Một số biện pháp giúp trẻ 34 tuổi phát triển ngôn ngữ thông qua đọc thơ

MỤC LỤC
1:

Mở đầu.

1

Lý do chọn đề tài

1

Mục đích nghiên cứu

2

Đối tượng nghiên cứu

3

Phương pháp nghiên cứu

3

Nội dung của sáng kiến kinh nghiệm.

3

Cơ sở lý luận

3

Thực trạng của việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ 3-4 tuổi
thông qua học thơ.

5

Các biện pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề

7

Hiệu quả của sáng kiến

12

3:

Kết luận, kiến nghị.

14

3.1
.

Kết luận

14

3.2

Kiến nghị

16

1.1
.
1.2
.
1.3
.
1.4
.
2:
2.1
.
2.2
.
2.3
.
2.4
.

1. Mở đầu:


1.1. Lý do chọn đề tài:
Giáo dục mầm non là bậc học đầu tiên của hệ thống giáo dục quốc dân.
Mục tiêu của giáo dục mầm non là hình thành nhân cách một cách toàn diện
cho trẻ, chính vì vậy mà giáo dục mầm non có vai trò vô cùng quan trọng
trong việc tạo nền tảng cho nhân cách một con người sau này.
Nhiệm vụ chính của giáo dục là hình thành nhân cách cho trẻ đứng
trước sự thay đổi manh mẽ của đất nước vì vậy đòi hỏi người giáo viên phải

thực sự nhanh nhạy để tiến kịp với các nước trên thế giới điều đó đòi hỏi
chúng ta cần trang bị cho trẻ về kiến thức, xã hội, sức khỏe để trẻ khoẻ mạnh
và thông minh ham hiểu biết cho những hành vi văn minh để biết cách ứng xử
trong cuộc sống.
Ngôn ngữ có vai trò vô cùng quan trọng đời sống sinh hoạt hàng ngày
và đối với sự phát triển của trẻ. Ngôn ngữ là phương tiện giao tiếp và là công
cụ để tư duy. Vì vậy phát triển ngôn ngữ cho trẻ là một việc làm cần thiết
không thể thiếu được trong trường mầm non, bởi lẽ ở thời kỳ này vốn từ của
trẻ đang phát triển mạnh và hoàn thiện dần về mặt ngữ âm. Chính vì vậy,
trong những năm đầu đời của trẻ thì việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ đóng
một vai trò đặc biệt góp phần vào sự hình thành và phát triển nhân cách trẻ
em.
Khi trẻ đã có một số ngôn ngữ nhất định, trẻ sử dụng ngôn ngữ của
mình như là phương tiện biểu hiện nhận thức của mình. Trẻ đã dùng lời để
diễn đạt những hiểu biết, suy nghĩ, cảm xúc của mình. Trẻ hiểu được lời chỉ
dẫn của người lớn, cô giáo thì các hoạt động trí tuệ, các thao tác tư duy của trẻ
được chính xác, kích thích trẻ tích cực hoạt động, kích thích trẻ nói và hiểu
biết đó ngày càng nâng lên. Thông qua văn học trẻ có thể nhận thức về thế
giới xung quanh một cách sâu rộng, rõ ràng, chính xác. Văn học giúp trẻ tích
cực sáng tạo trong hoạt động trí tuệ, vì vậy việc phát triển trí tuệ cho trẻ
không tách rời với việc phát triển ngôn ngữ trong văn học.
Ngay từ khi mới lọt lòng mẹ mỗi người chúng ta được tiếp xúc với thơ
ca qua những câu hát ru của mẹ, những vần thơ của bà đã thấm sâu vào lòng
mỗi con người chúng ta trải qua bao thế hệ. Thơ ca loại hình nghệ thuật giàu
sức gợi cảm, trẻ được tiếp xúc nhiều qua đó hình thành ở trẻ tấm lòng yêu
thương, sự ước mơ trong sáng.
Trong suốt quá trình giáo dục, giáo dục giai đoạn tuổi mầm non là giai
đoạn đầu của sự hình thành và phát triển về mặt tâm sinh lý. Như vậy sự phát
triển của trẻ diễn ra tốt hay xấu, mạnh hay yếu phụ thuộc rất nhiều vào người
lớn chúng ta. Quan trọng đặc biệt vẫn là cô giáo mầm non, cô là người mẹ thứ

2 chăm sóc từng bữa ăn giấc ngủ cho trẻ, là người thầy đầu tiên của trẻ, dạy
trẻ những kiến thức chập chững bước vào đời, chắp thêm đôi cánh cho trẻ
vươn xa sau này.
Trong trường mầm non việc nâng cao chất lượng dạy và học của trẻ là
vấn đề cần thiết đang được quan tâm nhằm phát triển toàn diện nhân cách cho
trẻ. Trong đó việc cho trẻ làm quen với văn học nói chung và lĩnh vực thơ ca
2


nói riêng là không thể thiếu được đối với mỗi con người nhất là lứa tuổi mầm
non. Thơ ca có sức mạnh vô cùng to lớn trong việc thể hiện tinh tế thế giới
nội tâm con người những tâm lí hết sức tế nhị của cảm xúc con người như:
Vui, buồn, suy tư, đau khổ, ước mơ... Thơ ca nuôi dưỡng và phát triển trí
tưởng tượng, óc sáng tạo nghệ thuật. Thơ ca còn dẫn dắt trẻ đến với những
hình ảnh sống động của đời sống, những mối quan hệ xã hội tốt đẹp giữa con
người với con người, giữa con người với thiên nhiên… Qua đây hình thành ở
trẻ những tình cảm đạo đức tốt đẹp, những xúc cảm thẩm mỹ, thái độ thân
thiện giữa con người với thiên nhiên đều là nội dung phong phú bồi bổ cho
dời sống tinh thần trẻ
Ông cha ta thường nói: “Trẻ lên ba cả nhà học nói” điều này muốn nói
về trẻ 3 tuổi là độ tuổi trẻ có khả năng cảm thụ và phát triển về ngôn ngữ
mạnh nhất, độ tuổi này trẻ rất thích hỏi, trẻ hay nói và học nói rất nhanh. Đây
chính là thời kì vàng để trẻ học hỏi vốn từ và cách phát âm chuẩn mực từ mọi
người xung quanh. Đây cũng chính là giai đoạn trẻ rất dễ hình thành và học
theo những ngôn từ không chuẩn mực. Vì vậy trẻ rất cần được cô giáo và
người lớn trong gia đình, mọi người xung quanh truyền thụ cho trẻ những
ngôn từ trong sáng chuẩn mực nhất.
Việc dạy trẻ mẫu giáo cảm thụ tốt văn học thông qua thơ giúp trẻ cảm
nhận được vẻ đẹp của thiên nhiên cuộc sống thông qua ngôn ngữ. Vì vậy là
người giáo viên mầm non trên hết cần phải có tri thức và phương pháp thích

hợp và phải có một tâm hồn giàu cảm xúc để truyền thụ kiến thức đến cho trẻ,
những chủ nhân tương lai của đất nước là phải nhằm vào mục đích phát triển
toàn diện cho trẻ để làm nền tảng phát triển sau này. Trẻ 3 – 4 tuổi vẫn còn
mắc một số lỗi về phát âm, còn nhầm lẫn khi phát âm một vài phụ âm và
nguyên âm, còn nói ngọng, nói lắp, sót từ. Trong những năm đầu đời của trẻ
thì việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ đóng một vai trò cũng đặc biệt góp phần
vào sự hình thành và phát triển nhân cách trẻ .
Bản thân tôi đã nhận thức rõ được tầm quan trọng của việc cho trẻ làm
quen với tác phẩm văn học. Băn khoăn lo lắng trước trách nhiệm của người
làm công tác giáo dục trẻ. Tôi luôn tự rèn luyện mình, luôn suy nghĩ tìm tòi,
học hỏi kinh nghiệm. Đi sâu vào đặc điểm tâm sinh lý trẻ tìm ra phương pháp
giúp trẻ làm quen với tác phẩm văn học đạt kết quả tốt nhất. Từ đó tôi chọn đề
tài “Một số biện pháp giúp trẻ 3-4 tuổi phát triển ngôn ngữ thông qua đọc
thơ”
1.2. Mục đích nghiên cứu:
Hoạt động cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học có tầm quan trọng đặc
biệt đối với sự phát triển về ngôn ngữ cho trẻ lứa tuổi mầm non nói chung và
3-4 tuổi nói riêng. Nhận thức được tầm quan trọng của bộ môn cho trẻ làm
quen với tác phẩm văn học đặc biệt làm quen với thơ ca nên tôi đã tìm hiểu
trải nghiệm và đưa ra một số biện pháp giúp trẻ hứng thú với giờ học qua việc
cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học một mặt giúp trẻ hoàn thiện nhân cách,
mặt khác cung cấp vốn từ, giúp trẻ phát triển ngôn ngữ mạch lạc để trẻ có khả
3


