Các Biện pháp Tốt nhất trong việc Đánh thuế Thuốc lá

Các Biện pháp Tốt nhất trong việc Đánh thuế
Thuốc lá
Tiến sĩ Frank J. Chaloupka
Trường đại học Illinois tại Chicago
Mạng lưới về Bằng chứng của Thuốc lá Quốc tế

2011 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg


Tổng quát
Cơ cấu thuế thuốc lá
Các mức thuế thuốc lá và việc tăng
thuế
Quản lý thuế thuốc lá
Tác động kinh tế của việc tăng thuế những lầm tưởng và sự thật

Nguồn hình ảnh: Tổ chức Y tế Thế giới. (2010).
2011 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg

2


Những Biện pháp Tốt nhất: Tại sao Đánh thuế
Thuốc lá?
Tăng thuế tiêu thụ thuốc lá để đạt được mục tiêu y tế công
cộng trong việc giảm số ca tử vong và bệnh tật do sử dụng
thuốc lá

−

−

Như được đề
xuất ở Điều
6 của Công ước
Khung về Kiểm
soát Thuốc Lá
Các lợi ích khác
của việc tăng
đáng kể doanh
thu thuế thuốc
lá trong ngắn
hạn đến trung
hạn

Nguồn: Jha, P. (2009).
2011 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg

3


Những Biện pháp Tốt nhất: Loại Cơ cấu Thuế
nào?
Cơ cấu thuế đơn giản hơn
sẽ tốt hơn

−
−
−

Những cơ cấu thuế

phức tạp sẽ khó quản
lý hơn
Cơ cấu thuế phức tạp
tạo nhiều điều kiện
hơn cho việc trốn thuế
và lách thuế
Khi cơ cấu thuế hiện
tại đang phức tạp, thì
mục tiêu là đơn giản
hóa nó theo thời gian
nhằm đạt được một cơ
cấu thuế thống nhất

Thuế tiêu thụ khác nhau/theo bậc đối với thuốc lá
điếu
Số quốc
gia
Tổng cộng
Theo bậc
Cơ sở tính bậc
 Giá bán lẻ
 Giá của nhà sản xuất
 Lượng hàng bán
 Lượng hàng sản xuất
 Loại —đầu lọc/không có đầu lọc
 Loại —làm bằng tay/làm bằng máy
 Loại —thuốc lá có thêm hương
liệu/thuốc lá trắng
 Đóng gói—mềm/cứng
 Độ dài điếu thuốc

 Giao—trong nước/nhập khẩu
 Trọng lượng (lượng thuốc lá trong
điếu
thuốc)
 Lá thuốc—trong nước/nhập khẩu

156
32

11
2
1
1
12
2
1
3
4
1
1
3

Trong số 155 quốc gia có dữ liệu về Đạo luật Quản
lý Thuế (TMA), 10 quốc gia không có thuế tiêu thụ.
Một số quốc gia có các loại thuế khác nhau dựa
trên nhiều tiêu chí. Tám quốc gia phân biệt các loại
thuế tiêu thụ khác nhau dựa trên nhiều tiêu chí.
2011 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg
4

Những Biện pháp Tốt nhất: Loại Thuế nào?
Dựa nhiều hơn vào thuế tiêu
thụ tính theo số lượng khi
mà tỷ lệ thuế tiêu thụ trong Tổng cộng
tổng giá bán tăng lên
Chỉ riêng thuế tính theo số

−

−
−

Số quốc
gia
182
55

lượng
Tác động lớn hơn của
các loại thuế tính theo Chỉ riêng thuế tính theo giá tri
60
số lượng đối với y tế
Kết hợp cả hai loại thuế
48
công cộng làm giảm cơ Không có thuế
19
hội để chuyển đổi sang loại hàng rẻ hơn khi thuế và giá
cả tăng

Thuế tính theo số lượng thống nhất gửi đi một thông điệp
rõ ràng rằng tất cả các nhãn hiệu đều độc hại như nhau
Khi thuế hiện tại là thuế tính theo giá tri, thì cần áp dụng
thuế tính theo số lượng và tăng dần mức độ phụ thuộc
vào thuế tính theo số lượng

Nguồn: Tính toán của Tổ chức Y tế Thế giới sử dụng dữ liệu WHO GTCR 2009.
2011 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg

5


Những Biện pháp Tốt nhất: Thuế đối với những Sản
phẩm Khác nhau
Áp dụng thuế và mức tăng thuế
tương đồng trên tất cả các sản
phẩm thuốc lá

