 1.9

Hình ảnh hiện trạng sử dụng đất

25

Hình 1.10

Hình ảnh hiện trạng sử dụng đất

27

Hình 1.11

Bản đồ đánh giá quỹ đất xây dựng

28

Hình 1.12

Minh họa hình thức quần cư miền núi

33

Hình 1.13

Minh họa hình thức kiến trúc nhà sàn

33

Hình 1.14

Hình ảnh quần cư miền núi

34

Hình 1.15

Hình ảnh quần cư miền núi

34

Hình 1.16

Sơ đồ lựa chọn đất xây dựng đô thị

39

Hình 1.17

Bản đồ lựa chọn đất xây dựng

42

Hình 2.1

Dạng tập trung đơn

44


Hình 2.2

Dạng đa tâm

45

Hình 2.3

Dạng dải

45

Hình 2.4

Hệ trung tâm theo dạng dải

45

Hình 2.5

Lưu tuyến

48

Hình 2.6

Mảng

48

Hình 2.7

Cạnh biên

49

Hình 2.8

Nút

49

Hình 2.9

Điểm nhấn

50

Hình 2.10

Các yếu tố phát triển đô thị bền vững

54

Hình 2.11

Tọa sơn trong phong thủy

56

Hình 2.12

Phong thủy Phương Đông

56

Hình 2.13

Ngôi làng cổ Engelberg nhìn từ đỉnh Titlis

59

Hình 2.14

Phần lớn nhà cửa ở thị trấn cổ Garmisch-

61

Partenkirchen của Đức được xây dựng theo lối kiến
trúc Bavaria, với các bức tường bên ngoài được sơn
trang trí bằng các bức tranh có nội dung lịch sử và tôn
giáo
Hình 2.15

Nét thanh bình của thị trấn cổ Garmisch-Partenkirchen

62

của Đức
Hình 2.16

Nhà trên đồi tại San Francisco - California - Hoa Kỳ

63

Hình 2.17

Nhà trên đồi tại San Francisco - California - Hoa Kỳ

63

Hình 2.18

Sơ đồ định hướng phát triển không gian TP. Đà Lạt

64


[19]
Hình 2.19

Sơ đồ định hướng phát triển không gian TP. Đà Lạt

65

[19]
Hình 2.20

Sơ đồ tổ chức KGKTCQ thị trấn Tam Đảo [20]

69

Hình 2.21

Mô hình quần cư vùng núi

70

Hình 2.22

Mô hình quần cư của dự án tái định cư [9]

71

Hình 2.23

Mô hình quần cư của dự án tái định cư

72

Hình 2.24

Mô hình quần cư của dự án tái định cư

72

Hình 2.25

Khu tái định cư Phiêng Nèn nằm sát thị trấn Phiêng

73

Lanh (huyện lỵ Quỳnh Nhai) đã được xây dựng đầy đủ
đường xá, trường học, hệ thống điện lưới… với nhà sàn
gỗ của người dân di dời lên từ nơi ở cũ
Hình 3.1

Sơ đồ lựa chọn đất xây dựng đô thị dựa trên địa hình

79

Hình 3.2

Mặt cắt A-A

79

Hình 3.3

Mặt cắt B-B

80

Hình 3.4

Sơ đồ lựa chọn đất xây dựng đô thị dựa trên địa hình

80

Hình 3.5

Sơ đồ lựa chọn đất xây dựng đô thị dựa trên địa hình

81

Hình 3.6

Luồng gió thay đổi trong ngày ở vùng đồi núi [14]

82

Hình 3.7

Mặt cắt cảnh quan tổng thể (B-B)

82

Hình 3.8

Mặt cắt cảnh quan khu vực lòng suối

83

Hình 3.9

Sơ đồ tổ chức không gian KTCQ khu vực lòng suối

83

Hình 3.10

Đồi núi tự nhiên được giữ lại trong đô thị

84


Hình 3.11

Sơ đồ lựa chọn đất bố trí các khu chức năng đô thị

85

Hình 3.12

Sơ đồ lựa chọn đất bố trí các khu chức năng đô thị

86

Hình 3.13

Sơ đồ phân vùng chức năng sử dụng đất

86

Hình 3.14

Mặt cắt tổ chức không gian KTCQ (B-B)