năng nghe, hiểu ngôn ngữ, khả năng trình bày logic có trình tự, chính xác và
có hình ảnh nội dung. Đồng thời giúp trẻ diễn đạt lưu loát rõ ràng, đúng và đủ
câu góp phần hình thành và phát triển nhân cách trẻ.
1.3. Đối tượng nghiên cứu:
“Một số biện pháp giúp trẻ 3 - 4 tuổi phát triển ngôn ngữ thông qua

đọc thơ” trong trường mầm non Thị trấn Sao vàng, huyện Thọ Xuân.
1.4. Phương pháp nghiên cứu:
+ Phương pháp nghiên cứu lý luận. Trong quá trình dạy trẻ tôi cần tìm
hiểu thêm tài liệu, sách, báo có liên quan tới đề tài để có thể hiểu rõ hơn về
phương pháp giúp trẻ phát triển ngôn ngữ thông qua thơ và từ đó áp dụng vào
thực tế cho tốt hơn.
+ Phương pháp điều tra khảo sát thực tế, thu thập thông tin: Tôi tiến hành
quan sát hoạt động của trẻ, xây dựng hệ thống câu hỏi đối với trẻ để chúng tôi
khảo sát, đánh giá trẻ qua thơ.
+ Phương pháp thống kê, xử lý số liệu: Qua quá trình quan sát trẻ tôi
thống kê số liệu và xử lý số liệu để đưa ra tỉ lệ % đạt và chưa đạt của trẻ về
việc trẻ 3- 4 tuổi phát triển ngôn ngữ thông qua thơ.
+ Phương pháp giáo dục bằng tình cảm khích lệ.
2: Nội dung của sáng kiến:
2.1. Cơ sở lí luận:
* Phát triển ngôn ngữ cho trẻ thông qua việc dạy thơ nhằm góp phần vào
việc phát triển toàn diện đó là
Đối với việc phát triển trí tuệ, ngôn ngữ có vai trò rất lớn trong việc giáo
dục trí tuệ cho trẻ. Ngôn ngữ là phương tiện nhận thức thế giới xung quanh, là
cơ sở của mọi sự suy nghĩ, là công cụ để tư duy. Trẻ luôn có nhu cầu tìm hiểu
thế giới xung quanh. Thông qua ngôn ngữ, lời nói của người lớn, trẻ làm quen
với các sự vật, hiện tượng và hiểu những đặc điểm, tính chất, cấu tạo, công
dụng... của chúng và trẻ học được từ tương ứng (từ và hình ảnh trực quan đi
vào nhận thức của trẻ cùng một lúc). Ngôn ngữ giúp trẻ mở rộng hiểu biết về
thế giới xung quanh. Từ ngữ giúp cho việc củng cố những biểu tượng đã được
hình thành. Sự phát triển của ngôn ngữ giúp cho hoạt động trí tuệ, các thao tác
tư duy ngày càng được hoàn thiện, kích thích trẻ tích cực hoạt động trí tuệ.
Ngôn ngữ là phương tiện nhận thức hữu hiệu, thông qua ngôn ngữ trẻ
nhận thức thế giới xung quanh chính xác, rõ ràng, sâu và rộng. Ngôn ngữ giúp
trẻ tích cực, sáng tạo trong hoạt động trí tuệ do vậy việc phát triển trí tuệ

không thể tách rời với việc phát triển ngôn ngữ.
Đối với việc giáo dục đạo đức, ngôn ngữ đóng vai trò rất lớn trong việc
điều chỉnh những hành vi và việc làm của trẻ. Thông qua ngôn ngữ trẻ biết
những gì nên, không nên, qua đó rèn luyện những phẩm chất đạo đức tốt ở
trẻ, dần dần hình thành ở trẻ những khái niệm ban đầu về đạo đức (ngoan- hư,
tốt - xấu...). Ngôn ngữ có tác dụng to lớn trong việc hình thành những phẩm
chất đạo đức tốt đẹp ở trẻ. Ngôn ngữ đã góp phần không nhỏ vào việc trang bị
cho trẻ những hiểu biết về những nguyên tắc, chuẩn mực đạo đức, rèn luyện
4


cho trẻ những tình cảm và hành vi đạo đức phù hợp với xã hội mà trẻ đang
sống.
Đối với việc giáo dục thẩm mĩ, ngôn ngữ có vai trò quan trọng trong quá
trình tác động có mục đích, có hệ thống nhằm phát triển ở trẻ năng lực cảm
thụ cái đẹp và hiểu đúng đắn cái đẹp trong tự nhiên, trong đời sống xã hội,
trong nghệ thuật, giáo dục cho trẻ lòng yêu cái đẹp và năng lực tạo ra cái đẹp.
Thông qua ngôn ngữ, trẻ nhận thức được cái đẹp ở thế giới xung quanh, qua
đó làm cho tâm hồn trẻ càng thêm bay bổng, trí tưởng tượng càng phong phú,
đồng thời trẻ càng yêu quí cái đẹp, trân trọng cái đẹp và có ý thức sáng tạo ra
cái đẹp. Thông qua ngôn ngữ văn học, trẻ cảm nhận được cái hay, cái đẹp
trong ngôn ngữ tiếng mẹ đẻ, cái đẹp trong hành vi, cái đẹp trong cuộc sống.
Có thể khẳng định rằng ngôn ngữ đã góp phần không nhỏ vào quá trình giáo
dục cho trẻ những tình cảm thẩm mĩ cao đẹp.
Đối với việc giáo dục thể lực; Để giáo dục thể lực cho trẻ cần kết hợp
nhiều phương pháp khác nhau, trong đó, ngôn ngữ đóng góp một vai trò quan
trọng đáng kể. Trong các hoạt động góp phần phát triển thể lực như các trò
chơi vận động, các giờ thể dục, trong chế độ ăn... giáo viên đều cần dùng đến
ngôn ngữ để hướng dẫn trẻ thực hiện tốt những yêu cầu cần đạt. Quá trình
phát âm là quá trình rèn luyện bộ máy cấu âm, rèn luyện phổi, khí quản và các

