giáo án ngữ văn 6 bài 10

Tiết: 40
Văn bản:

Ngày soạn 23 /10/2015

THẦY BÓI XEM VOI
(Truyện ngụ ngôn)

A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT Giúp HS
1.Kiến thức:
- Đặc điểm nhân vật, sự kiện, cốt truyện trong một tác phẩm ngụ ngôn.
- Ý nghĩa giáo huấn sâu sắc của truyện ngụ ngôn.
- Cách kể chuyện ý vị, tự nhiên, độc đáo.
2. Kỹ năng:
- Đọc - hiểu văn bản truyện ngụ ngôn.
- Liên hệ các sự việc trong truyện với những tình huống, hoàn cảnh thực tế.
- Kể diễn cảm truyện Thầy bói xem voi
3.Thái độ: Giáo dục HS có ý thức liên hệ với các truyện với những tình huống hoàn cảnh
thực tế phù hợp
4. Tích hợp
KNS: -Tự nhận thức giá trị của cách ứng xử khiêm tốn, dũng cảm, biết học hỏi trong cuộc
sống
- Giao tiếp: phản hồi/ lắng nghe tích cực, trình bày suy nghĩ/ ý tưởng, cảm nhận của
bản thân về giá trị nội dung, nghệ thuật và bài học của truyện ngụ ngôn.
B. CHUẨN BỊ
Gv: Soạn bài. Chuẩn bị tài liệu liên quan PTDH: Tranh ảnh, máy chiếu
PP/KT :Động não, thảo luận nhóm, trình bày 1 phút
Hs: Soạn bài, đọc kỹ phần chú thích
C. TIẾN TRÌNH LÊN LỚP
1.Ổn định lớp: Kiểm diện sĩ số
2.Kiểm tra bài cũ: Kể diễn biến truyện “Ếch ngồi đáy giếng” . Nêu ý nghĩa truyện ?

3. Bài mới:
Hoạt động 1
* Giới thiệu bài: Truyện ngụ ngôn là loại truyện dân gian được mọi người ưa thích không
chỉ ở cốt truyện hài hước, dí dỏm mà hơn cả là nội dung giáo huấn sâu sắc, cách răn dạy rất
tự nhiên, độc đáo. Ở “ Ếch ngồi đáy giếng” khuyên chúng ta phải cố gắng mở rộng tầm
hiểu biết của mình, không được chủ quan, kiêu ngạo. Hôm nay cô trò chúng ta cùng tiếp tục
tìm hiểu một bài học mang đầy ý nghĩa về phương pháp nhận thức “Thầy bói xem voi”
(Chiếu slide 2)
Hoạt động của GV & HS
Nội dung kiến thức
Hoạt động 2: Nội dung bài học
I. Tìm hiểu chung văn bản
+ Gv hướng dẫn HS đọc: giọng chậm, rõ ràng,
1.Đọc - chú thích:
giọng mỗi thầy bói khác nhau nhưng thầy nào
a. Đọc - tóm tắt
cũng quả quyết tự tin.
Gọi học sinh đọc phân vai.
Gọi học sinh tóm tắt:
1


Tóm tắt: Chuyện kể về năm ông thầy bói cùng
nhau xem voi, nhưng mỗi người chỉ sờ được một
bộ phận của voi rồi cùng nhau phán về voi. Thầy
bảo voi như con đỉa, thầy bảo voi như cái đòn càn,
thầy bảo voi như cái quạt thóc, thầy bảo voi như
cột đình, thầy bảo voi như cái chổi sề… . Ai cũng
cho là mình đúng, không ai chịu ai, các thầy xông
vào đánh nhau toạc đầu, chảy máu.

