ĐỀ CƯƠNG CHI TIẾT MÔN HỌC Kỹ năng viết báo cáo khoa học

TRƯỜNG ĐH KHXH&NV
KHOA: Xã hội học
ĐỀ CƯƠNG CHI TIẾT MÔN HỌC

Kỹ năng viết báo cáo khoa học
1. Thông tin chung về môn học:
- Tên môn học:
tên tiếng Việt: kỹ năng viết báo cáo khoa học
tên tiếng Anh/tiếng khác (nếu có):
- Mã môn học:
- Môn học thuộc khối kiến thức:
Đại cương □
Bắt buộc □

Tự chọn □

Chuyên nghiệp X
Cơ sở ngành □
Chuyên ngành X
Bắt buộc □
Tự chọn □
Bắt buộc X
Tự chọn □

2. Số tín chỉ: 4
3. Trình độ Dành cho sinh viên năm thứ 3 (Tùy Khoa xem nhé)
4. Phân bố thời gian: 30 tiết (1 TC = 15 tiết lý thuyết hoặc 30 tiết thực hành)
- Lý thuyết: 15 tiết
- Thực hành: 15 tiết
- Thảo luận/Thuyết trình nhóm: 15 tiết
- Các hoạt động khác: (bài tập, trò chơi, đố vui, diễn kịch, xem phim, …): tiết

- Tự học: 30 tiết
5. Điều kiện tiên quyết:
- Môn học tiên quyết: Các môn thuộc khối kiến thức đại cương và phương pháp nghiên cứu
- Các yêu cầu khác về kiến thức, kỹ năng:
Kiến thức: lý thuyết xã hội học, phương pháp luận nghiên cứu khoa học, phương pháp
nghiên cứu xã hội học,
Kỹ năng: thu thập và xử lý thông tin, Thuyết trình.
6. Mô tả vắn tắt nội dung môn học:
Môn học này nhằm cung cấp cho sinh viên những kiến thức và kỹ năng viết báo cáo khoa
học dưới tiếp cận của ngành xã hội học.
7. Mục tiêu và kết quả dự kiến của môn học:
I.
KIẾN THỨC:

1


Sau khi học xong môn này, sinh viên sẽ nắm được một số nguyên lý cơ bản để
hình thành nên một báo cáo khoa học, hiểu được vai trò của các thành tố trong
một báo cáo khoa học.
II.

KỸ NĂNG: Sau khi học xong môn học này sinh viên biết cách

1. Xác định và thực hành các phong cách viết và các cấu trúc tương ứng được sử dụng phổ
biến trong các bài viết nghiên cứu
2. Biết cách hình thành và phát triển luận đề
3. Biết cách xây dựng đề cương một bài viết
4. Biết cách viết phần giới thiệu của báo cáo
5. Biết cách viết tổng quan tình hình nghiên cứu

6. Biết cách viết phần phương pháp
7. Biết cách viết kết quả nghiên cứu
8. Biết cách viết kết luận
9. Biết cách trích dẫn tài liệu và quyền tác giả

III.
-

THÁI ĐỘ: Sinh viên được kỳ vọng sẽ:
Tuân thủ quy định đạo đức nghiên cứu khoa học trong việc kế thừa kết quả nghiên
cứu của tác giả khác và trích dẫn nguồn tài liệu
Nâng cao tình thần làm việc nhóm.
sẵn sàng trao đổi, hợp tác tích cực với các sinh viên khác và với giảng viên.