bộ phận khác của cơ thể. Phát triển ngôn cho trẻ qua việc cho trẻ làm quen với
thơ ca giáo viên giúp trẻ biết nghe và hiểu được tác phẩm văn học nói chung
và các tác phẩm thơ nói riêng, biết đánh giá các nhân vật trong tác phẩm; nhớ
nội dung các bài thơ, biết cách đọc diễn cảm, hiểu được các ngôn ngữ nghệ
thuật như từ láy, từ tượng thanh, tượng hình… Cho trẻ làm quen với tác phẩm
văn học là cho trẻ làm quen với phong cách ngôn ngữ văn chương. Qua làm
quen tác phẩm văn học, vốn từ của trẻ được mở rộng, trẻ làm quen với cách
dùng từ, cách đặt câu, cách diễn đạt (có vần, nhịp, nói có ngữ điệu…).
Đối với trẻ thì thơ giúp trẻ tìm hiểu những hình ảnh đẹp trong tranh, đồ
dùng học, đồ chơi cảm nhận sự thay đổi của thiên nhiên, của những loài vật
qua những loài vật, những hình dáng màu sắc trong tác phẩm để diễn đạt thể
hiện đúng tâm trạng, nội dung của nhân vật trong tác phẩm. Làm quen với thơ
ca là một hoạt động được gắn liền với cuộc sống trẻ thơ, nó đem đến cho trẻ
những cái đẹp và là phương tiện để giáo dục nhân cách, tính cách cho trẻ và
giúp trẻ nhận thức về thế giới xung quanh, kích thích trẻ suy nghĩ, tìm tòi và
hỏi về những đồ vật, con vật, con người, sự vật xung quanh mình. Cha mẹ,
người lớn cần dành thời gian để trả lời các câu hỏi hoặc giúp trẻ tìm ra các
câu hỏi trả lời bằng những kinh nghiệm của chính mình đó là yếu tố quyết
định đến phát triển trí tuệ và phát triển ngôn ngữ ở trẻ.
Ngay từ tuổi mầm non muốn hình thành những năng khiếu văn học và
cách đánh giá nhân vật trong tác phẩm, cảm thụ được tính cách tốt, cũng cần
có sự đúng đắn là bước phát triển nhân cách đầu tiên của trẻ để trở thành
người có ích.

5


Cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học là bộ môn quan trọng trong
trường mầm non, nó góp phần vào việc phát triển toàn diện nhân cách trẻ.
Ngay từ khi còn nằm trong nôi cho đến khi 5 tuổi và hơn thế trẻ đã gần gũi

thân quen với cổ tích, hát ru, đồng dao. Việc cho trẻ tiếp xúc với tác phẩm văn
học tức là tạo ra mối quan hệ 2 chiều giữa trẻ - tác phẩm và tác phẩm - trẻ. Sự
tác động này nhằm phát triển ngôn ngữ cho trẻ, tạo cho trẻ có hiểu biết sơ
đẳng về văn chương, gây những dấu ấn đầu tiên với trẻ về ngôn ngữ nghệ
thuật.
Cho trẻ tiếp xúc với tác phẩm văn học sẽ bộc lộ đầy đủ, sâu sắc hơn
nữa bản chất, ý nghĩa, mục đích giáo dục trẻ bằng tác phẩm văn học.
Bên cạnh đó, cô giáo còn gợi ý cho trẻ tạo ra những tình huống mang
tính sáng tạo cho trẻ có cơ hội thể hiện mình môn học là tiền đề cho trẻ làm
quen nề nếp lớp học, khả năng tư duy, óc tưởng tượng ghi nhớ những tính
cách tốt, hình ảnh đẹp xung quanh trẻ. Vì vậy mà làm quen với tác phẩm thơ
trong trường mầm non là nôi dung rất cần thiết cho cuộc sống sau này của trẻ
và không thể thiếu được trong việc giáo dục và phát triển toàn diện nhân cách
cho trẻ.
2.2. Thực trạng của vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm.
Thực trạng của việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ 3 - 4 tuổi thông qua học
thơ
- Về trình độ, năng lực của giáo viên: Giáo viên chưa thực sự quan tâm đến
việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ qua các bài thơ.
- Việc làm đồ dùng dạy học còn chưa thực sự phát huy tối đa tính sáng tạo,
còn mang tính đối phó, chưa sử dụng hết các nguyên vật liệu mở nhằm kích
thích ở trẻ sự hứng thú trải nghiệm.
- Việc tạo môi trường cho trẻ hoạt động ở góc văn học chủ yếu tập trung và đề
cao vào nội dung các câu chuyện theo các chủ đề, mà chưa đề cập đến nội
dung các bài thơ mà trẻ được làm quen.
- Việc sử dụng phương pháp trong việc dạy trẻ còn đi theo lối mòn chưa lôi
cuốn trẻ chủ động tham gia, trẻ chưa thực sự trở thành trung tâm của hoạt
động giáo dục.
- Cơ sở vật chất trang thiết bị phục vụ dạy và học chưa phong phú.
- Khả năng lĩnh hội kiến thức của trẻ: Đầu năm học, nhiều trẻ còn bỡ ngỡ, trẻ

chưa có sự tập trung trong giờ học, một số trẻ chưa qua lớp nhà trẻ nên khi đi
học trẻ còn quấy khóc đã ảnh hưởng đến khả năng tiếp thu kiến thức mà cô
truyền đạt.
Là giáo viên trực tiếp chăm sóc giáo dục trẻ lứa tuổi này, tôi nắm bắt
được đặc điểm tâm sinh lý của trẻ cũng như nắm chắc các phương pháp hữu
ích phù hợp với trình độ nhận thức của trẻ. Trong quá trình công tác tại trường
tôi nhận thấy việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ 3 – 4 tuổi qua thơ ca chưa thực
sự được chú trọng. Tôi đã nghiên cứu tài liệu, học hỏi kinh nghiệm, áp dụng
các phương pháp dạy trẻ phù hợp, tôi đã cho trẻ học mọi lúc mọi nơi, luôn
luôn gần gũi với trẻ, cho trẻ xem tranh, băng hình video có các hình ảnh con
6


vật, sự vật giống trong những bài thơ mà trẻ đã được học, chuẩn bị tốt mọi
điều kiện cho tiết học nhằm nâng cao chất lượng giúp trẻ cảm thụ và hoạt
động có hiệu quả trong giờ học thơ. Sau khi khảo sát tôi nhận thấy có những
thuận lợi và khó khăn trong vấn đề nghiên cứu như sau:
a. Thuận lợi:
Được sự quan tâm của các cấp chính quyền địa phương, ban giám hiệu
trường và các bặc phụ huynh học sinh về vật chất cũng như tinh thần, trường
lớp sạch sẽ khang trang, trong lớp học đồ dùng đồ chơi ti vi trang bị tương đối
đầy đủ.
Trường mầm non chúng tôi đang hướng tới xây dựng trường mầm non
đạt chuẩn quốc gia, cơ sở vật chất phục vụ cho việc dạy và học ngày càng
được chú trọng. Điều đó đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc nâng cao chất
lượng dạy và học của trẻ. Khuôn viên vườn trường và sân chơi rộng, quang
cảnh đẹp đủ diện tích cho trẻ tham gia hoạt động vui chơi và học tập, đây
cũng là một điều kiện tốt giúp cho trẻ có cơ hội: “Học mà chơi, chơi mà học”.
Trường có đội ngũ giáo viên trẻ đầy nhiệt huyết, có trình độ chuẩn và
trên chuẩn tận tình trong công việc. Đây là một cơ hội tốt tạo điều kiện cho tôi

học hỏi và rút kinh nghiệm trong việc dạy và chăm sóc trẻ.
Phụ huynh rất quan tâm tới việc học tập của con em mình, nên việc
phối hợp giữa gia đình và cô giáo trong việc học và chăm sóc trẻ có nhiều
thuận lợi. tôi đã phối hợp với phụ huynh trong việc tìm kiếm nguyên vật liệu
thiên nhiên và các loại phế thải có ích để làm ra các đồ dùng, đồ chơi phục vụ
cho việc dạy và học của trẻ.
Văn học là hoạt động được nhiều trẻ yêu thích vì tính chất nhẹ nhàng,
hấp dẫn nên thu hút sự tham gia chú ý của trẻ. Trẻ lớp tôi đa phần hứng thú
với hoạt động văn học, đặc biệt là thơ, rất thích một mình đứng lên đọc bài
thơ tặng cô giáo và các bạn.
b. Khó khăn:
Điều kiện cơ sở vật chất phục vụ cho hoạt động dạy và học chưa hiện
đại, chưa đáp ứng hết nhu cầu học tập và vui chơi của trẻ, những trang thiết
bị, dụng cụ, đồ dùng dạy học nhằm phục vụ cho trẻ được phát triển ngôn ngữ
qua bộ môn văn học nói chung và qua thơ nói riêng chưa thực sự được chú
trọng đầu tư, đa số những đồ dùng dạy và học sử dụng cho bộ môn này được
làm thủ công do giáo viên trong trường chuẩn bị trong quá trình giảng dạy.
Một bộ phận phụ huynh chưa coi trọng việc phát ngôn ngữ cho trẻ.
Thực trạng ở một số gia đình phụ huynh ít trò chuyện cùng trẻ, chưa đọc thơ
truyện cho trẻ nghe...
Trẻ có sự phát triển không đồng đều, một số trẻ vào sau dẫn đến trẻ
phát triển không đồng đều, có nhiều trẻ mới đi học năm đầu tiên không qua
nhà trẻ cho nên các hoạt động của trẻ thiếu sự liên tục, không hệ thống, điều
khó khăn hơn là số cháu mới này đến lớp vẫn còn quấy khóc đòi về, chưa có
nề nếp học tập cũng như thói quen vệ sinh cá nhân. Trẻ 3 - 4 tuổi hệ thống
phát âm đã hoàn thiện nhưng khả năng hiểu nghĩa của từ chưa cao. Hơn nữa
7


