giáo án ngữ văn 9 tiết 29

Trường THCS Phú Mỹ

Giáo án Ngữ Văn 9

Tuần: 6
Ngày dạy:

Tiết PPCT: 29

Ngày soạn:

CẢNH NGÀY XUÂN
(Trích Truyện Kiều)
-NGUYỄN DUI. MỤC TIÊU:
1. Kiến thức:
- Hiểu thêm về nghệ thuật tả cảnh của Nguyễn Du qua một đoạnt trích.
- Nghệ thuật miêu tả thiên nhiên của thi hào dân tộc Nguyễn Du.
- Sự đồng cảm của Nguyễn Du với những tâm hồn tuổi trẻ.
2. Kĩ năng:
- Bổ sung kiến thức đọc – hiểu văn bản truyện thơ trung đại phát hiện, phân tích được các
chi tiết miêu tả cảnh thiên nhiên trong đoạn trích.
- Cảm nhận được tâm hồn trẻ trung của nhân vật qua cái nhìn cảnh vật trong ngày xuân.
- Vận dụng bài học để viết văn miêu tả, biểu cảm.
3. Về thái độ:
- Học sinh ý thức được nghệ thuật miêu tả thiên nhiên vận dụng vào bài tập làm văn.
- KN : Giao tiếp, tương tác, lắng nghe tích cực.
- KT : Động não, trình bày 1', tư duy sáng tạo.
II. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH:
- GV: Bảng phụ + giấy A0.
- HS: bài soạn.
III. PHƯƠNG PHÁP:

Nêu vấn đề, diễn giảng, vấn đáp.
IV. TIẾN TRÌNH HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC:
1. KTBC:
(?) Đọc thuộc lòng 4 câu thơ miêu tả vẻ đẹp TVân và phân tích.
(?) Đọc thuộc lòng 6 câu thơ miêu tả vẻ đẹp TKiều và phân tích.
(?) Nghệ thuật sử dụng trong đoạn trích? Ý nghĩa văn bản?
2. Bài mới:
- Hoạt động 1: Giới thiệu bài.
Hoạt động của GV và HS
Nội dung bài học
 Hoạt động 2: Hướng dẫn học sinh tìm hiểu
I/.Tìm hiểu chung:
chung văn bản.
- Vị trí đoạn trích nằm sau đoạn tả tài sắc chị
(?) Vị trí đoạn trích nằm ở đâu?
em TKiều.
 Sau đoạn tả tài sắc chị em TKiều.
(?) Trình tự sự việc trong văn bản được miêu
tả ntn?
 Trình tự sự việc trong văn bản được miêu tả - Trình tự sự việc trong văn bản được miêu tả
theo thời gian.
theo thời gian.
(?) Kết cấu đoạn trích ntn?
 Có 3 phần rõ rệt.
Giáo viên: Huỳnh Thị Bích Thùy

Trang 1


Trường THCS Phú Mỹ

-Bốn câu đầu: Khung cảnh ngày xuân.
-Tám câu tiếp: Khung cảnh lễ hội trong tiết
thanh minh.
-Sáu câu cuối: Cảnh chị em Thúy Kiều du
xuân trở về.
 Hoạt động 3: Hướng dẫn học sinh tìm
hiểu chi tiết văn bản.
*Giáo viên đọc- học sinh đọc chú ý những từ
kho trong chú thích.
(?) Vẻ đẹp thiên nhiên mùa xuân được khắc
họa ra sao? Lồng ghét môi trường.
 Vẻ đẹp thiên nhiên mùa xuân được khắc
họa qua cái nhìn của nhân vật trước ngưỡng
cửa tình yêu hiện ra mới mẻ, tinh khôi sống
động, cảnh thiên nhiên trong lành, xanh sạch.
(?) Những chi tiết nào gợi lên đặc điểm của
mùa xuân? Phân tích?
 Hai câu thơ đầu  vừa nói thời gian, vừa gợi
không gian.
 Ngày xuân thắm thoát trôi mau tiết trời
bước sang tháng ba tháng cuối cùng của mùa
xuân, những cánh chim én rộn ràng bay luyện
như thoi đưa.
(?) Vẻ đẹp của mùa xuân tháng ba được đặc
tả qua chi tiết điển hình nào?
 “Cỏ non……chân trời
Cành lê…… bông hoa”.
(?) Lời thơ gợi cảnh tượng tháng ba mùa
xuân ntn?

