Tr ờng thpt nguyễn du giáo án vật lí 11- nâng cao Gv: Lê Văn An
Chơng I : điện tích - điện trờng
Tiết 1: điện tích , định luật cu lông
Kiến xơng, ngày tháng năm 200
I/Mục tiêu bài học:
1>Kiến thức: + Nắm đợc các cách làm nhiễm điện cho một vật
+ Định luật Culông
2> Kĩ năng: + Vận dụng định luật Cu lông giải một số bài toán đơn giản
+ Giải thích các hiện tợng điện trong đời sống và trong kĩ thuật
II/ Chuẩn bị của thầy và trò:
1> Thầy: + Các thí ngiệm về hiện tợng nhiễm điện do cọ xát, do tiếp xúc và do hởng ứng
2> Trò : + Đọc SGK
III/ Ph ơng pháp dạy hoc:
+ Nêu vấn đề
+ Vấn đáp
+ Dùng máy chiếu
IV/ Tiến trình dạy học:
A/ ổn định + sĩ số lớp:
B/ Kiểm tra bài cũ:
C/ Bài giảng:
1. hai loại điện tích. Sự nhiễm điện của các vật
Trợ giúp của thầy Hoạt động của trò Nội dung ghi bảng Tg
* Nói về hai loại điện
tích: Điện tích dơng và
điện tích âm
* Hớng dẫn học sinh làm
thí nghiệm:
* Có nhận xét gì về sự
khác nhau của các vật
nhiễm điện do các cách?
* Quan sát thí nghiệm
thầy làm, và rút nhận xét
về sự tơng tác của các
điện tích cùng dấu và
khác dấu
* Lấy thanh thuỷ tinh hay
thanh nhựa cọ xát vào lụa
và len dạ và đa lại gần các
mẩu giấy nhỏ
Kiểm chứng bằng thực
nghiệm và đa ra nhận xét.
a) Có hai loại điện tích: Điện
tích dơng và điện tích âm
+ Hai điện tích cùng dấu
thì đẩy nhau
+ Hai điện tích khác dấu
nhau thì hút nhau
+ Đơn vị của điện tích: C
+ Điện tích của electron
là điện tích âm và có giá trị là
e=1,6.20
-19
C: Đây là điện tích nhỏ
nhất, một vật bất kì mang điện
tích thì đều có giá trị là số nguyên
lần điện tích e
( điện tích nguyên tố )
b) Sự nhiễm điện của các vật
* Nhiễm điện do cọ xát:
Sau khi cọ xát thì thanh thuỷ tinh
và thanh nhựa đều có thể hút các
mẩu giấy nhẹ. Ta nói chúng đã bị
nhiễm điện do cọ xát.
* Nhiễm điện do tiếp xúc:
* Nhiễm điện do hởng ứng
c) Các nhận xét:
10
Trang1
Nhiễm điện do
tiếp xúc
Nhiễm điện do
hưởng ứng
Tr ờng thpt nguyễn du giáo án vật lí 11- nâng cao Gv: Lê Văn An
2 định luật cu lông
Trợ giúp của thầy Hoạt động của trò Nội dung ghi bảng Tg
* Mô tả cấu tạo và hoạt
động của chiếc cân xoắn.
* Khía niệm thế nào là
điện tích điểm
* Nêu con đờng tìm ra
định luật Cu- lông
* Cho học sinh làm một
vài ví dụ để áp dụng xác
định chiều và độ lớn lợc
tơng tác giữa hai điện
tich
* Quan sát cấu tạo và nắm
đợc nguyên tắc hoạt động
của cân xoắn.
* Theo các bàn thảo luận
và tìm kết quả
a) Nội dung định luật Cu- lông
Độ lớn của lực tơng tác giữa hai điện
tích điểm tỉ lệ thuận với tích độ lớn của
hai điện tích và tỉ lệ nghịch với bình
P`hơng khoảng cáh giã chúng
Phơng của lực tơng tác giữa hai điện
tích điểm là đờng thẳng nối hai điện
tích điẻm đó. Hai điện tích cùng dấu thì
đẩy nhau và hai điện tích khác dấu thì
hút nhau.
b) Biểu thức của định luật
2
21
.
.
r
qq
kF
=
Trong đó: k: hệ số tỉ lệ; có giá trị
k=9.10
9
2
2
.
C
mN
r: Khoảng cách các điện tích
15
3. Lực t ơng tác các điện tích trong điện môi
Trợ giúp của thầy Hoạt động của trò Nội dung ghi bảng Tg
* ý nghĩa của hằng số
điện môi
Cho ta biết lực tơng tác giữa
hai điện tích trong môi trờng
đó nhỏ hơn lực tơng tác của
hai điện tích đó trong chân
không bao nhiêu lần
2
21
.
.