tuy trẻ đã hoàn thiện về hệ thống phát âm nhưng nhiều trẻ còn nói ngọng, nói

lắp nên rất khó khăn trong việc diễn đạt nội dung và nhịp điệu của các bài thơ
theo ý hiểu của mình. Một số trẻ còn nói tiếng địa phương gây khó khăn cho
việc phát ngôn ngữ chuẩn mực cho trẻ.
Để khắc phục khó khăn đó tôi đã đi sâu nghiên cứu để tìm cách vận
dụng đổi mới phương pháp giáo dục vào bài dạy, nhằm truyền thụ kiến thức
cho trẻ một cách hiệu quả nhất. Từ đó phát huy tính tích cực, chủ động, sáng
tạo của trẻ sao cho trẻ nắm được kiến thức một cách nhẹ nhàng, thoải mái mà
kết quả giờ học đạt được kết quả cao.
* Khảo sát thực trạng
Để nắm bắt được thực trạng khả năng cảm nhận văn học trong lớp, tôi
tiến hành khảo sát vào đầu năm học với các tiêu chí:
+ Khả năng lắng nghe và hiểu tên bài thơ
+ Khả năng trẻ hiểu nội dung bài thơ
+ Khả năng trẻ đọc thuộc bài thơ.
+ Khả năng đọc diễn cảm.
+ Trẻ hứng thú tham gia dọc thơ
Với các tiêu chí trên tôi đã điều tra và thu được kết quả khảo sát như sau:
c. Kết quả khảo sát đầu năm.
Bảng A:
Đạt
Nội dung

Tổng
số trẻ

Số
trẻ

Tỉ lệ
%

Chưa đạt
Số
trẻ

Tỉ
lệ
%
Khả năng lắng nghe và nhớ tê bài thơ
38
11
29%
27
71%
Khả năng trẻ hiểu nội dung bài thơ
38
8
21%
30
79%
Khả năng trẻ đọc thuộc bài thơ
38
11
29%
27
71%
Khả năng đọc diễn cảm
38
5
13%

33
87%
Trẻ hứng thú tham gia đọc thơ
38
11
29%
27
71%
Từ những tình hình thực tiễn ở trẻ 3- 4 tuổi mà lớp tôi chủ nhiệm đã
khiến tôi băn khoăn, trăn trở, suy nghĩ tìm ra một số các biện pháp và những
phương pháp để cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học đạt hiệu quả cao hơn.
Từ đó góp phần phát triển ngôn ngữ cho trẻ đáp ứng được kết quả mong đợi
về phát triển ngôn ngữ cho trẻ trong độ tuổi để giúp trẻ có hành trang vững
chắc bước vào một ngưỡng cửa mới.
2.3. Các biện pháp đã sử dụng để giải quyết vấn đề.
Là một giáo viên mầm non trong quá trình thực hiện tôi thấy nếu thực
hiện theo khuôn mẫu chặt chẽ thì chỉ mang tính áp đặt, gò bó mang nặng tính
phổ thông hóa. Vì vậy, tôi luôn mong muốn tìm ra những biện pháp hiệu quả
trong giảng dạy để lôi cuốn trẻ vào hoạt động, đồng thời để trẻ hiểu nội dung

8


của tác phẩm một cách dễ dàng, kích thích sự ham muốn hiểu biết, tìm tòi,
khám phá xung quanh tôi đã sử dụng các biện pháp sau:
* Biện pháp 1: Giáo viên tích cực tự học, tự bồi dưỡng để nâng cao trình
độ chuyên môn, kĩ năng sư phạm.
Để giúp trẻ phát triển ngôn ngữ thông qua học thơ thì trước hết giáo
viên phải nắm vững về đặc điểm tâm sinh lí, đặc điểm phát triển ngôn ngữ của
trẻ, luôn tìm tòi nghiên cứu cập nhật kịp thời những thông tin mới, ngày càng

bắt kịp với sự phát triển của thực tế, để từ đó giáo viên lựa chọn nội dung,
phương pháp giáo dục phù hợp với sự phát triển của trẻ. Mặt khác, giáo viên
phải là một tấm gương chuẩn mực về ngôn ngữ bởi trẻ lứa tuổi 3 – 4 tuổi học
hỏi rất nhanh, nếu ngôn ngữ của cô không chuẩn mực thì việc hình thành và
phát triển ngôn ngữ cho trẻ không thể đạt được hiệu quả cao. Vì vậy, trước khi
lên lớp, cô phải chuẩn bị kĩ lưỡng về giáo án, thuộc tác phẩm và thể hiện được
tác phẩm một cách diễn cảm để truyền đạt đến trẻ. Để giáo viên phải không
ngừng tự học, tự bồi dưỡng để nâng cao trình độ chuyên môn mới có thể đáp
ứng nhu cầu thực tế.
* Biện pháp 2: Tổ chức hoạt động theo quan điểm lấy trẻ làm trung tâm.
Ở tiết học nào cũng vậy muốn nâng cao chất lượng học tập cho trẻ thì
việc đầu tiên người giáo viên phải nắm được đặc điểm nhận thức của trẻ để
đưa ra các mục tiêu nội dung và các biện pháp dạy học phù hợp cho từng đối
tượng trẻ để tất cả trẻ đều được hoạt động trong giờ học. Sau khi tổ chức hoạt
động tôi luôn dành thời gian để đánh giá trẻ và ghi vào nhật ký của mình, từ
đây tôi thấy trẻ nào yếu và yếu về mặt nào để bồi dưỡng vào mọi lúc, mọi nơi.
Trong việc tổ chức hoạt động học cho trẻ tôi thường đóng vai trò là người gợi
mở, tạo tình huống cho trẻ, khuyến khích trẻ tự nói. Từ đó giúp trẻ tự tìm hiểu
cảm nhận được cái hay, những hình ảnh đẹp trong thơ ca.
Khi dạy trẻ đọc thơ tôi luôn chú ý đến nhu cầu và hứng thú đọc thơ của
trẻ.
Ví dụ: Khi nhóm bạn Cẩm Ly, Khôi Nguyên xung phong đọc thơ và về ghế
ngồi. Sau đó cô gọi nhóm khác lên đọc nhưng nhóm bạn Cẩm Ly, Khôi
Nguyên vẫn tiếp tục lên đọc. Thay vì yêu cầu trẻ về ghế ngồi tôi lại tiếp tục
mời Cẩm Ly, Khôi Nguyên ở lại đọc cùng các bạn, khi đọc song tôi dặn Cẩm
Ly, Khôi Nguyên rằng có rất nhiều bạn giống các con muốn được thể hiện
giọng thơ hay của mình nên các con hãy ngồi vào ghế và nhường phần cho
các bạn khác nhé. Làm như vậy tôi vẫn đáp ứng được hứng thú đọc thơ của
Cẩm Ly, Khôi Nguyên và khơi gợi được những bạn nhút nhát trong lớp chưa
có tinh thần như Cẩm Ly, Khôi Nguyên.

