Bồi dưỡng thường xuyên môn Mỹ thuật THCS

Phần i. Nhận thức chung về công tác bồi dỡng thờng xuyên:
- Bồi dỡng thờng xuyên là công việc quan trọng đối với mỗi một giáo viên. Một mặt,
giáo viên cũng cố và nâng cao chuyên môn nghiệp vụ, phơng pháp dạy học theo hớng
tích cực. Mặt khác, thế kỷ XXI là thế kỷ có nhiều biến đổi về khoa học kỷ thuật nh công
nghệ thông tin phát triển mạnh, kinh tế xã hội có nhiều thay đổi đòi hỏi giáo dục cần
thay đổi để đáp ứng yêu cầu xã hội cần tạo ra những ngời lao động mới, lao động trí tuệ,
biết làm chủ bản thân, làm chủ đất nớc. Trong giáo dục có sự chuyển biến từ quan điểm
trớc đây lấy ngời dạy làm trung tâm sang quan điểm lấy ngời học làm trung tâm.
Đây là cuộc cách mạng trong giáo dục.
- Bồi dỡng thờng xuyên có nhều hình thức nh: tự nghiên cứu tài liệu, học hỏi kinh
nghiệm đồng nghiệp, tổ chức chuyên đề trong trờng, liên trờng hay tham gia học bồi d-
ỡng do Phòng, Sở tổ chức... Dù bồi dỡng hình thức nào đi chăng nữa thì đòi hỏi mỗi một
giáo viên phải luôn trau dồi về chuyên môn nghiệp vụ, thờng xuyên đổi mới về phơng
pháp dạy để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của xã hội.
- Tài liệu bồi dỡng thờng xuyên do Bộ GD - ĐT phát hành là một cuốn tài liệu thiết thực,
bổ ích về nội dung, đặc biệt là về phơng pháp truyền đạt kiến thức theo hớng tích cực mà
các giáo viên cần nghiên cứu, học hỏi.
Phần ii: chuyên môn nghiệp vụ:
I. Sách giáo khoa và sách giáo viên Mĩ Thuật THCS (Bài 3).
- SGK và SGV Mĩ Thuật THCS là những tài liệu cụ thể hóa chơng trình, đăng tải những
kiến thức cơ bản, giới thiệu phơng pháp dạy - học. Tuy nhiên, đây không phải là tất cả
để giáo viên và học sinh cứ thế dạy và học một cách máy móc, rập khuôn. Để dạy - học
MT có hiệu quả, GV và HS nắm đợc cái cốt rồi sau đó tìm ra cách dạy, cách học làm sao
phù hợp với tình hình thực tế ở trờng, ở địa phơng mình.
- Nội dung SGK Mĩ thuật đợc phân phối dạy ở hai học kỳ, riêng lớp 9 học một học
kỳ với thời lợng 18 tiết/1 năm học, trong đó có 2 tiết kiểm tra học kỳ. Cấu trúc ch-
ơng trình đầy đủ 4 phân môn (Vẽ theo mẫu, Vẽ trang trí, Vẽ tranh, Th ờng thức mĩ
thuật) - Đây là điều kiện thuận lợi để các em phát triển năng khiếu từng phân môn
đó. Nội dung một số bài học cũng phù hợp với khả năng tiếp thu của các em. Hình
thức trình bày phần chữ và phần hình ảnh minh họa rõ rành, đẹp, phù hợp và thống
nhất với nhau. Tuy nhiên, bên cạnh những bài học đáp ứng yêu cầu nhận thức, tiếp

