TỔNG QUAN TÌNH HÌNH DỊCH BỆNH MERS-CoV

TỔNG QUAN TÌNH
HÌNH DỊCH BỆNH
MERS-CoV

Ninh Thuận , ngày 23/6/2015


HỘI CHỨNG HÔ HẤP VÙNG TRUNG ĐÔNG
DO VIRUS CORONA
Middle East Respiratory Syndrome Coronavirus
(MERS-CoV)


Nội dung trình bày
1. Virus gây bệnh
2. Tình hình dịch bệnh MERS-CoV
3. Một số điểm cần lưu ý
4. Phân tuyến điều trị


1. Virus corona gây
MERS
 Một phần trình tự gen được tìm thấy ở dơi tại Ả

Rập Xê Út
 Nhiều bằng chứng cho thấy lạc đà đóng vai trò

quan trọng trong việc lây truyền vi rút :


Vi rút được phát hiện ở lạc đà một bướu ở:

Qatar, Saudi Arabia, Oman and Egypt.



Kháng thể được tìm thấy ở lạc đà tại: Jordan,
Tunisia, Ethiopia, Nigeria, Egypt, Saudi Arabia,
Canary Islands, UAE…



Vi rút trên người và lạc đà khá tương đồng



Dịch tễ học của MERS-CoV
 Các ca mắc rải rác trên người thông qua tiếp

xúc trực tiếp hoặc gián tiếp với lạc đà một bướu
được báo cáo thường xuyên, dẫn đến việc lây
lan hạn chế từ người sang người, đặc biệt trong
các cơ sở y tế.
 Việc thực hiện không tốt phòng chống nhiễm

khuẩn tại các cơ sở y tế dẫn tới số lượng lớn các
ca lây nhiễm thứ phát.
 Không có bằng chứng về việc lây truyền bền

vững từ người sang người.

Kết quả nghiên cứu về lây truyền

1. Tỷ lệ lây truyền thứ phát trong tiếp xúc gia đình của bệnh nhân nhiễm
MERS-CoV khoảng 5% (khảo sát cả trường hợp lây nhiễm không triệu
chứng bằng huyết thanh học).
2. Đa số bệnh nhân trong trận dịch tại Jeddah năm 2014 do tiếp xúc với
bệnh nhân trong cơ sở y tế.


Các dữ kiện đã biết..
 Hội chứng Hô Hấp Trung Đông (Middle East respiratory syndrome -









MERS) gây ra do một loại virus corona mới (novel coronavirus)
được gọi là MERS-CoV, được phát hiện lần đầu tiên tại Ả-rập Xê-út
(Saudi Arabia) năm 2012.
Gọi là “Virus Corona mới” để phân biệt với Virus Corona gây bệnh
SARS năm 2003 (còn gọi là SARS-CoV).
Coronaviruses là một họ virus rất lớn bao gồm các virus gây các
bệnh từ rất nhẹ như cảm lạnh đến bệnh cảnh nặng là Hội chứng Hô
Hấp Cấp nặng (Severe Acute Respiratory Syndrome - SARS).
Bệnh cảnh điển hình của MERS-Cov bao gồm sốt, ho và khó thở.
Viêm phổi không phải luôn xảy ra. Các triệu chứng tiêu hoá như

tiêu chảy đôi khi cũng xảy ra.
Từ năm 2012 đến nay (trước vụ dịch Hàn Quốc): 1190 ca xác định
nhiễm MERS-CoV, trong đó 444 tử vong (tỷ lệ tử vong 36%).
Tuy đa số ca bệnh là do người lây sang người nhưng cho gần như
tất cả đều lây trong bệnh viện. Các ca ban đầu đều xuất phát từ
vùng Trung Đông do tiếp xúc với lạc đà. Đường lây chính xác từ lạc
đà sang người như thế nào vẫn chưa rõ!
Cho đến nay virus không dễ dàng lây từ người này sang người khác
trừ khi tiếp xúc gần, chủ yếu do chăm sóc người bệnh.
Source: WHO
/>

Biểu hiện lâm sàng và điều trị
 Thời gian ủ bệnh: 2-14 ngày*
 Triệu chứng không đặc hiệu: sốt, ho, đau họng,

đau cơ khớp (triệu chứng giả cúm), tiêu chảy,
nôn. Có các ca bệnh không triệu chứng
 Khu vực có nguy cơ lây nhiễm cao: cơ sở y tế và

hộ gia đình (những người tiếp xúc gần)
 Chưa có vắc-xin, chưa có thuốc kháng vi rút,

điều trị các biến chứng .


2. Tình hình dịch bệnh MERSCoV
Toàn thế giới
(đến ngày 22/6/2015)
Quốc

gia

27

Số mắc

1.345

Số tử
vong

479

Hàn Quốc
(đến ngày 22/6/2015)
Số mắc

Số tử vong

172

27


Vùng Trung Đông

Từ năm 2012 đến trước trận dịch ở Hàn Quốc: WHO ghi nhận 1190 ca xác
định nhiễm MERS-CoV, trong đó 444 tử vong (tỷ lệ tử vong: 36%).