Lấy trẻ làm trung tâm là tạo cơ hội cho trẻ tham gia các hoạt động trải
nghiệm để trẻ khắc sâu những kiến thức mà cô vừa truyền thụ.
Ví dụ: Trong bài thơ: "Đàn gà con”
Sau khi cho trẻ đọc thơ cô cho trẻ đi theo đường hẹp lên gắn những chú
gà con thành đàn theo mẹ.

9


Trong quá trình giảng dạy giúp trẻ cảm thụ tốt thơ cô không xem nhẹ
hình thức nào dù mọi lúc, mọi nơi hay trên tiết học, tôi luôn suy nghĩ và đưa
ra yêu cầu phù hợp với từng hình thức để trẻ tiếp thu một cách thoải mái, với
hình thức tiết học nội dung phải chi tiết cụ thể những câu hỏi cô đưa ra đàm
thoại phải phù hợp với bài thơ và mở rộng thêm cho trẻ hiều hơn về ý nghĩa
của bài thơ.
Với mục tiêu lấy trẻ làm trung tâm, trẻ thực sự được tham gia các hoạt
động, được trải nghiệm một cách tích cực, chủ động, sáng tạo. Vì vậy tôi vận
dụng tạo mọi cơ hội để trẻ học hỏi, hiểu biết thêm về thơ ca trong chương
trình giáo dục mầm non và các bài thơ ca nói về văn hóa của địa phương.
* Biện pháp 2: Sử dụng đồ dùng trực quan sinh động vào tiết học kích
thích sự tìm tòi, sáng tạo của trẻ.
Phương pháp trực quan là phương pháp phải bằng sự giới thiệu và lời
nói mà bằng hình ảnh cụ thể, bằng sự hướng dẫn hoạt động của giáo viên
nhằm hình thành kỹ năng, kỹ xảo đảm bảo việc giáo dục phục vụ mục đích
dạy. Trẻ thích tranh minh họa, mô hình, hình ảnh động, rối dẹt…bởi nó mang
đến sự sống cho bài thơ, câu chuyện. Các bức tranh, mô hình, những hình
ảnh động….ấy làm tăng sự hấp dẫn, chú ý nghe của trẻ trong giờ học. Có thể
nói đây là phương pháp chủ đạo trong việc dạy trẻ độc thơ.
Trước tiên là sử dụng tranh minh họa. Xem tranh minh họa là hoạt động
trẻ rất thích, những tranh đẹp, có nội dung phù hợp vừa giúp phát triển vốn

từ, vừa giáo dục thẩm mĩ – nghệ thuật cho trẻ. Khi quan sát các bức tranh, trẻ
vừa được tiếp nhận thêm những hình ảnh mới đồng thời huy động cả lời đọc
của cô theo trình tự tác phẩm. Như những năm về trước thường thì giáo viên
chỉ sử dụng những loại tranh nhỏ trẻ phải cố gắng nhìn mới thấy rõ được nếu
là lớp đông học sinh. vì thế, trẻ sẽ khó có thể ghi nhớ và cảm thụ hết cái hay
cái hấp dẫn trong các tác phẩm văn học được. Qua đó tôi đã suy nghĩ và
nghiên cứu để vẽ ra những bức tranh to hơn, hình ảnh của nhân vật tách riêng
10


ra khỏi nền tranh bố cục, màu sắc tươi sáng, rõ nét đó là “tranh nổi”. Nhằm
mục đích cho trẻ được quan sát rõ nét hơn, khác biệt hơn so với tranh trước
đây, sẽ rất hấp dẫn trẻ trong giờ văn học và tạo cho trẻ. Cùng với giọng đọc
của cô trẻ sẽ nhớ tên bài thơ, hiểu nội dung của các bài thơ nhanh, lâu hơn.
Trẻ mẫu giáo rất hồn nhiên, ngây thơ nhưng lại rất tò mò, ham hiểu biết.
Trẻ có thể sẽ hỏi rất nhiều nếu chúng chưa nhận được câu trả lời từ người lớn.
Vì vậy, khi thực hiện dạy học cô cần dựa vào tâm lý của trẻ để đưa ra những
phương pháp, những câu hỏi hay cho riêng mình. Trong tiết thơ, ngoài tranh
nổi ra cô có thể sử dụng rối rẹt.
Ví dụ: Đọc thơ “Ong và bướm” cô cần chuẩn bị rối rẹt giống trong bài
thơ (rối rẹt) có đế và tay cầm để di chuyển rễ dàng, kết hợp giọng đọc của cô
phải linh hoạt sử dụng những nhân vật di chuyển nhẹ nhàng theo trình tự bài
thơ gây được sự chú ý của trẻ.
Qua những hình ảnh rõ nét, đẹp, sống động như thật cùng với giọng đọc
thay đổi theo từng câu thơ, lúc trầm, lúc bổng đã lôi cuốn trẻ bước vào thế
giới của những cái đẹp, kỳ thú hiện ra trước mắt mà ngày thường trẻ không để
ý đến. Đó là cái đẹp về các mối quan hệ thiên nhiên, cảnh vật, về con người
với con người, về con người với thiên nhiên ...Về những lời đối thoại, giao
tiếp ứng xử hay, hành động cử chỉ đẹp...tất cả đều có trong văn học. Có thể
nói đồ dùng dạy học với việc sử dụng có hiệu quả đồ dùng, thiết bị dạy học là

một trong những yếu tố quyết định thành công của giờ dạy. Như vậy có thể
khẳng định: Muốn phát triển ngôn ngữ cho trẻ, giáo viên cần phải sử dụng
tích cực, sáng tạo và phát huy tối đa những chức năng của đồ dùng trực quan
nhất là sử dụng công nghệ thông tin vào giảng dạy.
Dĩ nhiên trong khuôn khổ một giờ học không thể sử dụng mọi loại đồ
dùng trực quan mà cần phải lựa chọn và biết cách sử dụng tùy theo tình hình
cụ thể và đặc điểm tâm sinh lý của trẻ.
* Biện pháp 3. Ứng dụng công nghệ thông tin vào soạn giảng.
Việc đưa công nghệ thông tin vào soạn và giảng dạy đặc biệt là
giáo án điện tử vào việc dạy trẻ là một biện pháp mới thu hút được sự chú ý
cao của trẻ góp phần tạo hứng thú cho trẻ học thơ trong tiết học. Giáo án điện
tử được tôi thiết kế với những hình ảnh thật và sinh động đã thu hút được trẻ
trong các giờ học đặc biệt là giờ học thơ. Ngoài ra, với công nghệ thông tin
hiện đại trẻ được biết thêm rất nhiều kiến thức bổ ích, tích lũy thêm hiểu biết về
thế giới xung quanh.
Ví dụ : Dạy trẻ học thơ bài “Ong và Bướm” cô thiết kế giáo án điện tử
Bước vào đầu tiết học cô gây hứng thú cho trẻ bằng cách cho trẻ xem
clip về Ong và Bướm đang bay trong khu rừng, cho trẻ đàm thoại về đoạn clip
trẻ vừa xem, cô dẫn dắt trẻ vào bài thơ.
Khi đọc kết hợp tranh minh họa cô kết hợp với hình ảnh minh họa trên
giáo án điện tử cho con Ong và con Bướm chuyển động trong vườn hoa sẽ thu
hút được trẻ chú ý cao độ về bài thơ cô đọc, từ đó cô đặt câu hỏi đàm thoại về
bài thơ cùng trẻ.
11


Trong bài thơ có những con gì? Trẻ trả lời xong cô mở hình ảnh con Ong
và con Bướm trên màn hình cùng những tiếng vỗ tay bằng âm thanh điện tử
nếu trả lời đúng hoặc âm thanh khích lệ động viên khi trả lời chưa đúng cho
trẻ xem để trẻ biết được câu trả lời của trẻ đúng hay sai như vậy sẽ kích thích

