Một số biện pháp tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ mẫu giáo bé 3 4 tuổi tại trường Mầm non Nga Mỹ

A. MỞ ĐẦU
I. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Hoạt động vui chơi là hoạt động chủ đạo của trẻ mẫu giáo, bởi vui chơi đã
gây ra những biến đổi về chất, ảnh hưởng quyết định đến sự hình thành nhân
cách và là tiền đề cho hoạt động học tập của trẻ ở lứa tuổi tiếp theo. Trong hoạt
động vui chơi có rất nhiều trò chơi, trong đó TCDG luôn được trẻ em nói chung
và trẻ mẫu giáo yêu thích.
Từ xa xưa trẻ em Việt Nam đã có nhu cầu chơi, chúng nghĩ ra các trò chơi,
truyền cho nhau cách chơi từ thế hệ này sang thế hệ khác nhờ đó mà TCDG
được lưu truyền đến ngày nay. TCDG với chức năng đặc biệt của nó đã mang lại
cho thế giới trẻ thơ nhiều điều thú vị, bổ ích, đồng thời thể hiện nhu cầu giải trí,
vui chơi, quyền được chia sẻ niềm vui với bạn bè, làm cho thế giới xung quanh
các em đẹp và rộng mở hơn, tuổi thơ của các em sẽ trở thành những kỷ niệm
quý báu theo suốt cuộc đời. Chính vì vậy TCDG rất cần thiết được lựa chọn,
giới thiệu trong nhà trường tuỳ theo lứa tuổi của trẻ. Đúng như PGS TS Nguyễn
Văn Huy, giám đốc Bảo tàng dân tộc học Việt Nam đã nói: “Cuộc sống đối với
trẻ em không thể thiếu những trò chơi. Trò chơi dân gian không đơn thuần là
trò chơi của trẻ con mà nó chứa đựng cả nền văn hóa dân tộc Việt Nam độc
đáo và giàu bản sắc. Trò chơi dân gian không chỉ chắp cánh cho tâm hồn trẻ,
giúp trẻ phát triển tư duy, sáng tạo, mà còn giúp các em hiểu về tình bạn, tình
yêu gia đình, quê hương đất nước. Ngày nay, các em được sống ở một xã hội
công nghiệp, chỉ quen với máy móc và không có khoảng thời gian chơi cũng là
thiệt thòi. Thiệt thòi hơn khi các em không được làm quen với những trò chơi
của thiếu nhi ngày trước đang ngày càng bị mai một và lãng quên, không chỉ có
ở các thành phố mà còn ở cả các vùng quê . Vì thế giúp các em hiểu và quay về
nguồn cội với các trò chơi dân gian là một việc làm cần thiết”.
TCDG được sử dụng nhiều trong các hoạt động vui chơi của trẻ ở trường
mầm non, đặc biệt là hoạt động có chủ đích. Các TCDG không chỉ nhiều về số
lượng mà còn phong phú về thể loại. Việc kết hợp các TCGD trong các hoạt
động chủ đích tại trường mầm non có ý nghĩa to lớn trong việc rèn luyện thể lực,
sự khéo léo, rèn luyện trí tuệ, sự nhanh trí, gợi xúc cảm thẩm mỹ, khả năng hoạt

động nhóm, tập thể, sự gắn kết của tình bạn… đặc biệt nó góp phần xây dựng
nhân cách mang đậm văn hóa dân tộc Việt Nam cho trẻ ngay từ khi còn nhỏ.
Trên thực tế, khi tôi nhận lớp mẫu giáo bé 3 - 4 tuổi tại trường mầm non Nga
Mỹ, thì việc tổ chức TCDG cho trẻ còn nặng về mục đích “học” nhẹ về “chơi”,
hơn nữa nội dung dạy học chủ yếu là thực hiện đúng phương pháp, hình thức tổ
1


chức đơn điệu, sơ sài, gây sự nhàm chán đối với trẻ, dẫn đến trẻ nhút nhát càng
nhút nhát hơn, không mạnh dạn tự tin tham gia hoạt động, không phát huy hết
khả năng tích cực của mình.
Vậy làm thế nào để tổ chức được các trò chơi dân gian cho trẻ mẫu giáo bé
thực sự có hiệu quả, lôi cuốn và hấp dẫn được trẻ là một bài toán khó với các
giáo viên, đặc biệt là các giáo viên mầm non. (Vì khả năng chú ý có chủ định
của trẻ mầm non còn kém. Trẻ dễ dàng tham gia vào trò chơi nhưng cũng nhanh
chán, nhanh bỏ cuộc ).
Là một giáo viên mầm non tôi luôn trăn trở và tìm các biện pháp để tổ chức
các trò chơi dân gian một cách có hiệu quả nhất. Vì vậy tôi đã chọn đề tài: “Một
số biện pháp tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ mẫu giáo bé 3- 4 tuổi tại
trường Mầm non Nga Mỹ” làm đề tài nghiên cứu cho mình.
II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
Nhằm tìm ra các biện pháp tốt nhất tổ chức các TCDG giúp trẻ phát triển
toàn diện và bồi dưỡng truyền thống văn hóa dân tộc cho trẻ.
III. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
- 30 trẻ lớp 3- 4 tuổi do tôi phụ trách
IV. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
- Phương pháp nghiên cứu tài liệu
- Phương pháp quan sát
- Phương pháp đàm thoại
- Phương pháp thực nghiệm

