Quản lý phát triển nhà ở công nhân khu công nghiệp tại các đô thị ven biển nam trung bộ

B

GIÁO D C VÀ ÀO T O

TR

NG

B

XỂY D NG

I H C KI N TRÚC HÀ N I

TR NH TI N D NG

QU N LÝ PHÁT TRI N NHÀ
CÔNG NHÂN KHU CỌNG NGHI P T I CÁC

Ọ TH

VEN BI N NAM TRUNG B

LU N ÁN TI N S QU N LÝ Ọ TH VÀ CỌNG TRÌNH

Hà N i, 2015


B

GIÁO D C VÀ ÀO T O

TR

NG

B

XỂY D NG

I H C KI N TRÚC HÀ N I

TR NH TI N D NG

QU N LÝ PHÁT TRI N KHU NHÀ
CÔNG NHÂN KHU CỌNG NGHI P T I CÁC

Ọ TH

VEN BI N NAM TRUNG B

CHUYểN NGÀNH: QU N LÝ Ọ TH VÀ CỌNG TRÌNH
MÃ S : 62.58.01.06

NG

IH

NG D N KHOA H C:

1. PGS.TS PH M TR NG M NH

2. PGS.TS PH M TR NG THU T

Hà N i, 2015


L I CAM OAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên c u c a riêng tôi. Các s li u,
k t qu nêu trong lu n án là trung th c và ch a t ng đ

c ai công b trong

b t k công trình nào khác.
Hà N i, n m 2015
Tác gi lu n án

Tr nh Ti n D ng


I

M CL C
Trang
L i cam đoan
M cl c

I

B ng các ch vi t t t

V

Danh m c Hình v - B ng bi u

VI

M

IX

U

1. LỦ do ch n đ tài

IX

2. M c đích nghiên c u

XI

it

3.
4. Ph

ng và ph m vi nghiên c u

XI

ng pháp nghiên c u

XI

5. Ý ngh a khoa h c và th c ti n

XIII

6. Nh ng đóng góp m i c a lu n án

XIII

7 C u trúc lu n án

VIV

8 Các khái ni m

XV

CH

NG 1 T NG QUAN V QU N LÝ PHÁT TRI N NHÀ

CỌNG NHỂN KHU CỌNG NGHI P T I CÁC

Ọ TH VEN

BI N NAM TRUNG B ................................................................................................
1
1.1 Tình hình quy ho ch, xây d ng phát tri n KCN t i Vi t Nam và
khu v c Nam Trung b ................................................................................................

1

1.1.1 Tình hình phát tri n KCN t i Vi t Nam ...............................................................
1
1.1.2 Tình hình phát tri n KCN ven bi n Nam Trung b ................................
4
1.2 Th c tr ng công tác qu n lỦ phát tri n nhà

công nhân khu công

nghi p t i các đô th ven bi n Nam Trung b ................................................................
8

1.2.1 Th c tr ng phát tri n ...........................................................................................
8
1.2.2 ánh giá th c tr ng qu n lỦ phát tri n ................................................................
16
1.3 T ng quan các công trình nghiên c u v qu n lỦ phát tri n nhà


II

công nhân KCN ................................................................................................
18
1.3.1 Các đ tài nghiên c u khoa h c ................................................................
18
1.3.2 Các H i th o và bài báo khoa h c ................................................................
22
1.4 Nh ng v n đ t n t i trong qu n lỦ phát tri n nhà

công nhân khu

công nghi p t i các đô th ven bi n Nam Trung b ............................................................
25
1.4.1 Qu n lỦ quy ho ch, ki n trúc, tr t t xây d ng ................................
26
1.4.2 Qu n lỦ h t ng k thu t và h t ng xã h i ................................ 29
1.4.3 Qu n lỦ môi tr

ng .............................................................................................
30

1.4.4 C ch chính sách phát tri n nhà

công nhân KCN ................................
30

1.4.5 S tham gia c a c ng đ ng trong qu n lỦ phát tri n ................................
31
1.4.6 B máy qu n lỦ phát tri n ................................................................
32
CH

NG 2 C S

KHOA H C QU N LÝ PHÁT TRI N NHÀ

CÔNG NHÂN KHU CỌNG NGHI P T I CÁC Ọ TH VEN BI N
NAM TRUNG B

................................................................................................
34

2.1 C s lỦ thuy t qu n lỦ phát tri n nhà
2.1.1 Qu n lỦ phát tri n nhà

công nhân KCN ................................
34

công nhân KCN ............................................................
34

2.1.2 Chính sách qu n lỦ phát tri n nhà

công nhân KCN ................................
41

2.2 C s pháp lý trong qu n lỦ phát tri n nhà

công nhân KCN ................................
46

2.2.1 V n b n qu n lỦ phát tri n nhà

công nhân c a Trung

ng

2.2.2 V n b n qu n lỦ phát tri n nhà

công nhân c a đ a ph

ng ...............................
49

2.3

nh h

ng qu n lỦ phát tri n nhà

46

công nhân KCN t i các đô th

50
ven bi n Nam Trung b ................................................................................................
2.4 Các y u t tác đ ng đ n qu n lỦ phát tri n nhà

công nhân khu

công nghi p t i các đô th ven bi n Nam Trung b ............................................................
54
2.4.1

i u ki n t nhiên, V n hóa - Xã h i ................................................................
54

2.4.2

i u ki n kinh t , Lao đ ng – vi c làm................................................................
56

2.4.3 S l

ng công nhân t i các KCN

60


III

2.4.4 Trình đ - Thu nh p c a công nhân KCN

61

2.4.5 Tiêu chu n thi t k nhà

62

2.4.6 Nhu c u nhà

công nhân KCN

c a công nhân khu công nghi p

2.5 Kinh nghi m qu n lỦ phát tri n khu nhà
công nghi p t i m t s n
nghi p t i m t s n

66
Vi t Nam ................................

công nhân khu công

66
c trên th gi i ................................................................

