Một số giải pháp về kiểm tra nội bộ của hiệu trưởng nhằm góp phần nâng cao chất lượng, giáo dục trường tiểu học quang hiến huyện

I. MỞ ĐẦU
1.1. Lý do chọn đề tài.
“Giáo dục Tiểu học là bậc học nền tảng của hệ thống giáo dục quốc dân, có
nhiệm vụ xây dựng và phát triển tình cảm, đạo đức, trí tuệ, thẩm mỹ và thể chất
của các em nhằm hình thành cơ sở ban đầu cho sự phát triển toàn diện nhân cách
con người Việt Nam xã hội chủ nghĩa” [1].
Trường Tiểu học có một vị trí vai trò rất quan trọng. Để đạt được mục tiêu
giáo dục của bậc học, các nhà trường phải từng bước nâng cao chất lượng dạy và
học của trường mình. Điều này phụ thuộc vào nhiều yếu tố, một trong những
yếu tố quyết định là công tác quản lý mà người chịu trách nhiệm chính ở đây là
Hiệu trưởng. Trong công tác quản lý có rất nhiều khâu, chúng ta không được
phép quan trọng hóa hoặc bỏ qua bất kỳ khâu nào. Nhưng nói đến công việc của
người quản lý (cụ thể là Hiệu trưởng) thì ta không thể không nghĩ ngay đến công
tác kiểm tra nội bộ nhà trường của họ.
Đúng vậy, kiểm tra trong công tác quản lý đã được Đảng ta khẳng định
trong văn kiện hội nghị Ban chấp hành TW Đảng lần 5: “Lãnh đạo mà không
kiểm tra thì coi như không lãnh đạo” hay nguyên Thủ tướng Chính phủ Phạm
Văn Đồng đã nói “Lãnh đạo và kiểm tra là một”.
Mặt khác, chúng ta đã biết kiểm tra là một chức năng quan trọng trong quá
trình lãnh đạo và quản lý nhà trường đạt tới mục tiêu quản lý, duy trì trạng thái
hoạt động của một đơn vị cũng như tạo điều kiện cho nhà trường phát triển. Có
thể nói trong quản lý nếu không kiểm tra là người quản lý tự rước lấy một thứ vũ
khí của chính mình. Hoạt động kiểm tra trường học vốn là một hoạt động truyền
thống của ngành giáo dục nói chung và của trường Tiểu học nói riêng, nhiều Hiệu
trưởng đã tổ chức được những mạng lưới kiểm tra chặt chẽ hoạt động dạy và học
đưa nhà trường vào kỷ cương nền nếp. Hoạt động kiểm tra trường Tiểu học góp
phần quan trọng vào việc nâng cao hiệu quả sư phạm, nâng cao chất lượng dạy và
học ở trường tiểu học. Nếu kiểm tra, đánh giá đúng sẽ nắm bắt được các mâu
thuẫn và kịp thời xử lý các mâu thuẫn đó, kể cả việc giải quyết khiếu nại, tố cáo
kiểm tra cũng là biện pháp để khắc phục bệnh quan liêu.
Vì vậy, công tác kiểm tra nội bộ nhà trường là một hoạt động quản lý

thường xuyên của Hiệu trưởng nhà trường, là một yêu cầu tất yếu của quá trình
đổi mới quản lý hiện nay. Công tác kiểm tra nội bộ nhằm giúp hiệu trưởng tìm ra
những biện pháp đôn đốc, giúp đỡ và điều chỉnh đối tượng kiểm tra góp phần
hoàn thiện, củng cố và phát triển nhà trường, là tổ chức quản lý trong nội bộ, là
chức năng tất yếu của quá trình quản lý. Công tác kiểm tra nội bộ trường học
được thực hiện trên nguyên tắc thủ trưởng đơn vị vừa là chủ thể kiểm tra vừa là
đối tượng kiểm tra do đó kiểm tra nội bộ trường học không những là công cụ sắc
bén góp phần tăng cường hiệu lực quản lí trường học nói chung và chất lượng
dạy - học nói riêng mà còn góp phần nâng cao tinh thần trách nhiệm của từng cá
1


nhân, tập thể trong nhà trường. Chính vì thế tôi đã nghiên cứu và chọn đề tài “Một
số giải pháp về công tác kiểm tra nội bộ của Hiệu trưởng nhằm góp phần nâng
cao chất lượng giáo dục ở trường Tiểu học Quang Hiến, huyện Lang Chánh,
tỉnh Thanh Hóa”.
1.2. Mục đích nghiên cứu
Giúp Hiệu trưởng rút ra những kinh nghiệm nhằm điều chỉnh, bổ sung để tổ
chức thực hiện kiểm tra nội bộ trường tiểu học đạt hiệu quả cao, góp phần nâng
cao chất lượng giáo dục trong nhà trường.
1.3. Đối tượng nghiên cứu
Một số giải pháp về công tác kiểm tra nội bộ của Hiệu trưởng nhằm góp
phần nâng cao chất lượng giáo dục ở trường Tiểu học Quang Hiến, huyện Lang
Chánh, tỉnh Thanh Hóa.
1.4. Phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp nghiên cứu các tài liệu văn bản về lí luận đường lối của
Đảng, của Nhà nước và của ngành.
- Phương pháp nghiên cứu thực tiễn: Thực trạng tổ chức kiểm tra nội bộ
trường tiểu học Quang Hiến.
- Phương pháp thống kê toán học.