Gv hướng dẫn giải thích 1 vài từ khó sgk
Thầy bói : người làm nghề chuyên đoán những
việc lành, dữ ( theo mê tín).
Chuyện gẫu: nói chuyện linh tinh cho qua thời
gian.
? Phương thức biểu đạt của văn bản là gì.

b.Từ khó

2. Thể loại: Truyện ngụ ngôn
?Bố cục văn bản chia làm mấy phần?
Phương thức biểu đạt: Tự sự
Nêu nội dung từng đoạn.
3.Bố cục: 3 phần
P1:Từ đầu …sờ đuôi.
(Chiếu slide)
-> các thầy bói xem voi
P2: Tiếp ……sể cùn.
-> Các thầy phán về voi
P3 Còn lại
->Kết quả của việc xem voi .
II.Phân tích:
? Các thầy bói nảy ra ý định xem voi trong hoàn 1. Các thầy bói xem voi
cảnh nào.
* Hoàn cảnh:
- Ế hàng, ngồi tán gẫu với nhau, có voi đi qua,
- Nhân buổi ế hàng, ngồi tán gẫu
chung tiền biếu người quản voi, xin xem voi.
với nhau.
? Các thầy bói có đặc điểm chung là gì.

- Có voi đi qua.
- Đều bị mù
* Đặc điểm chung:
- Chưa biết gì về hình thù con voi
- Đều bị mù
? Các thầy bói xem voi bằng cách nào.(chiếu - Chưa biết gì về hình thù con voi
slide)
* Cách xem voi
- Dùng tay để sờ
- Dùng tay để sờ
- Mỗi thầy chỉ sờ được một bộ phận của con voi.
- Mỗi thầy chỉ sờ được một bộ
phận của con voi.
? Em hãy nhận xét cách mở truyện.
-> Mở truyện ngắn gọn, hấp dẫn
Chuyển ý: Cả năm thầy đều rất phấn khởi vì đã
tận tay sờ “trăm nghe không bằng một thấy, trăm
thấy không bằng một sờ” rất cụ thể , rõ ràng nên
ai nấy đều tin vào nhận xét của mình. Vậy thì các
thầy phán về voi ra sao. Ta sang phần 2
2. Các thầy bói phán về voi
? Sau khi sờ tận tay các thầy bói phán về voi như * Phán về hình thù con voi:
2


thế nào.
- Thầy sờ vòi -> Sun sun như con đỉa
- Thầy sờ ngà -> Chẫn chẫn như cái đòn càn.
- Thầy sờ tai -> Bè bè như cái quạt thóc
- Thầy sờ chân -> Sừng sừng như cái cột đình

- Thầy sờ đuôi -> Tun tủn như cái chổi sể cùn

- Thầy sờ vòi : Sun sun như con đỉa
- Thầy sờ ngà : Chẫn chẫn như cái
đòn càn.
- Thầy sờ tai : Bè bè như cái quạt
thóc
- Thầy sờ chân: Sừng sừng như cái
cột đình.
- Thầy sờ đuôi : Tun tủn như cái
chổi sể cùn.
?Khi nhận định về voi của các thầy bói, tác giả - Sử dụng từ láy tượng hình, so
dân gian đã dùng biện pháp nghệ thuật gì. Tác sánh, lặp lại các sự việc -> sự vật trở
dụng?
nên cụ thể, sinh động, nhấn mạnh
? Theo em các thầy bói có phán đoán đúng về cách phán về voi.
hình thù con voi không ?
Câu hỏi thảo luận (chiếu slide)
? Tại sao năm thầy bói đã sờ tận tay vào con voi
mà lại có ý kiến trái ngược nhau về nó. Họ đã
đúng ở chỗ nào, sai ở chỗ nào ?
TL:Cả năm thầy đều đúng, nhưng chỉ đúng với
từng bộ phận của cơ thể con voi. Sờ vào một bộ
phận của con voi mà đã phán đó là con voi.Từng
bộ phận thì đúng nhưng lấy bộ phận để thay cho
tổng thể thì trong trường hợp này là sai hoàn toàn.
Hình dáng con voi thực sự là tổng hợp những nhận
xét của cả năm thầy.
-> Đúng được bộ phận nhưng
Sai lầm: Phiến diện, dùng bộ phận để nói toàn thể không đúng về toàn thể

