Quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh ở Trường Cao đẳng Sư phạm Pakse nước Cộng hoà Dân chủ Nhân dân Lào (LV thạc sĩ)
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.93 MB, 109 trang )
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM
SENGPHACHANH SITHILATH
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN TIẾNG ANH
CHO SINH VIÊN Ở TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ PHẠM
PAKSE NƯỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
THÁI NGUYÊN - 2017
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM
SENGPHACHANH SITHILATH
QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN TIẾNG ANH
CHO SINH VIÊN Ở TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ PHẠM
PAKSE NƯỚC CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 60.14.01.14
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
Người hướng dẫn khoa học: TS. Trần Thị Minh Huế
THÁI NGUYÊN - 2017
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu
nêu trong luận văn là trung thực. Những kết luận khoa học của luận văn chưa
từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác.
Tác giả luận văn
Sengphachanh Sithilath
i
LỜI CẢM ƠN
Tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới TS. Trần Thị Minh Huế, người
đã tận tình giúp đỡ tác giả hoàn thành luận văn này.
Tác giả xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới các thầy giáo, cô giáo những người đã trực tiếp giúp tác giả nâng cao kiến thức quản lý trong thời
gian theo học chương trình Thạc sỹ Quản lý Giáo dục khóa 23 (2015 - 2017) tại
Trường Đại học Sư phạm - Đại học Thái Nguyên; cảm ơn các cơ quan, đơn vị,
địa phương đã cung cấp nhiều thông tin và tư liệu quý giá cho luận văn.
Sau cùng, tôi xin cảm ơn gia đình, người thân, đồng nghiệp và các học
viên cao học Quản lý Giáo dục khóa 23 đã động viên, giúp đỡ tôi trong quá
trình học tập và làm luận văn.
Thái Nguyên, tháng 4 năm 2017
Tác giả luận văn
Sengphachanh Sithilath
ii
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN ....................................................................................................... ii
MỤC LỤC............................................................................................................iii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ........................................................................ iv
DANH MỤC CÁC BẢNG ..................................................................................... v
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ.................................................................................... vi
MỞ ĐẦU .............................................................................................................. 1
1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1
2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 2
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ................................................................. 2
4. Giả thuyết khoa học ......................................................................................... 2
5. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 3
6. Phạm vi nghiên cứu ......................................................................................... 3
7. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................. 3
8. Cấu trúc luận văn ............................................................................................. 4
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN
TIẾNG ANH Ở TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ PHẠM NƯỚC CHDCND LÀO........... 5
1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu....................................................................... 5
1.1.1. Những nghiên cứu ở nước ngoài ............................................................... 5
1.1.2. Những nghiên cứu trong nước ................................................................... 6
1.2. Khái niệm công cụ ........................................................................................ 8
1.2.1. Hoạt động dạy học ..................................................................................... 8
1.2.2. Hoạt động dạy học môn Tiếng Anh ở trường cao đẳng sư phạm ............. 9
1.2.3. Quản lý hoạt động dạy học ...................................................................... 10
1.2.4. Quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh ở trường cao đẳng sư phạm .... 12
1.3. Một số vấn đề lý luận về hoạt động dạy học môn Tiếng Anh ở trường
cao đẳng sư phạm ...................................................................................... 13
iii
1.3.1. Vai trò của môn Tiếng Anh trong chương trình đào tạo ở trường cao
đẳng sư phạm ............................................................................................. 13
1.3.2. Mục tiêu dạy học môn Tiếng Anh ........................................................... 14
1.3.3. Nội dung, kế hoạch dạy học .................................................................... 15
1.3.4. Phương pháp, phương tiện và hình thức tổ chức dạy học môn Tiếng Anh .. 17
1.3.5. Giảng viên và sinh viên trong hoạt động dạy học ................................... 21
1.3.6. Đánh giá kết quả ...................................................................................... 21
1.4. Quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh của hiệu trưởng ở trường
cao đẳng sư phạm ...................................................................................... 22
1.4.1. Vị trí, vai trò của hiệu trưởng trong quản lý hoạt động dạy học môn
tiếng Anh ................................................................................................... 22
1.4.2. Mục tiêu quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh ............................. 23
1.4.3. Nội dung quản lý ..................................................................................... 24
1.4.3. Phương pháp quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh ở trường CĐSP .. 29
1.4.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý hoạt động dạy học môn
tiếng Anh ở trường cao đẳng sư phạm ...................................................... 31
Kết luận chương 1.............................................................................................. 32
Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN
TIẾNG ANH Ở TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ PHẠM PAKSE NƯỚC
CHDCND LÀO .................................................................................................. 34
2.1. Khái quát về khảo sát thực trạng ................................................................ 34
2.1.1. Vài nét về Trường Cao đẳng Sư phạm Pakse nước CHDCND Lào ....... 34
2.1.2. Mục tiêu, nội dung và khách thể khảo sát ............................................... 35