- Phương pháp so sánh đối chiếu: Đối chiếu các số liệu thống kê trước và
sau khi thực hiện.
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm: Đề ra những giải pháp kiểm tra nội
bộ của Hiệu trưởng nhằm nâng cao chất lượng giáo dục ở trường Tiểu học.

2


II. NỘI DUNG
2.1. Cơ sở lý luận.
Công tác kiểm tra nội bộ trường học là một hoạt động quản lý thường
xuyên của Hiệu trưởng; là yêu cầu tất yếu của quá trình đổi mới hiện nay.
Kiểm tra nội bộ trường Tiểu học cũng như kiểm tra nói chung đều xuất phát
từ những luận điểm cơ bản “Sự liên hệ ngược”.
Kiểm tra nội bộ trường Tiểu học là tạo được mối quan hệ thông tin ngược
(trong, ngoài) trong quản lý trường tiểu học, cung cấp những thông tin đã được
xử lý đánh giá chính xác. Đó là nguồn thông tin cần thiết cực kỳ quan trọng để
người hiệu trưởng (hệ quản lý) điều khiển, điều chỉnh và hoạt động quản lý có
hiệu quả hơn, đồng thời các thành viên, các bộ phận trong nhà trường (đối tượng
quản lý) tự điều chỉnh ý thức hành vi và hoạt động của mình càng tốt hơn.
Chính vì vậy, có thể nói rằng kiểm tra nội bộ trường Tiểu học là hệ thống
phản hồi (xem sơ đồ sau):
Hệ quản lý (Hiệu trưởng)

a
b

Hệ bị quản lý
(khách thể, đối tượng)
b’

b’

Sơ đồ mối liên hệ thống tin trong quản lý
a – Mối liên hệ thông tin thuận
b – Mối liên hệ thông tin ngược (bên ngoài)
b’ – Mối liên hệ thông tin ngược (bên trong)
b và b’ – Là nền tảng của sự điều chỉnh gồm hai quá trình
Từ sơ đồ trên ta có thể thấy gồm hai quá trình
- Quá trình điều chỉnh của nhà quản lý
- Quá trình tự điều chỉnh của người bị quản lý [2].
Như vậy có thể nói kiểm tra nội bộ trường Tiểu học là hệ thống phản hồi,
hệ thống này trình bày việc kiểm tra theo một quan điểm toàn diện và hiện thực
hơn là khi ta chỉ xem xét chúng đơn thuần như vấn đề trích lập các tiêu chuẩn đo
lường kết quả thực hiện và điều chỉnh các sai lệch.
Công tác kiểm tra nội bộ nhà trường, là một hoạt động quản lý thường
xuyên của Hiệu trưởng, là một yêu cầu về đổi mới công tác quản lý hiện nay
nhằm giúp Hiệu trưởng tìm ra những biện pháp trong công tác chỉ đạo, điều
hành, đôn đốc, giúp đỡ và điều chỉnh đối tượng kiểm tra; góp phần hoàn thiện,
củng cố, phát triển nhà trường và hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ năm học theo
hướng dẫn của ngành.
3


Công tác kiểm tra nội bộ trường học được thực hiện trên nguyên tắc thủ
trưởng đơn vị vừa là chủ thể kiểm tra (kiểm tra cấp dưới theo chức năng nhiệm
vụ quản lý nhà nước về giáo dục, tự kiểm tra) vừa là đối tượng kiểm tra (kiểm
tra việc thực hiện quy chế dân chủ; công khai và thực hiện các hoạt động giáo
dục tại đơn vị).[4]
Kiểm tra nội bộ là một trong những chức năng cơ bản của quản lý. Đó là
công việc hoạt động nghiệp vụ mà người quản lý ở bất kỳ cấp nào, cương vị nào

cũng phải thực hiện để biết rõ những kế họach, mục tiêu đề ra thực tế đã đạt
được đến đâu và như thế nào. Từ đó tìm ra các biện pháp động viên, giúp đỡ,
uốn nắn và điều chỉnh.
2.2. Thực trạng.
Trong những năm qua, các cấp quản lý giáo dục đã xây dựng hệ thống
chuẩn, coi trọng công tác kiểm tra nội bộ trường Tiểu học. Song công tác kiểm
tra nội bộ trường Tiểu học Quang Hiến tuy thường xuyên nhưng vẫn còn một số
hạn chế.
- Về nhận thức: Nhận thức của một số giáo viên còn hạn chế, họ chỉ coi
trọng giờ dạy mà bỏ qua rất nhiều công tác khác, cán bộ kiểm tra chỉ coi trọng
dự giờ thăm lớp chưa chú ý đến chất lượng tư vấn thúc đẩy sau kiểm tra, coi đó
chỉ là biện pháp để dẫn đến kiểm điểm, xếp loại thi đua..
- Về lực lượng kiểm tra: Các thành viên trong Ban kiểm tra nội bộ chủ yếu
là kiêm nhiệm, chưa được bồi dưỡng, tập huấn, các đồng chí đó cũng chưa hết
được vị trí, chức năng,vai trò, tầm quan trọng của công tác kiểm tra, còn lúng
túng trong kiểm tra, ngại va chạm. Kiểm tra chuyên đề, kiểm tra đột xuất giáo
viên ít được thực hiện, chủ yếu là kiểm tra định kỳ theo lịch cụ thể từ đầu năm
học. Việc kiểm tra chỉ mới chú trọng các môn học Toán, Tiếng Việt còn các môn
học khác chưa được quan tâm đúng mức, môn Tiếng Anh chưa có thành viên
trong Ban kiểm tra. Kế hoạch kiểm tra kiểm tra chuyên đề đều báo trước một
tuần, thời gian kiểm tra lại ngắn những đồng chí giáo viên được kiểm tra cũng
chỉ kiểm tra hồ sơ của giáo viên và dự giờ trên lớp. Vì thế giáo viên đã biết trước
nên việc kiểm tra ít nhiều cũng chưa được khách quan, trung thực. Hoạt động
dạy và học được đẩy mạnh trong giai đoạn kiểm tra xong lại lắng xuống chưa
được diễn ra thường xuyên để trở thành hoạt động chung của nhà trường.
- Về tổ chức hoạt động: Kiểm tra nội bộ đã thực hiện thường xuyên nhưng
chưa đầy đủ, còn đơn điệu, đôi khi còn mang tính hình thức và đối phó. Một số
nội dung kiểm tra chưa rõ ràng, chưa có kế hoạch cụ thể hoặc còn nương nhẹ
4