8. Quan hệ chuẩn đầu ra, giảng dạy và đánh giá:
STT
Bài 1

Bài 2

Kết quả dự
Các hoạt động
kiến/Chuẩn đầu ra dạy và học
của môn học
Cách thức viết
-Giáo viên thuyết
báo cáo khoa học trình
hiệu quả
-Giáo viên đặt
câu hỏi

-Giáo viên yêu
cầu đưa tình
huống minh họa

Kiểm tra, đánh
giá sinh viên

Phương
pháp và kỹ năng
viết phần giới
thiệu

Kỹ năng trình -Nắm các
-biết
-Tích
bày
thành tố cách đặt cực và
Ý kiến hỏi đáp
của phần vấn đề và
chủ
-Sản phẩm thảo giới thiệu diễn giải
động
luận
tầm quan
tham
trọng của gia thảo
vấn đề.
luận

-GV thuyết trình

và đưa yêu cầu
thảo luận
-SV thảo luận
nhóm về quy
trinh, nội dung và
các bên tham gia

- Cách thức và
lượng thông tin
sv cung cấp khi
trả lời câu hỏi
-Các phản biện
về các câu trả lời
của SV
-Tính hợp lý của
các ví dụ SV đưa
ra

Kết quả học tập của
trình đào tạo (dự kiến)
Kiến thức Kỹ năng
- Hiểu
-Trả lời
thế nào là câu hỏi
một báo
-Phản
cáo khoa biện
học hiệu -Sáng
quả và
kiến

nắm
vững các
thành tố
của báo
cáo khoa
học

chương
Thái độ
- Hợp
tác
-Tích
cực
chủ
động
-

2


của một dự án
phát triển
-SV thuyết trình
Bài 3

Phương
pháp và lỹ năng
làm tư liệu và viết
tổng quan tình
hình nghiên cứu

- Giáo viên thuyết
giảng
-Sinh viên thực
hiện các ví dụ
theo lý thuyết
-thảo luận các chủ
đề để mỗi cá nhân
làm bài tập ở nhà,
như là cơ sở dữ
liệu để trao đổi
theo nhóm.

-Kết quả thảo
luận nhóm.
-Phát biểu trong
lớp

Bài 4

Viết phần
phương pháp luận
và phương pháp
nghiên cứu

-Giáo viên thuyết
giảng một số nội
dung cơ bản.
-Sinh viên làm
bài tập nhóm về

cách trình bày về
hướng tiếp cận/lý
thuyết, thao tác
hóa khái niệm và
cách thức viết
phần
phương
pháp
-Giáo viên yêu
cầu SV về nhà
làm bài tập thao
tác hóa khái niệm

-Kết quả thảo
luận và bài tập
nhóm
-Kết quả bài thu
hoạch

Bài 5

Phương pháp
và kỹ năng trình
bày các phát hiện
và bình luận kết
quả nghiên cứu

Hiểu
được
cách thức

thực hiện
các hoạt
động và
các giai
đoạn
trong quá
trình tổng
quan tình
hình
nghiên
cứu.

-Kỹ năng
lập
khung
ma trận
dữ liệu
-kỹ năng
viết tổng
quan
Kỹ năng
làm việc
nhóm

-Hiểu
được vai
trò của
phần viết
về
phương

pháp luận
và
phương
pháp
nghiên
cứu.
Nắm
được
cách thức
viết
phương
pháp
nghiên
cứu
- Giáo viên thuyết -Đánh giá kết -HIểu
trình
quả
bài tập được vai
-Sinh viên làm nhóm
trò của
bài tập nhóm cách
phần
phát hiện và trình
trình bày
bày kết quả
về
kết

-Kỹ năng
thao tác

hóa khái
niệm.
Kỹ
Năng
viết
khung
phân
tích.
Kỹ năng
viết phần
phương
pháp

-Kỹ năng
thao tác
hóa khái
niệm.
Kỹ
Năng

- phát
huy
sáng
tạo cá
nhân
-tích
cực
tham
gia thảo
luận và

làm bài
tập, xác
lập vị
thế của
mình
trong
nhóm
thông
qua
thành
quả lao
động
-Tich
cực
-Chủ
động
-Sáng
kiến
-Hợp
tác

-tích
cực
phát
triển tư
duy
logich
3

Bài 6

Viết kết luận -Giáo viên thuyết -Kết quả thảo
và hoàn thiện báo trình và đặt câu luận và bài tập
cáo
hỏi gợi ý cho sinh nhóm về cách

viên hình thành tóm tắt kết quả
các ví dụ.
và các phát hiện.
-Sinh viên thảo
luận và thực hành
bài tập nhóm về
cách tóm tắt kết
quả và các phát
hiện.