- Phương pháp điều tra khảo sát thực tế
B. NỘI DUNG CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
I. CƠ SỞ LÍ LUẬN
Vui chơi là hoạt động chủ đạo đối với sự phát triển của trẻ mẫu giáo, chi
phối toàn bộ đời sống tâm lý và các hoạt động khác.
TCDG là một trong những hình thức sinh hoạt văn hóa dân gian. Trò chơi
vừa thể hiện tính sáng tạo của người lao động vừa là giải trí thoải mái sau những
ngày lao động mệt nhọc, bày tỏ niềm chiến thắng thiên nhiên. Thông qua trò
chơi giúp trẻ nắm được những tiêu chuẩn, hành vi chuẩn mực của con người,
những phẩm chất của trẻ đuợc hình thành như lòng dũng cảm, tính kỷ luật, ý chí
quyết thắng của trẻ... Trong trò chơi trẻ nào cũng tỏ ra cố gắng hết sức mình,
mối quan hệ tập thể mật thiết, ai cũng sẵn sàng hết sức mình để mang lại thành
tích chung cho tập thể, cùng nhau tạo ra những đồ dùng đồ chơi phục vụ cho quá

2


trình chơi của tập thể…cùng nhau hát, đọc đồng dao khi chơi có tác giúp bồi
dưỡng những cảm xúc thẩm mỹ cho trẻ.
Tuy nhiên, trong nhịp sống công nghiệp hóa hiện nay thì việc các bậc phụ
huynh lựa chọn và hướng dẫn một TCDG cho con mình còn nhiều hạn chế mà
thay vào đó là những trò chơi hiện đại, những trò chơi mang tính bạo lực khiến
cho tâm hồn trẻ thơ trở nên tàn bạo và hung hãn. Đồ chơi hiện đại có sức thu hút
đối với trẻ bởi màu sắc cũng như phong phú về chủng loại, không phủ nhận vai
trò của những đồ chơi đó nhằm thõa mãn nhu cầu vui chơi, nhưng chính những
đồ chơi hiện đại đó làm nảy sinh tính ích kỷ ở trẻ, trẻ chỉ muốn độc chiếm chơi
một mình, không thích chơi với bạn, trẻ dễ thu mình vào thế giới cô độc của
riêng mình mất khả năng hòa đồng tập thể, đoàn kết, chia sẻ với bạn bè. Do đó
việc đưa TCDG vào giảng dạy, vui chơi trong trường mầm non sẽ làm làm nền
móng cho trẻ khi học lên lên các bậc cao hơn, trẻ không những dễ thích nghi

hơn mà còn rèn khả năng ứng xử văn hóa trong các hoạt động tập thể lành mạnh,
bổ ích, các hoạt động vui chơi giải trí phù hợp với lứa tuổi, không sa vào những
trò chơi bạo lực
Từ những vấn trên tôi đã quyết định nghiên cứu và tìm ra “ Một số biện
pháp tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ mẫu giáo 3- 4 tuổi” tại trường mầm
non Nga Mỹ.
II. THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ TRƯỚC KHI ÁP DỤNG SÁNG KIẾN
1. Thuận lợi
Được ban giám hiệu nhà trường chỉ đạo sát sao về chuyên môn, cơ sở vật
chất, tài liệu tham khảo cũng như đồ dùng đồ chơi đầy đủ cho cô và trẻ.
Bản thân tôi là giáo viên có trình độ chuyên môn trên chuẩn, yêu nghề mến
trẻ, nhiệt tình, hàng năm được tham gia các lớp bồi dưỡng chuyên môn do
Phòng, Sở giáo dục tổ chức .
Trẻ thích các trò chơi dân gian Việt Nam và bản thân tôi sưu tầm được rất
nhiều TCDG thú vị và đặc sắc, phù hợp với trẻ mẫu giáo, phù hợp với mỗi vùng
miền.
Trẻ được phân chia đúng độ tuổi, nhận thức của trẻ tương đối đồng đều,
các bậc cha mẹ cũng quan tâm đến việc học tập của con em mình.
2. Khó khăn
Đa phần trẻ trong lớp mới đi học chưa qua độ tuổi nhà trẻ nên chưa có nề
nếp trong học tập bên cạnh đó khả năng phát triển ngôn ngữ, khả năng ghi nhớ
có chủ định của trẻ còn hạn chế, trẻ dễ dàng tham gia trò chơi nhưng cũng dễ
dàng bỏ cuộc.
3


Thời gian tổ chức cho trẻ chơi rất hạn hẹp vì một trò chơi không thể diễn ra
trong suốt cả một hoạt động của trẻ mà nó chủ yếu chỉ được lồng ghép và tích
hợp vào các hoạt động.
Số ít các bậc cha mẹ chưa quan tâm đến con mình chơi những trò chơi gì,

chơi như thế nào nên chưa thường xuyên phối hợp với giáo viên trong việc thực
hiện tốt các nội dung giáo dục ở lớp cũng như ở nhà.
3. Kết quả điều tra thực tiễn
Ngay từ những ngày năm học tôi đã tiến hành khảo sát lớp với tổng số 30
trẻ, đa phần các cháu chưa chú ý vào nội dung cô hướng dẫn, chưa hứng thú với
các TCDG, chưa nắm bắt được nội dung, cách chơi, luật chơi của các trò chơi
dân gian, chưa hứng thú chơi các TCDG như sau:
Kết quả khảo sát ban đầu:
Đạt
Chưa đạt
Số
Số
Tỷ lệ
Số
Tỷ lệ
Nội dung
trẻ
trẻ
%
trẻ
%
Trẻ chú ý vào nội dung cô hướng dẫn
30
14
47
16
53
Trẻ hoạt động tích cực vào các trò 30
11
37