93

Hình 3.15

Tổ chức không gian KTCQ

93

Hình 3.16

Sơ đồ tổ chức không gian KTCQ

96

Hình 3.17

Tổ chức không gian KTCQ

97

Hình 3.18

Hình thức kiến trúc nhà ở

99

Hình 3.19

Hình thức kiến trúc mái dốc gắn liền với tự nhiên được

99

sử dụng chủ yếu
Hình 3.20

Quy định về kiến trúc

100

Hình 3.21

Phối cảnh thị trấn Vân Hồ

103

Hình 3.22

Tổ chức không gian KTCQ thị trấn Vân Hồ

104

Hình 3.23

Tổ chức không gian KTCQ thị trấn Vân Hồ

107

Hình 3.24

Tổ chức KTCQ dải xanh trung tâm

108

Hình 3.25

Mặt cắt dải xanh trung tâm

108

Hình 3.26

Phối cảnh minh họa

109

Hình 3.27

Sơ đồ tổ chức giao thông

110

Hình 3.28

Phân tích về gió

113

Hình 3.29

Luồng gió thay đổi trong ngày ở vùng đồi núi [14]

114

Hình 3.30

Luồng gió qua thung lũng

114


Hình 3.31

Hiệu ứng bay hơi giảm nhiệt

115

Hình 3.32

Đô thị trong màn sương

115


1

I. PHẦN MỞ ĐẦU
 Lý do chọn đề tài
Mạng lưới các đô thị Việt Nam hiện nay được phân bổ rộng khắp các vùng
miền từ đồng bằng đến miền núi và ngày càng phát triển. Đặc biệt là ở khu vực
vùng núi, vùng sâu vùng xa, nhiều đô thị mới đã được thành lập trong thời gian gần
đây. Tuy nhiên các đô thị miền núi Việt Nam hiện nay hầu như chưa tận dụng được
yếu tố điều kiện tự nhiên và văn hóa trong việc lập quy hoạch. Bộ mặt của các đô
thị miền núi nói chung đều giống đồng bằng, không mang nét đặc trưng riêng, từ bố
cục, tổ chức không gian đến hình thức kiến trúc, thiết kế đô thị...

Các đô thị mới được xây dựng, đặc biệt là trên các vùng có văn hóa dân tộc
làng bản như các huyện vùng cao đang chưa thực sự chú trọng vào kiến trúc truyền
thống mang bản sắc văn hóa, tập quán lối sống của người dân địa phương. Nhiều đô
thị mới mọc lên không mang nét đặc trưng của vùng miền, chưa khai thác được
khía cạnh văn hóa đặc trưng trong quy hoạch, tổ chức không gian. Việc quy hoạch
không gian và sử dụng hình thức kiến trúc nhiều nơi còn tùy tiện, áp đặt, rập khuôn,
không gắn liền với điều kiện tự nhiên: địa hình, thủy văn, khí hậu… của khu vực.
Do đó các đô thị này thiếu đi bản sắc, nhiều vấn đề chưa phù hợp với tập quán cư
trú của người dân, và dẫn đến những hậu quả khác về kinh tế, xã hội.
Mặt khác, trong Luật Xây dựng số 16/2003/QH11 đã từng ghi: “Quy hoạch
chung xây dựng đô thị phải được thiết kế theo quy chuẩn, tiêu chuẩn xây dựng, phải
tận dụng địa hình, cây xanh, mặt nước và các điều kiện thiên nhiên nơi quy hoạch,
giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc.”.
Vì vậy việc quy hoạch xây dựng đô thị, nhất là các đô thị vùng núi cần đặc
biệt quan tâm đến yếu tố tự nhiên và văn hóa. Các đô thị ở khu vực vùng núi Tây
Bắc cũng nằm trong số này và trong đó có thị trấn Vân Hồ, huyện Vân Hồ, tỉnh Sơn
La.


2

Là một huyện mới thành lập năm 2013 trên cơ sở tách ra từ huyện Mộc
Châu, Vân Hồ hiện đang trong quá trình lập và triển khai quy hoạch chung xây
dựng thị trấn Vân Hồ. Thị trấn Vân Hồ có những nét đặc trưng riêng của điều kiện
tự nhiên, văn hóa vùng núi Tây Bắc. Để làm nên bản sắc của một đô thị thì yếu tố
điều kiện tự nhiên - văn hóa lịch sử là những yếu tố đóng vai trò rất quan trọng.
Chính vì thế, việc nghiên cứu đề tài "Khai thác các yếu tố tự nhiên - văn hóa đặc
trưng trong việc tổ chức không gian thị trấn Vân Hồ, tỉnh Sơn La" là hết sức cần
thiết.
 Mục tiêu nghiên cứu