quả
nghiên
cứu.
-Nắm
được
cách
phân chia
các
chương
và
các
tiểu mục
theo nội

dung.
Biết cách
đọc
dữ
liệu nhằm
phát hiện
vấn đề
-Nắm
vững
cách viết
kết luận à
những
thành tố
của kết
luận

viết
khung
phân
tích.
Kỹ năng
nhận
diện vấn
đề từ dữ
liệu.
-Kỹ năng
thao tác
diễn dịch
và quy
nạp khi

viết báo
cáo

-phát
huy
tính
năng
động.
-phát
triển
nét dộc
đáo của
cá nhân

Sinh
viên có
kỹ năng
tóm tắt
kết quả
và
các
phát
hiện.
-sinh
viên phát
triển kỹ
năng
khái quát
hóa
-Làm

việc
nhóm

-tích
cực
phát
triển tư
duy
logich
-phát
triển
nét dộc
đáo của
cá nhân

Tài liệu phục vụ môn học:
- Tài liệu/giáo trình chính: Trần Thị Kim Xuyến tập bài giảng về phương pháp viết báo cáo
khoa học (tài liệu dùng cho sinh viên)
- Xã hội học nhập môn (Trần Thị Kim Xuyến và Nguyễn Thị Hồng Xoan, 2005. NXB
ĐHQG Tp HCM)
10.Tiêu chuẩn đánh giá sinh viên:
Thời điểm đánh giá
-Cả khóa
-4 tuàn sau khi bắt đầu

Tiêu chí đánh giá/
Hình thức đánh giá
-Chuyên cần
- Thuyết trình

Phần
trăm
10 %
15%

Loại điểm

% kết
quả sau
cùng
100%
4


-Cả khóa
- Cuối kỳ
-Cuốii kỳ

- Bài thu hoạch (10 bài)
- Thi cuối kỳ (trắc nghiệm)

15%
60%
100%
(10/10)

Thang điểm 10, điểm đạt tối thiểu: 5/10
- Xếp loại đánh giá (GV tự xây dựng)
- Hướng dẫn hình thức, nội dung, thời lượng và tiêu chí chấm điểm (GV tự xây dựng)
- Hướng dẫn về rubrics chấm điểm (GV tự xây dựng tùy đặc thù môn học/ngành học)

11. Yêu cầu/Quy định đối với sinh viên
11.1. Nhiệm vụ của sinh viên
- Sinh viên phải đi học đúng giờ quy định
- Tham dự tối thiểu 80% thời gian lên lớp. Trong trường hợp sinh viên nghỉ có lý do chính
đáng theo quy định thì phải cung cấp minh chúng. Sinh viên sẽ được coi là nghỉ không lý do
khi không cung cáp minh chúng phù hợp theo quy định. Khi nghỉ đột xuất thì phải báo cho
giáo viên càng sớm ngay khi có điều kiện.
- Tuyệt đối không được đạo văn dưới bất cứ hình thức nào
- Đọc tài liệu và chuẩn bị cho mỗi buổi học trước khi vào lớp theo yêu cầu của giáo viên
phụ trách.
- Sử dụng công nghệ/phần mềm/thực hành …
- ……
11.2. Quy định về thi cử, học vụ
- Không có kiểm tra bù giữa kỳ và cuối kỳ
- Nộp tiểu luận đúng thời gian quy định
- Trường hợp đạo văn, không trích dẫn nguồn sẽ bị hủy kết quả môn học và bị xử lý theo
quy dịnh đạo văn của Đại học quốc gia Tp HCM
- ……
11.3. Quy định về lịch tiếp SV ngoài giờ và liên hệ trợ giảng (nếu có)
- Sinh viên có thể gặp giáo viên sau giờ giảng bài của giáo viên
-Sinh viên có thể gửi email khi có vấn đề cần trao đổi (sẽ thông báo cho sinh viên ở buổi
học đầu tiên)
12. Nội dung chi tiết môn học:
Cách thức viết báo cáo nghiên cứu khoa học
Mục tiêu mô học
 Sau bài học, sinh viên có thể hiểu và thực hành được cách thức báo cáo khoa học, cụ thể:
 Xác định và thực hành các phong cách viết và các cấu trúc tương ứng được sử dụng
phổ biến trong các bài viết nghiên cứu
 Biết cách hình thành một luận đề
 Biết cách xây dựng đề cương một bài viết

