skkn một số biện pháp phát triển vốn từ cho trẻ 24 36 tháng tuổi tại trường mầm non ngọc sơn

A. MỞ ĐẦU
I. Lí do chọn đề tài
Ngôn ngữ là công cụ có vai trò rất lớn trong cuộc sống của con người. Nhờ
có ngôn ngữ mà con người có thể trao đổi với nhau những hiểu biết, truyền cho
nhau những kinh nghiệm tâm sự với nhau những nỗi niềm thầm kín.
Vốn từ là nền móng để phát triển ngôn ngữ, còn ngôn ngữ đóng vai trò quan
trọng trong sự phát triển về trí tuệ của trẻ. Vốn từ được sử dụng trong lời nói được
coi là một phương tiện tác động rất tinh tế trong hệ thống xây dựng môi trường sư
phạm có định hướng, bởi trong ngôn ngữ nói không chỉ có thông tin mà còn có cả
ý nghĩa tình cảm. Ngôn ngữ nói có thể tạo nên hiện thực tâm lý có sức mạnh
đặc biệt.
Trong công tác giáo dục mầm non cho đất nước, chúng ta càng thấy rõ vai
trò của ngôn ngữ đối với việc giáo dục trẻ thơ. Ngôn ngữ góp phần đào tạo các
cháu phát triển toàn diện. Trẻ chưa biết đọc chưa biết viết nên muốn người khác
hiểu mình thì trẻ phải thể hiện bằng ngôn ngữ nói kết hợp nét mặt, cử chỉ, điệu bộ
diễn đạt ý muốn của mình. Tục ngữ việt có câu “Trẻ lên ba cả nhà học nói” là một
giáo viên chăm sóc giáo dục trẻ lứa tuổi 25-36 tháng tuổi, tôi thấy câu tục ngữ đó
thật đúng. Một thời gian dài trong giáo dục truyền thống, người ta cho rằng sự phát
triển vốn từ của trẻ phụ thuộc phần lớn vào tính tích cực nói của cô giáo và cha mẹ,
những người xung quanh trẻ. Trong trường mầm non các cô còn quan tâm đến việc
trẻ nói như thế nào? có biết giao tiếp không? có biết tìm đúng từ để thể hiện nhu
cầu mong muốn, suy nghĩ của mình không? Trẻ ở lứa tuổi 25 - 36 tháng tuổi ngoài
khả năng vận động còn yếu, phát triển chưa hoàn thiện thì khả năng ngôn ngữ của
trẻ còn nhiều hạn chế. Muốn cho ngôn ngữ của trẻ phát triển thuận lợi, một trong
những điều kiện quan trọng là trẻ đươc tích lũy nhiều vốn từ và trên cơ sở hiểu biết
đầy đủ ý nghĩa của những từ đó, trẻ biết cách sử dụng số vốn từ đó một cách
thành thạo.
Căn cứ vào đặc điểm vốn từ của trẻ phát triển theo giai đoạn, về mặt số
lượng giai đoạn trẻ 25 - 36 tháng, vốn từ của trẻ có khoảng 243-286 từ. Nhưng trên
thực tế vốn từ của trẻ ở trường còn rất hạn chế. Là một giáo viên dạy nhà trẻ tôi rất
trăn trở làm thế nào để giúp các cháu phát triển vốn từ. Ngay từ đầu năm học, tôi

đã áp dụng một số biện pháp triển vốn từ cho trẻ và đạt được kết quả khách quan.
Xuất phát từ những lý do trên tôi chọn đề tài: “Một số biện pháp phát triển vốn từ
cho trẻ 25 - 36 tháng lớp D2 tại trường Mầm non Ngọc Sơn” làm đề tài nghiên
cứu nhằm giúp trẻ có vốn từ phong phú tạo tiền đề cần thiết cho trẻ bước vào
những lớp học cao hơn.
II. Mục đích nghiên cứu
Tôi nghiên cứu đề tài “Một số biện pháp phát triển vốn từ cho trẻ 25-36
tháng tuổi lớp D2 trường mầm non ngọc Sơn” nhằm đưa ra một số biệ pháp phát
triển vốn từ cho trẻ 25-36 tháng tuổi tại trường mầm non Ngọc Sơn.
Nhằm giúp giáo viên có một số biện pháp linh hoạt, sáng tạo trong công tác
tổ chức phát triển vốn từ cho trẻ một cách cao nhất.
Ghi chú: Trích dẫn tài liệu tham khảo
Trong mục I: Câu “Trẻ lên ba cả nhà học nói” được tham khảo ở tài liệu số [6]

1


III. Đối tượng nghiên cứu
Nghiên cứu những biện pháp giúp trẻ 25 - 36 tháng tuổi phát triển vốn từ
trong trường Mầm non Ngọc Sơn
IV. Phương pháp nghiên cứu.
Để nghiên cứu đề tài này tôi chọn các phương pháp sau:
1. Phương pháp xây dựng cơ sở lý thuyết:
Tham khảo các tài liệu liên quan đến phát triển vốn từ cho trẻ 25- 36 tháng
tuổi. Các môn học có liên quan đến SKKN.
2. Phương pháp điều tra khảo sát thực tế, thu thập thông tin:
Khảo sát thực tế trên trẻ ở lớp nhà trẻ 25-36 tháng D2, thu thập thông tin cần
thiết khi điều tra trên trẻ.
3. Phương pháp thống kê xử lý số liệu:
Điều tra và khảo sát được số liệu sau đó thống kê lại để xử lý số liệu phù hợp

trong sáng kiến.

2


B .NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
I. Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm
Như chúng ta đã biết, trẻ lứa tuổi nhà trẻ là lứa tuổi nhỏ nhất trong trường
Mầm non, đến trường trẻ bắt đầu được học ăn học nói, ngôn ngữ nói là cơ sở đầu
tiên giúp trẻ giao tiếp với mọi người, mở rộng hiểu biết về thế giới xung quanh. Vì
vậy cần sự quan tâm chăm sóc đặc biệt của người lớn, của cô giáo để trẻ được phát
triển về mọi mặt một cách tốt nhất.
Các nhà nghiên cứu giáo dục đều khẳng định phát triển vốn từ là nền tảng
quan trọng để phát triển ngôn ngữ, có ý nghĩa quan trọng quyết định đến mọi mặt
sau này của trẻ. Ngôn ngữ chỉ có ở con người và cũng chính từ lao động con người
tiến hóa từ vượn thành người và phát triển. V.I.Lênin nói : “Ngôn ngữ là phương
tiện giao tiếp quan trọng nhất của con người”. Sống trong xã hội con người phải
giao tiếp, mà khi giao tiếp con người phải sử dụng vốn từ để biểu đạt với những
người xung quanh. Vốn từ của cá nhân phát triển thì ngôn ngữ cũng phát triển từ
đó phương tiện giao tiếp quan trọng nhất mà xã hội loài người tồn tại và phát triển.
Theo tinh thần đổi mới đã được nêu trong Nghị quyết của bộ chính trị về cải
cách giáo dục lần thứ III để nâng cao chất lượng nuôi dạy trẻ cần phải phát triển
vốn từ, đặt nền móng đầu tiên hình thành phát triển ngôn ngữ tạo tiền đề cần thiết
cho trẻ bước vào những lớp cao hơn.[6]
Giáo dục mầm non với vị trí là bậc hoc đầu tiên trong hệ thống giáo dục
quốc dân mà phát triển vốn từ cho trẻ là hết sức quan trọng, là một hoạt động tâm
lý mà ở đó có một hoặc nhiều chủ thể cùng tham gia hoạt động. Nhờ hoạt động này
mà ngôn ngữ mới hoàn thành được các chức năng: Chức năng giao lưu, chức năng
truyền đạt, tiếp thu ghi nhận, chức năng biểu đạt những tên gọi các sự vật hiện
tượng, chức năng biểu hiện ngôn ngữ và khái niệm chức năng biểu cảm, hiểu đối

tượng giao lưu.
Hàng ngày, qua quan sát và thông qua hoạt động của trẻ tôi nhận thấy một số
hạn chế ảnh hưởng đến khả năng phát triển vốn từ của trẻ như:
Về tâm lý trẻ mới đi học, mới được sinh hoạt trong môi trường tập thể rất bỡ
ngỡ, lúc đầu đến lớp hay khóc nhè, khóc nhiều hơn nói, một số trẻ lại quá nhút nhát
thường hay thu mình lại chỉ chơi một mình, khả năng giao lưu bằng ngôn ngữ kém.
Về sinh lý: Lứa tuổi này cơ quan phát âm chưa hoàn thiện trẻ hay bị nói
ngọng, các câu nói của trẻ thường hay thiếu thành phần chủ ngữ hoặc vị ngữ, trẻ
hay bị hụt hơi chưa nói được cả câu dài.
Số vốn từ: Trẻ 2 - 3 tuổi có số lượng từ tăng nhanh. Đặc biệt trẻ 22 đến 30
tháng tuổi trong vốn từ của trẻ phần lớn các danh từ, động từ, tính tư, đại từ …
được xuất hiện ít và đươc tăng dần theo tháng tuổi của trẻ.
Với những đặc điểm phát triển vốn từ trên chúng ta cần hình thành và phát
triển vốn từ cho trẻ bằng cách thường xuyên gần gũi, trò chuyện với trẻ : “Hãy
thường xuyên nói với trẻ càng nhiều càng tốt”
Ghi chú: Trong mục I: Đoạn “ Như chúng ta....một cách tốt nhất” do tác giả viết; đoạn tiếp theo “Các nhà nghiên
cứu... những lớp cao hơn” được tham khảo từ nguồn tài liệu số 6
- Câu “Hãy thường xuyên nói với trẻ càng nhiều càng tốt” được tham khảo trong tài liệu số 6