2.1.3. Phương pháp khảo sát và cách xử lý số liệu............................................ 35
2.2. Đánh giá của cán bộ, giảng viên, sinh viên về thực trạng hoạt động dạy
học môn Tiếng Anh ở Trường Cao đẳng Sư phạm Pakse ......................... 37
2.3. Thực trạng quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh ở Trường Cao
đẳng Sư phạm Pakse .................................................................................. 41
iv
2.3.1. Thực trạng nội dung quản lý.................................................................... 41
2.3.2. Thực trạng phương pháp quản lý............................................................. 56
2.4. Đánh giá chung về thực trạng quản lý HĐDH môn tiếng Anh ở
Trường CĐSP Pakse .................................................................................. 57
2.5.1. Những ưu điểm và kết quả chính............................................................. 58
2.4.2. Những nguyên nhân và hạn chế .............................................................. 58
Kết luận chương 2.............................................................................................. 59
Chương 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC MÔN TIẾNG
ANH CỦA HIỆU TRƯỞNG TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ PHẠM PAKSE
NƯỚC CHDCND LÀO ...................................................................................... 61
3.1. Những nguyên tắc chỉ đạo đề xuất biện pháp............................................ 61
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu .......................................................... 61
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính đồng bộ ........................................................... 61
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa ............................................................ 62
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn .......................................................... 63
3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính khả thi ............................................................. 63
3.2. Một số biện pháp quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh ở Trường
Cao đẳng Sư phạm Pakse ........................................................................ 63
3.2.1. Quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh theo chuẩn ......................... 63
3.2.2. Đổi mới phương pháp dạy học môn Tiếng Anh theo hướng phát triển
năng lực thực hành, thực tiễn cho sinh viên ............................................ 69
3.2.3. Đổi mới công tác đánh giá kết quả dạy học môn Tiếng Anh theo
hướng phát triển năng lực cho sinh viên ................................................. 71
3.2.4. Bồi dưỡng nâng cao năng lực chuyên môn, năng lực sư phạm cho
giảng viên giảng dạy môn Tiếng Anh ..................................................... 75
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ................................................................. 78
3.4. Khảo nghiệm sư phạm ................................................................................ 80
v
3.4.1. Mục đích khảo nghiệm ............................................................................ 80
3.4.2. Đối tượng khảo nghiệm ........................................................................... 80
3.4.3. Kết quả khảo nghiệm ............................................................................... 80
Kết luận chương 3.............................................................................................. 82
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ..................................................................... 84
1.Kết luận ........................................................................................................... 84
TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................. 87
PHỤ LỤC ...............................................................................................................
vi
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
CBQL
Cán bộ quản lý
CĐSP
Cao đẳng sư phạm
CHDCND
Cộng hòa dân chủ nhân dân
CNTT
Công nghệ thông tin
CSVC
Cơ sở vật chất
DH
Dạy học
GV
Giảng viên
HĐDH
Hoạt động dạy học
PPDH
Phương pháp dạy học
QLGD
Quản lý giáo dục
SV
Sinh viên
TBDH
Trang thiết bị dạy học
iv
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1.
Đánh giá của giảng viên, cán bộ quản lý và sinh viên về thực
trạng hoạt động dạy học môn tiếng Anh ....................................... 38
Bảng 2.2.
Thực trạng quản lý kế hoạch, nội dung dạy học ........................... 42
Bảng 2.3.
Thực trạng quản lý đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức
dạy học .......................................................................................... 44
Bảng 2.4.
Thực trạng quản lý giảng viên và hoạt động dạy môn tiếng Anh ...... 46
Bảng 2.5.
Thực trạng quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh của sinh viên.... 48
Bảng 2.6.
Kết quả học tập môn tiếng Anh của sinh viên Trường CĐSP
Pakse trong 2 năm gần đây............................................................ 49
Bảng 2.7.
Thực trạng học tập môn tiếng Anh của sinh viên ......................... 51
Bảng 2.8.
Thực trạng quản lý kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn
tiếng Anh ....................................................................................... 55
Bảng 2.9.
Thực trạng mức độ thực hiện phương pháp quản lý hoạt động
dạy học môn Tiếng Anh ................................................................. 57
Bảng 3.1.
Kết quả khảo nghiệm và thực nghiệm sư phạm ............................ 81
v
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ
Sơ đồ 1.1:
Sự phối hợp giữa hoạt động dạy và hoạt động học ....................... 9
Sơ đồ 1.2:
Hệ thống kĩ năng hình thành cho sinh viên trong dạy học môn
Tiếng Anh .................................................................................... 10
Sơ đồ 1.3:
Mối liên hệ giữa các thành tố của quá trình dạy học .................. 11
vi
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
1.1. Loài người đã và đang chứng kiến sự biến đổi vô cùng lớn lao của xã
hội với đặc trưng là: Toàn cầu hóa, sự đổi mới công nghệ, đặc biệt là công
nghệ thông tin, nhu cầu học tập suốt đời đã và đang thôi thúc giúp chúng ta tổ
chức lại một cách cơ bản đời sống xã hội, đưa loài người đến với nền kinh tế
tri thức, bước vào nền văn minh trí tuệ. Kinh nghiệm của các nước phát triển
và các nước công nghiệp mới trên thế giới cũng như trong khu vực Châu Á Thái Bình Dương đã chỉ rõ, trong những điều kiện cần thiết để hội nhập và
phát triển thì ngoại ngữ nói chung và Tiếng Anh nói riêng thực sự trở thành
một công cụ, phương tiện đắc lực, là chìa khóa giúp con người mở kho tàng
trí tuệ của nhân loại.