19
63
chơi dân gian
Trẻ nắm được kỹ năng chơi trò chơi

30

18

60

12

40

dân gian
Trẻ hứng thú tham gia trò chơi dân

30

17

57

13

43

gian
Từ kết quả trên bản thân tôi rất lo lắng, trăn trở, suy nghĩ tìm ra các biện

pháp tối ưu để áp dụng nhằm kích thích tính tò mò, sự sáng tạo và lòng ham hiểu
biết của trẻ để tạo sự hứng thú cho trẻ khi tham gia vào các TCDG và phát triển
toàn diện cho trẻ. Để làm được điều đó tôi đã sử dụng một số biện pháp sau:
III. CÁC BIỆN PHÁP GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1. Biện pháp sưu tầm, lựa chọn các trò chơi dân gian phù hợp với trẻ, với
chủ đề thực hiện.
Nét đặc biệt của TCDG trẻ em Việt Nam là hầu hết các trò chơi gắn liền
với các bài đồng dao. Đó là những câu vè ngắn gọn, có nhịp điệu, âm thanh
được sử dụng trong khi chơi. Trong trò chơi trẻ vừa được hát, đọc những bài
đồng dao mà chúng yêu thích và thực hiện những hành động chơi, do vậy TCDG
càng hấp dẫn với trẻ.

4


Với trẻ mẫu giáo 3 -4 tuổi thì không phải trò chơi nào cũng phù hợp, trẻ ở
độ tuổi này khả năng chú ý có chủ định và nhận thức của trẻ còn hạn chế, vì thế
trẻ chỉ có thể chơi được các trò chơi ngắn và đơn giản.
Ví dụ: Ở chủ đề : Trường mầm non tôi chọn trò chơi: “Tập tầm vông”, “Lộn cầu
vồng”, “Trốn tìm”.
Ở chủ đề gia đình tôi chọn các trò chơi: “Chi chi chành chành”, “ Kéo co”.
Hay ở chủ đề: Thế giới động vật tôi chọn các trò chơi: “Mèo đuổi chuột”, “Bịt
mắt bắt dê”, “Rồng rắn lên mây”.
…
Tuy nhiên, khi lựa chọn các trò chơi dân gian cho trẻ mẫu giáo bé, tôi thực
hiện theo các tiêu chí sau:
+ Trò chơi đơn giản không quá phức tạp.
+ Đồ dùng đồ chơi phục vụ cho trò chơi dễ kiếm, dễ tìm.
+ Giúp củng cố ngôn ngữ, vận động, kỹ năng cho trẻ. Gây được hứng thú,
thu hút sự chú ý của trẻ.

+ Có sự tham gia của tập thể lớp hoặc nhóm trẻ trong lớp.
Kết quả: Các TCDG tôi đã sưu tầm, lựa chọn cho trẻ chơi theo chủ đề không
những đã giúp tôi sử dụng các TCDG dạy trẻ một cách hiệu quả mà còn giúp trẻ
hào hứng tham gia tích cực vào các TCDG.
2. Biện pháp tổ chức thực hiện các trò chơi dân gian.
Để có thể truyền tải hết nội dung TCDG tôi đã xác định mục tiêu cần đạt
khi cho trẻ tham gia chơi cũng như đầy đủ các các phương tiện chơi, dạy trẻ
thuộc lời ca và chuẩn bị địa điểm chơi để tổ chức thực hiện TCDG.
* Chuẩn bị trước khi chơi:
- Lập kế hoạch tổ chức trò chơi dân gian.
Trước hết để lập được kế hoạch tôi luôn bám sát chương trình mục tiêu
chăm sóc và giáo dục trẻ, với những nội dung, công việc cụ thể, rõ ràng, nhằm
đạt được các mục tiêu cần đạt như :
+ Rèn luyện kỹ năng lắp ghép, phát triển óc sáng tạo và trí tưởng tượng
+ Tạo không khí vui vẻ, hứng khởi cho trẻ.
+ Dạy trẻ biết trao đỏi, bàn bạc với nhau, biết phối hợp cùng nhau hoạt động
+ Giáo dục trẻ thái độ thân thiện với các bạn

Ví dụ:
STT

Tên chủ đề

Tên trò chơi
5


1

Trường mầm non

2

Bản thân

3
4
5

Gia đình
Nghề nghiệp
Thế giới động vật

6

Thế giới thực vật

7
8

Phương tiện giao thông
Nước và một số hiện tượng thiên nhiên

9

Quê hương, Đất nước – Bác Hồ

Tập tầm vông, Lộn cầu vồng,
trốn tìm
Nu na nu nống, nhảy dây,

chùm chụm
Chi chi chành chành, Kéo co
Dệt vải, kéo cưa lừa sẻ
Mèo đuổi chuột, bịt mắt bắt
dê, rồng rắn lên mây.
Mít mật mít gai, chồng đống
chồng đe
Dung dăng dung dẻ, ném còn
Đếm sao, hát chuyền sỏi,
chong chóng
Ô ăn quan, thả đỉa ba ba

