giáo án ngữ văn 6 bài 26

“Thơ 5 Chữ”
Trên Việt Văn Mới

NGUYỄN VĂN HOA
I - Lịch Sử Vấn Đề
Nhắc đến thơ 5 chữ, độc giả yêu thơ chắc ai
cũng nhớ đến bài “ Đi Chùa Hương” củaNguyễn
Nhược Pháp
Hôm nay đi chùa Hương.
Hoa cỏ mờ hơi sương
Cùng thầy me em dậỵ
Em vấn đầu soi gương.
Khăn nhỏ, đuôi gà cao;
Lưng đeo dải yếm đào;
Quần lĩnh, áo the mới;
Tay cầm nón quai thao.
Me cười: "Thầy nó trông!
Chân đi đôi giép cong
Con tôi xinh xinh quá!
Bao giờ cô lấy chồng?"


-- Em tuy mới mười lăm
Mà đã lắm người thăm
Nhờ mối mai đưa tiếng,
Khen tươi như trăng rằm.
Nhưng em chưa lấy ai,
Vì thầy bảo người mai
Rằng em còn bé lắm,
Ý đợi người tài trai.
Em đi cùng với me,

Me em ngồi cáng tre.
Thầy theo sau cưỡi ngựa,
Thắt lưng dài đỏ hoe
Thầy me ra đi đò,
Thuyền mấp mênh bên bờ.
Em nhìn sông nước chảy,
Đưa cánh buồm lô nhô.
Mơ xa lại nghĩ gần.
Đời mấy kẻ tri âm?
Thuyền nan vừa lẹ bước,
Em thấy một văn nhân...
Người đâu thanh lạ thường!


Tướng mạo trông phi thường.
Lưng cao dài, trán rộng.
Hỏi ai nhìn không thương?
Chàng ngồi bên me em
Me hỏi chuyện làm quen:
"Thưa thầy đi chùa ạ?
Thuyền đông, giời ôi chen!"
Chàng thưa vâng thuyền đông,
Rồi ngắm giời mênh mông,
Xa xa mờ núi biếc,
Phơn phớt áng mây hồng.
Giòng sông nước đục lờ.
Ngâm nga chàng đọc thơ!
Thầy khen hay, hay quá!
Em nghe ngồi ngẩn ngơ.
Thuyền đi, bến Đục qua,

Mỗi lúc gặp người ra,
Thẹn thùng em không nói:
"Nam vô A-di-đà !"
Réo rắt suối đưa quanh.
Ven bờ, ngọn núi xanh,
Dịp cầu xa nho nhỏ.


Cảnh đẹp gần như tranh.
Sau núi Oản, Gà, Xôi,
Bao nhiêu là khỉ ngồị
Tới núi con voi phục,
Có đủ cả đầu đuôi.
Chùa lấp sau rừng cây,
(Thuyền ta đi một ngày)
Lên cửa chùa em thấy
Hơn một trăm ăn mày.
Em đi, chàng theo sau,
Em không dám đi mau,
Ngại chàng chê hấp tấp,
Số gian nan không giàu.
Thầy me đến điện thờ,
Trầm hương khói toả mờ
Hương như là sao lạc
Lớp sóng ngươì lô nhô.
Chen vào thật lắm công.
Thầy me em lễ xong
Quay về nhà ngang bảo:
"Mai mới vào chùa trong"

Chàng hai má đỏ hồng
Kêu với thằng tiểu đồng
Mang túi thơ bầu rượu:
"Mai ta vào chùa trong"
Đêm hôm ấy em mừng!
Mùi trầm hương bay lừng.
Em nằm nghe tiếng mõ,
Rồi chim kêu trong rừng.
Em mơ, em yêu đời
Mơ nhiều ... viết thế thôi
Kẻo ai mà xem thấy,
Nhìn em đến nực cười.
Em chưa tỉnh giấc nồng,
Mây núi đã pha hồng.
Thầy me em sắp sửa
Vàng hương vào chùa trong.
Đường mây đá cheo veo,
Hoa đỏ, ti'm, vàng leo
Vì thương me quá mệt,
Săn sóc chàng đi theo.
Mẹ bảo: "Đường còn lâu
Cứ vừa đi ta cầu


Quan-thế-âm Bồ-tát
Là tha hồ đi mau."
Em ư ? Em không cầu,
Đường vẫn thấy đi mau.
Chàng cũng cho như thế.