.
r
qq
kF
=
3
4. bài tập củng cố
Trợ giúp của thầy Hoạt động của trò Nội dung ghi bảng Tg
Câu1: Hai điện tích điểm q
1
và q
2
khi đặt cách nhau một khoảng r trong không khí thì
chúng hút nhau một lực F, khi đa chúng vào trong dầu có hằng số điện môi là
=4 và đặt
chúng cách nhau khoảng r= 0,5r thì lực hút giữa chúng là :
A: F=F B: F=0,5F C: F=2F D: F=0,25F
Câu2: Hai điện tích điểm q
1
và q
2
khi đặt gần nhau thì chúng đẩy nhau, kết luận nào sau
đây luôn đúng:
A. Hai điện tích điểm q
1
và q
2
đều là các điện tích dơng
B. Hai điện tích điểm q
1
và q
2
đều là điện tích âm
C. Hai điện tích điểm q
1
và q
2
trái dấu
D Hai điện tích điểm q
1
và q
2
cùng dấu
Câu3: Hai điện tích điểm q
1
và q
2
khi đặt gần nhau thì chúng hút nhau, kết luận nào sau
đây luôn đúng:
A. Hai điện tích điểm q
1
và q
2
đều là các điện tích dơng
B. Hai điện tích điểm q
1
và q
2
đều là điện tích âm
C. Hai điện tích điểm q
1
và q
2
trái dấu
D Hai điện tích điểm q
1
và q
2
cùng dấu
Câu4:Hai quả cầu giống nhau mang điện tích có độ lớn nh nhau, khi đa chúng lại gần
nhau thì chúng đẩy nhau . Cho chúng tiếp xúc nhau, sau đó tách chúng ra một khoảng nhỏ
thì chúng
A. Hút nhau B. Đẩy nhau
C. Có thể hút hoặc đẩy nhau D. Không tơng tác
Câu5:Hai quả cầu giống nhau mang điện tích có độ lớn nh nhau, khi đa chúng lại gần
nhau thì chúng hút nhau . Cho chúng tiếp xúc nhau, sau đó tách chúng ra một khoảng nhỏ
15
Trang2
r
q
1
q
2
12
F
21
F
r
q
1
q
2
12
F
21
F
Tr ờng thpt nguyễn du giáo án vật lí 11- nâng cao Gv: Lê Văn An
thì chúng
A. Hút nhau B. Đẩy nhau
C. Có thể hút hoặc đẩy nhau D. Không tơng tác
Câu6:Hai quả cầu giống nhau mang điện tích có độ lớn nh nhau, khi đa chúng lại gần
nhau hì chúng đẩy nhau . Cho một trong hai quả chạm đất , sau đó tách chúng ra một
khoảng nhỏ thì chúng
A. Hút nhau B. Đẩy nhau
C. Có thể hút hoặc đẩy nhau D. Không tơng tác
Câu7:Hai quả cầuA và B mang điện tích q
1
và q
2
trong đó q
1
>0 q
2
<0 và
21
qq
>
. Cho
chúng tiếp xúc nhau, sau đó tách chúng ra và đa quả cầu B lại gần quả cầu C mang điện
tích âm thì chúng
A. Hút nhau B. Đẩy nhau
C. Có thể hút hoặc đẩy nhau D. Không tơng tác
Câu8:Hai quả cầuA và B mang điện tích q
1
và q
2
trong đó q
1
>0 q
2
<0 và
21
qq
<
. Cho
chúng tiếp xúc nhau, sau đó tách chúng ra và đa quả cầu B lại gần quả cầu C mang điện
tích âm thì chúng
A. Hút nhau B. Đẩy nhau
C. Có thể hút hoặc đẩy nhau D. Không tơng tác
Câu9:Hai quả cầuA và B giống nhau mang điện tích q
1
và q
2
trong đó
21
qq
=
, đặt gần
nhau thì chúng hút nhau. Cho chúng tiếp xúc nhau, sau đó tách chúng ra thì mỗi quả cầu sẽ
mang điện tích
A. q=2q
1
B. q=0
C. q=q
1
D. q=0,5 q
1
Câu10:Hai quả cầuA và B giống nhau mang điện tích q
1
và q
2
trong đó
21
qq
=
, đặt gần
nhau thì chúng đẩy nhau. Cho chúng tiếp xúc nhau, sau đó tách chúng ra thì mỗi quả cầu
sẽ mang điện tích
A. q=2q
1
B. q=0
C. q=q
1
D. q=0,5 q
1
D/ củng cố + dặn dò+ bài tập về nhà
* Trả lới các câu hỏi SGK tr 8
* Giải các bài tập 1- 4 SGK tr- 8+9
* Làm các bài tập SBT Vật Lý 11
Trang3
Tr ờng thpt nguyễn du giáo án vật lí 11- nâng cao Gv: Lê Văn An
Tiết : điện tích , định luật cu lông
Kiến xơng, ngày tháng năm 200
I/Mục tiêu bài học:
1>Kiến thức: + Nắm đợc nội dung của thuyết êlectron
+ Định luật bảo toàn điện tích
2> Kĩ năng: + Vận dụng định luật giải tíhc các hiện tợng nhiễm điện
+ Giải thích các hiện tợng điện trong đời sống và trong kĩ thuật
II/ Chuẩn bị của thầy và trò:
1> Thầy: + Các thí ngiệm về hiện tợng nhiễm điện do cọ xát, do tiếp xúc và do hởng ứng
+ Mẫu các chất dẫn điện, và chất cách điện
2> Trò : + Đọc SGK
III/ Ph ơng pháp dạy hoc:
+ Nêu vấn đề
+ Vấn đáp
+ Dùng máy chiếu
IV/ Tiến trình dạy học:
A/ ổn định + sĩ số lớp:
B/ Kiểm tra bài cũ:
C/ Bài giảng:
1. thuyết êlectron
Trợ giúp của thầy Hoạt động của trò Nội dung ghi bảng Tg
* Đặt câu hỏi C
1
SGK?
