Hoàn thiện xây dựng văn hóa doanh nghiệp tại công ty cổ phần cấp thoát nước – công trình đô thị hậu giang

TÓM TẮT
Văn hóa công ty là một trong những yếu tố quan trọng trong việc nâng cao
hiệu quả kinh doanh và năng lực sản xuất của công ty, văn hóa công ty tạo ra nguyên
tắc ứng xử mà còn tạo ra môi trường làm việc năng động, tăng tính tự giác của nhân
viên, còn là chất kết dính giữa lãnh đạo và nhân viên, có niềm tin vững chắc gắn bó
lâu dài cùng công ty.
Đề tài “Hoàn thiện xây dựng văn hóa doanh nghiệp tại Công ty Cổ phần cấp
thoát nước – Công trình đô thị Hậu Giang”. Đề tài nghiên cứu với mục tiêu chính
nhằm phân tích các yếu tố cấu thành văn hóa trực quan và văn hóa phi trực quan của
công ty có tác động trực tiếp đến hành vi ứng xử và hiệu quả công việc nhân viên.
Số liệu được sử dụng trong nghiên cứu là 130 mẫu được khảo sát từ cấp lãnh
đạo đến nhân viên trực tiếp và gián tiếp các chi nhánh trực thuộc công ty trên địa bàn
tỉnh Hậu Giang. Nghiên cứu mô hình văn hóa của công ty được dựa trên mô hình văn
hóa của Quinn McGrath bao gồm: Văn hóa phường hội, văn hóa thị trường, văn hóa
thứ bậc và văn hóa đặc thù. Kết quả cho thấy, hầu hết tất cả CB.CNV-NLĐ đều đánh
giá cao mô hình văn hóa này để áp dụng vào công ty. Kết quả nghiên cứu cho thấy
yếu tố văn hóa có tác động tích cực đến công ty, góp phần hoàn thiện môi trường làm
việc và củng cố văn hóa công ty phát triển bền vững.
Thông qua kết quả phân tích tác giả đưa ra một số kiến nghị đối với nhà nước và
công ty Hawasuco. Các kiến nghị này nhằm mục đích tạo điều kiện để hoàn thiện văn
hóa công ty góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh ngày càng phát triển.

-iii-


ABSTRACT
Company culture is one of the most important factors in enhancing business
efficiency and production capacity of the company. Company culture creates not only
behavior principles but also a dynamic working environment, increases selfawareness of employees, and also is the adhesive between employers and employees,
have firm belief in a long time with the company.
The theme "Completing building corporate culture at Hau Giang water supply

and sewerage – urban projects joint stock company”. The main objective of research
projects is analyzing the cultural elements of visual and non-visual culture of the
company having a direct impact on the behavior and work performance of employees.
The figures used in the study are130 samples surveyed from the leadership to
the staff directly and indirectly affiliated branch of the company in Hau Giang
province. Research models of the company culture are based on the cultural model of
Quinn McGrath including: clan clture, market culture, hierarchical culture and
adhocracy culture. Results showed that most of all employees and workershighly
appreciated the applicationthis cultural model to the company. In additon, they also
showedcultural factors have a positive impact on the company, contribute to
improving the work environment and corporate culture to consolidate sustainable
development.
Through the analysis, the authors made a number of recommendations for the
government and Hawasuco company. The proposals are intended to create conditions
for the improvement corporate culture and contribute to improving the efficiency of
production and business.

-iv-


MỤC LỤC
Trang tựa
Quyết định giao đề tài
LỜI CAM ĐOAN .......................................................................................................i
LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... ii
TÓM TẮT ................................................................................................................ iii
ABSTRACT ..............................................................................................................iv
DANH SÁCH CÁC TỪ VIẾT TẮT .......................................................................ix
DANH SÁCH CÁC BẢNG .......................................................................................x
DANH SÁCH CÁC HÌNH.......................................................................................xi