−

−

Tăng cường tối đa tác động
của thuế và việc tăng thuế
đối với y tế công cộng bằng
cách giảm thiểu các cơ hội
thay thế các sản phẩm thuốc
lá khác nhằm đối phó với
thay đổi về giá tương đối
Thách thức ở những nơi có

nhiều loại sản phẩm thuốc lá

2011 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg

6


Những Biện pháp Tốt nhất: Điều chỉnh Thuế theo
Lạm phát
Tự động điều chỉnh các loại thuế tính theo số lượng theo lạm phát

−

−

Trừ khi được
điều chỉnh
thường xuyên,
giá tri thực của
thuế sẽ giảm
xuống theo
thời gian, và
doanh thu từ
thuế
cũng vậy

Bảo đảm rằng
tác động của
thuế đối với y
tế công cộng

được duy trì Đã
được thực hiện
tại YÚc,
New
2011 Trường
tế Công
cộng Johns Hopkins Bloomberg

7


Những Biện pháp Tốt nhất: Dùng Thuế để Giảm
Tính hợp lý về giá
Tăng thuế thuốc lá tới mức đủ để giảm tính hợp lý về giá
của các sản phẩm thuốc lá

−

Mối tương quan
tỷ lệ thuận
giữa thu nhập
và sử dụng
thuốc lá cho
thấy rằng thu
nhập tăng có
thể làm tăng
lượng sử dụng
thuốc lá ngay
cả khi thuế tăng

2011 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg

8


Những Biện pháp Tốt nhất: Tăng thuế
Lập ra các mức thuế tiêu thụ thuốc lá sao cho thuế chiếm ít
nhất 70% giá bán lẻ các sản phẩm thuốc lá.

−
−
−

Cập nhật của
Ngân hàng Thế
giới về tiêu
chuẩn 2/3-4/5
Cao hơn nhiều
so với mức của
hầu hết quốc
gia hiện nay
Tiếp tục tăng
tại những quốc
gia đã đạt
được mục tiêu

2011 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg

9

Những Biện pháp Tốt nhất: Quản lý Thuế
Loại bỏ việc bán các sản phẩm thuốc lá miễn thuế

−
−
−

Như được đề xuất ở Điều 6 của Công ước Khung về
Kiểm soát Thuốc lá
Giảm cơ hội để trốn thuế cá nhân
Tăng cường tối đa tác động của thuế đối với y tế công
cộng và doanh thu của chính phủ

Áp dụng những công nghệ mới để tăng cường việc quản lý
thuế thuốc lá và giảm thiểu việc trốn thuế và lách thuế

−
−
−

Áp dụng những loại tem mới, tinh vi (tem thông tin)
Áp dụng kỹ thuật theo dõi và truy vết
Áp dụng công nghệ giám sát sản xuất

2011 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg

10

Những Biện pháp Tốt nhất: Quản lý Thuế
Củng cố năng lực của các nhà quản lý bằng cách cấp phép cho
tất cả những đối tượng tham gia vào việc sản xuất, phân phối và
bán thuốc lá

−
−

Tạo thuận lợi cho việc xác đinh những đối tượng tham gia vào
buôn bán trái phép
Nâng cao năng lực để phạt những đối tượng tham gia vào
buôn bán trái phép thông qua việc tạm treo hoặc rút giấy
phép

Bảo đảm có những hình phạt rõ ràng, kip thời và nghiêm khắc đối
với những người bi bắt khi tham gia vào hoạt động buôn bán trái
phép các sản phẩm thuốc lá

−
−

Tăng các chi phí dự đoán cho việc tham gia vào buôn bán trái
phép
Các hình phạt hành chính mạnh cùng với việc cấp phép và hệ
thống theo dõi/truy vết

2011 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg

11

Những Biện pháp Tốt nhất: Quản lý Thuế
Nâng cao năng lực cho các nhà quản lý để giám sát thi
trường thuốc lá và đánh giá tác động của việc tăng thuế
thuốc lá

−
−
−

“Tin tưởng nhưng vẫn thẩm tra”

−
−

Kiểm toán đinh ky

Giám sát việc sản xuất và phân phối thuốc lá
Thực hiện các hoạt động kiểm tra kiểm soátt đối với các
sản phẩm thuốc lá
Năng lực để ước tính tác động của những thay đổi thuế
thuốc lá đối với lượng tiêu thụ sản phẩm thuốc lá và
doanh thu thuế

2011 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg

12


Những Biện pháp Tốt nhất: Phong tỏa

Dành ra một phần doanh thu thuế thuốc lá để dùng cho các
nỗ lực kiểm soát thuốc lá và cải thiện y tế