 Biết cách viết phần giới thiệu
 Biết cách viết tổng quan
5


 Biết cách viết phần phương pháp
 Biết cách viết kết quả
 Biết cách viết kết luận
 Biết cách trích dẫn tài liệu và quyền tác giả
Bài 1. Viết báo cáo khoa học hiệu quả
1. Giới thiệu về môn học “Cách thức viết báo cáo nghiên cứu khoa học”
2. Cách thức viết báo cáo khoa học hiệu quả
• Tìm ra phương thức sáng tạo riêng của tác giả
• Phát triển các kỹ năng quản lý thời gian tốt
• Chọn không gian suy nghĩ cho mình
• Để bắt đầu
• Tìm ra các yêu cầu về định dạng cho bài viết
• Phát triển một cấu trúc logic cho bài viết
• Viết từ đầu–tránh ”cắt, dán”
2. Những thành tố cơ bản của một báo cáo hiệu quả
• Ý tưởng/luận điểm:các ý tưởng mới và hấp dẫn
• Cấu trúc:sắp xếp thông tin một cách phù hợp
• Phong cách viết: ngắn gọn, súc tích, hấp dẫn và đúng ngữ pháp (Peat, Jennifer 2002, theo
ENCOURAGES workshop)
• Sử dụng ngôn từ hợp lý
2.1. Xây dựng luận điểm
Luận điểm là một tuyên bố về điều gì đó trong cuộc sống/thế giới mà bạn có thể xây dựng nên
dựa trên nghiên cứu của bạn.
Một ”luận điểm” – một giả định đưa ra cách nhìn nhận mới vào những chủ đề hoặc các mối
quan hệ trong thế giới. Vì vậy:

o Cần nói về một đi ều gì đó mới và quan trọng.
o Cần tính đến những kiến thức đã có trong lĩnh vực mà mình nghiên cứu.
2.2. Cấu trúc và phong cách viết
Cấu trúc được hiểu là các cách bố cục bài viết khác nhau.
Phong cách viết: cách trình bày các ý tưởng trong bài viết, các tiểu xảo, kĩ xảo khi viết bài.
 Cấu trúc và phong cách thường song hành với nhau.
Các loại phong cách viết theo các lọai cấu trúc
Loại cấu trúc chặt chẽ:
Loại không cấu trúc (tựdo):
Ví dụ:
3. Các thành tố của báo cáo khoa học
• Phần giới thiệu
• Tổng quan tình hình nghiên cứu
• Viết phần phương pháp
• Trình bày những phát hiện và kết quả.
• Viết kết luận
Bài 2. Phương pháp và kỹ năng viết phần giới thiệu
Mục đích của Giới thiệu: Tạo ấn tượng đầu tiên về bài viết; Cho độc giả biết bạn sẽ cho họ
biết cái gì trong bài viết và vì sao họ lại cần đọc bài viết của bạn
Xác định những thành tố của phần giới thiệu:
 Thông tin nền
 Sự tương phản/mâu thuẫn
 Giải pháp do bài viết mang lại
6


Bài 3. Phương pháp và lỹ năng làm tư liệu và viết tổng quan tình hình nghiên cứu
Đây là việc tổng quan tài liệu và nhận xét mang tính phê phán những nghiên cứu trước đó,
trong đó nêu lên những phát hiện đã có, những điểm còn thiếu hoặc hạn chế trong lĩnh vực học
thuật đang xem xét