Đề xuất được giải pháp tổ chức không gian thị trấn Vân Hồ thành một đô thị
có chức năng sử dụng đất hợp lý, kiến trúc cảnh quan đẹp phù hợp với bộ mặt đô thị
miền núi.
Khai thác hợp lý các yếu tố tự nhiên và văn hóa đặc trưng của khu vực để
đưa vào các giải pháp tổ chức không gian, tạo nên tính bản sắc riêng biệt độc đáo
của thị trấn Vân Hồ.
 Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
 Đối tượng nghiên cứu
Khai thác các yếu tố tự nhiên – văn hóa đặc trưng trong việc tổ chức không
gian thị trấn Vân Hồ, tỉnh Sơn La.
 Phạm vi nghiên cứu
 Về mặt không gian:
Thị trấn Vân Hồ thuộc huyện Vân Hồ, nằm ở phía Đông Nam tỉnh Sơn La,
cách thành phố Sơn La khoảng 140km theo Quốc lộ 6 mới, có quy mô 630 ha.
Ranh giới được xác định cụ thể như sau:


3

+ Phía Đông giáp xã Lóng Luông.
+ Phía Tây giáp xã Phiêng Luông, huyện Mộc Châu.
+ Phía Nam giáp đường Quốc lộ 6 mới.
+ Phía Bắc giáp xã Chiềng Khoa.
o Về mặt thời gian:
Thời gian áp dụng đến năm 2030.
 Phương pháp nghiên cứu
Luận văn sử dụng những phương pháp nghiên cứu sau:
- Phương pháp tiếp cận hệ thống: Đối tượng nghiên cứu là khai thác các yếu
tố tự nhiên – văn hóa trong việc tổ chức không gian thị trấn Vân Hồ được xem xét
như một hệ thống bao gồm các phương diện khác nhau: ĐKTN – ĐKVH , tài

nguyên thiên nhiên, lịch sử, xã hội, quy hoạch tổ chức không gian, kiến trúc,
HTKT, HTXH, kinh tế… có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, đối với môi trường
xung quanh là một hệ thống thống nhất.
- Phương pháp khảo sát thực địa: Điều tra khảo sát thực địa để nghiên cứu
các vấn đề một cách cụ thể, rõ ràng.
- Phương pháp chuyên gia: Tham vấn, trao đổi với các chuyên gia, chính
quyền địa phương về tình hình khai thác các yếu tố tự nhiên, văn hóa trong quy
hoạch xây dựng thị trấn Vân Hồ.
- Phương pháp điều tra xã hội học: Thu thập ý kiến của người dân theo
những mẫu câu hỏi được chuẩn bị sẵn, sau đó tổng hợp và phân tích kết quả theo
từng vấn đề cụ thể.
- Phương pháp nghiên cứu thực nghiệm, kiểm chứng: Học tập kinh nghiệm
các đô thị, khu vực.
- Phương pháp tổng hợp (thu thập thông tin, phân tích đánh giá, so sánh, đối
chiếu, đề xuất): Chia toàn thể đối tượng thành từng bộ phận để nghiên cứu, phát


4

hiện từng thuộc tính và bản chất của từng yếu tố, từ đó hiểu được bản chất của đối
tượng trên cơ sở áp dụng các công cụ nghiên cứu, phân tích đánh giá và đưa ra các
giải pháp đề xuất.
 Nội dung nghiên cứu
- Điều tra khảo sát, thu thập các thông tin về ĐKTN, ĐKVH, thực trạng khai
thác các yếu tố tự nhiên – văn hóa trong quy hoạch chung xây dựng thị trấn Vân
Hồ, các yếu tố kiến trúc cảnh quan, không gian, loại hình kiến trúc truyền thống địa
phương, các di tích lịch sử văn hóa có giá trị.
- Tổng hợp, rà soát những dự án quy hoạch, các dự án khác, các kết quả công
bố có liên quan trên địa bàn nghiên cứu. Thu thập các kết quả đã nghiên cứu của
các dự án trong khu vực và các tài liệu, các kết quả, công bố liên quan đến nội dung

