skkn một số biện pháp tổ chức trò chơi vận động cho trẻ mẫu giáo 4 5 tuổi ở trường mầm non định bình, năm học 2016 2017

MỤC LỤC
TT

NỘI DUNG

TRANG

1
2
3
4
5
6
7

Mục lục
Phần I. Mở đầu
Lý do chọn đề tài
Mục đích nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu
Phần II: Một số biện pháp tổ chức trò chơi vận động cho trẻ

01
02
02
04
04
04
05

8
9

mẫu giáo 4-5 tuổi ở trường mầm non.
Cơ sở lý luận
Thực trạng việc tổ chức trò chơi vận động cho trẻ 4-5 tuổi ở

05
06

10

trường Mầm non hiện nay
Một số biện pháp tổ chức trò chơi vận động cho trẻ mẫu giáo

07

4-5 tuổi ở trường mầm non.
- Coi trọng việc tạo hứng thú khi tổ chức trò chơi vận động
11

cho trẻ
Tổ chức trò chơi vận động cho trẻ bằng các hình thức linh hoạt

11

12

ở các thời điểm giáo dục hàng ngày
Coi trọng việc tổ chức, hướng dẫn các trò chơi dân gian giúp

12

trẻ phát triển vận động đồng thời cho cung cấp cho trẻ những
13
14
15
16
17

hiểu biết về truyền thống văn hóa phù hợp độ tuổi.
Kết quả đạt được
Kết luận
Bài học kinh nghiệm
Tài liệu tham khảo
Những SKKN đã được HĐKH câp Phòng công nhận

15
16
16
18
19

I. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trò chơi vận động là một trong những nội dung quan trọng trong chương
trình giáo dục mầm non. Đặc biệt là đối với trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi. Trò chơi vận
động tác động trực tiếp và hiệu quả đến quá trình phát triển thể chất, vận động,

1

tạo cho trẻ niềm vui, niềm hứng khởi, khuyến khích trẻ tham gia tích cực vào
các hoạt động giáo dục khác một cách tự giác.
“Trò chơi vận động là phương tiện của giáo dục thể chất, là hoạt động có
ý thức nhằm đạt được những kết quả, những mục đích có điều kiện đã được đặt
ra. Trong khi thực hiện nhiệm vụ của trò chơi, mỗi người trong từng vai trò của
mình phải sử dụng các hoạt động như nói, hát, trả lời, đi, chạy, nhảy, ném, vỗ,
đập, leo trèo, mang vác, bò, trườn, vượt qua chướng ngại vật, tự bảo vệ mình,
bảo vệ đồng đội ”[5]
Trò chơi vận động tác động tích cực đến sự phát triển thể chất của bé giúp
các bé có cơ hội tốt nhất để tiếp thu, lĩnh hội những kiến thức về thế giới xung
quanh. Sự tinh nhạy của các giác quan giúp bé nhìn nhận các sự vật hiện tượng
xung quanh một các đầy đủ hơn, chính xác hơn, tinh tế hơn từ đó phát triển
nhận khả năng nhận thức của trẻ một cách tốt nhất. Trẻ khỏe mạnh, hồn nhiên
khi được tham gia các trò chơi vận động. Trò chơi vận động được tổ chức một
cách khoa học, vừa sức có tác động tích cực đến trẻ, khuyến khích trẻ hoạt động
hết mình, chơi hết mình qua đó trãi nghiệm những kiến thức lĩnh hội được từ
cuộc sống, biết rung cảm, xúc động trước vẻ đẹp kỳ diệu của sự vật, sự việc
xung quanh giúp trẻ phát triển tình cảm thẩm mỹ trong sáng, lành mạnh. Những
cảm xúc ban đầu ấy là cơ sở để hình thành những nét tính cách đặc trưng phù
hợp độ tuổi.
Tổ chức tốt trò chơi vận động sẽ giúp bé chủ động, tích cực tham gia các
hoạt động cùng cô, cùng bạn bè và những người xung quanh qua đó trẻ nắm
được cách thức thực hiện các hành động, thao tác, kỹ năng từ cuộc sống qua đó
trẻ hiểu biết hơn về cuộc sống, khao khát được thực hiện những gì mà mình
mong muốn và cũng từ đó hình thành ở trẻ tình yêu lao động, phẩm chất tốt đẹp
của con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Đối với trẻ 4-5 tuổi nhu cầu vận
động, nhu cầu hoạt động ngày càng tăng. Trò chơi vận động làm thỏa mãn
những nhu cầu, những đòi hỏi, những nguyện vọng chính đáng của trẻ, tạo

nhiều cơ hội để trẻ tiếp thu và lĩnh hội những kiến thức, kỹ năng cần thiết, hình
2