* Trả lời câu hỏi C
1
.
Nội dung của thuyết êlectron
* Nguyên tử gồm hạt nhân ở chính
giữa mang điện tích dơng, và các
êlectron quay xung quanh theo
các quỹ đạo hoàn toàn xác định.
* Bình thờng tổng đại số các điện
tích trong nguyên tử bằng không,
nguyên tử trung hoà về điện.
+ Nguyên tử bị mất (e) trở
thành iôn dơng
+ Nguyên tử nhận thêm (e)
trở thành iôn âm.
* Khối lợng của (e) rất nhỏ nên độ
linh động lớn. Do vậy một số (e)
có thể chuyển từ vật này sang vật
khác hoặc từ phần này sang phần
khác của vật gây nên các hiện t-
ợng Nhiễm điện.
+ Vật nhiễm điện âm: Thừa(e)
+Vật nhiễm điện dơng:Thiếu(e)
10
2. vật ( chất) dẫn điện và vật (chất) cách điện.
Trợ giúp của thầy Hoạt động của trò Nội dung ghi bảng Tg
* Vật dẫn điện: Là các vật mà điện tích có thể di chuyển đợc những khoảng cách lớn hơn
nhiều lần kích thớc phân tử- gọi là điện tích tự do.
+ Ví dụ : Hầu hết các kim loại
* Vật cách điện : Các vật chứa rất ít điện tích tự do gọi là vật cách điện ( hay vật điện môi)
Ví dụ: Thuỷ tinh, nớc nguyên chất, không khí khô, .
3
3. Giải thích ba hiện t ợng quang điện
Trang4
Nguyên tử Liti Ion dương Liti
Ion âm Liti
Tr ờng thpt nguyễn du giáo án vật lí 11- nâng cao Gv: Lê Văn An
Trợ giúp của thầy Hoạt động của trò Nội dung ghi bảng Tg
* Thầy gợi ý trả lời, học sinh giải thích các hiện tợng
Nhiễm điện
a) Nhiễm điện do cọ xát
Một số êlectron từ thanh thuỷ tinh
bật ra và di chuyển sang tấm lụa,
làm cho thanh thuỷ tinh nhiễm
điện dơng và tấm lụa nhiễm điện
âm
b) Nhiễm điện do tiếp xúc
Khi thanh kim loại trung hoà điện
tiếp xúc với quả cầu nhiễm điẹn d-
ơng, thì các (e) tự do từ thanh kim
loại di chuyển sang quả cầu.
c) Nhiễm điện do hởng ứng
Các (e) tự do trong thanh kim loại
bị hút về phía quả cầu, làm cho
đầu thanh gần quả cầu thừa (e)
mang điện âm, đầu còn lại thiếu
(e) mang điện tích dơng
4. Định luật bảo toàn điện tích
Trợ giúp của thầy Hoạt động của trò Nội dung ghi bảng Tg
*
Hai điện tích điểm q
1
và
q
2
cho tiếp xúc nhau, sau
đó tách chúng ra thì điện
tích của chúng bây giờ là
bao nhiêu?
2
21
'
2
'
1
qq
qq
+
==
ở một hệ cô lập về điện, nghĩa là
hệ không trao đổi điện tích với
các vật bên ngoài hệ, thì tổng
đại số các điện tích trong hệ là
một hằng số
5. bài tập áp dụng và củng cố
Trợ giúp của thầy Hoạt động của trò Nội dung ghi bảng Tg
Câu1:Chọn phát biểu sai?