đề tài luận văn.
- Phân tích và đánh giá tổng hợp, đối chiếu so sánh trên cơ sở các kết quả
khảo sát, điều tra trong khu vực thị trấn Vân Hồ để xác định các vấn đề cần nghiên
cứu.
- Nghiên cứu các cơ sở khoa học khai thác các yếu tố tự nhiên – văn hóa
trong việc tổ chức không gian thị trấn Vân Hồ, chỉ ra các đặc trưng về tự nhiên và
văn hóa của khu vực Tây Bắc, đặc biệt là huyện Vân Hồ và hướng áp dụng trong
việc tổ chức không gian.
- Xác định các quan điểm, mục tiêu và nguyên tắc khai thác các yếu tố tự
nhiên – văn hóa trong việc tổ chức không gian thị trấn Vân Hồ.
- Đề xuất các giải pháp khai thác các yếu tố tự nhiên – văn hóa trong việc tổ
chức không gian thị trấn Vân Hồ.
 Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
o Ý nghĩa khoa học:


5

Xác lập cơ sở khoa học về khai thác các yếu tố tự nhiên – văn hóa trong việc
tổ chức không gian một đô thị miền núi, cụ thể là thị trấn Vân Hồ, tỉnh Sơn La. Đưa
ra được những giải pháp có cơ sở khoa học nhằm giải quyết tốt vấn đề tổ chức
không gian, QHXD các đô thị miền núi khác mang được các yếu tố đặc trưng trên.
o Ý nghĩa thực tiễn:
+ Đưa ra được giải pháp quy hoạch thiết kế có tính khả thi khai thác được
các yêu tố tự nhiên – văn hóa, có thể áp dụng vào việc điều chỉnh hoàn thiện quy
hoạch chung thị trấn Vân Hồ, quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết…
+ Làm cơ sở tham khảo để triển khai các dự án quy hoạch nhỏ hơn, các dự
án đầu tư, quản lý xây dựng không gian của thị trấn Vân Hồ.
+ Khai thác các yếu tố tự nhiên và văn hóa đặc trưng trong việc tổ chức
không gian thị trấn Vân Hồ, tỉnh Sơn La là tài liệu tham khảo cho công việc thiết kế

QHXD những đô thị miền núi khác.
 Các khái niệm, thuật ngữ sử dụng trong luận văn
o Yếu tố Tự nhiên:
Yếu tố tự nhiên đề cập đến trong luận văn này bao gồm: địa hình, khí hậu,
thủy văn, thổ nhưỡng, sinh vật và cảnh quan. [8] Các yếu tố tự nhiên đặc trưng nhất
của khu vực miền núi Tây Bắc, và cụ thể là của huyện Vân Hồ, tỉnh Sơn La.
Khi nghiên cứu một đồ án quy hoạch, thì yếu tố tự nhiên đóng vai trò rất
quan trọng. Nó quyết định nhiều đến việc phát triển phương án. Trong luận văn
nghiên cứu này, yếu tố tự nhiên được đưa ra để nhằm mục đích khiến đồ án quy
hoạch gần gũi với tự nhiên, đồng thời tôn được các giá trị tự nhiên của khu vực lên.
o Yếu tố Văn hóa: [13]
Văn hóa là mối quan hệ giữa thế giới biểu tượng trong óc một cá nhân hay
một tộc người với cái thế giới thực tại ít nhiều đã bị cá nhân này hay tộc người này
mô hình hóa theo cái mô hình tồn tại trong biểu tượng. Điều biểu hiện rõ nhất
chứng tỏ mối quan hệ này, đó là văn hóa dưới hình thức dễ thấy nhất, biểu hiện


6

thành một kiểu lựa chọn riêng của cá nhân hay tộc người, khác các kiểu lựa chọn
của các cá nhân hay các tộc người khác.
Bản sắc văn hóa tức là mặt bất biến của văn hóa trong quá trình phát triển
của lịch sử. Để giữ được bản sắc văn hóa của khu vực qua quá trình quy hoạch là
một việc làm có ý nghĩa lịch sử.
o Tổ chức không gian:
Là một hoạt động định hướng của con người nhằm mục đích tạo dựng, tổ
hợp và liên kết các không gian chức năng trên cơ sở tạo ra sự cân bằng và mối quan
hệ tổng hòa của hai nhóm thành phần tự nhiên và nhân tạo của KTCQ.
Trong nghiên cứu của luận văn này, tổ chức không gian chính là việc thiết kế
quy hoạch, sắp xếp, tổ chức không gian của một khu vực để tạp lập nên một đô thị

hoàn chỉnh.
o Quy hoạch xây dựng: [26]
Quy hoạch xây dựng là việc tổ chức không gian của đô thị, nông thôn và khu
chức năng đặc thù; tổ chức hệ thống công trình hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội; tạo
lập môi trường thích hợp cho người dân sống tại các vùng lãnh thổ, bảo đảm kết
hợp hài hòa giữa lợi ích quốc gia với lợi ích cộng đồng, đáp ứng mục tiêu phát triển
kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí
hậu. Quy hoạch xây dựng được thể hiện thông qua đồ án quy hoạch xây dựng gồm
sơ đồ, bản vẽ, mô hình và thuyết minh.
o Quy hoạch chung: [25]
Quy hoạch chung là việc tổ chức không gian, hệ thống các công trình hạ tầng
kỹ thuật, công trình hạ tầng xã hội và nhà ở cho một đô thị phù hợp với sự phát triển
kinh tế - xã hội của đô thị, bảo đảm quốc phòng, an ninh và phát triển bền vững.
o Quy hoạch đô thị: [25]
Quy hoạch đô thị là việc tổ chức không gian, kiến trúc, cảnh quan đô thị, hệ
thống công trình hạ tầng kỹ thuật, công trình hạ tầng xã hội và nhà ở để tạo lập môi


7

trường sống thích hợp cho người dân sống trong đô thị, được thể hiện thông qua đồ
án quy hoạch đô thị.
o Cảnh quan đô thị:
Cảnh quan đô thị là hình ảnh con người thu nhận được qua không gian cảnh
quan của toàn đô thị. Được xác lập bởi 3 yếu tố: Cảnh quan thiên nhiên, công trình
xây dựng và hoạt động của con người trong đô thị.
o Kiến trúc cảnh quan:
Kiến trúc cảnh quan là không gian vật thể bao gồm: nhà, công trình kỹ thuật,
nghệ thuật, không gian công cộng, cây xanh, biển báo và tiện nghi đô thị v.v...
 Cấu trúc của luận văn: Cấu trúc luận văn gồm 3 phần:

Mở đầu
Lý do chọn đề tài
Mục đích nghiên cứu
Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu
Nội dung nghiên cứu
Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài
Các khái niệm, thuật ngữ sử dụng trong luận văn
Cấu trúc của luận văn
Nội dung
Chương 1: Thực trạng khai thác các yếu tố tự nhiên – văn hóa đặc trưng
trong việc tổ chức không gian thị trấn Vân Hồ, tỉnh Sơn La
Chương 2: Cơ sở khoa học khai thác các yếu tố tự nhiên – văn hóa đặc
trưng trong việc tổ chức không gian thị trấn Vân Hồ, tỉnh Sơn La
Chương 3: Giải pháp khai thác các yếu tố tự nhiên – văn hóa đặc trưng
trong việc tổ chức không gian thị trấn Vân Hồ, tỉnh Sơn La
Kết luận và kiến nghị.


THÔNG BÁO
Để xem được phần chính văn của tài liệu này, vui
lòng liên hệ với Trung Tâm Thông tin Thư viện
– Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội.
Địa chỉ: T.13 – Nhà H – Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội
Đ/c: Km 10 – Nguyễn Trãi – Thanh Xuân Hà Nội.
Email:

TRUNG TÂM THÔNG TIN THƯ VIỆN

III. PHẦN KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
1. Kết luận
Luận văn đã chỉ ra được những nét đặc trưng riêng của điều kiện tự nhiên,
điều kiện văn hóa thị trấn Vân Hồ, qua đó khai thác và phát huy được các yếu tố
này để làm cơ sở cho quá trình lập quy hoạch chung xây dựng thị trấn Vân Hồ. Qua
quá trình nhiên cứu về hiện trạng, nghiên cứu các cơ sở khoa học, lý luận thực tiễn,
luận văn đã đưa ra giải pháp khai thác các yếu tố tự nhiên – văn hóa đặc trưng trong
việc tổ chức không gian thị trấn Vân Hồ. Luận văn đã đề cập một số giải pháp để
giải quyết từng vấn đề một cách cụ thể, áp dụng với tình hình thực tế, các đặc điểm
tự nhiên – văn hóa của khu vực nghiên cứu. Từ đó tạo dựng không gian một đô thị
miền núi với những nét đặc trưng riêng gắn liền với điều kiện tự nhiên và văn hóa
bản địa.
Để làm nên bản sắc của một đô thị thì yếu tố điều kiện tự nhiên - văn hóa
lịch sử là những yếu tố đóng vai trò rất quan trọng. Là một thị trấn miền núi của khu
vực Tây Bắc, Vân Hồ có những yếu tố tự nhiên – văn hóa đặc trưng. Chính vì thế,
việc nghiên cứu đề tài "Khai thác các yếu tố tự nhiên - văn hóa đặc trưng trong
việc tổ chức không gian thị trấn Vân Hồ, tỉnh Sơn La" có ý nghĩa không chỉ với
Vân Hồ mà còn là ví dụ điển hình khi nghiên cứu quy hoạch những đô thị miền núi
khác.
Mỗi đô thị cần có một bản sắc riêng, một đô thị không có bản sắc cũng giống
như một cơ thể vô hồn. Với thị trấn Vân Hồ bản sắc đó chính là là điều kiện tự
nhiên và văn hóa đặc trưng.
2. Kiến nghị
Để khai thác có hiệu quả các yếu tố tự nhiên – văn hóa trong việc tổ chức
không gian thị trấn Vân Hồ, tỉnh Sơn La cần sự phối hợp của các ngành, các cấp có
thẩm quyền và người dân một cách đồng bộ.


Cần tập trung mọi nguồn vốn, nguồn lực để đầu tư có hiệu quả về lâu dài và
dứt điểm từng hạng mục công trình để đảm bảo tốt cảnh quan đô thị và hiệu quả

trong đầu tư.
Có quy định cụ thể trong việc quản lý xây dựng, quy hoạch, kiến trúc, thiết
kế đô thị, đảm bảo giữ gìn và phát huy có hiệu quả điều kiện tự nhiên – điều kiện
văn hóa đặc trưng của Vân Hồ. Cần nâng cao năng lực cán bộ trong công tác quản
lý đô thị nhằm thực hiện quy hoạch một cách có hiệu quả.
Cần lấy ý kiến của người dân, huy động lực lượng cộng đồng để thực hiện
các ý đồ quy hoạch.Vai trò của cộng đồng phải thực hiện xuyên suốt cả quy trình từ
lập, thẩm định, quy hoạch đến tham gia đầu tư và quản lý đầu tư xây dựng, quản lý
khai thác sử dụng và giám sát thực hiện. Nâng cao nhận thức cho người dân về các
hoạt động xây dựng đô thị.
Đứng trước áp lực đô thị hóa cần dựa vào các tiêu chí phát triển bền vững để
quản lý và thực hiện để tránh ảnh hưởng đến thiên nhiên, đô thị hài hòa với thiên
nhiên và cùng phát triển bền vững.


IV. PHẦN PHỤ LỤC VÀ TÀI LIỆU THAM KHẢO
TIẾNG VIỆT
1. Nguyễn Thế Bá (2004), Quy hoạch xây dựng phát triển đô thị, Nhà xuất
bản Xây dựng, Hà Nội.
2. Nguyễn Thế Bá (2007), Giáo trình Lý luận thực tiễn Quy hoạch xây dựng đô thị
ở trên thế giới và Việt Nam, Trường ĐH Kiến trúc Hà Nội, Hà Nội.
3. Trần Bình (2015), Một số vấn đề về kiến trúc và nhà ở của các tộc người
thiểu số phía Bắc Việt Nam giai đoạn thế kỷ X-XVIII, Trường Đại học Văn
Hóa, Hà Nội.
4. Đỗ Văn Đại (2015), Hỏi và đáp về 54 dân tộc Việt Nam, Nhà xuất bản
Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
5. Trần Vân Hạc (2009), Nhà sàn của người Thái Tây Bắc, Hà Nội.
6. Trần Trọng Hanh (1999), 10 quan điểm phát triển bền vững của Việt Nam, Hà
Nội.
7. Nguyễn Xuân Hinh (2015), Quy hoạch đô thị phát triển bền vững, Trường

ĐH Kiến trúc Hà Nội, Hà Nội.
8. Đinh Thanh Hương (2007), Giáo trình địa lý tự nhiên, Trường ĐH Kiến
trúc Hà Nội, Hà Nội.
9. Nguyễn Xuân Khương (2000), Nghiên cứu quy hoạch xây dựng hạ tầng kỹ
thuật các khu tái định cư thủy điện Sơn La, Luận văn thạc sĩ quy hoạch,
trường ĐH Kiến trúc Hà Nội, Hà Nội.
10. Hoàng Đạo Kính (2012), Văn hóa kiến trúc, Nhà xuất bản Tri thức, Hà
Nội.
11. Nguyễn Tố Lăng (2003), Thiết kế đô thị, Bài giảng cao học Kiến Trúc
Quy Hoạch, Trường ĐH Kiến trúc Hà Nội, Hà Nội.
12. Hàn Tất Ngạn (1996), Kiến trúc cảnh quan đô thị, NXB xây dựng, Hà
Nội.