thành thái độ hành vi đúng đắn cho trẻ, góp phần tích cực vào việc hình thành
và phát triển nhân cách phù hợp độ tuổi.
Tuy nhiên, không phải lúc nào trò chơi vận động cũng được quan tâm tổ
chức thực hiện một cách tốt nhất để có thể làm thỏa mãn nhu cầu học bằng chơi,
chơi mà học của trẻ. Thực tế ở trường Mầm non hiện nay việc đầu tư khai thác
tác dụng giáo dục của trò chơi vận động còn nhiều hạn chế. Nhiều khi giáo viên
chưa dành thời gian để đầu tư, tìm hiểu, tận dụng, khai thác mặt tích cực của trò
chơi vận động vì vậy việc tổ chức cho trẻ chơi còn chiếu lệ, đưa vào cho có nội
dung, chưa chú ý sử dụng các biện pháp một cách linh hoạt. Nội dung trò chơi
nhàm chán, lặp đi lặp lại, thiếu sự đa dạng về nội dung, hình thức và phương
thức thực hiện. Với những lý do đó mà chất lượng, hiệu quả chưa đáp ứng được
yêu cầu thực tại.
Được tiếp cận đầy đủ, sâu sắc với chuyên đề phát triển vận động cho trẻ ở
năm học trước. Sau khi nghiên cứu kỹ nội dung, phương pháp và biện pháp tổ
chức thực hiện phát triển vận động cho trẻ, nghiên cứu nội dung các trò chơi
vận động trong chương trình tôi đã nhận thức đầy đủ hơn về vai trò của trò chơi
vận động đối với sự phát triển của trẻ. Từ nhận thức đó, năm học 2016- 2017 tôi
mạnh dạn lựa chọn các biện pháp tác động trong tổ chức trò chơi vận động cho
trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi nhằm cải thiện tình hình thực tiễn góp phần nâng cao hơn
nữa chất lượng giáo dục ở trường Mầm non.
2. Mục đích của việc tổ chức trò chơi vận động cho trẻ 4-5 tuổi
Nhằm tìm ra một số biện pháp tác động tích cực vào trong quá trình tổ
chức trò chơi vận động cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi nhằm thỏa mãn nhu cầu hoạt
động, vui chơi, học tập của trẻ, góp phần tích cực vào việc cung cấp kiến thức,
rèn luyện kỹ năng, hình thành thái độ hành vi đúng đắn ngay từ tuổi mầm non
góp phần tích cực vào việc việc hình thành nhân cách trẻ. Tạo cơ hội tốt nhất để

trẻ tham gia các hoạt động một cách chủ động, tích cực ở những năm học tiếp
theo.
3. Đối tượng nghiên cứu
3


Đối tượng tác động cụ thể, trực tiếp là trẻ 4-5 tuổi, trường mầm non Yên
Trường, năm học 2016-2017 và những biện pháp tích cực, linh hoạt và hiệu quả
trong tổ chức trò chơi vận động. Đó là kích thích hứng thú thu hút sự chú ý lôi
cuốn trẻ tham gia tự giác, tích cực vào hoạt động vui chơi, tạo đồ dùng đồ chơi
đẹp, hấp dẫn, tiện sử dụng khuyến khích trẻ tích cực, tự giác tham gia hoạt
động, khai thác đa dạng các loại trò chơi vận động, coi trọng việc phát huy các
giá trị văn hóa truyền thống của trò chơi dân gian.
4. Phương pháp thực hiện
Để tổ chức tốt có hiệu quả trò chơi vận động cho trẻ 4-5 tuổi tôi đã sử
dụng các phương pháp cụ thể sau đây:
- Nghiên cứu kỹ nội dung chương trình, xác định mục tiêu, yêu cầu cần
đạt, xây dựng kế hoạch tổ chức trò chơi vận động cho trẻ phù hợp độ tuổi, phù
hợp chủ đề, chủ điểm, nắm vững các phương pháp và biện pháp thực hiện.
- Thực hiện tổ chức trò chơi vận động một cách nghiêm túc, lồng ghép,
đan xen phù hợp vào hoạt động mọi lúc, mọi nơi trong các hoạt động hàng
ngày.
- Quan sát phân tích kết quả quan sát, đánh giá thực trạng một cách chính
xác, thu thập những thông tin cần thiết làm cơ sở để đánh giá kết quả sau thực
nghiệm.
- Thống kê đầy đủ số liệu cần thiết, xử lý chính xác các số liệu để đánh
giá đầy đủ, xác thực, khách quan những vấn đề nêu ra.

II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN
1. Cơ sở lý luận

Vui chơi là hoạt động chủ đạo đối với trẻ mầm non, thông qua vui chơi
trẻ lĩnh hội, tiếp thu những kiến thức, kỹ năng cần thiết đồng thời hình thành
thái độ hành vi đúng đắn phù hợp độ tuổi một cách tự nhiên, thoải mái và không
4