1.2. Ở nước Cộng hoà Dân chủ Nhân dân Lào trong những năm gần đây,
để đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong giai đoạn công nghiệp hóa, hiện
đại hóa và hội nhập quốc tế, ngoại ngữ đã được đưa vào giảng dạy cho người
học ở các cấp học và chương trình đào tạo nghề. Tuy nhiên, những đánh giá về
chất lượng dạy học chưa được nghiên cứu có hệ thống, đặc biệt là năng lực sử
dụng ngoại ngữ nói chung và Tiếng Anh nói riêng của người học chưa được
khẳng định trong thực tiễn.
1.3. Trường Cao đẳng Sư phạm Pakse là một trong 9 trường cao đẳng sư
phạm của nước CHDCND Lào có chức năng đào tạo, bồi dưỡng giáo viên cho
tỉnh Champasak. Dạy học ngoại ngữ nói chung, dạy tiếng Anh nói riêng giúp
sinh viên có công cụ để nâng cao kỹ năng và trình độ của mình, hội nhập với
thế giới.
Trên thực tế, môn Tiếng Anh được đưa vào giảng dạy khá lâu và đặc biệt
được quan tâm song kết quả chưa cao. Sinh viên sau khi hoàn thành môn học
chưa sử dụng được tiếng Anh như một phương tiện giao tiếp, chưa đọc được tài
liệu chuyên ngành dẫn đến hiệu quả công việc chưa cao. Có nhiều nguyên nhân
1
dẫn đến tình trạng này, đội ngũ giảng viên trình độ nhìn chung còn hạn chế,
chưa đủ năng lực sử dụng tiếng Anh làm công cụ giao tiếp, chưa đủ khả năng
nghiên cứu tài liệu nước ngoài, cơ sở vật chất, phương tiện dạy học còn thiếu,
các phương pháp dạy và học chưa phù hợp... Để đảm bảo nâng cao chất lượng
dạy học môn tiếng Anh, theo tôi nghĩ cần thiết phải đánh giá đúng thực trạng,
trên cơ sở đó xây dựng biện pháp quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh
khả thi ở Trường Cao đẳng Sư phạm Pakse.
Là một giảng viên giảng dạy môn Tiếng Anh ở Trường Cao đẳng Sư phạm
Pakse, tôi chọn nghiên cứu đề tài: "Quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh ở
Trường Cao đẳng Sư phạm Pakse nước Cộng hoà Dân chủ Nhân dân Lào".
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng quản lý hoạt động dạy học
môn tiếng Anh ở Trường Cao đẳng Sư phạm Pakse nước Cộng hoà Dân chủ
Nhân dân Lào, đề tài đề xuất biện pháp quản lý nhằm nâng cao chất lượng dạy
học môn tiếng Anh ở Trường Cao đẳng Sư phạm Pakse nước Cộng hoà Dân
chủ Nhân dân Lào hiện nay.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu: Quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh ở
Trường Cao đẳng Sư phạm Pakse nước Cộng hoà Dân chủ Nhân dân Lào.
3.2. Đối tượng nghiên cứu: Biện pháp quản lý hoạt động dạy học môn tiếng
Anh Trường Cao đẳng Sư phạm Pakse nước Cộng hoà Dân chủ Nhân dân Lào.
4. Giả thuyết khoa học
Công tác quản lý ho ̣at đô ̣ng da ̣y ho ̣c môn Tiế ng Anh ở Trường Cao đẳng
Sư phạm Pakse nước Cộng hoà Dân chủ Nhân dân Lào còn nhiề u bấ t câ ̣p. Nếu
đề xuất và áp dụng được một số biện pháp quản lý khoa học, phù hợp với thực
tiễn và mang tính khả thi đối với hoạt động dạy môn tiếng Anh sẽ nâng cao
hiệu quả dạy học môn tiếng Anh ở Trường Cao đẳng Sư phạm Pakse nước
Cộng hoà Dân chủ Nhân dân Lào hiện nay.
2
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Xây dựng cơ sở lý luận về quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh
ở trường cao đẳng sư phạm.
5.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh
ở Trường Cao đẳng Sư phạm Pakse nước Cộng hoà Dân chủ Nhân dân Lào.