2.5.2 Kinh nghi m qu n lỦ phát tri n nhà
CH

cho công nhân khu

c trên th gi i và

2.5.1 Kinh nghi m qu n lỦ phát tri n nhà

63

công nhân t i Vi t Nam ............................
72

NG 3 GI I PHÁP QU N LÝ PHÁT TRI N KHU NHÀ

CỌNG NHỂN KCN T I CÁC

Ọ TH VEN BI N NAM TRUNG

B ................................................................................................................................
87

3.1 Quan đi m và các nguyên t c qu n lỦ phát tri n nhà

công nhân

87
khu công nghi p t i các đô th ven bi n Nam Trung b ................................

3.1.1 Quan đi m qu n lỦ phát tri n nhà

công nhân KCN ................................
87

3.1.2 Nguyên t c qu n lỦ phát tri n nhà

công nhân KCN ................................
90

3.2 Gi i pháp qu n lỦ phát tri n ................................................................ 91

3.2.1 Qu n lỦ quy ho ch và ki n trúc c nh quan ...........................................................
91
3.2.2 Qu n lỦ tr t t xây d ng ................................................................98
3.2.3 Qu n lỦ phát tri n h th ng h t ng k thu t và h t ng xã
h i ................................................................................................103
3.2.4 Qu n lỦ v n hành h th ng h t ng k thu t và h t ng xã
h i ................................................................................................109
3.3 Gi i pháp v chính sách phát tri n ................................................................
120

3.4 Gi i pháp t ch c b máy qu n lỦ phát tri n ................................................................

126

3.5 Qu n lỦ xã h i v i s tham gia c a c ng đ ng ............................................................
133
3.6 Bàn lu n k t qu nghiên c u................................................................139
3.6.1 Bàn lu n v kh n ng và đi u ki n áp d ng các mô hình

139


IV

qu n lỦ phát tri n nhà

công nhân KCN t i các đô th ven

bi n Nam Trung b ..............................................................................................
3.6.2 Bàn lu n v vi c th c hi n các gi i pháp qu n lỦ phát tri n
nhà

công nhân KCN t i các đô th ven bi n Nam Trung b ...............................
140

K T LU N VÀ KI N NGH ...........................................................................................
147
K T LU N ................................................................................................
147
KI N NGH ................................................................................................................................
149
CÁC BÀI BÁO KHOA H C Ã CỌNG B LIểN QUAN

N

TÀI LU N ÁN ................................................................................................
150
TÀI LI U THAM KH O
PH L C


V

B NG CÁC CH
B S
CN
CNKT
DN
K
HK
HTKT
HTXH
KCN
KKT
KCX
KTX
L
L PT
NN
PVCC
PT
QL

QH
QLPT
SD
XD
TH
TP
TNHH
UBND

:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:
:

:
:
:
:
:

B t đ ng s n
Công nhân
Công nhân k thu t
Doanh nghi p
i u ki n
H kh u
H t ng k thu t
H t ng xã h i
Khu công nghi p
Khu kinh t
Khu ch xu t
Ký túc xá
Lao đ ng
Lao đ ng ph thông
Nhà n c
Ph c v công c ng
Phát tri n
Qu n lỦ
Quy ho ch
Qu n lỦ phát tri n
S d ng
Xây d ng
T ng h p
Thành ph

Trách nhi m h u h n
y ban nhân dân

VI T T T


VI

Danh m c hình

DANH M C HÌNH V , B NG BI U
Trang

Hình 1.1

1 V trí các đô th ven bi n Nam Trung b ................................
1

Hình 1.2

B n đ phân b các KCN ................................................................
3

Hình 1.3

C c u lao đ ng trong KCN

Hình 1.4

Nhà

4

công nhân b b d t i KCN Hòa Khánh-

à

N ng ................................................................................................
8
Hình 1.5

Nhà

công nhân b b d t i KCN Hòa Hi p - Phú

Yên ................................................................................................
12
Hình 1.6

Nhà

CN do dân xây t i KCN Hòa Khánh – TP

à

N ng ................................................................................................
15
Hình 1.7

Khu nhà

CN do dân xây t i KCN Hòa Khánh –TP à

N ng ................................................................................................
16
Hình 2.1

Liên k t không gian gi a nhà

CN và các khu ch c

n ng ................................................................................................
35
Hình 2.2

Nhu c u thuê nhà

t p trung d ng KTX c a công nhân

KCN ................................................................................................
65
Hình 2.3

Nhà

công nhân t i Mexico City ................................................................
66

Hình 2.4

Nhà

công nhân giá r t i Trung Qu c ................................68

Hình 2.5

Nhà

b ng container cho công nhân t i Thành ô ................................
70

Hình 2.6

Hình thái phát tri n nhà

Hình 2.7

KỦ túc xá công nhân KCN B c Th ng Long - Hà N i ................................
77

Hình 2.8

Khu l u trú công nhân Linh Trung – Th

Hình 2.9

Nhà l u trú công nhân Linh Trung-Th

công nhân KCN ................................
76

c ................................
78
c ................................
79

Hình 2.10 Khu l u trú công nhân Khu ch xu t Tân Thu n ................................
80