A. Trong vật dẫn điện có nhiều điện tích tự do
B. Trong vật cách điện có rất ít điện tích tự do
C. Xét về toàn bộ, một vật trung hoà về điện sau đó đ-
ợc nhiễm điện do hởng ứng thì vẫn là vật trung hoà về
điện
D. Xét về toàn bộ, một vật đợc nhiễm điện do do tiếp
xúc thì vẫn là vật trung hoà về điện
Câu2: Chọn phát biểu đúng
Câu2: SGK
Câu1: Chọn D sai:
Vì trong nhiễm điện do tiếp xúc
đã có sự trao đổi điện tích với các
vật khác
D/ củng cố + dặn dò+ bài tập về nhà
* Trả lới các câu hỏi SGK tr 8
* Giải các bài tập 1- 4 SGK tr- 8+9
* Làm các bài tập SBT Vật Lý 11
Trang5
Nhiễm điện do
tiếp xúc
Nhiễm điện do
hưởng ứng
Tr ờng thpt nguyễn du giáo án vật lí 11- nâng cao Gv: Lê Văn An
Tiết : Điện tr ờng( tiết 1)
Kiến xơng, ngày tháng năm 200
I/Mục tiêu bài học:
1>Kiến thức: + Nắm đợc khái niệm điện trờng, cờng độ điện trờng, đờng sức điện trừg
+ Khái niệm điện trơng đều, nguyên lý chồng chất điện trờng
2> Kĩ năng: + Vận dụng công thức tính cờng độ điện trờng
+ Giải thích các hiện tợng điện trong đời sống và trong kĩ thuật
II/ Chuẩn bị của thầy và trò:
1> Thầy: + Các thí ngiệm SGK tr 15+ 16
2> Trò : + Đọc SGK
III/ Ph ơng pháp dạy hoc:
+ Nêu vấn đề
+ Vấn đáp
+ Dùng máy chiếu
IV/ Tiến trình dạy học:
A/ ổn định + sĩ số lớp:
B/ Kiểm tra bài cũ:
C/ Bài giảng:
1. điện tr ờng
Trợ giúp của thầy Hoạt động của trò Nội dung ghi bảng Tg
* Hãy phân biệt điện tích
điểm và điện tích thử?
** Điện tích điểm là các
vật mang điện tích
** Điện tích thử là các vật
có kích thớc rất nhỏ,
mang một điện tích nhỏ,
dùng để phát hiện lực
điện tác dụng lên điện
tích, hay nhận biết điện
trờng.
a) Khái niệm điện trờng
Điện trờng là môi trờng vật chất
tồn tại xung quanh điện tích và tác
dụng lực điện lên các điện tích
khác đặt trong nó
b) Tính chất của điện trờng
Tính chất cơ bản của điện trờng là
tác dụng lực điện lên điện tích
khác đặt trong nó.
5
2. C ờng độ điện tr ờng
Trợ giúp của thầy Hoạt động của trò Nội dung ghi bảng Tg
* Làm thí nghiệm: Đặt
các điện tích thử káhc
nhau tại cùng một điêmr
trong điện trờng và xác
định lực tác dụng lên
điện tíchtrong mỗi trờng
hợp. Rút ra nhận xét?
* Tính tỉ số :
n
n
q
F
q
F
q
F
;.....;;
2
2
1
1
Và
rút ra nhận xét
* Nhận xét về mối quan
hệ của
F
và
E
** Lực điện tác dụng lên
các điện tích có độ lớn
khác nhau thì có giá trị
khác nhau.
** Học sinh tính các giá
trịn và đa ra nhận xét
n
n
q
F
q
F
q
F
===
.....
2
2
1
1
** Nếu q>0 thì
F
cùng
hớng với
E
Nếu q< 0 thì
F
ngợc h-
ớng với
E
*Đại lợng:
E
q
F
q
F
q
F
q
F
n
n
=====
.....
2
2
1
1
* Thơng số:
q
F
tại nhhững điểm
khác nhau là khác nhau. đặc trng
cho điện trờng về phơng diện tác
dụng lực gọi là cờng độ điện trờng
q
F
E
=
Hay tacó:
EqF .
=
* Đơn vị là V/m ( Vôn trên mét)
10
Trang6
Tr ờng thpt nguyễn du giáo án vật lí 11- nâng cao Gv: Lê Văn An
3. đ ờng sức điện tr ờng
Trợ giúp của thầy Hoạt động của trò Nội dung ghi bảng Tg
* Làm thí nghiệm Hình
vẽ 3.5; 3.6; và cho học
sinh nghiên cứu câu hỏi
C
2
?