5.3. Đề xuất, khảo nghiệm một số biện pháp quản lý hoạt động dạy học
môn tiếng Anh ở Trường Cao đẳng Sư phạm Pakse nước Cộng hoà Dân chủ
Nhân dân Lào.
6. Phạm vi nghiên cứu
6.1. Về đối tượng nghiên cứu: Đề tài tập trung nghiên cứu biện pháp quản
lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh của hiệu trưởng Trường Cao đẳng Sư
phạm Pakse nước Cộng hoà Dân chủ Nhân dân Lào.
6.2. Về khách thể khảo sát: 50 cán bộ (cán bộ quản lý, giảng viên giảng
dạy môn tiếng Anh) và 300 sinh viên Trường Cao đẳng Sư phạm Pakse.
7. Phương pháp nghiên cứu
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận, gồm: Phương pháp tổng hợp,
hệ thống hoá, phân tích tài liệu, phương pháp lịch sử. Đề tài sử dụng các
phương pháp này để nghiên cứu xây dựng cơ sở lý luận về quản lý hoạt động
dạy học môn Tiếng Anh ở trường cao đẳng sư phạm nước CHDCND Lào.
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn, gồm: Phương pháp điều tra
bằng ankét, phương pháp quan sát sư phạm, phương pháp trò chuyện, phương
pháp chuyên gia, phương pháp khảo nghiệm sư phạm. Đề tài sử dụng các
phương pháp này để nghiên cứu thực trạng quản lý hoạt động dạy học môn
Tiếng Anh ở Trường Cao đẳng Sư phạm Pakse.
7.3. Các phương pháp khác: Phương pháp thống kê, phương pháp kiểm
định giả thuyết. Đề tài sử dụng các phương pháp này để tính toán các số liệu
định lượng trong nghiên cứu thực trạng, khảo nghiệm.
3
8. Cấu trúc luận văn
Luận văn gồm 3 chương
Chương 1. Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh ở
trường cao đẳng sư phạm nước CHDCND Lào.
Chương 2. Thực trạng quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh ở
Trường Cao đẳng Sư phạm Pakse nước CHDCND Lào.
Chương 3: Một số biện pháp quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh
của hiệu trưởng ở Trường Cao đẳng Sư phạm Pakse nước CHDCND Lào.
Ngoài 03 chương nội dung, luận văn còn có phần Mở đầu, Kết luận, Danh
mục các tài liệu tham khảo và Phụ lục.
4
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
MÔN TIẾNG ANH Ở TRƯỜNG CAO ĐẲNG SƯ PHẠM NƯỚC
CHDCND LÀO
1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu
1.1.1. Những nghiên cứu ở nước ngoài
Trên thế giới, mọi quốc gia đều quan tâm đến phát triển giáo dục. Từ thời
cổ đại, Khổng Tử (551-479 TCN), triết gia nổi tiếng, nhà giáo dục lỗi lạc của
Trung Quốc cho rằng: Để đất nước phồn vinh, yên bình thì người quản lý cần
chú trọng đến 3 yếu tố: Thứ (dân công), Phú (dân giàu), Giáo (dân được giáo
dục) và ông cho rằng giáo dục là cần thiết cho mọi người (hữu giáo vô loại).
Từ cuối thế kỷ XVI, vấn đề dạy học và quản lý dạy học được nhiều nhà
giáo dục quan tâm, nổi bật nhất trong thời kỳ đó là Comenxki (1592 - 1670),
người đã đưa ra quan điểm giáo dục phải thích ứng với tự nhiên.
Dạy học là hoạt động trung tâm của quá trình giáo dục, có vai trò quyết
định sự thành công của hoạt động giáo dục. Dạy học gồm hoạt động dạy của
thày và hoạt động học của trò, đó là hai mặt luôn gắn bó mật thiết không thể
tách rời của phương thức tồn tại và phát triển của xã hội và cá nhân. Đó là sự
tiếp nhận và chuyển hóa những kinh nghiệm của cá nhân hay nói cách khác là
sự chuyển giao những kinh nghiệm từ thế hệ trước cho thế hệ sau. Quản lý hoạt
động dạy học là quản lý một quá trình xã hội đặc thù, có vai trò quan trọng.
Thực tiễn và lý luận về quản lý hoạt động dạy học được hình thành và phát
triển cùng với sự hình thành và phát triển của xã hội loài người.
Có rất nhiều nhà khoa học, nhà giáo dục đã tiến hành các công trình
nghiên cứu về quản lý giáo dục, quản lý trường học, quản lý hoạt động dạy học.