3


Làm giàu vốn từ cho trẻ: Phát triển vốn từ về chiều rộng, cung cấp thêm các
từ tên gọi của các sự vật, hiện tượng, các hoạt động, trạng thái, các tính chất, đặc
điểm của sự vật, hiện tượng
Nâng cao khả năng hiểu nghĩa của từ ở trẻ, dạy trẻ dùng từ chính xác; phát
triển vốn từ đồng nghĩa, trái nghĩa; dạy trẻ dùng từ chính xác. Điều này giúp trẻ có
khả năng lựa chọn và sử dụng từ chính xác.
Tích cực hóa vốn từ cho trẻ: Từ phải được sử dụng đúng cấu trúc câu. Một
từ có thể sử dụng trong nhiều câu khác nhau, được tích cực hóa trong hoạt động

giao tiếp. [1]
Từ cơ sở lý luận trên bản thân tôi nhận thấy việc phát triển vốn từ cho trẻ là
vô cùng quan trọng vì vậy khi phụ trách lớp 25-36 tháng tuổi hàng ngày chăm sóc
giáo dục trẻ tôi nhận thấy cần phải phát triển vốn từ cho trẻ để vốn từ của trẻ phát
triển phong phú, mở rông vốn hiểu biết, giúp trẻ được phát triển toàn diện.
II. Thực trạng vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh nghiệm
Trong quá trình nghiên cứu giúp trẻ 25 - 36 tháng lớp D2 trường mầm non
Ngọc Sơn phát triển vốn từ, bản thân tôi găp những thuận lợi và khó khăn như sau:
1. Thuận lợi:
Được sự quan tâm chỉ đạo sát sao của BGH nhà trường trong việc bồi dưỡng
chuyên môn cho đội ngũ giáo viên, thường xuyên tổ chức các buổi sinh hoạt
chuyên môn, tổ chức các giờ dạy mẫu đặc biệt tổ chức các giờ thuộc lĩnh vực phát
triển ngôn ngữ để giáo viên có điều kiện rút kinh nghiệm, học hỏi lẫn nhau.
Nhà trường tạo điều kiện cho giáo viên được tham gia các lớp tập huấn
chuyên đề do phòng tổ chức.
Đội ngũ giáo viên nhiệt tình, năng động sáng tạo, có trình độ tay nghề. Nên
thuận tiện cho bản thân được học hỏi, trao đổi kinh nghiệm trong công tác
giảng dạy.
Bản thân có trình độ chuyên môn, có kỹ năng sư phạm, có phương pháp tổ
chức các hoạt động chăm sóc giáo dục trẻ, đặc biệt khả năng tổ chức hoạt động
phát triển vốn từ cho trẻ.
Một số trẻ tỏ ra thích được đến trường cùng cô giáo, mạnh dạn chơi với bạn
trong các hoạt động ở trường.
Một số phụ huynh học sinh đã nhận thức được tầm quan trọng của giáo dục
Mầm non nên có sự phối hợp với giáo viên cùng thực hiện chăm sóc giáo dục các
cháu, đặc biệt quan tâm phát triển vốn từ cho con em mình.
2. Khó khăn
Cùng với những thuận lợi trên thì bản thân tôi còn gặp những khó khăn trong
việc phát triển vốn từ cho trẻ như là:
Đa số phụ huynh làm nghề nông, điều kiện phát triển kinh tế ở địa phương

tuy đã được nâng lên, nhưng tỉ lệ hộ nghèo vẫn còn cao, trình độ hiểu biết của phu
huynh còn hạn chế, nên phụ huynh chỉ chú trọng đến làm kinh tế chứ không mấy
quan tâm đến chăm sóc giáo dục trẻ, nhiều phụ huynh đi làm ăn xa để con ở nhà
với ông bà, nên chưa có điều kiện quan tâm đến việc dạy dỗ con cái mà giao phó
hoàn toàn cho cô giáo ở trường.
__________________________
Ghi chú (Trích dẫn TLTK ở trang này):
- Trong mục 1: Đoạn từ “Làm giàu vốn từ................ hoạt động giao tiếp” được tham khảo nguyên văn trong tài liệu
tham khảo số 1

4


Khả năng tâm lý của trẻ không đồng đều, có cháu sức khỏe yếu, có nhiều
cháu nói ngọng gia đình chưa rèn cho trẻ thường xuyên, nhiều trẻ chưa nói rõ, một
số cháu phát âm chưa chuẩn, còn có trẻ nói tiếng địa phương.
100% các cháu đều là con em dân tộc thiểu số. Đa số các cháu mới đi học
còn khóc nhiều, chưa quen với cô và các bạn, chưa thích nghi với sinh hoạt và các
hoạt động ở lớp. Các cháu không cùng tháng tuổi, mỗi cháu đều có sở thích và tính
cách khác nhau.
3. Thực trạng phát triển vốn từ của trẻ 25-36 tháng lớp D2 trường mầm
non Ngọc Sơn:
Qua quá trình điều tra khảo sát thực trạng khả năng phát triển vốn từ cho trẻ
25-36 tháng tuổi D2 ở trường mầm non Ngọc Sơn. Bản thân tôi nhận thấy kết quả
như sau:
Biểu 1:
Tổng số trẻ

15 cháu

Nội dung

Đạt

Chưa đạt

Số lượng từ (243-486)

10/15 = 67%

5/15=33%

Hiểu nghĩa của từ

11/15 = 74%

4/15=26%

Tích cực hóa vốn từ

10/15 = 67%

5/15=33%

Qua kết quả khảo sát trên tôi thấy vốn từ của trẻ còn yếu chưa phù hợp với
yêu cầu của giáo dục mầm non hiện nay. Việc phát triển vốn từ cho trẻ 25-36 tháng
tuổi là một việc hết sức cần thiết và vô cùng quan trọng. Bởi vậy mà tôi đã nghiên
cứu để đưa ra một vài biện pháp phát triển vốn từ cho trẻ, hy vọng là qua các biện
pháp của tôi sẽ giúp cho vốn từ của trẻ phát triển tốt hơn. Cụ thể tôi đã áp dụng
thực hiện các biện pháp sau để phát triển vốn từ cho trẻ 25-36 tháng tuổi lớp D2

trường mầm non Ngọc Sơn như sau:
III. Các biện pháp thực hiện
Biện pháp 1: Phát triển vốn từ cho trẻ thông qua việc giáo viên phải tự
học hỏi, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, tích lũy kinh nghiệm tổ chức
các hoạt động giáo dục.
Bằng thực tế trong quá trình chăm sóc giáo dục trẻ bản thân tôi tự nhận thấy
việc tự học hỏi, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệm vụ, tích lũy kinh nghiệm
giảng dạy là một việc làm quan trọng và cần thiết.
Để phát triển vốn từ cho trẻ đạt kết quả tốt thì giáo viên cần phải học hỏi
nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, tích lũy kinh nghiệm về việc phát triển
vốn từ cho trẻ và thông qua đó giáo viên nắm chắc được các phương pháp, biện
pháp để áp dụng thực tế trên trẻ sao cho phù hợp nhất nhằm kích thích trẻ chú ý
lắng nghe người khác nói, tự tin nói, tự tin giao tiếp với bạn bè, cô giáo, mọi người
xung quanh. Qua đó vốn từ của trẻ được phát triển dần, góp phần phát triển toàn
diện nhân cách trẻ.
Đối với xã hội ngày càng một phát triển, giáo dục đào tạo cũng phát triển
theo, đòi hỏi đội ngũ giáo viên phải có phẩm chất đạo đức, năng lực chuyên môn,
5


trình độ đào tạo đáp ứng với yêu cầu giáo dục hiện nay. Chính vì vậy giáo viên
phải tự học, tự bồi dưỡng nâng cao kiến thức cho bản thân mình như:
Thường xuyên học hỏi nâng cao ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác
giảng dạy, sử dụng giáo án điện tử, tích cực nghiên cứu tài liệu, học hỏi trên mạng
Internet, học BDTX thông qua các môdun đã được quy định, lựa chọn nội dung
phù hợp để áp dụng xây dựng được những giáo án hay, có sáng tạo, gây được hứng
thú cho trẻ trong các hoạt động.
Ví dụ: Trong chủ đề “Tết và mùa xuân” ở chủ đề nhánh về các loại hoa có
bài nhận biết hoa đào, hoa mai. Tôi đã lên mạng Internet để tải hình ảnh hoa đào,
hoa mai và làm giáo án điện tử giúp trẻ học và quan sát một cách dễ dàng, hứng thú