** trả lời câu hỏi C
2
.
a) Định nghĩa:
Đờng sức điện trờng là đơng đợc
vẽ trong điện trơng sao cho hớng
của tiếp tuyến tại bất kì điểm nào
cũng trùng với hớng của véc tơ c-
ờng độ điện trờng tại điểm đó.
b) Tính chất của đờng sức điện
trờng
+ Tại một điểm trong điện trờng ta
có thể vẽ đợc một đờng sức điện
trờng đi qua và chỉ một mà thôi
+Các đờng sức điện là các đờng
cong không kín, xuất phát từ các
điện tích dơng va f kết thúc ở các
điện tích âm
+ Các đờng sức không bao giờ cắt
nhau
+ Nơi nào có cờng độ điện trờng
mạnh ta vẽ đờng sức dày và nơi
nào có cờng độ điện trờng yếu các
đờng sức tha.
c) Điện phổ
D/ củng cố + dặn dò+ bài tập về nhà
* Trả lới các câu hỏi SGK tr17
* Đọc SGK các phần còn lại
* Gợi ý học sinh làm các bài tập Tr- 17
Trang7
E
E
q>0
q<0
Tr ờng thpt nguyễn du giáo án vật lí 11- nâng cao Gv: Lê Văn An
Tiết : Điện tr ờng( tiết 2)
Kiến xơng, ngày tháng năm 200
I/Mục tiêu bài học:
1>Kiến thức: + Ôn tập các khái niệm điện trờng, cờng độ điện trờng,đờng sức điện trừg
+ Nắm các khái niệm điện trờng đều, công thức xác định điện trờng của một
điện tích điểm
+ Nắm vững nguyên lý chồng chất điện trờng
2> Kĩ năng: + Vận dụng công thức tính cờng độ điện trờng, và CĐ ĐT của điện tích
điểm, vận dụng tốt nguyên lý chồng chất điện ntrơng vào việc giải bài tập
+ Vận dụng nguyên lý chồng chất điện trờng để giải các bài tập thông thờng
+ Giải thích các hiện tợng điện trong đời sống và trong kĩ thuật
II/ Chuẩn bị của thầy và trò:
1> Thầy: + Các thí ngiệm về
2> Trò : + Đọc SGK
III/ Ph ơng pháp dạy hoc:
+ Nêu vấn đề
+ Vấn đáp
+ Dùng máy chiếu
IV/ Tiến trình dạy học:
A/ ổn định + sĩ số lớp:
B/ Kiểm tra bài cũ:
Câu hỏi1: Trình bầy các khái niệm điện trờng, tính chất của điện trờng
Câu hỏi2: Khái niệm đờng sức điện trờn vad các đặc điểm của đờng sức điên trờng
C/ Bài giảng:
4. điện tr ờng đều
Trợ giúp của thầy Hoạt động của trò Nội dung ghi bảng Tg
* Nêu đặc điểm của đờng
sức điện trờng đều?
** Đờng sức của điện tr-
ờng đều là những đờng
thẳng song song cách đều
nhau
Khái niệm: Một điện trơng mà
vectơ cờng độ diện trờng tại mọi
điểm đều bằng nhau gọi là điện tr-
ơng đều
5. Điện tr ờng của một điện tích điểm
Trợ giúp của thầy Hoạt động của trò Nội dung ghi bảng Tg
* Phát biểu định luật
Culông
* Nêu khái niệm và biểu
thức của điện trờng.
* Từ đó rút ra biểu thức
tính cờng độ điện trờng
của điện tích Q gây ra
tại điểm đặt điện tích q
2
.
.
.
r
qQ
kF
=
q
F
E
=
2
.
.
r
Q
kE
=
Chú ý :
Nếu Q>0 thì cờng độ điện trờng h-
ớng ra xa điện tích Q
Nếu Q<0 thì cờng độ điện trờng h-
ớng lại gần điện tích Q
6. Nguyên lý chồng chất điện tr ờng
Trợ giúp của thầy Hoạt động của trò Nội dung ghi bảng Tg
Trang8
Tr ờng thpt nguyễn du giáo án vật lí 11- nâng cao Gv: Lê Văn An
* Em hãy lập công thức
xác định cờng độ điện tr-
ờng tại một điẻm M gây
ra bới hai điện tích q
1
và
q
2
Có cờng độ lần lợt là
E
1
và E
2
?
* Thầy vẽ hình minh hoạ
và hớng dẫn học sinh
cách tìm vec tơ tổng và
tìm độ dài của nó,
Nhóm các học sinh xây
dựng công thức cho các
trờng hợp
1
E
cùng hớng với
2
E
1
E
ngợc hớng với
2
E
1
E
vuông góc với
2
E
1
E
hợp với
2
E
một góc
bất kì
n
EEEE
+++=
...
21
1
E
cùng hớng với
2
E
Ta có: E= E
1
+ E
2
1
E
ngợc hớng với
2
E
Ta có: E= E
1
+ E
2
1
E
vuông góc với
2
E
2
2
2
1
EEE
+=
1
E
hợp với
2
E
một góc bất kì
Tacó:
E=
cos2
21
2
2
2
1
EEEE
++
7. bài tập áp dụng và luyện tập
Trợ giúp của thầy Hoạt động của trò Nội dung ghi bảng Tg
Bài1:Một điện tích q=10
-7
C đặt trong một điện trờng của điện tích Q, và chịu tác dụng của
một lực F=3.10
-3
N. Tìm cờng độ điện trờng E của điện tích Q tại điểm đặt điện tích q và
tìm độ lớn của điện tích Q.