MỞ ĐẦU ....................................................................................................................1
1. Lý do chọn đề tài .................................................................................................1
2. Lược khảo tài liệu ................................................................................................2
3. Mục tiêu nghiên cứu ..........................................................................................10
3.1 Mục tiêu chung ............................................................................................10
3.2 Mục tiêu cụ thể ............................................................................................10
4. Nhiệm vụ nghiên cứu ........................................................................................10
5. Phạm vi và đối tượng nghiên cứu ......................................................................10
5.1 Phạm vi nghiên cứu .....................................................................................10
5.2 Đối tượng nghiên cứu ..................................................................................11
6. Phương pháp nghiên cứu ...................................................................................11
6.1 Phương pháp thu thập số liệu ......................................................................11
6.2 Phương pháp phân tích ................................................................................14
6.3 Mô hình nghiên cứu .....................................................................................15
7. Cấu trúc luận văn ...............................................................................................15
CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ VĂN HÓA DOANH NGHIỆP .................16
1.1 Khái niệm văn hóa và văn hóa doanh nghiệp ..................................................16

-v-


1.1.1 Khái niệm văn hoá ....................................................................................16
1.1.2 Khái niệm văn hoá doanh nghiệp .............................................................16
1.2 Các giai đoạn hình thành văn hóa doanh nghiệp .............................................17
1.3 Các yếu tố cấu thành văn hóa doanh nghiệp ...................................................18
1.3.1 Môi trường văn hóa doanh nghiệp ............................................................19
1.3.2 Văn hóa doanh nghiệp tạo nên lực hướng tâm chung cho toàn doanh nghiệp .19
1.3.3 Văn hóa doanh nghiệp tạo nên hiệu quả kinh doanh ................................19
1.3.4 Văn hóa doanh nghiệp tạo nên sức mạnh nội lực .....................................20
1.3.5 Nhà lãnh đạo - người tạo ra nét đặc thù của văn hóa doanh nghiệp .........20

1.3.6 Những giá trị văn hóa học hỏi được .........................................................20
1.4 Văn hóa ứng xử trong kinh doanh ...................................................................21
1.4.1 Văn hóa ứng xử giúp cho doanh nghiệp dễ dàng thành công ...................21
1.4.2 Văn hóa ứng xử của cấp trên đối với cấp dưới .........................................21
1.4.3 Văn hóa ứng xử của cấp dưới đối với cấp trên .........................................22
1.4.4 Văn hóa ứng xử giữa các đồng nghiệp .....................................................22
1.4.5 Văn hóa ứng xử với công việc ..................................................................22
1.4.6 Văn hóa ứng xử trong mối quan hệ với khách hàng .................................23
1.5 Biểu trưng của văn hóa doanh nghiệp .............................................................23
1.5.1 Các biểu trưng trực quan của văn hóa doanh nghiệp ................................23
1.5.2 Các biểu trưng phi trực quan của văn hóa doanh nghiệp .........................26
1.5.3 Tầm nhìn, sứ mệnh, giá trị cốt lõi và mục tiêu chiến lược .......................28
1.5.3.1 Tầm nhìn ............................................................................................28
1.5.3.2 Sứ mệnh .............................................................................................28
1.5.3.3 Giá trị cốt lõi ......................................................................................28
1.5.3.4 Mục tiêu chiến lược ...........................................................................28
1.6 Các dạng văn hóa doanh nghiệp ......................................................................29
1.6.1 Mô hình văn hóa doanh nghiệp của Quinn và McGrath...........................29
1.6.2 Mô hình văn hóa của Harrison/Handy ......................................................30
1.6.3 Mô hình văn hóa của Deal và Kennedy ....................................................32

-vi-


CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG VĂN HÓA DOANH NGHIỆP TẠI CÔNG TY
CỔ PHẦN CẤP THOÁT NƯỚC- CÔNG TRÌNH ĐÔ THỊ HẬU GIANG ......35
2.1 Giới thiệu tổng quan về Công ty Cổ phần Cấp thoát nước-Công trình đô thị Hậu
Giang (Hawasuco) .................................................................................................35
2.1.1 Sơ lược về công ty Hawasuco ..................................................................35
2.1.2 Quá trình hình thành và phát triển công ty Hawasuco .............................35