Bên cạnh đó bản thân thường xuyên tham gia đầy đủ các buổi dự giờ đồng
nghiệp. Qua đó bản thân rút ra nhiều kinh nghiệm để lựa chọn phương pháp phù
hợp với nội dung và khả năng trẻ của lớp mình một cách có hiệu quả.
Ví dụ: Trong tiết dự giờ cô giáo Bùi Thị Lệ tổ trưởng chuyên môn nhà trẻ
dạy tiết nhận biết “Con gà, con vịt” trong chủ đề những con vật đáng yêu, bản thân
đã học hỏi được ở đồng nghiệp cách đặt câu hỏi ngắn gọn dễ hiểu, cách thức lôi
cuốn trẻ nhận biết các con vật.
Qua các buổi sinh hoạt chuyên môn, bản thân học hỏi được kinh nghiệm của
các đồng nghiệp đi trước, từ đó tích lũy thêm vốn kinh nghiệm cho bản thân trong
việc tổ chức các hoạt động giáo dục hàng ngày cho trẻ.
Tham gia đầy đủ các lớp tập huấn của nhà trường, phòng giáo dục tổ chức,
phối hợp với phụ huynh về vấn đề phát triển vốn từ cho trẻ.
Ngay từ đầu năm học, tôi đã xây dựng cho mình kế hoạch tự học, tự bồi
dưỡng khoa học. Phải học cách quan sát tinh tế, nhạy cảm với học sinh. Hình thành
khả năng quan sát, phán đoán và phản ứng trước thông tin thu được về trẻ, đây là
một năng lực mới đặc biệt quan trọng đối với giáo viên, để hiểu sâu rộng hơn về
vốn từ của trẻ, từ đó tìm ra nhiều cách phát triển vốn từ cho trẻ đạt hiệu quả
cao nhất.
Đối với cô giáo nhà trẻ để phát triển vốn từ cho trẻ tốt thì ngôn ngữ của cô
phải rõ ràng và chính xác bởi trẻ ở độ tuổi này trẻ hay bắt chước những cử chỉ và
lời nói của người khác. Khi dạy trẻ cô giáo luôn phải dạy trẻ phát âm chuẩn, chính
xác đúng tiếng Việt.
Khi áp dụng biện pháp này bản thân nhận thấy mình cần phải học hỏi nhiều
hơn nữa, việc tự học phải luôn được duy trì mọi lúc mọi nơi qua nhiều năm,
tháng…Để thêm kiến thức, phẩm chất, đúc kết những kinh nghiệm cho quá trình
nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục trẻ được tốt hơn. Nhờ vào biện pháp này mà tôi có
thêm kinh nghiệm trong quá trình chăm sóc giáo dục đặc biệt kinh nghiệm trong
hoạt động phát triển vốn từ cho trẻ.
Biện pháp 2: Phát triển vốn từ cho trẻ thông qua một số hoạt động trong
ngày ở trường của trẻ.

Phát triển vốn từ cho trẻ thông qua các hoạt động ở lớp, ở trường là biện pháp
quan trọng mang tính quyết định ở lứa tuổi mầm non, bởi ở trường trẻ tham gia rất
nhiều hoạt động, thông qua các hoạt động giáo viên tiếp xúc và hiểu được vốn từ
của từng trẻ. Qua đó có biện pháp phù hợp để áp dụng trên từng cá nhân trẻ nhằm
6


giúp trẻ phát triển vốn từ theo hướng tích cực và dễ dàng nhất. Chúng ta có thể
phát triển vốn từ cho trẻ thông qua một số hoạt động như:
*Phát triển vốn từ qua Giờ đón trẻ - trả trẻ:
Ở lớp cô nên có những phương pháp đón trẻ vừa tạo cho trẻ không khí hào
hứng, vui vẻ tự nguyện vào lớp với cô giáo và các bạn song phải giúp trẻ phát triển
vốn từ một cách tự nhiên.
Khi đón trẻ, cô tăng cường trò chuyện với trẻ theo các chủ đề, nhắc nhở, hỏi
trẻ những điều gần gũi đơn giản như:
Ví dụ : Cô dạy trẻ: Con chào cô cô ạ, con chào bố, cháu chào bà…
Cùng với việc nhắc nhở trẻ chào cô giáo, chào bố mẹ cô quan tâm đến cách
phát âm rõ lời, chính xác và nói đủ câu trong từng trường hợp để cô kịp thời sửa sai
cho trẻ.
Ví dụ : Trẻ phát âm: “Chào bố !” cô sửa cho trẻ phát âm đúng là: “Con chào
bố ạ!”
Hay trong giờ trả trẻ cô gợi hỏi để trẻ biết nhận ra đồ dùng cá nhân của mình
và nói cùng cô tên các đồ dùng đó, dạy trẻ chào cô giáo, chào các bạn để chuẩn bị
được bố mẹ đón về.
Chính vì vậy mà giờ đón trẻ - trả trẻ là thời điểm rất tốt để củng cố và phát
triển vốn từ cho trẻ.
* Phát triển vốn từ cho trẻ thông qua hoạt động chơi- tập có chủ đích như:
- Phát triển vốn từ cho trẻ trong giờ nhận biết: vì hoạt động nhận biết mục
đích chính là cung cấp kiến thức kèm phát triển ngôn ngữ cho trẻ, ở lứa tuổi này trẻ
không chỉ có khả năng nhận biết từng sự vật riêng lẻ mà còn có khả năng khái quát

hóa đơn giản.Vì vậy, khi dạy trẻ nhận biết hay phân biệt cô nên sử dụng đồ dùng
trực quan đa dạng như: vật thật, đồ chơi mua sẵn, đồ chơi tự tạo…, để kích thích sự
chú ý của trẻ. Khi trẻ quan sát các sự vật, cô đặt các câu hỏi rõ ràng, ngắn gọn gợi
mở để định hướng sự chú ý của trẻ và phát huy tính tích cực chủ động đồng thời
phát triển vốn từ cho trẻ. Trong khi trẻ trả lời tôi hướng dẫn trẻ nói rõ lời, không
nói ngọng, nói lắp, sử dụng từ chính xác, nói đủ câu.
Ví dụ : Chủ đề Những con vật đáng yêu: Dạy trẻ nhận biết “Con gà mái” -Tôi hỏi trẻ: Đây là con gì?
- Trẻ: Đây là con Gà ạ!
- Tôi: Con Gà có những bộ phận gì?
- Trẻ: Có đầu, mình, đuôi
- Tôi: Con gà có ích hay có hại?
- Trẻ: Con gà có ích ạ!
(Trong quá trình hỏi, nếu trẻ không trả lời được thì tôi gợi mở giúp trẻ trả lời
và sửa sai kịp thời.)
Trong tiết học cũng cần tạo tình huống để phát triển ngôn ngữ như: Sử dụng
âm thanh tiếng kêu của con gà qua băng đĩa rồi cho trẻ đoán: Đó là tiếng kêu con
gì các con?.
Trong tiết phát triển nhận biết cô nên còn sử dụng trò chơi, câu đố, bài vè để
ôn luyện và phát triển vốn từ cho trẻ. Đây là cách phát triển vốn từ rất hấp dẫn trẻ,
bởi ở tuổi này trẻ rất thích chơi. Cô có thể thông qua các trò chơi như:
Ví dụ : Chủ đề Những con vật đáng yêu: Ở phần kết thúc tiết học NB: Nhận
biết con chó, con mèo, con lợn. Tôi cho trẻ chơi trò chơi:‘‘Tìm chuồng” mục đích
7


là phát triển vốn từ và sự nhanh nhẹn của trẻ, tôi chuẩn bị 3 Chuồng, lô tô các con
vật con chó, con mèo, con lợn. Khi cho trẻ chơi tôi phát cho mỗi trẻ một lô tô con
vật, yêu cầu trẻ có lô tô con vật nào thì khi có hiêu lệnh về chuồng phải chạy nhanh
về chuồng con vật đó và phát âm rõ ràng lô tô trẻ cầm. Cô cho trẻ đổi lô tô cho
nhau để trò chơi hấp dẫn hơn.