việc đánh giá xếp loại. Có khi kiểm tra rồi để đó, chưa có biện pháp khắc phục,
điều chỉnh.
- Về kế hoạch kiểm tra nội bộ: Việc xây dựng kế hoạch cho công tác kiểm
tra nội bộ trường học đã có nhưng vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu của nhà
trường trong chiến lược phát triển giáo dục và đổi mới phương pháp giáo dục.
- Về kết quả đánh giá: Vẫn còn nặng về hình thức động viên khích lệ, đánh
giá chưa chính xác, chưa thật sự có biện pháp tư vấn thúc đẩy hoạt động sư
phạm giúp người quản lý có thông tin chính xác, kịp thời có những quyết định
kế hoạch biện pháp xử lý đúng đắn.
- Về kinh phí: Kinh phí dành cho công tác kiểm tra nội bộ không có dẫn đến
lực lượng kiểm tra chưa thực sự nhiệt tình với công việc này.
- Kết quả chất lượng giáo viên và học sinh năm học 2015 – 2016.
Mức đạt được
TT

Nội dung

1

Chấp hành quy chế chuyên môn.
Xác định được nội dung, phương

2
3
4
5
6
7

pháp, hình thức kiểm tra nội bộ.
Nắm được nguyên tắc kiểm tra nội bộ
Nắm được nhiệm vụ kiểm tra nội bộ.

Làm công tác chủ nhiệm lớp.
Giáo viên dạy giỏi cấp trường.

Đổi mới phương pháp dạy học và

kiểm tra đánh giá.
8 Kết quả các môn học của học sinh.
9 Kết quả các năng lực của học sinh.
10 Kết quả các phẩm chất của học sinh

Tốt
(giỏi,
xuất
sắc)

(Hoàn
thành)

Đạt
yêu
cầu

26

9

12

5

26

10

11

4

26
26
13
22

10
10
6
12

11
11
4

4
4
3

26

9

11

6

Tổng
số

263
263
263

Khá

260
260
260

Chưa
đạt
yêu
cầu

3
3
3

2.3. Các giải pháp
Từ thực trạng nêu trên và thực tiễn công tác kiểm tra nội bộ trường Tiểu
học Quang Hiến, tôi xin đề xuất một số giải pháp trong công tác kiểm tra nội bộ
trường Tiểu học của Hiệu trưởng nhằm góp phần nâng cao chất lượng giáo dục ở
trường Tiểu học hiện nay như sau:
5


Giải pháp 1: Nâng cao nhận thức, vai trò, trách nhiệm của các thành
viên, tổ chức, đoàn thể về công tác kiểm tra nội bộ.
Tuyên truyền cho các thành viên, tổ chức, đoàn thể trong nhà trường hiểu
rõ quan điểm, đường lối của Đảng và nhận thức rõ vai trò, trách nhiệm của mình
trong công tác tổ chức kiểm tra nội bộ. Giúp cho việc phối hợp các lực lượng,
các cấp, các ngành tổ chức kiểm tra nội bộ được tiến hành một cách đồng bộ,
chặt chẽ và có hiệu quả.
Chi bộ Đảng: Xây dựng kế hoạch tuyên truyền về công tác tổ chức kiểm
tra nội bộ, phân công, giao trách nhiệm cụ thể tới Đảng viên, CBQL, giáo viên
chủ nhiệm, giáo viên bộ môn để thực hiện.
Chuyên môn phối hợp với các tổ chức trong nhà trường: Giáo dục
chính trị tư tưởng, đạo đức cho CBGV-NV, đoàn viên, hội viên và học sinh.
Thường xuyên quán triệt chủ trương, đường lối của Đảng; chính sách, pháp luật
của Nhà nước; các chỉ thị, nghị quyết của cấp trên; mục tiêu nhiệm vụ của
ngành, vị trí, vai trò và tầm quan trọng của hoạt động kiểm tra nội bộ đến cán
bộ, giáo viên, nhân viên nhà trường.
Kết quả tuyên truyền cần đạt được: Kiểm tra là một trong những chức
năng cơ bản của quản lý. Đó là công việc - hoạt động nghiệp vụ mà người quản
lý ở bất kỳ cấp nào cũng phải thực hiện để biết rõ những kế hoạch, mục tiêu đề
ra trên thực tế đã đạt được đến đâu và như thế nào. Từ đó đề ra những biện pháp
động viên, giúp đỡ, uốn nắn và điều chỉnh nhằm thúc đẩy các cá nhân và tổ chức
phát triển.