- Phương tiện chơi:
+ Chuẩn bị đồ dùng:
Đồ dùng đồ chơi của TCDG cũng thật sự phong phú và mang đặc thù riêng
biệt, mỗi trò chơi có mỗi loại đồ dùng tương ứng mà khi thiếu nó thì chúng ta
không thể thực hiện được. Chính vì vậy, trước khi tổ chức cho trẻ chơi một
TCDG nào đó tôi tìm hiểu trước về cách chơi và luật chơi,cũng như các đồ dùng
trong trò chơi cần đến. Để từ đó có thể chuẩn bị đầy đủ những thứ cần thiết cho
một trò chơi và tổ chức được tốt
Ví dụ: Trò chơi “Bịt mắt bắt dê” không tổ chức được nếu không có dải vải hoặc
dải khăn bịt mắt.
Hay như trò chơi kéo co cũng cần phải có dây kéo mới phân thắng bại cho
đội chơi.
+ Dạy trẻ đọc thuộc lời đồng dao trò chơi:
Khác với các trò chơi vận động và các trò chơi khác, TCDG trong qúa trình
chơi trẻ vừa hát hoặc đọc bài đồng dao nào đó. Các bài đồng dao mang đến sự
vui tươi, nhí nhảnh và nhộn nhịp ở trẻ. Mặc dù, không phải bài đồng dao nào
cũng mang lại ý nghĩa cho trẻ, song bài nào cũng phù hợp với tư duy và hồn
nhiên của trẻ.

Ví dụ: Trò chơi “ Chi chi chành chành” trẻ hát
Chi chi chành chành

Ba vương ngũ đế

Cái đanh thổi lửa

Bắt dế đi tìm
6


Con ngựa đứt cương

Ù à ù ập

Câu hát chẳng có ý nghĩa rõ ràng nhưng khi thiếu đi câu hát thì trò chơi
không thể diễn ra được.
Trò chơi chỉ có thể được tổ chức khi trẻ đã thuộc lời đồng dao. Chính vì
vậy, tôi thường cho trẻ làm quen với lời đồng dao của các TCDG trước khi
hướng dẫn trẻ chơi vào các thời điểm trong ngày của trẻ như: Hoạt động chiều,
hoạt đông ngoài trời. Khi trẻ đã thuộc lời dồng dao, tôi tổ chức cho trẻ chơi các
trò chơi tương ứng với lời đồng dao đó. Vì thế, trẻ chơi rất hứng thú và tích cực
tham gia vào trò chơi.
+ Chuẩn bị địa điểm:
Đồ dùng đã có và lời đồng dao đã thuộc rồi nhưng nếu thiếu đi một địa
điểm để tổ chức trò chơi thì cũng không thể diễn ra. Với loại hình TCDG mang
tính tập thể cao, thì số lượng trẻ chơi đông nên đòi hỏi địa điểm phải có diện tích
rộng như trò chơi “ Kéo co”…. Nhưng lại có những trò chơi tĩnh, trẻ hay chơi
theo các nhóm nhỏ như “ Chi chi chành chành”, “ tập tầm vông”, “ kéo cưa lừa
xẻ”, tuy nhiên tôi cần nắm vững cách chơi, luật chơi, đặc điểm của từng trò chơi

để từ đó lựa chọn địa điểm cho phù hợp.
*Tổ chức thực hiện:
Tạo cho trẻ hứng thú đến với trò chơi bằng nhiều cách khác nhau như: Lời
gợi ý, đề nghị trẻ chơi, những câu hỏi ngắn gọn, câu đố, các tình huống chơi,
cùng trẻ đàm thoại, trao đổi làm cho trẻ nhớ lại các trò chơi hoặc giới thiệu với
trẻ về trò chơi sắp sữa chơi dẫn dắt trẻ vào cuộc chơi. Sau đó tôi cùng trẻ thảo
luận, bàn bạc và triển khai các góc chơi của nhóm và cho trẻ từng nhóm tự tìm
kiếm đồ chơi, vật liệu chơi của mình mà cô đã chuẩn bị sẵn.
Trò chơi: Nu na nu nống
Trò chơi này tôi tổ chức cho trẻ chơi theo nhóm.
Luật chơi: . Nếu dứt bài đến từ "rụt" đúng vào chân bạn nào thì bạn đó phải
rụt nhanh chân không thì bạn đó thua cuộc phải nhảy lò cò 1 vòng.
Cách chơi: Cho nhóm trẻ ngồi thành hàng ngang, duỗi hai chân ra trước. Một trẻ
ngồi đối diện, lấy tay đập vào từng bàn chân theo nhịp từng từ một của bài hát.
Lời ca như sau:
Nu na nu nống
Cái bống nằm trong
Con ong nằm ngoài
7


Củ khoai chấm mật
Phật ngồi phật khóc
Con cóc nhảy ra
Ông già ú ụ
Bà mụ đồ xôi
Nhà tôi nấu chè
Tè he chân rụt