Để trẻ chơi các trò chơi này thì khả năng phát triển vốn từ của trẻ tăng lên rất
nhiều mà không gây áp lực cho trẻ, phù hợp với tâm sinh lý của trẻ học thông
qua chơi.
- Phát triển vốn từ cho trẻ qua giờ văn học:
Dường như trong tâm hồn của mỗi đứa trẻ khi con thơ bé luôn có những
hình ảnh rất đẹp về các nhân vật trong truyện cổ tích như: Hình ảnh Thạch Sanh
dũng cảm, cô tấm xinh đẹp, dịu dàng…Chính vì thế mà giờ văn học là biện pháp
rất tốt để phát triển vốn từ cho trẻ. Qua nội dung bài thơ, câu chuyện, cô sử dụng
đồ dùng trực quan bằng nhân vật rối tay, rối dẹt, sa bàn, các hình ảnh động trên
màn hình ti vi, trẻ rất hứng thú vào các hình ảnh đấy, qua đó cô hỏi trẻ về tên
chuyện và nội dung truyện. Trẻ tích cực trả lời đồng thời thông qua môn học này
giáo dục trẻ lễ phép, phát triển tình cảm cho trẻ.
Tiết kể chuyện: Là tiết học được trẻ rất yêu thích và cũng rất hấp dẫn trẻ, vì
vậy mà kể chuyện là một cách thức giáo dục rất lý thú có khả năng phát triển vốn
từ rất tốt cho trẻ. Khi vào giờ học cô nên gây hứng thú của trẻ bằng nhiều cách
khác nhau: Dùng thủ thuật hoặc câu hỏi gần gũi với truyện để gợi mở, hỏi trẻ
nhiều, kích thích trẻ nói. Khi kể cho trẻ nghe cô phải thường sử dụng nhiều hình
thức khác nhau: Kể bằng tranh minh họa, bằng sa bàn, các con rối, mô hình, vật
thật... những hình thức này làm cho trẻ hứng thú nghe cô kể chuyện, hiểu nội dung,
nhớ truyện lâu hơn, qua đó giúp trẻ tăng thêm vốn từ.
Ở giờ kể chuyện, cô phải khai thác lựa chọn tối đa các tình huống để phát
triển vốn từ cho trẻ. Cô yêu cầu trẻ nói đủ câu, diễn đạt rõ lời, tự tin khi nói và khi
trả lời cô giáo.
Ví dụ 1: Truyện: ‘‘Cái chuông nhỏ” ngoài việc chuẩn bị hình ảnh trên màn
hình ti vi để trẻ quan sát trực tiếp, cô phải chuẩn bị hệ thống câu hỏi phù hợp để hỏi
trẻ :
Cô vừa kể câu chuyện gì ?
Trong câu chuyện có những ai ?
Con thích nhân vật nào ?
Cô tích cực và khuyến khích trẻ trả lời rõ ràng, đủ câu, đặc biệt hướng tới

từng cá nhân trẻ. Cô bao quát trẻ hướng dẫn, động viên trẻ và sửa sai cho trẻ trả lời
chính xác câu hỏi.
Ví dụ 2: Cô kể chuyện phù hợp với chủ đề cho trẻ nghe, khuyến khích trẻ
phát âm và yêu cầu trẻ trả lời một số câu hỏi đơn giản như: Chủ đề: “Những con
vật đáng yêu”, truyện “Bác Gấu đen và hai chú Thỏ”. Cô vừa kể cho con nghe câu
chuyện gì? Trong truyện có những ai? Con thích nhân vật nào ? …Cô tập cho trẻ
kể chuyện cùng cô, cho trẻ đọc tên của truyện, tên nhân vật nhiều lần và phát âm
các từ khó trong truyện.
Thông qua các giờ kể chuyện tôi thấy vốn từ của trẻ được cung cấp rất nhiều
mà cách cung cấp không làm áp lực cho trẻ ngược lại tạo cho trẻ hứng thú muốn
được học, được khám phá thế giới xung quanh.
8


Ở tiết thơ: Qua quan sát tôi thấy trẻ thích đọc nhẩm theo cô và đọc các từ cuối
ở mỗi câu thơ. Khi đọc thơ cho trẻ nghe cô đọc chậm rãi diễn cảm, kết hợp với
động tác minh họa. Khuyến khích trẻ đọc theo cô, khi trẻ thuộc, cô động viên trẻ
xung phong lên đọc theo nhóm, đọc cá nhân, luyện cho trẻ đọc to, rõ ràng, diễn
cảm, mạch lạc, không nói ngọng. Trong bài thơ, trích dẫn, giảng giải nội dung cho
trẻ hiểu nghĩa của từ.
Ví dụ: Chủ đề Bé và các bạn: Bài thơ: “Bạn mới ” từ việc gây hứng thú để
giới thiệu bài thơ cho trẻ biết cô tiến hành đọc mẫu diễn cảm, chính xác theo nhiều
hình thức khác nhau theo tranh, mô hình kết hợp động tác minh họa. Cô trích dẫn,
giảng nội dung, giảng từ khó “Nhút nhát”, “Đoàn kết” cho trẻ hiểu và cô cho cả
lớp, tổ, nhóm, cá nhân đọc từ khó. Cô chuẩn bị hệ thống câu hỏi để đàm thoại cùng
trẻ về nội dung bài thơ: Cô vừa đọc bài thơ gì? Bạn mới đến trường như thế nào?
Em dạy bạn làm gì? ... Cô yêu cầu trẻ phải trả lời câu hỏi của cô rõ ràng, mạch lạc,
cho cá nhân trẻ trả lời nhiều lần. Khi trẻ thuộc thơ cô cho tổ đọc thi nhau, cho
nhóm, cá nhân đọc thơ. Cứ như vậy cô vừa rèn cho trẻ phát âm rõ ràng, chính xác
trẻ được củng cố và làm giàu vốn từ.

- Phát triển vốn từ cho trẻ qua giờ tạo hình:
Trong giờ học này trẻ được hoạt động với đồ vật, đất nặn, sáp màu...trẻ rất
hứng thú và tích cực tham gia hoạt động.
Ví dụ: Xếp nhà cho búp bê, mục đích là giúp trẻ được làm quen và sử dụng
được một số từ như: Tường nhà, mái nhà, cửa ra vào, hàng rào, sân, cây xanh,
hoa,.. qua việc cô cho trẻ quan sát mẫu ‘‘Ngôi nhà’’. Cho trẻ nhận xét ngôi nhà, cô
khái quát ngôi nhà có 4 bức tường xung quanh, phía trên có mái nhà, phía trước có
cửa ra vào, cửa sổ, xung quanh nhà có hàng rào, trong sân có cây tạo bóng mát cho
ngôi nhà, sau đó cho trẻ nhắc lại lời của cô. Khi trẻ thực hiện cô bao quát hỏi trẻ:
Các con xếp cái gì? Con xếp nhà cho ai?.. Tương tự ở các hoạt động tiếp theo cô
giáo đã giúp trẻ lĩnh hội được nhiều từ mới và được sử dụng các từ một cách chủ
động có sự giúp đỡ của cô. Sau mỗi câu hỏi đưa ra, cô động viên trẻ trả lời rõ ràng,
đủ câu theo hình thức cả lớp, nhóm, cá nhân. Từ dó giúp trẻ được tích hợp hóa
vốn từ.
- Phát triển vốn từ cho trẻ qua giờ hoạt động góc:
Chúng ta biết rằng đối với trẻ Mầm non vui chơi là hoạt động chủ đạo, thông
qua chơi trẻ được lĩnh hội kiến thức, được tái tạo lại thế giới xung quanh, được
thỏa mãn nhu cầu khám phá vì vậy khi tổ chức cho trẻ vui chơi cùng nhau có ý
nghĩa vô cùng quan trọng trong sự phát triển toàn diện nhân cách trẻ trong đó có
yếu tố phát triển vốn từ. Thông qua hoạt động góc, vốn từ của trẻ dần hình thành và
phát triển. Trẻ nhận thức được thế giới xung quanh, trao đổi ý đồ chơi, giao lưu
tình cảm trong lúc chơi phát triển khả năng tư duy và trí tưởng tượng của trẻ. Vậy
tổ chức hoạt động góc đạt được hiệu quả cao trong việc phát triển vốn từ cho trẻ thì
cần tổ chức các hình thức như: Cô phải lựa chọn góc chơi phù hợp với lứa tuổi của
trẻ, chọn các trò chơi có lời ca, câu từ đơn đơn giản, ngắn gọn, có nội dung gần
gũi, dễ hiểu đối với trẻ. Khi chơi cô bao quát trẻ, giúp đỡ, hướng dẫn trẻ quan sát
các bạn chơi sau đó từ từ đưa trẻ tham gia vào trò chơi. Từ đó xuất hiện khả năng
chuyển trò chơi tư độc lập sang hợp tác cùng nhau. Khi trẻ chơi cô tạo tình huống
cho trẻ giải quyết, để trò chơi thêm sinh động hơn.
9