Kiểm tra nội bộ trường học là hoạt động xem xét và đánh giá các hoạt động
giáo dục, điều kiện dạy – học, giáo dục trong phạm vi nội bộ nhà trường nhằm
mục đích phát triển sự nghiệp giáo dục nói chung, phát triển nhà trường, phát
triển người giáo viên và học sinh nói riêng.
Giải pháp 2: Nâng cao chất lượng xây dựng kế hoạch kiểm tra nội bộ
trường học.
Đây là biện pháp vô cùng quan trọng, sự thành công hay thất bại đều phụ
thuộc và kế hoạch. Vì vậy từ đầu năm học Hiệu trưởng cần phối hợp với các tổ
chức đoàn thể căn cứ vào kế hoạch năm học, năng lực của lực lượng kiểm tra,
tình hình giáo viên, học sinh, kinh phí cho kiểm tra … để xây dựng kế hoạch cho
có tính khả thi.
Cần lựa chọn những hoạt động cụ thể phù hợp với đối tượng kiểm tra mà
xác định nội dung, phương pháp, thời gian kiểm tra.
Ngoài kế hoạch chung cho cả năm học, cần xây dựng kế hoạch cụ thể cho
từng tháng, từng tuần, từng nội dung. Kế hoạch càng chi tiết, cụ thể thì sự thành
công càng cao.
Để có được một kế hoạch kiểm tra nội bộ trường Tiểu học mang tính khả
thi cần xây dựng qua các bước sau:
- Bước 1: Chuẩn bị.
Bước này người Hiệu trưởng phải nắm được các văn bản phải có giá trị
pháp lý dựa vào các văn bản của các cấp về công tác thanh tra, kiểm tra, các quy
định mới về chuyên môn để làm căn cứ, xác định mục đích yêu cầu, nhiệm vụ,
6


phân tích đánh giá thực trạng về công tác kiểm tra nội bộ nhà trường trong thời
gian qua, tìm ra điểm mạnh, điểm yếu để xây dựng và điều chỉnh trong kế hoạch
mới phù hợp với tình hình, điều kiện cụ thể cho phép của nhà trường mình và có
tính khả thi.
- Bước 2: Xây dựng kế hoạch sơ bộ.

Phải thể hiện rõ được các công việc cần kiểm tra sao cho các đối tượng
được kiểm tra ý thức và chủ động tự kiểm tra phần việc của mình.
- Bước 3: Xây dựng kế hoạch chính thức.
Từ kế hoạch sơ bộ, cho thảo luận tập thể (Ban giám hiệu, ban kiểm tra nội
bộ) thống nhất và lập kế hoạch cụ thể cho việc thực hiện kiểm tra nội bộ, cuối
cùng thông qua hội nghị công nhân viên chức đầu năm.
Kế hoạch kiểm tra nội bộ trường Tiểu học được thiết kế dưới dạng sơ đồ
hóa và treo ở văn phòng nhà trường trong đó ghi rõ thời gian (học kỳ, tháng,
tuần); nội dung kiểm tra, đối tượng kiểm tra và người kiểm tra.
- Kế hoạch, nội dung kiểm tra, đối tượng kiểm tra cụ thể năm học 2016
-2017 của trường Tiểu học Quang Hiến như sau:
Tháng

Nội dung kiểm tra
- Kiểm tra bộ phận:
Kiểm tra cơ sở vật chất nhà trường.

09/2016 - Tự kiểm tra:
+ Công tác chỉ đạo, điều hành của
Hiệu trưởng, xây dựng và triển
khai, thực hiện kế hoạch năm học;
ban hành quy chế làm việc, quy chế
phối hợp; văn bản quản lý nội bộ.
- Kiểm tra hoạt động nhà giáo:
+ Kiểm tra việc thực hiện nội
10/2016
dung, nhiệm vụ giảng dạy, chấp
hành quy chế chuyên môn.
- Kiểm tra bộ phận:
+ Việc xây dựng, triển khai thực

11/2016
hiện kế hoạch và hoạt động, hồ sơ
của tổ chuyên môn.
- Kiểm tra chuyên đề:
+ Kiểm tra việc thực hiện các
12/2016 khoản thu, chi ngoài ngân sách năm
học 2016-2017.

Đối tượng
kiểm tra
- Phòng học,
phòng chức
năng,...

Thời gian
kiểm tra
03/9/2016

- Hiệu trưởng
2530/09/2016
- GV: Bùi Thị
Thảo, Nguyễn
Thị Oanh

2628/10/2016

- Tổ 1-2-3

29/11/2016

- Các đồng chí
giáo viên.
- Hồ sơ của kế
toán, thủ quỹ.

26/12/2016
7


1/2017

2/2017

3/2017

4/2017

5/2017

- Kiểm tra bộ phận:
+ Việc xây dựng, triển khai thực
hiện kế hoạch và hoạt động, hồ sơ
của tổ chuyên môn.
- Kiểm tra hoạt động nhà giáo:
+ Kiểm tra việc thực hiện đổi mới
phương pháp dạy học; kiểm tra,
đánh giá học sinh; tình hình chất
lượng giảng dạy của giáo viên và
học sinh kết quả học tập và giáo
dục học sinh.