Hình ảnh trẻ chơi trò chơi: Nu na nu nống ( H.1)

Trò chơi: Mèo đuổi chuột
Tôi tổ chức cho trẻ chơi tập thể:
Luật chơi: Chuột chạy,mèo đuổi bắt. Nếu chuốt chạy được hai vòng mà mèo
chưa bắt được là mèo thua cuộc.
Cách chơi: Tôi cho trẻ xếp thành vòng tròn rộng và giơ tay cao để làm hang.
Chọn ra hai trẻ, một trẻ làm mèo, một trẻ làm chuột. Ban đầu để mèo và chuột
đứng cách nhau một khoảng 2m. Khi nghe hiệu lệnh “đuổi bắt” thì chuột lo
chạy luồn lách qua các ngách hang để trốn mèo. Mèo phải nhanh chân rượt đuổi

8


và chạm tay vào chuột để bắt. Những trẻ đứng thành vòng tròn sẽ hát đề trẻ làm
chuột chạy cho trẻ làm mèo đuổi bắt.

Hình ảnh trẻ chơi trò chơi: Mèo đuổi chuột (H.2)
Trò chơi: Rồng rắn lên mây
Cách chơi : Tôi tổ chức cho trẻ chơi theo nhóm khoảng 10 trẻ, cho một trẻ làm
thầy thuốc đứng một chỗ, các bạn còn lại nắm đuôi áo nhau làm con rồng, bạn
đứng đầu làm đầu rồng. Các bạn làm rồng vừa đi vừa hát :
Rồng rắn lên mây
Có cây xúc xắc
Có nhà điểm minh
Thầy thuốc có nhà hay không
Sau khi hát xong trẻ đến trước mặt thầy thuốc
- Thầy thuốc hỏi : Cho xin khúc đầu. Rồng trả lời : Cục sương cục sẩu
- Thầy thuốc hỏi : Cho xin khúc giữa, Rồng trả lời : Cục máu cục me
- Thầy thuốc hỏi : Cho xin khúc đuôi, Rồng trả lời : Tha hồ thầy đuổi
Khi trẻ hát xong câu cuối: “Xin khúc đuôi – Tha hồ thày đuổi”, lập tức trẻ làm
“đuôi” trẻ cuối cùng phải chạy thật nhanh, nếu không sẽ bị “thầy” tóm lấy

9


Luật chơi : Nếu rồng bị gẫy hoặc bạn cuối cùng bị thầy bắt có thể bị thay người
khác hoặc lại phải làm “thầy” để đi đuổi những trẻ khác.

Hình ảnh trẻ chơi trò chơi: Rồng rắn lên mây( H.3)
Một điều có thể thấy rõ rằng đặc điểm nổi bật của TCDG là không quy
định số người chơi, càng nhiều người chơi càng tốt. Vì vậy, tôi luôn khuyến
khích và động viên trẻ cùng chơi, bằng cách trao đổi, bàn bạc và thăm dò ý kiến
với trẻ trước để tạo dựng tính tích cực chủ động của trẻ trong quá trình chơi, làm
cho trò chơi mang tính tập thể cao hơn, lôi cuốn nhiều trẻ chơi. Trong khi chơi,
mọi trẻ đều bình đẳng như nhau. Nếu trẻ nào ích kỷ, chơi không đúng luật chơi,
chen lấn các bạn sẽ bị tập thể phê phán, loại trừ bằng cách không cho chơi
chung.
Kết quả: Qua áp dụng biện pháp trên tôi thấy trẻ hứng thú tích cực trong
các TCDG, tinh thần tập thể được nâng cao. Đặc biệt trẻ có thể tự tổ chức chơi
được các trò chơi đơn giản.
3. Biện pháp tổ chức các trò chơi dân gian lồng ghép vào các hoạt động
Thời điểm để trẻ chơi các TCDG thì ít và chỉ những khi có hoạt động, sự
kiện có liên quan như: Hội khỏe, hội thi, các ngày lễ, tết…trẻ mới được chơi với
thời gian và số lượng các trò chơi tương đối. TCGD thể vận dụng linh hoạt vào
trong các hoat động và tổ chức ở mọi thời điểm khác nhau trong ngày. Tuy
nhiên ở mỗi hoạt động của trẻ đều nhằm đạt được một mục đích nhất định. Hoạt
động nào cũng có tính chất riêng của nó. Nếu như hoạt động chung được tổ chức
10


nhằm cung cấp các kiến thức cho trẻ thì hoạt động ngoài trời lại giúp trẻ được

gần gũi với thiên nhiên, khám phá các hiện tượng tự nhiên và phát triển thể chất;
hay như ở hoạt động góc trẻ lại được mở rộng thêm về kinh nghiệm sống và kỹ
năng chơi theo nhóm. Vì vậy, tôi chú ý lựa chọn và tổ chức các TCDG phù hợp
với tính chất của từng hoạt động, phù hợp với hoạt động giáo dục, phù hợp với
từng chủ đề mới có thể đem lại kết quả như mong muốn.
*Với hoạt động giáo dục thể chất:
Tôi sẽ tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi vận động để rèn luyện cơ thể khỏe
mạnh, nhanh nhẹn và linh hoạt , đòi hỏi trẻ phải nhanh chân nhanh mắt và có
sức khỏe thì mới vui chơi được và ngược lại khi tham gia vui chơi thì trẻ mới có
thể khỏe mạnh và nhanh nhẹn được .
Ví dụ: Khi cho trẻ tập vận động cơ bản song, tôi cho trẻ chơi trò chơi “ Chi chi
chành chành” trò chơi này yêu cầu trẻ phải nhanh tay, nhanh miệng, nhanh mắt
để rút tay ra khi câu đồng dao cuối cùng được đọc lên, nếu không nhanh tay thì
ngón tay sẽ bị giữ lại và và như vậy là thua cuộc