bị ràng buộc bởi bất kỳ một lý do nào. Được chơi, trẻ được thả sức mình vào
những trò chơi đầy hứng thú cùng bạn bè, được giao lưu, tiếp xúc, hành động,
thể hiện các mối quan hệ được qui định ở trò chơi, thực hiện luật chơi, cách
chơi , phối hợp hành động cùng nhau vì vậy trẻ cần có sự thống nhất trong
nhóm bạn bè, được nêu ý kiến, được chia sẻ, giúp đỡ nhau khi cần. Từ đó hình
thành ở trẻ ý thức tập thể, tinh thần đoàn kết, sự gắn bó hỗ trợ nhau cùng thực
hiện nhiệm vụ chung. “Thông qua chơi, trẻ học làm người” [2] .
Quá trình học tập của trẻ không chỉ đơn giản ở việc truyền thụ kiến thức
một cách máy móc, khô khan, Những trò chơi giúp trẻ lĩnh hội, tiếp thu, cũng
cố, trãi nghiệm những kiến thức cần thiết được đan xen một cách hợp lý vào
các giờ học, các hoạt động trong ngày làm cho giờ học ấy, hoạt động ấy trở nên
sinh động, hứng thú, lôi cuốn kích thích trẻ tự giác tham gia hoạt động học tâp
một cách tích cực hơn. Từ đó hình thành ở trẻ những kiến thức, kỹ năng và thái
độ hành vi đúng đắn giúp trẻ dễ dàng thích ứng với cuộc sống thực tại cũng như
chuẩn bị tốt tâm thế cho trẻ trong tương lai.
Chương trình chăm sóc giáo dục Mầm non qui định cụ thể các nội dung
phát triển vận động cho trẻ ở các lứa tuổi trong đó nội dung trò chơi vận động
được hướng dẫn một cách chi tiết, cụ thể theo từng chủ đề, chủ điểm. Đối với
trẻ 4-5 tuổi trò chơi vận động không chỉ hướng dẫn trong chương trình mà còn
có nhiều tài liệu hướng dẫn các loại trò chơi, từ các trò chơi vận động phát triển
hệ thống các cơ đến các trò chơi rèn luyện tinh khéo, trò chơi luyện giác quan.
Với trò chơi dân gian có cả sách hướng dẫn cụ thể cho thể loại này.
Việc tổ chức trò chơi vận động cho trẻ đòi hỏi giáo viên phải dành thời
gian, công sức, tâm huyết của mình mới có thể khai thác đầy đủ những nội dung

giáo dục, những tác dụng đa chiều của trò chơi đối với sự phát triển thể chất,
nhận thức, tình cảm - Quan hệ xã hội và thẩm mỹ của trẻ góp phần thiết thực
trong quá trình hình thành và phát triển nhân cách phù hợp độ tuổi. Tiềm ẩn
trong trò chơi vận động không chỉ là yếu tố thể chất, vận động mà còn bao hàm
cả kiến thức sinh động của thế giới xung quanh. Những kiến thức đa dạng này
5


là tiền đề cho sự phát triển nhận thức, ngôn ngữ, tình cảm, mối quan hệ xã hội
và thẩm mỹ ở trẻ nhỏ. Những vấn đề trên góp phần không nhỏ đến phát triển
nhân cách trẻ, đến việc nâng cao chất lượng, hiệu quả chăm sóc, giáo dục trẻ ở
trường Mầm non.
2. Thực trạng việc tổ chức trò chơi vận động cho trẻ 4-5 tuổi ở
trường Mầm non hiện nay
Thực trạng tổ chức trò chơi vận động ở trường mầm non hiện nay đã
được quan tâm nhiều hơn đến việc lựa chọn, hướng dẫn trò chơi mới, lồng ghép
sử dụng trò chơi trong các thời điểm giáo dục hàng ngày, chú trọng đến tác
dụng phát triển vận động của các trò chơi song điều đáng nói ở đây là biện pháp
và hình thức tổ chức trò chơi còn dập khuôn, máy móc thiếu tính sáng tạo, giáo
viên chỉ quan tâm đến tác dụng phát triển vận động của trò chơi mà xem nhẹ
những kiến thức, kỹ năng cuộc sống tiềm ẩn trong đó cho nên chất lượng tổ
chức hướng dẫn cho trẻ còn kém hiệu quả, chưa cuốn hút được trẻ tự nguyện, tự
giác, tích cực tham gia các trò chơi. Máy móc, dập khuôn trong chuyển tải nội
dung hơn thế chưa chú ý sưu tầm, tìm kiếm thậm chí nghĩ ra những trò chơi
đáp ứng nhu cầu hoạt động thực tiễn của trẻ phù hợp theo từng chủ đề, chủ
điểm, phù hợp tình huống cụ thể ở lớp, ở trường.
Để có cơ sở đánh giá thực trạng việc tổ chức trò chơi vận động cho trẻ
tôi đã tiến hành khảo sát trên đối tượng trẻ 4-5 tuổi với các nội dung cụ thể sau
đây:
Đối

tượng
trẻ

Số
trẻ
được
đánh
giá
36

Trẻ
4-5
tuổi
* Tỷ lệ (%)

Hiểu được
cách chơi,
luật chơi
31

5

86,1

13,9

Nội dung đánh giá
Tự nguyện,
Biết phối
hứng thú

hợp hành
trong khi
động trong
chơi
khi chơi
30
6
28
8

Chấp hành
kỷ luật
trong khi
chơi
29
7

83.3

80,6

16,7

77,8

22,2

19,4

Xếp loại

chung
29

7

80,6

19,4

Kết quả trên cho thấy chất lượng tổ chức các trò chơi vận động cho trẻ
còn nhiều hạn chế. Trẻ hiểu được cách chơi, luật chơi: đạt 31/36, tỷ lệ 86,1%,
6