Hình 2.11 Khu th thao dành cho công nhân................................................................
80
Hình 2.12 Khu l u trú công nhân KCN Tân Bình ................................ 81


VII

Hình 2.13 Nhà l u trú công nhân Công ty Nissel - Th
Hình 2.14 Nhà

c ................................
81

công nhân do dân xây d ng t i TP H Chí Minh ..............................
84

Hình 3.1

Qu n lỦ quy ho ch phát tri n trong b c c t p trung ................................
94

Hình 3.2

Qu n lỦ quy ho ch phát tri n trong b c c phân tán ................................
97

Hình 3.3

Qu n lỦ tr t t xây d ng ................................................................
102

Hình 3.4

N i dung qu n lỦ v n hành h th ng h t ng k thu t
và h t ng xã h i ................................................................ 109

Hình 3.5

C u trúc ho t đ ng c a H p đ ng qu n lỦ ................................
113

Hình 3.6

Chính sách tài chính phát tri n nhà

CN theo b c c

t p trung................................................................................................
122
Hình 3.7

Chính sách tài chính phát tri n nhà

CN theo b c c

phân tán ................................................................................................
123
Hình 3.8

Qu n lỦ th c hi n các chính sách tài chính phát tri n
nhà

Hình 3.9

công nhân KCN theo b c c phân tán................................
125

C c u t ch c t ng th phát tri n nhà

công nhân

KCN ................................................................................................
127
Hình 3.10 C c u t ch c Ban ch đ o QL phát tri n nhà

công

nhân KCN ................................................................................................
129
Hình 3.11 T chuyên viên QLPT nhà

công nhân KCN ................................

130

Hình 3.12 C c u t ch c qu n lỦ phát tri n nhà

công nhân theo

b c c h n h p............................................................................................
133
Hình 3.13 Trình t các b

c tham gia c a CN trong mô hình t p

trung ................................................................................................
135
Hình 3.14 S

tham gia c a c ng đ ng trong qu n lỦ theo mô

hình phân tán ..............................................................................................
138


VIII

Danh m c b ng
B ng 1.1

M t s ch s phát tri n Khu công nghi p trong n

c ................................

2

B ng 1.2

Tình hình ho t đ ng KCN t i các đô th Nam Trung b ..............................
5

B ng 1.3

Các khu công nghi p do đ a ph

B ng 1.4

S l

B ng 1.5

Tình hình phát tri n nhà

ng thành l p ................................
6

ng công nhân KCN t i các đô th Nam Trung b ..............................
7
công nhân KCN t i t nh

Qu ng Nam
B ng 1.6

10

Tình hình phát tri n nhà

công nhân KCN t i Nam

Trung B ................................................................................................
13
B ng 1.7

T ng h p nhà

do dân xây cho thuê t i Nam Trung b ..............................
13

B ng 2.1

Kho ng cách đi l i t

B ng 2.2

H th ng v n b n qu n lỦ phát tri n nhà

ng ng v i th i gian ................................
36
công nhân

KCN ................................................................................................
49
B ng 2.3

Thu nh p bình quân đ u ng

i ................................................................
57

B ng 2.4

C c u giá tr s n xu t công nghi p theo giá th c t ................................
57

B ng 2.5

Trình đ lao đ ng khu v c Nam Trung b ................................
58

B ng 2.6

Tình hình lao đ ng – vi c làm khu v c Nam Trung b ...............................
59

B ng 2.7

S l

ng công nhân KCN t i khu v c Nam Trung b ................................
60

B ng 2.8

S l

ng lao đ ng t i các KKT khu v c Nam Trung b ..............................
60

B ng 2.9

Trình đ - thu nh p công nhân KCN t i khu v c Nam
Trung b ................................................................................................
61

B ng 2.10 T ng h p hình th c c trú công nhân KCN ................................
63
B ng 2.11 Tình hình c trú c a công nhân t i m t s đ a ph

ng ................................
64

B ng 2.12 Kho ng cách u tiên đ i v i v trí c a nhà

công

nhân KCN................................................................................................
65
B ng 2.13 T ng h p u nh

c đi m các hình th c phát tri n nhà

công nhân ................................................................................................
85

IX

M

U

1. Lý do ch n đ tài
Hi n nay, đ t n
hóa. ây là h

c ta đang đ y m nh quá trình công nghi p hóa, hi n đ i

ng đi đúng đ n, phù h p v i ch tr

đáp ng m c tiên đ n n m 2020 n
nghi p theo h

ng chính sách c a

c ta c b n tr thành m t n

ng,

c công

ng hi n đ i.

Quá trình hình thành và phát tri n m t cách nhanh chóng các khu công
nghi p trong th i gian g n đây đã t o nên s d ch chuy n đáng k

lao đ ng

t khu v c nông - lâm - ng nghi p sang khu v c công nghi p, d ch v và
khoa h c công ngh , góp ph n t ng tr
đói gi m nghèo cho m t s đ a ph
đã có 295 KCN đ

ng kinh t m t cách nhanh chóng, xóa

ng… Tính đ n cu i n m 2014, c n

c

c thành l p v i t ng di n tích đ t t nhiên g n 84 nghìn

ha, trong đó có 212 KCN đã đi vào ho t đ ng v i t ng di n tích đ t t nhiên
60 nghìn ha và 83 KCN đang trong giai đo n đ n bù gi i phóng m t b ng và
xây d ng c b n v i t ng di n tích đ t t nhiên 24 nghìn ha; t l l p đ y các
KCN đ t 48%, riêng các KCN đã đi vào ho t đ ng, t l l p đ y trên 65%. [7]
Vi c d ch chuy n lao đ ng di n ra theo chi u ngang (t nông thôn đ n
thành th , khu công nghi p) và di n ra theo chi u đ ng (lao đ ng nông nghi p
chuy n thành lao đ ng phi nông nghi p) đang di n ra m nh m . Tính đ n cu i
n m 2014, t i các KCN, KKT có kho ng 2,4 tri u lao đ ng tr c ti p. [7]
S d ch chuy n c c u lao đ ng đã kéo theo s thay đ i cách s ng, làm
vi c, đi l i. N p s ng v n minh công nghi p đã d n thay th cho n p s ng ti u
nông.
T i các khu công nghi p n p s ng công nghi p c a ng
d nđ

c hình thành.