Ở Việt Nam, phát triển giáo dục được xác định là quốc sách hàng đầu, “đầu tư
cho giáo dục là đầu tư cho phát triển”. Có nhiều luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ
nghiên cứu về các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động dạy học, từ
5
đó nâng cao chất lượng dạy học ở các cấp học, các vùng miền khác nhau. Các
công trình chủ yếu nghiên cứu về quản lý hoạt động của tổ chuyên môn, quản
lý hoạt động dạy học các môn Toán, Vật lý, Hóa học, Ngữ văn ở nhà trường
phổ thông. Số luận văn nghiên cứu về quản lý hoạt động dạy học môn tiếng
Anh là rất ít. Có thể kể tên một số công trình tiêu biểu sau: Luận văn thạc sĩ:
“Những biện pháp quản lý hoạt động dạy - học môn tiếng Anh ở trường Đại
học Điện lực” của tác giả Trần Thị Bích Hải đã đề cập đến thực trạng công tác
quản lý hoạt động dạy - học môn tiếng Anh ở trường Đại học Điện lực, từ đó đề
xuất các biện pháp quản lý nhằm nâng cao chất lượng dạy học[8].
Công trình “Giảng dạy tiếng Anh tại trường Đại học Kiến trúc Hà Nội”
của tác giả Nguyễn Thị Ánh Tuyết đã khái quát những khó khăn và tồn tại
trong giảng dạy tiếng Anh, nguyên nhân dẫn đến tồn tại đó như trình độ của
giảng viên và cơ hội học tập, giao tiếp của giảng viên còn hạn chế[11].
Trong đề tài luận văn “Biện pháp quản lý hoạt động dạy học tiếng Anh
tại trường Trung học nghiệp vụ quản lý lương thực - thực phẩm Đồ Sơn Thành phố Hải Phòng”, tác giả Phạm Thị Thanh Thủy đã chỉ ra thực trạng hoạt
động dạy học tiếng Anh và thực trạng các biện pháp quản lý hoạt động dạy học
môn tiếng Anh của nhà trường[10].
1.1.2. Những nghiên cứu trong nước
Việc dạy học ngoại ngữ, đặc biệt là dạy học môn tiếng Anh đóng một vai
trò hết sức quan trọng trong bối cảnh hiện nay khi Lào đang hội nhập vào khu
vực và thế giới. Trong quá trình hòa nhập này, thông thạo ngoại ngữ là điều
kiện quyết định. Tiếng Anh là ngoại ngữ thông dụng nhất, đây là môn học giúp
học sinh mở rộng và cập nhật kiến thức khoa học, tiếp cận công nghệ thông tin
nhanh nhất. Chính vì vậy mà trọng tâm trong đào tạo của các nhà trường Đại
học, Cao đẳng và TCCN hiện nay là phải cải tiến hoạt động dạy và học môn
tiếng Anh như thế nào để thực sự có hiệu quả. Để thực hiện được điều đó thì
vai trò của quản lý là chủ đạo và quyết định. Mỗi môn học có những nét đặc
6
thù riêng đòi hỏi nhà quản lý cần có những hiểu biết về môn học mới có các
biện pháp quản lý dạy học môn học đó một cách đó có hiệu quả. Đã có nhiều
tác giả quan tâm nghiên cứu việc giảng dạy ngoại ngữ ở trường Đại học, Cao
đẳng và vấn đề quản lý giảng dạy ngoại ngữ cũng được đề cập.
Tuy nhiên, ở Lào hiện nay, lĩnh vực quản lý giáo dục nói chung, quản lý
hoạt động dạy học môn tiếng Anh nói riêng ít được quan tâm nghiên cứu.
Viết nghiên cứu vấn đề dạy - học bằng cánh lâý người học là trung tâm
và sử dụng trong giáo dục gọi là: dạy kiểu ngũ sao dưới sự ủng hộ của
chương trình EQIPI nhằm làm cho việc dạy kiểu ngữ sao đạt được hiệu
quả cao về căn bản nhưng việc sử dụng cách dạy này gây trừu tượng cho
người quản lý và giáo viên.
Đến năm 1991 tiếng anh đã là công cụ trong việc truyền thông để tiếp
thu thông tin mới về công nghệ và khoa học từ các nước khác. Vì vậy,
tiếng anh đã được góp phần vào trong giáo trình dạy học ở các trường
học, các cấp học và đã phổ biến trong các ngành học. Vì thế việc dạy học
bằng tiếng anh mới được củng cố dưới sự ủng hộ của chương trình
TTEST. Hiện nay chương trình dạy học bằng tiếng anh đã được dạy như
trong các trường sư phạm gồm có: General English (Textboox 1,2,3,4,),
Methodology (Book 1,2,3,4,5), Presentation và study skills (Book 1,2).
Nhưng cuốn sách này là do các chuyên gia nước ngoài biên soạn.
Năm 1994 trường Sư phạm đã hợp tác với tổ chức quốc tế và các chương
trình khác xây dựng lên trung tâm rèn luyện tiếng anh như : chương trình
Ausaid (Lao - Australia), Lao - Singapore. Ngoài ra một số giáo viên còn
được rèn luyện phương pháp dạy tiếng anh với trình độ TESOL course
nhiều lần.