2.1.2.1 Chức năng và nhiệm vụ của công ty ..................................................39
2.1.2.2 Sơ đồ tổ chức bộ máy công ty............................................................42
2.1.3 Tình hình nhân sự .....................................................................................42
2.2 Thực trạng văn hóa doanh nghiệp tại công ty Hawasuco................................44
2.2.1 Các biểu trưng trực quan văn hóa doanh nghiệp tại công ty Hawasuco ..44
2.2.2 Các biểu trưng phi trực quan văn hóa doanh nghiệp tại công ty Hawasuco ...52
2.2.3 Các nhân tố tạo lập văn hóa doanh nghiệp ...............................................53
2.2.3.1 Triết lý kinh doanh .............................................................................53
2.2.3.2 Đạo đức kinh doanh ...........................................................................54
2.2.3.3 Văn hóa doanh nhân ...........................................................................54
2.2.3.4 Văn hóa doanh nghiệp........................................................................55
2.3 Bản sắc văn hóa doanh nghiệp tại công ty ......................................................56
2.3.1 Tầm nhìn ...................................................................................................56
2.3.2 Sứ mệnh ....................................................................................................56
2.3.3 Giá trị cốt lõi .............................................................................................56
2.4 Văn hóa doanh nghiệp tại công ty Hawasuco hiện nay...................................58
2.5 Nhận dạng mô hình văn hóa doanh nghiệp của công ty Hawasuco thông qua
phương pháp khảo sát thực tế ................................................................................63
2.6 Những thuận lợi và khó khăn của văn hóa công ty Hawasuco .......................71
CHƯƠNG 3: CÁC GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN VĂN HÓA DOANH NGHIỆP
TẠI CÔNG TY HAWASUCO ...............................................................................74
3.1 Mục tiêu và kế hoạch phát triển văn hóa DN tại công ty Hawasuco ..............74
3.1.1 Mục tiêu ....................................................................................................74

-vii-


3.1.2 Mục tiêu phát triển văn hóa doanh nghiệp tại công ty Hawasuco ............75
3.2 Các giải pháp hoàn thiện văn hóa doanh nghiệp tại công ty Hawasuco .........76
3.2.1 Đề xuất giải pháp ......................................................................................76

3.2.2 Nhóm giải pháp hoàn thiện các biểu trưng trực quan ...............................77
3.2.3 Nhóm giải pháp hoàn thiện các biểu trưng phi trực quan .........................78
3.3 Nhóm giải pháp hoàn thiện mô hình văn hóa doanh nghiệp theo mô hình Quinn
và McGrath ............................................................................................................79
3.3.1 Giải pháp mô hình văn hóa đặc thù ..........................................................79
3.3.2 Giải pháp mô hình văn hóa phường hội ...................................................84
3.3.3 Giải pháp mô hình văn hóa thứ bậc ..........................................................86
3.4 Kiến nghị .........................................................................................................91
3.4.1 Kiến nghị với nhà nước ............................................................................91
3.4.2 Kiến nghị với công ty Hawasuco ..............................................................91
3.5 Hạn chế và đề xuất nghiên cứu tiếp theo .........................................................92
KẾT LUẬN ..............................................................................................................94
TÀI LIỆU THAM KHẢO ......................................................................................95
PHỤ LỤC .................................................................................................................97
PHỤ LỤC 1 ...........................................................................................................97
PHỤ LỤC 2 ...........................................................................................................99
PHỤ LỤC 3 .........................................................................................................102
PHỤ LỤC 4 .........................................................................................................106

-viii-


DANH SÁCH CÁC TỪ VIẾT TẮT
CB.CNV-NLĐ: Cán bộ công nhân viên - người lao động
HAWASUCO: (Hau Giang Water Supply And Sewerage – Projects Urban Joint
Stock Company) Công ty Cổ phần Cấp thoát nước - Công trình đô thị Hậu Giang
WTO: (World Trade Organization) Tổ chức Thương mại Thế giới
ĐVT: Đơn vị tính
UBND: Ủy ban nhân dân
VHDN: Văn hóa doanh nghiệp