Hình ảnh: Trẻ chơi : Chi chi chành chành( H.4)
* Với hoạt động Khám phá khoa học ( Môi trường xung quanh):

11


Tôi chọn các trò chơi nhằm phát triển nhận thức cho trẻ. Cung cấp cho trẻ
các kỹ năng như: Kỹ năng hoạt động theo nhóm, kỹ năng sử dụng đồ dùng đồ
chơi… Rèn luyện trí nhớ và khả năng tư duy cho trẻ.
Ví dụ: Lời đồng dao của trò chơi chuyền: “ Con ruồi có cánh - Đòn gánh có
mấu – Châu chấu có chân…” đã giúp trẻ nhận biết được đặc điểm đặc trưng của
một số con vật và đồ vật quen thuộc.
Những câu hát ngược có tính chất đánh lừa nhận thức, thử thách sự năng
động của trí tuệ, khiến trẻ muốn hiểu đúng sự vật thì phải chuyển ngược lại:
“Non cao đầy nước - Đáy biển đầy mây - Dưới đất lắm mây - Trên trời lắm cỏ

- Người thì có mỏ - Chim thì có mồm…”
* Với hoạt động âm nhạc:
Lựa chọn các TCDG có giai điệu và lời hát như các trò chơi: “Dệt vải”, “ tập
tầm vông”.
* Với hoạt động ngoài trời
Tận dụng không gian rộng thoáng, tôi tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi vận
động nhằm rèn luyện phát triển thể lực và phản xạ nhanh cho trẻ như: “Rồng rắn
lên mây”, “Bịt mắt bắt dê”, “ Mèo đuổi chuột”, “Kéo co”…

Hình ảnh : Trẻ chơi trò chơi : Kéo co ( H.5)
* Với hoạt động ở các góc:
12


Tổ chức cho trẻ các trò chơi có thể chơi theo nhóm nhỏ trong một không
gian hẹp như: “Ô ăn quan”, “Chơi chuyền”, “Rải ranh”, “Kéo cưa lửa xẻ”…
* Với hoạt động chiều:
Tôi chọn những TCDG cho trẻ chơi nhẹ nhàng để chuyển tiếp từ hoạt động
này sang hoạt động khác nhằm gây hứng thú cho trẻ như trò chơi: Lộn cầu vồng,
chi chi chành chành, kéo cưa lừa sẻ.

Hình ảnh : Trẻ chơi trò chơi : Lộn cầu vồng ( H.6)
Ngoài ra, khi lựa chọn các TCDG cho các hoạt động tôi lưu ý lựa chọn trò
chơi phù hợp với đề tài và chủ đề của bài dạy.
VD: chủ đề “Thế giới động vật” có thể cho trẻ chơi các trò chơi “ Bịt mắt
bắt dê”, “Mèo đuổi chuột”.
Kết qủa: Như vậy các TCDG dần dần đã được trẻ tự tổ chức chơi nên việc lồng
ghép hoặc dùng để chuyển tiết trong các hoạt động trong ngày của trẻ càng hấp
dẫn trẻ, trẻ tích cực hoạt động hơn, và mong muốn được chơi các TCDG.
4. Biện pháp phối kết hợp với phụ huynh.

Nhiều bậc phụ huynh ngày nay đã quên mất tầm quan trọng của các trò
chơi dân gian, các làn điệu dân ca, hò vè. Khi đón trẻ về nhà thường cho trẻ xem

13


các băng đa hoạt hình, các trò chơi điện tử…đã lãng quên bản sắc dân gian của
dân tộc.
Gia đình – Nhà trường là nhân tố quan trọng trong việc hình thành nhân
cách cho trẻ. Vì vậy việc giáo dục cho trẻ phối kết hợp giữa gia đình – nhà
trường mới đạt kết quả tốt. Chính vì vậy mà tôi đã tuyên truyền và kết hợp với
phụ huynh đưa ra những biện pháp cụ thể sau:
+ Với những phụ huynh không có thời gian để quan tâm tới việc chăm sóc trẻ:
Tôi dùng nhiều hình thức: Trao đổi qua ông, bà, gọi điện thoại, in những bài
đồng dao và những TCDG để gửi về nhà nhờ phụ huynh dạy trẻ.
+ Đối với những phụ huynh có nhiều thời gian quan tâm đến trẻ:
Tôi trao đổi với phụ huynh về tầm quan trọng của các TCDG đối với trẻ và
trao đổi những bài tôi đã cải biên phù hợp với các nội dung giáo dục, kết hợp
dạy trẻ tại gia đình. Sưu tầm, quyên góp các nguyên vật liệu thiên nhiên như lá
cây, vỏ sò, các nguyên vật liệu phế thải sẵn có ở địa phương: Vủi vụn, chiếu cói,
bìa cát tông… để làm đồ dùng, đồ chơi,ngoài ra mua sắm thêm các đồ dùng để
tổ chức cho trẻ chơi TCDG:
Tận dụng góc tuyên truyền với phụ huynh tôi đưa những bài đồng dao, lời
ca của những TCDG mà tôi đã cải biên để đưa vào góc để mỗi khi phụ huynh
đưa - đón con em sẽ học thuộc và về nhà dạy cho con em mình. Ngoài ra, tôi còn
tham mưu với nhà trường tổ chức thêm buổi dã ngoại và mời phụ huynh tham
gia chơi TCDG cùng với trẻ, qua đó kích thích sự phấn khích của trẻ và sự vui
vẻ của phụ huynh.
Kết quả: Qua áp dụng biện pháp trên tôi thấy các bậc phụ huynh đã thấy
được tầm quan trọng của TCDG đối với trẻ, vì vậy mà đã chú trọng quan tâm