Tình hình dịch bệnh MERSCoV
Chuỗi lây truyền tại Hàn Quốc

 Tính đến thứ hai 22/6/2015: Hàn Quốc có 172

ca, trong đó 27 ca tử vong
 Ca đầu tiên: người đàn ông Hàn quốc 68 tuổi
về đến Seoul ngày 4/5 sau khi du lịch qua 4
nước trung đông là Bahrain, United Arab
Emirates, Saudi Arabia và Qatar (từ 18/4 đến
4/5). Khởi bệnh ngày 11/5, đến khám một cơ
sở y tế ngày hôm sau. Đến 15/5 nhập viện và
xuất viện 2 ngày sau đó. Ngay đêm hôm đó
ông vào cấp cứu tại một BV khác và 3 ngày
sau được kết quả XN dương tính với MERS-Co!
Khi đó ông được chuyển sang một cơ sở y tế
khác để cách ly.Trước khi được chẩn đoán
bệnh ông ta đã lây virus cho các nhân viên y
tế, người trong gia đình và các bệnh nhân
khác tại 4 cơ sở y tế khác nhau!


Tình hình dịch bệnh MERSCoV
Chuỗi lây truyền tại Hàn Quốc

Ca 35 tham dự
hội thảo

Ở tại Trung Đông: 13/4-3/5
Trở về Hàn Quốc:

4/5

Khởi phát:

11/5

Chẩn đoán, cách ly:20/5


Tình hình dịch bệnh MERSCoV

 Đây là đợt dịch lớn nhất ngoài khu vực trung

đông tính đến hiện nay.
 Đã có 27 quốc gia có ca bệnh:
+ Trung Đông {Ả Rập Xê Út,  Tiểu Vương quốc
Ả rập thống nhất (UAE), Qatar, Oman, Jordan,
Kuwait, Yemen, Lebanon, Iran}; (09)
+ Châu Âu {Áo, Pháp, Đức, Hy Lạp, Ý, Hà Lan,
Thổ Nhĩ Kỳ, Anh Quốc, Tây Ban Nha}; (09)
+ Châu Phi {Algeria, Tunisia & Ai Cập}; (03)
+ ChâuÁ {Trung Quốc , Malaysia,,Hàn Quốc,
Thái Lan & Philippines}; (05)
+ Châu Mỹ {USA}. (01)


THÁI LAN GHI NHẬN TRƯỜNG HỢP MERSCOV XÂM NHẬP ĐẦU TIÊN

 Ngày 18/6/2015 Bộ Y tế công cộng Thái

Lan xác nhận nước này đã ghi nhận
trường hợp MERS-CoV xâm nhập đầu
tiên. Đây là một bệnh nhân nam 75 tuổi
nhập cảnh từ Oman đến Thái Lan để điều
trị bệnh tim mạch từ ngày 15/6/2015; tuy
nhiên, kết quả xét nghiệm sàng lọc
dương tính với MERS-CoV.
 Như vậy, Thái Lan là nước thứ tư khu vực
Châu Á và là nước thứ 27 trên thế giới ghi
nhận ca bệnh.


Cục Y tế dự phòng, Bộ Y tế: Tình hình dịch
bệnh MERS-CoV đến ngày 22/6/201522/06/2015
 Ngày 22/6/2015, Hàn Quốc ghi nhận thêm 3 ca nhiễm MERS-CoV mới và 2

trường hợp tử vong. Như vậy, tính từ ngày 20/5/2015 đến nay nước này
đã ghi nhận 172 trường hợp nhiễm MERS-CoV, 27 trường hợp tử vong.
Kể từ khi có dịch xảy ra tại Hàn Quốc ước tính có khoảng 120.000 du
khách đã hủy chuyến tới nước này. Đến nay, hầu hết các trường học ở
Hàn Quốc đã mở cửa trở lại.
 Tổng số ca nhiễm MERS-CoV trên thế giới là: 1345 ca, có 479 tử vong tại

27 nước: Ca bệnh tại chỗ (9 nước): Ả Rập Xê Út,  Tiểu Vương quốc Ả rập
thống nhất (UAE), Qatar, Oman, Jordan, Kuwait, Yemen, Lebanon, Iran;
Ca bệnh xâm nhập (18 nước): Anh, Pháp, Tunisia, Italy, Hy Lạp, Tây Ban
Nha, Ai Cập, Mỹ,  Hà Lan, Algeria, Áo, Thổ Nhĩ Kỳ, Đức, Philippines,
Malaysia, Hàn Quốc, Trung Quốc, Thái Lan.