được sự hứng thú của trẻ tích cưc tham gia trả lời câu hỏi của nội dung bài
thơ, cứ như vậy trẻ vừa trả lời theo nội dung bài thơ đồng thời trẻ cũng khắc
sâu nội dung bài thơ qua nhiều hình ảnh âm thanh sinh động.
Ví dụ: Khi cho trẻ học bài thơ “Hoa kết trái” khi cô giải thích từ khó
“Tim tím” Cô giải thích xong cô bật hình ảnh hoa cà có màu tim tím cho trẻ
xem, qua đó trẻ vừa biết được màu tím của hoa cà, đồng thời trẻ nhận biết
được màu tím không chỉ thế cô còn có một số hình ảnh chỉ sự vật khác cũng
liên quan đến màu sắc “Tim tím”.
Ví dụ: Hình ảnh chiếc áo xinh xắn có màu tim tím, cái nơ xinh của bé
cũng là màu tim tím... Như vậy khả năng hiểu nghĩa của trẻ sẽ cao hơn.
Hay từ “Rung rinh” sau khi cô giải thích xong cô bật hình ảnh những
bông hoa có làn gió nhẹ làm cho những bông hoa khẽ đung đưa theo gió từ đó
trẻ liên hệ ra cuộc sống thiên nhiên bên ngoài trẻ.
Như vậy qua biện pháp đưa công nghệ thông tin vào việc soạn giáo án
điện tử và dạy trẻ học bài qua giáo án điện tử trẻ lớp tôi rất hứng thú học bài
và hiểu bài qua đó hình thành ở trẻ lòng yêu thương con người và thiên nhiên,
hình thành nhân cách con người trẻ một cách toàn diện.
* Biện pháp 4: Cho trẻ làm quen với tác phẩm thơ ca mọi lúc mọi nơi.
Việc cho trẻ làm quen với tác phẩm văn học là rất quan trọng và cần
thiết. Thông qua văn học, trẻ được phát triển ngôn ngữ, phát triển vốn từ phát
triển lời nói mạch lạc cho trẻ. Vì vậy tôi không những dạy trẻ làm quen các
tác phẩm văn học trên các tiết học mà còn cho trẻ làm quen các tác phẩm văn
học ở mọi lúc, mọi nơi.
Dạy trẻ học thơ không chỉ trên tiết học mà tôi còn dạy trẻ qua các hoạt
động khác như: Hoạt động ngoài trời, hoạt động chiều cũng là điều kiện tốt để
trẻ có thêm kiến thức về thơ ca, tích hợp các môn học khác.
Ví dụ: Khi hoạt động ngoài trời, đang thực hiện chủ đề động vật sau
khi quan sát có mục đích: Con gà, tôi cho trẻ đọc bài thơ “Đàn gà con”
Hay khi thực hiện chủ đề thực vật tôi cho trẻ quan sát có mục đích: Quan sát
vườn hoa của trường khi quan sát xong tôi cho trẻ đọc bài thơ: “Hoa kết trái”.

Ví dụ: Khi trẻ ngồi vào bàn ăn trước khi ăn tôi cho trẻ đọc những bài
thơ có liên quan đến việc hình thành nề nếp khi ăn. Như bài “Giờ ăn đến rồi”,
hay bài thơ “Rửa tay”……
Còn hoạt động chiều tôi cho trẻ ôn lại các bài thơ đã học bằng hình
thức tổ chức trò chơi hay chương trình để nhằm kích thích trẻ nhớ lại các bài
thơ trẻ đã học và kích thích trẻ đọc lại các bài thơ đó để trẻ củng cố lại các bài
thơ mà trẻ đã học.
Tổ chức hoạt động mọi lúc, mọi nơi như vậy sẽ giúp trẻ khắc sâu thêm
kiến thức trẻ đã học. Mặt khác, học mọi lúc mọi nơi đặc biệt đối với tiết thơ
12


làm cho trẻ lúc nào cũng cảm thấy vui tươi, hồn nhiên tạo điều kiện cho trẻ
học các môn học khác có hiệu quả.
Với các hoạt động khác như vận động, toán, âm nhạc, tạo hình tôi cũng
thường xuyên tích hợp những tác phẩm thơ để giúp trẻ không bị nhàm chán
mất tập trung trong tiết học.
Hình thức này phải được tổ chức thực hiện thường xuyên, liên tục trong
những điều kiện cụ thể và thuận lợi để giáo dục trẻ. Bởi thông qua hình thức
này không những giúp trẻ làm quen với các tác phẩm thơ mà qua đó còn giúp
trẻ ôn luyện, nâng cao kiến thức cũ, trẻ có thể đọc diễn cảm và đóng kịch thơ.
* Biện pháp 6: Thông qua tuyên truyền với phụ huynh
Với mục đích giúp phụ huynh hiểu được tầm quan trọng của bậc học
mầm non nói chúng và tầm quan trọng của lĩnh vực phát triển ngôn ngữ nói
riêng. Đặc biệt việc giúp trẻ 3 - 4 tuổi của lớp phát triển ngôn ngữ thông qua
đọc thơ.
Tuyên truyền bằng nhiều hình thức như gặp gỡ trực tiếp qua giờ đón
trẻ, trả trả, qua các buổi họp phụ huynh, qua góc tuyên truyền, các biểu bảng,
các góc chơi như góc sách, có hình ảnh những bài thơ những câu chuyện phù
hợp với chủ đề, thường xuyên thay đổi các hình ảnh theo chủ đề.Tuyên truyền

cho phụ huynh hiểu về việc thông qua các hình ảnh sự gợi mở của người lớn
để trẻ tư duy về hình ảnh đó một cách logic, từ nội dung này giúp trẻ nói lên
được ý tưởng của mình bằng ngôn ngữ thông qua các câu hỏi gợi mở của
người lớn. Từ đó phụ huynh phối kết hợp với giáo viên giáo dục trẻ tại gia
đình, giúp trẻ tiếp thu kiến thức rèn luyện kĩ năng đọc diễn cảm bài thơ của
trẻ được tốt hơn.
Thường xuyên trao đổi trực tiếp với phụ huynh về những thay đổi
những tiến bộ của trẻ. Động viên phụ huynh dành thời gian trò chuyện với trẻ
ở nhà như trước khi đi ngủ đọc cho trẻ nghe một bài thơ hoặc hỏi trẻ về bài
thơ mà trẻ biết, lắng nghe, trò chuyện cùng trẻ để giúp trẻ phát triển ngôn ngữ
mạch lạc, qua đó phát hiện ra sự phát triển ngôn ngữ và tình cảm của trẻ như
thế nào theo từng giai đoạn và có biện pháp kích thích sự phát triển ngôn ngữ
cho trẻ tại gia đình
Ngoài ra động viên phụ huynh góp các nguyên vật liệu phế thải trong
gia đình để dạy làm đồ dùng đồ chơi từ những nguyên vật liệu đó nhằm kích
thích sự sáng tạo, hứng thú khi được tự mình làm ra đồ dùng đồ chơi.
Kết quả của việc tuyên truyền phối hợp đã giúp cho các góc phong phú
đồ dùng đồ chơi do trẻ cùng cô tự tạo. Từ kết quả đó đã góp phần tác động
đến hiệu quả giáo dục nói chung và phát triển ngôn ngữ cho trẻ nói riêng.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm.
Qua một năm áp dụng những kinh nghiệm của bản thân vào quá trình
dạy học giúp trẻ 3 – 4 tuổi cảm thụ tốt văn học qua thơ tại lớp học mình đã
phụ trách tôi nhận thấy sự tiến bộ rõ rệt của trẻ qua từng tiết học, càng ngày
trẻ càng hứng thú hơn với giờ học thơ, trẻ hiểu nội dung và thuộc thơ một
cách nhanh chóng, không những thế nhiều trẻ biết đọc thơ một cách diễn cảm
13


thể hiện được nhịp điệu bài thơ bằng cách riêng của mình…Những thành
công đó được thể hiện qua bảng khảo sát sau:

Bảng B. Kết quả khảo sát cuối năm như sau:
Nội dung

Tổng
số trẻ

Đạt

Chưa đạt

Số
Tỉ lệ
Số
Tỉ lệ
trẻ
%
trẻ
%
Khả năng lắng nghe và nhớ tê bài thơ
38
32
84%
6
16%
Khả năng trẻ hiểu nội dung bài thơ
38
25 65,7% 13 34,3%
Khả năng trẻ đọc thuộc bài thơ
38
32