(Ra ta hợp tâm đầu)
Khi qua chùa Giải Oan
Trông thấy bức tường ngang,
Chàng đưa tay lẹ bút
Thảo bài thơ liên hoàn.
Tấm tắc thầy khen hay
Chữ đẹp như rồng bay.
(Bài thơ này em nhớ
Nên chả chép vào đây)
Ôi! Chùa trong đây rồi!
Động thẳm bóng xanh ngời.
Gấm thêu trần thạch nhũ,
Ngọc nhuốm hương trầm rơi.
Mẹ vui mừng hả hê:
"Tặc! Con đường mà ghê!"
Thầy kêu mau lên nhé,
Chiều hôm nay ta về.


Em nghe bỗng rụng rời!
Nhìn ai luống nghẹn lời!
Giờ vui đời có vậy,
Thoáng ngày vui qua rồi!
Làn gió thổi hây hây.
Em nghe tà áo bay,
Em tìm hơi chàng thở!
Chàng ôi, chàng có hay?
Đường đây kia lên giời
Ta bước tựa vai cười,
Yêu nhau, yêu nhau mãi!

Đi, ta đi, chàng ôi!
Ngun ngút khói hương vàng,
Say trong giấc mơ màng,
Em cầu xin Giời Phật
Sao cho em lấy chàng.
Và trong bài viết này , chúng tôi chỉ tìm hiểu
những thi phẩm thể thơ 5 chữ đã công bố trên
vietvanmoi.com;Tất nhiên không có ý định so
sánh NÓ với bài thơ trên :
II - Vị Trí “Độc Lập” của Thơ 5 Chữ Trên
Việt Văn Mới


II.a - Thống Kê Tác giả & Thi phẩm 5 Chữ
Trên VietVanMoi.com
Thứ tự

Tác giả

Thi phẩm

( ngẫu hứng
không theo
ABC…)
01

Vũ Quang
Tần

Người bán

than

02

Nguyễn Khôi

Orsay

03

Tâm Đỗ Đà
Lạt

Nhớ

04

Trần Phố

Bông hoa đỏ

05

Trần Tuấn
Kiệt

Tặng thần sư
Đời Trần

06

Tô Mạc
Giang

07

Trần Hậu

Buổi chiều
qua Tô Châu
Bà Tú


08

Nguyễn Văn
Thức

Về Sài gòn

09

Nguyễn
Quốc Nam

Chốn xưa

10

Nguyễn

Trọng Liên

Nhũng điều
không biết

11

Lê Va

Biển

12

Nguyên
Hùng

Biển & em

13
14

Nguyễn Đăng Cuối năm ngồi
Trình
tám mốt
Ngọc Hải

Ngõ cũ &
Tình xưa

15

Nguyễn
Hoàng Trung

Nửa đời rỗi
cũng một mai

16

Nguyễn Lê
Doàn

Viết cho tình
yêu cuối cùng

17

Nguyễn

Chốn xưa


Quốc Nam
18

Hạ Giao

Tình em con
sáo sang sông

19

Hà Vũ Giang
Châu

20

Hàn Mặc
Chắt

21

Bạch Cúc

Chân dung

22

Đào Tiểu Tố

Hồi Tưởng

23

Hoàng Huy
Giang

Tình xuân gợi
nhớ

24

Hoàng Vũ
Đông Sơn

Chùm Thơ
triệt hâu

25

Hồng Vinh

Nói với mình

26

Hồ Thụy Mỹ

Anh là nỗi

Từ khi ta yêu
người
Đơn
phương/Thơ &
nghiệp/Dòng
sông xanh &
Suối hát


Hạnh

buồn

27

Đinh Hương

Mộng thực

28

Đỗ Thị Hồng
Vân

Nhớ /Tình
khúc bên bờ
biển

29

Đặng Thị
Diễm

Đôi ta

v.v......
II.b- Thơ 5 Chữ & Tình Yêu
Thơ 5 chữ cũng đã tỏ rõ ưu thế với chủ đề tình
yêu ; độc giả có thể thấy qua các thi phẩm sau đây
:

MỘNG THỰC của Đinh Hương
Đêm qua trong giấc ngủ
Em mơ thấy cùng người
Cùng người em yêu dấu
Môi kề môi bên nhau
Trong giấc mơ đẹp ấy
Em không còn bơ vơ
Cùng người âu yếm mãi


Ta bên nhau không rời.
Ôi người em yêu dấu
Ta gặp nhau hằng đêm
Không hiểu người có thấy
Tình ta qúa êm đềm
Tình ta như là mộng
Người có biết hay không
Chợt tình nghe cay đắng
Mộng thực chẳng cùng chung
Hoặc bài
KHỜ… của Tâm Đỗ Dà Lạt
Dại khờ trong mắt biếc
Nồng nàn se môi khô
Em loài thiêu thân nhỏ
Trong tình anh hư vô...
Cá nhân tôi rất thích đọc thơ Trần Hậu trên
vietvanmoi.com , ví dụ đây là bài thơ
BÀ TÚ của Trần Hậu
Lóc cóc chiếc xe đạp
Sáng nào bà cũng đi

Chở năm ba ang gạo
Đèo thêm ít bánh mì
Mấy năm rồi tần tảo


Chẳng một lời thở than
Như cái cò lặn lội
Nuôi bốn con một chồng
Bà Tú ơi bà Tú
Thương bà biết nói sao
Tình mười năm lận đận
Đời mười năm lao đao
Tôi một đời mê mải
Như là chiêm bao thôi
Ngở mình như thân điểu
Bay thấu chín tầng trời
Sức dang đôi cánh rộng
Góp gió và thu mây
Thỏa bình sinh chí lớn
Mới đáng mặt râu mày
Nhưng rồi thời gian qua
Mỏi mòn con nước chảy
Sự nghiệp đâu nào thấy
Cơm áo vẫn tay bà
Nhiều khi tôi tự hỏi
Còn đáng để bà yêu ?
Mười năm rồi đó nhỉ
Chắc tôi có lỗi nhiều.
Hoặc
CHỐN XƯA của Nguyễn Quốc Nam

Căn nhà xưa còn đó
Em bây giờ nơi đâu
Rêu phong mờ ngói đỏ
Tường vôi đã nhạt màu
Chiều nay anh xuống phố
Bóng ngày xưa đổ dài
Con đường thay tên họ
Anh vẫn còn nơi đây
Nơi phương trời xa thẳm
Em có nhớ chốn xưa
Những tháng ngày say đắm
Và những chiều đón đưa
Hàng cây già còn đó
Nơi hẹn hò năm xưa
Lá vàng chao trong gió
Trời chợt đổ cơn mưa
và bài
BIỂN VÀ EM của Nguyên Hùng
Anh lớn lên trên sóng
Nên say hoài biển xanh
Biển đưa ngàn chiếc võng
Ru bồng bềnh hồn anh.


Em chỉ là giọt nhỏ
Giữa dòng đời, lặng trôi
Mà trước em, anh ngỡ
Trước muôn trùng biển khơi.

Hoặc
NGÕ CŨ của Ngọc Hải
Tình cờ qua ngỏ cũ
Nhớ lại người năm xưa
Không còn anh ở đó
Biết chờ ai đón đưa
Bay vào trong nỗi nhớ
Lời ru tình ngày mưa
Bây giờ ru con ngủ
Qua rồi tình xa xưa
Và cũng của Ngọc Hải bài :
TÌNH XA
Tình cờ qua ngỏ cũ
Nhớ lại người năm xưa
Không còn anh ở đó
Biết chờ ai đón đưa?