Bài2: Cho hai điểm A và B Nằm trên cùng một đờng sức điện trờng do điện tích điểm q đặt
tại O gây ra . Biết độ lớn của cờng độ điện trờng tại A và B lần lợt là E
1
; E
2
và A ở gần O
hơn B. Tìm cờng độ điện trờng tại M là trung điểm của AB .
Bài3: Quả cầu nhỏ mang điện tích q= 10
-5
Cđặt trong không khí :
a) Tính cờng độ điện trờng tại điểm M cách tâm O của quả cầu Một khoảng R=10cm
b) Xác định lực điện trờng do quả cầu tác dụng lên điện tích điểm q
0
=- 10
-7
C đặt tại M.Và
vẽ hình biểu diễn
Bài4: Prôtôn đợc đặt vào điện trờng đều E= 1,7. 10
6
V/m
a) Tính gia tốc của prôton, biết khối lợng của prôton là m
p
=1,7.10
-27
kg
b) Tính vận tốc của prôton sau khi nó đi đợc đoạn đờng là 20cm(Vận tốc ban đầu bằng
không)
Bài5: Có ba điện tích đặt tại ba đỉnh của một tam guác đều ABC cạnh a. Xác định cờng độ
điện trờng tại điểm đặt mỗi điện tích, do hai điện tích kia gây ra, trong hai trờng hợp:
a) Ba điện tích cùng dấu
b) Một điện tích trái dấu với hai điện tích còn lại.
Bài6: Hai điện tích điểm q
1
=2.10
-8
C và q
1
=-2.10
-8
C đặt tại hai điểm A và B trong không
khí cách nhau một khoảng là a=30cm.
a) Xác định cờng độ điện trờng tại điểm M cách đều A, B những khoảng là a/2
b) Xác định cờng độ điện trờng tại điểm N cách đều A, B những khoảng là a
c) Xác định lực tác dụng lên điện tích q
0
= 2.10
-9
C tại M và N
D/ củng cố + dặn dò+ bài tập về nhà
* Trả lới các câu hỏi SGK tr17
* Gợi ý học sinh làm các bài tập Tr- 18
Tiết : công của lực điện tr ờng. Hiệu điện thế
Trang9
Tr ờng thpt nguyễn du giáo án vật lí 11- nâng cao Gv: Lê Văn An
Kiến xơng, ngày tháng năm 200
I/Mục tiêu bài học:
1>Kiến thức: + Ôn tập các khái niệm điện trờng, cờng độ điện trờng,đờng sức điện trừg
+ Nắm các khái niệm công cảu lực điện trờng, công thức xác định công của lực
điện trờng.
+ Nắm vững khái niệm hiệu điện thế và liên hệ giữa U và A
2> Kĩ năng: + Vận dụng công thức tính công của lực điện trờng, HĐT và liên hệ U và E
II/ Chuẩn bị của thầy và trò:
1> Thầy:
2> Trò : + Đọc SGK
III/ Ph ơng pháp dạy hoc:
+ Nêu vấn đề
+ Vấn đáp
+ Dùng máy chiếu
IV/ Tiến trình dạy học:
A/ ổn định + sĩ số lớp:
B/ Kiểm tra bài cũ:
Câu hỏi1: Trình bầy các khái niệm điện trờng, tính chất của điện trờng
Câu hỏi2:Viết biểu thức tính công của lực F
C/ Bài giảng:
1. công của lực điện tr ờng
Trợ giúp của thầy Hoạt động của trò Nội dung ghi bảng Tg
* Từ biểu thức của công
của lực điện trơng hãy
nhận xét về giá trị của
công?
* Hẵynhcs lại khái niệm
lực thế và trờng thế.
++ Vận dụng công thức
tìm công của một lực để
tính công của lực điện tr-
ờng trên đoạn s
0
sau đó
tính trên đoạn MN.
++ Các nhóm thảo luận và
nghiên cứu SGK đa ra
nhận xét.
Tacó:
A
MN
= qE
'' NM
Ta áp dụng đợc với : q>0 vàq<0
M và N là hình chiếu của M và
N trên phơng của lực điện trờng
++ Công của lực điện trờng tác
dụng lên một điện tích không phụ
thuộc vào dạng đờng đi của điện
tích mà chỉ phụ thuộc vị trí điểm
đầu và điểm cuối của đờng đi
trong điện trờng
++Điện trờng tĩnh là một trờng thế
10
2. khái niệm hiệu điện thế
Trợ giúp của thầy Hoạt động của trò Nội dung ghi bảng Tg
* Tìm mối liên hệ giữa
công của lực thế và thế
năng.
Công của lực thế làm di
chuyển vật từ vị trí M đến
vị trí N bằng hiệu thế
năng tại hai điểm M và N
a)Công của lực điện và thế năng
của điện tích.
