DI TRUYỀN HỌC 12

Trường THPT Tiểu Cần Tổ Hóa – Sinh
Ngày soạn: 02 – 10 - 2008
Tuần: 9 - Tiết: 17 Bài 17 - ẢNH HƯỞNG CỦA MÔI TRƯỜNG
ĐẾN SỰ BIỂU HIỆN CỦA GEN
I - MỤC TIÊU BÀI HỌC
- Phân tích được mối quan hệ giữa KG, MT và KH
- Nêu được khái niệm và những tính chất của thường biến.
- Nêu được khái niệm mức phản ứng, vai trò của KG và MT đối với năng suất của vật nuôi và cây trồng.
- Phát triển được kĩ năng quan sát và phân tích kênh hình.
- Phát triển được kĩ năng vận dụng lí thuyết vào thực tiễn sán xuất và đời sống.
* Nội dung trọng tâm của bài Mối quan hệ giữa KG, MT và KH
II - THIẾT BỊ DẠY HỌC CẦN THIẾT
Hình 17 SGK phóng to
Các tranh ảnh về ảnh hưởng của MT lên sự biểu hiện của gen
III - TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY HỌC
1. Ổn định lớp học :
Ổn định trật tự, kiểm diện học sinh.
2. Kiểm tra kiến thức cũ:
- Câu hỏi 1: Cánh phát hiện DT qua TBC ? Ví sao DT qua TBC thuộc dạng DT theo dòng mẹ ? Ý nghĩa thực
tiễn của DT qua TBC ?
- Câu hỏi 2: Nêu sự khác nhau giữa DADN ti thể và lục lạp với ADN trong nhân ? Chức năng của bộ gen ti
thể và lục lạp ?
3. Dạy bài mới:
a. Mở bài
Theo em, KH của một cơ thể do những yếu tố nào quy định ?
Dựa vào câu trả lời của HS, GV liên hệ vào bài.
b. Các hoạt động dạy - học
* Hoạt động 1: PHÂN TÍCH MỐI QUAN HỆ GIỮA KIỂU GEN, MÔI TRƯỜNG VÀ KIỂU HÌNH
Hoạt động của Giáo viên Hoạt động của Học sinh Nội dung bài học
Treo hình 17 phóng to
Yêu cầu HS quan phân tích hình

để giải các lệnh trong SGK:
? Có nhận xét gì về cách phản
ứng với nhiệt độ mối trường của
hai giống hoa đỏ và hoa trắng ?
? Có thể rút ra được những KL gì
về vai trò của KG và ảnh hưởng
của MT đối với sự hình thành tính
trạng?
? Các yếu tố nào của MT ngoài có
tác động đến sự biểu hiện của tính
trạng ? những biến đổi này có DT
được không ?
Thảo luận nhóm
Báo cáo bổ sung và trao đổi với GV
để hoàn chỉnh.
- Giống hoa đỏ thuần chủng cho ra
màu hoa đỏ hay trắng phụ thuộc vào
nhiệt độ môi trường; còn giống hoa
trắng chỉ cho màu trắng, không phụ
thuộc vào nhiết độ mối trường
- KG quy định khả năng phản ứng
của cơ thể trước MT.
- MT tham gia vào sự hình thành KH
cụ thể.
- KH là kết quả của sự tương tác
giữa KG với MT.
Các yếu tố MT có ảnh hưởng đến sự
biểu hiện của tính trạng gồm: ánh
sáng, nhiệt độ, độ pH trong đất, chế
độ dinh dưỡng, …và những biến đổi

1. Thí nghiệm:
(Hoa anh thảo có 2 giống: giống hoa đỏ
TC (AA) và giống hoa trắng TC (aa)
- Giống hoa đỏ TC (AA)
35
0
C (trắng) (đỏ) 20
0
C
- Giống hoa trắng TC (aa)
35
0
C (trắng) (trắng) 20
0
C
2. Kết luận:
- Bố mẹ không truyền cho con tính
trạng có sẵn mà mà DT một KG:
+ KG quy định khả năng phản ứng
của cơ thể trước MT.
+ MT tham gia vào sự hình thành
KH cụ thể
+ KH là kết quả của sự tương tác
giữa KG với MT cụ thể
- Trong quá trình biểu hiện KH, KG còn
chịu tác động của MT bên trong và bên
Giáo án Sinh 12 (NC) GVBM: Nguyễn Văn Nâu
Trường THPT Tiểu Cần Tổ Hóa – Sinh
? Tác động của MT trong đến sự
biểu hiện KH của KG được thể

hiện như thế nào ?
Cho VD về ảnh hưởng của giới
tính đến sự biểu hiện của gen ?
? Thế nào là tính trạng số lựợng,
tính trạng chất lượng ?
Ứng dụng trong sản xuất:tập hợp
các gen có lợi vào một KG để làm
tăng năng suất cây trồng, vật nuôi
này không DT.
Dựa vào thông tin SGK trả lời.
Nêu các VD trong SGK
Phân biệt được tính trạng số lượng và
tính trạng chất lượng.
Tìm một số VD minh hoạ
Nêu được ứng dụng của tính trạng số
lượng vào trong sản xuất.
ngoài cơ thể
- Tác động của các yếu tố MT trong ảnh
hưởng đến hoạt động của gen được thể
hiện ở các MQH giữa các gen với nhau,
giữa gen trong nhân và TBC hoặc giới
tính của cơ thể.
VD: (SGK).
- Tính trạng chất lượng phụ thuộc chủ
yếu vào KG (ít chịu ảnh hưởng của
MT).
- Tính trạng số lượng thường là tính
trạng đa gen (chịu ảnh hưởng nhiều của
MT).
* Hoạt động 2: THƯỜNG BIẾN