thu kiến thức của các em thì vẫn còn một số bài yêu cầu quá cao với khả năng của
các em...Đây là nhng bài học đòi hỏi các em phải có năng khiếu thực sự, đồng thời
phải có t duy sáng tạo cao. Do vậy đa những bài học này vào chơng trình học sinh
rất khó để tiếp thu kiến thức và thực hành đạt yêu cầu.
-Nội dung, chơng trình SGV môn MT là tài liệu triển khai cụ thể của SGK nhng có
bổ sung và mỡ rộng hơn về nội dung, đặc biệt là ph ơng pháp giảng dạy- học, tạo
điều kiện cho GV hoàn thành tốt bài dạy của mình. Cấu trúc ch ơng trình SGV tr-
ơng đối đầy đủ và hợp lý về phần hớng dẫn chung và phần hớng dẫn cụ thể. Cách
trình bày bài dạy cũng rất rõ ràng về phần mục tiêu, chuẩn bị và gợi ý tiến trình
dạy học. Tuy nhiên vẫn còn một số nội dung yêu cầu quá cao so với nội dung ở
SGK nên khi GV trình bày, diễn giải thêm thì HS rất khó tiếp thu kiến thức.
* Có thể nói SGK và SGV là tài liệu cần thiết, giúp GV hiểu đợc chơng trình, nội
dung và phơng pháp dạy - học, đồng thời gợi ý cách tiến hành bài dạy sao cho rõ
trọng tâm đối với mỗi đơn vị kiến thức ở mỗi bài qua từng thời gian.
II. Sử dụng môi trờng nh một nguồn lực để làm và sử dụng đồ dùng dạy - học (Bài 7).
- Dạy học Mỹ thuật thờng dạy trên đồ dùng dạy học, do vậy đồ dùng dạy học của
môn Mỹ thuật thờng là nội dung, là kiến thức của bài học. Đồ dùng dạy học còn
phản ánh mức độ kiến thức của bài học và trình độ của học sinh. Cho nên chuẩn bị
tốt đồ dùng dạy học xem nh giáo viên đã chuẩn bị tốt nội dung bài dạy và quá
trình lên lớp chỉ còn là trình bày, diễn giãi theo đồ dùng dạy học đã chuẩn bị.
- ĐDDH MT có nhiều loại: Mẫu vẽ, Tranh, ảnh phiên bản, bài vẽ của HS. Hình h -
ớng dẫn cách tiến hành bài vẽ. Hình minh họa trên bảng. Băng hình...Mỗi loại đều
có những tác dụng riêng.
- GV cần có kế hoạch chuẩn bị trớc, có thể sử dụng những gì cần thiết có ở môi tr-
ờng xung quanh để làm ĐDDH phù hợp với nội dung bài học.
- Khi giới thiệu ĐDDH cần khoa học, rõ ràng theo trình tự của nội dung bài. Cụ
thể:
+ Đặt mẫu, treo tranh hớng dẫn ở nơi toàn bộ học sinh trong lớp dễ nhìn thấy.
+ Theo thứ tự đã chuẩn bị ở kiến thức bài dạy.
+ Giới thiệu ĐDDH những chi tiết cần thiết cho HS quan sát, so sánh, nhận xét.

+ Tùy theo từng bài mà cất đúng lúc để ĐDDH cho phù hợp.
- ĐDDH MT hiện nay cha đợc chú ý, vì thế còn thiếu, hầu hết đồ dùng dạy học
đều do GV tự chuẩn bị nên thiếu quy chuẩn, đặc biệt là tính thẩm mĩ, do đó ch a
khích lệ đợc tinh thần học tập của HS.
* Với tầm quan trọng của ĐDDH nh vậy cho nên khi thiếu đồ dùng dạy học bản
thân tôi có một số hớng giải quyết nh sau:
+ Nghiên cứu nội dung chơng trình để đối chiếu với phòng thiết bị nếu có đồ dùng
nào thiếu thì lập dự trù kinh phí trình nhà trờng hỗ trợ mua sắm.
+ Đối với các loại mẫu vẽ còn thiếu thì giáo viên cùng học sinh nghiên cứu để làm
hoặc su tầm những đồ vật gần tơng đơng.
+ Đối với tranh ảnh phiên bản các tác phẩm mĩ thuật, các công trình mĩ thuật giáo
viên cùng học sinh nghiên cứu su tầm.
+ Đối với tranh ảnh minh hoạ cách vẽ thì giáo viên nghiên cứu để vẽ, đồng thời có
thể vận dụng ĐDDH của các khối để dạy.
+ Đối với bài vẽ tham khảo thì khi chấm bài của học sinh nếu có bài nào đẹp thì
giáo viên giữ lại làm bài mẫu tham khảo trớc khi các em thực hành. Đây là một
dạng đồ dùng dạy học rất thiết thực với các em.
III.Những kỷ năng chính trong môn mĩ thuật (bài 10):
- Mục tiêu của môn MT ở trờng THCS là dạy HS nhận ra cái đẹp, tập tạo ra cái đẹp
và vận dụng những hiểu biết về cái đẹp vào học tập, và sinh hoạt hàng ngày, cho
công việc mai sau: góp phần xây dựng con ngời lao động mới phục vụ cho công
nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nớc.
- Để đạt đợc các mục tiêu trên, các GV mĩ thuật phải dạy cho HS những kỷ năng
cơ bản-những kỷ năng cần thiết mà các em cần phát triển khi học MT.
-Những kỷ năng đó là:
+ Kỷ năng quan sát.
+ Kỷ năng cảm thụ thẩm mĩ.
+ Kỷ năng t duy trừu tợng.
+ Kỷ năng thực hành.
+ Kỷ năng đánh giá.