+ Dự giờ trên lớp của giáo viên.
- Kiểm tra chuyên đề: Kiểm tra
việc thực hiện Luật phòng, chống
tham nhũng, lãng phí.
- Kiểm tra hoạt động nhà giáo:
+ Kiểm traviệc thực hiện đổi mới
phương pháp dạy học; kiểm tra,
đánh giá học sinh; tình hình chất
lượng giảng dạy của giáo viên và
học sinh kết quả học tập và giáo
dục học sinh.
+ Dự giờ trên lớp của giáo viên.
- Kiểm tra hoạt động nhà giáo:
+ Kiểm traviệc thực hiện đổi mới
phương pháp dạy học; kiểm tra,
đánh giá học sinh; tình hình chất
lượng giảng dạy của giáo viên và
học sinh kết quả học tập và giáo
dục học sinh.
+ Dự giờ trên lớp của giáo viên.
+ Kiểm tra tình hình học tập của
học sinh.
- Kiểm tra chuyên đề:
+ Kiểm tra đánh giá việc duy trì các
tiêu chí của trường đạt chuẩn Quốc
gia mức độ 2.

- Tổ 4-5

12/01/2017

- GV: Nguyễn
Thị Hà và
Lương Thị Cứ
và học sinh lớp
2A, 2B.

27/02/2017

- Cán bộ giáo
viên, nhân
viên.
- Hồ sơ và hoạt
động thực tế ở
nhà trường.

28/03/2017

- GV: Nguyễn
Thị Quyên và
học sinh lớp
4B.

- GV: Đỗ Thị
Hạnh
và học sinh lớp
1A

25/04/2017

5 tiêu chí của
trường chuẩn
Quốc gia mức
độ 2.

22/05/2017

Giải pháp 3: Lựa chọn và bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ cho lực
lượng kiểm tra nội bộ.
* Lựa chọn lực lượng kiểm tra:
8


- Trường học có nhiều đối tượng phải kiểm tra. Do tính đa dạng và phức
tạp, thường Hiệu trưởng không đủ thông thạo về nhiều bộ môn nhất là môn
Tiếng Anh, không nhiều thời gian để trực tiếp kiểm tra trong trường. Hiệu
trưởng phải có thêm nhiều thành viên giúp việc kiểm tra. Bởi vậy lực lượng
kiểm tra nhiều thành phần, đảm bảo tính khoa học, tính dân chủ. Yêu cầu của
việc lựa chọn lực lượng kiểm tra là:
+ Hiệu trưởng quyết định thành lập ban kiểm tra, trưởng ban kiểm tra phải
là Hiệu trưởng hoặc Phó hiệu trưởng.
+ Thành viên ban kiểm tra phải là người thông thạo chuyên môn nghiệp vụ,
có uy tín, sáng suốt và linh hoạt trong công việc.
+ Các thành viên trong ban kiểm tra được phân công cụ thể phần việc được
giao, xác định rõ quyền hạn, trách nhiệm.
* Bồi dưỡng lực lượng kiểm tra
- Bồi dưỡng Hiệu trưởng: Hiệu trưởng phải lập kế hoạch cho mình một
cách khoa học; ưu tiên dành quỹ thời gian để Hiệu trưởng tham quan học tập
kinh nghiệm ở các trường bạn tổ chức hiệu quả hoạt động kiểm tra nội bộ, có
chất lượng giáo dục cao.

Ảnh 1: Tham quan học tập kinh nghiệm của các thầy cô Hiệu trưởng
tại trường Tiểu học Nguyễn Văn Trỗi - Thành phố Đà Nẵng
- Bồi dưỡng cho các thành viên kiểm tra: Việc bồi dưỡng kiến thức kiểm
tra nội bộ cho thành viên Ban kiểm tra là một việc làm cần thiết. Nếu thành viên
9


Ban kiểm tra không có kiến thức, phương pháp, kỹ năng thì hiệu quả của việc
kiểm tra chắc chắn không tốt. Vì vậy, cần tổ chức, tập huấn bồi dưỡng nghiệp vụ
kiểm tra cho các thành viên để việc kiểm tra được chính xác, khách quan, hiệu
quả, thường xuyên, kịp thời, công khai.
Tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ kiểm tra cho các thành viên trong ban kiểm
tra của nhà trường thực hiện các nội dung kiểm tra.

Ảnh 2: Ảnh tập huấn triển khai các văn bản cho Ban kiểm tra
Giải pháp 4: Xây dựng chuẩn mực đánh giá, những tiêu chí cụ thể cho
việc kiểm tra.
Trong việc kiểm tra nội bộ trường Tiểu học, khi Hiệu trưởng tiến hành
kiểm tra bất kỳ một hoạt động nào, với đối tượng nào thì trước khi kiểm tra phải
có những tiêu chí, những chuẩn mực, mục tiêu cụ thể để có cơ sở đánh giá. Cơ
sở pháp lý để xây dựng chuẩn mực, mục tiêu đánh giá là mục tiêu chung của
ngành, những văn bản hướng dẫn của cấp trên.
Mặt khác chúng ta cần chú ý đến đặc điểm riêng của trường mình với đặc
điểm chung nhất giữa các đối tượng để xây dựng chuẩn mực đánh giá cho phù
hợp và sử dụng hiệu quả nhất.
Các căn cứ để đánh giá kết quả kiểm tra:
- Quy chế chuyên môn của nhà trường đã xây dựng và lấy ý kiến của cán
bộ giáo viên đưa vào thực hiện.
10