 Thảm cỏ non trải rộng tới chân trời. Trên
nền trời màu xanh non ấy điểm xuyến một
vài bông hoa lê trắng  màu sắc có sự hài hòa
tới mức tuyệt đỉnh. Tất cả đều gợi lên vẻ đẹp
riêng của mùa xuân mới mẻ tinh không, giàu
sức sống khóang đạt trong trẻo nhẹ nhàng
tinh khiết.
 Ngôn ngữ chọn lọc tinh tế đầy sức gợi miêu
tả theo lối lối chấm phá bút pháp phối sắc tài
tình.
(?) Do đâu mà tác giả có thể tả được mùa
xuân như vậy?
 Tài quan sát chọn lọc chi tiết tâm hồn nhạy
cảm, tha thiết với vẻ đẹp thiên nhiên.
Giáo viên: Huỳnh Thị Bích Thùy

Giáo án Ngữ Văn 9

II/.Đọc – hiểu văn bản.

1/. Vẻ đẹp thiên nhiên mùa xuân được khắc
hoa qua cái nhìn của nhân vật trước ngưỡng
cửa tình yêu hiện ra mới mẻ tinh khôi, sống
động:

- Hai câu thơ đầu:
“Ngày xuân…… đưa thoi
Thiều quang……sáu mươi”
+ Ngày xuân thắm thoát trôi mau, tiết trời bước
sang tháng ba ấm áp trong lành.

- “Cỏ non……chân trời
“Cành lê……bông hoa”

- Thảm cỏ non trải rộng tới chân trời. Trên nền
trời màu xanh non ấy điểm xuyến một vài bông
hoa lê trắng  màu sắc có sự hài hòa gợi lên vẻ
đẹp riêng của mùa xuân mới mẻ tinh khôi, giàu
sức sống.

→ Tài quan sát chọn lọc chi tiết có tâm hồn
nhạy cảm, tha thiết với vẻ đẹp thiên nhiên.
Trang 2


Trường THCS Phú Mỹ

(?) Quang cảnh lễ hội trong tiết thanh minh
ntn?
 Quang cảnh lễ hội rộn ràng náo nức vui tươi
và cùng với những nghi thức trang nghiêm
mang tính chất truyền thông của người Việt
tưởng nhớ những người đã khuất.
(?) Trong ngày thanh minh có mấy hoạt động
diễn ra cùng một lúc.
Hai hoạt động  lễ tảo mộ, hội đạp thanh.
(?) Mùa xuân rộn ràng náo nức vui tươi thể
hiện qua các từ nào?
 Các danh từ (yến anh, chị em, tài tử giai
nhân  gợi tả sự đông vui nhiều người cùng
đến dự hội).

 Các tính từ ( gần, xa, nô nức  làm rõ hơn
tâm trạng của người đi hội ).
(?) Lễ hội có ý nghĩa gì? Trình bày 1’.
 Mang đậm tính nhân văn, thể hiện thái độ
tình cảm của người đang sống đối với người
đã khuất là sự tưởng nhớ của con cháu đối
với ông bà cha mẹ thể hiện đạo lí uống nước
nhớ nguồn.
(?) Theo em để làm sống lại một không khí lễ
hội tưng bừng như thế nhà thơ đã có những
tình cảm gì?
Học sinh thảo luận nhóm
 Yêu quí trân trọng vẻ đẹp và giá trị truyền
thống văn hóa dân tộc biểu hiện trong lễ hội.
(?) Sáu câu cuối nói về cảnh gì?
 Cảnh chị em Thúy Kiều từ lễ hội đây lưu
luyến trở về.
(?) Cảnh có gì khác so với 4 câu thơ đầu?
 Cảnh vẫn mang cái thanh cái dịu của mùa
xuân. Mọi chuyển động đều nhẹ nhàng, mặt
trời ngã bóng về tây…tất cả đang nhạt dần,
lặng dần, bởi thời gian, không gian thay đổi.
(?) Cảnh được cảm nhận qua gì? Bằng
những từ ngữ nào?
 Cảnh được cảm nhận qua tâm trạng với các
từ “tà tà, thanh thanh, nao nao”.
(?) Cảm giác của người du xuân ntn?
 Cảm giác bâng khuâng xao xuyến về một
ngày vui xuân đang còn và sự linh cảm về
Giáo viên: Huỳnh Thị Bích Thùy