+ Kỷ năng vận dụng kiến thức vào thực triển.
- Trên đây là những kỷ năng chủ yếu mà HS cần đợc rèn luyện và phát triển trong
môn MT. Trong những kỷ năng đó thì Kỷ năng đánh giá, Kỷ năng vận dụng kiến
thức vào thực triển đợc coi là mới trong nội dung chơng trình và phơng pháp dạy-
học. Đây là những kỷ năng phát huy tính tích cực, độc lập, sáng tạo trong học tập
của HS.
- Để hình thành những kỷ năng đó cho HS thì GV cần có những ph ơng pháp dạy
học đặc thù nh: Phơng pháp trực quan, quan sát, dạy học nêu vấn đề, vấn đáp, hoạt
động hợp tác theo nhóm, trò chơi, luyện tập thực hành, đánh giá...Trong các ph ơng
pháp nói trên, những phơng pháp tích cực, có hiệu quả trong việc hình thành và
phát triển các kỷ năng cho HS là phơng pháp dạy học nêu vấn đề, PP trực quan, PP
luyện tập thực hành, PP hoạt động nhóm.
IV. Các hoạt động để phát triển kỷ năng trong vẽ trang trí (Bài 12):
- Vẽ trang trí nhằm phát huy trí tởng tợng, sáng tạo, làm giàu cảm xúc thẩm mĩ
cho HS trên cơ sở cung cấp kiến thức và rèn luyện kỷ năng cơ bản về vẽ trang trí.
Vẽ trang trí còn giúp HS biết vận dụng kiến thức vào cuộc sống và các môn học ở
trờng phổ thông.
- Các kỷ năng cần thiết cần hình thành cho HS khi vẽ trang trí:
+ Quan sát (so sánh, phân tích, tổng hợp đặc điểm của đối tợng quan sát).
+ T duy tạo hình, bố cục.
+ Vẽ hình, chỉnh hình.
+ Vẽ đậm nhạt, vẽ màu.
+ Vận dụng kiến thức vào thực tế.
- Để phát triển những kỷ năng trên cho HS, cần nghiên cứu kỷ nội dung bài học,
xác định mục tiêu cụ thể xem bài học này cần hình thành ở HS những kỷ năng nào,
mức độ đến đâu.
- Hình thành và phát triển những kỷ năng trong vẽ trang trí cho HS, Bạn nên sử
dụng một số phơng tiện dạy học sau:
+ Thực tế xung quanh có liên quan đến nội dung bài học.
+ Bài vẽ của HS năm trớc để rút kinh nghiệm.

+ Các bớc tiến hành bài vẽ, một số t liệu về họa tiết, hình vẽ minh họa có liên
quan đến nội dung bài học.
V. Sử dụng sách giáo khoa, sách giáo viên lớp 6, 7, 8, 9, để dạy vẽ trang trí (bài 16):
- Cấu trúc nội dung của các bài vẽ trang trí trong SGK Mĩ thuật th ờng có 2 phần:
phần lý thuyết và phần thực hành.
- Muốn sử dụng SGK và SGV một cách có hiệu quả trong dạy vẽ trang trí, tr ớc hết
bạn cần nghiên cứu kỷ nội dung kiến thức trong SGK để nắm đợc mức độ kiến
thức cần cung cấp cho HS. Vì ở mỗi lớp, mỗi cấp có mục tiêu yêu cầu khác nhau.
Trên mức độ kiến thức đó, bạn nghiên cứu nội dung trong SGV.
- Đồ dùng dạy học với dạy vẽ trang trí rất quan trọng. Nó giúp GV đa ra kiến thức
một cách sinh động, dễ hiểu và hấp dẫn.
- Đồ dung dạy học giúp HS lĩnh hội kiến thức một cách có hiệu quả hơn khi đ ợc
nhìn trực tiếp những hình ảnh cụ thể bên cạnh lời giảng giải, phân tích của GV.
- GV cần vận dụng các phơng pháp dạy học tích cực vào vẽ trang trí. Vấn đề này
đòi hỏi GV cần lập kế hoạch bài học nhằm đa ra mục tiêu việc chuẩn bị đồ dùng
dạy học, lựa chọn phơng pháp dạy học chủ yếu phù hợp với nội dung cụ thể.
VI.Tích hợp bộ môn theo chủ điểm (bài 19):
- Tích hợp là tìm ra sự liên quan về kiến thức của các hiện tợng, các môn học để
khơi dậy trong dạy - học một môn, làm cho tri thức của HS phong phú, không rời
rạc.
- Tích hợp, tuyệt nhiên không phải là phép cộng gộp các môn học, các bài học. Bởi
mỗi môn học, bài học có đặc điểm riêng, có mục tiêu, nội dung và ph ơng pháp dạy
- học khác nhau, không thể hòa đồng một cách thiếu suy nghĩ và dễ dãi.
- Dạy - học theo phơng pháp tích hợp là tìm trong các môn học, bài học, có gì liên
quan với nhau để có thể: nhấn mạnh hoặc lớt qua hay gợi ý cho Hs tham khảo
thêm ở các môn học có liên quan, tránh tình trạng lặp lại mất nhiều thời gian.
- Môn học Mĩ thuật là môn học có tính tổng hợp, kiến thức của nó có liên quan,
móc nối với kiến thức các môn học khác: Ví dụ:
+ Môn Văn: ở cách bố cục, cách tìm hình và xây dựng hình tợng...
+ Môn Sử: các sự kiện lịch sử, các công trình văn hóa...

