giáo án ngữ văn 8 tự chọn tuần 15

Tuần 15
Tiết:15
Nói giảm nói tránh
A: Mục tiêu .
1. Kiến thức: Củng cố và nâng cao kiến thức về biện pháp tu từ
nói giảm nói tránh.
2. Kĩ năng: Rèn kĩ năng nhận diẹn và tìm hiểu tác dụng của
biện pháp nói giảm nói tránh trong việc viết văn bản và giao tiếp.
3. Thái độ: Giáo
B: Chuẩn bị.
- Giáo viên: Soạn giáo án,đọc t liệu tham khảo.
- Học sinh: Ôn lại kiến thức trong chơng trình Ngữ văn 8. Soạn bài trớc ở
nhà.
C: Phơng pháp: Vấn đáp, thuyết trình, gợi mở, phân tích, tổng hợp
D:Tiến trình dạy - học.
1.Tổ chức:
8A: ../../..: Sĩ số: . / Vắng:..
8B: ../../..: Sĩ số: /Vắng:..
2. Kiểm tra bài cũ: ? Phân tích tác dụng của biện pháp nói quá trong
các câu sau:
Bàn tay ta làm nên tất cả
Có sức ngời sỏi đá cũng thành cơm.
3. Bài mới.
*Giới thiệu bài
Hoạt động của thày - trò
Nội dung cần đạt
I. Lý thuyết:
? Thế nào là nói giảm nói tránh?
1. Khái niệm Nói giảm nói tránh:
Là 1 biện pháp tu từ dùng cách
? Công dụng của biện pháp tu từ diễn đạt tế nhị, uyển chuyển,

này là gì?
trtánh gây cảm gáic đau buồn,
HS # nhận xét, bổ sung.
ghê sợ, nặng nề, tránh thô tục,
+ VG chốt lại kiến thức cơ bản:
thiếu lịch sự.
? Có những cách nói giảm nói
tránh nào?
Nêu ví dụ cụ thể
Học sinh trình bày theo từng
cách, lấy ví dụ.
Học sinh khác nhận xét.
Giáo viên chốt lại sau mỗi ý kiến.

2.Cách nói giảm nói tránh:
- Sử dụng từ đông nghĩa: bằng từ
ngữ Hán Việt thay thế cho các từ
thuần Việt để ấn tợng về sự việc,
hiện tợng trở nên mờ nhạt hơn.
Ví dụ: chết -> từ trần, hi sinh
Xác chết -> tử thi, thi hài
lính -> chiến sĩ
..
- Dùng cách nói phủ định bằng
cách sử dụng từ trái nghĩa:
Sắp chết -> khó sống đợc.


* Luyện tập:
- HS làm bài.

- Gọi HS trình bày.
- Thảo luận lớp:
+ Ưu điểm
+ Nhợc điểm trong bài làm của
bạn.
=> Rút kinh nghiệm cho bài của
mình.
- GV nhận xét, chốt lại kĩ năng
làm bài, cho điểm 1 số bài.

Bài tập 2:
a. Thoắt gãy => cái chết đột
ngột đáng thơng của một ngời tài
hoa phận mỏng.
b. Thôi rồi => cái chết đột ngột
sau khi trúng đạn của kẻ thù.
c. Lên đờng theo tổ tiên => đã
chết.
d. thăm => Bác vẫn còn đang
sống trờng tồn cùng quê hơng đất
nớc, trong lòng ngời dân miền
Nam.
Bài tập3:
chỉ ăn ở nhà bữa nay nữa thôi.
=> Nói tránh việc mẹ sẽ bán con
cho gia đình ngời khác (Nghị
Quế).
Bài tập 4:
Học sinh viết theo chủ đề tự
chọn. Có dùng biện pháp nói giảm

Học dốt -> không đợc giỏi lắm.
.
- Cách nói trống:
VD: Ông ấy sắp chết
-> Ông ấy chỉ nay mai thôi
Bài tập 1:
- Trong các tình huống sau, em sẽ
lựa chọn cách nói nh thế nào?
a. Bạn hào hứng khoe em một
chiếc áo mới mà bạn tự cho là rất
đẹp, còn em lại thấy chiếc áo có
phần hở hang nên em không
thích.
b. Ai đó khoe với em một bài thơ
vừa làm nhng em thấy bài thơ
không hay.
c. Khi em giảng bài cho bạn nhng
rất lâu bạn vẫn không hiểu. Có
ngời hỏi em về sức học của bạn
em sẽ nói nh thế nào?
Bài tập 2: Phân tích hiệu quả tu
từ của các biện pháp nói giảm nói
tránh trong những phần trích
sau:
a. Nửa chừng xuân thoắt gãy
cành thiên hơng.
b. Bỗng loè chớp đỏ
Thôi rồi Lợm ơi
c. Bác đã lên đờng theo tổ tiên.

d. Con ở miền Nam ra thăm lăng
Bác.
Bài tập 3: Phát hiện biện pháp nói
tránh sau đây và cho biết vì sao
chị Dậu lại nói nh vậy?
Chị Dậu vừa nói vừa mếu:
- Thôi u không ăn để phần cho
con. Con chỉ đợc ăn ở nhà bữa
nay nữa thôi. U không muốn ăn
tranh của con. Con cứ ăn thật no,
không phải nhờng nhịn cho u.
(Ngô Tất Tố)
Bài tập 4: Viết đoạn văn sử dụng
biện pháp tu từ nói giảm nói


nói tránh mang lại hiệu quả diễn
tránh.
đạt.
4. Củng cố:
? Thế nào là nói giảm nói tránh?
? Trong những tình huống nào không sử dụng nói tránh?
(Góp ý thẳng thắn; sử dụng khi miêu tả về đồ vật, loài vật, cây cối...)
? Khi sử dụng nói giảm nói tránh cần chú ý điều gì?
(H/C giao tiếp)
5. Hớng dẫn:
- Học kĩ bài.
- Chuẩn bị bài tiếp theo: Dờu ngoặc đơn, dấu hai chấm.
Văn Đức, ngày 29 tháng 11 năm 2010.