- Phương pháp thu thập thông tin và lập khung ma trận phân tích thông tin tư liệu
- Những điểm cần nêu trong phần TQTL
 Nêu hiện trạng của những nghiên cứu/ vấn đề/ chủ đề/ câu hỏi …có liên quan tới đề tài mình
đang nghiên cứu
 Mô tả các phương pháp đã được vận dụng đề giải quyết các vấn đề nghiên cứu trong phần
tổng quan tài liệu của mình.
 Nêu những mâu thuẫn của những lập luận từ những tài liệu đã thu thập và phân tích
 Phát hiện những hạn chế về tý liệu, lý thuyết hoặc phương pháp…
 Lập dàn ý tổng quan tài liệu như thế nào?
Bài 4. Viết phần phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
Những nội dung cần mô tả trong bài viết
• Khách thể nghiên cứu
• Tiếp cận/ lý thuyết
• Trình bày các khái niệm
• Các phương pháp thu thập thông tin
• Lựa chọn người tham gia nghiên cứu
• Định nghĩa các khái niệm chính
• Các hạn chế trong nghiên cứu
• Kế hoạch phân tích
Bài 5. Phương pháp và kỹ năng trình bày các phát hiện và bình luận kết quả nghiên cứu
• Cung cấp các thông tin nền về địa bàn nghiên cứu và vấn đề nghiên cứu nhằm đặt cuộc
nghiên cứu này trong bối cảnh lớn hõn liên quan đến các vấn đề nghiên cứu.
• Cung cấp các thông tin mô tả về những biến số (yếu tố) liên quan đến các vấn đề cần phân
tích.
• Kiểm chứng các giả thuyết (luận điểm) của cuộc nghiên cứu bằng các mô hình thống kê
hoặc/vàcác phân tích định tính.
• Bình luận các phát hiện (có thể được kết hợp trong từng nội dung phân tích hoặc tách riêng)
• Tổng hợp, khái quát hóa, đánh giá các phát hiện chính
• Phân tích dữ liệu
• Các qui trình phân tích (thống kê) có thích hợp không?

• Các phân tích có được thể hiện và giải thích đúng không?
• Các phân tích bổ sung nào cần thiết được đưa vào?
• Trong quá trình phân tích, có lýu ý đầy đủ đến việc đánh giá và kiểm soát các yếu tố gây ra
sai lệch tiềm ẩn chưa?
Bài 6. Viết kết luận
Mục đích của Kết luận:
Các nội dung của Kết luận
• Kết luận bằng các điểm chính yếu
• Kết luận bằng ý nghĩa đóng góp mới của bài viết hoặc ứng dụng của bài viết
• Kết luận bằng việc kêu gọi cần có thêm nghiên cứu
• Kết luận bằng một câu dẫn, lời trích,…

Kỹ năng:
-

Rà soát toàn bộ các phần của báo cáo
Kiểm và chỉnh sửa các phần kết nối giữa các thành tố của báo cáo
7


-

Chọn các nội dung chính của tiểu mục và viết lại trong phần kết luận chung
Viết kiến nghị
Viết lời kết

13. Kế hoach giảng dạy và học tập cụ thể:
Buổi/ Số tiết
Nội dung bài học
Hoạt động dạy và học

Tuần trên lớp
Hoặc Nhiệm vụ của SV
Cách thức viết báo
1
5
-Giáo viên thuyết trình (có
cáo khoa học hiệu
PP)
quả
-Giáo viên đặt câu hỏi
-Giáo viên yêu cầu đưa tình
huống minh họa
Phương pháp -GV thuyết trình và đưa yêu
2
5
và kỹ năng viết phần cầu thảo luận (có PP)
giới thiệu
-SV thảo luận nhóm về quy
trinh, nội dung và các bên
tham gia của một dự án phát
triển
-SV thuyết trình
Phương pháp - Giáo viên thuyết giảng (có
3
5
và lỹ năng làm tư
PP)
liệu và viết tổng
-Sinh viên thực hiện các ví
quan tình hình