+ Môn Địa: các địa danh và sự phát triển kinh tế xã hội...
+ Môn Toán: phân tích, nhận xét và phơng pháp t duy...
+ Môn Lý: ánh sáng và sự biến đổi của màu sắc...
* Dạy học phát huy tính tích cực học tập của HS không đơn giản chỉ là dạy - học
thật nhiều kiến thức mà GV và HS cần thấy việc dạy và học là trách nhiệm mà còn
là niềm vui-niềm vui trong tìm tòi, sáng tạo để HS học một biết mời.
VII. Thử nghiệm và đánh giá học tập tích cực (bài 20):
- Dạy - học tích cực là xu thế chung của dạy học hiện nay không chỉ với giáo dục
nớc ta, mà là giáo dục toàn cầu. Để dạy - học theo hớng phát huy tính tích cực học
tập của HS thì GV và HS đều chuẩn bị, cả hai cùng hớng đến mục tiêu. Vì thế dạy
- học ngày nay có khái niệm là hoạt động, GV và HS cùng hoạt động để cùng đến
đích là HS tiếp nhận kiến thức mau lẹ và phong phú. Do vậy GV phải có ph ơng
pháp dạy và HS phải có phơng pháp học hợp lý.
- Để dạy - học có hiệu quả cần chuẩn bị một số công việc sau:
+ Chuẩn bị bài dạy: ( giáo án, các tài liệu có liên quan, ĐDDH....)
+ Tiến hành các hoạt động dạy - học hợp lý cho từng bài.
+ Đồ dùng dạy - học đẹp và rõ trọng tâm, sử dung hợp lý cho từng nội dung.
+ Kết hợp nhuần nhuyễn các phơng pháp dạy- học: đan xen một cách hợp lý giữa
nói với minh họa, đặt câu hỏi với thảo luận nhóm, làm bài tập với nhận xét đánh
giá.
Phần iii: Những Đề xuất Và giải pháp thực hiện:
I. Về nội dung ch ơng trình:
- Đối với những bài học quá khó, quá cao giáo viên nên nghiên cứu kỹ nội
dung yêu cầu bài dạy để tìm ra phơng pháp truyền đạt kiến thức phù hợp. Không
nên đòi hỏi quá cao ở các em mà chỉ nên truyền đạt những kiến thức phù hợp với
mặt bằng nhận thức chung.
II. Về cơ sở vật chất:
- Dạy học Mỹ thuật thờng dạy trên đồ dùng dạy học, do vậy đồ dùng dạy
học của môn Mỹ thuật thờng là nội dung, là kiến thức của bài học. Đồ dùng dạy
học còn phản ánh mức độ kiến thức của bài học và trình độ của học sinh. Cho nên

chuẩn bị tốt đồ dùng dạy học xem nh giáo viên đã chuẩn bị tốt nội dung bài dạy và
quá trình lên lớp chỉ còn là trình bày, diễn giãi theo đồ dùng dạy học đã chuẩn bị.
Với tầm quan trọng nh vậy cho nên khi thiếu đồ dùng dạy học bản thân tôi có một
số hớng giải quyết nh sau:
+ Nghiên cứu nội dung chơng trình để đối chiếu với phòng thiết bị nếu có đồ
dùng nào thiếu thì lập dự trù kinh phí trình nhà trờng hỗ trợ mua sắm.
+ Đối với các loại mẫu vẽ còn thiếu thì giáo viên cùng học sinh nghiên cứu
để làm hoặc su tầm những đồ vật gần tơng đơng.
+ Đối với tranh ảnh phiên bản các tác phẩm mĩ thuật, các công trình mĩ
thuật giáo viên cùng học sinh nghiên cứu su tầm.