84%
6
16%
Khả năng đọc diễn cảm
38
26
68%
12
12%
Trẻ hứng thú đọc thơ
38
31 81,5%
7
18,5%
Sau khi có những biện pháp tác động đó cũng là kết quả trẻ tiếp thu
bài học trên lớp trẻ đã thể hiện được, đã tạo được lòng tin cho phụ huynh
được phụ huynh tạo điều kiện giúp đỡ. Nên tôi rất phấn khởi khi thấy kết quả
của trẻ từng bước được nâng cao.
So sánh kết quả bảng A và bảng B
Tổng
Khảo sát đầu năm
Khảo sát cuối năm
số trẻ
So sánh
Nội dung
Tỉ lệ
Nội dung
Tỉ lệ
đạt%
đạt %

Khả năng lắng
Khả năng lắng
nghe và nhớ tê 29% nghe và nhớ tê 84% Tăng 55%
bài thơ
bài thơ
Khả năng trẻ
Khả năng trẻ
hiểu nội dung 21% hiểu nội dung 65,7% Tăng
38
bài thơ
bài thơ
44,7%
Khả năng trẻ
Khả năng trẻ
đọc thuộc bài 29% đọc thuộc bài 84% Tăng 55%
thơ
thơ
Khả năng đọc
Khả năng đọc
diễn cảm
13% diễn cảm
68% Tăng 55%
Trẻ hứng thú 29%
Trẻ hứng thú 81,5% Tăng
đọc thơ
đọc thơ
52,5%
Qua 2 bảng khảo sát tôi thấy tỷ lệ trẻ đạt qua các nội dung tăng rõ rệt.
Nếu như nội dung lắng nghe và nhớ tên bài thơ lần 1 chỉ đạt 29%, khả năng
hiểu nội dung bài thơ 21%, khả năng đọc thuộc thơ là 29%, khả năng đọc diễn

cảm bài thơ 13%, thì qua lần khảo sát lần 2 các nội dung đã tăng lên rõ rệt cụ
thể: Khả năng lắng nghe và nhớ tên bài thơ đã đạt 84% tăng 55%, Khả năng trẻ
hiểu nội dung bài thơ đạt 65,7% tăng 44,7%, khả năng đọc thuộc thơ đã đạt
84% tăng 55%, khả năng đọc diễn cảm bài thơ đạt 68% tăng 55%. Trẻ hứng thú
14


tham gia đọc thơ đạt 81,5% tăng 52,5% . Tỷ lệ chưa đạt qua các nội dung giảm
trông thấy cụ thể: Lắng nghe và nhớ tên bài thơ từ 71% xuống còn 16% giảm
55%, khả năng hiểu nội dung bài thơ từ 79% xuống còn 34,3% như vậy đã
giảm 44,7%, khả năng đọc thuộc bài thơ 71% xuống còn 16% giảm 55%, khả
năng đọc diễn cảm bài thơ lần một 87% thì lần 2 chỉ còn 13%. Trẻ hứng thú
đọc thơ từ 71% xuống còn 18,5% giảm 52,2%. Qua kết quả khảo sát cho thấy
đa phần trẻ ở mức độ đạt, điều này chứng tỏ những biện pháp mà tôi đưa ra đã
mang lại hiệu quả cao trên trẻ đáp ứng được khả năng nhận thức của trẻ.
Với những chuyển biến khả quan như vậy trong việc phát triển ngôn
ngữ cho trẻ, bản thân tôi và đồng nghiệp đã rất vui mừng và tôi không quên
trao đổi kinh nghiệm mà mình đã đúc rút được với các đồng nghiệp để cùng
nhau áp dụng các biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ thông qua thơ phù
hợp với các nhóm lớp mà đồng nghiệp tôi phụ trách nhằm mục đích ngày một
nâng cao khả năng ngôn ngữ cho trẻ trong toàn trường.
3. Kết luận và kiến nghị.
3.1. Kết luận
Sau khi thực hiện tất cả các biện pháp đã đề ra tôi đã nhận được kết quả
rất khả quan, khả năng ngôn ngữ của trẻ qua sự cảm thụ các bài thơ ở trẻ hoàn
toàn khác so với đầu năm học. Bao gồm cả yếu tố chủ quan và yếu tố khách
quan. Khách quan là do tâm lý trẻ đầu năm mới từ lớp nhà trẻ lên còn bở ngỡ,
một số trẻ mới ra lớp năm đầu tiên nên trẻ chưa hòa nhập được với trường
lớp. Chủ quan là do cô đã đang và sẽ vận dụng nhiều phương pháp tích cực
theo hướng đổi mới như là: Phương pháp giáo dục lấy trẻ làm trung tâm phát

huy tối đa tính tích cực chủ động ở trẻ trong việc giảng dạy trẻ làm quen với
các bài thơ một cách khoa học có hệ thống có sự đầu tư. Hơn nữa là sự quan
tâm của nhà trường, của phụ huynh đến điều kiện cơ sở vật chất, điều kiện
học tập cho trẻ nên trẻ được nâng cao chất lượng học tập một cách trọn vẹn.
Những tác phẩm văn học luôn mang đến cho trẻ thơ những khái niệm
cơ bản nhất của cuộc sống. Mọi sự vật hiện tượng, con người diễn ra rất quen
thuộc gần gũi gắn liền với cuộc sống xung quanh chúng ta như: Các bài thơ
“đôi mắt của em, cháu yêu bà, thăm nhà bà,…” phù hợp với tâm lý của trẻ 3 4 tuổi. Trẻ biết yêu quý con người và cảnh vật xung quanh, biết yêu cái đẹp
của cuộc sống, giúp trẻ phát triển toàn diện hơn về nhận thức, về tình cảm
thẩm mĩ, đặc biệt là hoàn thiện khả năng ngôn ngữ toàn diện cho trẻ.
Điều đó khẳng định rằng việc phát triển ngôn ngữ cho trẻ thông qua
dạy thơ là một việc làm quan trọng mà mỗi cô giáo mầm non cần phải nắm
được đặc điểm tâm sinh lý của lứa tuổi đưa ra mục đích yêu cầu phù hợp với
sự hiểu biết và nhận thức của trẻ, để có phương pháp hướng dẫn phù hợp đạt
hiệu quả cao nhất.
Phải đưa ra mục đích yêu cầu phù hợp với sự hiểu biết và nhận thức
của trẻ, điều kiện thực tế của lớp, không đưa ra yêu cầu cao so với trẻ nếu cao
quá trẻ sẽ không thực hiện được, nếu đưa yêu cầu thấp trẻ thấy dễ trẻ sẽ cảm
thấy nhàm chán không hứng thú học.
15