chưa đạt 5/36, tỷ lệ 13,9%; Trẻ tự nguyện, hứng thú trong khi chơi đạt 30/36, tỷ
lệ 83,3%, chưa đạt 6/36, tỷ lệ 16,7%. Trẻ biết phối hợp hành động trong khi
chơi đạt 28/36, tỷ lệ 77,8%; chưa đạt 8/36, tỷ lệ 22,2%. Trẻ có biết chấp hành
kỹ luật trong khi chơi đạt 29/36, tỷ lệ 80,6%, chưa đạt 7/36, tỷ lệ 19,4%. Chất
lượng chung: trẻ đạt 29/36, tỷ lệ 80,6%; chưa đạt 7/36, tỷ lệ 19,4%.
Để hạn chế đến mức tối đa tỷ lệ trẻ trẻ chưa đạt yêu cầu trong khi chơi
các trò chơi vận động nhằm góp phần tích cực vào phát triển thể chất, nhận
thức, ngôn ngữ, tình cảm - Quan hệ xã hội và thẩm mỹ cho trẻ, năm học 20162017, tôi đã tiến hành thực hiện một số biện pháp cụ thể, thiết thực nhằm cải
thiện tình hình trên, nâng cao chất lượng, hiệu quả tổ chức trò chơi vận động
cho trẻ.
3. Một số biện pháp tổ chức trò chơi vận động cho trẻ mẫu giáo 4-5
tuổi ở trường mầm non
3.1. Coi trọng việc tạo hứng thú khi tổ chức trò chơi vận động cho trẻ
Hứng thú là động lực thôi thúc trẻ tham gia các hoạt động một cách tích
cực và tự giác trong mọi hoạt động. Đối với trò chơi vận động, việc tạo hứng
thú cho trẻ làm thỏa mãn tối đa nhu cầu hoạt động của trẻ sẽ giúp giáo viên đạt

kết quả như mong muốn. Trong thực tế giảng dạy ở trường Mầm non, trò chơi
vận động được sử dụng như là một phương tiện giáo dục có hiệu quả nên nó
được đan xen trong các hoạt động giáo dục hàng ngày, vào các môn học, các
hoạt động khác.
Có nhiều biện pháp kích thích hứng thú cho trẻ, một trong những biện
pháp kích thích hứng thú của trẻ có hiệu quả là:
- Sử dụng thơ ca cùng với lời dẫn dắt phù hợp khơi gợi cảm xúc, kích
thích trẻ tham gia trò chơi một cách tự giác
Một trong những cách thức tạo hứng thú cho trẻ có hiệu quả là sự tác
động đến tâm lý, tình cảm của trẻ. Đối với trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi, nhu cầu tình
cảm của trẻ là rất lớn. Tìm cách chạm vào nó sẽ khiến trẻ thức dậy những nhu
cầu, những ham muốn thực sự. Vốn dĩ trò chơi vận động thực sự đáp ứng nhu
7


cầu vui chơi của trẻ song những tác động bằng tình cảm sẽ khuyến khích tính
tích cực của trẻ tốt hơn.
Với trò chơi tàu hỏa cô có thể hướng trẻ tới một chuyến đi thăm công
viên ở thủ đô bằng tàu hỏa, sau khi hướng dẫn cách chơi, luật chơi giáo viên có
thể cho trẻ chơi kết hợp đọc lời thơ và khuyến khích trẻ chơi đúng cách, đúng
luật:
Tàu đã rời ga

Đi chậm

Mau mau chuyển bánh

Đi nhanh hơn

Tàu đi đúng hướng

Đi theo hướng cô yêu cầu

Thủ đô xa xôi
Tàu lên dốc rồi

Đi bằng gót chân

Mọi người chú ý

Chú ý quan sát

Tàu tăng tốc độ

Chạy nhanh

Sẽ chạy thật nhanh

Chạy nhanh hơn nữa

Xuống dốc cần phanh

Đi bằng mũi bàn chân

Tàu đi chậm lại

Đi chậm

Tốc độ vừa phải

Đi bình thường

Tàu trên đường ray
Đã đến nơi rồi

Đi chậm

Đoàn tàu dừng lại

Dừng lại

Như vậy cùng với những câu thơ, ngắn với nhịp điệu vui nhộn và sự
hướng dẫn của cô, trò chơi “ tàu Hỏa” đã giúp trẻ rèn luyện các vận động đi,
chạy, thăng bằng bằng, sự phản ứng kịp thời với tín hiệu một cách thích thú.
Đồng thời với phát triển vận động một cách tích cực là niềm vui , niềm
hứng khởi, sự háo hức hoạt động cùng bạn bè, qua đó mà trẻ tiếp cận và lĩnh hội
những kiến thức ban đầu về phương tiện giao thông, công dụng, sự vận hành và
môi trường hoạt động cũng như hình thành ý thức cho trẻ khi tham gia giao
thông thông qua những qui định, những luật lệ cần phải thực hiện nghiêm túc.

8


Có thể cho trẻ chơi kết hợp lời ca bài “Tàu hỏa” lời hát cùng với yêu cầu của cô
tạo cho trẻ niềm hứng thú thực sự khi chơi trò chơi này:
“Một đoàn tàu, Nhỏ tí xíu ấy là chúng em. Người đi đầu là chú lái tàu
còn chúng em nối đuôi nhau, bước mau mau thành hàng dài. Em bức một hai,
một hai!”
Trò chơi “Thỏ tìm chuồng”, cô có thể trò chuyện với trẻ về đặc điểm vận
động của thỏ là “Nhảy”, nơi nuôi thỏ “chuồng”, sau khi hướng dẫn cách chơi,