CTN-CTĐT: Cấp thoát nước - Công trình đô thị
TNHH: Trách nhiệm hữu hạn
TP.HCM: Thành phố Hồ Chí Minh
TMCP: Thương mại cổ phần
NHTM: Ngân hàng Thương mại

-ix-


DANH SÁCH CÁC BẢNG
Số hiệu bảng
Bảng 1
Bảng 1.1

Tên bảng
Cơ cấu mẫu phân tầng tại công ty Hawasuco
Bốn loại lễ nghi trong doanh nghiệp và tác động tiềm năng
của chúng

Trang
13
24

Bảng 2.1

Các thành tích đạt được trong quá trình hoạt động

37

Bảng 2.2

Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh của công ty Hawasuco

38

Bảng 2.3

Thống kê tình hình lao động công ty Hawasuco từ 2013 - 2015

42

Bảng 2.4

Cơ cấu lao động và thu nhập bình quân công ty từ 2013 - 2015

43

Bảng 2.5

Thống kê mô tả yếu tố trực quan của công ty Hawasuco

63

Bảng 2.6

Thống kê mô tả yếu tố phi trực quan của công ty Hawasuco

65

Bảng 2.7

Khảo sát văn hóa trực quan công ty giữa lãnh đạo và nhân viên

67

Bảng 2.8

Khảo sát văn hóa phi trực quan công ty giữa lãnh đạo và
nhân viên

68

Bảng 2.9

Mô hình văn hóa công ty theo mô hình Quinn và Mcgrath

70

Bảng 3.1

Kế hoạch hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty 2016

74

-x-


DANH SÁCH CÁC HÌNH
Số hiệu bảng

Tên bảng

Trang

Mô hình nghiên cứu

15

Hình 2.1

Cơ cấu bộ máy quản lý

42

Hình 2.2

Logo công ty Hawasuco

49

Hình 1

-xi-


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Công ty Cổ phần Cấp thoát nước – Công trình đô thị Hậu Giang là một Công
ty Cổ phần có vốn Nhà nước chi phối thực hiện hoạt động sản xuất kinh doanh cung
cấp nước sạch cho sinh hoạt và sản xuất trên địa bàn tỉnh Hậu Giang, trong những

năm qua tập thể cán bộ, công nhân viên Công ty luôn hoàn thành tốt nhiệm vụ, đảm
bảo chất lượng nước đạt theo quy định của Bộ y tế và cung cấp nước sạch liên tục
đến từng hộ dân.
Trong thời gian qua, mặt dù Công ty còn gặp nhiều khó khăn do tình hình xâm
nhập nước mặn ảnh hưởng trực tiếp đến sản xuất kinh doanh nhưng nhờ sự lãnh đạo
của Ban Tổng Giám đốc, phối hợp chặt chẽ với Đảng ủy, các đoàn thể cùng với sự
phấn đấu không ngừng của tập thể cán bộ công nhân viên và người lao động đã tập
trung thực hiện hoàn thành kế hoạch chỉ tiêu đề ra hàng năm. Năm 2015, Công ty đạt
doanh thu cả năm 139.7 tỷ đồng, đạt 100.94% so với kế hoạch. Tính đến hết tháng
12/2015, Công ty đã cung cấp nước sạch cho 39.114 khách hàng. (Nguồn Phòng Tài
chính-Kế toán 2015)
Từ những kết quả đạt được, Ban lãnh đạo Công ty Cổ phần Cấp thoát nước Công trình đô thị Hậu Giang cần quan tâm đến việc phát triển văn hóa công ty là một
việc làm hết sức cần thiết, vì hiện nay văn hóa công ty chưa thực sự được quan tâm
đúng mức. Trong khi đó, hội nhập kinh tế ngày càng mạnh mẽ nên vai trò văn hóa
công ty ngày càng trở nên quan trọng. Để tiếp tục phát triển công ty một cách bền
vững, người lao động gắn bó cống hiến hết sức mình, lãnh đạo công ty cần xây dựng
văn hóa công ty thành một ngôi nhà chung cho mỗi cán bộ công nhân viên và người
lao động phát huy tối đa khả năng của mình, trong môi trường làm việc ngày càng
chuyên nghiệp. Muốn làm được điều đó, công ty cần phải quan tâm xây dựng từ hình
ảnh con người đến giá trị cốt lõi và bộ mặt của công ty, đây cũng là yếu tố làm tăng
giá trị xã hội tạo nên sự khác biệt giữa các doanh nghiệp và giúp khách hàng nhận
diện công ty một cách dễ dàng. Do đó, để thực hiện được các mục tiêu trên, lãnh đạo