Ví dụ 1: Góc chơi bé làm bác sĩ, cô nhập vai làm bác sĩ khám bệnh cho bệnh
nhân, bác sĩ tiêm cho bệnh nhân, cho bệnh nhân uống thuốc. Trẻ bắt trước cô các
hành động của cô hỏi bệnh nhân như: Em bị đau ở đâu? không sao đâu để bác sĩ
khám kê thuốc cho em uống là khỏi thôi? Em ngoan nào, em uống thuốc đi? Qua
quá trình chơi như vậy mà vốn từ của trẻ được phát triển.
Khi tổ chức chơi cô cần chú ý rèn kỹ năng cho trẻ còn yếu, giúp đỡ trẻ hòa
nhập cùng bạn chơi.
Ví dụ 2: Khi trẻ chơi ở góc văn học, rèn cho trẻ cách giở sách, ôn nội dung
truyện, tranh truyện có nội dung kể chuyện sáng tạo với tình huống đơn gần dễ
hiểu, để dạy trẻ kể chuyện theo tranh nhằm phát triển vốn từ cho trẻ như : Hoạt
động chơi góc văn học kể truyện theo tranh truyện: Vịt con lông vàng. Mục đích là
giúp trẻ kể laị chuyện theo các câu hỏi gợi ý của cô, phát triển ngôn ngữ, làm giàu
vốn từ cho trẻ. Cô chuẩn bị Sách truyện tranh: Tranh 1: Vịt mẹ dắt đàn vịt con ra
vườn sưởi nắng. Tranh 2: Các chú vịt con đang chui vào đoạn ống khói và biến
thành chú vịt lông đen. Tranh 3: Vịt mẹ tìm đàn vịt con, không nhận ra những chú
vịt lông đen là con mình. Tranh 4: Đàn vịt đang soi mình dưới nước. Tranh 5: Đàn
vịt đang tắm và đã trở lại thành những chú vịt lông vàng. Tranh 6: Hình ảnh vui
mừng của vịt mẹ ôm chầm lấy các chú vịt con. Tiến hành chơi cô kể chuyện theo
tranh kết hợp điệu bộ, cử chỉ, hành động. Sau đó cô đưa ra câu hỏi ngắn gọn cho
trẻ trả lời, hỏi trẻ các câu hỏi gợi mở như: Tại sao vịt mẹ không nhận ra vịt con?
Các chú vịt con đã làm gì để trở lại là vịt con lông vàng? Vịt mẹ đã làm gì khi
nhận ra đàn vịt con? Cô hướng dẫn trẻ trả lời câu hỏi rõ ràng và chú ý sửa sai cho
trẻ. Sau đó cô cho trẻ tập kể lại truyện.
Góc âm nhạc là góc chơi tạo ra nhiều niềm vui và rèn khả năng tự tin ở trẻ.
Khi trẻ tham gia vào các trò chơi có luật, trẻ được chơi nhiều trò chơi khác nhau sẽ
làm cho vốn từ của trẻ phát triển.
Ví dụ 3 : Tổ chức trò chơi: Hát ống. Mục đích là luyện khả năng tư duy tích
cực, phát âm rõ ràng khi hát, cô chuẩn bị: Hai ống bò, nối hai ống lại với nhau

bằng một sợi dây nhỏ. Khi chơi cô cho trẻ đứng thành hai hàng, bên này hát một
câu thì bên kia cũng hát một câu hoặc trả lời đối thoại một câu phù hợp, chơi tùy
theo khả năng của trẻ.[4]
Như vậy khi trẻ tham gia vào các góc chơi đều kích thích sự phát triển ngôn
ngữ, làm giàu vốn từ cho trẻ. Để tổ chức cho trẻ chơi ở các góc đạt hiệu quả thì
ngoài việc chuẩn bị đầy đủ đồ dùng đồ chơi cho các góc, cô có thể trang trí ở các
góc thêm sinh động, màu sắc tươi tắn, hấp dẫn trẻ hơn. Bản thân tôi nhận thấy phát
triển vốn từ qua hoạt động góc có kết quả khá tốt, trẻ lớp tôi rất hứng thú chơi và
tích cực học các từ mới qua các yêu cầu của trò chơi qua đó vốn từ của trẻ tăng lên
rất nhiều.
- Phát triển vốn từ cho trẻ thông qua giờ hoạt động ngoài trời: Cô cho trẻ
quan sát môi trường xung quanh và các hiện tượng thiên nhiên với mục đích cung
cấp cho trẻ những biểu tượng, những ấn tượng về môi trường xung quanh trẻ, tích
lũy vồn hiểu biết và làm giàu trí tưởng tượng cho trẻ.
_________________________
Ghi chú (Cho việc trích dẫn TLTK ở trang này):
- Ở Ví dụ 3: Trò chơi “Hát ống’’ được tham khảo trong nguồn tài liệu số 4

10


Khi cho trẻ quan sát các hiện tượng thiên nhiên như thời tiết, cô hỏi trẻ trời
nắng hay trời mưa, khí hậu nóng hay lạnh? Khi tổ chức chơi ngoài trời cô phải
chuẩn bị đồ dùng chu đáo đầy đủ để giúp trẻ hoạt động và phát triển ngôn ngữ.
Khi trẻ ra hoạt động ngoài trời, trẻ được quan sát, trò chuyện về sự vật, hiện
tượng trong thiên nhiên xung quanh trường của mình trò chuyện về con vật cây cối
hoa cỏ trong sân trường như:
Ví dụ: Cho trẻ quan sát một số loại hoa. Mục đích là giúp trẻ hiểu và nhớ
được nhiều từ, cô tiến hành hướng dẫn trẻ quan sát vườn hoa: Cô trò chuyện với
trẻ: Các con thấy trong vườn có những loại hoa gì? Hoa cúc có màu gì? Còn đây

là hoa gì? Hoa hồng có mùi như thế nào?...vv. Ngoài việc cô cho trẻ quan sát các
loại cây trong vườn cô nên chuẩn bị thêm tranh ảnh một số loại hoa khác cho trẻ
quan sát và mở rộng cho trẻ, đàm thoại về những bức tranh. Kích thích cho trẻ
được nói nhiều, rèn trẻ nói đủ câu, rõ ràng, không nói lắp, nói ngọng. Cô luôn sửa
sai câu nói của trẻ ở mọi lúc, mọi nơi để giúp trẻ có vốn từ chính xác, mạch lạc.
- Phát triển vốn từ cho trẻ thông qua giờ vệ sinh ăn trưa, ngủ trưa
cho trẻ:
Qua các tình huống trong sinh hoạt hàng ngày của trẻ như: Giờ ăn, giờ ngủ,
giờ vệ sinh để cô trò chuyện với trẻ, tạo ra nhiều tình huống để trẻ giải quyết, đặt ra
hệ thống câu hỏi cho trẻ trả lời. Ở lứa tuổi này là hình thức tập luyện khả năng
nghe nói 1 cách hiệu quả. Bởi khi nghe và nhìn cô nói, trẻ được giao tiếp với cô,
qua đó trẻ có nhu cầu nói.
Ví dụ: Giờ ăn trưa cô giới thiệu món ăn cho trẻ, nhắc trẻ mời cô, mời bạn
trước khi ăn. Tôi đặt các câu hỏi để trẻ trả lời:
- Tôi: Hôm nay con ăn món gì?
- Trẻ: Con ăn cơm với thịt
- Tôi: Thịt cung cấp chất gì?...(Trẻ trả lời)
Cô khuyến khích, động viên trẻ ăn hết xuất, khuyến khích trẻ thi đua nhau.
Thường thì các món ăn ở các trường luôn được thay đổi thường xuyên nên cô giới
thiệu món ăn cho trẻ cũng là cung cấp thêm vốn từ cho trẻ.
Ví dụ 1: Giờ ngủ trưa: Ở lớp tôi trước khi cho trẻ ngủ tôi thường cho trẻ đọc
bài thơ : “Giờ đi ngủ” và đặt ra hệ thống các câu hỏi để trẻ trả lời như: Con muốn
ngủ cạnh bạn nào? Khi ngủ thì phải như thế nào? Chân, tay phải làm sao? Rồi cô
có thể hát ru ngủ cho một số trẻ khó ngủ, trẻ thường nhẩm theo lời cô hát. Khi trẻ
thức dậy cô hỏi trẻ: Con ngủ có ngon không? Khi ở nhà con ngủ với ai? ...Cứ như
vậy qua việc đọc thơ, qua cách trả lời câu hỏi của cô và hát nhẩm theo cô hàng
ngày mà vốn từ của trẻ được trao dồi.
Ví dụ 2: Trong giờ vệ sinh trước và sau khi ăn cô thường hỏi trẻ:
- Trước khi ăn các con phải làm gì?
- Rửa tay bằng gì các con?