hơn, phối kết hợp cùng cô giáo dạy và tổ chức các TCDG cho con em mình,
ngoài ra tích cực đi đầu trong phong trào sưu tầm, quyên góp cùng làm các đồ
dùng đồ chơi cho lớp để tổ chức cho trẻ chơi các TCDG như: Tôi và phụ huynh
đã cùng làm được 30 quả còn để trẻ chơi trò chơi “ ném còn”, 20 bộ quần áo,
khăn bịt mắt từ các mảnh vải vụn cho trẻ mặc chơi các TCDG, 10 bộ con quang
ghánh từ chiếu cói, 10 bộ con vật từ các lá cây….

14


Hình ảnh: Tuyên truyền với phụ huynh ( H.7)
IV - HIỆU QUẢ CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
Khi áp dụng thực hiện nghiên cứu sáng kiến tại lớp mình phụ trách, tôi đã
thấy được sự thay đổi rõ rệt:
100% trẻ chú ý vào nội dung cô hướng dẫn, 93% trẻ nắm được kỹ năng chơi các
TCDG, 100% hứng thú chơi các TCDG, 100% trẻ hoạt động tích cực vào các
TCDG. Kết quả cụ thể qua bảng sau:
Kết quả sau khi làm sáng kiến:
Số
Đạt
Chưa đạt
Số
Tỷ lệ
Số
Tỷ lệ
Nội dung
trẻ
trẻ
%
trẻ

%
Trẻ chú ý vào nội dung cô hướng dẫn
30
30
100
0
0
Trẻ hoạt động tích cực vào các TCDG 30
30
100
0
0
Trẻ nắm được kỹ năng chơi TCDG
30
28
93
2
7
Trẻ hứng thú tham gia TCDG
30
30
100
0
0

15


Cũng qua nghiên cứu về các trò chơi dân gian, tìm ra phương pháp tốt nhất
để dạy trẻ thì bản thân tôi có thêm nhiều kinh nghiệm để dạy cho trẻ các trò chơi

dân gian để trẻ thêm hứng thú trong các hoạt động, đồng thời bản thân cũng đã
hiểu hơn về giá trị của trò chơi truyền thống của dân tộc, góp phần gìn giữ bản
sắc văn hóa dân tộc đang dần bị mai một của địa phương nói riêng và của dân
tộc Việt Nam nói chung. Chính vì vậy mà các phong trào, các hội hè đình đám
của địa phương được nâng lên, các hội thi hát dân ca, hội thi về trò chơi dân gian
của trẻ được duy trì và có hiệu quả hơn.
C. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
I. KẾT LUẬN
Trò chơi dân gian là một loại hình văn hoá dân gian đặc sắc của mỗi dân
tộc, không có dân tộc nào lại không có những trò chơi riêng cho con em mình.
Trong xã hội hiện đại, trẻ em cần có những trò chơi hiện đại nhưng không
thể thiếu được những trò chơi dân gian truyền thống. Nó chính là sự tiếp nối các
giá trị văn hoá dân tộc từ đó góp phần tạo dựng nên nhân cách văn hoá dân tộc
của trẻ nhỏ. Qua các trò chơi trẻ không những được thoả mãn nhu cầu vui chơi
mà còn góp phần nâng cao nhận thức, phát triển tình cảm, phát triển ngôn ngữ
và sự phối hợp linh hoạt của các giác quan, tăng cường thể lực giúp trẻ trở thành
nguồn nhân lực tài giỏi của đất nước trong tương lai. Bằng việc vận dụng các
biện pháp trên để tổ chức các trò chơi dân gian cho trẻ, không những giúp trẻ
thoả mãn nhu cầu ước muốn được vui chơi. Mà tôi thấy trẻ lớp tôi ngày càng
hoạt bát, nhanh nhẹn hơn, có vốn hiểu biết rộng mở về thế giới xung quanh cùng
bạn bè chia sẻ niềm vui.
Việc tổ chức cho trẻ chơi các TCDG trong các trường mầm non nói riêng là
rất cần thiết và quan trọng. Giúp trẻ phát triển toàn diện và góp phần vào việc
bảo tồn những giá trị văn hoá sinh hoạt tốt đẹp của cha ông ta để lại.
*Qua một thời gian thực hiện, với những biện pháp và kết quả đã đạt được
bản thân tôi đã đúc rút một số kinh nghiệm sau:
- Trước hết giáo phải có lòng say mê với nghề, luôn yêu nghề, mến trẻ.
- Nhận thức được tầm quan trọng của trò TCDG đối với trẻ .Nắm chắc các
phương pháp và hình thức tổ chức các trò chơi dân gian.
- Tích hợp TCDG vào các hoạt động một phù hợp và có hiệu quả