i công nhân đã

đáp ng ngu n nhân l c cho khu công nghi p, th a

mãn nhu c u n, , đi l i và sinh ho t v n hóa c a công nhân khu công


X

nghi p, khu nhà

công nhân khu công nghi p ra đ i nh m t t t y u khách

quan. B i vì, khu công nghi p ch có th ho t đ ng đ
đ i s ng c a công nhân đ

c khi có công nhân và

c đ m b o.

Tuy v y v i nhi u khu công nghi p, vi c cung c p ngu n nhân l c còn
nhi u h n ch .

n đ nh đ i s ng c a ng

i công nhân và gia đình ch a đ

c

quan tâm do đó công nhân ch a g n bó lâu dài v i KCN, trong đó vi c ch a
đáp ng đ

c nhà

cho công nhân là m t trong các nguyên nhân quan tr ng.

i u này d n đ n tính h p d n đ u t gi m. M t s khu công nghi p đã xây
d ng khu nhà

công nhân nh ng không đ

c công nhân ch n l a đ

(cho

dù giá cho thuê khá r ), hi u qu đ u t ch a th t s nh mong đ i.
i v i lo i hình nhà

n

c ta, lo i hình nhà

công nhân khu công

nghi p m i xu t hi n và t n t i trong b i c nh n n công nghi p Vi t Nam còn
non tr và ch u nh h

ng sâu s c n n kinh t ti u nông.

Mi n Nam Trung b có đi u ki n phát tri n khu công nghi p là khá
thu n l i. Tuy nhiên s l

ng các khu công nghi p còn ít, di n tích khu công

nghi p không l n, t l l p đ y là ch a cao so v i m t s đô th trong c
n

c. Nh v y có th th y môi tr

đ u t , nh t là các nhà đ u t n

ng đ u t ch a th c s h p d n các nhà
c ngoài. M c d u nhi u t nh, thành ph đã

ch đ ng xúc ti n qu ng bá, có nhi u chính sách u đãi đ u t . Nh ng bên
c nh đi u ki n đ a lỦ, c s h t ng ch a th c s thu n l i, đáp ng đ

c yêu

c u phát tri n c a các khu công nghi p và c a nhà đ u t ... còn là các y u t
xã h i nh ngu n nhân l c ch a n đ nh, cu c s ng c a công nhân ch a đ
đi u ki n đ có th phát tri n lâu dài và b n v ng các khu công nghi p.
Vi c công nhân ph i
ch a đ

trong nh ng khu nhà tr t m b , do dân t xây,

c qu n lỦ m t cách ch t ch không nh ng gây khó kh n trong công

tác qu n lỦ ki n trúc đô th , tr t t xây d ng, t o áp l c l n cho công tác qu n
lỦ đô th v n đã t n t i nhi u b t c p, h n ch mà còn không t o đ

c ti n đ

cho vi c phát tri n công nghi p, t o đ ng l c cho KCN phát tri n lâu dài.


XI

Hi n nay ch a có khu nhà

cho công nhân nào t i các đô th khu v c

ven bi n Nam Trung B phát tri n thành công. Do nhu c u phát tri n nên các
đô th trong khu v c đang nghiên c u tìm gi i pháp qu n lỦ phát tri n nhà
cho công nhân. S lúng túng v quy ho ch, k ho ch, đ u t , qu n lỦ phát
tri n và v n hành,v.v… đang là v n đ quan tâm c a các nhà qu n lỦ.
Vì th , vi c nghiên c u đ tài: ‘Qu n lỦ phát tri n nhà

công nhân khu

công nghi p t i các đô th ven bi n Nam Trung B ” là vi c làm c n thi t, v a
đáp ng yêu c u th c ti n, v a có Ủ ngh a khoa h c.
2. M c đích nghiên c u
xu t gi i pháp qu n lỦ phát tri n nhà

công nhân khu công nghi p

t i các khu đô th ven bi n Nam Trung B phù h p v i chi n l
nhà

c phát tri n

qu c gia đ n n m 2020 và t m nhìn đ n n m 2030, nh m t ng b

cc i

thi n v nhà , c i thi n đi u ki n s ng c a công nhân KCN, giúp KCN phát
tri n b n v ng và góp ph n th c hi n nhi m v qu n lỦ phát tri n c a các đô
th ven bi n Nam Trung b .
3.