Việc động dạy học môn tiếng Anh ở Trường CĐSP Pakse - Cộng hòa
Dân chủ Nhân dân Lào vẫn còn hạn chế. Kết quả học tập của sinh viên chưa
cao. Vì vậy, để nâng cao kết quả học tập môn tiếng Anh cần nghiên cứu tìm
7
kiếm những biện pháp quản lý tốt hoạt động giảng dạy và học tập môn tiếng
Anh của nhà trường để nâng cao chất lượng dạy học đáp ứng nhu cầu xã hội
trong giai đoạn mới.
1.2. Khái niệm công cụ
1.2.1. Hoạt động dạy học
Hoạt động dạy học theo nghĩa rộng gắn với hoạt động giáo dục - hoạt
động xã hội hóa nhân cách con người, được thực hiện trong môi trường xã hội
nói chung.
Hoạt động dạy học theo nghĩa hẹp là một dạng hoạt động xã hội, hoạt
động sư phạm được tổ chức có mục đích, có kế hoạch trong nhà trường, là một
bộ phận hữu cơ của quá trình sư phạm tổng thể nhằm phát triển toàn diện nhân
cách cho người học. Trong đó, dưới vai trò chủ đạo của người dạy, người học
tự giác, tích cực, chủ động thực hiện hiệu quả hoạt động nhận thức nhằm giải
quyết các nhiệm vụ dạy học, hình thành và phát triển tri thức, kĩ năng, kĩ xảo,
năng lực hoạt động trí tuệ và những phẩm chất cần thiết của con người [7]. Về
cấu trúc, hoạt động dạy học là hoạt động mang tính hai mặt thống nhất, bao
gồm hoạt động dạy (giảng dạy) của giảng viên và hoạt động học (nhận thức)
của người học. Trong chương trình đào tạo ở trường cao đẳng sư phạm, cấu
trúc của quá trình này được hiểu như sau:
Hoạt động dạy: Trong quá trình dạy học (QTDH) GV là chủ thể của hoạt
động dạy (HĐD), tổ chức, điều khiển lãnh đạo hoạt động học (HĐH) của SV;
đảm bảo cho SV tiếp thu tri thức, nghiên cứu khoa học có chất lượng, đạt được
những yêu cầu được qui định của chương trình đào tạo.
Hoạt động học: SV là đối tượng của HĐD vừa là chủ thể của hoạt động
nhận thức có tính chất nghiên cứu. Nói cách khác, SV là khách thể của HĐD
vừa là chủ thể của hoạt động tích cực độc lập sáng tạo để chiếm lĩnh tri thức, kỹ
năng, kỹ xảo liên quan đến nghề nghiệp tương lai của bản thân.
8
Sơ đồ 1.1: Sự phối hợp giữa hoạt động dạy và hoạt động học
1.2.2. Hoạt động dạy học môn Tiếng Anh ở trường cao đẳng sư phạm
Hoạt động dạy học môn Tiếng Anh ở trường cao đẳng sư phạm là hoạt
động sư phạm được tổ chức có mục đích, có kế hoạch trong nhà trường, là một
bộ phận hữu cơ của quá trình sư phạm tổng thể nhằm phát triển toàn diện nhân
cách cho sinh viên. Trong đó, dưới vai trò chủ đạo của giảng viên, sinh viên tự
giác, tích cực, chủ động thực hiện hiệu quả hoạt động nhận thức nhằm giải
quyết các nhiệm vụ học tập của môn Tiếng Anh, hình thành và phát triển tri
thức, kĩ năng, kĩ xảo, năng lực hoạt động trí tuệ và những phẩm chất cần thiết
của người giáo viên nói chung.
Trong trường cao đẳng sư phạm, hoạt động dạy học môn Tiếng Anh là
hoạt động trong đó giảng viên đóng vai trò tổ chức, lãnh đạo giúp sinh viên
phát huy tính tích cực, chủ động để định hình và dần dần hoàn thiện, phát triển
kỹ năng ngoại ngữ nhất định, tạo nên hoạt động chung của người dạy và người
học. Trong hoạt động dạy học môn Tiếng Anh, tùy theo yêu cầu của từng nội
dung bài học, kỹ năng rèn luyện mà GV có phương pháp dạy và SV có phương
pháp học để đạt được mục tiêu dạy học hiệu quả.[10]
9
Hoạt động dạy học môn Tiếng Anh nhằm rèn luyện cho sinh viên 4 kỹ
năng: Nghe - Nói - Đọc - Viết. Có thể mô tả cấu trúc của các kĩ năng theo sơ
đồ sau:
Sơ đồ 1.2: Hệ thống kĩ năng hình thành cho sinh viên
trong dạy học môn Tiếng Anh
Bốn kỹ năng giao tiếp trên có mối quan hệ qua lại phức tạp và gắn bó
hữu cơ với nhau trong đó khẩu ngữ (Nói - Nghe) được chú trọng đặc biệt và đi
trước một bước so với bút ngữ (Viết - Đọc).