Giáo án Ngữ Văn 9

2/.Quang cảnh quang cảnh lễ hội rộn ràng
náo nức vui tươi và cùng với những nghi
thức trang nghiêm mang tính chất truyền
thông của người Việt tưởng nhớ những người
đã khuất:

- Không khí lễ hội mang sắc thái điển hình “yến
anh, chị em, tài tử giai nhân, sắm sửa dập dìu”.
→ Những người phong lưu trang trọng đẹp đẽ.

- Lễ hội mang đậm tính nhân văn, thể hiện thái
độ tình cảm của con cháu đối với ông bà…thể
hiện đạo lí uống nước nhớ nguồn.

3/.Chị em Thúy Kiều từ lễ hội đầy lưu luyến
trở về:
- Rộn ràng của lễ hội nhạt dần, bởi thời gian
không gian thay đổi.

- Cảnh được cảm nhận qua tâm trạng với các từ
“tà tà, thanh thanh, nao nao”.
→ Cảm giác bâng khuâng xao xuyến, nhạy cảm,
sâu lắng.

Trang 3

Trường THCS Phú Mỹ

điều gì sắp xảy ra đã xuất hiện.
(?) Đoạn trích sử dụng ngôn ngữ nào là
chính? Diễn tả điều gì?
 Sử dụng ngôn ngữ miêu tả giàu hình ảnh,
giàu nhiệp điệu diễn tả tinh tế tâm trạng nhân
vật.
(?) Nhận xét về việc miêu tả trong đoạn
trích?
 Miêu tả theo trình tự thời gian cuộc du xuân
của chị em Thúy Kiều.
Giải thích thêm: Tả cảnh theo bút pháp
chấm phá bằng một vài nét như cảnh vật liệu
lên thật đẹp có sắc có hồn.
(?) Cảnh ngày xuân thiên nhiên được miêu tả
ntn? Ngôn ngữ ra sao?
 Học sinh tự trình bày theo cảm nhận.
 Hoạt động 3: Hướng dẫn học sinh hệ
thống hóa kiến thức đã học:
(?) Qua đoạn trích cảnh ngày xuân cho thấy
lễ hội mùa xuân ntn?
 Học sinh dựa vào ghi nhớ SGK/Trang 87
trình bày.

Giáo án Ngữ Văn 9

- Sử dụng ngôn ngữ miêu tả giàu hình ảnh, giàu
nhiệp điệu diễn tả tinh tế tâm trạng nhân vật.
- Miêu tả theo trình tự thời gian cuộc du xuân

của chị em Thúy Kiều.
 Ý nghĩa văn bản:
Cảnh ngày xuân là đoạn trích miêu tả bức
tranh mùa xuân tươi đẹp qua ngôn ngữ và bút
phát nghệ thuật giàu chất tạo hình của Nguyễn
Du.

III/. Tổng kết.
Ghi nhớ SGK/Trang 87.

3. Củng cố:

(?) Đoạn cuối văn bản viết bằng bút pháp cổ điển:
→ Tả cảnh gắn với tả tình.
→ Tả cảnh ngụ tình.
→ Tình và cảnh tương hợp.
Em có ý kiến gì về nhận xét này?(cả 3 ý).
Hoạt động 4: Hướng dẫn tự học:
→ Đọc diễn cảm – HTL đoạn trích.
→ Hiểu và dùng được một số từ Hán Việt thông dụng được sử dụng trong văn bản.
Chuẩn bị bài mới: “Thuật Ngữ”
+ Học: Đọc diễn cảm – HTL đoạn trích.
+ Soạn: “Thuật Ngữ”
→Giải thích nghĩa của từ phân biệt 2 cách.
→Đọc mục II/Trang 88 trả lời câu hỏi.
→Đặc điểm của thuật ngữ.
→Làm bài tập 1, 2, 3.

Giáo viên: Huỳnh Thị Bích Thùy

Trang 4