A
MN
= W
M
- W
N
Hay: A
MN
= q. (
q
W
q
W
N
M
_
)
Ta đặt: V=
q
W
gọi là điện thế.
Khi đó: A
MN
= q(V
M
V
N
)
Trang10
M
N
M
N
Tr ờng thpt nguyễn du giáo án vật lí 11- nâng cao Gv: Lê Văn An
* Nêu khái niệm hiệu
điện thế giữa hai điểm M
và N.
* Hớng dẫn hcọ sinh tìm
đơn vị của hiệu điện thế ;
dụng cụ đo và nêu cách
đo.
** Đoc khái niệm hiệu
điện thế SGK tr 21
** Trả lời các câu hỏi C
3
Và C
4
SGK tr 21
Hiệu U
MN
= V
M
V
N
=
q
A
MN
Gọi là hiệu điện thế giữa hai điểm
M và N
3. liên hệ giữa c ờng độ điện tr ờng và hiệu điện thế
Trợ giúp của thầy Hoạt động của trò Nội dung ghi bảng Tg
* Nhắc lại khái niệm
công của lực điện trờng.
* Công thức tính cờng độ
điện trờng khoảng giữa
hai bản tụ điện
( Lớp 11)
** Trả lời câu hỏi C
5
SGK
So sánh hai công thức:
A
MN
= qE MN và A
MN
= q. U
MN
Ta có:
d
U
E
=
4. Bài tập củng cố và vận dụng
Trợ giúp của thầy Hoạt động của trò Nội dung ghi bảng Tg
Câu1:Tam giác ABC vuông tại A đợc đặt
trong điện trờng đều
0
E
.Cho góc
0
60
==
CBA
AB //
0
E
. Biết BC= 6cm, U
BC
= 120 V.
a) Tìm U
AC
; U
BA
và cờng độ điện trờng E
0
b) Đặt thêm điện tích q = 9.10
-10
C ở C.
Tìm cờng độ điện trờng tổng hợp tại A
a) U
AC
=0; U
BA
= 120 V; E
0
= 4000V/m b) E=5000V/m
Câu2: Điện tích q= 10
-8
C di chuyển
dọc theo các cạnh của tam giác đều ABC
cạnh a=10cm. Trong điện trờng đều có
cờng độ điện trờng là E
0
= 300V/m .
BC //
0
E
.Tính công của lực điện trờng
khi q di chuyển trên mỗi cạnh của tam giác
A
AB
= A
CA
=- 15. 10
-8
J và A
BC
= 3. 10
-7
J
D/ củng cố + dặn dò+ bài tập về nhà
* Trả lới các câu hỏi SGK tr22
* Gợi ý học sinh làm các bài tập Tr- 22+ 23
Tiết : bài tập về lực cu- lông và điện tr ờng
Kiến xơng, ngày tháng năm 200
Trang11
B A
C
E
0
A
B C
E
0
Tr ờng thpt nguyễn du giáo án vật lí 11- nâng cao Gv: Lê Văn An
I/Mục tiêu bài học:
1>Kiến thức: + Ôn tập định luật Cu- lông, các khái niệm điện trờng, cờng độ điện trờng,đờng sức
điện trờng
+Các khái niệm công của lực điện trờng, công thức xác định công của lực điện tr-
ờng.khái niệm hiệu điện thế và liên hệ giữa U và A
2> Kĩ năng: + Rèn kĩ năng giải bài tậpvà tính toán
+ Vận dụng các công thức định luật Cu- lông, công thức tính công của lực điện tr-
ờng, HĐT và liên hệ U và E
II/ Chuẩn bị của thầy và trò:
1> Thầy: + Hệ thống hoá kiến thức và nội dung các câu hỏi
2> Trò : + Giải các bài tập SGK và các bài tập SBT Vật lý đã giao về nhà
III/ Ph ơng pháp dạy hoc:
+ Nêu vấn đề
+ Vấn đáp
+ Hớng dẫn hcọ sinh gâỉi bài tập
+ Dùng máy chiếu
IV/ Tiến trình dạy học:
A/ ổn định + sĩ số lớp:
B/ Kiểm tra bài cũ:
Câu hỏi1: : Trình bầy các khái niệm điện trờng, tính chất của điện trờng
Câu hỏi2: Khái niệm đờng sức điện trờn vad các đặc điểm của đờng sức điên trờng
Câu hỏi3: Viết biểu thức tính công của lực điện trờng, liên hệ U và E
C/ Bài giảng:
Nội dung bài dạy soạn ở vở giải bài tập
D/ củng cố + dặn dò+ bài tập về nhà
* Trả lới các câu hỏi SGK tr22
* Gợi ý học sinh làm các bài tập Tr- 22+ 23
Tiết : vật dẫn và điện môi trong điện tr ờng
Kiến xơng, ngày tháng năm 200
Trang12
Tr ờng thpt nguyễn du giáo án vật lí 11- nâng cao Gv: Lê Văn An
I/Mục tiêu bài học:
1>Kiến thức: + Ôn tập định luật Cu- lông, các khái niệm điện trờng, cờng độ điện trờng,đờng sức