Bay vào trong nỗi nhớ
Lời ru tình ngày mưa
Bây giờ ru con ngủ
Qua rồi – tinh xa xưa
Hoặc bài
VIẾT CHO TÌNH YÊU CUỐI
CÙNG của Nguyễn Lê Đoàn
Duyên nợ gì với em
Mà trần truồng suy nghĩ?
Mà cởi bỏ tâm hồn?
Phút ái ân lồ lộ.
Vòng tay xiết hư không

Nụ hôn như cắn đá
Em ơi! Một nửa vòng
Gối đầu trên nhật nguyệt.
Tranh tối sáng luân phiên
Chốn bình minh gà giục
Nơi đêm buông chăn gọi
Đường ranh giới nếp nhăn.
Vẫn chưng trời chung sao
Cùng sắc máu tươi đỏ
Vị mặn của nước mắt


Thì thầm cơn tình yêu!
Vẫn thế một tình yêu!
Vẫn thế một ráng chiều
Vẫn thế lá vàng rơi
Mùa thu chỉ một nơi.
Tình yêu vẫn thế thôi
Dẫu mùa thu xa khuất
Bên em và mãi mãi
Trách thời gian khờ dại.
Quá khứ và vị lai
Không rộng bằng hiện tại
Tình yêu và ân ái
Không viết cho riêng ai.
Hoặc bài
TÌNH EM - CON SÁO SANG SÔNG của Hạ
Giao
Cát đằng nghiêng dáng rũ
Tím cả chiều nhớ mong

Em làm sáo sang sông
Long đong tình ở lại.
Tuổi ấy con rất dại


Tình trải bên sông dài
Chị hò khúc chung vai
Mẹ mong con sóng bước.
Bạn tình ơi lỗi ước
Đẩy thề ra giữa dòng
Tròng trành trong bão động
Sáo ơi hời sang sông!
Chị hát khúc tình nồng
Mẹ mỏi lòng mong đợi
Đò ơi sao ngược dòng?...
Hoặc bài
CHỐN XƯA của Nguyễn Quốc Nam
Căn nhà xưa còn đó
Em bây giờ nơi đâu
Rêu phong mờ ngói đỏ
Tường vôi đã nhạt màu
Chiều nay anh xuống phố
Bóng ngày xưa đổ dài
Con đường thay tên họ
Anh vẫn còn nơi đây
Nơi phương trời xa thẳm


Em có nhớ chốn xưa
Những tháng ngày say đắm

Và những chiều đón đưa
Hàng cây già còn đó
Nơi hẹn hò năm xưa
Lá vàng chao trong gió
Trời chợt đổ cơn mưa
Hoặc bài
TỪ KHI TA YÊU NGƯỜI của Hà Vũ Giang
Châu
Như biển xanh mùa hạ
ta ươm mình trong mây
em mùi hương trời lạ
qua hồn ta ngất ngây
Em nét đẹp phương đông
ta nghe lòng như say
em mặt trời tươi hồng
ta ngàn năm trái đất
Mình em ru tiếng hát
vô tình ta đâu hay
nghe tim mình rào rạt
hạt bụi vàng bay bay


Giàn hoa giấy nở đầy
vầng trán hôn theo gió
hạnh phúc chợt đâu đây
nụ cười em rạng rỡ
Nón nghiêng vành e ấp
áo hoa cà em bay
biển xanh trời xuống thấp
mắt đong đầy chiều nay.