it

ng và ph m vi nghiên c u
i t

ng nghiên c u: qu n lỦ phát tri n nhà

công nhân khu công

nghi p t i các đô th ven bi n Nam Trung B .
Ph m vi nghiên c u: qu n lỦ Nhà n

c v qu n lỦ phát tri n nhà

công

nhân khu công nghi p t i các đô th ven bi n Nam Trung b .
Giai đo n nghiên c u: đ n n m 2020, t m nhìn đ n n m 2030.
4. Ph

ng pháp nghiên c u

Tác gi đã s d ng k t h p nhi u ph

ng pháp khác nhau trong quá trình

nghiên c u.
4.1 Ph ng pháp thu th p thông tin
Thu th p thông tin, t li u liên quan đ n đ tài. Các t li u g m nhi u
ngu n khác nhau nh : hình nh, t li u, các bài báo v nhà

công nhân KCN,


XII

các v n đ liên quan đ n đ i s ng công nhân KCN; các nghiên c u liên quan
đ n đ tài; các d án phát tri n nhà
s đô th trong c n

công nhân KCN đã thành công t i m t

c; các d án phát tri n nhà

công nhân KCN đã th t b i

t i các đô th trong khu v c nghiên c u; các v n b n quy ph m pháp lu t liên
quan đ n qu n lỦ phát tri n nhà
4.2 Ph

công nhân KCN.

ng pháp đi u tra kh o sát

Nh m tìm hi u v nhu c u nhà
mà ng

công nhân KCN c ng nh các yêu c u

i công nhân mong mu n v nhà

kinh t , tác gi đã dùng ph

v i đi u ki n có th đáp ng v

ng pháp ph ng v n tr c ti p các đ i t

công nhân KCN khi đi kh o sát đ i s ng công nhân t i các KCN
B cb ,

ng là

đ ng B ng

ông Nam b và trên đ a bàn nghiên c u, qua đó th y đ

c nh ng

thu n l i và khó kh n c a công nhân t i các KCN đã và ch a phát tri n nhà
cho công nhân. Trên c s đó đó, tác gi đã l p phi u đi u tra xã h i h c v
nhu c u nhà

cho đ i di n m t s công nhân t i 2 KCN trong đ a b n kh o

sát (KCN Hòa Khánh –

à N ng: n i có s l

Hòa Hi p - Phú Yên: n i có s l

ng công nhân l n và KCN

ng công nhân nh ) đ làm đ i di n b ng

b ng h i (Ph l c 1).
V iđ it

ng kh o sát là công nhân KCN có m c đ t p trung l n và

phân tán theo các khu v c đ a lỦ khác nhau nên m u câu h i đ
ph

c ch n theo

ng pháp ng u nhiên theo c m. Sau đó trong m i c m s l y m u ng u

nhiên đ n gi n.
Ngoài ra, tác gi còn s d ng ph

ng pháp quan sát khách quan. Tác gi

đã tham quan nhi u mô hình phát tri n t i các đô th đã phát tri n thành công
c ng nh th t b i m t s d án nhà
4.3 Ph

công nhân KCN.

ng pháp t ng h p, phân tích

V i nh ng thông tin thu th p đ
nh ng k t qu đã nghiên c u đi tr

c, các s li u đi u tra kh o sát cùng v i
c, tác gi s d ng ph

ng pháp t ng h p


XIII

đ xác đ nh các y u t

nh h

ng đ n qu n lỦ phát tri n nhà

công nhân

KCN. T đó phân tích x lỦ làm n n t ng cho các gi i pháp qu n lỦ phát tri n
nhà

công nhân KCN.

4.4 Ph

ng pháp chuyên gia

Tác gi đã s d ng các thông tin t các bu i ph ng v n các cán b qu n
lỦ c a Ban Qu n lỦ KCN t i các đô th , các doanh nghi p phát tri n thành
công nhà

công nhân KCN, xin Ủ ki n các chuyên gia và các nhà khoa h c

làm vi c trong các l nh v c liên quan.

c bi t, tác gi đã t ch c th c hi n 2

bu i H i th o chuyên gia. Qua đó, nhi u Ủ ki n đóng góp quỦ báu c a các
chuyên gia, các nhà khoa h c đã giúp tác gi b sung và hoàn thi n lu n án.
5. Ý ngh a khoa h c và th c ti n
Ý ngh a khoa h c: đ xu t gi i pháp qu n lỦ phát tri n nhà

công nhân

khu công nghi p thích h p v i các đô th ven bi n Nam Trung B .

óng góp

vào công tác nghiên c u, ban hành các chính sách ch đ c a Nhà n
v i vi c quy ho ch, thi t k , xây d ng và qu n lỦ nhà

cđ i

hi n nay.

Ý ngh a th c ti n: góp ph n đi u ch nh qu n lỦ phát tri n nhà

công

nhân khu công nghi p hi n có phù h p v i quy ho ch phát tri n đô th và
KCN trong khu v c c ng nh đ nh h
KCN s xây d ng trong t

ng qu n lỦ phát tri n nhà

công nhân

ng lai.

6. Nh ng đóng góp m i c a lu n án
a. Lu n án đã phân tích th c tr ng phát tri n nhà
trong c n

công nhân KCN

c và trong đ a bàn nghiên c u; qua đó đánh giá, t ng h p 06 v n

đ t n t i trong qu n lỦ phát tri n nhà

công nhân KCN t i các đô th ven

bi n Nam Trung b .
b. Lu n án đã xây d ng 03 quan đi m và 04 nguyên t c qu n lỦ phát
tri n nhà

công nhân KCN trên đ a bàn nghiên c u.