−

−

Tăng thêm tác
động của thuế
thuốc lá đối với
y tế công cộng
bằng cách giảm
thêm lượng sử
dụng thuốc lá
Gia tăng sự hỗ
trợ của công
chúng đối với
việc tăng thuế
thuốc lá lên
cao hơn

2011 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg

13


Những Biện pháp Tốt nhất: Tác động Kinh tế—Những
Lầm tưởng và Sự thật
Đừng để những mối lo ngại về mất việc làm gây cản trở cho
việc tăng thuế thuốc lá

−
−
−

Việc làm trong ngành thuốc lá thường giảm ngay cả khi
lượng tiêu thụ sản phẩm thuốc lá tăng
Giảm việc làm trong ngành thuốc lá do kết quả của thuế
thường được bù đắp bởi số việc làm tăng ở những
ngành khác
Khi có những lo ngại lớn, thì nên dùng doanh thu thuế
để hỗ trợ việc chuyển đổi từ trồng cây thuốc lá và sản
xuất thuốc lá sang các sinh kế khác

2011 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg

14


Những Biện pháp Tốt nhất: Tác động Kinh tế—Những
Lầm tưởng và Sự thật
Đừng để cho những lo ngại về tác động của tăng thuế đối
với lạm phát làm cản trở việc tăng thuế

−
−

Ở hầu hết các quốc gia, việc tăng thuế thuốc lá chỉ có
tác động rất nhỏ đối với lạm phát
Nếu có lo ngại về tác động của lạm phát đối với quỹ hưu

trí và các khoản chi trả khác có ràng buộc với chỉ số giá
tiêu dùng, thì có thể dùng một chỉ số giá tiêu dùng
không bao gồm các sản phẩm thuốc lá

2011 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg

15


Những Biện pháp Tốt nhất: Tác động Kinh tế—Những
Lầm tưởng và Sự thật
Không nên nhìn nhận thuế và giá thấp của một số sản phẩm
thuốc lá là một chính sách “Vì Người Nghèo”

−
−

Thuế cao đối với tất cả các sản phẩm thuốc lá sẽ dẫn
đến việc giảm lượng sử dụng thuốc lá nhiều hơn ở
những người nghèo
Việc giảm lượng tiêu thụ do việc giảm thuế sẽ dẫn đến
việc phân bổ lũy tiến các lợi ích kinh tế và y tế xuất
phát từ việc tăng thuế—đó thực sự là một chính sách
“Vì Người Nghèo”

2011 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg

16

Những Biện pháp Tốt nhất: Tác động Kinh tế—Những
Lầm tưởng và Sự thật
Đừng để cho những mối quan ngại về tác động tiêu cực của
tăng thuế đối với lạm phát làm cản trở việc tăng thuế

−
−

Tác động tiêu cực thường bi phóng đại

−

Những lo ngại về tác động đối với người nghèo có thể
được bù đắp bằng cách sử dụng một phần doanh thu
thuế mới được tạo ra để hỗ trợ các nỗ lực nhằm giúp
người nghèo bỏ thuốc, các nỗ lực cải thiện y tế hướng
đến người nghèo, và/hoặc các chương trình giảm nghèo
khác

Ở nhiều quốc gia, tăng thuế có thể làm giảm tác động
tiêu cực, xét đến việc giảm lượng sử dụng nhiều hơn ở
những người nghèo

2011 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg

17


Các Biện pháp Tốt nhất trong Đánh thuế Thuốc
lá

Một cơ cấu thuế đơn giản, theo đó đánh thuế tất cả các sản
phẩm thuốc lá như nhau và phụ thuộc nhiều hơn vào các
loại thuế tính theo số lượng, sẽ đạt hiệu quả cao hơn trong
việc giảm lượng sử dụng thuốc lá và các hậu quả của nó
Việc quản lý thuế có hiệu quả bao gồm thường xuyên tăng
thuế theo lạm phát và mức tăng trưởng thu nhập để giảm
tính hợp lý về giá của các sản phẩm thuốc lá

2011 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg

18


Các Biện pháp Tốt nhất trong Đánh thuế Thuốc
lá
Việc quản lý chặt chẽ thuế thuốc lá sẽ đạt hiệu quả trong
việc giảm nạn trốn thuế và lách thuế
Các chính phủ không nên bi cản trở việc tăng thuế bởi các
lập luận sai lầm được dùng để chống lại việc tăng thuế
Lập ra các mức thuế tiêu thụ thuốc lá sao cho thuế chiếm ít
nhất 70% giá bán lẻ các sản phẩm thuốc lá

2011 Trường Y tế Công cộng Johns Hopkins Bloomberg

19