luật chơi, cô cho trẻ chơi kết hợp lời ca “Trời nắng, trời mưa”. Trò chơi rèn
phản ứng nhanh nhạy, kịp thời theo tín hiệu cho trẻ trong vận động mà tín hiệu
ở đây thật đơn giản nhưng cũng thật lý thú “Trời nắng” những chú thỏ nhảy đi
kiếm ăn “ Trời mưa” nhanh chóng tìm về chuồng. Những cảm xúc của trẻ được
bắt nguồn từ lời dẫn, từ trò chuyện, từ lời hát, lời thơ mang đến cho trẻ những
ấn tượng sâu sắc kích thích hứng thú cho trẻ khi tham gia trò chơi.
- Sử dụng tranh ảnh, đồ chơi khuyến khích ham muốn của trẻ tham gia
vào trò chơi.
Thao tác, hành động, trực tiếp tham gia hoạt động với đồ dùng, đồ chơi là
đặc trưng hoạt động của trẻ Mầm non, chính vì vậy đồ dùng đồ chơi đẹp mắt,
hấp dẫn và được sử dụng đúng lúc đúng chỗ giúp trẻ lĩnh hội những kiến thức,
kỹ năng một cách tích cực. Với trò chơi tạo dáng, hình ảnh, dáng vẻ của các con
vật với những nét đặc trưng giúp trẻ nhận biết, bắt chước thao tác, dáng vẻ, vận
động của chúng một cách thích thú theo hướng dẫn và yêu cầu thực hiện của cô.
Cũng bằng những thao tác đó, hành động đó mà trẻ nhận biết đầy đủ hơn về con
vật, thực hiện vận động một cách hứng khởi qua đó hình thành và phát triển kỹ
năng vận động đúng. Những quả bóng bay nhiều màu sắc sặc sở cuốn hút trẻ sẽ
cuốn hút trẻ tham gia chơi bóng bay với các thao tác, hành động mô phỏng cùng
lời ca cụ thể nhằm giúp trẻ hiểu được tác dụng trang trí lễ hội của bóng bay,
được đặc điểm nhẹ, bay, dễ vỡ. Hành động mô phỏng đó giúp trẻ phát triển kỹ
năng đi, chạy, biết phối hợp vận động với bạn bè để tạo hình bóng nhỏ, to, bóng
vỡ. Giáo dục trẻ biết giữ gìn đồ chơi.
9


Trò chơi Cáo và Thỏ sẽ trở nên sinh động hơn khi cô trò chuyện ngắn gọn
với trẻ về đặc tính của Cáo và Thỏ (Thỏ ăn cỏ non, Cáo thích ăn thịt các con
vật) xem tranh tranh cáo rình bắt thỏ sau đó hướng dẫn trẻ chơi với thao tác
nhảy của thỏ, vồ của cáo.
Quan sát tranh ảnh, đồ dùng đồ chơi theo chủ ý của cô, hướng trẻ đến đối

tượng, đưa trò chơi vào các thời điểm thích hợp giúp trẻ hào hứng tham gia trò
chơi qua đó mà phát triển vận động cho trẻ, cung cấp kiến thức phù hợp, rèn
luyện các kỹ năng cần thiết trong hoạt động, trong vui chơi, hình thành thái độ
hành vi đúng đắn cho trẻ đối với sự vật sự việc xung quanh mà trò chơi vận
động là một trong những nội dung gần gũi.
- Bắt chước thao tác, hành động, âm thanh của sự vật hiện tượng lôi
cuốn trẻ vào trò chơi
Mỗi sự vật hiện tượng đều có đặc điểm riêng biệt về âm thanh, vận động,
các con vật có tiếng kêu riêng biệt, tiếng gà gáy ó o. tiếng vịt kêu cạp cạp, tiếng
chó sủa gâu gâu, tiếng mèo kêu meo meo... Chim bay, cá nhảy, bướm lượn
quanh, lá hoa đung đưa theo gió
Các phương tiện phục vụ cuộc sống sinh hoạt của con người cũng vậy, ô
tô chạy trên đường còi kêu bim bim, máy bay bay trên không trung tiếng kêu ù
ù tàu chạy trên đường ray kéo còi tu tu tiếng tàu chạy xình xịch. Vận động đi,
chạy, nhảy, bò, trườn, trèo hay những vận động của đầu, mình, tay, chân, eo
bụng tiềm ẩn trong các trò chơi vận động góp phần tích cực rèn luyện sức khỏe
cho trẻ hàng ngày.
Để phát huy tác dụng ấy, kích thích trẻ tham gia trò chơi, cùng với trò
chơi là âm thanh, tiếng động bắt chước, lời đồng dao tạo cho trẻ niềm vui tươi,
hồn nhiên khi tham gia trò chơi. Như vậy trẻ không chỉ khỏe về thể chất mà
khỏe cả về tinh thần, giàu ngôn ngữ và hiểu biết về thế giới xung quanh, cảm
nhận, rung động, yêu mến và ham muốn thực hiện.
3.2. Tổ chức trò chơi vận động cho trẻ bằng các hình thức linh hoạt ở
các thời điểm giáo dục hàng ngày
10


Không phải lúc nào trò chơi vận động cũng phải được tổ chức ngoài sân
chơi, bãi tập hoặc trong lớp. Tùy vào nội dung hoạt động và các tình huống cụ
thể mà trò chơi vận động được tổ chức như thế nào.