? Em hãy miêu tả con voi giúp năm ông thầy bói
để các ông biết rõ về voi.
TL: Con voi có cái vòi sun sun như con đĩa, đôi
ngà thì chần chẫn như cái đòn càn. Tai bè bè như
cái quạt thóc. Cái chân sừng sững như cái cột
đình. Đuôi thì tun tủn như cái chổi sể cùn.
* Thái độ:
? Nhận xét về các kiểu câu tác giả dùng trong văn - Phủ nhận người khác, khẳng định
bản và cho biết thái độ của các thầy khi phán về mình đúng.
voi như thế nào.
- Chủ quan bảo thủ, phiến diện.
+ Tưởng … thế nào ... hoá ra ...
+ Không phải, ...
+ Đâu có!...
+ Ai bảo !...
+ Các thầy nói không đúng cả! Chính nó...
->Sử dụng hàng loạt câu phủ định
? Nguyên nhân nào khiến cho các thầy bói có cách
nhìn nhận, phán đoán sai lầm như vậy?
3


- Do mắt mù không trực tiếp nhìn thấy
- Nhận thức sai (tư duy sai)
GV: Truyện không nhằm nói cái mù thể chất
mà muốn nói đến cái mù về nhận thức và cái mù -> Sai lầm về phương pháp nhận
về phương pháp nhận thức của các thầy bói.
thức
? Truyện chế giễu ai? Chế giễu cái gì?
Truyện chế giễu 5 ông thầy bói và nghề bói và cả

những người mê tín dị đoan. Tiếng cười giáo huấn
nhẹ nhàng nhưng sâu lắng.
GV: Những ông thầy bói luôn tự xưng mình là
những nhà thông thái, biết trước tương lai, nhìn rõ
về quá khứ. Nhưng thực chất chỉ là lừa bịp, dối trá
gạt người để kiếm lợi mà thôi. Và biết bao nhiêu
hệ lụy đã xảy ra khi mê tín dị đoan Trong ca dao
cũng đã có rất nhiều bài phê phán thầy bói hết sức
thú vị như:
Tử vi xem số cho người.
Số thầy thì để cho rùi nó bu.
Chập chập rồi lại cheng cheng
Con gà trống thiến để riêng cho thầy
Đơm xôi thì đơm cho đầy
Đừng đơm vơi đĩa thánh thầy mất thiêng.
Tích hợp KNS
?Vậy chúng ta có nên tin vào bói toán không? Khi
thấy một hiện tượng mê tín dị đoan ta phải làm
gì.?
HS tự trả lời( GV NÊN GỢI Ý TRẢ LỜI)
Chuyển ý: Không còn là cuộc bàn luận vui vẻ nữa
mà đã biến thành cuộc khẩu chiến gay gắt, bất
phân thắng bại, kết cục sự việc sẽ ra sao
?Từ những nhận thức sai lầm dẫn đến hậu quả gì?
- Không ai chịu ai, xô xát, đánh nhau toác đầu
chảy máu .
- Không nhận thức được hình thù con voi

3.Hậu quả của việc xem và phán
về voi

- Không ai chịu ai , xô xát, đánh
nhau toác đầu chảy máu .
- Không nhận thức được hình thù
con voi
->Biện pháp nghệ thuật phóng đại,
gây cười, tô đậm cái sai lầm lí sự,
?Cách kết thúc truyện tác giả dân gian sử dụng thái độ bảo thủ của các thầy bói.
biện pháp nghệ thuật gì? Tác dụng của cách kết
thúc ấy?
Bài học
? Qua đó ta học được gì khi xem xét sự vật ,sự
việc xung quanh.
4