điện trờng
+ Các khái niệm chất dẫn điện và chất điện môi
+Các khái niệm công của lực điện trờng, công thức xác định công của lực điện tr-
ờng.khái niệm hiệu điện thế và liên hệ giữa U và A
2> Kĩ năng:
II/ Chuẩn bị của thầy và trò:
1> Thầy:
2> Trò :
III/ Ph ơng pháp dạy hoc:
+ Nêu vấn đề
+ Vấn đáp
+ Dùng máy chiếu
IV/ Tiến trình dạy học:
A/ ổn định + sĩ số lớp:
B/ Kiểm tra bài cũ:
Câu hỏi1: : Trình bầy các khái niệm điện trờng, tính chất của điện trờng
Câu hỏi2: Khái niệm đờng sức điện trờn và các đặc điểm của đờng sức điện trờng
Câu hỏi3: Viết biểu thức tính công của lực điện trờng, liên hệ U và E
C/ Bài giảng:
1. vật dẫn trong điện tr ờng
Trợ giúp của thầy Hoạt động của trò Nội dung ghi bảng Tg
* Thế nào là trạng thái
cân bằng điện
* Đặc điểm của điện tr-
ờng bên trong vật dẫn
điện
* Đặc điểm của điện thế
của vật dẫn tích điện
* Đặc điểm sự phân bố
điện tích trên bề mặt vâtj
dẫn
* Tại sao điện trờng bên
trong vật dẫn phải bằng
không?
* Tại sao điện tích chủ
yếu phân bố trên mặt
ngoài của vật dẫn?
Học sinh nghiên cứu SGK
và trả lời các câu hỏi thầy
nêu ra
a) Trạng thái cân bằng điện :
Là vật dẫn đợc tích điện nhng bên
trong vật dẫn không có dòng điện
b) Điện trờng bên trong vật dẫn tích điện.
+ Bên trong vật dẫn cờng độ điện
trờng tại mọi điểm bằng không.
+ Tại mọi điểm trên bề mặt vật
dẫn cờng độ điện trờng luôn
vuông góc với mặt vật dẫn
c) Điện thế củat vật đẫn tích điện.
+ Điện thế tại mọi điểm trên bề
mặt vật dẫn đều bằng nhau
+ Điện thế tại mọi điểm bên trong
vật dẫn đều bằng nhau và bằng
điện thế của các điểm bên ngoài
vật dẫn nên nó là Vật đẳng thế
d) Sự phân bố điện tích
+ ở một vật dẫn rỗng thì điện tích
chỉ phân bố ở mặt ngoài vật dẫn
+ ở những chỗ lồi điện tích tập
trung nhiều hơn, ở những chỗ
nhọn điện tích tập trung nhiều
nhất, ở những chỗ lõm hầu nh
không có điện tích
2. Điện môi trong điện tr ờng
Trợ giúp của thầy Hoạt động của trò Nội dung ghi bảng Tg
Khi điện môi rong điện trờng thì
trong điện môi có sự phân cực
Trang13
Tr ờng thpt nguyễn du giáo án vật lí 11- nâng cao Gv: Lê Văn An
3.Bài tập củng cố
Trợ giúp của thầy Hoạt động của trò Nội dung ghi bảng Tg
Bài 1: Chọn câu đúng trong các câu sau
Một quả cầu nhôm rỗng đợc nhiễm điện thif điện tích
của quả cầu
A. Chỉ phân bố ở mặt trong của quả cầu
B. Chỉ phân bố ở mặt ngoài của quả cầu
C. Phân bố ở mặt rtong và mặt ngoài của quả cầu
D. Phân bố ở mặt trong nếu quả cầu nhiễm điện âm và
phân bố ở mặt ngoài nếu quả cầu nhiễm điện dơng
Bài 2: Trong các phát biểu sau đây, phắt biểu noà
đúng , sai?
A. Một quả cầu kim loại nhiễm điện dơng thì điện
thế ở tren mặt quả cầu lớn hơn điện thế ở tâm của quả
cầu
B.Một quả cầu bằng đồng nhiễm điện âm thì cờng độ
điện trờng tại một điểm bất kì bên trong quả cầu có
chiều hớng về tâm quả cầu
C. Cờng độ điện trơng ftại một điểm bất kì trên bề
mặt vật dẫn có phơng vuông góc với mặt vật đó
D. Điện tích ở mặt ngoài của quả cầu kim loại nhiễm
điẹn đợc phân bố nh nhau ở mọi điểm
D/ củng cố + dặn dò+ bài tập về nhà
* Trả lới các câu hỏi SGK tr22
* Gợi ý học sinh làm các bài tập Tr- 22+ 23
Tiết : tụ điện
Kiến xơng, ngày tháng năm 200
Trang14