Trước khi vào giờ dạy cô phải chuẩn bị giáo án đầy đủ để có một tâm
thế tốt, chủ động khi thực hiện hoạt động, thiết kế quan điểm lấy trẻ làm trung
tâm các loại đồ dùng trực quan đẹp và hấp dẫn với trẻ cả về màu sắc lẫn nội
dung để trẻ được quan sát hình thành biểu tượng khơi gợi ở trẻ sự ham muốn
học thơ.
Thường xuyên tham khảo tài liệu, học hỏi đồng nghiệp, tham gia các
lớp bồi dưỡng nghiệp vụ, chuyên đề, áp dụng phương pháp lấy trẻ làm trung
tâm và dạy học phù hợp với điều kiện ở địa phương, vừa tầm nhận thức của

trẻ. Để từ đó rút ra được kinh nghiệm trong việc dạy trẻ đạt kết quả cao.
Luôn luôn tạo điều kiện thuận lợi cho trẻ thường xuyên tiếp xúc với
môi trường xung quanh, từng bước cung cấp cho trẻ những biểu tượng phong
phú về đối tượng cho trẻ qua các buổi thăm quan, dạo chơi, xem tranh ảnh, trò
chuyện.
Lồng ghép tiết thơ vào các hoạt động khác theo phương pháp tích hợp
để đưa kiến thức đến với trẻ một cách nhẹ nhàng dễ nhớ, dễ hiểu, giờ học tổ
chức sinh động, nhằm phát huy tính tích cực cho trẻ.
* Bài học kinh nghiệm:
Qua việc nghiên cứu lý luận và tìm hiểu thực tế thực hiện đề tài “Một
số biện pháp giúp trẻ 3 - 4 tuổi phát triển ngôn ngữ thông qua đọc thơ” tôi
đã rút ra bài học kinh nghiệm như sau:
- Không ngừng tự học, tự bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn
nghiệp vụ để nắm vững kiến thức trong quá trình dạy trẻ.
- Xây dựng kế hoạch thực hiện phù hợp với từng chủ đề, độ tuổi mình
phụ trách, nắm vững được đặc điểm tâm lý, tình hình của từng trẻ để từ đó
đưa ra những biện pháp có phương hướng giáo dục trẻ thích hợp hơn, tạo môi
trường an toàn hấp dẫn mang nội dung văn học.
- Trước khi vào giờ dạy cô phải chuẩn bị giáo án đầy đủ để có một tâm
thế tốt, chủ động khi thực hiện hoạt động, thiết kế quan điểm lấy trẻ làm trung
tâm các loại đồ dùng trực quan đẹp và hấp dẫn với trẻ cả về màu sắc lẫn nội
dung để trẻ được quan sát hình thành biểu tượng khơi gợi ở trẻ sự ham muốn
học thơ.
- Thường xuyên tham khảo tài liệu, học hỏi đồng nghiệp, tham gia các
lớp bồi dưỡng nghiệp vụ, chuyên đề, áp dụng phương pháp lấy trẻ làm trung
tâm và dạy học phù hợp với điều kiện ở địa phương, vừa khả năng nhận thức
của trẻ. Để từ đó rút ra được kinh nghiệm trong việc dạy trẻ đạt kết quả cao.
- Luôn luôn tạo điều kiện thuận lợi cho trẻ thường xuyên tiếp xúc với môi
trường xung quanh, từng bước cung cấp cho trẻ những biểu tượng phong phú về
đối tượng cho trẻ qua các buổi thăm quan, dạo chơi, xem tranh ảnh, trò chuyện.

- Lồng ghép tiết thơ vào các hoạt động khác theo phương pháp tích hợp
để đưa kiến thức đến với trẻ một cách nhẹ nhàng dễ nhớ, dễ hiểu, giờ học tổ
chức sinh động, nhằm phát huy tính tích cực cho trẻ.

16


- Vận dụng linh hoạt sáng tạo các phương pháp giáo dục trong đó phát
huy vai trò của phương pháp dạy học “lấy trẻ làm trung tâm”, tạo cơ hội để trẻ
phát huy tính tích cực hoạt động của trẻ.
- Tận dụng được các nguyên vật liệu sẵn có để tạo ra nhiều đồ dùng đồ
chơi phong phú đa dạng trong việc dạy trẻ làm quen với thơ ca.
- Thường xuyên đổi mới phương pháp trong quá trình dạy trẻ
- Tổ chức cho trẻ làm quen với các bài thơ mọi lúc mọi nơi.
- Tôi thường xuyên tham khảo tài liệu, học hỏi đồng nghiệp, tham gia
các lớp bồi dưỡng nghiệp vụ, chuyên đề, áp dụng các phương pháp dạy học
phù hợp với điều kiện ở địa phương, vừa tầm nhận thức của trẻ, để từ đó rút ra
được kinh nghiệm trong việc dạy trẻ đạt kết quả cao.
- Ứng dụng công nghệ thông tin vào việc soạn giáo án và dạy trẻ bằng
giáo án điện tử.
- Xử lý tốt các tình huống sư phạm, luôn tìm cách tạo tình huống cho
trẻ để trẻ có cơ hội bộc lộ năng khiếu, khả năng của mình.
- Tạo cơ hội để trẻ được sửa sai những điều trẻ chưa thực hiện được.
- Làm tốt công tác tuyên truyền với phụ huynh trong việc giúp trẻ phát
triển ngôn ngữ thông qua các bài thơ.
Trên đây là một số kinh nghiệm tôi rút ra trong quá trình giảng dạy
công tác để giúp trẻ 3 - 4 tuổi phát triển ngôn ngữ thông qua đọc thơ. Những
kinh nghiệm trên đây của tôi không tránh khỏi phần thiếu sót và những hạn
chế, rất mong được hội đồng khoa học đóng góp ý kiến để bản sáng kiến của
tôi được hoàn thiện hơn.

3.2. Kiến nghị
* Đối với nhà trường:
Ban giám hiệu tăng cường công tác tham mưu với lãnh đạo địa phương
xây dựng thêm phòng học cho nhà trường, mua sắm và bổ sung trang thiết bị
dạy và học cho các nhóm, lớp.
Nhà trường cần tạo điều kiện cho giáo viên tham gia học tập ở các đơn
vị bạn để trao đổi, học hỏi kinh nghiệm.
Tổ chức các cuộc triển lãm tranh thơ, thường xuyên phát động phong
trào làm đồ dùng đồ chơi tại trường cho trẻ cùng tham gia.
Xây dựng các tiết dạy mẫu để giáo viên được dự giờ rút kinh nghiệm.
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG Thọ Xuân, ngày 25 tháng 5 năm 2017
ĐƠN VỊ
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của tôi
viết, không sao chép nội dung của
người khác.
Người viết

Lê Thị Thanh
17


TÀI LIỆU THAM KHẢO

STT

1
2
3

TÊN TÀI LIỆU

NHÀ XUẤT BẢN

Hướng dẫn thực hiện chương
NXB Giáo Dục Việt Nam
trình GDMN 3 - 4 tuổi.
Chương trình chăm sóc giáo
dục mẫu giáo và hướng dẫn NXB Giáo dục Việt Nam
thực hiện trẻ 3 - 4 tuổi.
Tuyển tập trò chơi, bài hát, thơ
Viện chiến lược và
ca, truyện, câu đố theo chủ đề
chương trình giáo dục.
cho trẻ 3 - 4 tuổi.

NĂM
XUẤT
BẢN
2008
2009
2008

4

Giáo trình văn học dân gian.

NXB Đại học sư phạm

2006

6

Giáo trình giáo dục học mầm
NXB Đại học sư phạm
non.

2006

7

Tạp chí Giáo dục mầm non

BGD&ĐT

18


DANH MỤC
CÁC ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG
ĐÁNH GIÁ XẾP LOẠI CẤP PHÒNG GD&ĐT, CẤP SỞ GD&ĐT VÀ
CÁC CẤP CAO HƠN XẾP LOẠI TỪ C TRỞ LÊN
Họ và tên tác giả: Lê Thị Thanh
Chức vụ và đơn vị công tác: Giáo viên trường mầm non Thị trấn Sao Vàng
Hhuyện Thọ Xuân Tỉnh Thanh Hoá

TT

Tên đề tài SKKN

1.

Một số biện pháp giúp trẻ làm
quen với Môi trường xung

2.

quanh
Một số biện pháp giúp trẻ tự

3.

tạo đồ dùng đồ chơi
Một số biện pháp giúp trẻ tự

4.

tạo đồ dùng đồ chơi
Một số biện pháp giúp trẻ 3-4

Kết quả
Cấp đánh
đánh giá
giá xếp loại
xếp loại
(Phòng, Sở,
(A, B,
Tỉnh...)
hoặc C)

Năm học

đánh giá xếp
loại

PGD &ĐT

C

2007 - 2008

PGD&ĐT

B

2009 - 2010

PGD&ĐT

C

2012 - 2013

PGD&ĐT

B

2016 - 2017

tuổi phát triển ngôn ngữ
thông qua đọc thơ
* Liệt kê tên đề tài theo thứ tự năm học, kể từ khi tác giả được tuyển dụng vào

Ngành đến thời điểm hiện tại.

19