-1-


công ty và cán bộ công nhân viên và người lao động nhận thấy việc xây dựng văn hóa
doanh nghiệp trong công ty là một việc làm hết sức cần thiết nhưng cũng không ít
khó khăn, đòi hỏi sự đồng thuận của tất cả các nhân viên, cùng với sự cổ vũ, động
viên của ban lãnh đạo trong công ty. Chính vì những nguyên nhân trên tác giả chọn

đề tài “ Hoàn thiện xây dựng văn hóa doanh nghiệp tại Công ty Cổ phần Cấp thoát
nước – Công trình đô thị Hậu Giang” làm luận văn tốt nghiệp với mong muốn đóng
góp một phần nhỏ trong việc hoàn thiện xây dựng văn hóa công ty có định hướng
phát triển dài hạn trong thời tới.
2. Lược khảo tài liệu
Trong những năm gần đây tình hình phát triển kinh doanh nhiều doanh nghiệp
hoạt động có hiệu quả đã chú ý đến việc phát triển văn hóa doanh nghiệp. Vì vậy, có
một số nghiên cứu về xây dựng văn hóa doanh nghiệp điển hình như:
Nguyễn Quốc Hùng (2013), “Phát triển văn hóa doanh nghiệp tại công ty tư
vấn điện Miền Nam” Luận văn thạc sĩ kinh tế. Đại học Kinh tế TP.HCM. Đề tài cũng
tập trung phân tích bốn mô hình văn hóa doanh nghiệp. Mô hình văn hóa gia đình
(Clan), mô hình văn hóa sáng tạo (Adhocracy), mô hình văn hóa thị trường (Market)
và mô hình văn hóa cấp bậc (Hierachy) theo quan điểm của nghiên cứu của giáo sư
Cameron và Quinn, kết hợp với thang đo CHMA là một công cụ nhận dạng mô hình
văn hóa tổ chức sẽ được tính toán dựa trên bảng câu hỏi bao gồm 24 biến dựa theo 6
đặc điểm chính của một mô hình văn hóa: đặc điểm nội trội, tổ chức lãnh đạo, quản
lý nhân viên, chất keo kết dính của tổ chức, chiến lược nhấn mạnh, tiêu chí của sự
thành công. Kết quả được tổng hợp thành điểm của bốn loại phong cách và được vẽ
trên một biểu đồ cho thấy sự khác biệt giữa văn hóa hiện tại và văn hóa mong muốn.
Phương pháp pha trộn của bốn loại hình văn hóa đang hiện hữu trong một tổ chức.
Vì vậy, doanh nghiệp không cần xây dựng lại VHDN mà chỉ cần phát triển tiếp. Kết
quả cuối cùng của nghiên cứu này cho thấy mô hình văn hóa cấp bậc chiếm ưu thế
hơn. Tuy nhiên, với văn hóa này công ty cần giảm bớt đặc tính văn hóa cấp bậc đồng
thời tăng cường các đặc tính văn hóa gia đình và đặc tính sáng tạo. Trên cơ sở đó, tác
giả đề xuất một số giải pháp nhằm phát triển văn hóa doanh nghiệp công ty ngày càng