- Khi hướng dẫn trò chơi dân gian cho trẻ cần xác định rõ thể loại của trò
chơi, mục đích yêu cầu cần đạt khi tổ chức trò chơi đó, chuẩn bị chu đáo đồ
dùng, đồ chơi phù hợp với trò chơi.
16


- Sưu tầm, lựa chọn các trò chơi phù hợp với độ tuổi trẻ, phù hợp với chủ
đề.
- Làm tốt công tác phối hợp với các bậc phụ huynh, tổ chuyên môn, lãnh
đạo nhà trường tạo điều kiện xây dựng cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học và
điều kiện môi trường xung quanh, có khoảng không gian rộng rãi thoáng mát để
tổ chức tốt các trò chơi dân gian phù hợp với trẻ..
II. KIẾN NGHỊ
Để thực hiện tốt trò chơi dân gian cho trẻ trong giai đoạn hiện nay thông
qua việc thực hiện các biện pháp trên đã phần nào đạt được một số kết quả như
đã nêu. Bản thân xin có đề xuất sau :
* Đối với lãnh đạo địa phương:
Tạo điều kiện quan tâm hơn nữa đến bậc học mầm non. Đầu từ cơ sở vật
chất để có thể tổ chức tốt các TCDG. Mặt khác vào các ngày lễ, ngày hội những
trò chơi dân gian truyền thống nên được đưa vào như một nội dung của ngày lễ,
để khôi phục lại những TCDG truyền thống đang dần bị đánh mất ở địa phương
Trên đây là “Biện pháp tổ chức trò chơi dân gian cho trẻ mẫu giáo 3 – 4
tuổi tại trường mầm non Nga Mỹ”, bản thân tôi đã rút ra sau một năm học thực
hiện tốt. Tôi rất mong hội đồng khoa học đóng góp ý kiến để đề tài của tôi được
hoàn thiện hơn.
Tôi xin chân thành cảm ơn
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG
Nga Mỹ, ngày 2 tháng 4 năm 2016
ĐƠN VỊ
Tôi xin cam đoan đây là sáng kiến của

tôi không sao chép của người khác.
Người thực hiện

Nguyễn Thị Loan

17


MỤC LỤC
STT
A
I
II
III
IV
B
I
II
1
2
3
III
1

Nội dung
MỞ ĐẦU
LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI
MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

NỘI DUNG CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
CƠ SỎ LÍ LUẬN CỦA SÁNG KIẾN
THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ TRƯỚC KHI ÁP DỤNG SÁNG KIẾN
Thuận lợi
Khó khăn
Kết quả điều tra thực tiễn
CÁC BIỆN PHÁP GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
Biện pháp sưu tầm, lựa chọn các trò chơi dân gian phù hợp với
trẻ, với chủ đề thực hiện.

2
3

Biện pháp tổ chức thực hiện các trò chơi dân gian
5-10
Biện pháp tổ chức các trò chơi dân gian lồng ghép vào các hoạt 10-13
động
Biện pháp phối kết hợp với phụ huynh
13-15
HIỆU QUẢ CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
15 - 16
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
16
KẾT LUẬN
16
KIẾN NGHỊ
16 - 17
Tài liệu tham khảo & phụ lục hình ảnh

4

IV
C
I
II

Trang
1
1-2
2
2
2
2
2-3
3
3
3-4
4
4
4-5

PHỤ LỤC
Các chữ viết tắt:
TCDG: Trò chơi dân gian
18


PGS TS: Phó giáo sư tiến sĩ
Tài liệu tham khảo:
- Giáo dục học ( Ân Thị Hảo)
- Trò chơi dân gian ( Nguyễn Văn Huy)

- 101 trò chơi dân gian cho trẻ mầm non(Lê Bạch Tuyết)
- Hướng dẫn tổ chức trò chơi dân gian trong nhà trường ( Vũ Kim Yến)
- Hướng dẫn chức thực hiện chương trình giáo dục mầm non 3 – 4 tuổi –
Nhà xuất bản giáo dục
-Ý nghĩa trò chơi dân gian.net
Phụ lục hình ảnh:
- Hỉnh ảnh trẻ chơi trò chơi: Nu na nu nống (H.1) – Trang 8
- Hình ảnh trẻ chơi trò chơi: Mèo đuổi chuột (H.2)- Trang 9
- Hình ảnh trẻ chơi trò chơi: Rồng rắn lên mây (H.3) – Trang 10
- Hình ảnh trẻ chơi trò chơi: Chi chi chành chành (H.4) – Trang 11
- Hình ảnh trẻ chơi trò chơi: Kéo co (H.5) – Trang 12
- Hình ảnh trẻ chơi trò chơi : Lộn cầu vồng (H.6) – Trang 13
- Hình ảnh tuyên truyền phụ huynh (H.7) – Trang 15

19