- Phiếu đánh giá giờ dạy dành cho giáo viên Tiểu học.
- Luật giáo dục.
- Điều lệ trường tiểu học.
- Quyết định số 14/2007/QĐ-BGDĐT ngày 4/5/2007 của Bộ trưởng, Bộ
Giáo dục và Đào tạo hướng dẫn sử dụng Chuẩn trong quá trình đánh giá, xếp
loại giáo viên tiểu học theo Chuẩn.
- Thông tư 22/2016/TT-BGDĐT bổ sung một số điều của Quy định đánh
giá học sinh tiểu học ban hành kèm theo.
Giải pháp 5: Tổ chức thực hiện.
- Phân cấp trong kiểm tra: Hiệu trưởng có thể kiểm tra trực tiếp hay gián
tiếp các hoạt động trong nhà trường. Khi kiểm tra gián tiếp phải ủy nhiệm phân
cấp rõ ràng (cho Phó hiệu trưởng; tổ chuyên môn hoặc các thành viên trong ban
kiểm tra).
- Hiệu trưởng định hướng cho các thành viên trong Ban kiểm tra nội bộ
trường học tìm hiểu, thâm nhập các văn bản pháp quy, các quy định, hướng dẫn
của các cấp, ngành để có căn cứ đối chiếu khi kiểm tra.
- Căn cứ kế hoạch kiểm tra đã được phổ biến công khai, Ban kiểm tra nội
bộ trường học cụ thể hoá kế hoạch kiểm tra trong năm học bằng việc lập kế
hoạch cho các nhóm thành viên theo từng tháng hoặc theo từng đợt. Mỗi nội
dung kiểm tra nhất thiết phải lập biên bản kiểm tra, đề xuất sau kiểm tra để làm
căn cứ đánh giá, lưu trữ đầy đủ hồ sơ theo quy định.
- Hàng tháng, Hiệu trưởng phải đưa nội dung đánh giá công tác kiểm tra
nội bộ trường học vào chương trình công tác, đồng thời điều chỉnh, bổ sung các
kế hoạch cho sát thực tế.
- Cuối học kì và cuối năm học, Hiệu trưởng phải báo cáo sơ kết, tổng kết
công tác kiểm tra nội bộ trường học trước toàn thể giáo viên, nhân viên nhà
trường và lãnh đạo cấp trên theo quy định.
Tất cả các biện pháp trên là cơ sở và điều kiện cần thiết để tổ chức kiểm tra

nội bộ đạt hiệu quả tốt. Nhưng nếu không tổ chức thực hiện thì các giải pháp
trên cũng không có tác dụng và chỉ là thừa.
* Sau đây là một số nội dung ban kiểm tra nhà trường đã thực hiện trong
năm học 2016 - 2017 và được lưu lại bằng hình ảnh:
Trong năm học 2016 - 2017, Ban kiểm tra nội bộ nhà trường đã kiểm tra
hoạt động của 7 nhà giáo với các nội dung sau:
- Kiểm tra trình độ chuyên môn – nghiệp vụ (tay nghề) thông qua dự giờ
lên lớp. Hình thức dự giờ có thể báo trước, đột xuất, dự song song, dự theo
chuyên đề,…khi dự giờ cần kiểm tra nắm vững kiến thức, truyền đạt kiến thức
như thế nào? Sau khi phân tích sư phạm cần dựa vào việc thực hiện mục tiêu –
11


nội dung – phương pháp – kết quả để đánh giá giờ dạy một cách chính xác. Khi
dự giờ, đánh giá kết quả cần quán triệt rõ quan điểm của người kiểm tra, khen
chê minh bạch, động viên phê phán đúng có tác dụng kích thích và quan trọng
đối với giáo viên, mang tính định hướng tích cực.

Ảnh 3: Giờ học tập viết lớp 1A
- Kiểm tra việc thực hiện quy chế chuyên môn, ý thức trách nhiệm gồm:
Kiểm tra việc thực hiện chương trình, thời khóa biểu, kiểm tra hồ sơ, kiểm
tra kế hoạch bài học,...Đánh giá xếp loại học sinh đã đúng hướng dẫn của
Thông tư số 22/2016/TT-BGDĐT hay chưa? Nếu giáo viên làm sai quy chế, Ban
kiểm tra góp ý rút kinh nghiệm trực tiếp với giáo viên và yêu cầu giáo viên làm
lại, sau đó kiểm tra lại vào một thời gian gần nhất.

12


Ảnh 4: Khối 1, 2, 3 tổ chức sinh hoạt chuyên đề Đổi mới phương pháp dạy học

+ Kiểm tra bộ phận.
Đầu năm học nhà trường tăng cường kiểm tra cơ sở vật chất; kiểm tra
phòng học: Bàn ghế của học sinh, giáo viên, bảng lớp,...có đảm bảo cho học sinh
học hay không để sửa chữa bổ sung một cách kịp thời.

Ảnh 5: Phòng học Tiếng Anh
13


Kiểm tra sách vở thư viện đầu năm: Số lượng các loại đầu sách có đủ phục
vụ cho việc dạy của giáo viên và việc học của học sinh không?

Ảnh 6: Phòng Thư viện

Ảnh 7: Phòng Thiết bị

14


Cần tổ chức kiểm tra cơ sở vật chất – thiết bị dạy học hợp lý, hồ sơ kiểm tra
cần cụ thể, chi tiết và định hướng cách xử lý sau kiểm tra.