Phải tìm hiểu sự vật bằng cách thích hợp ,xem xét
sự vật một cách toàn thể. Phải biết lắng nghe ý
kiến người khác và xem lại ý kiến của mình không
nên chủ quan, bảo thủ. Chân lí được giải quyết
một cách khoa học, chứ không phải bằng ẩu đả, xô
xát.
Liên hệ
? Là một học sinh đang ngồi trên ghế nhà trường
chúng ta phải làm gì để có kiến thức, có phương
pháp nhận thức tốt nhất khi xem xét sự vật xung
quanh.
- Phải học tập một cách siêng năng, chăm chỉ
không ngừng trao dồi kiến thức để tự hoàn thiện
bản thân mình để có cách nhìn nhận đúng nhất về
vự vật, con người, xung quanh chúng ta

? Qua văn bản vừa học ta thấy tác giả đã sử dụng
những nghệ thuật nào?

?Ý nghĩa cuả truyện ?

H/s đọc yêu cầu sgk rồi trả lời

=>Muốn hiểu biết sự vật, sự việc
phải xem xét chúng một cách toàn
diện

III. Tổng kết:
1.Nghệ thuật
- Cách giáo huấn nhẹ nhàng, tự
nhiên mà sâu sắc:
- Dựng đối thoại, tạo nên tiếng cười
hài hước kín đáo.
- Lặp lại các sự việc.
- Nghệ thuật phóng đại.
2. Ý nghĩa:
Truyện khuyên nhủ con người khi
tìm hiểu sự vật, sự việc phải xem
xét chúng một cách toàn diện
*Ghi nhớ: SGK/103
IV/ Luyện tập
Vd: Bạn B chỉ vi phạm 1 lần không
soạn bài, lớp trưởng cho rằng bạn ấy
học yếu
Bài tập 1 : Chọn bài học rút ra từ
truyện ngụ ngôn “Thầy bói xem

voi”?
A. Muốn kết luận đúng về sự vật
cần xem xét nó một cách toàn diện.
B. Phải có cách xem xét sự vật phù
hợp với sự vật đó và phù hợp với
mục đích xem xét
C. Phải không ngừng học tập, trau
dồi và có phương pháp nhận thức
đúng.
D. Cả A,B và C
Bài tập 2: Xem những tình huống
nào ứng với câu thành ngữ “Thầy
bói xem voi”
A. Cô ấy có mái tóc đẹp, bạn kết
5


luận cô ấy đẹp
B. Một lần em không vâng lời mẹ,
mẹ trách và em buồn.
C. Bạn An chỉ vi phạm 1 lần không
soạn bài, lớp trưởng cho rằng bạn
ấy học yếu.
D. Bạn em hát không hay, cô giáo
nói rằng bạn ấy không có năng
khiếu về ca hát.
4.Củng cố: Học thuộc ghi nhớ . Nắm ý nghĩa của câu chuyện
PHẦN NÀY EM KHÔNG GHI CÂU HỎI À?
* Điểm giống nhau:
Cả 2 truyện đều nêu ra những bài học về nhận thức ( tìm hiểu và đánh giá sự vật, hiện

tượng), nhắc người ta không được chủ quan trong việc nhìn sự việc, hiện tượng xung quanh.
* Điểm khác nhau :
Ếch ngồi đáy giếng
Thầy bói xem voi
- “Ếch ngồi đáy giếng”: nhắc nhở
- “Thầy bói xem voi”: là bài học về phương
con người ta phải biết mở rộng
pháp tìm hiểu sự vật, hiện tượng.
tầm hiểu biết của mình, không
được kiêu ngạo, coi thường những
đối tượng xung quanh

.

-> Những điểm riêng trong hai truyện bổ trợ cho nhau trong bài học về nhận thức
Chiếu slide bản đồ tư duy
5. Dặn dò:
- Đọc kĩ truyện, tập kể diễn cảm câu chuyện theo đúng trình tự sự việc.
- Nêu ví dụ về trường hợp đã nhận định, đánh giá sự vật hay con người một cách sai lầm
theo kiểu Thầy bói xem voi và hậu quả của việc đánh giá sai lầm này.
- Soạn bài: “Danh từ” tiếp theo

6