Giờ đón trẻ, nhu cầu chơi của trẻ được thực hiện bằng các trò chơi nhẹ
nhàng ngay trong nhóm lớp nhóm bạn để tiện cho cô đón trẻ và quan sát hoạt
động chơi của trẻ theo nhóm bạn đã đến lớp. Những trò chơi luyện phản ứng
nhanh như chi chi chành chành, luyện kỹ năng phối hợp hành động theo nhịp
lời ca như kéo cưa lừa xẻ, luyện phản ứng nhanh, chính xác và phát triển cơ
chân như nhảy vào nhảy ra sẽ phù hợp với thời điểm này.
Hoạt động thể dục sáng thì trò chơi vận động nhẹ nhàng thường sử dụng
cho phần hồi tĩnh của bài tập thể dục sáng vì vậy trẻ chơi ngay ở sân trường tại
vị trí trẻ thực hiện bài tập thể dục sáng như trò chơi chim bay, cò bay, gà gáy, vịt
kêu, máy bay, tàu hỏa...
Ở các giờ hoạt động chung sử dụng trò chơi vận động, tùy nội dung từng
hoạt động cụ thể mà tổ chức cho trẻ ở đâu, nếu sử dụng trong hoạt động khám
phá môi trường xung quanh thì góc thiên nhiên sẽ là nơi hấp dẫn, trong hoạt
động làm quen với toán hay văn học thì trò chơi vận động như là một hình thức
giải tỏa mệt mỏi có thể thực hiện ngay trong lớp nếu hoạt động đó được tổ chức
trong lớp.
Hoạt động ngoài trời thì ở sân trường, dưới tán cây, khu vực vườn trường
nếu có khoảng không gian phù hợp. Trò chơi đàn ong, bắt bướm, ếch nhảy
xuống hồ, chim sẻ tìm mồi...môi trường ngoài thiên nhiên sẽ tạo hứng thú và
niềm say mê cho trẻ tốt nhất.
Hoạt động chiều, giờ trả trẻ, cũng vậy, sự linh hoạt trong tổ chức các hình
thức chơi phù hợp, nội dung chơi vừa sức giúp trẻ tham gia một cách hứng thú,
tự giác và tích cự để tiếp thu, lĩnh hội các kiến thức, kỹ năng cần thiết một cách
thuận lợi hơn.
Tổ chức trò chơi vận động chỉ thực sự có hiệu quả khi giáo viên biết tạo
niềm say mê của trẻ bằng các hình thức thi đua giữa tổ, nhóm, cá nhân trẻ.
11


Đối với trẻ Mẫu giáo 4-5 tuổi, lứa tuổi có nhu cầu được khẳng định, được

đánh giá công bằng, tính hiếu thắng của trẻ được bộc lộ rõ nhất vì vậy giáo viên
cần biết tận dụng cơ hội ấy. Một mặt thỏa mãn nhu của trẻ, một mặt tạo được
tình huống cụ thể để giáo dục ý thức thi đua lành mạnh cho trẻ, khéo léo chuyển
sự hiếu thắng thành niềm vui khi đạt thành tích được mọi người công nhận.
Trò chơi được thực hiện với phần thưởng nho nhỏ như một bông hoa, một
hạt dẻ hay phần thưởng chỉ là yếu tố tinh thần như một tràng pháo tay cũng đủ
khích lệ trẻ. Trò chơi thi xem tổ nào nhanh, ai về đích trước, người tài xế giỏi...
bản thân các trò chơi này đã mang sắc thái thi đua. Ở đây giáo viên khéo léo tạo
không khí thi đua sôi nổi trao giả, nhận xét, khích lệ giúp trẻ hào hứng chơi hết
mình cũng từ đó các kỹ năng vận động được rèn luyện một cách tự nhiên mà
hiệu quả bất ngờ.
3.3. Coi trọng việc tổ chức, hướng dẫn các trò chơi dân gian giúp trẻ
phát triển vận động đồng thời cho cung cấp cho trẻ những hiểu biết về truyền
thống văn hóa phù hợp độ tuổi.
Trò chơi dân gian là những trò chơi được nhân dân sáng tác, lưu truyền tự
nhiên rộng rãi trong dân gian. Trò chơi dân gian của người lớn thường gắn với
hội làng, tập trung vào mùa xuân, mùa thu theo chu kỳ sản xuất nông nghiệp,
phản ánh đời sống sinh hoạt của nhân dân. Trò chơi dân gian trong hoạt động
vui chơi của trẻ mang nhiều chức năng và mục đích giáo dục. Chức năng cơ bản
nhất là làm thỏa mãn nhu cầu và năng lực sáng tạo của trẻ. Một chức năng vô
cùng quan trọng nữa của trò chơi dân gian là làm thỏa mãn nhu cầu vận động,
nhu cầu tìm hiểu thế giới của trẻ xung quanh, nhu cầu giao tiếp giữa con người
với con người, giữa con người với thiên nhiên. Bởi vậy trò chơi dân gian có tác
dụng to lớn trong việc hình thành và phát triển thể chất, nhận thức, ngôn ngữ,
tình cảm - Quan hệ xã hội và thẩm mỹ cho trẻ.
Hướng dẫn trò chơi dân gian cho trẻ, giáo viên cần chú ý đến các kỹ năng
vận động cho trẻ, khai thác ý nghĩa giáo dục truyền thông văn hóa dân tộc làm
phong phú nhận thức của trẻ về đất nước, con người Việt Nam, giáo dục sức
12

