giáo án ngữ văn 8 tự chọn tuần 20

Tuần 20
Tiết 20

Tập làm văn
Phơng pháp thuyết minh

A. Mục tiêu bài học : Giúp H/S:
1. Kiến thức: Củng cố và nâng cao những kiến thức chung về phơng pháp
thuyết minh.
2. Kĩ năng: Học sinh nắm vững những phơng pháp thuyết minh và điều
kiện vận dụng chúng vào trong việc viết đoạn văn, lập dàn ý và hình thành
văn bản thuyết minh.
3. Thái độ: Giáo dục tinh thần tự giác học tập đối với mỗi học sinh.
B.Chuẩn bị.
-Thầy:
- Giáo án.
- Bảng phụ.
- H/S : Đọc , soạn bài và chuẩn bị bài trớc ở nhà.
C: Phơng pháp: Vấn đáp, thuyết trình, gợi mở, phân tích, tổng hợp
D:Tiến trình dạy - học.
1.Tổ chức:
8A: ../../..: Sĩ số: . / Vắng:..
8B: ../../..: Sĩ số: /Vắng:..
2.Kiểm tra bài cũ :? ? Hãy nêu khái niệm văn bản thuyết minh và các đặc
điểm chính của văn thuyết minh.
3. Bà i mới :
Hoạt động thầy - Nội dung cần đạt
trò
I.Phơng pháp thuyết minh:
?Thế nào là ph- -Phơng pháp thuyết minh là vấn đề then chốt của bài
ơng pháp thuyết văn thuyết minh để biết lựa chọn thông tin nào, lựa

minh?
chọn số liệu nào để thuyết minh về vật,hiện tợng.
-Ngời viết cần quan sát và tìm hiểu kĩ sự vật,hiện tợng
cần đợc thuyế minh, nhất là phải nắm đợc bản
chất,đặc trng của chúng để tránh sa vào trình bày
những biểu hiện không tiêu biểu.
?Muốn làm tốt một -Để bài văn thuyết minh có tính thuyết phục,dễ
văn bản thuyết hiểu,sáng rõ,ngời ta có thể sử dụng các phơng pháp
minh,ngời viết cần thuyết minh nh: định nghĩa,giải thích,dùng số liệu,so
phải làm gì?
sánh
a.Phơng pháp định nghĩa, giải thích:
-Vị trí: Phần lớn ở đầu bài,đầu đoạn văn, nó thờng giữ
vai trò giới thiệu.
?Trong văn bản -Quy sự vật đợc định nghĩa vào loại của nó, và chỉ ra
thuyết minh cần đặc điểm,công dụng riêng, khi định nghĩa ta thờng
sử dụng những sử dụng đến hệ từ là.
phơng pháp nào?
VD: Sách là một đồ dùng học tập thiết yếu của học sinh.
b.Phơng pháp liệt kê:
Liệt kê bằng cách chỉ ra các đặc điểm,tính chất của
sự vật, hiện tợng theo một trình tự hợp lí nào đó.
Vai trò:Giúp ngời đọc hiểu sâu sắc, toàn diện,ấn tợng
?Nêu định nghĩa về nội dung đợc thuyết minh.
và tác dụng của c.Phơng pháp nêu ví dụ:
từng phơng pháp? Là nêu ví dụ cụ thể để ngời đọc tin vào những nội
dung đợc thuyết minh.
d.Phơng pháp dùng số liệu:
Là phơng pháp dùng số liệu chính xác để khẳng định

độ tin cậy của các tri thức đợc cung cấp.Phơng pháp nêu
số liệu giúp ngời đọc tin tởng vào vấn đề thuyết
minh,khẳng định ngời viết không suy diễn.
e.Phơng pháp so sánh:
So sánh hai đối tợng cùng loại hoặc khác loại nhằm làm
nổi bật các đặc điểm, tính chất của đối tợng cần
thuyết minh.
g.Phơng pháp phân loại, phân tích:
-Nghĩa là ta chia đối tợng thuyết minh ra từng mặt,từng
khía cạnh,từng bộ phận,từng vấn đề dể thuyết minh.
-Tác dụng: Giúp ngời đọc hiểu đợc từng mặt của đối tợng một cách có hệ thống,có cơ sở để hiểu đối tợng một
cách đầy đủ, toàn diện.
II. Luyện tập:
Bài tập 1.
Đọc các đoạn văn sau và xác định phơng pháp chủ yếu
tác giả sử dụng để thuyết minh.
Bảng phụ:
a. Với cảnh trí nên thơ nh vậy, Hàm Rồng là nơi dừng chân lý tởng của biết
bao tao nhân mặc khách: Lý Thờng Kiệt, Lê Quát, Nguyễn Trãi, Lê Thánh Tông,
Nguyễn Thợng Hiền, Tản Đà
b. So với thủy điện trên sông, điện thủy triều có một số điểm u việt. Điện
sông có mùa khô, mùa cạn, thời tiết tác động nên sản lợng điện không đều.
Trong khi đó, thủy triều cho ta một điện năng tơng đối ổn định.
c. Ta đến bệnh viện K sẽ rõ: Bác sĩ viện trởng cho biết trên 80% ung th vòm
họng và ung th phổi là do thuốc lá.
a. Liệt kê.
b. So sánh
c. Nêu ví dụ:
- Đoạn văn trên là văn bản

thuyết minh bởi nó cung
cấp tri thức về một món ăn
nổi tiếng: yến sào.
PP chủ yếu: liệt kê, so
sánh, định nghĩa, phân
tích, nêu ví dụ.

Bài tập 2: Đọc đoạn văn sau:
Yến sào là sản phẩm quý hiếm của nớc ta
và trên thế giới. Yến sào là món ăn ngon, bổ dỡng làm tăng thêm sức khỏe cho cơ thể, nhất là
ngời yếu và ngời cao tuổi. Đồng thời cũng là một
dợc phẩm chữa trị nhiều bệnh. Yến sào đều có
ở các vùng biển Việt Nam, nhng so với cả nớc thì
yến sào có nhiều ở vùng vịnh Nha Trang có chất
lợng tốt nhất. Hiện nay, ở Khánh Hòa, sản lợng
yến sào khai thác đợc trung bình hằng năm vào
khoảng ba tấn và là sản lợng cao nhất ở Việt
Nam. Phần lớn lợng yến sào là nguồn thu ngoại tệ
mạnh của tỉnh. Vì thế, ngời ta thờng ví yến
sào là vàng trắng của Khánh Hòa.
(Kim Duy - Đảo yến)
- Đoạn văn trên có phải là đoạn văn TM không?
Vì sao?
- Phơng pháp TM chủ yếu?
Bài tập 3: Hãy viết một đoạn văn giới thiệu về
một thứ đồ dùng quen thuộc:
a. Có sử dụng phơng pháp định nghĩa.
b. Có sử dụng phơng pháp nêu ví dụ.
c. Có sử dụng phơng pháp liệt kê.

4. Củng cố:
- Khi tạo lập văn bản, ta thờng sử dụng những phơng pháp thuyết minh nào? Trình bày những đặc điểm chung của kiểu văn bản TM so với văn bản miêu
tả?
- Khi sử dụng các phơng pháp đó, ta phải chú ý điều gì? (phù hợp với đối tợng
và nội dung thuyết minh).
5. Hớng dẫn:
- Học bài.
- Chuẩn bị tiết sau: Đề văn thuyết minh và cách làm bài văn thuyết minh.
Ngày .... tháng ... năm 2011
Kí duyệt

Nguyễn Thị Thu Thuỷ