Hoạt động của Giáo viên Hoạt động của Học sinh Nội dung bài học
Treo hình về một số
thường biến ở động vật và
thực vật.
? Thường biến là gì ?
Cho VD.
? So sánh những điểm
khác nhau giữa thường
biến với đột biến ?
? Tại sao thường biến
không di truyền nhưng lại
được xem là nguồn nguyên
liệu của chọn giống và tiến
hoá ?
Nhắc lại đựợc KN thường biến.
Tìm một số VD minh hoạ.
Thảo luận nhóm, báo cáo kết quả.
THƯỜNG BIẾN ĐỘT BIẾN
Biến đổi trong KH
không liên quan với
biến đổi KG
Biến đổi trong KG
đưa đến biến đổi
KH
Mang tính đồng loạt,
theo hướng xác định
thích ứng với MT
Mang tính cá biệt,
xuất hiện ngẫu
nhiên, không định

hướng.
Thường có lợi Thường có hại
Không di truyền Di truyền được
Dựa vào thông tin SGK trả lời.
1. Khái niệm:
Thường biến là những biến đổi ở KH
của cùng một KG, phát sinh trong đời
cá thể dưới ảnh hưởng của MT.
VD: (SGK)
2. Đặc điểm:
(Kết quả thảo luận)
3. Vai trò:
Nhờ có những thường biến mà cơ thể
phản ứng linh hoạt về KH, đảm bảo sự
thích ứng trước những thay đổi nhất
thời hoặc theo chu kì của MT.
* Hoạt động 3: MỨC PHẢN ỨNG
Hoạt động của Giáo viên Hoạt động của Học sinh Nội dung bài học
? Mức phản ứng là gì ?
? Đặc điểm của mức phản ứng ?
Dựa vào thông tin SGK trả lời 1. Khái niệm:
Tập hợp các KH của một KG tương ứng với
các MT khác nhau gọi là mức phản ứng.
- Mức phản ứng do KG quy định nên di
truyền được. Trong một KG, mỗi gen có mức
Giáo án Sinh 12 (NC) GVBM: Nguyễn Văn Nâu
Trường THPT Tiểu Cần Tổ Hóa – Sinh
Phân tích bản chất của sự mềm
dẽo KH là sự tự điều chỉnh của
KG giúp sinh vật thích ứng với sự

thay đổi của điều kiện môi trường.
Mỗi KG có thể tự điều chỉnh KH
của mình trong một phạm vi nhất
định.
? Nêu vai trò của giống và kĩ
thuật sản xuất đối với việc tăng
năng suất cây trồng, vật nuôi ?
? Cần phải làm gì để tăng năng
suất của cây trồng và vật nuôi ?
Thấy được sự khác nhau về
mức phản ứng của các tính
trạng.
Biết được vai trò của giống và
kĩ thuật sản xuất trong việc
tăng năng suất của cây trồng và
vật nuôi.
Biết được cách làm tăng năng
suất cây trồng, vật nuôi trong
sản xuất.
phản ứng riêng:
+ Tính trạng chất lượng có mức phản ứng
hẹp.
+ Tính trạng số lượng có mức phản ứng
rộng.
VD: (SGK).
2. Vai trò của giống và kĩ thuật sản xuất
trong việc tăng năng suất vật nuôi và cây
trồng
Trong sản xuất:
- KG quy định khả năng về năng suất

của một giống .
- Kĩ thuật sản xuất quy định năng suất
cụ thể của một giống trong mức phản
ứng do KG quy định
- Năng suất là kết quả tác động của cả
giống và kĩ thuật
Muốn có năng suất cao cần phải nâng cao chất
lượng giống (đổi giống, cải tiến giống cũ hoặc
tạo giống mới) và hoàn thiện kĩ thuật sản xuất.

4. Củng cố, hoàn thiện kiến thức
Nhấn mạnh trọng tâm của bài:
- Phần tóm tắt trong khung SGK.
- Ý nghĩa của MQH giữa KG, MT và KH đối vời thực tiễn sản xuất.
IV – CHUẨN BỊ, DẶN DÒ
GV yêu cầu HS về nhà ôn tập lí thuyết dựa vào câu 1; 2; 3 và 4 ở SGK
Làm các bài tập chương II
Ôn tập chuẩn bị tuần sau kiểm tra 1 tiết
Giáo án Sinh 12 (NC) GVBM: Nguyễn Văn Nâu