XIV

c. Lu n án đã đ xu t 04 nhóm gi i pháp qu n lỦ phát tri n phù h p v i
đi u ki n kinh t xã h i c ng nh đi u ki n phát tri n KCN c a khu v c
nghiên c u, bao g m:
 Gi i pháp qu n lỦ phát tri n;
 Gi i pháp chính sách phát tri n;
 Gi i pháp t ch c b máy qu n lỦ phát tri n;
 S tham gia c a c ng đ ng trong qu n lỦ phát tri n.
Các nhóm gi i pháp này đã có tính đ n vi c x lỦ các t n t i l ch s c a
công tác qu n lỦ phát tri n nhà
tri n nhà

công nhân KCN phù h p v i chính sách c a Nhà n

c a pháp lu t, đ nh h
ph

công nhân KCN; các gi i pháp qu n lỦ phát
c, quy đ nh

ng phát tri n các đô th và KCN. Qua đó, các đ a

ng có c s đánh giá, rà soát và ban hành các v n b n qu n lỦ; l a ch n

gi i pháp qu n lỦ phát tri n phù h p v i đi u ki n và n ng l c tài chính nh m
c i thi n đi u ki n s ng c a công nhân KCN; giúp KCN phát tri n b n v ng
và góp ph n th c hi n nhi m v qu n lỦ phát tri n c a các đô th ven bi n
Nam Trung b .
d. Lu n án đã đ xu t b sung thêm m t s n i dung c a

i u 20, L u

trú, t m trú trong khu công nghi p, khu ch xu t, doanh nghi p ch xu t c a
Ngh đ nh 29/2008/N -CP Quy đ nh v khu công nghi p, khu ch xu t và khu
kinh t cho phù h p v i th c t ;
e. Lu n án đã đ xu t có nh ng ch tài c th ràng bu c th c hi n Quy t
đ nh s 1780/2011/Q -TTg v

án xây d ng đ i s ng v n hóa công nhân

các khu công nghi p đ n n m 2015, đ nh h

ng đ n n m 2020.

7. C u trúc lu n án:
Ngoài ph n m đ u, k t lu n và ki n ngh , n i dung lu n án đ
trong 3 ch

ng:

cb c c


XV

Ch

ng 1. T ng quan v qu n lỦ phát tri n nhà

công nhân khu công

nghi p t i các đô th ven bi n Nam Trung b .
Ch

ng 2. C s khoa h c qu n lỦ phát tri n nhà

công nhân khu

công nghi p t i các đô th ven bi n Nam Trung b .
Ch

ng 3. Gi i pháp qu n lỦ phát tri n nhà

công nhân khu công

nghi p t i các đô th ven bi n Nam Trung b .

8. Các khái ni m
 Khái ni m v qu n lý
t n t i và phát tri n, con ng
ph i h p nh ng n l c cá nhân h

i không th hành đ ng riêng l mà c n

ng t i m c tiêu chung.

Theo cách ti p c n h th ng, m i t ch c đ u có th đ
h th ng g m hai phân h : ch th qu n lỦ và đ i t
th ng bao gi c ng ho t đ ng trong nh ng môi tr

c xem nh m t

ng qu n lỦ. M i h

ng nh t đ nh (khách th

qu n lỦ).
Nh v y có th nói: “Qu n lỦ là s tác đ ng có t ch c, có h
c a ch th qu n lỦ lên đ i t

ng đích

ng và khách th qu n lỦ nh m s d ng có hi u

qu nh t các ngu n l c, các th i c c a t ch c đ đ t m c tiêu đ t ra trong
đi u ki n môi tr

ng luôn bi n đ ng” [50], [65].

 Khái ni m nhà
T i Lu t nhà

công nhân KCN
2005 và Ngh đ nh S : 71/2010/N -CP thì nhà

công nhân KCN mua, thuê ho c thuê mua theo c ch do Nhà n
là nhà

cho

c quy đ nh

xã h i.

Theo Quy t đ nh S : 66/2009/Q -TTg: nhà
nghi p là nhà

công nhân khu công

các thành ph n kinh t tham gia đ u t cho công nhân lao

đ ng t i các khu công nghi p, khu ch xu t, khu kinh t thuê theo ph
th c xã h i hóa.

ng

XVI

Nh v y, trong ph m vi nghiên c u c a lu n án thì: Nhà
KCN là m t hình th c c a nhà
đ u t phát tri n nhà

xã h i, do các thành ph n kinh t tham gia

cho công nhân lao đ ng t i các KCN thuê đ

 Khái ni m qu n lý phát tri n nhà
Phát tri n nhà

.

công nhân khu công nghi p.

là vi c đ u t xây d ng m i, xây d ng l i ho c c i t o

làm t ng di n tích nhà
Nhà

công nhân

[73].

công nhân khu công nghi p là m t b ph n c a nhà

xã h i,

nh ng có nh ng đ c thù riêng vì công nhân KCN h u h t là nh ng đ i t

ng

có tu i đ i tr , đa s có trình đ chuyên môn còn nhi u h n ch và có thu
nh p r t th p. Vì v y nhà

công nhân KCN c n đ

đ m b o cho công nhân có n i

c qu n lỦ đ phát tri n

đ đ đáp ng các yêu c u cho cu c s ng.