dụ theo lý thuyết
nghiên cứu
-thảo luận các chủ đề để
mỗi cá nhân làm bài tập ở
nhà, như là cơ sở dữ liệu để
trao đổi theo nhóm.
Viết phần
4
5
-Giáo viên thuyết giảng (có
phương pháp luận
PP) một số nội dung cơ bản.
và phương pháp
-Sinh viên làm bài tập nhóm
nghiên cứu
về cách trình bày về hướng
tiếp cận/lý thuyết, thao tác
hóa khái niệm và cách thức
viết phần phương pháp
-Giáo viên yêu cầu SV về
nhà làm bài tập thao tác hóa
khái niệm
5
5
Phương pháp và kỹ - Giáo viên thuyết trình (có
năng trình bày các PP)
phát hiện và bình -Sinh viên làm bài tập nhóm
luận kết quả nghiên cách phát hiện và trình bày
cứu
kết quả

6

5

Viết kết luận và -Giáo viên thuyết trình và
hoàn thiện báo cáo
đặt câu hỏi gợi ý cho sinh

viên hình thành các ví dụ.
-Sinh viên thảo luận và thực
hành bài tập nhóm về cách

Tài liệu cần đọc
(mô tả chi tiết)
-Sinh viên yêu cầu đọc tài
liệu bài 1.
Đọc tài liệu tham khảo phục
vụ bài tập kết cấu báo cáo.
-Sinh viên yêu cầu đọc tài
liệu bài 2.
Đọc tài liệu tham khảo phục
vụ bài tập về cách đặt vấn
đề,cách viết lý do chọn đề
tài
-Sinh viên yêu cầu đọc tài
liệu bài 3.
Đọc tài liệu tham khảo phục
vụ bài tập về cách đặt vấn
đề,cách viết tổng quan tình
hình nghiên cứu.

-Sinh viên yêu cầu đọc tài
liệu bài 4.
Đọc tài liệu tham khảo phục
vụ bài tập về cách đặt vấn
đề,cách viết phần cơ sở lý
luận và phương pháp nghiên
cứu

-Sinh viên yêu cầu đọc tài
liệu bài 5.
Đọc tài liệu tham khảo phục
vụ bài tập về cách phát hiện
vấn đề từ kết quả và bình
luận kế quả
-Sinh viên yêu cầu đọc tài
liệu bài 6.
Đọc tài liệu tham khảo phục
vụ bài tập về cách về cách
tóm tắt kết quả, các phát
8


tóm tắt kết quả, các phát hiện và trình bày kiến nghị.
hiện và trình bày kiến nghị.
TP. Hồ Chí Minh, ngày… tháng…năm …..
Trưởng Khoa
Trưởng Bộ môn

Người biên soạn

Trần Thị Kim Xuyến
* Ghi chú tổng quát:
Trường hợp đề cương môn học cần được phát cho sinh viên hoặc môn học chỉ có một GV
tham gia giảng dạy thì có thể bổ sung ngay từ đầu phần sau đây (đưa lên phần đầu của đề
cương):
Giảng viên phụ trách môn học (có thể dùng bảng hoặc không)
Họ và tên:
Học hàm, học vị:
Trần Thị Kim Xuyến
PGS, TS
Địa chỉ cơ quan:
Điện thoại liên hệ: 0913637558
Email:

Trang web:

Giảng viên hỗ trợ môn học/trợ giảng (nếu có)
Họ và tên:
Học hàm, học vị:
Địa chỉ cơ quan:

Điện thoại liên hệ:

Email:

Trang web:

Cách liên lạc với giảng viên:

(nêu rõ hình thức liên lạc giữa sinh viên với

giảng viên/trợ giảng)

Nơi tiến hành môn học:

(Tên cơ sở, số phòng học)

Thời gian học:

(Học kỳ, Ngày học, tiết học)

9