- Muốn tay khô các con phải làm sao?...
Qua cách hướng dẫn trẻ rửa tay, cách hỏi trẻ, cách giáo dục trẻ trong giờ vệ
sinh trẻ được trả lời các câu hỏi của cô là điều kiện thuận lợi làm giàu vốn từ
cho trẻ.
Như vậy hoạt động chăm sóc vệ sinh hàng ngày cho trẻ sẽ là cơ hội để trẻ
gần gũi và cởi mở với cô hơn, cô đã tạo được mối quan hệ thân thiện để kích thích
11


trẻ trò chuyện cùng cô và các bạn nhằm phát triển vốn từ cho trẻ. Khi áp dụng vào
thực tế lớp tôi phụ trách tôi thấy vốn từ của trẻ tăng lên một cách rõ nét.
* Phát triển vốn từ cho trẻ thông qua hoạt động bình xét bé ngoan trong
ngày, trong tuần.
Ở lứa tuổi này trẻ rất thích được bé ngoan khi trẻ được lên cắm cờ trẻ rất
thích thú, tự hào với các bạn, mong chờ được khoe với bố mẹ. Từ đó cô đã tạo cho
trẻ tính mạnh dạn tự tin khi giao tiếp với bạn bè biết làm việc tốt với bản thân và
người khác để được công nhận. Cô sẽ đưa ra các tiêu chí được lên cắm cờ: Bạn đi
học chuyên cần, không khóc nhè, đi học đúng giờ đến lớp rất vui vẻ, tự giác chào
hỏi các cô, biết cất đồ dùng của mình gọn gàng, chăm giơ tay phát biểu, biết trả lời
to rõ ràng, biết đoàn kết khi chơi với nhau, mạnh dạn tự tin mọi hoạt động trong
lớp học, giờ ăn phải ăn hết xuất, không nôn trớ, tự xúc ăn, không làm rơi vãi thức
ăn, giờ ngủ ngoan nằm ngay ngắn,… tuy thuộc vào đối tượng và tiêu chí đó có
được cô và các bạn công nhận hay không. Với cách này trẻ sẽ luôn vui vẻ tự
nguyện phấn đấu để cuối ngày được lên cắm cờ từ đó luôn diễn ra sự cạnh tranh
lành mạnh giữa các trẻ. Kết quả giúp trẻ tự có nhu cầu hoàn thiện bản thân cao, trẻ
sẽ mạnh dạn tự tin hơn trong các hoạt động trong ngày dần dần thói quen tốt nảy
sinh trở thành một nhu cầu, một kỹ năng sống tốt của trẻ.
Ví dụ 1: Khi bình bầu bé ngoan tôi cho trẻ nhận xét từng cá nhân trẻ theo
các tiêu chí đưa ra, khi trẻ nhận xét, bình bầu cho bạn trẻ sẽ là cách phát triển vốn
từ cho trẻ:

- Cô hỏi trẻ: Bạn Hùng có sứng đáng được bé ngoan không con?
- Tại sao bạn Hùng là bé ngoan?
- Bạn đi học có khóc nhè không?
- Khi đến lớp bạn đã biết chào chưa?
- Có biết giúp đỡ, nhường bạn khi chơi không?
- Bạn có ngủ ngoan, ăn hết xuất không nào?...
( Trong khi trẻ trả lời, cô chú ý sửa sai và hướng dẫn trẻ trả lời rõ ràng, đủ câu.)
Ví dụ 2: Tôi tạo hứng thú cho trẻ bằng cách hóa trang cho một cô giáo thành
một nhân vật hoạt hình hay nhân vật trong truyện cổ tích mà trẻ yêu thích đến để
trò chuyện, phát bé ngoan và phát quà cho trẻ trong giờ bình xét bé ngoan cuối
tuần. Qua cách hỏi thăm, trò chuyện của trẻ cùng với các nhân vật sẽ giúp cho
ngôn ngữ của trẻ được rèn luyện, được nghe và được nói sẽ mở rộng thêm vốn từ
cho trẻ và trẻ còn cảm thấy phấn khởi khi được nhận quà, cô gắng chăm ngoan để
tuần sau lại được như vậy.
Chính vì vậy khi áp dụng biện pháp này vào lớp của mình tôi thấy trẻ rất vui,
rất hào hứng phấn đấu trong tuần đạt các tiêu chí để nhận bé ngoan. Qua việc nhớ
các tiêu chí và nhận xét cho bạn mà vốn từ của trẻ được củng cố và phát triển thêm.
Biện pháp 3: Phát triển vốn từ cho trẻ thông qua cách trang trí lớp học,
các góc chơi.
Như chúng ta đã biết lứa tuổi mầm non là lứa tuổi của các màu sắc sặc sỡ.
Một trong những biện pháp giúp trẻ hứng thú hoạt động đó là phần trang trí đồ
dùng đồ chơi hay nói chung là trang trí lớp học. Chúng ta thường thấy trẻ hay bị
thu hút bởi những gì có màu sắc đẹp. Vì vậy mà phát triển vốn từ cho trẻ qua cách
12


trang trí nhóm lớp, các góc chơi, làm đồ dùng theo từng chủ đề nhánh phong phú,
bắt mắt, hấp dẫn trẻ sẽ có hiệu quả rất cao.
Trang trí mảng chính ở lớp, luôn được thay đổi qua các chủ đề, các nhánh,
thông qua các chủ đề là cách phát triển ngôn ngữ rất tốt cho trẻ

Ví dụ : Ở mảng chính chủ đề: “Những con vật đáng yêu” tôi trang trí 3 ô,
mỗi ô là một nhánh có hình ảnh con vật ngỗ nghĩnh và sắc màu sặc sỡ: Cô cho trẻ
trò chuyện về các con vật lần lượt theo chủ đề nhánh: Những con vật trong gia
đình, những con vật trong rừng, những con vật dưới nước. Trẻ được quan sát các
con vật, hình ảnh trang trí và gọi tên, màu sắc...từ đó giúp trẻ có ấn tượng và ghi
nhớ các từ chỉ tên gọi, đặc điểm của chúng.
Để thu hút được trẻ trong các hoạt động góc, tôi đã trang trí các góc chơi
bằng nhiều hình ảnh ngộ ngĩnh đáng yêu và có màu sắc bắt mắt cùng với tên của
các góc chơi ngắn gọn nhưng dễ hiểu và gần gũi với trẻ để khi hoạt động trẻ hứng
thú hơn, tạo cơ hội cho trẻ được học các vốn từ một cách dễ dàng hơn.
Ví dụ: Trang trí góc thao tác vai: Tôi đặt tên góc là “Bé thích vai gì?” viết
bằng chữ in thường. Làm rất nhiều hình ảnh bác sĩ, cô giáo, công an, bộ đội, bác
cấp dưỡng, thợ may, thợ xây…trang trí lên tường. Cô cho trẻ phát âm tên góc, tên
của các bức tranh này và cho trẻ trò chuyện với cô về công việc của các nghề từ đó
mà vốn từ của trẻ được cung cấp thêm.
Cũng như góc thao tác vai, tôi trang trí góc thư viện: Tôi cũng đặt tên góc là
“Bé yêu sách” và trưng bày rất nhiều sách truyện. Vì có nhiều sách chuyện được
trưng bày và có các nhân vật trong truyện tôi đã tận dụng cho trẻ phát âm tên
truyện, tên các nhân vật trong truyện, cho trẻ trò chuyện về một số đặc điểm nổi bật
của nhân vật, dạy trẻ kể lại truyện cùng cô như vậy trẻ vừa được rèn phát âm vừa
phát triển vốn từ cho trẻ.
Tương tự như trên, tôi trang trí góc thiên nhiên: Tôi phối kết hợp với phụ
huynh cùng làm góc thiên nhiên sưu tầm nhiều loài hoa, cây cảnh, cây thuốc.. Vì
tôi nhận thấy đây là góc có nhiều mặt để cô vừa tạo cho trẻ có một góc chơi đầy sự
khám phá thú vị, vừa giáo dục trẻ hiệu quả lại vừa là môi trường cung cấp vốn từ
cho trẻ một cách nhẹ nhàng nhưng kết quả cao như thông qua cách cô giới thiệu
cây cảnh, cây hoa, cây thuốc...cô hỏi trẻ tên cây, màu sắc của lá, của các loại hoa,
cho trẻ được khám phá được sờ, được ngửu mùi. Cô hướng dẫn trẻ cách chăm sóc
cây, tưới nước cho cây, lau lá, bắt sâu.. Từ những trải nghiệm đó mà vốn từ của trẻ
cũng được cung cấp thêm.