-2-


TÀI LIỆU THAM KHẢO

Tiếng việt
[1]. Ong Quốc Cường, Nguyễn Ngọc Hà, Võ Thành Danh, Nguyễn Phạm Tuyết
Anh, Hồ Hồng Liên, “Nhận dạng các yếu tố hình thành văn hóa doanh nghiệp
tại ngân hàng thương mại cổ phần xuất nhập xuẩu Việt Nam – Chi nhánh Cần
Thơ”, Tạp chí khoa học Trường Đại học Cần Thơ, phần D: Khoa học Chính trị,
Kinh tế và Pháp luật, (42), tr.31–41.
[2]. Nguyễn Phúc Hoàng (2012), Văn hóa doanh nghiệp và sự lãnh đạo, NXB Nhà
xuất bản thời đại.
[3]. Nguyễn Quốc Hùng (2013), Phát triển văn hóa doanh nghiệp tại công ty tư vấn
điện Miền Nam, Trường Đại học Kinh tế TP.HCM.
[4]. Nguyễn Khắc Hùng, Lê Đình Viên (2014), Giáo trình xây dựng văn hóa và văn
hóa doanh nghiệp, NXB Đại học Thái Nguyên.
[5]. Nguyễn Thị Thúy Kiều (2013), Sử dụng mô hình của Quinn và McGrath để đo
lường văn hóa doanh nghiệp, tại các công ty bất động sản thuộc tập đoàn Hoàng
Anh Gia Lai trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh, Luận văn thạc sĩ kinh tế, Đại
học Kinh tế TP.HCM.
[6]. Dương Thị Liễu (2011), Giáo trình văn hóa kinh doanh, NXB Đại học Kinh tế
Quốc dân, Hà Nội.
[7]. Nguyễn Hải Minh (2015), Văn hóa doanh tại các ngân hàng thương mại Việt
Nam trong tiến trình hội nhập quốc tế, Luận án tiến sĩ kinh tế, Trường Đại học
Quốc gia Hà Nội.
[8]. Trần Nhoãn, Trần Dũng Hải (2009), Văn hóa doanh nghiệp doanh nhân, NXB
Thanh niên.
[9]. Hà Thảo Nhi (2014), Văn hóa doanh nghiệp tại Công ty cổ phần giám định cà
phê và hàng hóa xuất khẩu, Trường Đại học Công nghệ TP.HCM.
[10]. Bùi Xuân Phong (2009), Đạo đức kinh doanh và văn hóa doanh nghiệp, NXB
Thông tin và truyền thông.

-95-

[11]. Nguyễn Mạnh Quân (2012), Giáo trình đạo đức kinh doanh và văn hóa công ty,
NXB Đại học Kinh tế Quốc dân, Hà Nội.
[12]. Lưu Minh Tuấn (2011), Một số giải pháp hoàn thiện văn hóa doanh nghiệp của
Công ty trách nhiệm hữu hạn TNT-Vietrans express worldwide, Luận văn thạc
sĩ kinh tế, Trường Đại học Kinh tế TP.HCM.
[13]. Đỗ Đoàn Tấn Tài (2015), Giải pháp hoàn thiện và phát triển văn hóa doanh
nghiệp tại công ty cổ phần dầu khí Mêkông, Luận văn thạc sĩ kinh tế, Trường
Đại học Cần Thơ.
[14]. Dương Thanh Thảo (2016), Hoàn thiện văn hóa doanh nghiệp tại tổng công ty
Việt Thắng, Luận văn thạc sĩ kinh tế, Đại học Quốc tế Hồng Bàng.
Các trang website
[15]. 4

nguyên

tắc

định

tình

hình

minh

bạch

cho

doanh

nghiệp,

truy cập ngày: 15/10/2016.
[16]. Những

yếu

tố

cấu

thành

văn

hóa

doanh

nghiệp,

4/new/nhung-yeu-to-cau-thanh-van-hoa-doanhnghiep-12-972.aspx, truy cập ngày: 20/10/2016.
[17]. Xây dựng văn hóa doanh nghiệp, truy cập ngày: 22/10/2016.
[18]. Văn hóa doanh nghiệp, văn hóa doanh nhân, />cập ngày: 25/10/2016.

-96-

truy