Trong đó không ch các nhu c u n u ng, ngh ng i mà còn các nhu c u khác
nh h c t p nâng cao trình đ , vui ch i gi i trí, th d c th thao, v n hóa xã
h i và các nhu c u thi t y u c b n khác cho b n thân và gia đình.
Vi c phát tri n nhà

công nhân khu công nghi p ph i đ m b o phù h p

v i quy ho ch t ng th phát tri n; quy ho ch chung, quy ho ch chi ti t xây
d ng khu công nghi p; quy ho ch, k ho ch đ u t phát tri n h th ng k t c u
h t ng k thu t và h t ng xã h i ph c v s phát tri n c a khu công nghi p;
có h th ng h t ng k thu t và h t ng xã h i đ ng b , đ m b o đ các khu
ch c n ng và không gian ph c v nhu c u , sinh ho t v n hoá, th d c - th
thao nh m t o môi tr

ng s ng v n minh, đ m b o an ninh tr t t và phù h p

v i các quy đ nh c a pháp lu t. Nhà

công nhân ph i đ

c s d ng đúng

m c đích, đáp ng m t cách t t nh t trong kh n ng có th đ i v i cu c s ng
c a công nhân, t ng b

c c i t o đi u ki n s ng c a ng

i lao đ ng.

Nh v y, trong ph m vi c a lu n án thì Qu n lỦ phát tri n nhà
nhân KCN là m t quá trình qu n lỦ nhà n

c v s phát tri n nhà

công

cho công


XVII

nhân KCN, b t đ u t vi c qu n lỦ công tác l p quy ho ch, k ho ch s d ng
đ t; qu n lỦ các ngu n v n, các u đãi cho vi c đ u t phát tri n; qu n lỦ tr t
t xây d ng và ki n trúc c nh quan, môi tr

ng đô th c ng nh các đáp ng

v h t ng k thu t, h t ng xã h i cho đ n s tham gia c a c ng đ ng đ nhà
cho công nhân KCN phát tri n và v n hành đáp ng các yêu c u và quy
đ nh c a nhà n
b

c, thúc đ y s phát tri n công nghi p c a đ a ph

c nâng cao ch t l

ng đ i s ng c a công nhân KCN.

ng, t ng


1

CH

NG 1 T NG QUAN V QU N LÝ PHÁT TRI N

NHÀ

CỌNG NHỂN KHU CỌNG NGHI P T I CÁC

Ọ TH

VEN BI N NAM TRUNG B
1.1 Tình hình quy ho ch xây d ng phát tri n KCN c a Vi t Nam và khu

v c Nam Trung b
1.1.1 Tình hình phát tri n KCN t i Vi t Nam
Cùng v i quá trình đ y m nh đô th hóa, h th ng đô th c n

c phát

tri n m t cách nhanh chóng, t 500 đô th n m 1986 lên 755 đô th n m 2011.
nh h

ng phát tri n đ n n m 2015 c n

2025 c n

c có kho ng 870 đô th , đ n n m

c có kho ng 1000 đô th . [32]

M ng l

i đô th c n

cđ

c

ông B c b

hình thành và phát tri n phân b trên
c

s

6 vùng kinh t

xã h i là:

Tây

ng b ng sông H ng

Trung du và mi n núi phía B c; B c b
ng b ng Sông H ng; B c Trung

B c Trung b

B và duyên h i mi n Trung; Tây
Nguyên;

ông Nam B ;

ng b ng

sông C u Long.
Duyên h i mi n Trung còn
đ

c g i là Nam Trung b g m 8

t nh, thành ph : thành ph

à N ng

Tây
nguyên
ông Nam b

Nam
Trung
b

và các t nh Qu ng Nam, Qu ng
Ngãi, Bình

nh, Phú Yên, Khánh

Hòa, Ninh Thu n, Bình Thu n. V
trí đ

c phân b nh hình 1.1. [35]
Các KCN trong c n

c phát

B sông C u long
Long

Hình 1.1 V trí các đô th
ven bi n Nam Trung b

tri n nhanh chóng. Tính đ n cu i n m 2014, c n

[35 ]

c đã có 295 KCN đ

c


2

thành l p v i t ng di n tích đ t t nhiên g n 84 nghìn ha, trong đó có 212
KCN đã đi vào ho t đ ng v i t ng di n tích đ t t nhiên 60 nghìn ha và 83
KCN đang trong giai đo n đ n bù gi i phóng m t b ng và xây d ng c b n
v i t ng di n tích đ t t nhiên 24 nghìn ha; t l l p đ y bình quân các KCN
đ t 48%, riêng các KCN đã đi vào ho t đ ng, t l l p đ y đ t trên 65%. Tính
đ n cu i n m 2014, t ng v n đ u t đ ng kỦ đ t 3.525 tri u USD và 184.370
t đ ng. Trong đó v n đ u t đã th c hi n c a các d án đ t 2.022 tri u USD
và 79.217 t đ ng, t

ng ng 57% và 43% t ng v n đ u t đã đ ng kỦ. [7]

B ng 1.1 M t s ch s phát tri n Khu công nghi p trong n
S l

ng

Di n tích ha

KCN

STT

1
2
3
4
5
6

Vùng

T su t ĐT d

án ha đ t CN đã T ng s
cho thuê
CN/ha

T

D án

D án

đ t CN

đã cho

(%)

Di n tích

(ha)

tr ng

24

8

6.141

(%) (tr.USD) đ ng
7

5,04

24,09

66

75

25

17.137

20

4

21,3

116

B c TB và Duyên h i

40

14

10.883

13

1.4

23.42

64

Tây Nguyên

7

2

1.065

1

0,32

20,3

14

Đông Nam B

98

33

35.673

43

3,84

16,91

98

51

17

13.035

16

1,28

29,92

74,7

295

100

83.873

100

3,3

20.8

92

l

TDMN phía B c

Đ ng b ng sông ( ng
mi n Trung
Tây Nam B

Bình quân c n

c

S

T

c [7]

ng

tr ng

FDI

DDI (t

thuê

Theo Quy ho ch phát tri n các KCN và phát tri n th c t , có th th y
các KCN t p trung phát tri n m nh

đ ng b ng sông H ng và ông Nam b .

Khu v c Nam Trung b , thu c vùng B c Trung b và Duyên h i mi n Trung
có s phát tri n công nghi p, s l

ng ít, t tr ng còn th p so v i c n

phân b các KCN v quy mô và m t đ đ

c th hi n trên Hình 1.2. [29]

c. S


3

Hình 1.2 B n đ phân b các KCN [29 ]


4

V c c u lao đ ng phân

Theo gi i tính

Theo qu c t ch

theo gi i tính và qu c t ch: tính
đ n h t n m 2014, t ng s lao
đ ng trong các KCN kho ng
2,4 tri u ng

i, trong đó nam

gi i chi m 37% và lao đ ng
n

Hình 1.3 C c u lao đ ng trong KCN [7]

c ngoài chi m kho ng 2%, c c u này đ

c th hi n

hình 1.3. [7]

1.1.2 Tình hình phát tri n KCN t i các đô th ven bi n Nam Trung b
Nam Trung b là đ a bàn chi n l

c có Ủ ngh a quan tr ng v chính tr ,

kinh t , xã h i, qu c phòng và an ninh. Có v trí đ a lỦ r t thu n l i, n m trên
tr c các đ

ng giao thông huy t m ch n i li n hai mi n Nam B c; là c a ngõ

c a Tây Nguyên, c a đ

ng xuyên Á ra bi n n i v i đ

ng hàng h i qu c t ,

tài nguyên l n nh t c a vùng là kinh t bi n v i chi u dài b bi n trên 800km.
Nhi u c ng n

c sâu, nhi u vùng đ t có th xây d ng các khu công nghi p

t p trung g n v i các c ng n

c sâu nh

à N ng, Dung Qu t, Th N i, V ng

Rô, Vân Phong, Cam Ranh, v.v… Có tri n v ng v d u khí

th m l c đ a.

Ngoài ra còn n m trong khu v c có ti m n ng v khoáng s n.
Bên c nh đó, các d án phát tri n, các khu kinh t m : khu kinh t m
Chu Lai (Qu ng Nam), khu kinh t Dung Qu t (Qu ng Ngãi), khu kinh t
Nh n H i (Bình

nh),v.v… m ra c h i l n cho phát tri n kinh t c a khu

v c, đ c bi t là du l ch và công nghi p. Phát tri n kinh t - xã h i vùng c n
phù h p v i chi n l

c phát tri n c a c n

Công nghi p c a vùng b

c và chi n l

c bi n Vi t Nam.

c đ u phát tri n nh ng quy mô còn nh và t c

đ phát tri n ch m. H t ng k thu t đã có nh ng b

c phát tri n trong nh ng

n m g n đây, tuy nhiên c ng còn thi u và y u nên ch a thu hút đ
phát tri n công nghi p, nh t là khu v c đ u t n

cđ ut

c ngoài. Kinh t chính là

nông, lâm, th y s n; nh ng do còn nhi u h n ch v công nghi p sau thu


5

ho ch, nh t l ch bi n, b o qu n nờn ch t l

ng v giỏ c ch a cao. Doanh

nghi p s n xu t trong cỏc KCN h u h t l cỏc doanh nghi p s n xu t nh , g n
v i cỏc nguyờn v t li u a ph

ng v ch bi n sau thu ho ch l ch y u.

So v i cỏc t nh cú s phỏt tri n cụng nghi p m nh v cỏc vựng trong c
n

c, tỡnh hỡnh phỏt tri n cụng nghi p khu v c Nam Trung b :
- Cũn ớt v s l

ng, t tr ng s l

ng v di n tớch KCN ch cao h n

Trung du v vựng nỳi phớa B c, Tõy Nguyờn.
- T su t u t h t ng/ha t t nhiờn cao (ch th p h n Tõy Nam b ).
- T su t u t 1 d ỏn/ha t CN cho thuờ th p.
- T ng s cụng nhõn/ha t cụng nghi p ó cho thuờ th p (ch cao h n
Tõy nguyờn). [B ng 1.1]
Nh v y cú th th y, tỡnh hỡnh phỏt tri n KCN t i khu v c Nam Trung
b cũn r t khú kh n so v i c n

c. S l

ng KCN ớt, m c u t xõy d ng

h t ng cao, su t u t c a cỏc d ỏn vo th p v thu hỳt lao ng vo trong
cỏc KCN cũn r t th p.
Tỡnh hỡnh ho t ng c a cỏc Khu Cụng nghi p do Chớnh ph ra quy t
nh thnh l p t i cỏc t nh trờn a bn nghiờn c u nh sau:
B ng 1.2 Tỡnh hỡnh ho t ng KCN t i cỏc ụ th Nam Trung b [85 ]
Diện tích (ha)
STT

Tên KCN, KCX

Ngày
cấp
phép

1
2
3

Đà Nẵng
Liên Chiểu
Hoà Cầm
Hoà Khánh
(GĐ1+MR)
Điện Nam -Điện Ngọc
(GĐ 1&MR)
T nh Phong
Qu ng Phỳ

1994
1998
2003
1997
2004
1996
2005
1997
1998

4
5
6
7

ất tự
nhiên
(ha)
50

374
137

ất CN có
thể cho thuê
(ha)
43
300
74

ã cho
thuê
(ha)
36
129
60

Tỷ lệ
(%)

572

358

316

88,3

390

251

172

68,6

142
120

101
93

45
61

44,6
65,9

83,7
43,0
80,9