1.2.3. Quản lý hoạt động dạy học
Quá trình dạy học có những nhân tố cấu trúc được sắp xếp theo thứ tự
xác định. Trong đó mục đích dạy học là nhân tố định hướng cho toàn bộ quá
trình, nó được cụ thể hóa ở các nhiệm vụ và nội dung dạy học. Nhân tố phương
pháp dạy học chịu sự chi phối của chính nội dung dạy học, cũng là nhân tố
phản ánh rõ nhất tính chất của quá trình dạy học. Thông qua các nhân tố này
mới diễn ra sự tác động qua lại của hai mặt thống nhất là hoạt động giảng dạy
của GV và hoạt động nhận thức mang tính nghề nghiệp của SV. Có thể tóm tắt
mối liên hệ giữa các thành tố của QTDH theo sơ đồ sau:
10
Sơ đồ 1.3: Mối liên hệ giữa các thành tố của quá trình dạy học
Các nhân tố của QTDH không tồn tại biệt lập, chúng có mối liên hệ tác
động qua lại một cách biện chứng, phản ánh tính qui luật của quá trình dạy học.
Quản lí hoạt động dạy là QL việc xây dựng và thực hiện chương trình,
nội dung, phương pháp dạy học thông qua qui chế chuyên môn, thông qua chỉ
đạo việc đổi mới phương pháp dạy học, nâng cao năng lực chuyên môn cho
người dạy, thông qua kiểm tra đánh giá.[10]
Quản lí hoạt động học là QL quá trình và kết quả lĩnh hội tri thức của
HSSV, hướng HSSV vào những nội dung trọng tâm của môn học, của từng
chương, từng bài; quản lý phương pháp học tập cá nhân cho từng nội dung phù
hợp, đạt hiệu quả cao nhất.[10]
Như vậy, trong nhà trường việc QL hoạt động dạy của thầy và hoạt
động học của trò đóng vai trò quan trọng để thực hiện mục tiêu dạy học và
nâng cao chất lượng dạy học. Quản lí hoạt động dạy học là QL nội dung
chương trình theo mục tiêu của nhà trường, QL quá trình truyền thụ kiến thức
của giảng viên, QL việc thực hiện chương trình dạy học và QL sự lĩnh hội
kiến thức của SV.
11
1.2.4. Quản lý hoạt động dạy học môn Tiếng Anh ở trường cao đẳng sư phạm
Ở nước CHDCND Lào, tiếng Anh là môn học bắt buộc ở trường CĐSP.
Tiếng Anh là một môn khoa học xã hội, gắn liền với văn hóa của Anh quốc. Để
hoạt động dạy học tiếng Anh đạt hiệu quả cao đòi hỏi phải có những biện pháp
quản lý có tính chất đặc thù đối với môn học này.
Quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh ở trường CĐSP là những biện
pháp tác động của hiệu trưởng nhà trường tới khoa chuyên môn, giảng viên
giảng dạy bộ môn tiếng Anh, sinh viên và quá trình dạy học tiếng Anh cùng các
thành tố tham gia vào quá trình đó nhằm thực hiện có hiệu quả mục tiêu, nội
dung chương trình dạy học môn tiếng Anh, đáp ứng với yêu cầu đặt ra về mặt
chất lượng dạy học.
Quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh ở trường CĐSP có một số đặc
điểm sau:
- Mang tính chất quản lý hành chính, quản lý giáo dục
+ Tính chất quản lý hành chính: quản lý theo pháp luật và những nội
quy, quy chế, quy trình có tính chất bắt buộc trong hoạt động dạy học
+ Tính chất quản lý giáo dục: Chỉ sự quy định của các quy luật thuộc quá
trình dạy học, diễn ra trong môi trường sư phạm, lấy hoạt động dạy học làm đối
tượng quản lý.
- Mang tính chất đặc trưng của khoa học quản lý.
+ Quản lý hoạt động dạy học theo chu trình quản lý và thực hiện các
chức năng quản lý.
+ Quản lý hoạt động dạy học trên cơ sở vận dụng sáng tạo các nguyên
tắc và phương pháp quản lý của người hiệu trưởng, trưởng khoa, tổ trưởng
chuyên môn, phụ thuộc vào năng lực chuyên môn và nghệ thuật quản lý của
chủ thể quản lý nhà trường.
+ Có tính xã hội hóa cao: Quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh
chịu sự chi phối của các yếu tố môi trường, quan hệ giữa nhà trường, gia
đình, xã hội…
12
Chủ thể quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh trong trường CĐSP là Hiệu
trưởng, Phó hiệu trưởng phụ trách đào tạo, trưởng khoa, các tổ trưởng chuyên môn.
Đối tượng quản lý hoạt động dạy học môn tiếng Anh là hoạt động dạy học
tiếng Anh của giảng viên, hoạt động học của sinh viên, quá trình dạy học tiếng Anh.