Tôi thường làm đồ dùng đồ chơi tự tạo bằng các nguyên vật liệu phế liêu để
bổ xung và trang trí vào các góc trong lớp như: bìa lịch cũ, ống lon, chai, lọ bằng
nhựa...Tôi khuyến khích trẻ làm cùng, vừa làm vừa trò chuyện qua đó cung cấp
vốn từ thêm cho trẻ.
Ví dụ: Khi cho trẻ làm ô tô bằng lõi ống giấy vệ sinh cùng cô. Cô hỏi trẻ:
- Chúng mình làm o tô bằng gì?
- Đây là gì của ô tô?
- Ô tô này có màu gì?...
Khi trẻ vừa được làm vừa được nói sẽ rèn ngôn ngữ mạch lạc cùng với đó là
trẻ được cung cấp thêm từ mới làm giàu thêm vốn từ cho trẻ.
Dựa vào từng chủ đề lên kế hoạch làm đồ dùng đồ chơi một cách cụ thể. Mỗi
một chủ đề đều có bộ đồ dùng đồ chơi phục vụ cho việc học vui chơi của trẻ.
13


Như vậy: Thông qua cách trang trí lớp, các góc chơi, các hoạt động làm đồ
dùng đồ chơi,...tôi nhận thấy rằng trẻ rất hứng thú trong việc phát âm những từ
mới. Vì vậy việc phát triển vốn từ cho trẻ thông qua cách trang trí lớp, làm đồ
dùng, đồ chơi là một biện pháp rất hữu hiệu để cô tận dụng cơ hội cung cấp vốn từ
cho trẻ.
Biện pháp 4: Phát triển vốn từ cho trẻ thông qua hoạt động tuyên truyền,
phối hợp với phụ huynh
Tuyên truyền, phối hợp với phụ huynh là một việc làm thường xuyên của
giáo viên Mầm non, qua việc phối hợp tốt có một tác dụng rất lớn trong việc phát
triển toàn diện của trẻ. Bởi phụ huynh là người hiểu rõ nhất đặc điểm cá tính của
từng trẻ con em mình, đồng thời là một lực lượng hỗ trợ đắc lực cho giáo viên
trong việc nâng cao chất lượng chăm sóc và giáo dục trẻ.[5]. Vì vậy cô nên thường
xuyên trao đổi với phụ huynh về tình hình học tập trong ngày, với mục đích phối
hợp để chăm sóc và nuôi dạy trẻ tốt hơn. Để có kết quả như mong muốn tôi thực
hiện tốt công tác phối hợp với phu huynh như:

Thông qua các buổi họp phụ huynh, tôi trao đổi với phụ huynh về tầm quan
trọng của ngôn ngữ đối với sự phát triển toàn diện của trẻ đặc biệt là trẻ trong lứa
tuổi 25-36 tháng, lứa tuổi đang tập nói để phụ huynh biết và thường xuyên rèn
luyện cho trẻ phát âm chuẩn và biết nói cả câu trọn vẹn, rõ ràng. Cha mẹ, người
thân cố gắng phát âm đúng, không nên bắt trước những từ trẻ nói ngọng, nói sai mà
cần phải sửa sai ngay cho trẻ để trẻ phát âm đúng, rõ ràng, chính xác.
Chương trình dạy được đưa vào góc tuyên truyền theo chủ đề đang thực hiện
hàng tuần của lớp.
Ví dụ: Ở ngoài cửa lớp học tôi làm góc: “Những điều phụ huynh cần biết”.
Trong đó tôi luôn cập nhật đầy đủ thông tin của trẻ, dán các nội dung học của trẻ
thay đổi theo chủ đề, dán các chuyên đề giáo dục trẻ, tôi dán các nội thông báo với
phụ huynh...
Cùng với biện pháp đó khi trẻ học đến chủ đề nào tôi sẽ phô tô các bài thơ,
bài hát, truyện, trò chơi, đồng dao...của chủ đề đó gửi về cho gia đình ôn luyện
củng cố cho trẻ.
Vận động các bậc phụ huynh đóng góp thêm các nguyên vật liệu để làm đồ
dùng đồ chơi cho trẻ thêm sinh động, hấp dẫn trẻ vào các hoat động hơn, nhờ phụ
huynh thu thập nhiều loại tranh, ảnh, sách, báo cũ để cho trẻ học.
Trao đổi với phụ huynh ở nhà tạo điều kiện phát triển vốn từ cho trẻ bằng cách
hàng ngày dành nhiều thời gian cho thường xuyên trò chuyện cùng trẻ, cho trẻ
chơi, giao lưu với các trẻ quanh nơi cơ trú, trẻ được tiếp xúc nhiều hơn với các sự
vật hiện tượng xung quanh, lắng nghe và trả lời các câu hỏi của trẻ. Không cho trẻ
xem hoạt hình hay chơi máy tính, điện thoại nhiều vì khi đó trẻ giao tiếp một chiều
nhưng không phát triển ngôn ngữ nói. Qua đó góp phần cùng cô giáo để phát triển
vốn từ cho trẻ một cách hiệu quả hơn.
Ví dụ: Tận dụng giờ đón trẻ và trả trẻ tôi trao đổi với phụ huynh về tình hình
ở nhà của trẻ như thế nào? Trẻ giao tiếp với mọi người làm sao? Tìm hiểu xem có
đặc điểm phát triển đặc biệt nào không? Thông báo với phụ huynh nội dung trẻ đã
học, những điều trẻ đã biết thêm.
_______________________________

Ghi chú (Trích dẫn TLTK ở trang này):

14


- Ở mục Biện pháp 4: Đoạn từ “Tuyên truyền,.............. Giáo dục trẻ” được tham khảo trong nguồn tài liệu số 5

Để từ đó cô và phụ huynh phối hợp cùng nhau chăm sóc và giáo dục trẻ hơp lý
hơn. Bên cạnh đó tôi còn dành thời gian đến nhà phụ huynh vào ngày nghỉ thứ 7
hoặc chủ nhật để gần gũi với trẻ và gia đình trẻ hơn. Có nhiều thời gian để cô và
phụ huynh trao đổi tâm sự, hiểu nhau hơn. Qua đó cũng là cách để cô cùng gia đình
phối kết hợp phát triển vốn từ cho trẻ thêm
tốt hơn.
Khuyến khích và tuyên truyền với phụ huynh cung cấp kinh nghiệm sống
cho trẻ. Tránh không nói tiếng địa phương, tập cho trẻ nói tiếng việt mọi lúc mọi
nơi, cần tránh cho trẻ nghe những hình thái ngôn ngữ không chính xác…
Tôi trao đổi với phụ huynh nên thường xuyên trò chuyện cùng trẻ bằng ngôn
ngữ tiếng Việt
Ví dụ: - Hôm nay con đi học cô cho con ăn gì?
- Đến lớp con học những gì?
- Lớp con có những ai?...
Khi nghe phụ huynh nói với con bằng tiếng địa phương tôi sẽ gặp phụ huynh
đó và trao đổi thẳng thắn về việc không nên nói tiếng địa phương với con mà phải
tạo mọi điều kiện để giúp con phát âm bằng tiếng việt sẽ giúp con phát triển được
vốn từ một cách chính xác nhất.
Việc tuyên truyền, phối hợp với phụ huynh là một điều rất quan trọng trong
việc giúp trẻ phát triển vốn từ. Chính vì vậy khi sử dụng biện pháp phát triển vốn
từ cho trẻ thông qua hoạt động tuyên truyền, phối hợp với phụ huynh tôi nhận thấy
vốn từ của trẻ tăng lên một cách rõ rệt, góp phần làm tăng khả năng phát âm và làm
giàu vốn từ cho trẻ.

IV. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm:
Sau khi áp dụng các biện pháp phát triển vốn từ cho trẻ 25-36 tháng tuổi trên
vào giảng dạy hằng ngày tôi đã thu được các kết quả như sau:
Với bản thân: Là một giáo viên ở lớp đã tích lũy được nhiều kinh nghiệm
trong việc phát triển vốn từ cho trẻ 25-36 tháng. Tổ chức các hoạt động giáo dục
cho trẻ linh hoạt và có sáng tạo hơn. Được trẻ yêu mến, gần gũi và phụ huynh tin
tưởng.
Với phụ huynh: Hầu hết phụ huynh trong nhóm lớp nhận thức được tầm
quan trọng của ngôn ngữ với sự phát triển toàn diện của trẻ và đã thật sự quan tâm
đến việc phát triển vốn từ cho trẻ. Thường xuyên trao đổi, phối kết hợp cùng cô
giáo để rèn trẻ tập nói, làm giàu vốn từ cho trẻ.
Với trẻ: Trẻ hào hứng tham gia trao đổi trò chuyện cùng cô. Tôi thấy trẻ tự
tin, mạnh dạn hơn trong giao tiếp. Kỹ năng giao tiếp của trẻ tốt hơn. Số vốn từ của
trẻ tăng, đồng thời khả năng hiểu nghĩa của từ được phát triển.
Để minh chứng cho cho kết quả đạt được ở trên rõ ràng hơn, dưới đây là kết
quả so sánh về việc thực hiện các biện pháp phát triển vốn từ cho trẻ: Biểu 2:
Nội dung
Số lượng từ (243486)
Hiểu nghĩa của từ