khỏe, đạo đức, trí tuệ, khơi gợi khả năng sáng tạo cho trẻ trong khi chơi, giáo
dục lao động, trân trọng truyền thống lao động cần cù, sáng tạo của cha ông.
Để làm được điều đó, tôi luôn quan tâm đến việc sưu tầm, tìm kiếm,
nghiên cứu nội dung các trò chơi dân gian đặc thù mang sắc màu văn hóa Việt
có nội dung vận động để cùng với phát huy tác dụng giáo dục của trò chơi là rèn
luện các kỹ năng vận động cho trẻ.
Trò chơi kéo co đòi hỏi sự phối hợp ăn ý của nhóm bạn bè cùng với sức
mạnh tập thể để giành chiến thắng, trong lễ hội mùa xuân người lớn thường
chơi trò chơi này. Ở đây thể hiện rõ ràng rằng chỉ có sự đoàn kết, nhất trí cao,
biết phối hợp hành động một cách ăn ý mới giành chiến thắng. Khi hướng dẫn
trẻ chơi giáo viên chú ý đến tư thế, động tác đúng cho trẻ.
Cùng với lễ hội mùa xuân của người Kinh, trò chơi ném còn gắn liền với
hội xuân trên miền núi, rẻo cao của tổ quốc, các dân tộc miền núi hứng khởi
trong trò chơi bắn cung, ném còn, phản ánh đời sống săn bắt, hái lượm của
người Việt cổ. Khi cho trẻ chơi giáo viên tạo không khí náo nhiệt mang sắc thái
lễ hội bằng những lời giới tươi vui, hóm hỉnh hướng làm cho trẻ phấn chấn thực
hiện yêu cầu của cô qua đó mà tiếp thu lĩnh hội những kiến thức, kỹ năng cần
thiết.
Trò chơi dệt vải với những thao tác vận động của tay, chân theo nhịp lời
ca phản ánh cuộc sống lao động của con người, tổ chức cho trẻ chơi dưới hình
thức thi đua “Ai dệt nhanh, dệt khéo” khích lệ tinh thần của trẻ làm cho không
khí cuộc chơi sôi động.
Trò chơi đua ngựa, đua thuyền, bắn cung, săn bắt gắn với lễ hội của mỗi
vùng miền khác nhau, lễ hội cầu ngư của người miền biển, lễ hội săn bắt của
người miền núi. Hội Gióng của miền Sóc Sơn, lễ hội phản ánh sinh động các
vương triều cổ trong các cuộc săn bắt thú rừng hay đánh đuổi giặc ngoại xâm
bằng cung tên, gậy gộc. Những câu chuyện thật ngắn gọn cùng với việc hướng
dẫn trẻ chơi bằng các thao tác, động tác cụ thể, sắc màu lễ hội, truyền thống dân
tộc được hiện lên giúp trẻ không chỉ hào hứng tham gia hoạt động mà còn biết

13


trân trọng truyền thống văn hóa dân tộc từ đó mà biết yêu quí, bảo vệ truyền
thống quí báu đó.
Coi trọng việc tổ chức trò chơi dân gian trong phát triển vận động cho trẻ
là phương tiện giáo dục hiệu quả. Giáo viên tận dụng được các tình huống có
vấn đề để thỏa mãn nhu cầu vui chơi, nhu cầu hoạt động của trẻ giúp trẻ phát
triển tốt nhất những khả năng cần thiết về đức, trí, thể, mỹ và lao động tuổi
Mầm tạo nền móng phát triển nhân cách con người mới XHCN mai sau.
4. Hiệu quả của quá trình tổ chức trò chơi vận động cho trẻ
Bằng các biện pháp mà tôi đã thực hiện ở lớp Mẫu giáo lớn 4-5 tuổi năm
học 2016- 2017, chất lượng tổ chức trò chơi vận động cho trẻ có những chuyển
biến rõ nét.
Để thấy rõ tính hơn hẵn về chất lượng hiệu quả hoạt động tôi đã tiến
hành khảo sát đánh giá kết quả cụ thể qua bảng sau:
Đối
tượng
trẻ

Số
trẻ
được
đánh
giá
36

Trẻ
4-5
tuổi

* Tỷ lệ(%)

36

0

Nội dung đánh giá
Tự nguyện,
Biết phối
hứng thú
hợp hành
trong khi
động trong
chơi
khi chơi
35
1
32
4

100

0

97,2

Hiểu được
cách chơi,
luật chơi

2,8

88,9

11,1

Chấp hành
kỷ luật
trong khi
chơi
33
3
91,7

8,3

Xếp loại
chung
34

2

94,4

5,6

Kết quả trên cho thấy tỷ lệ trẻ đạt yêu cầu ở từng nội dung tăng lên rõ rệt,
tỷ lệ trẻ chưa đạt yêu cầu giảm đáng kể. Cụ thể:
Trẻ hiểu được cách chơi, luật chơi: đạt 36/36, tỷ lệ 100%( tăng 13,9%),
chưa đạt 0/36, tỷ lệ 0% (giảm 13,9%); Trẻ tự nguyện, hứng thú trong khi chơi

đạt 35/36, tỷ lệ 97,2% (tăng 13,9%), chưa đạt 1/36, tỷ lệ 2,8% (giảm 13,9%).
Trẻ biết phối hợp hành động trong khi chơi đạt 32/36, tỷ lệ 88,9%( tăng 11,1%);
chưa đạt 4/36, tỷ lệ 11,1% (giảm 11,1%). Trẻ có biết chấp hành kỹ luật trong khi
chơi đạt 33/36, tỷ lệ 91,7% (tăng 11,1%), chưa đạt 3/36 (giảm 11,1%). Xếp loại
chung: đạt 34/36 trẻ, tỷ lệ 94,4 (tăng 13,8%); chưa đạt 2/36, tỷ lệ 5,6 (giảm
13,8%).
14


Trẻ mạnh dạn, tự tin, hào hứng trong khi chơi, có kỹ năng, thao tác ngày
càng thuần thục, chính xác, có thái độ hành vi và ý thức tốt trong vui chơi.
Hứng thú, tự nguyện, tự giác, tích cực tiếp thu kiến thức, rèn luyện kỹ năng
trong hoạt động nói chung, trong trò chơi vận động nói riêng. Trẻ ngoan ngoãn,
khỏe mạnh, hồn nhiên, vui vẻ và thông minh trong mọi hoạt động.