1.3. Một số vấn đề lý luận về hoạt động dạy học môn Tiếng Anh ở trường
cao đẳng sư phạm
1.3.1. Vai trò của môn Tiếng Anh trong chương trình đào tạo ở trường cao
đẳng sư phạm
Môn Tiếng Anh là môn học bắt buộc ở hầu hết các chương trình đào tạo
trên thế giới vì vị trí của nó trong hình thành và phát triển ngôn ngữ quốc tế cho
người học. Trong chương trình đào tạo giảng viên ở trường cao đẳng sư phạm ở
nước CHDCND Lào, môn Tiếng Anh có vai trò quan trọng. Cụ thể:
Thứ nhất, dạy học môn Tiếng Anh giúp SV hình thành công cụ giao tiếp
hàng ngày, một trong những yêu cầu cơ bản để người trẻ có thể làm chủ cuộc
sống tích cực trong các mối quan hệ hoà nhập. Tiếng Anh không chỉ là một
trong các môn cơ bản không thể thiếu của học vấn từ phổ thông đến đại học mà
còn là phương tiện hữu ích để khai thác thông tin công cụ giao tiếp, cập nhật tri
thức để hội nhập và phát triển kinh tế xã hội của đất nước.
Hiện nay, để có việc làm khi ra trường phù hợp với ngành nghề được đào
tạo là vấn đề khó khăn của nhiều sinh viên, mà “chiếc chìa khóa vàng” để mở
ra cánh cửa tiến thân chính là giỏi ngoại ngữ nói chung và tiếng Anh nói riêng.
Tầm quan trọng của tiếng Anh đang ngày càng được khẳng định. Vậy nên,
Tiếng Anh không còn chỉ dừng lại trong phạm vi một môn học mà đã dần trở
thành công cụ giao tiếp hàng ngày của rất nhiều bạn trẻ. Môn tiếng Anh cung
cấp cho HSSV một công cụ giao tiếp mới để tiếp thu những tri thức tiên tiến,
tìm hiểu các nền văn hóa đa dạng, phong phú trên thế giới, dễ dàng hội nhập
với cộng đồng quốc tế.
Thứ hai, dạy học môn Tiếng Anh giúp SV trên cơ sở hoàn thành các
nhiệm vụ và mục tiêu môn học để phát triển tư duy, đặc biệt là tư duy ngôn ngữ
13
gắn với các kĩ năng: nghe, nói, đọc, viết. Tư duy ngôn ngữ hỗ trợ cho việc dạy
học tiếng Anh và chuyển tải nội dung của nhiều môn học khác góp phần hình
thành và phát triển nhân cách của SV, giúp SV tiếp thu tri thức ngôn ngữ, kỹ
năng, kỹ xảo học tập.
Thứ ba, kết quả dạy học môn Tiếng Anh trong chương trình đào tạo nghề
ở các trường Cao đẳng nghề còn giúp SV biết vận dụng tri thức và kĩ năng của
môn học vào quá trình học tập - tự đào tạo nghề nói chung đối với các môn học
khác trong chương trình đào tạo để hình thành, phát triển phẩm chất và năng
lực nghề nghiệp.
Dạy học ngoại ngữ cũng như dạy học các môn học khác trong chương
trình đào tạo, đều đáp ứng các chức năng của dạy học nói chung. Theo
F.Closet, một trong những chuyên gia về giáo học pháp ngoại ngữ của Bỉ:
“Việc dạy học ngoại ngữ nhằm mục đích: thực hành (tích lũy kiến thức để giao
tiếp), giáo dục (phát triển năng lực người học) và giáo dưỡng (tìm hiểu đời
sống, văn hóa…của nước khác). Mục tiêu của dạy học môn Tiếng Anh là giúp
người học có khả năng hiểu và sử dụng ngôn ngữ được học thông qua việc định
hình và phát triển các kỹ năng sử dụng ngôn ngữ. Kỹ năng sử dụng ngôn ngữ
bao gồm kỹ năng thu nhận và tái tạo, trong đó kỹ năng nghe và đọc là kỹ năng
thu nhận, kỹ năng nói và viết là kỹ năng tái tạo” [dẫn theo 11, tr.17].
1.3.2. Mục tiêu dạy học môn Tiếng Anh
Môn học Tiếng Anh giảng dạy ở các trường cao đẳng sư phạm nhằm
hình thành và phát triển cho sinh viên các kỹ năng: Nghe, nói, đọc, viết; phát
triển năng lực sử dụng Tiếng Anh đáp ứng yêu cầu đòi hỏi của thị trường lao
động trong quá trình hội nhập quốc tế. Cụ thể:
+ Về kiến thức: Sau khi học xong chương trình cao đẳng, SV nắm được
kiến thức cơ bản và hệ thống về Tiếng Anh thực hành, có thể sử dụng vào cuộc
sống, công việc; được trang bị thêm vốn Tiếng Anh để phục vụ cho công tác
chuyên môn ở trường phổ thông, mầm non.
+ Về kĩ năng: Sinh viên sau khi học xong môn học Tiếng Anh phải đạt
được các kỹ năng chủ yếu sau đây:
14