Đầu năm
Đạt Tỷ CĐ
lệ
10/15 67 5/15

Tỷ
lệ
33

15/15

100

0

0

11/15

26

14/15

93,3

1/15

6,7

74

4/15

Đạt

Cuối năm
Tỷ lệ
CĐ

Tỷ lệ

15


Tích cực hóa vốn từ 10/15

67

5/15

33

15/15

100

0

0

* Sau một năm thực hiện đề tài này tôi đã rút ra một số kinh nghiệm như :
Là một giáo viên mầm non đang giảng dạy ở lớp nhà trẻ tôi nhận thấy để
làm tốt công việc của mình người giáo viên trước hết phải có lòng yêu thương trẻ,
hết lòng vì sự nghiệp trồng người. Trong công việc giúp trẻ phát triển tốt vốn từ cô
phải biết kết hợp với nhiều biện pháp như: Dùng lời nói, câu hỏi, đồ dùng đồ chơi
kích thích trẻ trả lời…Thông qua các hoạt động thường ngày để giúp trẻ giao tiếp
bằng ngôn ngữ. Qua tình yêu của cô đối với trẻ, thái độ âu yếm, lời nói dịu dàng và
thông qua mối quan hệ gần giũ giữa cô và trẻ cũng kích thích trẻ phát triển ngôn
ngữ. Thông qua giờ ăn trưa, ngủ trưa, giờ vệ sinh để trò chuyện với trẻ, tạo ra nhiều
tình huống, đặt ra hệ thống câu hỏi để trẻ trả lời. Qua cách trang trí nhóm lớp, các

góc với những hình ảnh đẹp hấp dẫn thu hút trẻ tìm hiểu, khám phá tạo ra môi
trường để vốn từ của trẻ phát triển mạnh. Và một biện pháp triển vốn từ cho trẻ có
hiệu qủa lại luôn tạo cho trẻ niềm vui, niềm tự hòa về bản thân với mọi người đó là
được nhận phiếu bé ngoan mỗi tuần.
Giáo viên cần phải hiểu rõ tầm quan trọng của ngôn ngữ với việc hình thành
và phát triển nhân cách trẻ, không ngừng học tập để nâng cao trình độ chuyên
môm, nghiệm vụ, tự rèn luyện ngôn ngữ của mình đẻ phát âm chuẩn tiếng việt.
Giáo viên luôn tạo không khí vui tươi, thoải mái cho trẻ, động viên trẻ đi học
đều, tạo điều kiện quan tâm những trẻ nhút nhát, dành thời gian gần gũi, trò chuyện
với trẻ mạnh dạn, tự tin tham gia các hoạt động tập thể giúp trẻ được giao tiếp
nhiều hơn.
Giáo viên cần chăm chỉ, cố gắng tỉ mỉ trang trí nhóm lớp mình thật đẹp, khoa
học tạo cho trẻ môi trường học tập lý thú, bổ ích.
Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình nhà trường, để giáo viên nắm
vững đặc điểm tâm sinh lý của trẻ để từ đó có kế hoạt phát triển vốn từ cho trẻ
Cần tổ chức nhiều trò chơi sử dụng ngôn ngữ, cô giáo cần tạo điều kiện cho
trẻ nghe nhiều và nói chuyện nhiều với trẻ, luôn tìm cách thúc đẩy trẻ sử dụng
ngôn ngữ một cách chủ động.
Tích cực cho trẻ tiếp cận và làm quen với thiên nhiên để phát triển khả năng
quan sát của trẻ, giúp trẻ củng cố và phát triển vốn từ
Vận động phụ huynh đóng góp các loại hoa, cây cảnh, để xây dựng góc thiên
nhiên phong phú, thông qua các tiết học, cô kết hợp nội dung phát triển ngôn ngữ
cho trẻ phù hợp
Giáo viên cần quan tâm đăc biệt đến những trẻ chậm, yếu kém , những trẻ có
hoàn cảnh khó khăn. Để từ đó có biện pháp phát triển riêng cho trẻ.
Như vậy, trong tất cả các hoạt động trong ngày của trẻ ở trường, cô phải tích
cực trò chuyện với trẻ, hỏi trẻ đẻ trẻ trả lời, nếu trẻ không trả lời được cô nhắc nhở
trẻ, có như vậy vốn từ của trẻ mới tăng, trẻ mới hiểu được nghĩa của từ, biết sử
dụng từ trong các tình huống giao tiếp.

16


C. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
I. Kết luận:
Với sự phát triển không ngừng của khoa hoc công nghệ, văn hóa nghệ thuật
trong giai đoạn công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, đòi hỏi con người phải có
khả năng giao tiếp xử lý các vấn đề phát sinh trong cuộc sống có hiệu quả. Chính
vì vậy hiện nay giáo dục mầm non đang có những bước phát triển mạnh mẽ. Đứng
trước tình hình đó bản thân không ngừng tự bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên
môn, nghiệp vụ, kịp thời vận dụng những điểm mới vào quá trình thực hiện nhiệm
vụ chăm sóc giáo dục, giáo dục trẻ đặc biệt là khả năng phát triển vốn từ cho trẻ
trong trường mầm non. Việc chú trọng phát triển vốn từ cho trẻ 25-36 thánh trong
trường mầm non là một nội dung có tác dụng rất lớn trong việc giúp trẻ hình thành
những yếu tố mới và phát triển toàn diện nhân cách, làm nền tảng, cơ sở vững chắc
cho sự phát triển con người mới, xã hội chủ nghĩa trong giai đoạn hiện nay.
II. Kiến nghị
- Đề xuất với ban giám hiệu nhà trường làm tốt công tác giáo dục hóa giáo
dục, phối hợp với phụ huynh đầu tư xây dựng cơ sở vật chất, mua sắm trang thiết
bị đồ dung, đồ chơi trong lớp phục vụ cho công tác chăm sóc giáo dục trẻ trong
trường mầm non.
- Tổ chức hội thảo SKKN và chọn những SKKN hay đã được vận dụng vào
thực tế để giáo viên các trường được học hỏi kinh nghiệm lẫn nhau.
Trên đây là sáng kiến kinh nghiệm : “Một số biện pháp phát triển vốn từ
cho trẻ 25- 36 tháng lớp D2 trường mầm non Ngọc Sơn”. Do bản thân, tích lũy
vốn kinh nghiệm còn hạn chế nên chỉ đưa ra được một vài biện pháp như đã trình
bày. Trong quá trình thực hiện đề tài năm học 2016-2017 vơi tinh thần trao đổi, học
hỏi kinh nghiệm đồng nghiệp. Rất mong được sự quan tâm của các cấp quản lý và
đồng nghiệp góp ý cho sang kiến kinh nghiệm của tôi được hoàn thiện hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn!

.

ĐÁNH GIÁ XẾP LOẠI
CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC
TRƯỜNG MN

Ngày tháng năm 2017
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của
mình viết, không sao chép nội dung của
người khác

Trịnh Thị Trường

17


TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1]. Hướng dẫn tổ chức thực hiện các hoạt động giáo dục trong trường
mầm non theo chủ đề trẻ 24 – 36 tháng của nhà xuất bản giáo dục việt nam.
[2]. Hướng dẫn Tổ chức thực hiện chương trình giáo dục mầm non nhà trẻ
của nhà xuất bản giáo dục việt nam.
[3]. Bài soạn thực hiện chăm sóc giáo dục trẻ hàng ngày
[4]. Trò chơi nhà trẻ - mẫu giáo của Bộ giáo dục và Đào tạo
[5]. Thông tư 36/BGD&ĐT ban hành Bồi dưỡng thường xuyên cho giáo
viên Mầm non.
[6]. Các tài liệu tham khảo khác có liên quan trong chương trình giáo dục
mầm non, tham khảo qua mạng, trang thư điện tử, báo chí…

18

MỤC LỤC

TT

Nội dung

Trang

A
I
II
III
IV
B
I

MỞ ĐẦU
Lý do chọn đề tài.
Mục đích nghiên cứu.
Đối tượng nghiên cứu.
Phương pháp nghiên cứu.
NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
Cơ sở lý luận của sáng kiến kinh nghiệm.
Thực trạng của vấn đề trước khi áp dụng sáng kiến kinh
nghiệm.
Các biện pháp thực hiện
Biện pháp 1: Phát triển vốn từ cho trẻ thông qua việc giáo
viên phải tự học hỏi, nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp
vụ, tích lũy kinh nghiệm giảng dạy.

1
1
1
2
2
3
3

II
III

IV
C
I
II

4
5
5

Biện pháp 2: Phát triển vốn từ cho trẻ qua một số hoạt động
trong ngày ở trường của trẻ.

6

Biện pháp 3: Phát triển vốn từ cho trẻ thông qua cách trang
trí lớp học, các góc chơi.

12

Biện pháp 4: Phát triển vốn từ cho trẻ thông qua hoạt động
tuyên truyền, phối hợp với phụ huynh.

14

Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm
KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
Kết luận.
Kiến nghị.
Tài liệu tham khảo

15
17
17
17

19