III. KẾT LUẬN
1. Kết luận
Tổ chức tốt trò chơi vận động cho trẻ mẫu giáo 4-5 tuổi không chỉ làm
thỏa mãn nhu cầu hoạt động, nhu cầu vui chơi mà còn góp phần tích cực vào
việc hình thành và phát triển nhân cách cho trẻ. Bằng các biện pháp linh hoạt
trong tổ chức trò chơi vận động mà tôi đã sử dụng trong quá trình tổ chức cho
trẻ vui chơi tôi đã có được những thành công nhất định trong việc nâng cao chất
lượng, hiệu quả tác động làm cho trẻ hứng thú, say mê, tích cực tham gia, biết
15


phối hợp với bạn bè, đoàn kết tuân thủ luật chơi cũng từ đó những kiến thức, kỹ
năng vận động được hình thành vững chắc góp phần nâng cao thể lực, sức khỏe
của bé và một điều quan trọng ở đây là trẻ mạnh dạn, tự tin, nhanh nhẹn, hoạt
bát, có ý thức tổ chức kỹ luật tốt khi tham gia mọi hoạt động ở lớp, ở trường,

đây là những mầm mống tốt ban đầu của nhân cách trẻ.
2. Bài học kinh nghiệm:
Kết quả những thành công của các biện pháp tác động trong việc tổ chức
trò chơi vận động cho trẻ mẫu giáo 3-4 tuổi ở trường mầm non, tôi đã rút ra
được những bài học cụ thể sau đây:
- Nghiên cứu kỹ nội dung tài liệu hướng dẫn trò chơi vận động cho trẻ,
vận dụng linh hoạt các biện pháp tổ chức thực hiện.
- Coi trọng việc tạo hứng thú khi tổ chức trò chơi vận động cho trẻ
- Tổ chức trò chơi vận động cho trẻ bằng các hình thức linh hoạt ở các
thời điểm giáo dục hàng ngày
- Coi trọng việc tổ chức, hướng dẫn các trò chơi dân gian giúp trẻ phát
triển vận động đồng thời cho cung cấp cho trẻ những hiểu biết về truyền thống
văn hóa phù hợp độ tuổi.
Trên đây là những kinh nghiệp mà tôi đã áp dụng trong tổ chức trò chơi
vận động cho trẻ 4-5 tuổi năm học 2016- 2017, tôi mạnh dạn trình bày và mong
rằng hội đồng khoa học giáo dục các cấp góp ý, bổ sung và phổ biến rộng rãi
trong trường mầm non góp phần thiết thực vào việc nâng cao chất lượng chăm
sóc giáo dục trẻ.
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG
ĐƠN VỊ
........................................................
........................................................
........................................................
........................................................
........................................................

Định Bình, ngày 20 tháng 04 năm 2017
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình viết,
không sao chép nội dung của người khác.

Người viết sáng kiến kinh nghiệm

16


Lê Thị Hạnh

Phạm Thị Tỉnh

Ý KIẾN CỦA HỘI ĐỒNG KHOA HỌC CẤP HUYỆN
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Hướng dẫn thực hiện chương trình giáo dục mầm non- Mẫu giáo nhỡ 4-5
tuổi- Nhà xuất bản giáo dục Việt nam- 2012
2. Trò chơi nhà trẻ, mẫu giáo- Bộ Giáo dục và đào tạo- Vụ giáo dục Mầm
non( Tài liệu lưu hành nội bộ- 1995)
3. Trò chơi dân gian( Dành cho trẻ mầm non- Vụ giáo dục mầm non- Bộ
giáo dục và đào tạo- 1998)
4. Hướng dẫn chuyên đề phát triển vận động- Phòng giáo dục và đào tạo
Yên Định- 2016

17


5. Một số thông tin trên mạng in te net- thư viện tư liệu giáo dục- violet.vn.

DANH MỤC
CÁC ĐỀ TÀI SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM ĐÃ ĐƯỢC HỘI ĐỒNG ĐÁNH
GIÁ XẾP LOẠI CẤP PHÒNG GD&ĐT XẾP LOẠI TỪ C TRỞ LÊN
Họ và tên tác giả: Phạm Thị Tĩnh
Chức vụ và đơn vị công tác: Giáo viên – Trường mầm non Định Bình

TT

1

Tên đề tài SKKN

Một số biện pháp phát triển
ngôn ngữ cho trẻ 3-4 tuổi ở

Cấp đánh
giá xếp loại
Phòng
GD&ĐT

Kết quả
đánh giá
xếp loại (A,
B, hoặc C)

Năm học đánh
giá xếp loại

x

C

2014-2015
18


2
3

trường mầm non
Một số biện pháp giúp trẻ 4-5
tuổi khám phá MTXQ ở
trường mầm non
Một số biện pháp tổ chức trò
chơi vận động cho trẻ mẫu
giáo 4-5 tuổi ở trường MN
ĐỊnh Bình

x

B

2015-2016

x

A

2016-2017

19