 Việt Nam hiện chưa có trường hợp nhiễm MERS-CoV. Tuy vậy người dân

cần chủ động tuân theo các khuyến cáo của Bộ Y tế để phòng, chống
dịch bệnh có thể xảy ra.

 
 .


TÌNH HÌNH DỊCH BỆNH
MERS-CoV là bệnh viêm đường hô hấp do vi rút corona mới
lần đầu tiên được phát hiện tại Ả Rập Xê Út vào 9/2012.
1.Nguồn và ổ chứa:
- Chưa có hiểu biết đầy đủ nhưng theo phân tích Gen, có
nguồn gốc từ dơi.
-Ổ chứa: đến nay, xác định ổ chứa chính là lạc đà
2. Đường lây truyền và thơi gian ủ bệnh:
 Từ động vật

Nguồn và đường lây truyền

•

Dơi – lạc đà

•

Lạc đà – người qua tiếp xúc (chưa rõ)

Từ người sang người

•

Tiếp xúc gần với người bị nhiễm (chăm sóc, sống
cùng, sử dụng sản phẩm thịt…).
Thời gian ủ bệnh: 2-14 ngày.

3. Khối cảm thụ: tất cả mọi người, nguy cơ cao là những
người già, có bệnh mãn tính…
4. Chưa có vắc xin, thuốc điều trị đặc hiệu


TÌNH HÌNH DỊCH BỆNH
Nhận định tình hình dịch bệnh với Việt Nam
MERS-CoV có thể xâm nhập và lây
lan vào nước ta qua:
Công dân trở về từ vùng có dịch.
Công dân từ các quốc gia khác đã
xuất phát/đi qua vùng có dịch nhập
cảnh Viêt Nam.
Hàn Quốc là có điều kiện về y tế
hơn Việt Nam.


KẾ HOẠCH PHÒNG, CHỐNG MERSCoV
(QĐ1944/QĐ-BYT, ngày 03 tháng 6 năm
Đáp ứng nhanh,
2014)
khoanh vùng, xử lý
Khoanh vùng,

Phát hiện sớm ca
bệnh tại Việt
Nam để xử lý
triệt để, tránh lây
lan ra cộng đồng
và các cán bộ y
tế.

xử lý kịp thời
triệt để ổ dịch
nhằm hạn chế
thấp nhất
việc lây lan ra
cộng đồng.

kịp thời triệt để các ổ dịch
nhằm hạn chế thấp nhất
việc lan rộng
trong cộng đồng.


3. MỘT SỐ ĐIỂM CẦN LƯU Ý

CẢNH GIÁC
CHUẨN BỊ
NGHIÊM TÚC
NHƯNG
KHÔNG QUÁ
HOANG MANG
LO LẮNG

 MERS-CoV là virus động vật, chưa dễ dàng gây

bệnh cho người (trừ khi tiến hoá thêm (!)
 MERS-CoV KHÔNG PHẢI LÀ SARS-CoV.
 MERS-CoV chủ yếu lây truyền giữa NGƯỜI - NGƯỜI
TRONG BỆNH VIỆN
Source: NATURE; doi:10.1038/nature.2015.17709


Dịch SARS – Coronavirus năm 2003

Bệnh SARS: do virus SARS-CoV, có thể dễ dàng lây từ người sang người.
Ca đầu tiên ghi nhận vào ngày 26/2/2003 tại Hà Nội.
Sau vài tháng dịch lan rộng sang nhiều nước ở Bắc Mỹ, Nam Mỹ, Châu Âu,
cho đến khi dịch được khống chế hoàn toàn vào tháng 7/2003 đã có 8,098
người mắc và 774 tử vong.


Kết quả ban đầu về trình tự gen MERS
-CoV tại Hàn Quốc & Trung Quốc
(
/>rs-situation-assessment09-06.pdf?ua=1
)

Chưa có thay đổi đáng kể nào về sinh học
(WHO Jun 09 2015)


Khuyến cáo của WHO cho đến hiện tại

 Kiểm

soát nhiễm khuẩn là bắt buộc
nghiêm ngặt nhằm ngăn chặn lây lan
MERS-CoV trong các cơ sở y tế.

 Không thể nhận biết bệnh nhân nhiễm

MERS-CoV trong giai đoạn sớm vì triệu
chứng hô hấp không đặc hiệu. Do đó nhân
viên y tế phải luôn tuân thủ nguyên tắc dự
phòng phổ quát đối với mọi bệnh nhân. Dự
phòng lây truyền qua đường giọt bắn khi
chăm sóc các bệnh nhân có triệu chứng hô
hấp, dự phòng lây qua đường tiếp xúc và
bảo vệ mắt khi chăm sóc ca nghi ngờ hoặc
xác định nhiễm MERS-CoV; dự phòng lây
nhiễm qua đường không khí khi làm các
thủ thuật tạo khí dung.