Ảnh 8: Phòng Tin học
Giải pháp 6: Thi đua khen thưởng.
Công tác thi đua khen thưởng là một khâu quan trọng, có kiểm tra đánh giá
nghiêm túc, đúng thực chất để biết được năng lực, nhận thức, trình độ... của học
sinh cũng như năng lực của giáo viên. Làm tốt công tác thi đua khen thưởng
nhằm thúc đẩy phong trào thi đua dạy và học.
Hiệu trưởng trực tiếp theo dõi sát sao việc tổ chức thực hiện công tác
kiểm tra cả về hình thức, nội dung, phương pháp, đối tượng thông qua các hoạt

động cụ thể sau:
Sau mỗi lần kiểm tra phải tư vấn, thúc đẩy, giúp đỡ đội ngũ từng bước
hoàn thiện năng lực sư phạm góp phần nâng cao chất lượng giáo dục. Đối với
các tổ chức, bộ phận trong nhà trường, thông qua việc kiểm tra các nội dung, đối
chiếu với các quy định để Hiệu trưởng hoặc phó hiệu trưởng đánh giá mức độ
thực hiện nhiệm vụ, từ đó điều chỉnh kế hoạch, tư vấn, thúc đẩy các cá nhân, tập
thể; hiệu trưởng hoặc phó hiệu trưởng tự kiểm tra và tự điều chỉnh quá trình
công tác…góp phần thực hiện các nhiệm vụ, hoàn thành mục tiêu, nhiệm vụ
được giao của nhà trường.
Người xưa có câu “Một trăm tiền công không bằng một đồng tiền thưởng”
Bởi vậy, công tác thi đua khen thưởng phải hết sức khách quan, công bằng làm
sao khen thưởng đúng lúc, đúng người. Cuối năm học và sau các kỳ thi, hội thi
nhà trường phối hợp với hội khuyến học của xã, hội cha mẹ học sinh và các
15


đoàn thể trong và ngoài nhà trường tổ chức khen thưởng những học sinh và giáo
viên có thành tích cao trong phong trào thi đua dạy tốt học tốt và ghi tên vào sổ
thi đua khen thưởng của nhà trường để theo dõi và có chế độ đãi ngộ phù hợp.
Cách tổ chức trao thưởng cần trang trọng để tôn vinh những người xứng đáng và
có tác dụng thúc đẩy mọi người cùng thi đua dạy tốt - học tốt.
2.4. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm.
Sau khi áp dụng một số giải pháp cụ thể, hoạt động kiểm tra nội bộ đã trở
thành việc làm thường xuyên, mọi thành viên trong nhà trường đều có nhận thức
tốt về công tác kiểm tra nên đã tạo được kĩ cương, nền nếp trong nhà trường.
Cán bộ quản lý nhà trường nắm vững công tác kiểm tra, mọi người đã đầu tư
thích đáng cho hoạt động kiểm tra. Biết cách xây dựng cụ thể một kế hoạch
kiểm tra nội bộ trong nhà trường. Nhờ sự chỉ đạo rõ ràng, phân cấp cụ thể cho
các thành viên trong tổ kiểm tra nên kết quả các hoạt động kiểm tra đạt hiệu quả
cao. Do đó đã thúc đẩy bộ máy nhà trường hoạt động đồng bộ, hoàn thành xuất sắc

mọi nhiệm vụ được giao; chất lượng của giáo viên, học sinh được nâng cao rõ rệt.
- Kết quả chất lượng giáo viên và học sinh cuối học kỳ I, năm học 2016 – 2017:
Mức đạt được
TT

1
2
3
4
5
6
7
8

Nội dung

Tổng
số

Tốt
(giỏi,
HTT)

Khá
(Đạt,
Hoàn
thành)

Đạt
yêu

cầu

Chấp hành quy chế chuyên môn.
Xác định được nội dung, phương
pháp, hình thức kiểm tra nội bộ.

24

13

9

2

24

15

8

1

Nắm được nguyên tắc kiểm tra nội bộ
Nắm được nhiệm vụ kiểm tra nội bộ.

24
24
13
21
3

3

15
15
10
17
3
2

8
8
3

1
1

24

13

9

2

272
272
272

62
62

62

209
209
210

Làm công tác chủ nhiệm lớp.
Tham dự thi giáo viên giỏi cấp trường.
Tham dự thi giáo viên giỏi cấp huyện

Tham dự thi giáo viên giỏi cấp tỉnh
Đổi mới phương pháp dạy học và
9
kiểm tra đánh giá.
10 Kết quả các môn học của học sinh.
11 Kết quả các năng lực của học sinh.
12 Kết quả các phẩm chất của học sinh

Chưa
đạt
yêu
cầu
(CHT,
CCG)

1
1

Qua một năm áp dụng các giải pháp nêu trên, tôi thấy kết quả tương đối khả
quan, đa số cán bộ, giáo viên nhà trường đã chấp hành tốt quy chế chuyên môn; nội

dung, phương pháp, hình thức kiểm tra nội bộ nhà trường. Kết quả giáo viên dạy
giỏi các cấp tăng. Nhà trường đã có 2/3 giáo viên đạt danh hiệu giáo viên dạy giỏi
16


cấp tỉnh; 3/3 giáo viên đạt danh hiệu giáo viên dạy giỏi cấp huyện; 99.6% học sinh
hoàn thành trở lên các môn học và năng lực; 100% học sinh đạt mức đạt trở lên về
phẩm chất.
Trong năm học 2016-2017, nhà trường được đoàn đánh giá ngoài của Sở
Giáo dục và Đào tạo về kiểm tra và công nhận Kiểm định chất lượng đạt Cấp độ 3.

III. KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ
3.1. Kết luận.
Để đáp ứng nhu cầu của đất nước trong thời kỳ đổi mới sự nghiệp Công
nghiệp hóa – Hiện đại hóa đất nước đòi hỏi phải có những con người năng động,
17


tự chủ, sáng tạo. Việc đào tạo thế hệ trẻ (chủ nhân tương lai của đất nước) thành
những con người theo mục tiêu giáo dục là trách nhiệm của toàn Đảng, toàn dân
nhưng trước hết là của ngành giáo dục phải đạo ra bước chuyển biến căn bản từ
mục tiêu, nội dung đến phương pháp giáo dục đưa chất lượng giáo dục ngày một
nâng cao. Muốn vậy các nhà quản lý giáo dục phải năng động sáng tạo trong
công việc của mình. Đặc biệt là công tác kiểm tra nội bộ trường học cần phải tìm
ra các giải pháp phù hợp mang lại hiệu quả cao.
Kết quả nghiên cứu đã chứng tỏ rằng làm tốt công tác kiểm tra nội bộ
trường Tiểu học là yếu tố quan trọng góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ, chất
lượng dạy và học. Chính vì vậy Hiệu trưởng cần tiến hành tốt công tác kiểm tra
nội bộ trường Tiểu học.
Để hoạt động kiểm tra nội bộ trường Tiểu học đem lại hiệu quả cao thì

người Hiệu trưởng Tiểu học trước hết phải có nhận thức đúng đắn về vị trí, vai
trò, tầm quan trọng của việc kiểm tra nội bộ trường Tiểu học, phải tuân thủ các
nguyên tắc kiểm tra, nắm vững các quy định của Bộ, Sở, Phòng về công tác
kiểm tra đánh giá. Hiệu trưởng phải giỏi về chuyên môn nghiệp vụ, có tinh thần
trách nhiệm cao, có thái độ kiên quyết, xác định đúng mục đích, nội dung, đối
tượng kiểm tra trong đánh giá cần chí công vô tư, công bằng. Hiệu trưởng phải
biết tự kiểm tra đánh giá bản thân là cách tốt nhất để hoàn thiện bản thân. Có
như vậy mọi người mới “Tâm phục, khẩu phục” là cơ sở là tiền đề để kiểm tra
đánh giá người khác. Bên cạnh đó cần tuyên truyền cho cán bộ giáo viên có
nhận thức đúng đắn về công tác kiểm tra nội bộ trường Tiểu học để họ có sự tự
tin mỗi khi được kiểm tra. Trong quá trình kiểm tra đánh giá cần phát huy ưu
điểm mỗi người, khơi dậy trong họ lòng say mê và tự tận tâm với nghề nghiệp,
tận tụy với công việc chuyên môn của họ, tự kiểm tra bản thân, hoàn thành tốt
công việc được giao.
Cần phát huy tinh thần tập thể của các tổ chức đoàn thể trong nhà trường
lấy tổ chuyên môn làm cơ sở để kiểm tra đánh giá trước tiên. Kiểm tra đánh giá
làm cho cán bộ giáo viên tự ý thức hoàn thành nhiệm vụ, bám sát chỉ tiêu, kế
hoạch nhà trường đề ra để phấn đấu. Thông qua công tác kiểm tra nội bộ trường
Tiểu học phát huy tinh thần đoàn kết, giúp đỡ nhau trong công tác, củng cố đoàn
kết trong tập thể sư phạm.
Như vậy để đạt được mục tiêu giáo dục, nâng cao chất lượng giáo dục và
đào tạo của một nhà trường người Hiệu trưởng phải tiến hành thực hiện tốt công
tác kiểm tra nội bộ trường Tiểu học.
3.2. Kiến nghị.
18


Để công tác kiểm tra nội bộ trường Tiểu học đạt kết quả cao hơn tôi đề
nghị:
- Bộ Giáo dục và Đào tạo: Có chuẩn đánh giá thống nhất chung trong cả

nước về công tác kiểm tra nội bộ trường Tiểu học.
- Sở Giáo dục và Đào tạo: Tổ chức mở lớp bồi dưỡng nghiệp vụ về kiểm tra
nội bộ trường Tiểu học cho cán bộ quản lý của các trường Tiểu học.
- Phòng Giáo dục và Đào tạo: Tham mưu với UBND huyện và phòng Tài
chính hỗ trợ kinh phí cho hoạt động kiểm tra nội bộ của các trường.
Trên đây là một số giải pháp về kiểm tra nội bộ của Hiệu trưởng nhằm góp
phần nâng cao chất lượng giáo dục ở trường Tiểu học. Tuy nhiên, để đạt được
kết quả như mong muốn, mỗi cán bộ, giáo viên chúng ta cần thường xuyên học
tập, học hỏi, trao đổi cùng đồng nghiệp để tìm ra những giải pháp hay nhất áp
dụng vào thực tế của trường mình nhằm góp phần nâng cao hiệu quả giáo dục.
Rất mong được sự góp ý của các bạn đồng nghiệp. Tôi xin chân thành cảm ơn!
XÁC NHẬN CỦA
THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

Lang Chánh, ngày 20 tháng 4 năm 2017
Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình
viết, không sao chép nội dung của người
khác.
Người viết

Nguyễn Thị Ngọc

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Luật Phổ cập Giáo dục Tiểu học – Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia Hà
Nội năm 1998.
19


2. Lưu Xuân Mới: Hiệu trưởng với công tác kiểm tra nội bộ trường học
chủ biên Đỗ Ngọc Bích- Nhà Xuất bản Giáo dục, H. 1998.

3. Văn kiện Hội nghị Ban chấp hành Trung ương Đảng lần thứ V năm
2004.
4. Công văn số 451/PGDĐT ngày 31/8/2016 của Phòng Giáo dục và Đào
Lang Chánh về việc Hướng dẫn công tác kiểm tra nội bộ trường học năm học
2016-2017.

20