Hoặc bài
ĐƠN PHƯƠNG của Hồ Văn Nhu
Tặng Như Thuỳ. Biên Hoà
Em là người con gái
Trời cho đẹp tuyệt vời
Từng bước chân mềm mại
Anh chết rồi em ơi
Từ một ngày gặp gỡ
Anh gục đầu bao đêm
Tình thơ đầy trang vở
Biết nói gì hỡi em
Đông qua rồi xuân đến
Hè về rồi thu sang


Trĩu sâu niềm thương mến
Lòng buồn như nghĩa trang
Sao mình yêu không nói
Để câysầu đơn phương
Đơm hoa và kết trái
Cho lòng đau vương vương
Và đây tình thư ngỏ
Gởi người tình trong mơ
Cho một linh hồn trọ
Những tháng ngày bơ vơ.
Độc giả dễ nhận thấy thơ 5 chữ có thể sánh
ngang vai với các loại thơ khác với chủ đề vĩnh
hằng này!
II.3 - Thơ 5 chữ & “Tự Sự Hướng Nội”
Qua khảo sát của chúng tôi, thơ 5 chữ cũng

thích dụng khi tác giả chọn thể loại thơ “ tự sự
hướng nội “ :
Ví dụ qua
CHÂN DUNG của Bạch Cúc
tôi vẽ mình trong gương
nét phôi pha nhạt nhòa


in bóng mình trong mắt
ẩn dấu nỗi sầu riêng
tôi vẽ mình trong gương
tô đậm một nét mày
cho cong đời dốc thẳng
nghiệt ngã cõi trần ai
tôi vẽ mình trong gương
tô môi một điểm hồng
quên đời là bóng tối
rạng rỡ tàn dung nhan
tôi vẽ mình trong gương
soi ánh mắt lạc thần
cơn mơ nào chưa tỉnh
cơn mộng nào chưa tan
tôi vẽ mình trong gương
bức chân dung tượng hình
ngỡ mình là cái bóng
biến dạng vào hư không
Hoặc bài
BUỔI CHIỀU QUA TÔ CHÂU của Tô Mặc
Giang

Buổi chiều qua Tô Châu
Lòng ta bỗng dưng sầu
Cỏ hoang từ vạn cổ
Lá mục vùi thung sâu
Bến nước thuyền im bóng
Khúc nhạc tình nay đâu?
Gió theo đùa trên sóng
Trong lòng ta thương đau
Chùa xa đưa tiếng kệ
Lãng đãng hồn cố nhân
Nghìn năm hoa đá nở
Đông hồ trăng đã lên
Buổi chiều qua Tô-Châu
Bâng khuâng mộng ban đầu
Lối xưa giờ đã mất
Tìm em, tìm nơi đâu?
Hoặc bài
NÓI VỚI MÌNH của Huy Định
Nếu anh là ngọn cỏ
Phủ kín trái đất tròn
Thời gian. Không hề sợ
Cắt rồi càng xanh hơn


Anh đâu là dòng sông
Qua bao miền đất lạ
Vui, giận, buồn vô cớ
Bến bờ đành lặng câm.
Anh chẳng là ngọn lửa

Sưởi ấm hết nhân gian
Giữa mịt mùng đêm tối
Làm hải đăng dẫn đường.
Lòng còn nhiều khao khát
Còn say những lời yêu
Còn mơ mộng bao điều
Đừng nói lời xa lạ...
Anh không là ngọn cỏ
Đâu phải một dòng sông
Là con người bé nhỏ
Giữa đất trời mênh mông.
Hoặc
VỀ SÀI GÒN của Nguyễn Văn Thức
tặng anh Uyên Thao
Mai tôi về Sài Gòn
chuyện đời như trái núi


biết hỏi ai bây giờ
Mai tôi về Sài Gòn
nhớ bài không tên cũ
nhớ về em tình cờ
Mai tôi về Sài Gòn
nhớ mãi tiếng giầy khuya
bao nhiêi lần vang vọng
Mai tôi về Sài Gòn
bạn bè xưa ở đấy
đã lỡ độ hết rồi
Mai tôi về Sài Gòn
những cũ, và bây giờ

còn ngờ ngợ chưa quen
Mai tôi về Sài Gòn
làm chứng nhân như vậy
rồi chết mất im hơi.

II.3- Thơ 5 Chữ & “Tính Nhân Văn”
Tính nhân văn có thể thấy qua các bài thơ 5 chữ
dưới đây , ví dụ: